Ruske slovo 14 (3623)

ВЕЛЬКОНОЦНИ ВАШАРИ У СРИМЕ

РОК LXXI ЧИСЛО 14 (3623) НОВИ САД, 10. АПРИЛ 2015. РОКУ

У Шидзе и у Бикичу отримани вельконоцни вашари на хторих школяре и дзеци зоз предшколскей установи виложели предмети зоз вельконоцнима мотивами, хтори сами направели.

У ДРЕВОВЕЙ ИНДУСТРИЇ

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

ОТВОРЕНИ ДЗВЕРИ ОДДЗЕЛЄНЯ ЗА РУСИНИСТИКУ

►Жадаце

преглїбиц свойо знаня о Руснацох, о своїм язику, литератури и историї? ►Жадаце студирац на високошколскей установи на Оддзелєню русинистики у Републики Сербиї? ►Нащивце Отворени дзвери Оддзелєня за русинистику Филозофского факултету у Новим Садзе! Оддзелєнє за русинистику 18. aприла и 16. мая од 9. по 14. годзин у учальнї 204/II отвори дзвери будуцим студентом.

Годни сце ше упознац зоз: ► професорами и студентами Оддзелєня, ► нову акредитовану програму студийох, ► активносцами Оддзелєня, ► можлївосцами черанки студентох у рамикох Еразмус + програми, ► можлївосцами хаснованя студентских домох, мензох и другима вигодносцами, ► примацим испитом през симулацию испиту, ► литературу котра потребна за пририхтованє испита. Обчекуєме Вас! Вецей информациї можеце достац на телефон 021/ 454-484.

Фото: Любомир Дудаш Инґе

18. aприла и 16. мая од 9. по 14. годзин у учальнї 204/II

■ МАТЕМАТИКА

■ ПРЕСЛАВЕНА ВЕЛЬКА НОЦ И КВИТНА НЄДЗЕЛЯ

ВОЧИ 70-РОЧНЇЦИ НОВИНОХ „РУСКЕ СЛОВО”

ЦО (НЄ) ПИШЕ МЕДЗИ ШОРИКАМИ Пише: Михал РАМАЧ, новинар у „Руским слове” 1975–1986

Добри учитель бул ми и Юлин Пап, гоч зме вєдно робели лєм дас рок. Йовґен Чакан ше борел за язик и його Влєце 1975, з дворочним дописовательским стажом у дух, бул нєповторлїви совитнїк новинаром и писатеновинох и МАК-у и як автор кнїжочки писньох, почал льом. Инспиративне було длугорочне друженє з Любосом робиц у „Руским”. Цале тото лєто, голєм раз до ти- миром Сопком. Дюра Латяк бул и остал леґенда. Нєшка иншаки часи. И тераз би ше могло найсц дожня, главни редактор Любомир Рамач Киме по роботи шедал зо мну и сцерпезлїво ми толковал цо и як треба брих учительох, алє нє маю часу анї вони, анї млади ноучиц, як ше пише и як ше нє пише. Каждому бим пожа- винаре. А на интернету нє мож найсц кеди уведзена дал такого учителя. Киме бул поцагнути, скромни, о но- струя до Керестура и кеди до валалу пришол перши аввинарстве знал шицко цо требало знац главному редак- тобус. Новинарство, насампредз, ремесло. Кед нє знаце торови. Од нього сом научел порядно читац НИН, „Еко- ушиц шмати, або лїпиц цегелки, нє помага анї партийна номску политику”, ВУС, „Старт”, трої-штвери дньово кнїжочка, анї любовнїк/любовнїца. Видзи ше ми же нєновини. Найважнєйши наук бул тот же новинар нє шме шка чежше правиц добри руски новини, як кед сом бул писац як ше му видзи. Кед нє зна, муши найсц хто зна. млади новинар. У „Руским” пред штерацец роками робели сами писаПопри тим, муши ше научиц читац и писац медзи шорителє, ґлумци, шпиваче, дружтвени роботнїки. Приємно ками. Так то и нєшка. було робиц у таким стредку. За штерацец роки милион раз У „Руским” пред штерацец роками Правда, дзешец рускословски сом ше прешвечел же даремни и таробели сами писателє, ґлумци, шпиваче, роки паметам и по тим же цалант, и диплома кед новинар нє ма дружтвени роботнїки. Приємно було ли час були койяки схадзки: податки. Почим бул метер жита и робиц у таким стредку збор роботних людзох, роботкельо родзело по гольту 1925. ронїцки совит, синдикат, партия. ку? Келї керестурски обисца мали струю 1935? Кеди у основней школи уведзени анґлий- На схадзкох ше доказовали углавним лєнюхи и тоти цо ше нє могли доказац з роботу. Понеже сом стредню шкоски язик? Кед новинар тото нє зна, таки то и новинар. Иринка Гардийова-Ковачевичова вше робела даскельо лу закончел у Риме, и то паноцовску, нїґда сом ше нє роботи нараз. Шицко як шор, нїч з лїву руку. Мала часу явял за слово, нїґда ме нє виберали нї на яку функцию, и за ветеранох, и за початнїкох. Нє часто сом стретал та сом мал вецей часу за читанє и писанє. И на схадзкох людзох котри так щиро потримовали младих и котри до сом вше дацо пописовал. На терен ше ишло голєм раз до тижня. Нє знам кельо шицкого цо робели уношели тельо шерца. Кед умар надвладика Букатко, Иринка була виновата и церковним раз сом з Гавриїлом Рацом, Иваном Терлюком, Мироном людзом, и комунистом. Першим прето же обявена лєм Канюхом и Мирославом Цирбом путовал до Нового Оракратка вистка на трецим боку. Другим прето же ше усуд- хова, Петровцох и Миклошевцох, Бачинцох, Бикичу и Шиду, до Вербасу и Коцура, Кули и Руского Керестура, до зела обявиц тоту вистку. Киме и Иринка почитовали сотруднїкох и нє справо- Дюрдьова. Поупознавал сом векшину тедишнїх дружтвевали ше як власц. Робели совисно, а за дробни пенєж. но-политичних и културних роботнїкох по наших местох. Цали час сом писал и до новосадского „Дньовнїка”, Познєйше новинарство постало вельки бизнис за тих на „Гласу младежи”, „Комуниста”. Нє знам чом то даєдним верху и тунє слугованє за векшину. рускословцом завадзало. Одход з „Руского” найбаржей паметам по тим же цала єдна схадзка синдикалного руководства була пошвецена тому чи ми даю, чи нє даю годзинку за дзешец роки роботи. Нє дали. Остатня плаца у „Руским” була ми осем милиони, а перша у „Дньовнїку”, идуцого мешаца 1986, шеснац милиони. (За розлику у плаци могло ше купиц голєм двацец драги годзинки. Тоту глупу дробнїцу споминам лєм прето же бим здогаднул же и у „Руским” вше було геверних пакошнїкох котрим главна робота була водзиц люцки бриґи.) У „Дньовнїку” сом такой постал редактор у вонкашньополитичней рубрики. Нє завадзало школованє у Ватикану. Важне було знац ремесло и даскельо шветово язики. Алє, то уж друга приповедка. Познєйше сом бул и на списку тих котри нєпожадани у „Руским”. Гоч би тедишня директорка нє правела таки список, од 1992. до 2000. анї у сну ми нє спадло на розум войсц там, одкадз сом рушел на ґербаву и кривульЧасц колективу „Руского слова” каву новинарску драгу.■ у першей половки осемдзешатих рокох

