Ruske slovo 08

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ РОК LXXIV ЧИСЛО 8 (3773) НОВИ САД, 23. ФЕБРУАР 2018.

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

■ РУСКИ ЯЗИК У ЛЕКСИКОҐРАФИЇ

Фото: Вероника Вуячич

Фото: Вероника Вуячич

АКЦИЯ ”И Я ШЕ БОРИМ” У НОВИМ САДЗЕ

Националне Здруженє родичох дзецох хтори хори на рака – НУРДОР и у Новим Садзе орґанизовало сход на хторим пущени желєни балони як знак потримовки тим цо ше лїча, алє и як здогадованє на тих цо ше нє виборели зоз тоту хороту.

ОГЛЯД НУ ЦЕ НА ПРЕ ШЛОСЦ оволуєме читачох новинох „Руске слово” же би помогли препознац особи на старих фотоґрафийох. Пре точне идентификованє особох на сликох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї настали у дакедишнєй фотоґрафскей роботнї Бруґошових у Руским Керестуре. Кажду фотоґрафию ше подпише зоз одредзену шифру, та кед же препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґрафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу на число телефона 021/548-421, лєбо на мейл: zavod.rusini@gmail.com.

П

Фотоґрафия: 0688P

■ ЦО НОВЕ У ЗАКОНУ О ФИНАНСИЙНЕЙ ПОТРИМОВКИ ФАМЕЛИЇ З ДЗЕЦМИ?

СТАНОВИСКА ЧЛЕНОХ НАЦИОНАЛНОГО СОВИТУ РУСНАЦОХ

МЛА ДИ – ТЕРАШНЬОСЦ НАШЕЙ ЗАЄДНЇЦИ Пише: Саша САБА ДОШ, предсидатель Роботного цела за младеж

Вошли зме уж до остатнього року роботи штвартого зоз Сербиї до Словацкей. Єдино ми жаль же зме пре зволаня Националного совиту рускей националней нєпорозуменє потенцийних партнерох у рускей заєднїменшини як и до остатнього року роботи його Робот- ци нє могли зисциц мини-турнею єдного младого анного цела за младеж у терашнїм со ставе. Мал сом чесц самблу зоз иножемства хтори на сучасни спо соб инокончовац длужносц предсидателя того цела у пред- терпретує лемковску (русинску) народну музику и хтоходним периодзе и чувствуєм ше обовязни вихасновац ри ше може похвалїц з численима концертами на двох нагоду хторе ми „Руске слово” дало же би сом „под- континентох. цагнул смужку” и поведол дацо о своїм особним дожи- Нашо сотруднїцтво зоз Националним совитом рускей цу позициї на хторей сом бул и ґрупи дюдзох з хтору националней меншини було позитивне, у першим шоре у аспекту координациї з його фахову службу, хтора сом до стал щешлїву нагоду сотрудзовац. ше указала як педантРоботне цело за младеж на, ефикасна и одвичаконституоване пред троПредносц зме давали проєктом хтори тельна. Мушим визнама роками на фундаменпромововали креативносц, активизиме, чиц тиж же нє було митох дакедишнього Одбодружтвену одвичательносц, едукацию. шаня до роботи Роботру за младеж и спорт ного цела з боку рукоЗмисти вязани за чисту розвагу остали хтори перши обезпечел водзацого верху совиин сти ту ци о на ли зо ва ну у другим плану ту, алє вшелїяк єст одпотри мов ку актив но ред зе ни момен ти цо сцом младих у такволаним „руским секторе”. Наша идея од самого початку ше дотика положеня Цела знука Совиту хтори би ше була унапредзиц процес помоци младежским змистом могло злєпшац. Активносц, креативносц и усиловносц през по ставянє критериюмох за проєкти з хторима ше младих у нашей заєднїци константно ше доказує и будприявює на конкурс и хтори би Роботне цело требало жет зоз хторим Роботне цело розполага у одношеню на финансийно помогнуц. Уж на перших схадзкох зме капацитети наших младих критично мали. Тиж так, на пришли до заключеня же проєкти хтори буду мац урядове предкладанє Роботного цела зоз 2016. року по предносц проєкти хтори на перше ме сто кладу креа- хторим ше Националному совиту препоручує же би тивносц, активизем, дружтвену одвичательносц и еду- тром руским младежским орґанизацийом опредзелєл кативни характер. Теди принєшена и одлука же змисти єднаки средства, як и другим здруженьом гражданом з вязани за чисту розвагу, хтори до теди помагало, буду хторима су ровноправни, нє одвитоване. Маюци полне у другим плану. Припознавам же зме ше у предходним порозуменє за огранїченосц финансийних средствох периодзе знали и огришиц у дзепоєдних проєктох, на- Совиту, заш лєм думам же за будучносц нашей заєднїсампредз пре количе ство опредзелєних средствох, алє ци даяк мож найсц про стору. то насампредз було пре огранїчени буджет. Нови кон- На концу того текста, а вироятнє и на концу своєй рокурс будзе розписани нєодлуга, найвироятнєйше кон- боти у тим аспекту роботи з младима Руснацами, мам цом фебруара, лєбо початком марца, и наздавам ше и жаданє по слац два порученя. Перше порученє упутюже проєкти буду квалитетни и же ми як Роботне цело єм младим Руснацом, Иванови, Якимови, Сонї, Меланиї, Гелени, Александри, обидвом Борисом, Ясни, Дагодни цо лєпше тоти проєкти потримац. Окреме ми мило же зме ше як Роботне цело за младеж либорови, Милошови, Емилиї, Желькови, Сенки и намагали витворйовац и власни змисти и нє буц лєм Мариї як терашнїм и бувшим членом Роботного цела ме сто з хторого средства з буджету Националного со- и шицким активним младим Руснацом хтори волонвиту про сто одходза индзей. Нашо члени активно ро- терски лєбо за дробни пенеж и празни комплимент дабели на промоциї Роботного цела, Националного сови- ваю себе свойому народу и максимално доприноша ту и уписованя младих до Окремного виберацкого його розвою: Витирвайце, бо ваш час пошвидко присписку прейґ представяньох хтори були реализовани у дзе! Гоч дзе ме живот однєше, я буд зем ту дзешка за кере стурскей ґимназиї и у наших културно-уметнїц- своїх Руснацох и за свою младеж и поможем єй гоч ких дружтвох. И тераз вихаснуєм нагоду поволац мла- кельо сом год зен. Друге порученє за Руснацох як заєддих же би ше уписали до ОВС и прейґ виберанкох да- нїцу у цало сци: Чувайме нашу младеж и давайме єй ли свойо думанє о стану у заєднїци. Окреме удатне бу- шансу хтору вона заслужує. Часу нє маме вельо и хало представянє творчо сци младих Руснацох зоз Сербиї снуйме го мудро!■ у Вуковаре 2015. року, а свойофайтова „коруна“ наших Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє намаганьох була екскурзия младих руских активистох вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово” 2 РУСКЕ СЛОВО

23. ФЕБРУАР 2018.

ЗМИСТ

УВОДНЇК Пише: Иван САБА ДОШ, главни одвичательни редактор

■ Тижньовнїк 6–7. Делеґация Националного совиту Руснацох у Словацкей

■ Нашо места 10–11. Закончена сезона балох по наших местох

■ Економия 12–13. Потримовка енерґетскей ефикасносци у Вербаше

■ Култура и просвита 16–17. Словнїки як тирваца скарбнїца руского язика

■ Дом и фамелия 19–21. Закон о финансийней потримовки фамелиї з дзецми

■ Мозаїк 24. Катарина Кочиш, музика як животни вибор

■ Дикица 26–27. Анеґдоти и пригоди з наших валалох

■ Людзе, роки, живот 28–29. Фельтон: Ґу 50. Драмскому мемориялу Петра Ризнича Дядї (VI)

■ Духовни живот 30. Стретнуце вирних з наших парохийох у Бикичу

■ Информатор

32–35. Мали оглашки и In memoriam

■ Спорт 38–39. Треци полчас: Желько Колошняї, параолимпийни репрезентативец Насловни бок: Новосадска потримовка хорим дзецом Авторка фотроґрафиї: Вероника Вуячич

МИРИ И СТАНДАРДИ Два вистки зоз остатнєй схадзки Републичного совиту за национални меншини на чиїм чолє предсидателька Влади Сербиї Ана Брнабич визначени у звитох меншинских медийох и порталох хтори провадза тоту тематику. Перше, же Буджетни фонд за национални меншини у 2018 року значно звекшани и же є „чежки” скоро 22 милиони динари, и друге, же сет предлогох даскельо законох сущних за сполньованє правох меншинских националних заєднїцох и їх културней автономиї прешлїдзени на експертизу и даванє думаня фаховцом зоз Европскей униї. Перша вистка без дилеми добра, понеже кед сновани спомнути Буджетни фонд, хтори обдумани же би дополнююцо финансовал приоритетни обласци сполньованя културней автономиї меншинох, на рахунку мал лєм символичну суму. Кельо тераз годно поробиц з розположивим пенєжом у тим року, насампредз у обласци информованя на меншинских язикох, увидзи ше док будзе розписани и закончени конкурс. Другу информацию треба брац без превелького одушевия, же би на концу нє було и вельке розчарованє „до Европи”. Ниа, прецо. Гоч узвичаєне же ше у процесу приступних прегваркох о членстве держави кандидата у Европскей униї до домашнього законодавства скоро дословно преписую европски стандарди у лєм цо нє шицких обласцох живота – польопривреди, еколоґиї, енерґетики, транспорту, кед слово о „меншинских правох” у смислу того цо поняце за нас значи и як го толкуєме (колективне право, позитивна дискриминация, буджетне финансованє...), у ствари нє постоя „европски стандарди”. Окрем найвисшого начала ЕУ же кажди поєдинєц муши мац право шлєбодно ше вияшнїц по каждим опредзелєню и буц зашицени од дискриминациї по гоч якей основи, Брисел и Стразбур каждей держави членїци охабели най сама ришує питанє статусa и правох националних меншинох на способ як єй то найвигоднєйше. Окрем у случаю же ше гнобя лєбо загрожую елементарни людски и граждански права, у тей обласци нєт диктату. Прето го нє треба обчековац анї у нашим случаю, евентуално же тото питанє, лєбо голєм даєден його аспект, знова достанє даяку политичну конотацию пре одношеня у реґиону. Значи, европска експертиза наших законох найвироятнєйше укаже же су по форми без гришки. Вельо би нам вецей значела нєзависна оцена їх сущносци, односно кельо су применлїви у живоце и пракси.

* ”РУСКЕ СЛОВО” – гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ ”Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло 15. юния 1945. року у Руским Керестуре * Адреса: НВУ ”Руске слово”, Булевар ошлєбодзеня 81/7, 21000 Нови Сад * Редакция: одвичательни редакторe Борис Варґа, Ясмина Дюранїн * редакторе/ки рубрикох – Мирон Горняк-Кухар, Александар Паланчанин, Олена Планчак-Сакач, Славица Фейса, Ана Маркович * новинарке/ки – Мария Афич, Влада Дїтко, Сандра Саламун, Златко Колєсар, Марина Джуджар * язична редакторка – Блажена ХомаЦветкович * технїчна редакторка – Люпка Цвеїч * редакторки фото и компютерского обробку – Вероника Вуячич, Мария Гудак, Таня Салонтаї * Телефони: 021/6613-697, 021/6624-708, 021/6623-076; 021/6621-433 * Телефакс 021/528-083 * Предплата за цали рок: у жеми 1 500 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Banca Intesa a.d. Beograd 160-923244-82 * Девизни рахунок 1600050870024999-53 * Р у ко п и с и ше нє враца * Д ру ку є Д ру ка р н я graf” П е т р о ва р а д и н * ”Maxima E-mail: redakcija@ruskeslovo.com * Web site: www.ruskeslovo.com * YU ISSN 0350-4603 * COBISS SR-ID 15915778 * Друковани тираж 2 000 *

Директорка МАРТИЦА ТАМАШ *** Главни одвичательни редактор ИВАН САБАДОШ

23. ФЕБРУАР 2018.

РУСКЕ СЛОВО 3

ТИЖНЬОВНЇК РЕПУБЛИЧНИ СОВИТ ЗА НАЦИОНАЛНИ МЕНШИНИ

ИНФОРМОВАНЄ МА ПРИОРИТЕТ Схадзку Републичного совиту за национални меншини (14. фебруара) водзела предсидателька Влади Сербиї Ана Брнабич, котра источашнє и предсидателька того найвисшого державного цела за координацию активносцох поязаних зоз националнима заєднїцами. На схадзки усвоєни и предлог приоритетних обласцох финансованя за 2018. рок зоз Буджетского фонду за национални меншини. Брнабичова наглашела же информованє на язикох националнх меншинох останє приоритет и за тото у 2018. року предвидзене 21,8 милиони динари.

– Потерашнї средства були барз мали и горда сом же зме после 15 рокох активовали тот Фонд, а вец зме го и досц звекшали – гварела Брнабичова. Вона додала же обчекує вельо вецей проєкти и програми котри буду афирмовац предносци националних меншинох у Сербиї. На схадзки бешедоване и о Нарису Закона о Националних совитох националних меншинох, котри нєодлуга треба же би ше нашол пред народнима посланїками. Министер державней управи и локалней самоуправи Бранко Ружич гварел же под час правеня Нарису того Закона спроведзени явни консултациї зоз Националнима совитами, а Влада обчекує же вон унапредзи транспарентносц финансованя Националних совитох. Национални совит Руснацох на зашеданю Републичного совиту за национални меншини представял заменїк предсидателя Йовґен Мудри.

– Як зме поинформовани на схадзки, сет предлогох нових законох хтори ше одноша на сполньованє меншинских правох – Закон о националних совитох, Закон о защити правох националних меншинох, Закон о людских и меншинских правох, Закон о култури и Закон о локалней самоуправи, тераз на експертизи при европских фаховцох за меншински права. После їх думаня, будзе виробени їх нарис, а потим наявена широка явна розправа на державним уровню, до хторей

ЗАВОД ЗА КУЛТУРУ

ПРИРИХТУЄ ШЕ НОВИ Завод 2018. року потрима означованє 100-рочнїци од снованя Руского народного просвитного дружтва (РНПД) и 50-рочнїци Драмского меморияла Петро Ризнич Дядя

У

Заводзе за културу войводянских Руснацох стреду (14. фебруара) отримана седма схадзка Управного одбору (УО) тей институциї. На нєй, медзи иншим, прилапени финансийни звит за 2017. рок и програму роботи и финансийни план Заводу за 2018. Очекує ше же Завод того року будзе розполагац зоз коло 7,4 милиони динарами. Коло половку зоз тих средствох наменєне за програмски активносци. Од порядних активносцох средства наменєни за орґанизацию Националного швета Руснацох, Фестивала „Ружова заградка” и публикованє мастер роботи у едициї „Иновациї – Владимир Ґарянски”. Од публикацийох Завод планує софинансовац кнїжку „История Рускей редакциї Радия Нови Сад” и троязичну моноґрафию як резултат виглєдованя историї Руснацох на тих просторох. У плану мултикултурални проєкт з нагоди декади дїялносци Заводох националних заєднїцох у Войводини. Директорка Анамария Ранкович надпомла же Нови Сад 2019. року будзе Европска престолнїца младих, та ше ґу тому датуму будзе орґанизовац и потримовац фахово и литературни роботнї, округли столи, дебати и трибини. З оглядом на тото же тот 2018. Европски рок културного скарбу, Завод ше будзе фокусовац и

буду поволани шицки актере хтори компетентни за тоту обласц – представителє держави, академскей заєднїци и цивилноґо сектору, и на хтори ше тота реґулатива одноши, односно Национални совити – потолковал Мудри и надпомнул же, гоч шицки спомнути закони сущно важни, окреме значни Закон о локалней самоуправи.

– Право на службене хаснованє язика и писма облапене у тим Закону. З нього виходзи и право на финансийну потримовку активносцох меншинских заєднїцох од локалней самоуправи на чиєй териториї ше меншински язик хаснує. Медзитим, потераз зме ше стретали зоз проблемом же держава, односно Министерство нє мали механїзми же би тота обовязка була адекватно сполньована, та ше уровень потримовки розликовал од општини до општини – даґдзе то було у полним обсягу, а даґдзе лєм символично – гварел заменїк предсидателя Националного совиту Руснацох И.С./Б.В./Аґенциї

4 РУСКЕ СЛОВО

23. ФЕБРУАР 2018.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com

ВОЙВОДЯНСКИХ РУСНАЦОХ

„КАРПАТСКИ ПАРАЛЕЛИ” потрима означованє 100-рочнїци од снованя Руского народного просвитного дружтва (РНПД) и 50-рочнїци Драмского меморияла Петро Ризнич Дядя. На схадзки УО Заводу було бешедоване и о критериюмох конкурса за додзельованє средствох фаховей помоци дїялносци руским дружтвом, за цо того року наменєне милион и пол динари.

„КАРПАТСКИ ПАРАЛЕЛИ” 2016–2017. Проєкт „Карпатски паралели” то интеркултурални диялоґ младих з румунскей, словацкей, сербскей и рускей заєднїци о заєднїцких политичних, економских и културних вязох. Ношитель того проєкта у 2016–2017. року бул Завод за културу войводянских Руснацох, з финансийну потримовку Фонда за отворене дружтво. То єден з векших проєктох у рускей заєднїци по достатих средствох котри нє од держави, а котри виношели коло милион и 700 тисячи динари. У проєкту участвовали штредньошколци з Ґимназиї „Борислав Петрович Браца” з Вершцу, Ґимназиї „Михайло Пупин” з Ковачици, Ґимназиї и економскей школи „Светозар Милетич” зоз Србобрану и Ґимназиї „Петро Кузмяк” Руского Керестура. Проєкт „Карпатски паралели” почал у септембру 2016. и тирвал по конєц априла 2017. року. Перше стретнуце отримане у Вершцу, друге у Ковачици, а треце у Керестуре. Роботнї на тим проєкту були на рижни теми, як наприклад „Цо можем меняц у моєй заєднїци и як”, „Моя заєднїца у 2030.” и „Як видзим себе у будучносци як припаднїка националней заєднїци”.

Завод при фондацийох планує конкуровац зоз проєктом „Карпатски паралели”, котри свойофайтове предлуженє истоменного проєкту зоз 2016. року. „Карпатски паралели” єден з векших проєктох у рускей заєднїци по обсягу достатих средствох, а Завод того року конкурує за коло милион и 900 тисячи динари.■ Б. Варґа

СОВИТ ЗА МЕДЗИНАЦИОНАЛНИ ОДНОШЕНЯ ОПШТИНИ ЖАБЕЛЬ

МИРОСЛАВ ЧАКАН НА ЧОЛЄ НОВОГО ЗВОЛАНЯ

На двацец першей схадзки Скупштини општини Жабель (19. фебруара) медзи точками важнима за мултикултурални живот и руску заєднїцу було менованє нового составу Совиту за медзинационални одношеня Општини Жабель. За предсидателя бул вибрани Мирослав Чакан зоз Дюрдьова, як представнїк рускей националней меншини. Чакан бул член того Совиту у прешлим зволаню. За його заменїка бул вибрани Момир Мандич зоз Чуроґу, котри заменїк предсидателя Општини Жабель, а як представнїк сербского народу до Совиту вибрана и Нерима Шовлянски зоз Дюрдьова, котра член општинскей ради задлужена за културу. Мандич и Шовлянски нови члени Совиту меновани спред локалней самоуправи. Нови член и Ґал Дюла зоз Жаблю, представнїк мадярскей националней меншини. Милан Мутавчич зоз Жаблю, представнїк сербского народу и Боґдан Радул зоз Чуроґу, представнїки ромскей националней меншини, були члени и у прешлим зволаню Совита. Нови члени Совита вибрани на инициятиву Општини Жабель, а од нїх ше обчекує же би були активнєйши од прешлого зволаня, котри нє отримал анї єдну схадзку у

АКТИВНИ У ДРУЖТВЕНИМ ЖИВОЦЕ Мирослав Чакан з Дюрдьова народзени 1953. року, основну школу закончел у своїм валалє у руским оддзелєню, штредню школу и Електротехнїчни фалуктет, напрям електронїка, у Новим Садзе. Робел як професор у Штреднєй машинскей школи у Жаблю и бул технїчни директор у цукровнї „Шайкашка” у Жаблю. Паралелно з тим бул активни у дружтвеним живоце валала и рускей заєднїци. Його анґажман вше бул замерковани, дзекуюци чому здобул авторитет и почитованє у општини и рускей заєднїци. Бул предсидатель Управного одбору ФК „Бачка 1923”, предсидатель Совиту Месней заєднїци, а найдлужей, штернац роки, предсидатель Управног одбору КУД „Тарас Шевченко”. Познєйше є предсидатель Скупштини Дружтва, дзе є и тераз активни. Бул член Националного совиту Руснацох, член Одбору за култури НСР. Член є Управного одбору Заводу за културу войводянских Руснацох.

полним составе. Теди, дзепоєдни представнїки нє приходзели анї раз, або нє були порядни.

– Одлуки Совита ше приноша з консезусом, та значне же би на схадзкох були присутни шицки члени. Мило ми же єст инициятиви з боку локалней власци же би Совит функционовал. Права треба хасновац, алє тельо кельо нам ше дошлєбодзує, а за їх сполньованє дакеди треба власни анґажман – гварел Мирослав Чакан. Нововибрани предсидатель Совиту за медзинационални одношеня додал же за приношенє одлукох на Совиту нє шме буц обструкциї з боку членох, односно же би шицки требали приходзиц поряднє на схадзки. С. Саламун 23. ФЕБРУАР 2018.

РУСКЕ СЛОВО 5

ТИЖНЬОВНЇК ПРЕДСТАВНЇКИ НАЦИОНАЛНОГО СОВИТУ НАЩИВЕЛИ СЛОВАЦКУ

ҐУ ПОБРАТИМСТВУ З ГОРОДОМ ПОПРА ДОМ Пише: Марина ДЖУДЖАР

Славко Рац, Иґор Взош, Желько Ковач, Василь Кузмяк

Лєтня школа у Попраду за руских школярох котри виучую руски язик з елементами националней култури як виборни предмет и котри слухаю порядну наставу на руским язику уж орґанизована три раз, а планує ше и надалєй. Попри тим и Жимска школа у Земплинскей Теплици за керестурских маломатурантох уж орґанизована два раз. Под час тей нащиви догварени госцованя у обласци култури, а дотхнута и тема привредного сотруднїцтва

Н

а поволанку директора Штреднєй одборней школи з Попраду Василя Кузмяка, предсидатель Националного совиту Руснацох Славко Рац и предсидатель Вивершного одбору Желько Ковач пребували у Словацкей Републики од 12. до 17. фебруара. Под час тей нащиви стретли ше з вецей визначима особами, дзекуюци чому потвердзене отримованє Лєтнєй школи у Попрадзе, Жимскей школи у Земплинскей Теплици, догварене госцованє войводянских Руснацох на двох културних манифестацийох, а дотхнута и тема порушаня привредного розвою прейґ идеї о подписованю побратименя медзи општину Кула и Попрадом.