2 РУСКЕ СЛОВО

10. АПРИЛ 2015.

ЗМИСТ

■ Тижньовнїк 4–5. Самозанятосц як драга зоз бироа за нєзанятих 6. Конституована Координация националних меншинох у Сербиї

■ Нашо места 8–9. Наша тема – Порцийна ефикасносц у општинох Шид и Нови Сад 10. Законченє главного пречисцовача води Кула–Вербас при концу 11. У Коцуре ознова роби биоскоп

■ Економия 12. Нови правила у декларованю продуктох 13. У Шидзе велька налоґа за обрабяцу жем у державней власносци

■ Култура и просвита 14. Здогадованє на Силвестера Дорокхазия 17. У Руским Керестуре бул 20. „Бамбифест”

■ Духовни живот 18–21. Преславена Велька ноц и Квитна нєдзеля

■ Людзе, роки, живот 22–23. Владимир Михальовски – професийни вояк з Дюрдьова 24–25. Фельтон – Ґу ювилeйней рочнїци „Руского слова” (4)

■ Мозаїк 26–27. Млади математичарки на конференциї у Атини 27. Вистава фотоґрафийох Марияни Павлович

■ Информатор

28–32. Оглашки и In memoriam

■ Спорт 33. Коцурски рибар Юлиян Мученски 34. Медзиопштински фодбалски лиґи 35. Бициґлисти МТБ „Єднота” зоз Шиду На насловним боку – Пасха у Руским Керестуре. Автор фотоґрафиї – Любомир Дудаш Инґе.

УВОДНЇК Пише: Мирон ГОРНЯК КУХАР редактор рубрики Духовни живот

КЕЛЬО НАМ ВЕЛЬКА НОЦ ВЕЛЬКА Славиме Вельку ноц, кед Исус Христос, хтори пошвецел свой живот правди и помаганю другим, воскреснул треци дзень после того як го розопяли на криж. Алє велї людзе жию як кед би воскресеня и правди нє було. Участвованє у церковним живоце нє значи и автоматски коректне людске справованє. Юда Ишкариотски аж и жил з Исусом Христом, бул єден з апостолох, значи мал найлєпшого учителя, алє нє прилапел його науку и гуманизем. Пошлїдки нєвереня до воскресеня и правди вообще, можу буц менєй, лєбо баржей виражени становиска же треба (пре)жиц по своєй дзеки и з мало укладаня здобуц цо вецей, на рахунок других и без огляду на других. Кед ше таки становиска орґанизовано розширя у народзе, вец ше зменшує общи уровень квалитета живота, цо нам добре познате. Обични людзе можу буц наївни, окреме политично наївни, алє су нє нєинтелиґентни. Знаю буц нєприємни и радикални кед критично охудобня и кед ше розгнїваю, та виразно себичну филозофию треба замаскировац. Ефикасни методи „знаходлївих” хтори орґанизовани у дочасових интересних ґрупох, то импровизация и рекламованє авторитета, огварянє и улїзованє там дзе то приноши хасен. Економично и без труду, так ше прицагує увагу у жаданим напряме, зменшує вредносц другому и источасно отримує и звекшує свою вредносц. У другим планє дружтвена хасновитосц, коректносц и справедлївосц у справованю, як и компетентносц, оспособеносц, зложеносц, условия и обсяг роботи и активносцох. Подобнє було и пред два тисячи роками, у чаше Господа Исуса Христа, хтори зоз своїм правдивим (нє импровизованим) авторитетом могол буц жемски вожд над вождами. Вон нє врацел зоз злим на зло, алє шицко прецерпел и указал на перфидносц дружтвеней фарисейскей елити и найоштрейше критиковал праве их.

* ”РУСКЕ СЛОВО” – гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ ”Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло 15. юния 1945. року у Руским Керестуре * Адреса: НВУ ”Руске слово”, Булевар ошлєбодзеня 81/7, 21000 Нови Сад * Редакция: заменїк одвичательного редактора – Олена Планчак-Сакач; редакторе/ки – Михайло Симунович, Дюра Винаї, Мирон Горняк-Кухар, Михайло Зазуляк, Александар Паланчанин, Олена Планчак-Сакач, Славица Фейса; новинаре/ки – Мария Афич, Влада Дїтко, Мая Зазуляк, Ана Маркович, Иван Сабадош, Танита Ходак * Язична редакторка – Блажена Хома-Цветкович * Лекторка – Ясмина Дюранїн * Подобови редактор – Любомир Сопка * Технїчна редакторка – Люпка Цвеїч; компютерски обробок – Вероника Вуячич, Мария Гудак, Таня Салонтаї * Телефони: 021/6613-697, 021/6624-708, 021/6623-076; 021/6621-433 * Телефакс 021/528-083 * Предплата за цали рок: у жеми 1 500 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Banca Intesa 160-923244-82 * Девизни рахунок Raiffeisen BANK a.d. Београд 26 5100000002458904 * Рукописи ше нє враца * Друкує Друкарня ” Maxima graf” Пет роварадин * E-mail: ruske.redakcija@gmail.com * Web site: www.ruskeslovo.com * YU ISSN 0350-4603 * COBISS SR-ID 15915778 * Друковани тираж 2 300 *

Direktorka MARTICA TAMA[ *** Odvi~atelqni redaktor dr BORIS VAR]A

10. АПРИЛ 2015.

РУСКЕ СЛОВО 3

ТИЖНЬОВНЇК САМОЗАНЯТОСЦ ЯК ДРАГА ЗОЗ БИРОА ЗА НЄЗАНЯТИХ Пишу: Сандра БАРАНЬ Ана МАРКОВИЧ

ПЕРШЕ ПРЕВЖАЦ РИЗИК, ВЕЦ ЧЕКАЦ РЕЗУЛТАТ

Национална служба за обезпечованє роботи и у тим року розписала явну оглашку за додзельованє субвенцийох нєзанятим особом зоз териториї АП Войводини за самообезпечованє роботи. Средства ше додзелює виключно нєзанятим особом котри на евиденциї Националней служби за обезпечованє роботи. Конкурс того року отворени початком марца, а будзе тирвац док єст пенєжи, найпознєйше по перши октобер того року

Є

днократна помоц од 160 тисячи динари цифра котра випатра досц вигодно за започинанє меншого бизнису. Медзитим, же би була достаточна, пред тим треба положиц на папер обавязки ґу держави, и добре обдумац бизнис план – чи єст тарґовище за робу лєбо услугу хтору сцеме понукнуц. Хто занєдзбал тоти факти и векшину пенєжу уложел до технїки и потребней апаратури за функционованє свойого бизнису, кед му робота з часом опаднє, уходзи до проблему – як надпоминаю у Порцийней управи у Жаблю, бо ше обoвязки ґу держави муша поряднo вимириц док тирва контракт о субвенционованю. УСЛОВИЯ И ДОКУМЕНТАЦИЯ Нєзаняти на дзень подношеня вимоги муши буц на евиденциї Филияли НСЗ и муша мац закончену обуку зоз поднїмательства по планє и програми обуки у орґанизациї Служби лєбо одвитуюцей установи. Єст одредзени дїялносци на котри ше нє доставаю субвенциї, як цо отверанє меняльнї, служба такси превозу и друге, а винїмок и водзенє дїялносцох у польопривредним ґаздовствe, задруґи и здруженю, цо обласц других мирох державней потримовки. Нєт вельо документациї за придаванє вимоги и досц є поєдноставена. Вше треба надпомнуц же кед особа достати средства нє реализує як су дефиновани у контракту, длужна є врациц их зоз камату. Средства ше додзелює на основи Бизнис планa и вибраней дїялносци. Приоритети при ранґованю маю особи младши од 30 и старши од 50 роки, особи зоз инвалидитетом, родичи хтори ше о себе сами стараю, жертви насилства у фамилиї, хаснователє социялней помоци, Роми, вибеженци и розселєни особи. Конєчну одлуку на основи предкладу директора Филияли НСЗ и согласносци директора Покраїнскей служби

4 РУСКЕ СЛОВО

за находзенє роботи, приноши Покраїнски секретар за привреду, находзенє роботи и ровноправносц полох. Уплацованє пензийного и здравственого осиґураня и порция 10 одсто од вкупного заробку, то обовязки ґу держави. Сума уплацованя перших двох ставкох завиша од дїялносци котру сце вибрали, а тоти информациї можеце достац у порцийней управи општини. КОНКУРС МУ ПОМОГНУЛ ПРИНЄСЦ ОДЛУКУ Саша Сеґеди зоз Дюрдьова єден з ридких младих особох котри ше одлучели за самостойну дїялносц як жридло еґзистенциї. Пред пейцома роками закончел стредню машинску школу, напрям за автомеханїчара, а донєдавна помагал оцови на фамeлийним польопривредним маєтку. Медзитим, ище пред вецей як двома роками почал роздумовац о започинаню самостойней и нєзависней роботи. Теди ше помалки почал рихтац ходзиц по чежшей драги, постац приватнїк. Гоч би кажде любел буц сам свой ґазда, на таки крочай ше млади нє так лєгко одлучую бо нєшка ризично укладац до гоч чого, условия таки же нєт ґаранциї на основи котрей ше чловек може ориєнтовац, алє кажде укладанє права коцка. Но, насампредз, буц приватнїк вимага буц добри роботнїк, алє и добри менаджер, гвари млади поднїматель Саша. У Националней служби у Жаблю дзе и чул за тот конкурс достал шицко цо му було потребне. Нє роздумовал вельо, алє ше такой приявел на обуку, закончел ю и на конкурс придал свой Бизнис план. Тот конкурс го лєм порушал же би ше швидше опредзелєл и одлучел робиц як приватнїк. На розуме мал вецей опциї, алє ше одлучел за автоумивальню, бо у Дюрдьове нєт анї єдна, а ґу тому мал барз вигодни простор за тот бизнис. Так концом прешлого року Саша отворел aвтоумивальню ”СалеТикси” на главней драги у Дюрдьове.