– Зоз директором Кузмяком потвердзене отримованє штвартей по шоре Лєтнєй школи за школярох осмих класох зоз шицких местох дзе ше руски язик виучує з елементами националней култури як виборни предмет и з местох дзе ше одвива порядна настава на руским язику. Лєтня школа будзе отримана од 2. по 8. юлий, до огляду зме вжали календар наших манифестацийох, так же би дзеци могли участвовац и на керестурскей „Червеней ружи” и на коцурскей „Жатви”. Потвердзели зме добре сотруднїцтво, котре будземе пестовац и надалєй, наздаваюци ше же и наступни ґенерациї буду мац нагоду там путовац – гвари Желько Ковач. Општина Кула побратимена з мадярску Калочу и чарногорским Баром, идея о побратименю з Попрадом ше родзела под час тей нащиви, а кед би ше то витворело и Руснаци би мали потримовку з иножемства, цо окреме значне патраци з того боку же то єден город у Европскей униї.

6 РУСКЕ СЛОВО

– Перши дзень нашей нащиви зме ше стретли и зоз вицеприматором заменїком городоначалнїка Попраду и посланїком у Прешовским самоуправним краю (ПСК) Иґором Взошом. Розпатрали зме можлївосци привредного сотруднїцтва, а ми спатрали и тот факт же нєзанятосц у Попрадзе коло пейц одсто, нїч зме нє конкретизовали, алє надалєй будземе спатрац и можлївосц побратименя. Ми почнєме преберац потребни крочаї за таке у Општини Кула, за цо ше наздаваме же будзе порозуменя, бо кажде таке сотруднїцтво отвера нови дзвери и нови можлївосци привредному розвою – толкує Ковач. Иґор Взош бул єден спомедзи посланїкох Прешовского смаоуправного краю котри гласал и котри ше окреме заклада за запровадзованє уж подписаного спорозуменя медзи Автономну Покраїну Войводину и ПСК, а котри добре упознати зоз руску заєднїцу у Републики Сербиї, та як гварел Ковач, пан Взош им обецал потримовку у имплементациї того спорозуменя. ТЕАТЕР „АЛЕКСАНДРА ДУХНОВИЧА” НАСТУПИ НА МЕМОРИЯЛУ Фестивал „Попрадске културне лєто” вєдно орґанизує город Попрад и реґия Високи Татри, реализує ше штири днї тижньово, у периодзе од 15. авґуста по 15. септембер на отвореней бини, а попри тим є уж медзинародного характеру, понеже на нїм наступаю учашнїки з велїх других державох.

23. ФЕБРУАР 2018.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com

– Заменїкови городоначалнїка Взошови зме предложели же би и представнїки Руснацох з Войводини госцовали на тим фестивалу, потим зме мали розгварку з директорку Дома култури котра то орґанизує Марию Яловичярову, котра указала дзеку за таким. Тих дньох єй прешлїдзиме знїмки наступох, же би и вони видзели з чим розполагаме и цо понукаме у тей обласци – бешедує предсидатель Вивершного одбору НСР Желько Ковач.

– Стреду зме мали розгварку зоз посланїком у ПСК Петром Соколом, з котрим догварене же би Театер „Александра Духновича” госцовал на ювилейним 50. драмским мемориялу „Петра Ризнича Дядї”. Сокол контактовал з директором Театра котри телефонски потвердзел приход, а о шицких дальших крочайох и детальох ше маю догвариц директоре театрох. На тот способ вони возвелїчаю наш драмски мемориял дзешка пред конєц, понеже то термин котри им одвитує пре їх други обовязки – гвари Ковач, та дополнєл же дзекуюци Соколови ше стретли и з директором музею у Старей Любовнї Далибором Микуликом котрому подзековали на тим же дзеци з Лєтнєй школи у Попрадзе маю нагоду безплатно нащивиц замок и стари валал у рамикох музею. У Свиднїку того року будзе орґанизовани шести Фестивал русинскей култури од 21. по 27. май. Орґанизатор Фестивалу Окружна орґанизация Русинскей оброди Словацкей за Свиднїк, а соорґанизаторе Место Свиднїк и свиднїцки Поддуклянски образовни центер, з тей нагоди Делеґацию НСР зоз Сербиї приял и приматор места Свиднїк Ян Голодняк.

– Зоз паном Голодняком зме догварели же би под час того Фестивалу 25. мая бул отримани и округли стол зоз тему – Руснаци у Войводини, дзе зме наявели и присуство фаховцох, дохторох наукох, професорох з факултету з Войводини. Попри тим на Фестивалу би требал участвовац и оркестер Руского културного центру з Нового Саду – дознаваме од Ковача. ПОВОЛАНКА КЕРЕСТУРЦОМ НА ПРЕСЛАВУ ДО ЗЕМПЛИНСКЕЙ ТЕПЛИЦИ На основи спорозуменя о сотруднїцтве котре подписане прешлого року под час „Червеней ружи” медзи Руским Керестуром и Земплинску Теплицу, старостка Земплинскей Теплици Йозефина Угальова поволала, а пошлє и урядову поволанку за преславу 755. рочнїци їх места котра будзе 8, 9. и 10. юния.

– Обдумане так же би на преславу пошол єден автобус зоз Керестура, насампредзе учашнїки полгодзиновей културно-уметнїцкей програми и фодбалере котри ше буду змагац у спортскей часци – толкує Ковач, та додава же ше стретли и зоз директорку Школи у Землинскей Теплици Марцелу Чаканову Станчикову котра потримує отримованє Жимскей школи за рускокерестурских маломатурантох. Станчикова указала жаданє свойого колективу и дзецох зоз школи же би нащивели Руски Керестур, та догварене же госцох зоз Словацкей можеме обчековац у єдним з помедзи трох понукнутих терминох – за преславу дня Школи, под час „Червеней ружи”, лєбо „Дньох керестурскей паприґи”. ■ 23. ФЕБРУАР 2018.

STANOVISKA Пише: Мирослав ЗАДРЕПКО, новинар

БИТКА ЗА БЕОҐРАД Хториш дзень на ТВ-у сом патрел, кед же го вообще так мож наволац, филм „Битка за Лос Андєлес”. Барз було напарте понеже швет, як и обично, завишел од америцких маринцох хтори були остатня гац шлєбоди, правди и так далєй у борби зоз вселенцами. И нормално, “розтурели” их. Американци вселенцох, нормално. Випатра же дзепоєдни политични партиї беоґрадски виберанки похопели на подобни способ – “кед нє ми победзиме, будзе конєц швета”, та рушели до битки за Беоґрад. А битка випата одприлики так: єдни маю громаду пенєжу та го троша на шицки можлїви способи же би гевтих других, зоз єдного боку, очарнєли, а зоз другого – оглашели свойо обецунки. Понеже пенєж у тим швеце значи моц и vice versa, у тей роботи маю союзнїкох. Даєдни дзечни, даєдни з власного хасну, а дзепоєдни нє маю други вибор. И вец кед цалу тоту машинерию порушаце, вона єдноставно нє да дихац, кадзи ґод ше огляднєце нападаю вас промо споти, плакати, госци на телевизиї и подобне. Други нє маю пенєж, цо значи же нє маю моц, а то заш значи же нє маю анї моцних союзнїкох. Прето ше муша знаходзиц як ґод лєм знаю и намагаю ше же би зоз цо менєй пенєжу дошли до цо вецей потенциялних гласачох. Нормално, и єдни и други до битки уходза же би победзели и у двомилионским варошу на штири роки себе обезпечели власц. А власц то моц, а моц пенєж. И єдни и други би любели буц у позициї же би мали контролу над нїм, з оглядом на то же Беоґрад по числу особох скоро як штварцина цалей жеми, а окрем того представя и симбол, та ше у тей битки з часу на час нє вибера оружиє. Правда, нє мали зме отверанє аферох, гарештованя и подобне, алє сом видзел дзепоєдни споти после хторих ми єдини слова були “майке ти” и у хторих сом видзел лїцемерє и подлосц видзвигнути на єден цалком нови уровень. Понеже кампаня далєко од свойого конца, верим же сленґ вислов “майке ти” ище нє раз виповем, насампредз прето же нє можем похопиц же дахто пре пенєж, моц, цо ґод, у станю предац свойо достоїнство и компромитовац ше. Гоч бим, кед лєпше роздумам, анї нє требал буц таки шокирани: нє бори ше нїхто зоз тих на виберанкох за мнє, видзел сом их скоро шицких и на власци, и у опозициї, и одприлики знам цо можем обчековац. Можебуц бим єдноставно тербал прилапиц же то нє моя битка, анї нє за мнє, алє їх, за Беоґрад и плєн хтори ше на концу достанє. Нїч менєй и нїч вецей. Вироятно би ми то помогло же бим остал нормални у цалей тей уйдурми и же бим знал кому бим дал свой глас у гевтей велькей битки хтора нас скорей, лєбо познєйше чека – републичних виберанкох. Анї вони нє пременя бог зна цо док приду, алє якош верим же теди будзем дакус заинтересованши за цалу приповедку, кед нїч инше, голєм пре тото же будзем мац илузию же праве мой глас дацо пременї. Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

РУСКЕ СЛОВО 7

НАШО МЕСТА ГУМАНИТАРНА МАНИФЕСТАЦИЯ У ЖАБЛЮ

„ЗОЗ ШЕРЦОМ ЗА ДЗЕЦИ” З нагоди 15. фебруара, Шветового дня дзецох хорих од карцинома, Општина Жабель у сотруднїцтве з Националним здруженьом родичох дзецох хорих од карцинома „НУРДОР” прешлей стреди у Основней школи „Йован Йованович Змай” орґанизовала Манифестацию „Зоз шерцом за дзеци” У рамикох означованя того дня орґанизовани гуманитарни концерт и вашар на котрим позберани пенєж будзе прешлїдзени спомнутому Здруженю. Програму отворела представителька Општини Жабель, Нерима Шовлянски, членїца Општинскей ради задлужена за културу, котра подзековала шицким учашнїком и присутним же ше уключели до тей гуманей акциї. Вона шицких, у мено Здруженя „НУРДОР” поинформовала о його функционованю и становиску особох котри його члени, алє и же им волонтере каждодньово потребни, та ше вше мож приявиц на їх урядови сайт www.nurdor.org, або мaил адресу office@nurdor.org. У мено того Здруженя, подзекованя за учасц у гуманитарней манифестациї додзелєни Предшколскей установи „Дзецинство” зоз Жаблю, ОШ „Йован Йованович Змай” и Општини Жабель котру превжал

ПИСЕМКА З КРАСНИМА ПОРУЧЕНЯМИ Исти дзень, алє з нагоди Дня залюбених у Основней школи „Йован Йованович Змай” у школским конку на табли под назву „Шицким нам любов потребна” визначени найлєпши писмени школярски задатки. Традицийно поставена и ладичка до котрей школяре пущали любовни писма котри того того дня уручени гевтим, кому су намєнени.

предсидатель општини Чедомир Божич. На концерту участвовали члени КУД „Бранислав Нушич”, ґлумецки состав „Еци пеци” зоз Чурогу, як и кловни котри забавяли присутни дзеци. У вашарскей часци младши дзеци з Основней школи и дзеци зоз валалскей Предшколскей установи предавали бависка и рижни предмети хтори сами направели. После програми на 12 годзин у дворе школи дзеци пущели желєни балони як символ потримовки Шветовому дню дзецох хорих од карцинома и подпори шицким людзом добрей дзеки же би ше уключели до активносцох и помогли гевтим котрим помоц потребна. Така манифестация ше означує ширцом Сербиї, а у Дюрдьове є отримана першираз. С. Саламун

ГУМАНИТАРНА АКЦИЯ У КОЦУРЕ

ЖУРКА ШКОЛЯРОХ У рамикох гуманитарней акциї з котру ше збера пенєж за Наташу Ґайдош, дзеветнацрочну дзивку з Коцура котра чежко покалїчена у транспортним нєщесцу штредком януара, 14. фебруара у физкултурней сали ОШ „Братство

8 РУСКЕ СЛОВО

єдинство” у Коцуре за школярох од пиятей по осму класу на Дзень залюбених, орґанизована гуманитарна журка „Наташи од шерца”. На журки ше зберало помоц за Наташу и идея Школярского парламенту була успишна, понеже назберана сума пенєжу на журки 14.390 динари. Школяре нїзших класох свойо добродзечни прилоги приношели до школи своїм учительком и учительом. Наташи Ґайдош пенєжи нєобходни же би ше купело квалитетну протезу за ногу же би могла предлужиц зоз нормалним животом, як и за длуготирвацу рехабилитацию. Иншак, кажде хто жада помогнуц Наташи може и уплациц пенєж Наташовей мацери Весни Ґайдош, улїца Мученика Папуґе 76, 21466 Коцур на жиро рахунок 160 5800100827500 51 Банка Интеза. З. Колєсар 23. ФЕБРУАР 2018.

mesta@ruskeslovo.com

XXI СХАДЗКА СКУПШТИНИ ОПШТИНИ ЖАБЕЛЬ

„ЧИСТОТА” ПРЕБЕРА ШИЦКИ ДЇЯЛНОСЦИ „УСЛУГОХ И ОТРИМОВАНЯ” На двацец першей схадзки Скупштини општини Жабель, отриманей пондзелок 19. фебруара, принєшени одлуки на ришеня о функционованю Општинского штабу за позарядово ситуациї. Медзи нїма звит о роботи за прешли рок, план за чечуци, та и його формованє, односно поставянє нових членох За командир Општинскопго штабу за позарядово ситуациї вибрани предсидатель Општини Жабель, Чедомир Божич, за його заменїка вибрани Момир Мандич, котри на функциї заменїка предсидателя Општини Жабель, а за началнїка вибрани полицийни инспектор Драґан Ивкович, зоз Управа за позарядово ситуациї у Новим Садзе. Вибрани и двацец три члени зоз вецей ресорох медзи котрима и представнїки шицких явних општинских подприємствох и вецей орґанизацийох. На схадзки Боґдан Радул зоз Чуроґу розришени и ознова поставени на функцию о.д. директора Канцелариї за инклузию Ромох у Општини Жабель. За заменїка правобранїтеля Општини Жабель на мандатни период од пейц роки вибрана Светлана Петаков, дипломивана правнїца зоз Нового Саду котра пред тим рибела на функциї Шефа служби за урбанизем Општини Жабель. Вигласана и одлука о вименки и дополнєню о ускладзованю роботи општинского Яного комуналного подприєм-

став „Чистота” зоз Законом о явних подприємствох, а у напряме пребераня дїлносцох Явного комуналним подприємством „Услуги и отримованє” котре у процесу гашеня. З тоту одлуку и реґистарцию нових дїялносцох, котра ше пошвидко окончи у Аґенциї привредних реґистрох, ЯКП „Услуги и отримованє” будзе загашене. С. Саламун

СХАДЗКА УПРАВНОГО ОДБОРУ РУСКЕЙ МАТКИ

БУДУ КОНКУРОВАЦ З ВЕЦЕЙ ПРОЄКТАМИ На порядней схадзки Управного одбору (УО) Рускей матки (РМ), найвецей бешедоване о можлївосцох конкурованя за средства по основи проєктох на конкурси котри розписую шицки уровнї власци Порядна схадзка УО Рускей матки отримана пияток 16. фебруара, а то була источашнє и остатня схадзка у тим зволаню, понеже на наиходзацей рочней Скупштини РМ буду виберанки за нови УО, та нових членох Надпатраюцого одбору, портпарола РМ, и за членох Редакцийного одбору глашнїка ,,Руснак”. Главна тема за дебату на тей схадзки була – як обезпечиц средства за порядну дїялносц и активносци котри вони витворюю, прето же ше здруженя гражданох финансую лєм по проєктох, а то источашнє указує и на факт же цалорочну роботу треба виплановац напредок, потребне провадзиц конкурси и писац проєкти.

23. ФЕБРУАР 2018.

На конкурси локалних самоуправох у Кули и у Шидзе Руска Матка уж поднєсла вимоги з по єдним проєктом, у плану конкуровац з двома проєктами при Покраїнскому секретарияту за културу, явне информованє и одношеня з вирскима заєднїцами, за трецу манифестацию „Русин филм фест” у Шидзе и за петнасту Подобову колонию у Коцуре. Потримовку за ище два проєкти обчекую з Покраїнского секретарияту за образованє, предписаня, управу и национални меншини-национални заєднїци, дзе планую конкуровац за средства за порядну дїялносц и за єдно путованє до иножемства, а як и потераз средства за видаванє штирох числох глашнїка ,,Руснак” плановане обезпечиц по конкурсу з Министерства култури. На схадзки утвердзени и датум отримованя рочней Скупштини Рускей Матки, котра того року и виберанкового характеру, а будзе у Руским Керестуре 24. фебруара и почнє на 11 годзин у просторийох Месней заєднїци, а потим плановани полудзенок у Майсторским доме за шицких присутних. М. Джуджар

РУСКЕ СЛОВО 9

НАШО МЕСТА БАЛИ ПО НАШИХ МЕСТОХ

У БИКИЧУ

У ВЕРБАШЕ

ВЕШЕЛЄ ДО РАНА

ПЕРШИ НАГРАДИ НА ТОМБОЛИ УМЕТНЇЦКИ ДЇЛА

На самим концу сезони отримованя балох по наших местох пред початком Вельконоцного посту, отримани традицийни, 23. по шоре, бал у Бикичу у орґанизациї КПД „Иван Котляревски”. До Дому култури дзе бал отримани поприходзели коло 100 госци зоз Нового Саду, Сримскей Митровици, Шиду, Бачинцох, Коцура, Беркасова, Петровцох, Вашици и домашнї Бикичанє. На балу були и нашо священїки о. Михайло Режак, парох у Шидзе и декан сримски, о. Дарко Рац, парох у Бачинцох и домашнї парох о. Владимир Еделински Миколка. У Сриме бали вше познати по добрей вечери и ище лєпшого вина и добрей забави. За добру атмос феру бул задлужени „Микс бенд“ зоз Руского Керестура хтори грал руски шпиванки, алє и познати сербски народни шпиванки хтори ше шпива на таких вешельох. Орґанизована и богата томбола так же ше векшина з балу врацела дому и з даяким достатим дарунку на томболи. Тиж орґанизовани и традицийни „танєц шерца”, а победзели панїматка Маруся Рац з Бачинцох и Денис Гарди зоз Петровцох. Панїматка достала як награду букет квеца, а Гарди достал вино. По словох Деяна Бобаля, предсидателя КПД „Иван Котляревски”, и тот бал бул успишни и весели. Остатнї госци ше розишли дому на три годзин пред раном. Вл. Дї.

10 РУСКЕ СЛОВО

Госцох привитали предсидатель Дружтва Славко Барановски, подпредсидатель др Деян Загорянски, народна посланїца Олена Папуґа, народна посланїца и предсидателька Скупштини општини Вербас Маряна Мараш и член Општинскей ради задлужени за обласц култури Боян Периз.

– Дороги нащивителє, дзекуєм же сце пришли на наш традицийни Бал и наздавам ше же вам будзе крашнє – привитал госцох предсидатель Дружтва Славко Барановски. Маряна Мараш визначела же число двацецосем, кельо раз отримани Бал, вшелїяк за почитованє, и пожадала най би Дружтво, односно Руснаци и Українци, и далєй збогацовали културне нашлїдство Войводини и општини Вербас. Др Деян Загорянски визначел же маю вельку чесц же на Бал пришли и випочитовали го два народни посланїци и представителє локалней самоуправи.

– Мило ми же сце 2017. рок закончели успишно, шицким вам хтори сце вязани за „Карпати”, з гоч яку файту доприношеня, жадам же би сце нє претарговали, без огляду же аматеризам у велькей кризи. Можебуц вше вецей забуваме свою културу и свой язик, алє то нє значи же тоти цо зме ту нє можеме тото и надалєй отримовац. „Карпатом” жадам же би представяли Руснацох и Укранїцох у Вербаше ище длуго, понеже сце єдна значна капка хтора твори мултикултуралносц у тим штредку – визначела Олена Папуґа.

Боян Периз тиж привитал госцох, здогаднул их же култура тота хтора злучує велї нациї и отвера велї дзвери, „Карпати” Дружтво хторе то роби наисце одлично, а локална самоуправа и надалєй будзе ту же би потримала кажду їх акцию. Же би ше отримал двацецосми бал помогли приятелє и спонзоре, а медзи нїма КПД „Карпати”, маляр Владо Няради, НВУ „Руске слово”, Д.О.О. „Хела”, „Трио” екпорт-импорт, Авто школа „Виса”, „Барановски пчолар”, Борис Барановски, Наташа Иван, Василь Дацешен, Надїя Воротняк, Бифе „Код моста – Сенка”, „Стилос”, Оля Сакач, Славица Ґруїч, Польо-апатика „Чардак”, „Зотрикс” Вербас, ресторан „Краль”, „Ити” Вербас и други. Першу награду на томболи, малюнок Влади Нярадия, достал Славиша Краль, а другу награду, фотоґрафию Бориса Барановского, достала Елена Проч Дацешен. На балу грал оркестер „Карпати”, а на самим початку зоз даскельома писнями наступели и госцуюци трубаче. За госцох, медзи хторима були и дзепоєдни у народним облєчиве, орґанизована богата вечера, томбола и нєсподзиваня, та забава тирвала до позно вноци. А. М.

23. ФЕБРУАР 2018.

mesta@ruskeslovo.com

У КОЦУРЕ ОЗНАЧЕНИ „ВЕЧАР КАРИТАСУ” У ДЮРДЬОВЕ

БАЛОВАЛИ ШЕ ЛОВАРЕ Сезона балованя прешлей соботи предлужена и у Дюрдьове. Ловаре и симпатизере Ловарского Дружтва „Дюрдьов” зоз Дюрдьова орґанизовали седми Ловарски бал котри по шести раз орґанизовани у просторийох валалского КУД „Тарас Шевченко”. Баловали ше 180 госци, найвецей з Дюрдьова, Нового Саду, Жаблю, Беочину, Ковилю, та и Шабцу. И того року орґ-

анизаторе у першим шоре купиц карту дали їх членом, та на балу найвецей було ловарох. Того вечара главне єдло бул традицийни паприґаш зоз сарнї. Того року на балу главна награда була сарня котру тиж заштрелєли дюрдьовски ловаре. Главну награду достал Бора Данґубич з Дюрдьова, а попри тей були ище коло двасто трицец награди од сто спонзорох з Дюрдьова и околних местох, медзи нїма и пейцдньови вилєт за два особи до Праги, бициґла, рижна ловарска опрема, та и польопривредни и козметични услуги и друге. Найвецей награди дали орґанизаторе. За добре розположенє и того року бул задлужени тамбурови оркестер „Да зна зора” з Нового Саду, та вешелє тирвало до самого рана. Главна ловна сезона у дюрдьовским хотаре закончена, ловаре пошвидко до хотара буду ношиц поживу за дзивину, а потим у марцу буду мац виборну Скупштину. С. С.

23. ФЕБРУАР 2018.