10. АПРИЛ 2015.

ТИЖНЬОВНЇК Умивац авта почал влєце у своїм дворе, а пред тим поряднє ходзел на обуку до пайташа котри ма длуге искуство як власнїк умивальнї у Мошорину.

– Таку едукацию пред починаньом було якого бизнису бим препоручел шицким, а пред тим першенствено випитац тарґовище, консултовац ше зоз фахову особу котра ма искуства у тим подняцу и аж вецка рушиц до роботи т. є. укладац, гварел Саша. Його умивальня ше находзи у обисце зоз вельким двором на главней драги котра повязує маґистралну драгу Зренянин–Нови Сад и авто драгу Беоґрад–Суботица. Дзекуюци такому положеню потенциялни муштериї часто преходза коло умивальнї. Попри добрей локациї и велькей табли зоз рекламу, направел паркинґ за авта опрез хижи, у дворе надкрице за умивальню, купел шицки апарати и препарати котри потребни за глїбинске умиванє авта знука, вонкашнє умиванє, полированє, воскованє, адекватне третированє ґумох и других вонкашнїх и нукашнїх часцох авта. Без добрей опреми и квалитетней услуги, алє и прилаплївей цени, нє мож анї доволац, анї затримац муштерию, потолковал млади приватнїк. Обавал ше же чи таке дацо зажиє на валалє дзе кажде може себе сам умиц авто, алє затераз є задовольни. Спочатку на дзень мал два або три авта, а дакеди анї єден. Тераз после вецей як трох мешацох ма од пейц по дзешец, а рекорд бул кед за єден роботни дзень од 9 до 17 годзин умил аж шеснац авта.

– Кед така гужва, помагаю ми брат Ваня и шестра Тамара, алє и сушед Иґор Барна зоз котрим найвецей сотрудзуєм. Затераз умиєме вецей як 100 авта на мешац, цалком сом задовольни, а окремe же ше стари мушериї врацаю, а нови приходза – гварел Саша. Же би вишол вочи муштериї, роби и после роботного часу и то му нє проблем, дзечнє послуха суґестиї кед их єст и намага ше буц швидки, алє и квалитетно поробиц. За єдно комплетне умиванє авта, кед ма помоц потребна годзина, а за тоту услугу треба видвоїц пейцсто динари. Окрем автох умива и трактори и моторки, а док оцеплєє планує прешириц роботу на нови подруча. Плани за будучносц єст, та можебуц єдного дня отвори и авто сервис и технїчни препатрунок, бо то його фах, а простору у тим дворе єст, як и дзеки. Нє чежко му робиц з воду анї кед жимно, задовольни є з роботу и нє поносує ше, люби же достал потримовку од держави и же сам себе уплацує роботни стаж, цалком сам зоз свою роботу. Лю. Сопка

10. АПРИЛ 2015.

НЄ КАЖДОМУ ШЕ УДАЛО У Дюрдьове єст вецей особи котри зоз помоцу державней субвенциї пробовали порушац приватну роботу. Перши рок углавним руши добре, алє як ше тарґовище засицує, а конкуренция моцнєє, було вше чежше вимириц обовязки ґу держави. Так бизнис тирва кельо и контракт котри подписани за субвенционованє и помоц держави. Щесце теди кед ше нє останє длужни нїкому, а нєщесце кед ше там дакеди заняти ознова найду на лїстини нєзанятих. Голєм по шлїдуюцу нагоду. По Сашовим рахованю, укладанє би ше требало виплациц за два роки. Найвецей уложел до надкрица за умивальню, за одвод, цегелки и адаптованє простору.

– Средства котри сом достал нє мали и мож их добре уложиц, окремe кед до бизнису уходзице зоз жажду же би тота дїялносц потирвала. Достати средства ше шмe вихасновац лєм за набавку опреми за функционованє умивальнї, алє и за вимирйованє обoвязки ґу держави, гварел Саша. Потримовка од фамилиї му барз значи, а то вироятно и найважнєйше. ПОЧИТОВАЦ РОБОТУ И КЛИЄНТА

Прейґ конкурсох за самообезпечованє роботи до бизнисa вошол и Владимир Сакач зоз Коцура хтори тото право здобул пред точно штирома роками, односно почал робиц концом априла 2011. року. Владимир теди отворел Аґенцию Полиса плус” за реґи” страцию превозкох, осиґураньом, преношеню маєтку, купопредайнима контрактами, а водзи и кнїжки за свойо подприємство, алє и за ище даскельо фирми. Нє здогадує ше точно як дознал за конкурс, алє чул же Национална служба за обезпечованє роботи дава одредзени средства за порушованє власного бизнисa, односно самообезпечованє роботи.

– По законченей обуки придал сом бизнис план. Кед бул одобрени, було правило же фирма муши робиц наступни рок и вимирйовац обовязки як цо плацанє доприносох и порциї. Хто випочитовал тоти обовязки, нє мал обовязку врацац средства – здогадує ше Владимир. Вон теди нє бул заняти, бул на бироу 3 мешаци, а пред тим подобну роботу робел роками у Новим Садзе. Робел осиґураня найвецей, та го то и мотивовало унапрямиц ше праве на тоту обласц.

– У Вербаше уж було вельо хтори робели таку роботу, та сом мал дилему як прицагнуц клиєнтох, чи започац чи нє, дзе започац. Алє док нє почнєш робиц анї нє знаш чи будзе вредзиц чи нє. Одлучел сом ше за Коцур, познам людзох, медзи своїма сом, та сом преламал. Нє погришел сом. Спочатку нє було як тераз, було менєй роботи, алє єден по єден клиєнт, и за штири роки мам єдну наисце красну базу – клиєнтелу хтора задовольна зо мну, алє и я з нїма – гвари Владимир. Вон нєшка ма лоґику успишного поднїмателя: максимално почитує клиєнтох, бо од нїх ” жиє”, и нє дзба чи останє на роботи и длужей од роботного часу, бо приватни поднїмателє нє ” часто и з дому вечарами маю роботни час”, та зна буц доступни за своїх клиєнтох. Прето, клиєнтох єст вше вецей, а роботи през цали рок.■ ЧИСТА ДРАГА

РУСКЕ СЛОВО

5

ТИЖНЬОВНЇК КОНСТИТУОВАНЕ КООРДИНАЦИЙНЕ ЦЕЛО НАЦИОНАЛНИХ МЕНШИНОХ У СЕРБИЇ

ПРЕДСИДАТЕЛЬКА АНА ТОМАНОВА МАКАНОВА

Вовторок, 7. априла, у Беоґрадзе отримана схадзка Координациї националних совитох националних меншинох у Сербиї, на хторей за предшедуюцу Координациї вибрана Ана Томанова Маканова, предсидателька Националного совиту (НС) Словацох и подпредсидателька Скупштини АП Войводини, а за єй заменїка Есад Джуджо, подпредсидатель Националного совиту Бошнякох. На схадзки новоконституованей Координациї по сле прешлорочних виберанкoх за национални совити присуствовали представителє 19 националних совитох, од 21 кельо єст у Сербиї, а нє були лєм представителє НС Македонцох и Болгарох. Спред НС Руснацох на схадзки присуствовал заменїк предсидателя Совиту Йовґен Мудри. Як Рутенпрес дознава од Мудрия, бешедовало ше о будуцей, як поведзене – вельо орґанизованшей роботи и значнєйшей улоги Координациї НС, же би тото цело постало одвичательни и ровноправни партнер держави у витворйованю шицких правох националних меншинох. Догварене же шедзиско Координациї НС будзе у Палати Сербия, у просторийох хтори за тоту намену Координациї уступела Влада Сербиї. На схадзки ше найвецей бешедовало о вирабяню Акцийного плану за витворйованє правох националних меншинох за прегваряцке поглавє 23 у приступних прегваркох з Европску унию. У 25-членовей Роботней ґрупи за виробок Плану и седем представителє националних совитох, но як заключене на схадзки, Координация вимага же би ше до Роботней ґрупи уключело и предшедуюцу Координациї, та представительох з НС Албанцох и НС Ромох, котри после схадзки Координациї присуствовали и на першей схадзки спомнутей Роботней ґрупи. Тиж так, Координация вимага же би мала векши уплїв на виробок Акцийного плану за поглавє 23 пре заступанє интересох националних меншинох и совитох, понеже, як поведзене – тото цо будзе записане у тим поглавю, так и останє по приступаню ґу ЕУ. Прето Координация оснує и свою окремну Роботну ґрупу за виробок и провадзенє витворйованя Акцийного плану, алє и вообще – за системске ришованє проблемох у витворйованю правох шицких националних меншинох у Сербиї. Зоз схадзки Координациї дата инициятива за зволованє Републичного совиту за национални меншини. М. З.

6 РУСКЕ СЛОВО

У ВЕРБАШЕ ФОРМОВАНИ ПОДОДБОР ЗА ДЕМОҐРАФИЮ НАЦИОНАЛНОГО СОВИТУ

МИСИЯ БУДЗЕ КОМПЛЕКСНА СТВАР

У вербаским КПД „Карпати” пред двома тижнями конституовани Пододбор за демоґрафию, як часц Одбору за службене хаснованє язика и писма Националного совиту Руснацох. Национални совит на остатнєй схадзки, отриманей концом децембра, до Пододбору меновал Ксению Бесерминї з Коцура, Дарию Медєши з Вербасу, Борислава Сакача з Нового Саду, о. Михайла Малацка з Руского Керестура, о. Владимира Еделинския Миколку з Беркасова и Мирослава Чакана з Дюрдьова. На схадзки предложене же би предсидатель Пододбору за де-

дярох, з цильом же би тот документ бул порушуюци материял за виробок Плану роботи того пододбору, як и його Дїловнїка. На тот способ, односно през будуци активносци, укаже ше же ше Национални совит жада старац о каждому дзецку котре ше народзи у руских и мишаних малженствох. Интенция Пододбору би требала буц же би понукла родичом препознаванє хасну пестованя руского идентитетa за їх дзецко, з чим ше нє виключує и пестованє других идентитетох.