ПОМОЦ ДРУГИМ НАЙВАЖНЄЙША Каритас и прешли роки бул активни у Коцуре, а влонї окреме, понеже було досц преподаваня за младих, гуманитарни акциї и рижни роботнї. Тот свойофайтови звит о роботи прешлей соботи, 17. фебруара, бул представени на „Вечару Каритаса”, котри отримани у сали коцурского оддзелєня Каритасу. З тей нагоди була орґанизована и програма на котрей було рецитациї, шпиванки, алє и духовни порученя коцурского пароха о. Владислава Раца и директора Апостолского еґзархату Каритасу о. Владислава Варґи. Програма котру водзел Стеван Самочета почала зоз писню „Христе у твоє мено”, котру одшпивали дзеци котри ходза на виронауку при грекокатолїцкей церкви. Потим коцурски парох о. Владислав Рац присутним виповед духовне порученє у котрим визначел же Каритас состойна часц иснованя, одкеди Христова церква жиє на тей жеми и же Каритас то дїлотворна любов Божа. „Вечар Каритасу” орґанизовани же би ше у першим шоре указало активносци и роботу, а през слики у презентациї тоту роботу присутним представели координатор Каритасу у нашим Еґзархату Елемир Джуджар и координатор парохиялного Каритасу у Коцуре ш. Михаїла Воротняк. Коцурски Каритас у прешлим року бул барз актвни. Було друженя зоз дзецми зоз окремнима потребами, отримана акция „Дунц-шпайз” у котрей назберани материял же би ше направело 30 пакети продуктох котри мож найсц у шпайзу и подзелєни су особом у потреби. Потим орґанизоване друженє старших особох

коцурскей, керестурскей и кулскей парохиї, а каждей першей соботи у церкви ше служи Службу Божу за стари и хори особи и активсти Каритасу до церкви привожа старих и хорих котри нє можу сами присц на Службу. Активисткинї Каритасу як и прешли роки, так и 2017. року були барз активни, ходзели правиц бобальки, ґаґорки и мали сувенири котри предавани на Крачунским вашаре. Окрем того, прешлого року було рижни роботни акциї пораєня, стретнуца младих, роботнї, зберанє хаснованих шматох за тих котри нє маю, а у духовней читальнї була представена духовна кнїжка. Гуманитарна робота тиж єдна зоз активносцох котри Каритас порядно запровадзує. Директор Каритасу Еґзархату о. Владислав Варґа потолковал як вон видзи и доживює роботу Каритасу.

– Радуєм ше же нас єст тельо у тей просториї, у коцурским Каритасу котри настал дзекуюци нашим приятельом и донатором зоз Удинох – гварел о. Владислав Варґа. На програми було и рецитациї котру пречитала Катарина Недич, а окрем виронаучних дзецох, котри за тоту нагоду з вироучительку Ксению Бесерминї пририхтали програму, зашпивали и жени котри ше поряднє сходза у Каритасу. З. Колєсар

РУСКЕ СЛОВО 11

ЕКОНОМИЯ СЕКРЕТАРИЯТ МРЕЖА ДОБРЕЙ ЕНЕРҐИЇ У ВЕРБАШЕ

КОНСУЛТАЦИЇ БЕЗПЛАТНИ И ДОСТУПНИ ШИЦКИМ Помоц гевтим хтори будую, або реконструю обєкт, гевтим хтори меняю способ зогриваня, або ше рихтаю за замену пошореньох за зогриванє, помоц шицким гражданом же би ше здравше и туньше зограли, ошвицели, окупали, випейґлали шмати и инше Пише: Ана МАРКОВИЧ

З

потримовку РЕС фондациї, нєдавно у Вербаше почал робиц Секретарият Мрежа добрей енерґиї (МДЕ), а циль його роботи зменшац трошки за енерґию и зменшац заґадзеня хтори пошлїдок трошеня и продукциї енерґиї. Мрежа добрей енерґиї основана 2017. року, а општина Вербас була єдна з подписнїкох добродзечней платформи за повязованє локалних самоуправох и партнерох з владового и нєвладового сектору, з цильом применьованя и ширеня добрей пракси и ришеньох у локалней енерґетики. Услуги того Секретарияту буду доступни шицким гражданом општини Вербас и то през совитованє власнїкох шицких обєктох за биванє, же би зменшали свойо трошки за енерґию, звекшали комфор биваня и зменшали здравствени ризики. У фаховим тиму Секретарияту МДЕ инжинєре Никола Вуйович и Желько Зечевич, хтори у тей обласци барз добри фаховци у нашей жеми, а Вербас у одношеню на други општини и городи поробел вельо вецей кед слово о документациї хтора реґулує обласц енерґетскей ефикасносци.

По його словох, понеже скорей того були заняти у вербаскей Канцелариї за енерґетски менаджмент, часто з нїма контактовали и людзе звонка Вербасу, та аж и з Републики Сербскей и Чарней Гори. Так функционує и у Секретерияту, односно присутни су у других городох дзе ше зяви интерес у возпоставяню системи енерґетского менаджменту и подобне, та маю тренинґи, едукациї, помоц у витворйованю акцийних планох, програмох, вибор мирох за унапредзенє ефикасносци явних обєктох и подобне. БУДУ И СОВИТИ ЗА СОЦИЯЛНО ЗАГРОЖЕНИ ҐАЗДОВСТВА

– Совити хтори гражданє у нас можу достац наисце рижни, од того як ше пририхтац за апликованє за средства при банкох або дзепоєдних фондох, прейґ совитох УСОГЛАШОВАНЄ ЗОЗ ЗАКОНОДАВСТВОМ ЕУ як зоз дзепоєднима мирами без финансийних укладаньох витвориц ефект, як хасно– Локална самоуправа по заковац одредзени енерґент, дзе ЕФИКАСНОСЦ НА ПЕРШИМ ну длужна найменєй раз до тиго набавиц, як класц на огеМЕСЦЕ жня обезпечиц совитодавну понь, чуц предносци и нєдомоц за унапредзенє енерґетскей „Чиста енерґия за шицких Европянох” то статки одредзеного енерґенефикасносци будинкох у приват- явна политика з хтору ЕУ жада по 2030. рок та. ней власносци, а законски обо- поспишиц и витвориц идуци цилї: зменшац То и совит коло вибору вязки хтори локална самоуправа хаснованє енерґиї за найменєй 27 одсто, змен- опреми, односно коло вибору ма у тим смислу пошлїдки усо- шац емисию ґазох з ефектом склєняней заград- же би ше направело длугоглашованя нашого законодав- ки за найменєй 40 одсто, а ЕУ водзаца у швеце рочни шпорованя и вимкло ства зоз законодавством Европ- у хаснованю обновлївих жридлох и борби про- акумулованю векшим утраскей униї, односно явней поли- цив климатичних пременкох. том у ґаздовстве, же би ше Европска уния жада по чисту енерґию за направело розлики хтори тики „Чиста енерґия за шицких Европянох” – визначел Никола шицких Европянох дойсц зоз слоґаном значни за хижни буджет – ви„Енерґетска ефикасносц на першим месце”. Вуйович. значели Зечевич и Вуйович.

12 РУСКЕ СЛОВО

23. ФЕБРУАР 2018.

ekonomija@ruskeslovo.com

ПРЕПОДАВАНЄ У КОЦУРЕ

ПОТРЕБНИ ФАХОВИ ПРИСТУП У Коцуре пондзелок, 19. фебруара, у велькей сали Месней заєднїци у орґанизациї ЗЗ „Либела продукт”, польопривредне подприємство „Ґаленика-фитофарм” отримало презентацию своїх продуктох котра була базована на продукцию у землєдїлстве Никола Вуйович и Желько Зечевич

Вони планую ище єдну акцию, а то вєдно зоз Центром за социялну роботу пробовац помогнуц и социялно загроженим жительом. Розгварки зоз Центром уж почали, а план же би ше нащивйовало загрожени фамелиї и видзело яки проблем и чи го мож ришиц з применьова-

ПРИНЦИПИ ДОБРЕЙ ЕНЕРҐИЇ Подписнїки Мрежи добрей енерґиї, окрем општини Вербас, дзе єдино постої и секретарият МДЕ, то город Шабац, город Пирот, РЕС Фондация, Рух горякох Войводини и Беоґрадска отворена Школа. Шицки вони пестую принципи добрей енерґиї, а добра енерґия локално доступна, приятель є животного штредку, планує ю ше длугорочно, у власносци є членох заєднїци, хаснує ше ю ефикасно, єй описи явно доступни и о нєй ше явно приповеда. Потим, обновлїва є, нє продукує ґази з ефектом склєняней заградки, здраво и цепло зогрива дом и охабя пенєж за други ствари, випоручує ше ю у сотруднїцтве шицких заинтересованих бокох.

ньом нїзкобуджетних мирох, односно мирох хтори нє вимагаю финансийни укладаня, и на концу же би ше поправело їх загрожене положенє. Мрежа добрей енерґиї поволує шицких заинтересованих гражданох же би нащивели тот Секретерият, у улїчки Маршала Тита бб, Тарґовински центер Базар, дзе им дипломовани инжинєре Никола Вуйович и Желько Зечевич даю безплатни совит за унапредзенє енерґетскей ефикасносци. Заказованє терминох за консултациї мож окончиц прейґ мейлу sekretarijat@dobraenergija.org, телефонох 069 4737 366 и 069 5737 366, або особнє у просторийох Секретарияту. Консултациї безплатни и отримує ше их у сотруднїцтве з Општинску управу Вербас, каждого штвартку од 10 по 13 годзин. ■ 23. ФЕБРУАР 2018.

Присутним польопривредним продуковательом у Коцуре дипл. инж. польопривреди Милан Трбоєвич бешедовал о тим як цепла жима вплївує на польопривредни рошлїни и потолковал на котри хороти треба обрациц увагу и на котри способ их препознац и зопрец же би цо менєй очкодовали польопривредни култури. ОБЕЗПЕЧOВАНЄ КВАЛИТЕТА И УСЛОВИЙОХ Инжинєр Милан Трбоєвич польопривредним продукова-

тельом представел подприємство „Ґаленика-фитофарм” и визначел же то перше и єдине подприємство у Сербиї котре же занїма зоз продукцию пестицидох, же ма палету од вецей як 120 продуктох и же витворели квалитет и сполнєли условия же би свойо продукти вивожели на тарґовище Европскей униї. Акцент на презентациї подприємства „Ґаленика-фитофарм” бул на хербицидох, а перши третмани буду на житу и то уж на початку марца. Нащивителє преподаваня на презентациї могли видзиц як випа-

тра хоре жито и цо треба робиц кед ше хорота зяви и як препознац вчасни знаки хороти. Окрем хоротох пре цеплу жиму того року годно буц и вельо инсекти, та представени и рижни инсектициди. БОРБА ПРОЦИВ ХОРОТОХ Попри жита, на презентациї Трбоєвич совитовал продуковательох же котри хороти того року мож очековац у кукурици и як ше процив нїх бориц и на яки способ их мож зопрец. Проблеми того року годни направиц жичари, а за борбу процив нїх найлєпше посадзиц нашенє кукурици котре третиране зоз инсектицидом и жем пред садзеньом треба опирскац зоз инсектицидом. Представени и рижни хербициди котри помагаю у зопераню рижних коровчох у кукурици. Култури о котрих було бешеди на преподаваню у Коцуре, окрем жита и кукурици, то соя и слунечнїк, понеже и вони надосц заступени у коцурским готаре. Сезона преподаваньох за парастох у Коцуре при концу, а ЗЗ „Либела продукт” планує на пондзелок, 26. фебруара, орґанизовац остатнє преподаванє у тей сезони, а на нїм свойо продукти представи подприємство „Синджента”. З. Колєсар

РУСКЕ СЛОВО 13

ЕКОНОМИЯ У ПОЛЬОПРИВРЕДНИМ ПОДПРИЄМСТВЕ „САВА КОВАЧЕВИЧ” ЗОЗ ВЕРБАСУ

ПЕРШИ У СЕРБИЇ ЗАСАДЗЕЛИ ФАЙТИ ПОЗНЕЙ КАЙСИ Вяри 2016. року у подприємстве „Сава Ковачевич” засадзели и интересантни файти кайсох, хтори увезли з Италиї. Подприємство и суши свойо овоци, од прешлого року маю нову сушарню, а роботи коло нєй тирвали коло рок и пол

П

ольопривредне подприємство „Сава Ковачевич” з Вербасу роками познате и по тим же суши свойо овоци, а од прешлого року маю нову сушарню.

– Понеже зме мали капацитет осмот скей сушарнї, односно могли зме прерабяц 500 килограми швижих овоцох на дзень, пре вимоги тарговища и заключених роботох мушели зме звекшац капацитет – гварел директор овоцней продукциї у ПП „Сава Ковачевич” Васо Лєшкович.

овоцу. По сле того шлїд зи воздушне сушенє. Роботи коло новей сушарнї тирвали коло рок и пол. ИНТЕРЕСАНТНИ ФАЙТИ

Нова сучасна сушарня

Вяри 2016. року у подприємстве „Сава Ковачевич” засадзели и интересантни файти кайсох, хтори увезли з Италиї, и перша су фирма у Сербиї хтора таки кайси уведла на свою сортну лїстину. Слово о сортох хтори ше волаю „фаралиа”, „фарбали” и Васо Лєшкович „фарлис”.

– За шицки три сорти зме того року мали урожай и цо зме потераз обачели, то винїмно вельке пороснуце, а сорти винїмно родни. Єдна з нїх стреднє позна, а други два цалком позни. Перша „фаралиа” руши штредком юлия, вец друга „фарбали” початком авґуста, а „фарлис” аж концом авґуста, и початком септембра ище тирва оберанє. Вони и одпорнєйши у одношеню на нашо сорти, понеже даскельо днї познєйше квитню – акцентовал Лєшкович. Ище єдна иновация хтору направели то гектар и пол на густо посадзеня тоти кайси, и то ше потераз указало як добре. Тоти сорти маю и винїмно добри орґанолептични прикмети, моцно су офарбени, маю моцну червену фарбу, барз су и смачни, мож их длуго чувац у хладзальнї, а и транспортабилни су. Понеже високи температури у януару уплївовали на вчасни початок веґетациї, кайса ше нашла у фази пучнєня, цо було провадзене и з векшу влажносцу воздуху, так же у тим подприємстве окончели превентивни третман з бакарнима препаратами.

– То зме поробели з цильом же би ше зменшало рошлїнски хороти, а плануєме ище єден третман. Кед слово о шлївки и вишнї, дезифенковали зме прерези конарох, односно рани хтори настали док ше орезовало. Кед слово о защити тих позних сортох кайсох, мири звичайно як и при других сортох кайсох. А, понеже длужей оставаю на стеблу, треба провадзиц и евентуално реаґовац кед слово о защити у позних лєтнїх мешацох. Прешлого року зме мали векше нападанє памуковей совици, було надосц положени ваїчка, та зме початком авґуста окончели инсектицидни третман – визначела технолоґ защити рошлїнох у тим Подприємстве Йована Байчич. У наступним периодзе при шицких овоцох ушлїдзи превентивни третман з бакарнима препаратами. ■ Ана Маркович

14 РУСКЕ СЛОВО

23. ФЕБРУАР 2018.

Йована Байчич

ЗВЕКШАНИ КВАЛИТЕТ И КВАНТИТЕТ – Так зме направели нову сушарню, хтора за розлику од старей ма вакуумски запарйовач, прохромски кадзи, а дньови капацитет зависно од файти овоци може буц и по тисяч и пол кили швижей овоци на дзень. З таку файту осмотского сушеня овоци обчекуєме коло 500 кили сушеней овоци на дзень, а можеме сушиц вельке число овоцових файтох. То значи цали капацитет файтох хтори маме у наших овоцнїкох, алє и гевти хтори нє маме – визначел директор Лєшкович и додал же вони суша и велї файти бобкастих и ягодастих файтох овоцох. Потераз сушели аронию и рошлїну з назву „пши церень”, хтори ше орґански продукує, бо тот погон нєдавно реґистровани и за орґанску продукцию. По Лєшковичових словох, принцип таки же ше овоц зачири до розличних медиюмох, а тота розпущенїна може буц розпущенїна цукру и води, ґлукозно-фруктозни сируп, орґански сок зоз яблука. Таки медиюм густо сци, одно сно концентрациї 70 брикса, та кед ше овоц зачири, тота розпущенїна вицагує густосц води з

ekonomija@ruskeslovo.com

У БЕРКАСОВЕ ОТРИМАНА ТРА ДИЦИЙНА „СРИМСКА ВИНИЯДА”

ОЦЕНЄТИ 72 ВИНА З нагоди швета Святого Трифуна у Беркасове отримана традицийна 23. по шоре туристично-привредна манифестация „Сримска винияда“. Од нєдзелї по стреду ше окончовал приєм вина на оценьованє, а на сам дзень швета по традициї була нащива винїцом и символичне орезованє лози За оценьованє придати 72 вина и то 34 били, 27 червени и 11 розе, а оценьовала комисия у хторей були професор др Слободан Йович, дипл. Инженєр Слободан Шапоня и др Александар Петрович. Преглашованє побиднїкох було у ресторану „Далас” на шветочней вечери. Госцох привитал Велимир Ранисавлєвич, предсидатель СО Шид и пожадал винїцаром и продуковательом вина же би и тот рок бул успишни и же би випродуковали цо вецей квалитетного вина. У мено фаховей комисиї др Слободан Йович гварел же вино було досц доброго квалитета, а вон нє лєм же є фаховец за вино, алє ма и добри глас та зашпивал госцом єдну шпиванку. Же би сала була цо красша, остарали ше жени зоз Здруженя женох „Жридло” зоз Беркасова хтори порихтали етно-стол. Перше преглашени найлєпши поєдинєчни продукователє вина лєм зоз Беркасова. У катеґориї билого вино перше ме сто освоєл Миодраґ Митрович, а у катеґориї червеного вина Боян Митрович. Потим преглашени найлєпши продукователє у вкупней конкуренциї.

У катеґориї билих винох, перше место освоєла Винария „Паїч” зоз Дистриката Берчкей (Босна и Герцеґовина) зоз 16,36 бодами, друге Андєлко Прокопец зоз Бапскей при Илоку (Република Горватска) 18,20 боди, а треце место совоєл Никола Йович зоз Футоґу, 18,15 боди. Найлєпше червене вино мал Перо Дюрич зоз Биєлїни (Босна и Герцеґовина) 17,70 боди, друге место припадло Марку Жеравици зоз Шиду, 17,66 боди, а треце место осволєла Славица Чолич зоз Товарнїку (Република Горватска) зоз 17,63 бодами. У катеґориї розе вина додзелєна лєм награда за перше место, а осволєла ю винария „Паїч” зоз Дистрикту Берчкей зоз 17,26 бодами. Под час вечери госцох забавял оркестер „Тайна” зоз Руми, а за госцох и учашнїкох орґанизована и томбола. Орґанизатор Винияди була Месна заєднїца Беркасово з потримовку Општини Шид и Туристичней орґанизациї. Вл. Дї.

У БЕОҐРАДЗЕ

КЕРЕСТУРСКИ ПАПРИҐАРЕ НА САЙМЕ Керестурски паприґаре пондзелок 19. фебруара були на домашнїм Сайме компаниї „Аґромаркет” з Беоґраду, на котри одход орґанизовало Здруженє продуковательох паприґи „Капсикуим анум”. Паприґаре мали нагоду присуствовац на даскелїх науково-фахових викладаньох, а попри тим, на сайме було вецей як 10 000 виложени продукти зоз шицких обласцох польопривреди. Тродньови, 11. саям „Аґромаркету” орґанизовани од 19. по 21. фебруар, потримали го вецей як 3 000 партнерe зоз жеми и иножемства, а уход дошлєбодзени лєм з поволанку. М. Дж.

23. ФЕБРУАР 2018.

РУСКЕ СЛОВО 15

КУЛТУРА И ПРОСВИТА

Пишу: Ана МАРКОВИЧ Олена ПЛАНЧАК-САКАЧ

О РУСКЕЙ ЛЕКСИКОҐРАФИЇ З НАГОДИ МЕДЗИНАРОДНОГО ДНЯ МАЦЕРИНСКОГО ЯЗИКА

СЛОВО О СЛОВОХ

Ясни думки и прецизне висловйованє нас одредзую, бо слова вше мали свою чежину. През велї релиґиї и системи вереня, слово вше мало и свойо символичне значенє. Як и шицко друге, и слова можу служиц и за хаснованє и за злохаснованє. Солунски браца, святи Кирил и Мeфтодий, ищe у 9. вику були твардо прeшвeчeни жe Славяном трeба дац християнство, Слово Божe, на славянским, а нє на латинским язику – гварела мр Гелена Медєши

П

ознєйшe шe и у Крижeвским владичeствe пришло на тото жe яки можe буц хасeн за утвeрдзованє християнства мeдзи Руснацами кeд шe мeсто цeрковнославянского, будзe хасновац руски язик. Пeрши таки крочай направeл владика Дионизий Няради кeд видал на бачко-сримским язику учeбнїк виронауки Правди католїцкeй вири у Жовкви 1912. року.

язика (райбачка, витернїца, дротованєц). Найвекша часц народних словох у Словнїку превжата зоз етноґрафских записох рускей народней творчосци, алє и зоз творох найстарших руских авторох и зоз медзивойновей рускей периодики. Нє вихабени анї слова яки хасную авторе младших ґенерацийох � у литератури, периодики и у прекладох на руски язик. Лексични фонд збогацели и студенти Одсеку за

– Редактор Словнїка др Юлиян Рамач нас барз задлужел зоз свою штерацецрочну трапезлїву лексикоґрафску роботу. Описно-етимолоґийни словнїк свойого язика нє ма анї єдна, од нашей вельо векша национална заєднїца у окруженю. Найщирше му винчуєме и обецуєме же руски язик нє забудземе – Гелена Медєши О важносци власного мацеринского руского язика виповедзени, а потим и написани велї студиї, алє його абсолутну значносц у велькей мири препознало седемдзешатих рокох прешлого вику Дружтво за руски язик, литературу и културу кед иницировало роботу на Сербско-руским 1995–1997. и Рускосербским словнїку 2010. року, чий редактор др Юлиян Рамач. При концу 2017. року достали зме ище єдно капиталне лексикоґрафске дїло, скарбнїцу нашого язика истого редактора – двотомни Словнїк руского народного язика у хторим обробени 24 000 слова народного руского бешедного язика, т. є. язика хтори хаснуєме у сучасней каждодньовей бешеди яку зме принєсли зоз Горнїци до Бачкей. О тим словнїку бешедуєме зоз сотруднїками мр Гелену Медєши, прекладательку за руски и сербски язик и Славком Сабом, технїчним редактором Словнїка, котри у длугорочним сотруднїцтве зоз др Юлияном Рамачом допринєсли у реализациї того капиталного проєкта. ЗАПИСАНЕ ЖРИДЛОВЕ КАРПАТСКЕ ПАСМО ЯЗИКА – У нїм позаписоване жридлове карпатске пасмо язика, алє и новши язични пожички зоз сербского (ствар, живина, бриґа), мадярского (шарганьов, корчолї, зокни) и нємецкого язика (гайзибан, шрафциґер, цолштоки) и нови руски кнїжково слова створени под уплївом даєдного другого

16 РУСКЕ СЛОВО

русинистику хтори у своїх дипломских роботох мали задачу позберац слова з рижних фахових обласцох (назви облєчива, погребна и церковна терминолоґия, женски роботи у обисцу, свадзебни обичаї, руске обисце, назви рошлїнох, колєсарска терминолоґия, руски єдла, дзецински бависка, крачунски обичаї, маґия итд.), а велї народни слова позаписовани и од информаторох и поєдинцох у нєформалних розгваркох – толкує Гелена Медєши.. При векшини обробених словох наведзени їх карпатски паралели – слова у бешедох карпатского ареалу хтори истого походзеня и хтори исти або блїзки по форми и маю исте або блїзке значенє, як и нашо слова (восточнословацки, карпаторусински, карпатоукраїнски, українски, словацки, польски), бо вони потвердзую припадносц векшини наших обробених словох ґу нашей карпатскей лексики. Кед за нашо слова у карпатских бешедох паралели нєт, значи же зме их прияли по приселєню.