– Мисия того Пододбору будзе барз комплексна ствар, а тераз маме можлївосц дїйствовац на проблеми з єдней точки. Национални совит будзе наша главна институция, хтора нам оможлїви же бизме могли прейґ нєй и на политични способ уплївовац и вимагац одредзени ствари хтори видзиме Члени Одбору з вецей наших местох же исную и хтомоґрафию бул Борислав Сакач, а ри би були нормални за наш жипонеже на схадзки були присут- вот, односно за розвиванє питани тройо з шесцерих членох, од- ня демоґрафиї. Демоґрафски сутних ше будзе консултовац чи аспект вимага же бизме мали як ше складаю з таким предклада- перше людзох з рижних струкньом. турох: историчарох, педаґоґох, Окрем того, порадзене же на психолоґох, алє и фаховцох зоз шлїдуюцей схадзки Пододбору природних наукох. З другого бобудзе прилапени Дїловнїк о його ку, Пододбор за демоґрафию роботи, а як визначене, Подод- будзе мотор хтори будзе давац бор за демоґрафию будзе мац шицким теми за роздумованє – рижни и комплексни роботи, бо визначел Борислав Сакач. демоґрафске питанє ма вельо Попри членох Пододбору – аспекти о хторих ше дотераз нє Ксениї Бесерминї, Дариї Медєдосц дзбало. ши и Борислава Сакача, на схадИнициятор формованя того зки присуствовали и предсидапододбору, Микола Шанта ви- тель ВО Националного совиту значел же таке цело хторе ше за- Желько Ковач, подпредсидатель нїма з демоґрафию маю и Мадя- НС Микола Шанта, котри на ре, а присутним на схадзки при- схадзки НС и предложел снованєсол и документ з хторого ше нє такого пододбору, як и секреможу информовац цо домен ро- тар НС Таня Арва Планчак. боти такого Пододбору при МаА. Маркович 10. АПРИЛ 2015.

ТИЖНЬОВНЇК НА СХАДЗКИ СКУПШТИНИ ОПШТИНИ КУЛА

ПРИЛАПЕНА СТРАТЕҐИЯ РОЗВОЮ ПО 2020. РОК

Скупштина општини Кула штварток, 2. априла, прилапела Ревизию Стратеґиї отримуюцого розвою од 2014. по 2020. рок, хтора виробена на основи Стратеґиї з 2008. року и як гварел директор Аґенциї за розвой Општини Кула Никола Жежель, будзе ше провадзиц єй витворйованє, алє ше ю будзе и дополньовац На Ревизиї Стратеґиї отримуюцого розвою робели 10 роботни ґрупи за вецей обласци коло 20 мешаци, облапя шицки обласци розвою и шицки општински места, а часц є „Войводянского стандраду” Покраїнского секретарияту за медзиреґионалне сотруднїцтво и локалну самоуправу, хтори Општина Кула сполнєла. Як на схадзки СО Кула потолковал Жежель, то значи же основала Услужни центер, запровадзела „систему 48” за нєпреривне комуникованє з гражданами, основала Канцеларию за локални економски розвой и остатнї крочай у тим сполньованю „Войводянского стандaрду” було прилапйованє Стратеґиї отримуюцого розвою од 2014. по 2020. рок. З єй Ревизию редефиновани розвойни приоритети и ускладзена є зоз стратеґию Европи, з чим витворени и условия за конкурованє и хаснованє европских фондох и предприступней помоци з ЕУ, а представя и доприношенє на твореню вигодного дїловного окруженя за инвеститорох. З тим тота робота нє закончена, наглашел Жежель, бо тераз шлїдзи витворйованє Стратеґиї, цо и найзначнєйши задаток. Одборнїки СО Кула на истей схадзки прилапели и Одлуку о приступаню кулскей општини до Асоцияциї европских городох и општинох за промоцию и реализацию политики рационалного хаснованя енерґиї на локалним уровню 10. АПРИЛ 2015.

„Енерджи систис”. Ту партнере орґанизациї и места зоз Шведскей, а ма потримовку и Стаємней конференциї городох и општинох Сербиї, и з нашей жеми у Асоцияциї ище лєм Ниш, Чачак и Варварин, гварел на схадзки Скупштини руководитель Оддзелєня за инспекцийнски роботи и защиту животного штредку Општинскей управи Блажо Костич. Того року ма буц закончени и окремни Акцийни план за управянє з одпадом, дзе кулскей општини директни партнер єдно ме сто зоз Шведскей. Прилапени и вименки дзепоєдних членох у надпатраюцих и управних одборох у даскелїх явних подприємствох, одно сно установох и школских одборох хторим Општина снователь, а место покойного члена Совиту за медзинационални одношеня Општини Кула Зорана Вуковича, як представитель сербского народу у тим целу будзе Желько Кежич. Понеже одборнїца у локалним парламенту Мария Шепински з Руского Керестура (СНС) дала задзекованє на членство у двох комисийох СО Кула, до Комисиї за статутарни питаня, орґанизацию и нормативни акти вибрана Таня Квасни, а до Комисиї за дружтвени дїялносци Бояна Девич. З членства у тей комисиї розришени и Перо Ерґарац, а вибрани Боян Мишич. М. Зазуляк

НАЦИОНАЛНИ СОВИТ ЧАРНОГОРСКЕЙ НАЦИОНАЛНЕЙ МЕНШИНИ

ПРОМОТЕР И ЧУВАР СКАРБУ ЧАРНОГОРЦОХ

– Наш циль же бизме през числени активносци здруженьох, културно-уметнїцких дружтвох и орґанизацийох у нєвладовим секторе на найлєпши способ були промотере култури, язика, писма и обичайох чарногорского народу, а тиж так же бизме запровадзели и добре реґионалне сотруднїцтво. Намира нам же бизме тиж так вихасновали числени можлївосци за черанє виставох, промоцию нашого културного скарбу и упознаванє обичайох и специфичносцох нашей националней заєднїци – заключене на сходу Покраїнского секретара за културу и явне информованє Славиши Ґруїча зоз представителями Националного совиту чарногорскей националней меншини.

Делеґация Националного совиту чарногорскей националней меншини зоз секретаром Славишом Ґруїчом

З тей нагоди, Покраїнски секретар Славиша Ґруїч на сходзе хтори отримани початком тижня у Новим Садзе, привитал заменїка предсидателя Бранислава Секулича, предсидателя Вивершного одбору Милорада Радовича и Наду Трпко Сарич, члена Вивершного одбору Националного совиту чарногорскей националней меншини. Пан Ґруїч наглашел же то прави способ же би ше очувало културу, обичаї, язик и писмо чарногорскей заєднїци, цо у складзе зоз тим цо зробели шицки други меншини на тих просторох, а на фундаментох ґарантованих правох у Уставу. Национални совит чарногорскей националней меншини сновани прешлого року зоз шедзиском у Вербаше, а того року ше зявели на конкурсох хтори розписал Секретарият за културу и явне информованє зоз першима проєктами. У Войводини єст коло 27 000, а у Сербиї ше на попису як Чарногорци вияшнєли 38 500 гражданє. Затераз ше чарногорски язик службено хаснує лєм у општини Мали Идьош прето же Национални совит нєдавно оформени и затераз ше ище учи на искуствох и прикладох других националних заєднїцох у Войводини. А. П.

РУСКЕ СЛОВО 7

НАШО МЕСТА ПОРЦИЙНА ЕФИКАСНОСЦ У СЕРБИЇ У ОПШТИНОХ

ПОРЦИЮ ШЕ МУШИ Пишу: Владимир ДЇТКО Дюра ВИНАЇ

У

Порция на маєток найважнєйши приход котри општина витворює и прето наплаценосц барз важна, а по критериюмох Нємецкей Орґанизациї ҐИЦ, Шидянє по ефикасносци наплацованя порциї на трецим месце, после Нового Беоґраду и Печинцох

Сербиї єст коло 2,5 милиони порцийних обовязнїкох котри на своїм мену маю даяку нєрухомосц и прето су обовязни плациц порцию. З початку лєм кус вецей як половка плацело порцию. Звикнуца з даєдних других часох чежко пременїц, алє после рижних апелох и гроженьох, процент ше звекшує. У наплацованю порциї до помоци пришла ҐИЦ (Нємецке дружтво за медзинародне сотруднїцтво – Deutsche Gesellschaft für internationale Zusammenarbeit) котре ма вельке искуство у тих роботох. Їх принцип роботи ше засновює на вельким проценту наплаценосци а менєй на суми. Бо, порция на маєток найважнєйши приход котри витворює локална самоуправа. Тим котри нє вимиря свойо обовязки на час, шлїдзи зацагуюца камата, а тих котри свойо обовязки анї нє вимиря, чека примушуюце наплацованє. ШИДЯНЄ ДИСЦИПЛИНОВАНИ Локална порцийна администрация у Шидзе достава похвали нє лєм од локалней власци пре ефикасне полнєнє општинского буджета, алє є и спрам критериюмох нємецкей орґанизациї ҐТЦ по ефикасносци у самим верху у Сербиї, точнєйше на трецим месце после Нового Беоґраду и Печинцох. Як витворена спомнута ефикасносц, Бранислав Нонкович, шеф Локалней порцийней администрациї (ЛПА) гвари же нєт окремна тайна, лєм добра орґанизация и вельо роботи.

– Перше зме мушели ажуровац шицки податки хтори зме достали од републичней Порцийней управи. Медзитим, то нє було достаточно, бо кед слово о маєтку, пременки части и муши ше евидентовац шицки пременки. Провадзиме явни новтарски записи, потим нашлїдствени поступки после шмерци власнїка маєтку бо ту пременки найчастейши. Наш циль мац цо вецей порцийних обовязнїкох з меншима порциями як з

8

РУСКЕ СЛОВО

Бранислав Нонкович, шеф Локалней порцийней администрациї у Шидзе

ПОЖНЯ РИШЕНЯ И ТОГО РОКУ Порцийни обовязнїки и того роки нє достали ришеня за котри треба же би плацели порцию. Як нам гварели у Городскей управи у Новим Садзе важа прешлорочни ришеня и гражданє треба же би на основи нїх вимирйовали свойо обовязки.

– Потерашнї ришеня цалком достаточни же би ше плацело порцию на рати. Кажде нєплаценє подлєгує каматом, а после ше их муши виплациц – гвари Дєрдь Пап, фаховец за порциї. – Гражданє котри пременя суму, або на даяки други способ нє вимиря свойо обовязки, можу плациц кару и до 50 000 динари.

векшима порициями. За 2015. рок винос порцийох хотри одредзує локална самоуправа нє звекшовани – наглашує Бранислав Нонкович. ТЕРЕНСКА КОНТРОЛА Нонкович додава же ефикасна такволана теренска контрола кед ше поровнує ситуацию „на терену” и стан у порцийней евиденциї, и гвари же достаточно поопатрац у єдней улїци хто порцийни обовязнїк на ма-

єток, конкретно на хижу, а же, наприклад, дахто у тим вихабени. Як приклад, наш сoбешеднїк наводзи же у порцийней евиденциї евидентована стара хижа, а граждан у медзичаше збудовал нову хижу и то нє приявел порцийней администрациї. Кед ше то утвердзи, и тот граждан постава порцийни обовязнїк, алє на нову хижу. Нонкович наглашує же ше теди одредзує плацeнє порциї пейц роки назадок и за кажди рок окреме ше приноши порцийне ришенє. Од прешлого року локални самоуправи остали без приходу од надополнєня за ушорйованє будовательней жеми, алє тот нєдостаток средствох надополнєти з ефикаснєйшу роботу. ЛПА наплацує и самодопринос потим порциї од маєтку хижох и польопривредней жеми и лєсох, як и од самостойних дїялносцох. Як найшвидши способ наплацованя Нонкович визначує „знїманє” средствох з рахунку кед слово о правних особох, а тиж и примушуюце наплацованє од физичних особох.