– Так, наприклад, нєшка хаснуєме слово бриґа, хторе зме превжали зоз сербского язика, гоч нашо старе слово старосц, понеже шицки карпатски бешеди маю таке слово. Слово гром зме тиж вжали зоз сербского язика и вецей го анї нє чувствуєме як цудзе, гоч карпатски бешеди знаю лєм 23. ФЕБРУАР 2018.

КУЛТУРА И ПРОСВИТА за слово перун; стража дараз була варта; за живину зме гуторели дробизґ, место слова чувац нашо стари хасновали мерковац, хранїц, варовац, пасц (статок на паши) итд – гвари Медєшова. Словнїк руского народного язика описно-етимолоґийни: у нїм на нашим язику описане значенє и хаснованє словох, з прикладами, а на концу одреднїцох наведзене походзенє слова.

– Наприклад, слово китайка описане так: украс округлей форми хтори звичайно виши на шмати, потим дати приклади, та карпатски паралели, як тото слово глаши у восточнословацким, карпатоукраїнским и польским язику, а после знаку за походзенє написане же тото слово пришло прейґ

– З оглядом же я робел у Заводу, а бул сом предсидатель Роботнїцкого совиту, нагварел сом директора и других колеґох же бизме купели аж два рахункари PS 286, орґанизовали зме обуку, научели робиц и перша кнїжка хтора була видата, а пририхтана на рахункару була праве руска, то була лектира за седму, або осму класу, Руски народни писнї. Теди зме почали сотрудзовац, а сотрудзуєме и нєшка, а перше зме робели Сербско-руски словнїк – гварел Сабо. Кед ше преламує словнїк, муши ше положиц першу и остатню одреднїцу, на лївим и правим боку. Тоти одреднїци анї єдена рахункарска програма нє зна сама поставиц, то ше муши ручно класц, и муши ше боки поровнац.

– Тот словнїк будзе интересантни шицким славистом, бо ту єст и походзеня словох, а кед будзеце опатрац тот словнїк увидзице же кельо ту єст барз вельо информациї и з нашей прешлосци, и дознаце як то у других славянских и нєславянских язикох. Слова за алати и машини найчастейше походзенє маю зоз нємецкого язика, тераз тота нова технолоґия з анґлийского и подобне – Славко Сабо українского и русийского слова китайка хторе означує файту гадвабного платна, од назви держави Китай. Нашо старе слово силка потолковане як: глїняни суд за зберанє шметанки або полцорова миска, потим дати приклади, карпатски паралели, а походзенє – з мадярского szilke хторе означує шольку або малу судзину. Слово скала потолковане як вельки камень, стина, дати приклади, а вец походзенє: зоз праславянского skala. Медзитим, за велї слова хтори виведзени з общепознатого кореня нє наведзене походзенє, понеже мож лєгко препознац у нїх основне слово, напр. виплацанка, виплациц ше итд. виведзени од дїєслова плациц – пояшнєла Медєшова. ОГЛАСНИ ТАБЛИ МЕСТО ИНТЕРНЕТА – Давного 1973. року сом бул студент трецого року славистики, як любим повесц, велькоруского язика, так зме го теди волали. Вец пришол росийски, нє знам чом росийски, кед корень Рус, Русия. Теди, нажаль нє було анї интернету, анї дружтвених мрежох, алє огласна табла, а на огласней табли ше єдно рано зявело – розпорядок преподаваньох на лекторату руского язика хтори будзе тримац професор Юлиян Рамач. Пошол сом до кабинету, зишло ше одредзене число людзох хтори койцо студирали, послухац преподаваня. Часто ше тоти преподаваня зводзели на тото же нас професор випитовал, а як то у Коцуре, а як то у Сриме, дараз зме мали и дакого з Дюрдьова, та як ше дацо пове и у Дюрдьове. Я три семестри слухал тоти преподаваня – здогадує ше своїх перших контактох зоз професором Рамачом технїчни редактор Словнїка Славко Сабо, хтори на промоциї Словнїка зоз собу мал и теку зоз призначками зоз того часу.

– У чаше кед сом бул пред дипломским, почал сом робиц у Школи у Руским Керестуре и робел сом скоро дзешец роки, а вец сом прешол до Заводу за видаванє учебнїкох у Новим Садзе, дзе сом остал по пензию. Професор ше теди преселєл до Вербасу, и ми путовал вєдно на гайзибану, два раз до тижня, годзину там, годзину назад. И так зме ше могли наприповедац, кельо сцеце, до милей волї. Вец ше зявели перши рахункари, тедишнї Комодоре и Спектрум, мали вельо меншу меморию як найгорши телефон у нєшкайшим чаше, алє на нїх цошка могло зробиц. Як гварел Сабо удало ше му нагвариц професора же би тоти карточки зоз призначками було барз добре преруциц на рахункар.

23. ФЕБРУАР 2018.

– Велкьа робота, и я дакеди дойдзем наприклад по штиристоти бок, а професор найдзе дацо на трицец пиятим боку и гвари „тото би було добре уруциц”, або „тото би було добре вируциц”, и вец преправяй тоти штиристо боки, и то було нєраз – нашмеял ше Сабо. ЗАЗНАЧЕНЕ У СЛОВНЇКОХ ОСТАВА ЗА ВИКИ ВИКОВ – Други словнїк хтори зме заєднїцки робели бул Рускосербски словнїк, и то була лєгчейша робота, робело ше у Ворд-у, зоз стандарднима буквами. Тераз бим ше любел опитац „facebook ґенерациї”, наприклад, цо то форґов, а цо форґов карика, цо то подбилка, з чого ше прави сакайтов, а цо ше у нїм трима, цо ше садзи зоз сецером, а ламе зоз швайку, цо значи скляґац ше... Чом то важне, зато же у тих словнїкох тото шицко зазначене и пописане и останє за вики виков. Праве зато маме и Сербско-руски и Руско-сербски, и тот Словнїк народного язика, стандардизовану ґраматику, хтора и наукова и описна, односно маме заокружене шицко цо треба за стандардни язик 270 роки после того як зме ше приселєли на тоти простори. Важне же тото цо найзначнєйше останє дзешка за ґенерациї хтори приходза. Преламовац Словнїк зме почали 15. януара 2016. року и закончене є у септембру прешлого року. Годни сце пренайсц друкарски хиби, нє мали зме можлївосци анґажовац коректора, алє нєт кнїжки без друкарских хибох, та то нє зменшує вредносц того капиталного дїла. Наздавам ше же ше и тот Словнїк пошвидко найдзе у рукох хасновательох и же допринєше предлуженю тирваня руского язика на тих просторох – заключел Сабо. Словнїк видали Одсек за русинистику Филозофского факултету, Завод за културу войводянских Руснацох, Дружтво за руски язик, литературу и културу и НВУ „Руске слово”, а ма вєдно 815 боки. Наменєни є ширшому кругу хасновательох: насампредз линґвистом хтори ше вше баржей интере сую за наш язик, студентом русинистики, алє и славистики вообще, профе сором и наставнїком мацеринского руского язика, штредньошколцом же би преширели свойо знанє о богатстве нашого язика, шицким почитовательом руского язика. без огляду на фах же би, кед надиду на слово чийо им значенє нєдосц, або анї кус нє познате, мали дзе з подполну компетенцию превериц цо тото слово значи.■

РУСКЕ СЛОВО 17

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ОШ „БРАНКО РАДИЧЕВИЧ” ЗОЗ ШИДУ ДОБИТНЇК „СВЯТОСАВСКЕЙ НАГРАДИ”

М

ШКОЛА ЗА ПРИКЛАД ДРУГИМ

едзи школами добитнїками „Святосавскей награди”, хтору додзелює Министерство просвити, науки и технолоґийного розвою, того року ше нашла и ОШ „Бранко Радичевич” зоз Шиду. Школа наградзена за резултати хтори посцигує роками нє лєм у просвиотно воспитней роботи, алє и у других сеґментох роботи хтори постали обачлїви нє лєм на локалним уровню алє и ширше. Школа уж роками предняк у обласци орґанизованя културних манифестацийох и академийох, а окреме препозната академия з нагоди означованя городскей слави Святого Миколая 22. мая. Ґу тому треба додац и академиї хтори отримовани з нагоди означованя живота и творчосци святого Миколая, потим поетеси Десаанки Максимович, нобеловца Иви Андрича, отримана и академия з нагоди означованя 1 700-рочнїци Миланского едикта, потим з нагоди означованя 100-рочнїци од Першей шветовей войни як и академиї пошвецени наївному подобовому уметнїкови Илиї Башичевичови Босилю, а з академию означена и 400 роки од Шексипировей шмерци. Основни и порушуюци мотив у роботи то порушац школярох же би бул формовани културни идентитет и пестованє националного и уметнїцкого скарбу. У школи окреме активни драмска секция, потим хор школи и балетска секция. Каждого року ше означую Дзень школи 22. мая, потим Крачун и школска слава Святи Сава. До шицких активносцох уключени и подручни оддзелєня школи у Бачинцох, Ґибарцу и Куковцох.

– Наша школа позната и по пестованю култури и традициї Руснацох, бо ше у матичней школи и оддзелєню

СУЧАСНА БИБЛИОТЕКА Школа ма сучасну библиотеку у хторей єст штири компютери и стаємна интернет вяза. Запровадзена и програма е-библиотеки. Кнїжки и хаснователє маю свой бар код и до елетронскей бази унєшени 6 500 кнїжки, а школяре на електронски способ годни резервовац кнїжку, або превериц чи є доступна же би ю превжали.

18 РУСКЕ СЛОВО

у Бачинцох виучує як виборни предмет руски язик з елементами националней култури. Пред 22 роками наша школа була домашня Стретнуцох руских школох у хторих ше настава одвива на руским язику або ше руски язик факултативно виучує. Школа 2013. року преглашена за образовну институцию од националного значеня за Руснацох, а 2014. року зме були домашнї ювилейних 20. стретнуцох руских школох. Од школского 2009–2010. року школяре маю добри

проблем успишно превозидзени, а школа постала приклад толеранциї и почитованя розличносцох. Кед означовани 16. новембер, Медзинародни дзень толеранциї, у школи отримани „Саям науки” на хторим участвовали и школяре миґранти и їх родичи. Школяре указую и свою гуманосц и участвую у гуманитарних акцийох як цо то зберанє пластичних затичкох, зберанє помоци за дистрофичарох лєбо лакоткох за дзеци у Дзецинским валалє у Сримскей Каменїци, а

Директор Далибор Фарбаш, заменїца директора мр Вера Дупало и министер Младен Шарчевич

пласмани и освоєни перши места на републичних змаганьох з руского язика и активно участвую у културним и вирским живоце Руснацох у шидскей општини – гвари мр Вера Дупало, заменїца директора ОШ „Бранко Радичевич”. У прешлим школским року аж 79 школяре ше пласовали на окружни змаганя, а на републичних змаганьох участвовали дзевецеро школяре. Одпочатку першого полроча того школского року, школа уступела простор нїзшим класом ОШ „Сримски фронт” пре ґенералне адаптованє їх будинку и була им домашня цале перше полроче, покля обнова школи нє була закончена и на тот способ указана солидарносц ґу наставнїком и школяром тей школи. Окремносц ОШ „Бранко Рдаичевич” же до наставно-образовного процесу уключела и школярох миґрантох зоз Прилапююцого центру за миґрантох „Принциповец”. И попри початней неґативней реакциї часци родичох и гражданох, на концу тот

аматере АП „Бранислав Нучич” однєсли пакецики и одбавели там дзецинску представу. Школа з наставу почала у теди новим будинку ище давного 1982. року и одтеди були лєм менши активносци коло отримованя будинку. Школа участвовала на конкурсу на републичним уровню и одобрена ґенерална обнова будинку.

– Плануєме поробиц изолацию будинку и закрице, бо зме ту мали досц проблеми пре премаканє, пременї ше вонкашнї и нукашнї тишлїрай, зогриванє, електрични инталациї, санитариї, канализацию и патоси. Тоти роботи би коштали вецей од 100 милиони динари. Рахуєме же буду пошвидшани поступки явних набавкох же би обнова почала уж у юнию и була закончена по 1. септембер. Прето би вец мушели буц у априлу и маю отримани роботни соботи же би порядну наставу школяре закончели по конєц мая – гвари нам Вера Дупало.■ Вл. Дїтко 23. ФЕБРУАР 2018.

ROK XVII ^ISLO 1 Число ушорела: Славица ФЕЙСА

Фото: В. Вуячич

наша тема:

ВИМЕНКA ЗАКОНА О ФИНАНСИЙНЕЙ ПОТРИМОВКИ ФАМЕЛИЇ З ДЗЕЦМИ

ЦО ШЕ ДОСТАВА, А ЦО ТРАЦИ Концом прешлого року Скупштина Сербиї прилапела вименки Закона о финансийней потримовки фамелї з дзецми. Закон ше будзе применьовац од 1. юлия 2018. року, а зоз собу приноши значни вименки, окреме за родичох. Интересантне тото же инициятиву за пременку спомнутого Закона ище 2014. року порушали три Здруженя – „Сербия у руху” „Центер за мацери”, мрежа здруженьох „Родитель”. У цалей Сербиї порушана кампаня, П(Б)раво за мами, а придружели ше ґу нєй и велї други Здруженя и Европского руху у Сербиї и применєли наисце нєзвичайни приступ лобираня посланїкох – єден на єден. Бул отворени конкурс за 250 мацери на цалей териториї нашей жеми, односно, там дзе жили и посланїки, а мацери их мали пренайсц и заказац розгварку.

Конєчни циль бул же би ше од посланїкох достало глас у Скупштини док ше о Закону будзе розправяц. Удало ше им. Як спомнуте, вименки Закона концом рока прилапени, а яки новини Закон приноши, цо ше зоз нїм достава, а цо траци, односно цо годни очековац будуци родичи, дознайце у нашим Додатку.

23. ФЕБРУАР 2018.

РУСКЕ СЛОВО 19

ЗАКОНА О ФИНАНСИЙНЕЙ наша тема: ВИМЕНКИ ПОТРИМОВКИ ФАМЕЛИЇ З ДЗЕЦМИ

Пише: Славица ФЕЙСА

famelija@ruskeslovo.com

БРАВО ЗА МАМИ

Кампаня „П(Б)раво за мацери” пред штирома роками коло себе мала три Здруженя – „Сербия у руху”, „Родитель” и „Центер за мами” пре заєднїцки циль – на першим месце злєпшац финансийни статус положнїцох, алє и велї други значни ставки. Удало ше им пременїц Закон, алє и указац по хторей драги треба крачац же би ше задумане и зисцело

И

попри тим же требало скоро штири роки же би ше Закон вименєл, найважнєйше тото же держава препознала бриґи з хторима ше трапя млади мацери, и же є порихтана ришиц их. По першираз ше случело же ше у кампанї вибрало 250 жени хтори бешедовали з посланїками, шицки з єдним цильом – же би ше закон пременєло и з тим велїм фамелийом, мацером и дзецом олєгчало. Удало ше им. Закон почина важиц од 1. юлия 2018. року и од того дня положнїци буду доставац положнїцки надополнєня директно з буджету, а нє прейґ своїх дїлодавцох, и зоз тим престава пракса зоз пожнєньом виплацованя надополнєня на хтору положнїци чекали мешацами. Тото надополнєнє ше будзе уплацовац директно на рахунок положнїцом, а з вименками преширена лїстина женох хтори го буду доставац. Потераз на положнїцке надоплолнєнє мали право лєм заняти жени, алє пошвидко надополнєє достаню и мацери хтори у периодзе од 18 мешацох пред породом зарабяли, гоч теди кед народзели дзецко були нє заняти. На надополнєнє годни раховац и мацери польопривреднїци, поднїмательки, мацери хтори подписали контракт о дочасових роботох... Новина и тота же на родительски додаток по новим Закону ма право кажда мац за перше, друге, треце и штварте дзецко, а тот додаток би мал буц звекшани за паушал за набавку опреми за дзецко. Министерка без портфеля задлужена за популацийну политику, Славица Дюкич Деянович гварела же вон будзе – 5 000 динари. Значи, накадзи ше 1. юлия почнє примень-

20 РУСКЕ СЛОВО

овац Закон, престанє важиц потерашня мира врацаня ПДВ за беби опрему и поживу за беби. ИЩЕ ЄДЕН ТЕРМИН ЗА ФИСКАЛНИ РАХУНКИ Велї будуци родичи, а окреме тоти цо ше маю поновиц по 1. юлий нє знаю цо маю робиц, чувац рахунки, чи нє, и чи ище вше важи потерашня мира врацаня ПДВ? З Порцийней управи у Новим Садзе одвитовали же за врацанє пенєжу за беби опрему годно поднєсц вимогу ище раз, у термину од 2. по 16. юлий. Прето треба чувац фискални рахунки, процедура єдноставна, а о тим ше мож поин-

НЄЗВИЧАЙНЕ ЛОБИРАНЄ – Розписали зме конкурс за 250 жени, мацери з цалей териториї Сербиї, односно патрели зме дзе посланїки жию, же би з тих местох були и мацери хтори би могли з нїма побешедовац. Пред тим зме шицки жени обучели як маю бешедовац з посланїками. Дзепоєдни у явносци нє таки познати, та их жени глєдали так же мали видруковану їх слику у кишенки. Було и таки ситуациї же поланїкох застановяли на пияцу... Но, кажда потолковала прецо би сцела побешедовац праве з ню, або з нїм, и кажда мала автентичну приповедку типа: „мешацами ми нє виплацоване положнїцке надополнєнє...” Нїхто од посланїкох нє одбил розгварку – гварела Драґана Чорич.

формовац на їх сайту, алє и на сайту Здруженя „Бебац”. Пенєж будзе врацени на: млєко, беби поживу (кашици), посцелку, кочик, карсцелїк за карменє дзецка, пелени, шедовиско за бебу у авту... под условийом же сума за рефундацию нє векша од 72 029 динари, а рочни заробки родичох нє преходза 1 029 000 динари. Єден з условийох за рефундацию и тот же маєток родичох нє шме буц векши од 25 000 000 динари. Чи паушал од 5 000 динари досц? Чи то лєпше ришенє од врацаня ПДВ-а? Велї мацери з тоту нову миру нєзадовольни, прето же гоч чували фискални рахунки, вельо вецей мали хасну од рефундациї як цо буду мац од спомнутих пейц тисячкох. Єдна з активисткох вименки спомнутого Закона, предсидателька Здруженя „Родитель” и професорка на Правним факултету у Новим Садзе Драґана Чорич, припознава же то нє найлєпше ришенє.

– Кажди Закон важни, нє приноши же го так лєгко, а так и кед ше сце вименїц дацо, наисце потребне вельо усиловносци. Свидоми зме же кед зме нє достали найлєпше рише23. ФЕБРУАР 2018.

нє з утаргованьом ПДВ, алє то у политики так, на єдним достанєце, на другим страцице. Єдна од ставкох хтори зме достали на рахунок врацаня ПДВ, то право мацерох на други надополнєня по основи народзеня и допатраня, окреме допатраня дзецка хторе оможлїви же би велї жени, мацери, достали надополнєня хтори потераз нє могли нїяк витвориц. Ту думам на мацери хтори у поднїмательстве, власнїци польопривредних ґаздовствох, жени хтори робели, або робя по контракту, або лєм гевти мацери хтори маю авторски гонорари. Нєодлуга и вони годни мац окремну файту надополнєня. И нє лєм тото, наприклад, дзецом хтори у розвою маю почежкосци будзе звекшана помоц и то ище раз тельо як потераз – гвари Чоричова. ДОБРИ МОДЕЛ И ЗА ВИМЕНКУ ДРУГИХ ЗАКОНОХ Кампаня облапяла нєзвичайни приступ лобираня посланїкох – єден на єден, а то значи же бул орґанизовани конкурс за 250 мацери з цалей териториї нашей жеми, а задаток мацерох бул пренайсц их и заказац з нїма розгварку. Конєчни циль бул же би ше од посланїкох достало глас ЗА, у Скупштини док ше о Закону будзе розправяц. Єдна з женох бешедовала и з Олену Папуґову, нашу посланїцу у Скупштини Републики Сербиї.

– Паметам же з нами бешедовали мацери, з каждим окреме, и наисце сом була приємно нєсподзивана же як ше орґанизовали, яки добри контакт направели з нами – гвари Папуґова. – Мушим их похвалїц, бо на нас вплївовали, и гоч на тему о финансийней потримовки фамелиї було розлични дискусиї, вецей зме дознали, и на гласаню нїхто з нас нє бул анї процив, а анї стримани. Сцем повесц же то добри модел по хторим мож рушиц и у велїх других конарох, и зоз вименками Закона цошка пременїц, створиц, наприклад лєпши условия за живот пензионерох так же ше их потрима...

– Врацам ше на фамелию. Закон нє може звекшац наталитет, алє фамелиї муша мац барз добру потримовку од держави – гвари Папуґова. Вона окреме визначує же з вименками Закона о финансийней потримовки фамелиї з дзецми крочене напредок, а окреме ше цеши же и жени положнїци на валалє, и жени у бизнису, як и гевти цо робели, або робя гонорарно, годни доставац надополнєнє, цо потераз так нє було.

– На тим нє треба стануц и шицко цо у пракси, у живоце нє функционує би требало пременїц, и кед мож – злєпшац. Кед слово о фамелиї, точнєйше о наталитету, знаме яка чежка ситуация и думам же би убудуце требало робиц на тим и потримац шицки мацери хтори народзели треце дзецко на тот способ же ше им обезпечиц минималну плацу як цо то случай и у велїх других державох – гварела посланїца Олена Папуґа. Закон, як спомнуте, почина важиц од 1. юлия и барз пошвидко будзе видно цо у каждодньовим живоце зажиє, а цо нє. Тоти цо ше за вименки закладали, гваря же ище вше єст простору за його „шмирґланє”, алє задовольни же ше стануло на ноги, и почало крачац. Та, гоч тоти крочаї здабу на перши. Браво за мами.■ 23. ФЕБРУАР 2018.

ОД ЮЛИЯ 100 000 ЗА ПЕРШЕ ДЗЕЦКО Тераз ше у Сербиї за перше дзецко мацером виплацує 39 000 динари, а по новим Закону требали би достац 100 000 динари и то нараз. За друге дзецко мацери тераз доставаю 154 000 динари, за треце 277 000. За штварте дзецко опредзелєне 369 000 динари.

РУСКЕ СЛОВО 21

ЗАКОНА О ФИНАНСИЙНЕЙ наша тема: ВИМЕНКИ ПОТРИМОВКИ ФАМЕЛИЇ З ДЗЕЦМИ

Пише: Славица ФЕЙСА

famelija@ruskeslovo.com

БРАВО ЗА МАМИ

Кампаня „П(Б)раво за мацери” пред штирома роками коло себе мала три Здруженя – „Сербия у руху”, „Родитель” и „Центер за мами” пре заєднїцки циль – на першим месце злєпшац финансийни статус положнїцох, алє и велї други значни ставки. Удало ше им пременїц Закон, алє и указац по хторей драги треба крачац же би ше задумане и зисцело

И

попри тим же требало скоро штири роки же би ше Закон вименєл, найважнєйше тото же держава препознала бриґи з хторима ше трапя млади мацери, и же є порихтана ришиц их. По першираз ше случело же ше у кампанї вибрало 250 жени хтори бешедовали з посланїками, шицки з єдним цильом – же би ше закон пременєло и з тим велїм фамелийом, мацером и дзецом олєгчало. Удало ше им. Закон почина важиц од 1. юлия 2018. року и од того дня положнїци буду доставац положнїцки надополнєня директно з буджету, а нє прейґ своїх дїлодавцох, и зоз тим престава пракса зоз пожнєньом виплацованя надополнєня на хтору положнїци чекали мешацами. Тото надополнєнє ше будзе уплацовац директно на рахунок положнїцом, а з вименками преширена лїстина женох хтори го буду доставац. Потераз на положнїцке надоплолнєнє мали право лєм заняти жени, алє пошвидко надополнєє достаню и мацери хтори у периодзе од 18 мешацох пред породом зарабяли, гоч теди кед народзели дзецко були нє заняти. На надополнєнє годни раховац и мацери польопривреднїци, поднїмательки, мацери хтори подписали контракт о дочасових роботох... Новина и тота же на родительски додаток по новим Закону ма право кажда мац за перше, друге, треце и штварте дзецко, а тот додаток би мал буц звекшани за паушал за набавку опреми за дзецко. Министерка без портфеля задлужена за популацийну политику, Славица Дюкич Деянович гварела же вон будзе – 5 000 динари. Значи, накадзи ше 1. юлия почнє примень-

20 РУСКЕ СЛОВО

овац Закон, престанє важиц потерашня мира врацаня ПДВ за беби опрему и поживу за беби. ИЩЕ ЄДЕН ТЕРМИН ЗА ФИСКАЛНИ РАХУНКИ Велї будуци родичи, а окреме тоти цо ше маю поновиц по 1. юлий нє знаю цо маю робиц, чувац рахунки, чи нє, и чи ище вше важи потерашня мира врацаня ПДВ? З Порцийней управи у Новим Садзе одвитовали же за врацанє пенєжу за беби опрему годно поднєсц вимогу ище раз, у термину од 2. по 16. юлий. Прето треба чувац фискални рахунки, процедура єдноставна, а о тим ше мож поин-

НЄЗВИЧАЙНЕ ЛОБИРАНЄ – Розписали зме конкурс за 250 жени, мацери з цалей териториї Сербиї, односно патрели зме дзе посланїки жию, же би з тих местох були и мацери хтори би могли з нїма побешедовац. Пред тим зме шицки жени обучели як маю бешедовац з посланїками. Дзепоєдни у явносци нє таки познати, та их жени глєдали так же мали видруковану їх слику у кишенки. Було и таки ситуациї же поланїкох застановяли на пияцу... Но, кажда потолковала прецо би сцела побешедовац праве з ню, або з нїм, и кажда мала автентичну приповедку типа: „мешацами ми нє виплацоване положнїцке надополнєнє...” Нїхто од посланїкох нє одбил розгварку – гварела Драґана Чорич.

формовац на їх сайту, алє и на сайту Здруженя „Бебац”. Пенєж будзе врацени на: млєко, беби поживу (кашици), посцелку, кочик, карсцелїк за карменє дзецка, пелени, шедовиско за бебу у авту... под условийом же сума за рефундацию нє векша од 72 029 динари, а рочни заробки родичох нє преходза 1 029 000 динари. Єден з условийох за рефундацию и тот же маєток родичох нє шме буц векши од 25 000 000 динари. Чи паушал од 5 000 динари досц? Чи то лєпше ришенє од врацаня ПДВ-а? Велї мацери з тоту нову миру нєзадовольни, прето же гоч чували фискални рахунки, вельо вецей мали хасну од рефундациї як цо буду мац од спомнутих пейц тисячкох. Єдна з активисткох вименки спомнутого Закона, предсидателька Здруженя „Родитель” и професорка на Правним факултету у Новим Садзе Драґана Чорич, припознава же то нє найлєпше ришенє.

– Кажди Закон важни, нє приноши же го так лєгко, а так и кед ше сце вименїц дацо, наисце потребне вельо усиловносци. Свидоми зме же кед зме нє достали найлєпше рише23. ФЕБРУАР 2018.

нє з утаргованьом ПДВ, алє то у политики так, на єдним достанєце, на другим страцице. Єдна од ставкох хтори зме достали на рахунок врацаня ПДВ, то право мацерох на други надополнєня по основи народзеня и допатраня, окреме допатраня дзецка хторе оможлїви же би велї жени, мацери, достали надополнєня хтори потераз нє могли нїяк витвориц. Ту думам на мацери хтори у поднїмательстве, власнїци польопривредних ґаздовствох, жени хтори робели, або робя по контракту, або лєм гевти мацери хтори маю авторски гонорари. Нєодлуга и вони годни мац окремну файту надополнєня. И нє лєм тото, наприклад, дзецом хтори у розвою маю почежкосци будзе звекшана помоц и то ище раз тельо як потераз – гвари Чоричова. ДОБРИ МОДЕЛ И ЗА ВИМЕНКУ ДРУГИХ ЗАКОНОХ Кампаня облапяла нєзвичайни приступ лобираня посланїкох – єден на єден, а то значи же бул орґанизовани конкурс за 250 мацери з цалей териториї нашей жеми, а задаток мацерох бул пренайсц их и заказац з нїма розгварку. Конєчни циль бул же би ше од посланїкох достало глас ЗА, у Скупштини док ше о Закону будзе розправяц. Єдна з женох бешедовала и з Олену Папуґову, нашу посланїцу у Скупштини Републики Сербиї.

– Паметам же з нами бешедовали мацери, з каждим окреме, и наисце сом була приємно нєсподзивана же як ше орґанизовали, яки добри контакт направели з нами – гвари Папуґова. – Мушим их похвалїц, бо на нас вплївовали, и гоч на тему о финансийней потримовки фамелиї було розлични дискусиї, вецей зме дознали, и на гласаню нїхто з нас нє бул анї процив, а анї стримани. Сцем повесц же то добри модел по хторим мож рушиц и у велїх других конарох, и зоз вименками Закона цошка пременїц, створиц, наприклад лєпши условия за живот пензионерох так же ше их потрима...

– Врацам ше на фамелию. Закон нє може звекшац наталитет, алє фамелиї муша мац барз добру потримовку од держави – гвари Папуґова. Вона окреме визначує же з вименками Закона о финансийней потримовки фамелиї з дзецми крочене напредок, а окреме ше цеши же и жени положнїци на валалє, и жени у бизнису, як и гевти цо робели, або робя гонорарно, годни доставац надополнєнє, цо потераз так нє було.

– На тим нє треба стануц и шицко цо у пракси, у живоце нє функционує би требало пременїц, и кед мож – злєпшац. Кед слово о фамелиї, точнєйше о наталитету, знаме яка чежка ситуация и думам же би убудуце требало робиц на тим и потримац шицки мацери хтори народзели треце дзецко на тот способ же ше им обезпечиц минималну плацу як цо то случай и у велїх других державох – гварела посланїца Олена Папуґа. Закон, як спомнуте, почина важиц од 1. юлия и барз пошвидко будзе видно цо у каждодньовим живоце зажиє, а цо нє. Тоти цо ше за вименки закладали, гваря же ище вше єст простору за його „шмирґланє”, алє задовольни же ше стануло на ноги, и почало крачац. Та, гоч тоти крочаї здабу на перши. Браво за мами.■ 23. ФЕБРУАР 2018.

ОД ЮЛИЯ 100 000 ЗА ПЕРШЕ ДЗЕЦКО Тераз ше у Сербиї за перше дзецко мацером виплацує 39 000 динари, а по новим Закону требали би достац 100 000 динари и то нараз. За друге дзецко мацери тераз доставаю 154 000 динари, за треце 277 000. За штварте дзецко опредзелєне 369 000 динари.

РУСКЕ СЛОВО 21

ДОМ И ФАМЕЛИЯ

я

женоблоґ

и

Є

ден час сом цошка нїяка – физично вистата, ментално вичерпана, а креативно запшета. Мало хибело же би остал празни бок у новинох.☺ А то шицко пре даскельо факти хтори нїхто нє може побиц. Перше же шицки коло мнє хори. Того року нє було моцней жими, а муши шицко вимарзнуц – кажда грудка жеми, кажди конарчок и кажди каменьчок. Без минуса зме як голуби зоз глїни котрих вируси стаманя за кратки час. Чуєм же их єст коло 200. И вше су у предносци! Вони мутираю, а медицинаре вец глєдаю з яку их вакцину докрайча. Уж ту и други вирус, треци.... Вони ше коца, а ми их таманїме. Питам ше хто побиднїк у тим бависку. У нашим обисцу ше одвивала нємилосердна борба з даскелїма вирусами през иншаки манифестациї, цааааали мешац. Од ларинґитису, прейґ горучки, поврацаня, преганячки, ознова горучки, киханя, кашляня, запалєних гарлох, спухнутих лимфних ґужлїкох, болячки цалого цела, ставцох, мускулох, главох, гарлох, прейґ инхалацийох, диєтох, антибиотикох, витамина Ц, урґентней амбуланти – три раз, цаганя креви – шейсц раз... Щиро, нє думала сом же и мнє покоши. Док шицки були хори, я бегала коло нїх, и добре сом ше чувствовала.

Пише: Ясмина ДЮРАНЇН

Foto: Photofunia

КЕД СПАДНЄ И ОСТАТНЯ ЛИНИЯ ОДБРАНИ

email: jasmina.djuranin@gmail.com www.zenoblogija.com

Правда же сом ридко хтору ноц у цуґу преспала, и же сом годзини препровадзела чекаюци на шор по рижних дохторох. Медзитим, кед ше шицки кельо-тельо вишулькаю, знаце хто на концу страда. Мац. Озда попущи тота знємиреносц и застараносц, та на концу и вона лєгнє до посцелї. Превентивно сом ше чувала, алє хорота вше вдери дзе ши найценши. Гоч я нїґдзе нє така барз ценка, окрем на шиї, та сом думала же на ногох прегирмим боляце гарло и мандулї. Нє було з того нїч. Цибуля, цеснок, мед и враци чай нє дали резултати. Була сом примушена пробовац з дакус риґиднєйшу методу. До домашнєй палєнки сом насипала попру и горкей паприґи и утла сом цали погарик. Людзе божи, од шицкей медицини сом ше дас о пол годзини лєм шмишкала и цалу ноц добре спала. Гарло ме и ютре болєло як дябол езерни. Нормално же сом енки була у дохтора. После моцних антибиотикох сом пришла ґу себе. Гоч ми помогли, нє любим их пиц. Волїм дацо здравше, орґанске, дацо до чого мож положиц попер и горку паприґу, алє лєм по штварцину ложички кажди дзень. Е, вец сом як на фронту – нашмеяна и виспана, остатня линия одбрани цалей фамелиї.■

22 РУСКЕ СЛОВО

23. ФЕБРУАР 2018.

kultura@ruskeslovo.com

У КОЦУРСКЕЙ БИБЛИОТЕКИ

ЛЮБОВ ҐУ ПОЕЗИЇ, КНЇЖКОМ И ЛИТЕРАТУРИ

У коцурским оддзелєню вербаскей библиотеки „Данило Киш” уж даскельо роки ше традицийно зоз Литературним вечаром означує швета Св. Трифун и Св. Валентин. Так було и того року 14. фебруара. Тоту традицию порушал и роками пестовал КПД ДОК, а остатнї два роки Литературни вечар орґанизує коцурска Читальня. Прешлей стреди присутним у першей часци програми рецитациї читали школяре трецих и штвартих класох руских оддзелєньох, алє и їх учительки Славица Чельовски и Валерия Папуґа. Школяре окрем рецитацийох виведли и єдну музичну точку, а шицки точки були претка-

ни зоз любовнима мотивами котри и символ спомнутих шветох. На програми рецитациї на тему любови пречитали и школяре старших класох Силвия Маґоч, Давид Неделькович и Владимир Сакач. Друга часц програми була резервована за твори старших поетох, та з тей нагоди свойо стихи читали Микола Шанта и Иґор Пушкаш, а любовни стихи читали и Аранка Медєши и Мария Горняк. Го сцуюца на литературним вечаре була Видо сава Аларґич, поете са зоз Вербасу, котра численей публики у читальнї представела свою поезию. Як на отвераню Литературного вечара гварела домашня, Весна Радошевич Пешут, швета Св. Трифун и Св. Валентин постали медзинародни швета любови и на тот дзень треба цо вецей шириц любов, а коцурска Читальня з рока на рок на тот дзень шири тоту исту любов ґу поезиї, кнїжком и литератури. На литературним вечаре ше чуло стихи о любови на руским и на сербским язику, а по законченю официйней часци програми шицки нащивителє зоз погаром вина предлужели красне друженє у коцурскей Читальнї. З. Колєсар

КУЛА – РОЧНА СКУПШТИНА РКУД „ДР ГАВРИЇЛ КОСТЕЛЬНИК”

ПРИОРИТЕТ ЗВЕКШАЦ ЧИСЛО ЧЛЕНОХ У ДРУЖТВЕ У роботи Дружтва активно участвую Женска и Хлопска шпивацка ґрупа, особох штреднїх рокох скоро анї нєт, а чежко було позберац и дзеци котри би участвовали у тогорочней драмскей секциї. Єден з приоритетних задаткох Дружтва у наступним периодзе би мал буц прицагованє младших, з чим би можебуц и їх активносци були преширени, а цо би ґарантовало їх дальшу дїялносц. У просторийох руского Културноуметнїцкого дружтва ,,Др Гавриїл Костельник” у Кули, прешлого тижня отримана порядна рочна Скупштина Дружтва, на котрей поднєшени звит о прешлорочней роботи, плани за тот рок, як и финансийни звит за 2017. року. Медзи активносцами котри Дружтво успишно витворело прешлого року визначени преслава з нагоди Дня Руснацох, участвованє хлопскей и женскей шпивацкей ґрупи на фестивалох „Червена ружа” у Кересту23. ФЕБРУАР 2018.

ре и „Най ше нє забудзе” у Дюрдьове, як и на општинскей смотри у Руским Керестуре и зонскей у Червинки. Дружтво орґанизовало сход рецитаторох у рамикох и з нагоди манифестациї „Костельникова єшень”. Пририхтана дзецинска представа ,,Коцкогород” котра представена на општинскей смотри у Крущичу и на 49. драмским мемориялу „Петро Ризнич Дядя” у Керестуре, а премиєрно є виведзена и у Кули. З потримовку Рускей матки пририхтана и монодрама ,,Милионерка”. Закончуюци Рочни концерт отримани 28. децембра, а оценєти є як барз удатни, та ше планує же би постал традицийни. Дружтво планує предлужиц шицки активносци цо робело и по тераз, дзецинску театралну секцию будзе водзиц Нада Лендєр, предлужи ше роботу з рецитаторами, а шицко з цильом участвованя на руских фестивалох и општинских смотрох.

З нєвитворених прешлорочних планох предсидатель Дружтва Владимир Бучко визначел же попробую обновиц шаховску секцию котру би водзел Владимир Лазор, а поволали би дзеци зоз обидвох кулских основних школох, з цильом же би преширели свойо схопносци у тим спорту. Сцели би орґанизовац друженє їх шпивацких ґрупох з вербаску шпивацку ґрупу КПД ,,Карпати”, а з помоцу Националного совиту Руснацох буду робиц на звекшаню числа своїх членох. По финансийним звиту з 2017. року, котри представел Янко Такач, Дружтво дїловало скромно, алє позитивно, рочни приходи були 653 154 динари, розходи 622 367 динари, так же 31. децембра на рахунку мали дацо вецей як 30 000 динари. У тим року уж була орґанизована преслава Дня Руснацох, а и трошки закончуюцого Рочного концерту тиж вимирени у тим року. М. Дж.

РУСКЕ СЛОВО 23

МОЗАЇК РОЗГВАРКА ЗОЗ КАТАРИНУ КОЧИШ

Пишe: Марина БИРКАШ

МУЗИКА НЄ ЛЄМ ЯК ГОБИ, АЛЄ И ПРОФЕСИЯ Катарина Кочиш зоз Нового Саду, школярка другей класи штреднєй музичней школи ,,Исидор Баїч’’ у Новим Садзе, достала награду за найлєпшу интерпретацию на „Ружовей заградки” 2016. року. Часто наступа на наших руских фестивалох, а попри шпиваня грає и на виолончелу и клавиру

К

котри виводзела з часу на час освоєли награди. Того року зме мали нагоду чуц як шпива на Националним швету Руснацох у Суботици. Цо ше дотика шпиваня на сербским язику, 2014. року достала награду за найкрасши глас на змаганю ,,Звезде школске позорнице” основних школох у Новим Садзе. Свой талант за музику указує и през виолончело котри почала грац кед мала седем роки бо, як гвари, то єй бул найкрасши смикови инструмент и барз ше єй пачи його тон. Закончела нїзшу музичну школу за виолончело, а попри виолончела позарядово закончела и нїзшу музичну школу за клавир. На републичне змаганє зоз солфедя ишла 2015. и 2016. року у Беоґрадзе, и обидва роки освоєла першу награду, 2017. року освоєла тиж перше место на медзинародним змаганю у Сримскей Митровици, а того року була друга на републичним змаганю, тиж у Беоґрадзе.

атарина одмалючка любела слухац музику и шпивац вшелїяки дзецински шпиванки на руским и сербским язику, та ю родичи кед мала пейц роки уписали до музичней оводи у рамикох музичней школи ,,Исидор Баїч’’. Понеже єй родичи барз любя музику, тоту любов пренєсли и на ню и вона вше знала же музика будзе значна часц єй живота, та и школованє унапрямела на тот бок. Єй оцец, Звонимир Кочиш, часто интерпретує нашо руски шпиванки и, як Катарина гвари, вон мал вельки ПРИЄМНО ШЕ ЧУВСТВУЄМ уплїв на єй музичне образованє, КЕД ШПИВАМ вше ю потримовал, а вона дзечнє прилапйовала його совити. На 26. Фестивалу новей рускей народней шпиванки ,,Ружова заградка’’ ОДМАЛЮЧКА УКАЗУЄ 2016. року виведзени петнац нови ТАЛАНТ ЗА МУЗИКУ композициї, а Катарина достала Кочишова наступала на рижних награду за найлєпшу интерпретацию програмох у Руским културним з композицию ,,Я вше будзем твоя’’. центру, на ,,Мелодийох руского – 2016. року сом як дебитант двору”, на ,,Червеним пупчецу”, достала награду за интерпретацию ,,Ружовей заградки”, а композициї на Ружовей заградки, и теди ми ше

24 РУСКЕ СЛОВО

перши раз указала нагода войсц до студия. Пририхтованя за наступ тирваю коло мешац, награди сом ше барз зрадовала, бо сом ю наисце нє обчековала, и то ми було потвердзенє же сом добре виведла композицию. Кед сом лєм почала наступац трема була присутна алє тераз то престало, приємно ше чувствуєм кед шпивам, и жадам же би публика исто уживала

у писнї як и я. „Ружова заградка” ми найкрашши руски фестивал и одмалючка сом го нащивйовала. Мило ми же сом участвовала, мнє тота награда барз значи, а достала сом шпиванку, та будзем и того року наступац – толкує Катарина. Катарина слуха рижнородну музику, у остатнї час найвецей класику и джез, и нє ма даякого одредзеного идола на кого ше упатра. Того року планує ше уписац до основней школи за соло шпиванє, а найвекшу потримовку єй даваю родичи и пайташе. После штреднєй музичней школи планує ше уписац на музичну академию, и єй жаданє же би музика на гоч яки способ була присутна у єй живоце, нє лєм як гоби, алє и як професия. ■ 23. ФЕБРУАР 2018.

mozajik@ruskeslovo.com

ЯСНА МЕДЄШИ ПРЕДСИДАТЕЛЬKA „ПАКТУ”

ПЕРША САМОСТОЙНА ВИСТАВА ЛАРИ ПЕТКОВИЧ

Н

а виберанковей скупштини Здруженя гражданох „Пакт Рутенорум”, хтора отримана 10. фебруара у Руским Керестуре, активни члени тей младежскей орґанизациї виберали нове руководство. Ясна Медєши, школярка штвартей класи Ґимназиї „Петро Кузмяк”, за подпредсидателя, тиж єдногласно, вибрани Дарко Папуґа, а у Управним одборе ище буду и Томи Рац, Иван Киш и Андрей Папуґа, шицки зоз Руского Керестура.Одлуки буду послати до Аґенциї за привредни реґистри, же би вибрани одвичательни особи були и урядово потвердзени. Виберанкова скупштина Здруженя гражданох „Пакт Рутенорум” отримана понеже закончени мандат предходного Управного одбору и предсидателя „Пакту” Якима Виная. Рутенпрес

О

У

Театре 34 у Новим Садзе штварток, 15. фебруара, отримана перша самостойна вистава Лари Петкович зоз Нового Саду. Млада малярка першираз виставу мала у Дюрдьове на ,,Литературним вечару младих”, алє тераз мала жаданє мац свою официйну виставу. Коло орґанизованя єй помогнул товариш Лука Станкович, вон нашол простор и людзох котри им помогли. Виставу зоз краснима словами отворела Ларова професорка Єлена Бєлица, а потим ше придружели дзивки котри грали на саксофону и флаути.

– За тоту виставу сом вибрала малюнки и рисунки котри мнє найлєпши. У остатниї час малюєм найвецей пейзажи. За рисованє и мальованє инспирацию найдзем на интернету, або од даяких других малярох. Мнє мой наймилши малюнок то ,,Жимска шветлосц” – гвари Лара Петкович. Лара барз задовольна зоз виставу и зоз єй нащивеносцу, а док будзе мац ише нови малюнки и рисунки, планує мац ище даєдну. Т. Салаґ

ВЕСЕЛИ МЛАДЕЖСКИ БАЛ

сми по шоре Младежски бал у Руским Керестуре отримани 17. фебруара, на хторим веселу младеж забавял ,,Тамарис бенд” Як и каждого року, та так и того, шицки карти були розпредати раз два. Одволали ше 217 млади хтори пришли повешелїц ше до Руского Керестура. Найвекша часц младих була зоз Керестура, алє було их и зоз Коцура, Дюрдьова, Нового Саду и других местох, та аж и зоз Канади и Нємецкей.

– Нє було нам нїч чежко орґанизовац гоч зме и троме, Кристиян Няради, Звонимир Русковски и я. Каждого року то робиме зоз вельку любову за нашу младеж. Задовольни зме зоз одволаньом, каждого року маме вше приблїжне число людзох, а нажаль остало и таких хтори пре вельку заинтересованосц нє могли ше 23. ФЕБРУАР 2018.

ГУМАНОСЦ НА ПЕРШИМ МЕСЦЕ

Як и прешлого року, та так и того, орґанизаторе нє забули на гуманосц хтора була и того року на балу. Зберало ше добордзечни приход за Наташу Ґайдош зоз Коцура. Орґанизаторе задовольни зоз приходом, алє як гваря, могло и вецей.

вешелїц вєдно зоз нами – гвари єден зоз орґанизаторох Златко Рац. Орґанизаторе ше намагали позберац цо вецей томболи же би скоро кажде достал дацо. На балу були порихтани вецей як 200 рижни томболи, а главна була телевизор, хтора пошла до Жаблю. Л. Костелник

РУСКЕ СЛОВО 25

бемб ль -влю куль ґ!

РОК XXXVIII ФЕБРУАР 2018. число 460

БАЧИ ДЮРА ‘ З КЕРЕСТУРА

DZIRI YK DO POJDA Автор карикатури: Мирослав Хома

Число ушорел: Михал Симунович Пише: Юлиян ПАП

ЄДНАКОСЦ Було то, правда иста, теди кед зме ше шицки о шицким радзели и на схадзкох одлучовали. Шицки зме були єднаки, голєм зме сцели буц. Челєднїца у єдним шпиталю ровно ше поносовала же як чежко роби за малу плацу, а дохторе, ниа, поприберани у билим, маю лєгку роботу, а вельки плаци. Допило то єдному дохторови, та єй раз гвари: – Товаришко, маце право. Гайде най ше чераме. Я припознавам же нє познам вашу роботу. А ви можеце вжац били мантил и пойсц место мнє до операцийней сали. Зложели ше же каждому його бида найвекша. Так ше закончел тот случай. Лєм хтошка з боку додал же у живоце вше дахто коши, дахто одбера, а дахто воду ноши...

Dobre `e nw planovane napravic vecej avto-dragi, bo bi vec bulo vecej i dziri

Vladimir DUDA[ IVANOV

YK [VERCERKI DOBRE ]AZDUX [ejdze{atih i sedemdze{atih rokoh pre{logo viku vel< `eni z valalu i{li do Trstu, do Itali<. Tam kupovali najlonovo {u{kavci, perlonovo ko{ul<, `enski boto{i, farmerki, firon}i, plasti~ni }ondoli... Nw trebalo an< devizi, bo {e u Trstu {icko toto moglo kupic za dinari. Na valalalw u nas tota roba bula barz moderna, ta tar}ovkin< mogli na tim dobre zarobic.

Najpoznat{a tar}ovkiny na valalw bula Gany kotra ~asto i{la do Trstu i vel< wj zavidzeli yk to vona dobre }azduw. Wj pajta{ka Mary zdumala `e i vona pojdze z Ganx do Trstu, {a na svojo o~i vidzela yk Gany gamatly penw`i zoz togo {vercu. Trebala lwm pre{ve~ic svojogo Ynka naj wj da penw`i, a to nw bulo tak lwgko. Pravda, znala vona svojomu {ora, ta zdumala strate}ix. Porihta mu vona toto co von najvol<, ta ked {e vec po~nw kolo nqogo obl<zovac, Ynko na {icko pristanw.

Ked Ynko pri{ol z poly i vipragal kon<, na stolw go ~ekala prava goscina: x{ka, scegna z koguta i pala~inki z mad`unom. Lwdvo ~ekal da {ednw za stol, alw mu co{ka nw dalo mira, nw znal `e yka to pri~ina `e jogo Mary robotni dzenq pririhtala taku goscinu. Nw mu{el dlugo ~ekac. Mary umilno po~ala be{edu: – Lwm ti Ynku wdz, a y ci co{ka vipripovedam. Zna{, nw bulo bi z gor{e ked bi i y po{la z Ganx do Trstu, do Itali<. Ynko prel<}nul calu pala~inku, nw zna co wj odpovesc, alw {e mu vec naraz otvorela be{eda.

– Marjo, merkuj da mi nw ostanwme i bez }a~oh, yki ce Trst na{ol! – zagirmel Ynko.

26 РУСКЕ СЛОВО

Alw Mary vitirvala u svowj zadumki.

– Y o tidzenq idzem, a ti rob co sce{. Tak som {e dogvarela zoz Ganx.

Tak i bulo, po{li voni dva do Trstu, naku peli tam v{el<y~ini, dva polni kufri. Ked sci gli, takoj {e pre~ulo po valalw. Navalwli do nwj krescanki a` i z drugogo konca valala, opa trax, ku pux, a Mary lwm zgarta penw`i, ciska ih do ki {en<.

– Ynku, tak {e zaraby, a nw yk ti po calim dnx na polx, a nw ma{ an< nadn<cu – gvari mu raz vona pri ve~eri.

Do w{en< vona z Ganx napravela i|e daskelqo {verc-turi.

Pre{ol Kra~un, dinar~ka n<odkadz, a treba i na `ivot i na porcix. Vinyl Ynko {porovnu kn<`o~ku z ormana ta {e rihta pojsc na banku. Ked otvorel kn<`o~ku, lwm co nw zamlwl.

– Marjo, {vet ce skaral i tebe i toti tvojo {u{kavci! – ri~al von yk lwv, alw Mary u` ~mi}la z obisca. Po{la do Gan< viponosovac {e, a i poradzic `e co budze teraz robic. [verc z Itali< teraz wj an< na rozum nw pada.

Pri{la yr, Mary z Ynkom ka`di dzenq idze na polqo na wdnim konqove, bo drugogo predali na dlustva. Barz w zarabrovana, nw ma an< ~asu, a an< dzeki pojsc na be{edu do svowj pajta{ki Gan<, poznatej {vercerki.

Teraz wj najva`nwj{e povracac dlustva co napraveni pre tot {verc.

23. ФЕБРУАР 2018.

Михал СИМУНОВИЧ

ПОТРИМОВКА З КОЛБАСАМИ

Уж ше рок рихтам пойсц гу специялистови на препатрунок, алє тоти у новосадским шпиталю вше ме пре цошка оддалюю. Хториш дзень ми явели же ше им знова погубел медицински апарат та ми предкладаю най ше идзем препатриц до Беоґраду. Заказал сом и там. О даскельо днї зобрал сом ше на новосадску ґенцию та ше там розпитуєм же хтори автобус идзе до Беоґраду. „Там при локомотиви пошоровани дзешец автобуси”, упутює ме якиш челєднїк. Акурат, там су, и то яки автобуси – нови новучки, виґланцани, як єден а єден. Пать як нам стандард нагло подскочел, донєдавна сом ше дрилял до єдного, а тераз ме чекаю аж дзешец, думам себе. На каждим автобусу на предку залїпена цидула же идзе до Беоґраду и при нєй велька слика истого-истучкого кондуктера та ше чудом чудуєм же як вон постарчи шицким наплациц. Я просто ґу першому автобусу та пояшнюєм тому на дзверох же идзем до Беоґраду, бо мам заказане... Шицким нам розказане, идземе дац потримовку нашим на виберанкох. Шедайце дзе єст места – гвари ми оштро. Шеднул сом до задку, до шороґльох, медзи якишик шкатули. Накеди автобус рушел, а тот челєднїк цо стал на дзверох вжал микрофон та командує: Кед я дам знак, ви кляпкайце, а кед отворим уста, а ви скричце у хору „Най жиє!”. Кричце гласно, нє лєм так себе под нос, як кед бисце нє фриштиковали. Кед уж о тим, ту вам напой и колбаси, та хто нє фриштиковал, най ше нає – гвари тот челєднїк. Такой розпаковал коло мнє шкатули. Нараз цали автобус чуц на колбаси, и то яки колбаси, перша класа!

Док други вежбаю кеди треба кляпкац, а кеди кричац „Най жиє”, я ше дал до колбасох. Одламал сом векши фалат, так по локец, та жужлїм. Вец сом одламал ище єден таки фалат, реку най мам и назад на драгу, ша Беоґрад нє под боком, далєко є, як преблїски Сентивань. Кед зме сцигли до Беоґраду, видзим я же зме нє станули на главну ґенцию, алє ше озда знайдзем, ша у младосци сом ше ту школєл, розберам ше. Автобус станул, а я такой на дзвери най видзим же кадзи далєй до шпиталю. Е, нє мож кадзи ти сцеш брацику, алє тамаль кадзи це вони гоня, як чупор. Двоме у калапох станули з обидвох бокох та нас упутюю опрез якейшик бини. Там народа, нєт конца. Людзе пришли зоз шицких крайох дац потримовку тим на виберанкох, добредзечнє як и наш автобус. Тоти у калапох до перших шорох ґураю младши нєвести цо крашнє зачесани, бо, гат, телевизия сликує. Слика пойдзе ширцом по швеце, та най видзи швет як здушнє потримуєме тих на виберанкох. Док там на бини якиш челєднїк трима бешеду, коло мнє по команди маса раз кляпка, а раз кричи у хору „Най жиє!” Упераю ше, алє им цошка слабо идзе, видно же нє барз єдли колбаси. Е, шицки ви за мнє срайдоше, укажем вам я як ше у нас на свадзби кричи, думам себе. Кед дакус уцихли, я ше випнул и скричал на цале гарло: Наша млода!!! Анї сом ше добре нє оддихал, а ґу мнє прибегли двоме у калапох, зґрабели ме попод руки та зо мну просто до комбия, ґу специялистови. Правда, нє ґу тому при котрому сом мал заказане.

ЗОЗ ПОШТАРОВЕЙ ТОРБИ

ПАПУЧИ

До валалу ше приселєл млади полицай и почал правиц шора у транспорту. Застановйовал трактористох, виписовал ґлоби тим цо нє мали дозволи и тоти цо нє мали реґистровани трактори. И за други потупйованя у транспорту виписовал кари... Єдней нєдзелї по Велькей Служби тот млади полицай застановел бабу Феброну: – Чом ше ви вожице на бициґли попод облаки, по дражки? То вельке потупенє... А вец попатрел долу и замерковал же баба Феброна у папучох.

– О-го, а и папучи маце на ногох – то строго забранєне. Мушим вам виписац мандатну кару! Баба Феброна анї нє сцигла пояшнїц же єй барз пухню ноги та прето ходзи у папучох, а у тим чаше коло нєй и полицая зишло ше вельке дружтво людзох. Медзи нїма и баба Юла. Вона була дакус глуха, та пришла 23. ФЕБРУАР 2018.

блїжей, а нє чула шицко як треба, лєм же ше споминаю папучи и кару, та ше опитала: – Но цоже, озда грих исц до Служби у папучох?

– Та нє грих, алє маме таки предписаня у транспорту же ше нє шме вожиц бициґлу кед сце у папучох – нєда ше млади полицай.

– Га, так значи, а да ту место баби була даяка млада и нафарбена фрайла, видзели би ми чи биш єй виписовал кару. Чвиринкал би ши и заскаковал коло нєй як тащок, а кед ту баба, е, вец може и кара. Ясне нам же ше тебе нє пачи анї баба, а анї папучи. Яки це нашли предписаня – нєда ше анї баба Юла. Дюра Салонтаї, дакедишнї поштар коцурски

РУСКЕ СЛОВО 27

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ ҐУ 50. ДРАМСКОМУ МЕМОРИЯЛУ ПЕТРА РИЗНИЧА ДЯДЇ (VI)

ЮВИЛЕЙНИ РОКИ (1)

Пише: Дюра ЛАТЯК

За дзешец роки на Мемориялу у Руским Керестуре 26 драмски ансамбли виведли 71 представу, т. є. стреднє по дацо вецей як седем представи на каждим. На нїм ше почало додзельовац награди, отримовало округли столи и совитованя о обставинох и проблемох розвою театралного аматеризма при Руснацох. Скоро каждого року Мемориял мал и провадзаци змисти

У

Фото: Гавриїл Рац

Народним календаре за 1972. рок, пишуци о културних подїйох у предходним, 1971. року, новинар „Руского слова” Иван Бесерминї, и сам вецейрочни театрални дїяч, на 158. боку призначел же после Трецого меморияла наступац на тей нашей манифестациї аматерскей драмскей уметносци – велька чесц. Чесц нє лєм за нашо драмски аматерски колективи, алє и за други познати аматерски, та и професийни драмски ґрупи. Тота констатация лєм потвердзує же яки угляд тота наша театрална манифестация посцигла нє лєм у рамикох нашей националней заєднїци, алє и ширше. У перших дзешец рокох на Драмским мемориялу Петра Ризнича Дядї у Руским Керестуре наступели 14 руски драмски ансамбли, дзевец аматерски госцуюци и три професийни. Аматерски театер Дома култури Руски Керестур (познєйше АРТ „Дядя”, Сцена Руски Керестур) мал 18 представи (рахуюци ту и 7 дзецински), АРТ „Дядя” Сцена Нови Сад наступела 14 раз (рахуюци у тим 3 дзецински), КПД „Дюра Киш” зоз Шиду мал 6 наступи, КМД „Яким Гарди” з Петровцох виведол 9 представи, Дом култури з Коцура мал штири представи, а тельо виведла и українска драмска секция зоз Кули. Єден наступ мала и младежска драмска секция зоз Петровцох, КМД „Яким Ґовля” з Миклошевцох мало 5 наступи, а по 2 наступи мали члени рускей драми при Доме култури з Вербасу и члени КУД „Петро Кузмяк” з Нового Орахова. Ґу тому треба доложиц и 9 госцуюци аматерски драмски ансамбли, котри виведли 17 представи, и три професийни, котри виведли 11. Аматерски театер зоз Кули мал 5 наступи, Аматерски театер з Вербасу – єден, Аматерски театер „Владимир Гурбан Владимиров” з Бачкого Петровца тиж єден, драмски аматере Дому култури зоз Червинки дали три представи, а аматере КУД „Слобода”

28 РУСКЕ СЛОВО

зоз Кули два. КУД „Бриле” зоз Беочину наступел тиж два раз, а по раз наступели: аматере КУД „Герой Янко Чмелик” зоз Старей Пазови, Дому култури зоз Сивцу и члени Аматерского театра зоз Николинцох. За дзешец роки на Мемориялу у Руским Керестуре 26 драмски ансамбли виведли 71 представу, т. є. стреднє по дацо вецей як 7 представи на каждим. ПРОВАДЗАЦИ ЗМИСТИ НА ТЕАТРАЛНИМ ШВЕТУ Скоро каждого року Мемориял мал и провадзаци змисти. На Першим то була вистава малюнкох Петра Ризнича Дядї. Новинарка Ирина Гарди у „Руским слове” , число 15 од 11. априла 1969. року (бок 5), о тей вистави призначела слїдующе: „У рамикох Дядьового меморияла, у просторийох керестурскей библиотеки и читальнї, внєдзелю вечар предсидатель Совиту Дома култури Єфрем Колєсар, отворел виставу позбераних малюнкох Петра Ризнича – Дядї. Отвераню вистави присуствовали велї госци котри пришли до Руского Керестура на початок шейсцдньовей смотри аматерских колективох з нашей жеми и ЧССР. Седемнац виложени платна дакедишнього керестурского наставнїка ликовного образованя прицагли красне число заинтересованих. Велї з нїх ше з окремним пиєтетом припатрали на малюнки виробени з тоту руку цо их научовала першим смушком зос щеточку и фарбами на годзинох рисованя у Основней школи „Петро Кузмяк”.

23. ФЕБРУАР 2018.

ljudze@ruskeslovo.com

Медзитим, так уж досц оддалєни од того часу, могли ским ансамблом за добре виведзену представу, за усобєктивно заключиц же пред нїма роботи аматера котри з пишне анґажованє младих и за уложени окремни труд окремну любову, а дзекеди и барз успишно прерисовйовал у пририхтованю представи. познати малюнки руских реалистох. Окреме ше му пачели АРТ „ДЯДЯ” МАЛ ПОТРИМОВКУ, прикази природи цо и найуспишнєйше преношел на платАЛЄ И КВАЛИТЕТ но. У власних инспирацийох очивисне же ше Ризнич тримал „старих добрих часох малярства”. Дзекеди го то одСумируюци посцигнути резултати у першей децениї водзело аж по наивносц („Бостан” и „Марадики”) зоз котру ше приблїжел нєшка тельо познатей и з єдного боку отримованя Драмского меморияла Петра Ризнича Дядї, хвалєней школи наивних малярох, або по рафинованосц мож констатовац же вони мали барз позитивни вплїв на котра цала пахнє на салонско-снобовски часи романтизма дальши розвой драмского аматеризма у рамикох нашей (як цо пейзаж на сомоту). Ту ше найдзе и школски при- националней заєднїци, и попри евидентних материялних клад перспективи (шини), алє вшадзи очивисни вираз єд- почежкосцох з котрима ше нашо културно-уметнїцки друней души нєвиправлївого романтичара, котра и у таким жтва у тим периодзе стретали. Часточни винїмок предстафалаце, як цо то була його остатня режийска постановка вял Аматерски руски театер „Дядя” зоз своїма сценами у Горкийовей драми „На дну” знала пренайсц нїтку красно- Руским Керестуре и Новим Садзе, бо у своєй дїялносци мал финансийну потримовку покраїнского и городского го, романтичного. Чкода же на тей вистави нє були виложени и други платна котри вироятнє стоя обешени У ДРУГЕЙ ДЕКАДИ у велїх наших обисцох.” БУЛО ВЕЦЕЙ ПРЕДСТАВИ Под час Трецого меморияла була отворена вистава малюнкох новосадского маляра ПеПоровнуюци першу и другу декаду у отримованю Драмского тра Мояка, а под час Штвартого – вистава меморияла, можеме замерковац же ше число учашнїкох у другей малюнкох Любинки Ледєнац зоз Кули, а декади, зоз 36 у першей, зменшало на 26. Зоз того числа учасц руотримани и семинар за режисерох-аматерох, ских ансамблох зоз 14 звекшана на 15, госцуюцих аматерских зоз котри водзел Михайло-Мича Василєвич, ре- 19 на шицкого 9, а професийних зоз 3 зменшана на 2. Медзитим, жисер з Нового Саду. Штварти мемориял ха- за потїху може послужиц факт же число виведзених представох у рактеристични и по тим же по першираз другей декати обачлїво звекшане зоз 71, у першей, док є у другей шицки представи провадзел окремни жири декади звекшане на 103. У рамикох того числа по руски виведзепублики и наградзовал найлєпших глумцох у ни 57 представи за старших и 19 представи за дзеци, а госцуюци каждей представи и режисерох за найлєпшу ансамбли на других язикох виведли 27 представи. режию за старших и режисерох за найлєпшу режию за дзеци. Вон додзелєл седем награди. Таки жири характера, бо му додзелєна така улога у рамикох нашей бул вибрани и на Пиятим, ювилейним, мемориялу, котри националней заєднїци, яку мали професийни театри друдодзелєл 8 награди и аж 26 писмени припознаня ґлумцом гих националних заєднїцох. Йому було оможлївене анґажовац професийних режисерох, сценоґрафох и костимоґи режисером. На Шестим мемориялу отримане и совитованє о нашей рафох, укладац векши финансийни средства до виробку драмскей творчосци и проблемох нашого язика, з яким ше декора, костимох, звучних ефектох, шветлосного парку, стретаю дружтва у своєй роботи на пририхтованю пред- итд. Розумлїве, вец, же ше уметнїцки квалитет його представох. А, жири на тот завод после виведизених предста- ставох нє могло ровнац зоз квалитетом других руских анвох за дзеци додзелєл 6 награди младим ґлумцом, а стар- самблох, док други колективи нє мали таки статус и часто шим аматером 5 награди за добре одбавени улоги и 6 нє мали анї достаточне розуменє у рамикох своїх културно-уметнїцких дружтвох. Бо, добре познате же театрална специялни награди за успишно одбавени улоги. Седми и Осми мемориял прешол без додзельованя на- дїялносц, та и аматерска, найдрагша у поровнаню з другиградох, вироятно пре нєдостаток финансийних средствох ма културнима дїялносцами, алє є зато нєзаменлїва у єй и одвитуюцих спонзорох. Алє, под час Осмого мемория- културней мисиї, окреме кед слово о националних меншила отримане совитованє о обставинох и проблемох розвою нох. Алє, там дзе єст мало пенєжи видвоєни за културу вотеатралного аматеризма Руснацох у САП Войводини. То обще, там при дзелїдби велька борба и нїхто нє задовольлєм потвердзує нашу предпоставку о причинох виостава- ни з тим цо му ше ушло. Так то було, так то и тераз, а вироятно так будзе и убудуце. ня наградох. Уж од Єденастого драмского меморияла Петра Ризнича И под час Дзевятого меморияла отримане совитованє у форми Округлого стола, на котрим було бешеди о услови- Дядї почина ше чувствовац одредзени усиловносци коло йох за роботу, о посцигнутих успихох, почежкосцох и дру- отримованя дальших смотрох наших драмских аматергих обставинох у руским театралним живоце. На тот завод ских дружтвох. Нє нательо пре нєдостаток представох, бо додзелєни и штири награди котри обезпечели редакциї ше їх число почало звекшовац, алє баржей пре уметнїцки „Руского слова”, „МАК”-у, „Шветлосци” и „Пионирскей уровень на яким су виводзени. Доказую то и намаганя орґанизаторох же би ше таки обставни пременєло на лєпше. заградки”. Ювилейни, Дзешати мемориял отворени з обновену Зоз тим цильом почало ше у рамикох Меморияла орґанивиставу малюнкох Петра Ризнича Дядї и фото-доку- зовац совитованя и так влани округли столи, на котрих ментарну виставу о дзешец Мемориялох и драмскей розпатрани обставини у нашим театралним аматеризме и творчосци Руснацох. А додзелєни и шейсц награди за вообще у нашим театралним живоце.■ (Предлужи ше) найлєпши ґлумецки витвореня и три награди аматер23. ФЕБРУАР 2018.

РУСКЕ СЛОВО 29

ДУХОВНИ ЖИВОТ ПАРОХИЯЛНИ СТРЕТНУЦА У БИКИЧУ

УПОЗНАВАНЄ ВИРИ И БЛИЖНЬОГО На швето Стритениє Господнє, 15. фебруара у Бикичу отримане стретнуце вирних зоз Шиду, Бачинцох, Бикичу и Беркасова зоз своїма паноцами Сход у Бикичу парохиянє мали вєдно зоз о. Михайлом Режаком, парохом у Шидзе и деканом сримским, о. Дарком Рацом, парохом у Бачинцох и домашнїм о. Владимиром Еделинскийом Миколком, парохом у Беркасове и Бикичу. Сход почал зоз молебеном до Пречистей Дїви Мариї хтори служели о. Дарко Рац и о. Владимир Еделински Миколка, а церковне шпиванє предводзела дзиячка Любица Роман. О. Еделински на концу молебена подзековал паноцом и вирнима же пришли на стретнуце хторе ноши и одредзену символику праве на швето Стритениє. После молебена, стретнуце предлужене у Пасторалним центру. Перше о. Дарко Рац отримал кратше викладанє о нашей грекокатолїцкей вири з помоцу текста и фотоґрафийох на видео биме. Здогаднул и на Исусово слова же дзе двойо або тройо, ту и вон и Церква хтора цело Исусово, гоч з розличнима традициями на Заходзе и на Востоку.

– Грекокатолїки католїки восточного обряду хтори припознаю папу як верховного поглавара, алє маю и свойого владику, паноцох и власну гиєрархию. Римокатолїки и грекокатолїки маю исту виру, алє розлични обряди, а вира значнєйша як обряд – гварел о. Дарко Рац. Вон здогаднул и на историйни подїї у християнстве кед 313. року Церква достла шлєбоду з Миланским едиктом, а 1054. року пришло до подзелєня на Заходну и

Восточну Церкву. Тиж спомнул и иснованє грегориянского и юлиянского календара, потим седем Святих тайнох, жегнанє зоз трома пальцами, олтар обрацени ґу востоку, у наших церквох иконостас, на богослуженьох ше хаснує глас вирних, а нє инструменти и подобне. По сле викладаня вирни ма ли по служенє за хто ре ше остара ли Бикичанки и Церковни одбор хто ри и бул порушовач такого стретнуца, а вец ше предлужели дружиц. Вл. Дїтко

У ШИЦКИХ ПАРОХИЙОХ ПОЧАЛ ВЕЛЬКОНОЦНИ ПОСТ

ЦИЛЬ ЛЮБИЦ И ПРИДАЦ ШЕ БОГУ У парохиї у Руским Керестуре, хтора ше ровна по григориянским, 12. фебруара, а 19. фебруара у векшини парохийох нашого Апостолского еґзархату, хтори ше притримую юлиянского календару, почал 40-дньови Вельки пост. У нїм ше вирни рихтаю за Пасху – Воскресенє Христово, хтора по григориянским календаре пада 1. априла, док у парохийох цо славя по старим календаре Пасха будзе 8. априла, (а по юлиянским теди будзе 26. марец). Вельки пост за вирних период духовного преглїбйованя у чим помоц и рижни одреканя — од єдзеня, рижних задовольствох, од свадзбох и явних вешельох. Перши дзень посту и строги пост у єдзеню, стредами и пиятками ше посци побило — без меса, а гевти днї по виборе вирних. У Вельким посце стредами и пиятками у векшини наших парохийох будуе ше служиц и Служби Божо преждеосвящених дарох, хтори специфични за тот период церковного року. З нагоди початку Велького посту оглашел ше и папа Францисцо хтори вирним предложел як правилно посциц, та начишлєл и конкретни вирази любови у Посце и яки то найлєпши пост. Як папа наглашел, циль посту любиц и придац ше Богу. Условиє за тото преглїбиц свойо молитви и у нїх препитовац свой духовни живот, придац ше Богу и каяц ше за свойо грихи и препущеня, а у тим нам помагаю и ри-

30 РУСКЕ СЛОВО

жни уж спомнути одреканя. У таким розположеню, християнє би ше требали злєпшац у конкретних чинох любови ґу ближнїм. Папа их и начишлєл: ошмиховац ше, бо християн вше радосни, буц подзековни, здогаднуц другого же го любиме, радосно привотовац особи хтори видзиме кажди дзень, слухац других без осудзованя, виправяц другого з любову, помогнуц дакому так же би ше тот могол одпочинуц, попораїц обисце кед треба, нє занєдзбац родичох итд. Як найлєпши пост папа визначує — посциц од неґативних словох и вигваряц любезни слова, посциц од нєзадовольства и виполньовац ше зоз подзековносцу, посциц од гнїву и виполнїц ше зоз сцерпезлївосцу, посциц од превелького бриґованя и виполнїц ше з довирийом до Бога, посциц од обвиньованя, од напартосци, горчини и жалосци, себичносци, нєдостатку пребачованя, а виполньовац ше зоз єдноставнима стварами живота, молитвами, шерцо з радосцу, помирйованьом и подобне. Папа Франциско тиж визначує же посциц значи и подзелїц хлєб зоз гладнима, увесц до обисца худобних и бездомних, облєчиц голих, покутовац так же бизме почувствовали глад, вецей ше модлїц и питац ше чи наш пост помага другим. М. Афич 23. ФЕБРУАР 2018.

duhovni@ruskeslovo.com

У СРИМСКЕЙ МИТРОВИЦИ

ДЗЕЦИНСКЕ ПУЩАНЄ – МАСКЕМБАЛ

У парохийним доме у Сримскей Митровици, внєд зелю, 18. фебруара, отримане традицийне друженє дзецох под назву „Пущанє – маскенбал”. На тото друженє, и попри числених хорих, назберали ше 35 дзеци зоз Митровици и Лачарку, зоз їх родичами и старшима. Друженє почало зоз виронаучним квизом трох екипох котри предводзел Фечко Канюґа, а вони одвитовали на шейсц питаня о посце, пририхтованю ґу Пасхи, остатнїх Исусових заповидох пред шмерцу и Воскресеньом. Екипи мали подєднак боди, та наймладши вицаговали пририхтани награди. После того була и точка младих музичарох, котри виведли даскельо музични точки по їх вибору, а после того були даскельо дружтвени бависка у хторих велї участвовали. На концу вибрани и три найкрасши маски котри достали тиж награди, а перша награда була дзецински тепих. Дзеци наисце були креативни и окреме задовольни зоз таким друженьом, а їх родичи и старши уживали у сво-

їх дзецох, наглашуюци же таке треба вецей раз у року порихтац же би ше дзеци, котри векшином анї нє ходза до церкви, упознали зоз свою виру и традицию, алє и медзи собу, як члени истей парохиї. На кон цу, було друже нє з гармо ни ку Сте фа на Се мя но во го, а по не же аж дво йо ма ли род зе ни дзе нь, була и торта и од шпи ва не тра ди ци й не „Мно гая и бла гая лї та”. Вл. В.

У ДЮРДЬОВЕ

ДЗЕВЯТНЇЦА НА ЧЕСЦ ДЇВИ МАРИЇ ЛУРДЕСКЕЙ У дюрдьовскей церкви Рождества Пресвятей Богородици, закончена дзевецдньова молива, дзевятнїца Лурдескей Мариї котра почала першого викенду у фебруаре. Жени ше модлєли у церкви, а молитви з молитвенїка читали Меланка Шарик и Геленка Кухар. Найстарша медзи нїма, осемдзешаттророчна Мария Раґаї гвари же то велька святочносц и же ше кед нє барз подла хвиля, вше ходзи модлїц до церкви. С. С.

Фото: Єлена Кухар

РУСКИ КЕРЕСТУР

ГУМАНИТАРНА АКЦИЯ ДЗЕЛЄНЯ ОГРИВИ Керестурски Каритас и того року орґанизує акцию дзелєня огриви особом хтори у чежким материялним стану. Єдна часц подзелєна всоботу, а акция предлужена и идуцих дньох. Средства за огриву обезпечела Месна заєднїца з Фонду за социялни даваня месного самодприносу, а тота гуманитарна акция, у сотруднїцтве з парохийним Каритасом, ше орґанизує уж вецей роки. Помоц того року достаню 38 фамелиї. М. С.

23. ФЕБРУАР 2018.

РУСКЕ СЛОВО 31

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 10. фебруара преселєла ше до вичносци

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 19. фебруара наполнєл ше рок як нас занавше зохабел наш мили супруг и оцец

МИХАЙЛО БОДЯНЄЦ АМАЛКА ГАРДИ (1937–2017) (1947-2018) з Дюрдьова з Руского Керестура Памятку чуваю супруга Павлина Памятку на ню чува Натала Дани син Микола кова зоз дзецми Спочивай у мире Божим! Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня, 22. фебруара 2018. року наполнєли ше 13 роки як нє з нами наша мила супруга, мац и баба

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 19. фебруара наполнєл ше рок як нас занавше зохабел наш оцец и дїдо

МАРИЯ РАЦ (1958–2005) з Руского Керестура МИХАЙЛО БОДЯНЄЦ У своїх шерцох и молитвох памятку (1937–2017) на ню чуваю супруг Михал, дзивка з Дюрдьова Снежана, син Владимир, дзивка Мария, жец Михайло, нєвеста Наташа, Памятку на ньго чуваю син Люжец Здравко и унуки Филип, Дияна, бомир, нєвеста Криста у унукове Дарко и Микола Дамян и Сара Спочивай у мире Божим! Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ У фебруару ше наполнєли 2 роки як нє з нами наш мили оцец, а у марцу ше наполня 11 роки од кеди нє з нами наша мила мац

ЯНКО НАДЬ (1934–2016)

МЕЛАНИЯ НАДЬ народзена Дудаш (1936–2007) з Руского Керестура

У наших сце думкох и молитвох, Вашо наймилши Спочивайце у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 19. фебруара 2018. року наполнєли ше штерацец жалосни днї як нас занавше зохабел наш мили супруг, оцец и дїдо

ЯНКО ЕДЕЛИНСКИ – Коминяр (1932–2018) з Руского Керестура Твойо наймилши, супруга Амала, син Славко зоз супругу Соню и сином Мирославом Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 24. фебруара наполня ше 5 роки як нас занавше зохабел мой мили супруг

ЙОВҐЕН КИШПЕТЬО (1943–2013) з Руского Керестура Красни памятки на його милу подобу будзе чувац його супруга Ката Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 24. фебруара наполня ше 5 роки як нас занавше зохабел наш мили оцец, швекор и дїдо

ЙОВҐЕН КИШПЕТЬО (1943–2013) з Руского Керестура З любову и почитованьом памятку на це у своїх шерцох буду чувац дзивка Миряна, жец Александар, унуки Александар, Стефан и Валентина Спочивай у мире Божим!

НА ЗДОГАДОВАНЄ

ИРИНА МОЛНАР народзена Хованєц (2. V 1933 – 15. II 2016) з Дюрдьова

ДЮРА МОЛНАР (9. VI 1928 – 8. III 1999) з Дюрдьова

Час преходзи, а Ваша мила подоба остава у наших шерцох. Памятку на Вас чуваю дзивка Геленка зоз фамелию и син Звонко зоз фамелию

32 РУСКЕ СЛОВО

23. ФЕБРУАР 2018.

informator@ruskeslovo.com

На основи Одлуки Орґанизацийного одбору Фестивала рускей култури „Червена ружа”, Дом култури у Руским Керестуре розписує

КОНКУРС ЗА НОВИ РУСКИ ДЗЕЦИНСКИ ШПИВАНКИ

1. На конкурс мож послац авторски, по тераз нє виводзени, шпиванки за дзеци зоз текстом на руским язику.

2. Право участвованя на Конкурсу маю шицки заинтересовани зоз жеми и иножемства.

3. Орґанизатор Фестивала обезпечи пенєжни награди композитором за завжати перши три места и єдну награду за найлєпши текст.

4. Оценьованє и вибор шпиванкох котри буду виведзени на Фестивалу окончи фахова комисия хтору менує Орґанизатор.

5. Композициї треба же би були записани нотално, лєбо на ношачу звука, а треба приложиц и окреме видруковани текст.

6. Дом култури у Руским Керестуре затримує право видац виведзени шпиванки на тогорочним „Червеним пупчу” на окремним ношачу звука.

7. Роботи посилац найпознєйше по 10. април 2018. року на адресу: Дом култури (з назначеньом: за конкурс), 25233 Руски Керестур Городска управа за защиту животного штредку на основи члена 29. пасус 1. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї” число 135/04 и 36/09), обявює

Городска управа за защиту животного штредку на основи члена 29. пасус 1. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї” число 135/04 и 36/09), обявює

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

о принєшеним ришеню з хторим дата согласносц на Судию о преценьованю вплїву у на животни штредок проєкта радио базней станїци мобилней телефониї „НС2499_01 НС_Нови_Сад_Булевар_ошлєбодзеня_3” Подприємство „KODAR ENERGOMONTAŽA” D.O.O зоз Беоґраду по овласценю ношителя проєкта „VIP MOBILE” D.O.O., Нови Беоґрад, Милутина Миланковича 1ж, поднєсол тому орґану вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта – базней станїци мобилней телефониї „НС2499_01 НС_Нови_Сад_Булевар_ошлєбодзеня_3”, у улїци Булевар ошлєбодзеня 115, на катастерскей парцели число 933, КО Нови Сад II, Город Нови Сад. После запровадзеного поступку, Городска управа за защиту животного штредку дня 19. фебруара 2018. року принєсла ришенє число VI-501-802/17, з хторим дата согласносц на предметну Студию. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www. environovisad.org. rs. Процив того ришеня мож порушац управни спор пред Управним судом у чаше од 30 днї од дня обявйованя обвисценя о принєшеним ришеню у средствох явного информованя.

о принєшеним ришеню же нє потребне преценьованє вплїву застатого стану на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї „НС21, НСУ21, НСО21 Польопривредна задруґа Кать” Ношитель проєкта „Телеком Сербия” а.д., Беоґрад, Таковска 2, поднєсол тому орґану вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї „НС21, НСУ21, НСО21 Польопривредна задруґа Кать”, у улїци Партизанска бб, у Катю, на катастерских парцелох чс. 3541/2, 3541/92 и 3541/93, К. О. Кать, Город Нови Сад. По сле запровадзеного по ступку, Город ска управа за защи ту жи вот но го штредку дня 19. фебруара 2018. року принєсла ришенє число VI-501-36/18 же нє потребне преценьованє вплїву на животни штредок. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www. environovisad.org. rs. Заинтересована явносц може виявиц жалбу процив того ришеня у чаше 15 днї од дня його обявйованя у средствох явного информованя, по тим орґану.

о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта Подприємство „KODAR ENERGOMONTAŽA” D.O.O зоз Беоґраду по овласценю ношителя проєкта „VIP MOBILE” D.O.O., Нови Беоґрад, Милутина Миланковича 1ж, поднєсол вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта радио базней станїци мобилней телефониї „НС2039_04 НС_Нови_Сад_Булевар_Йована_Дучича” у улїци Булевар Йована Дучича 1, на катастерскей парцели число 7770/31, К.О. Нови Сад, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 годзин. Шицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду.

ОБВИСЦЕНЄ

23. ФЕБРУАР 2018.

ОБВИСЦЕНЄ

ОБВИСЦЕНЄ

РУСКЕ СЛОВО 33

ИНФОРМАТОР

* дзе цо будзе * дзе цо будзе *

ФАХОВЕ ПРЕПОДАВАНЄ ЗА ПАРАСТОХ У КЕРЕСТУРЕ Кере стурске подриємство „Т-пам” орґанизує фахове викладанє за парастох, котре на пияток 23. фебруара на 17 годзин у ре сторану „Червена ружа” отрима профе сор Польопривредного факултету з Нового Саду Жарко Илин. Профе сор Илин будзе бешедовац проблемох и искуствох пе стованя паприґи на отвореним полю, цо за кере стурцох и найактуалнєйша тема пред наступну сезону. Попри тим презентацию своїх понуканьох отрима и „Дженерали” осиґуруюца хижа, а годно пробовац и вино з винариї „Руски двор”. ***

ПАЛОМНЇЦТВО ДО ЛУРДУ Парохия св. оца Миколая з Руского Керестура после длугшого часу орґанизує паломнїцтво до Лурду од 27. априла по 4. май. Паломнїцтво ше орґанизує за вирнїкох зоз шицких наших парохийох. Три днї паломнїки препровадза у Лурду, а попри тим планована нащива Падови и Верони, Каркасону и Авиньону и Милану. Цена паломнїцтва 350 еври, а шицки заинтересовани треба же би ше приявели цо скорей пре орґанизацию. До цени ураховани превоз, три ноцованя у Лурду и по єдно у местох Сан Бартоломео и Аква Терме. Приявиц ше мож на парохиї св. оца Миколая на телефонске число 025/703-836, лєбо при Иванови Гардийови на имейл hardi.ivan@gmail.com або на 063/88-96467.

ШВЕТОВИ МОЛИТВОВИ ДЗЕНЬ

На пияток, 2. марца, у Євангелицкей Методистичней церкви у Новим Садзе, улїчка Лукияна Мушицкого чс. 7, будзе Шветови молитвови дзень. Молитва почнє на 17 годзин, а єй мото того року – „Кажде створенє Боже добро”. Порихтали ю жени зоз Суринама (Южна Америка). ***

ВИРОНАУКА ЗА СТАРШИХ У ПОСЦЕ

У парохиї у Руским Кере стуре у чаше Велького по сту, кажди вовторок на 20 годзин будзе Виронаука за старших. Теми за преглїбйованє духовного живота и рихтанє за Вельку ноц будзе викладац парох о. Михайло Малацко. Виронаука будзе у про сторийох парохийного Каритасу.

CENOVN>K MALIH I POSMERTNIH OGLA[KOH – mala ogla{ka do 20 slova ko{ta 200 dinari – mala ogla{ka vecej yk 20 slova ko{ta 300 dinari – uramikovani tekst ogla{ki, abo vin~ovanki ko{ta 500 dinari – posmertna ogla{ka na wdno polqo ko{ta 600 dinari – posmertna ogla{ka na dva poly ko{ta 1 200 dinari.

Cenovn<k va`i od 1. мая 2015. roku Ogla{ki mo` poslac na mejl office@ruskeslovo.com лєбо ruske.redakcija@gmail i uplacic na rahunok Novinsko-vidavatelqnej ustanovi “Ruske slovo” u banki Inteza ~islo 160-923244-82. Informaci< mo` dostac na telefon 021/ 6613-697.

*** РОБОТНЯ ЗА МЛА ДИХ ЦЕНТРУ „НЇТКА” ,,Нїтка“, орґанизує циклус преподаваньох и роботньох за младих, од 16 до 26 рокох. Треца по шоре роботня, под назву ,,Попать страху до оч“ отрима ше на соботу, 24. фебруара 2018. року, на 19 годзин, у про сторийох Каритасу, у Руским Кере стуре. У рамикох Каритасу Апо столского Еґзархату, Центар за слуханє? Цо за це представя страх? Яки емоциї виволує у це? Шепта ци можебуц дацо? Гибай най вєдно одвитуєме на тоти и велї други питаня! Уход шлєбодни!

MALI OGLA[KI ДИХТОВАНЄ облакох и дзверох з неопрен ґуму. Щици од витру, жими, праху и шпорує на греяню. Монтираме и оправяме ролетни, гармониково дзвери, пантлїково фиронґи, мрежи од суньоґох.

060/5088-433 и 025/5827-710 *** ВЛАГА? Изолуєме влажни хижи.

063/440-470 и 063/102-41-14.

34 РУСКЕ СЛОВО

КНЇЖКИ МОЖ КУПИЦ И ПРЕЙҐ НАШОГО САЙТУ

Новинско-видавательна установа „Руске слово” тих дньох понукла нови способ купованя – прейґ интернеткнїжкарнї хтора ше находзи на сайту www.ruskeslovo.com/shop, у рубрики кнїжки. Видавательна дїялносц Установи ма длугу традицию, каждого року ше видава нови кнїжки та, окрем потерашнього способу купованя, при колпортерох, у дописовательству лєбо особнє на рижних манифестацийох, тераз читаче маю нагоду з обисца купиц жадану кнїжку. На сайту понукнути кнїжки хтори видати од 2002. року по нєшка, вєдно 79. З правого боку мож виберац виданя по рокох, авторох, лєбо цени. Важне надпомнуц же купованє кнїжкох прейґ интернет-кнїжкарнї затераз мож лєм зоз Сербиї, а випоручованє на домашню адресу окончує курирска служба Post Express, хторей треба и виплациц кнїжку вєдно зоз трошками доставяня.

23. ФЕБРУАР 2018.

ИНФОРМАТОР/СПОРТ ЦЕНОВНЇК КНЇЖКОХ НВУ “РУСКЕ СЛОВО” Владимир Ґарянски: КОНЬ ЗОЗ ЧУДЕСНЕЙ НОЦИ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .400 дин. Дюра Латяк: РУСНАЦИ (I том) . . . . . . . . . . . . . . . . . . .500 ДИН. Мелания Римар (вибрала и пририхтала): КОГУЦИК ЯРАБИК . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .200 дин. Юлиян Тамаш: СКЛАДАНЄ ИДЕНТИТЕТОХ . . . . . .500 дин. Себастиян Няради: ИНИСУР –РИКА КНЯЗА . . . . . .300 дин. Саша Сабадош: ДАРМОЄДИ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .200 дин. Гавриїл Костельник: РОСА И СЛУНКО . . . . . . . . . . . .500 дин. Микола Мушинка: ОД УСНЕЙ ПО ПИСАНУ ЛИТЕРАТУРУ . . . 400 дин. Олена Планчак-Сакач: ШИТКО . . . . . . . . . . . . . . . . . . .300 дин.

Mihajlo Kova~: ^ELYDZ DRINKOVA . . . . . . . . . . . .400 din.

Irina Gardi-Kova~evi~: КОТУЛЬКИ И ҐОМБУЛЬКИ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .300 дин. Људмила Попович и Надија Мирошниченко: САВРЕМЕНА УКРАЈИНСКА ДРАМА . . . . . . . . . . . . .500 дин. Людмила Попович и Надїя Мирошниченко: СУЧАСНА УКРАЇНСКА ДРАМА . . . . . . . . . . . . . . . . .500 дин. Любомир Белей: СЛАВЯНСКИ ЯЗИК . . . . . . . . . . . . . 400 дин. Янко Рамач: НА КРИЖНЕЙ ДРАГИ . . . . . . . . . . . . . . .500 дин. Мелания Римар: ГАЙЗИБАН НА ШПАРҐУ . . . . . . . . .300 дин. Микола Шанта: ШАНТОВКИ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .400 дин. Серафина Макаї: ЗЛАГОДА . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .300 дин. Славица Шовш: БЕЗСОНИ ЛАНЦУЩОК . . . . . . . . . .300 дин. Мирон Жирош: ГОРНЇЦА БАЧВАНСКО-СРИМСКИХ РУСНАЦОХ (II том) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .400 дин. Звонимир Няради: КАПКА МИ РУЖА ДО ОКА . . . .500 дин. Микола Шанта: ВСЕЛЕНСКА ЧЕРКОТКА . . . . . . . . . 300 дин. Ася Папуґа: ГРИШКА . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .200 дин. Владимир Бесерминї: СЛОВО БОЯНА ДВОКРАЯНА 300 дин Агнета Бучко Папгаргаї: ОСЦЕ И ЧЕРЕШНЇ . . . . . . . .300 дин. Ирина Гарди-Ковачевич: ГАЛОВ . . . . . . . . . . . . . . . . . . .500 дин. Мирон Жирош: ГОРНЇЦА БАЧВАНСКОСРИМСКИХ РУСНАЦОХ (I том) . . . . . . . . . . .500 дин. Юлиян Тамаш: ЦЕНТУРИОН – ДЗЕШЕЦ ЛЮБОВНИ ЗАПОВИДИ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .700 дин.

Ev}enij ^akan: BA^VANSKI SAFARI . . . . . . . . . . .300 din.

Vasilq Mudri: BUDZENW YRI . . . . . . . . . . . . . . . . . . .300 din.

Mikola M. Cap: NA @RIDLOH DUHOVNOSCI . .400 din.

Lxbomir Medw{i: ^ASOKROK . . . . . . . . . . . . . . . . . . .400 din.

Slavomir Oleyr: NA[ENW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .500 din.

Ana Tama{: ^OM ^OMKA NW MA UHA . . . . . . . . . . .200 din.

Samanta Rac Stoilqkovi~: ^ARNA RUSALKA . . . . .200 din.

Sa{a Sabado{: POTARGANI ^ERVENI CVERNI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .200 din.

Melaniy Rimar: @VIRKI U AZBUKI . . . . . . . . . . . . .400 din. [tefan Gudak: ZAJDA ZA MIRNI SON . . . . . . . . . .400 din.

Vladimir Ko~i{: LYDOVA TRAVA . . . . . . . . . . . . . . .400 din.

Vladimir Kirda Bolhorves: ZA GORAMI . . . . . . . . . .500 din.

Xliyn Pap: ^OM [E KA^KA Z VODU MA^KA . . .300 din.

Ynko Pavlovi~: REPIK NA DU[I . . . . . . . . . . . . . . .200 din.

Tamara Hrin: KOL>BA STRAHU . . . . . . . . . . . . . . . . . .200 din.

Vany Dula: TEROR IDEALOH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .200 din.

Irina Gardi Kova~evi~: NWBO NAD KERESTUROM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .400 din.

Dxra Papgarga<: ZBEGNQOV^ARE . . . . . . . . . . . . . .400 din.

Xliyn Tama{: DXRA PAPGARGA> OD RURALIZMA PO POPULIЗЕМ . . . . . . . . . . . . . . .300 дин Melaniy Rimar: ^ILA[, A BEZ PRINCA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .300 din.

Dxra Latyk: TEATRALNI @IVOT RUSNACOH (II tom) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .800 din.

23. ФЕБРУАР 2018.

ЗАКОНЧУЮ ШЕ 23. ЖИМСКИ ОЛИМПИЙСКИ БАВИСКА

СОЛИДНИ РЕЗУЛТАТИ НАШИХ СПОРТИСТОХ На нєдзелю, 25. фебруара, закончую ше 23. Жимски Олимпийски бависка. Домашнї, Южна Корея, указала швету же препреченя за помиренє зоз Сиверну Корею нєт. Жимска смотра спортистох отримана под слоґаном „Passion. Connected” (Страсц. Повязани). З другима словами, указали свойо прешвеченє же мир на швеце нє ма цену

На Олимпийских бавискох у Пйонґчанґу участвовали 2 952 змагателє зоз 92 державох. Найвецей спортистох мала екипа зоз Зєдинєних Америцких державох – 242, а по податкох тоти бависка призначели рекорд по числу учашнїкох. На тот завод рекорд призначели и ЗАД прето же мали найвецей спортистох на тей шветовей смотри жимского спорту. Подзелєни 102 медалї у 102 дисциплини, а у 15 розличних спортох (биатлон, боб, скелетон, карлинґ, гокей, санканє, уметнїцке шлїзканє, швидке шлїзканє, алпске скиянє, скияшски обегованя, акробатске скиянє, нордийска комбинована дисциплина, скияшске скаканє, и сновборд). Спортска екипа зоз Русиї наступела под меном „Олимпийски спортисти зоз Русиї”, а було их 168. Америцка професийна хокеяшка лиґа, НХЛ, забранєла наступ гокеяшом хтори ше змагаю у нєй наступ на Олимпийских бавискох. Нашо представителє, посцигли солидни резултати на змаганьох у Пйонґчанґу. У дисциплини велеслалом за хлопи наступели нашо репрезентативци Марко Вукичевич и Марко Стевович. Вукичевич зоз резултатом од 1:14,64 (+6,37) у першим воженю завжал 46. место, а Стевович исту дражку вожел 1:17,42 (+9,15) и завжал 57. место. У другим вожню обидвоме поправели резултат, та у конєчним пласману Вукичевич завжал 41, а Стевович 45. место. На тим змаганю на хторим участвовали 109 скияше, победзел змагатель зоз Австриї Марсел Хиршер. По конєц змаганьох на Олимпийских бавискох, од наших скияшох Невена Иґнятович ше змагала у дисциплини спущованє и алпска комбинация, а Стевович и Вукичевич буду вожиц слалом. А. П.

РУСКЕ СЛОВО 35

СПОРТ КАРАТЕ ЗА ОДРОСНУТИХ У ВЕРБАШЕ

ПОЧАЛИ РЕКРЕАТИВНО, A НЄШКА МАЮ КАФОВИ ПАСИ У Вербаше од 2012. року, попри велїх рекреативних активносцох за одроснутих, функционую и тренинґи каратеа. Интересованє з рока на рок вше векше, та тераз то уж озбильни клуб

У

септембру 2012. року почала робиц наша сала, и пошвидко ше медзи нами хтори децениями тренираме карате, явела идея же бизме формовали ґрупу за одроснутих. Обдумали зме ю як рекреативну, за здравє, рухи.., а од фебруара 2013. ше явело вельке число заинтересованих – приповеда майстор каратеа и ношитель чарного пасу 3. дзень Марко Маркович, у Вербаше познати як Микица. Микица и сам зоз карате фамелиї, дзе шицки шейсц члени каратисти, и у тим спорту є цали свой живот. Окрем Микици, други тренер Йован Сабо. ПОЧАЛО ЯК РОЗВАГА Тренинґи рушели рекреативно, вецей як розвага, медзитим, пошвидко шицки хтори приходза полюбели тоту активносц и тренера почали модлїц же би им цо вецей указовал карате.

– После пейцох, шейсцох мешацох пожадали и покладац за паси. Почали зме робиц озбильнєйше и такой першого року научели першу кату и технїку за жовти пас, и у юнию покладаМарко Маркович ли. Од того 2013. року, полни пейц роки зме ту, а 7–8 найупартейши нащивителє хтори тренираю од самого початку, прешлого юния покладали за кафови пас – визначел Маркович и додал же по чарни пас шлїдзи векша павза, а дахто хто нїч нє знал о каратеу, векшина ма 30 и вецей роки, нєшка зна 12 кати и вельо технїки, комбинациї, паданя, та то нєшка шицко лєм нє рекреативна ґрупа. БОРЕЦКА СХОПНОСЦ ЗА ШИЦКИХ Як визначел Маркович, пред двацец и вецей роками, дзеци ше анї нє занїмали з каратеом, то праве була дисциплина за одроснутих, а вербаска ґрупа доказ же карате за шицки ґенерациї, и за жени и за хлопи, и за полнєйших и за худших, за шицких. Окрем каратеа, на тренинґох єст и елементи йоґи, джудоа, полугох, руцаня.

36 РУСКЕ СЛОВО

– Каждого року маме и нових нащивительох, приключую нам ше, першу часц тренинґу робиме шицки вєдно а вец ше дзелїме, у зависносци од уровня. То прето же єст гевтих з билим пасом, та по чарни, понеже єст и даскельо майстрох каратеа хтори у младосци тренирали и ище су ту. У тей хвильки єст вецей як двацец особи хтори тренираю, а интересантне же нам приходза и цали фамелиї, оцец, мац и двойо дзеци, пари и подобне – гвари Микица, и здогадує ше же раз їх тренинґ патрели и предсидатель и члени Карате союзу, та дали комплименти же робя одлично, аж лєпше и од велїх змагательох. Окрем того, позберали ше, у першим шоре, коло каратеа, алє нєшка ше и медзисобно дружа, нащивюю, постали прави приятелє. Тренинґи ше отримує у сали хтора цалком нова и ма єдинствени условия за спорт и рекреацию, та окрем каратеа, ту ше отримує и школа спорту за дзеци, йоґа и подобне. Тренинґи ше отримує кажди дзень од 19 по 22 годзин. Карате за дзеци барз добре нащивени, єст 8 розлични ґрупи, а вецей як 200 дзеци з Вербасу ше занїма з тоту схопносцу. Окрем того, маю орґанизовани тренинґи за дзеци и у Коцуре, Змаєве и Равним Селу. Сала ше находзи медзи Автобуску станїцу у Вербаше и Центру за физичну културу „Драґо Йовоич”, а тренинґи каратеа за одроснутих кажди пондзелок, стреду и пиятк од 21 годзин. ■ А. Маркович 23. ФЕБРУАР 2018.

sport@ruskeslovo.com

ИСКРОВО ПРИРИХТОВАНЯ

ДВА ЗМАГАНЯ ЗА ДВА ДНЇ

Прешлого викенду фодбалере Искри були активни и одбавели два пририхтуюци змаганя. Всоботу бавели процив Русина зоз Руского Керестура, а внєдзелю процив Радничкого зоз Раткова. Резултат нє бул у першим планє, та тренер Боро Абрамушич на тих змаганьох пробавал рижни комбинациї и Искра на концу зазначела єдно нєришене змаганє и єдно пораженє ФК „Искра” – ФК „Русин” 2:2 (1:1) Змаганя Искри процив Русина чежко же дахто зоз публики доживує як приятельски, гоч тоти змаганя, окрем на турнирох „Яша Баков”, нє маю резултатске значенє. Медзитим, всоботу на терену було очиглядне же тренере нє зоз Коцура и Руского Керестура, понеже змаганє, окрем по борбеносци и жажди за побиду самих фодбалерох, мало шицки елементи пририхтуюцого змаганя. Же побида и резултат нє були у першим планє видзело ше по тим же обидвоме тренере випробовали рижни комбинациї зоз бавячами, а шансу достали и фодбалере зоз младших катеґорийох. Искра лєпше вошла до змаганя и Зоран Сердар перши принєсол предносц Искри. Медзитим, Русин пошвидко прейґ Александра Чижмара

поровнал резултат, та ше на одпочивок пошло зоз резултатом 1:1. У другим полчаше шансу достали и младши бавяче, бавело ше оштро и борбено. Срдян Дюканович обрацел резултат на 2:1 за Русин и после приятого ґолу фодбалере Искри почали вше моцнєйше прицискац на ґол Русина. Дзешец минути пред концом Марян Малацко после єдней красней акциї зоз бицом зоз коло 16 метери вировнал на 2:2 и то бул и конєчни резултат змаганя. ФК „Искра” – ФК „Раднички” (Ратково) 2:3 (1:0) Фодбалерох Искри такой ютредзень чекало ище єдно чежке змаганє процив Радничкого зоз Раткова. Раднички тиж добра екипа чому шведочи и факт же є першопласована екипа у своєй лиґи. Чувствовала ше вистатосц при Искрових фодбалерох,

алє то и нормалне у тей фази пририхтованьох. Подла хвиля онєможлївела красни фодбал, алє заш лєм, публика мала цо видзиц. На перши ґол ше чекало коло пол годзини кед Даниєл Радулович зоз шлєбодного бица зоз прейґ 20 метери дал прекрасни ґол и зоз резултатом 1:0 ше пошло на одпочивок. У другим полчаше при Искрових фодбалерох ше вше баржей почала чувствовац вистатосц и госци помали пребарали инциятиву. Лєпше бависко дало резултати, понеже Раднички у другим полчаше дал аж три ґоли, а Искра лєм єден, та змаганє закончене зоз резултатом 3:2 за Раднички зоз Раткова. Други ґол за Искру дал Дамир Ґубаш зоз пеналу. Шлїдуюце змаганє Искра будзе бавиц на нєдзелю у Бачким Петровцу процив Младосци. З. Колєсар

РУКОМЕТНА ЛИҐА МЛАДШИХ КАТЕҐОРИЙОХ „М 14”

РУСИНОВЦИ ШТВАРТИ НА ТАБЛЇЧКИ

Рукометаше Русина младшей катеґориї до 14 рокох почали сезону на турнире у Апатину, зазначели єдну побиду и єдно пораженє, цо за початок релативно добре, патраци же су тераз штварти на таблїчки Першей лиґи А ґрупи з штирома ґол розликами На турниру у Апатину бавели два змаганя, перше зоз екипу „БСК 2012” з Бачкого Брестовцу, а друге зоз „Далматинцом” з Ридїци. За Русин бавели: Стойков (12), Ґовля (11), Ковачевич (8), Надь (4), Максимович (3),

23. ФЕБРУАР 2018.

Чордаш (1), Гарди (1), Накич, Дудаш, Няради, Шимек, Гербут, а ґолман бул Зорич. На змаганю процив „БСК 2012” млади русиновци победзели релативно лєгко з 21:16 (8:9), док друге змаганє зоз екипу Далматинац було досц напарте, у остатнїх секундох бависка Русиново рукометаше з нєришеним резултатом препущели нагоду дац ґол, а потим з ище єдним ґолом поєнтирали процивнїки, та змаганє закончели з резултатом 20:19 (7:7). Млада селекция Русинових рукометашох до 14 рокох ше находзи у Першей лиґи А ґрупи, вєдно з екипами „Апатин”, „Зомбор”, „Далматинац”, „Ґрафичар” з Бездану, „Спартак” зоз Суботици” и „БСК 2012”. Русиновим рукометашом остало одбавиц ище пейц турнири, з котрих єден будзе у Керестуре 31. марца. Младих рукометашох за змаганє пририхтали Владимир Планчак и Дзвоно Планчак. М. Дж.

РУСКЕ СЛОВО 37

СПОРТ ЖЕЛЬКО КОЛОШНЯЇ, СПОРТСКИ РИБАР ПАРАОЛИМПИЄЦ

НЄТ КРАСШЕ ЯК ЗАРУЦИЦ ЦИҐОНЬ Пише: Мария АФИЧ

Як уж писане, медзи найлєпшима спортистами у Општини Оджак у 2017. року вибрани и спортски рибар параолимпиєц Желько Колошняї зоз Сербского Милетичу, а по походзеню з Руского Керестура

Ж

елько Колошняї вельки любитель спортского лапаня рибох. Як нам приповеда, Желько ше з родичами як мали преселєл з Керестура одкаль му бул оцец. Оцец го и научел лапац риби у Милетичу на беґелю Дунай–Тиса–Дунай, цо барз полюбел и лапал риби покля нє вироснул и покля нє почал стаємно робиц. Теди уж нє могло так часто пойсц заруциц циґонї, алє лєм през викенди, а то Желько нє опущовал. Ґу тей любови, тому спорту ше озбильнєйше врацел дас пред штирома роками, понеже, нажаль прежил нєщесце.

– Пред 10 роками сом дожил нєщесце на роботи у будовательстве кед сом спаднул зоз 15 метерох и покалїчел костки на ногох, та сом тераз у кочику. Як сом пребродзовал тото, нє знам, алє нє придавал сом ше, а барз ми помогло и лапанє рибох, бо у природи на швижим воздуху чловекови лєгчейше, там сом нє штудирал о тим цо ме знашло. Остатнї штири роки там сом нон-стоп, супруга ме оддрилї и вец приходзи по мнє. Но, гварим, там бим и остал кед бим мал даяку камп-приколичку – приповеда

Желько хтори и свойого, тераз уж велького сина научел лапац риби. ОД РОЗВАГИ ПО ЗМАГАНЯ Учленєти Желько до тамтейшого Клубу спортских рибарох „Риболовец”, хтори орґанизує даскельо змаганя, а на хторих участвує хто жада, а мож ше змагац и у лиґох и ту ше Желько уключел даґд зе пред роком. Посцигнул и красни резултати, бо освоєл дас дзевец медалї на рижних змаганьох. То вироятнє допринєсло же би го його Клуб влонї предложел и до репрезентациї Сербиї на шветове першенство спорских рибарох инвалидох и ветеранох хторе влонї отримане у нашей жеми у Канїжи.

– То було першираз же ше наша жем змагала на єдним таким вельким змаганю, а було нас шейсцме змагателє. Попри мнє бул ище єден колеґа зоз Зренянину, а гевти други були зоз централней Сербиї. Мушели зме посцигнуц и лиценци на пририхтованьох и подписац штиророчни контракт зоз Спорским союзом Сербиї. Першираз зме ше змагали и посцигли 7 место од 10 екипох (гоч мали присц аж 12). То барз добри резултат за першираз, зоз скромну опрему, поготов же зме победзели екипу зоз Босней хтори ше змгаю уж 20 роки, або Французох хтори учашнїки од першого шветового першенства 1972. року – гваерел Желько. СПОРТ ДРАГИ, АЛЄ КРАСНИ ДОЖИЦА

Репрезентация Сербиї

38 РУСКЕ СЛОВО

Дознаваме же попри тим же участвовац на шветовим першенстве вшелїяк привилеґия, то и Желькови принєсло и нє мали обовязки. Насампредз у тей материялней часци, бо опрема за змаганя барз драга за наш животни стандард, поготов за инвалидох.

23. ФЕБРУАР 2018.

sport@ruskeslovo.com

– Змагало ше на дуґов и зоз штеком – палїцу. Поне- же опрема барз драга, поведзме сама палїца, найтуньша, и найчежша, хтору я мал, коло 1000 еври та и вецей, и мушело ше найсц спон зо рох. Я то углавним сам зробел, и вельо ми помогли даскельо познати фирми цо продукую опрему, при карму хто рей требало надосц на пририхтованьох (у вредно сци до скоро 1000 еври). Барз сом подзековни и Ме сней заєднїци з Ми ле ти чу хто ра помо гла и ма ли зме и спонзора за нафту же би зме мо-

НА МЕМОРИЯЛНИМ ТУРНИРЕ У КАРАТЕУ У ЗОМБОРЕ

УСПИШНИ ПОЧАТОК КАРАТИСТОХ Спортисти Карате клубу „Русин” зоз Руского Керестура наступели на першим тогорочним змаганю, а такой зазначели и векши успихи, цо гутори же ше и през жиму вредно тренира и роби. На Турнире участвовали числени репрезентативци котри за собу маю вельке искуство, алє и за наших спортистох єст места у тих кругох

Желько зоз Йованом Мемедовичом

БУЦ У ПРИРОДИ ЗДРАВЕ И ХАСНОВИТЕ – По природи сом нє нательо змагательни тип, милше ми лапац риби за свою душу. Гоч тераз мам обовязку змагац ше у репрезентациї, замодлєл сом селектора кед можу найсц дакого младшого хто ище нє бул и нє видзел як то випатра. Увидзим як шицко випаднє того року, чи ми ше жаданє виполнї. Того року шветове змаганє будзе у Горватскей. Я би ше, поправдзе, волєл пошвецец едукациї дзецох. Нєт красше як научиц дзецко завязац квачку, хтору рибу треба врациц назад до води и подобне, та конєчно и любиц природу и хасновито и здраво препровадзовац час – гварел Желько Надпомнул же би любел пременїц клуб, а евентуално сотрудзовац и зоз керестурским „Коляком” кед ше найдзе даяка можлївосц. Як приповеда, скорей го до Керестура нє так цагало, алє одкеди му оцец умар и як роки преходза видзи же го и ту вше баржей цага, бо як гвари, видзи же крев нє вода.

гли пойсц, а ту помогол и Спортски союз хтори обезпечел и пребуванє мнє и мойому провадзачови хтори по правилох обовязни буц коло змагателя. А попри пририхтованьох дома, тидзень пред змаганьом рихтали зме ше у самей Канїжи и то шицко вельо коштало – надпомнул Желько. Подзековни є шицким котри му помогли, а оддлужує ше им и так же є тераз промотер тим фирмом и за їх опрему, прикарму, „кармилици”, дуґови, велї му свою опрему и системи даваю випробовац, а потим ю ма и рекламовац. Єдна фирма прейґ нього свойо продукти вивожи и до Горватскей. Но, як Желько приповеда, шицко тото и нє мала терха.■ 23. ФЕБРУАР 2018.

На 21. Мемориялним турнире „Иґор Андєлкович” хтори отримани всоботу, 17. фебруара у Зомборе, у Спортскей гали „Мостонґа” участвовали и спортисти Карате клубу „Русин” з Руского Керестура. Орґанизатор Турнира бул зомборски Карате клуб „Раванґрад”, а участвовали 305 спортисти, док скоро половка була зоз Горватскей, Мадярскей, БиГ, Словацкей и Румуниї. Медзи домашнїма представнїками наступели каратисти и зоз Кули и з Руского Керестура. У одвитуюцих катеґорийох по рокох и положеним пасу, зоз Карате клубу „Русин“ поєдинєчно у борбох змагала ше Сара Планчак, котра освоєла перше место и Ґлориян Штранґар, котри освоєл друге место. Керестурци ше змагали и у катох, Ґлориян Штранґар освоєл друге место, а Мирко Малацко и Иван Медєши треце место у своїх катеґорийох. Змагала ше и Анастазия Фаркаш, котрей ше на тот завод нє удало освоїц медалю. За найуспишнєйши клуб преглашени Карате клуб „Макс” зоз Иванкова з Горватскей, друге место припадло кулскому Карате клубу „Вукови”, а треце карате клубу з Будисави. На змаганю предсидатель Карате союзу Войводини Страхиня Тепавчевич визначел високи уровень орґанизациї Турнира, окреме у условийох кед то нє лєгко, та гварел же того року у Войводини будзе означена 50. рочнїца каратеа на тих просторох. З тей нагоди 31. марца и 1. априла у Зомборе будзе отримане першенство за младши катеґориї. М. Дж.

РУСКЕ СЛОВО 39

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ РОК LXXIV ЧИСЛО 8 (3773) НОВИ САД, 23. ФЕБРУАР 2018.

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

■ РУСКИ ЯЗИК У ЛЕКСИКОҐРАФИЇ

Фото: Вероника Вуячич

Фото: Вероника Вуячич

АКЦИЯ ”И Я ШЕ БОРИМ” У НОВИМ САДЗЕ

Националне Здруженє родичох дзецох хтори хори на рака – НУРДОР и у Новим Садзе орґанизовало сход на хторим пущени желєни балони як знак потримовки тим цо ше лїча, алє и як здогадованє на тих цо ше нє виборели зоз тоту хороту.

ОГЛЯД НУ ЦЕ НА ПРЕ ШЛОСЦ оволуєме читачох новинох „Руске слово” же би помогли препознац особи на старих фотоґрафийох. Пре точне идентификованє особох на сликох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї настали у дакедишнєй фотоґрафскей роботнї Бруґошових у Руским Керестуре. Кажду фотоґрафию ше подпише зоз одредзену шифру, та кед же препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґрафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу на число телефона 021/548-421, лєбо на мейл: zavod.rusini@gmail.com.

П

Фотоґрафия: 0688P

■ ЦО НОВЕ У ЗАКОНУ О ФИНАНСИЙНЕЙ ПОТРИМОВКИ ФАМЕЛИЇ З ДЗЕЦМИ?