– Гоч за пожнєня у плаценю обовязки зарахуєме камати, єдна часц обовязнїкох и на тото „глуха” и нє вимирює благочасно обовязки. Тоти длуства им нє буду „забути” и буду их мушиц плациц и то звекшану суму пре зараховану камату.

10. АПРИЛ 2015.

NA[O MESTA ШИД И НОВИ САД

МЕСНА ЗАЄДНЇЦА РУСКИ КЕРЕСТУР

ПЛАЦИЦ

ДОСТАТА СОГЛАСНОСЦ НА ПРАВИЛНЇК

Ми кадрово нє оспособени же би зме могли подношиц прияви за потупеня пре пожнєня у плаценю, або нєплаценю порциї, алє на други способи посцигуєме ефикасносц. У маю обовязнїки достаню ришеня о порцийним задлуженю за 2015. рок, а после будземе примушени наплацовац тим хтори „забули” вимириц длуства за прешли рок на рухомим и нєрухомим маєтку – спозорює Бранислав Нонкович. ИНФОРМАЦИЇ У УСЛУЖНИМ ЦЕНТРУ У рамикох општинского Услужного центру, у старим будинку ДДОР находзи ше и шалтер ЛПА дзе обовязнїки маю можлївосц достац потребни информациї и поднєсц порцийну прияву. Тиж, на спомнутим шалтеру можу вимириц и свойо обовязки и нє муша одходзиц до пошти, лєбо банки.

ОСОБНИ ЛИКВИДАЦИЙНИ УПРАВИТЕЛЬ З оглядом на тото же у Сербиї на стотки тисячи гражданох у длуствох за комуналиї або нє вимирени кредити, держава ма намиру принєсц закон зоз хторим до правного систему будзе „уведзени” особни ликвидацийни управитель як цо то маю правни особи, односно подприємства. Кед же зажиє тота можлївосц, длуства гражданох нє буду „посцерани”, а особни ликвидацийни управитель превежнє цалосни финансиї гражданох и будзе ше старац же би вимирел його длуства, так же граждан у длустве нєвимирйованє финансийней обовязки нє годзен правдац з виреченьом „Нє мам одкаль плациц”.

– Же добре робиме гутори и факт же 95 одсто ришеня порцийним обовязнїком потвердзела висша инстанца односно Реґионални порцийни центер у Новим Садзе – гварел нам на концу Бранислав Нонкович, шеф Локалней порцийней администрациї у Шидзе. ■ 10. АПРИЛ 2015.

хтори приноши лєм По сле длугшого Совит МЗ, у опису часу, Општинска условийох за роботу рада Кула 26. марца стої „активне знанє дала согласносц на руского язика”, а у Правилнїк о систеПравилнїку о систематизациї роботних матизациї „познаваместох з описом ронє руского язика” за ботох у Служби обидва роботни меМе сней заєднїци ста у Служби – гвари Руски Кере стур, а предсидатель Совихтори постал важату Месней заєднїци ци 3. априла. Слово Владимир Олеяр. о новей систематиО упечатку же тозациї по Одлуки о ти два документи виМе сних заєднїцох патраю як процивна териториї кулсловни, Олеяр толскей општини, хтокує же систематизара принєшена 29. мир Олеяр, предсидатель ция правена на оснодецембра прешлого Влади Совиту Месней заєднїци ви Одлуки о МЗ СО року, а у хторей одредзене же Општина, як и у векши- Кула, и Општинска рада на ню дава ни других, у керестурскей МЗ фи- согласносц, а Статут приноши лєм нансує два роботни места у Служби Совит МЗ и Општина на ньго нє да– секретара МЗ и шефа рахунковод- ва согласносц и з тим роздвоєни ства и дава согласносц на їх систе- Статут и Правилнїк. Понеже терашньому окончоватематизацию. Но, як „Руске” уж писало, за кере- льови длужносци секретара МЗ 6. стурску МЗ „настал проблем”, поне- априла вишол шейсц мешачни манже векшина членох Совиту була же дат, прешлого штвартку, 26. марца, би у Статуту у условийох за робот- обявена и Оглашка за вибор секрени места було и „активне знанє ру- тара Месней заєднїци Руски Кереского язика”, а нє лєм „знанє” язика. стур, о чиїм розписованю Совит МЗ – Єден час зме ше у Совиту занї- одлучел 26. фебруара, на основи мали, най так повем, „з паперами”, Статуту МЗ. Оглашка з условиями бо ше Статут перше ускладзовало виложена на огласней табли МЗ 24. септембра прешлого року, по- (опрез спортско-школскей гали), а тим знова о кратки час и думам же тирвала осем днї од дня єй обявйотераз то превозидзене и же ше год- ваня, по пияток, 3. априла. Як наяно рушиц з плановану роботу коло вене, Скупштина општини Кула би ушорйованя валала. Мали зме про- 15. априла мала принєсц и перши блем з одреднїцу же чи у тих актох ребаланс свойого буджета, цо значбудзе стац активне, чи лєм знанє ру- не за Керестур, бо би до ньго вошли ского язика и то тирвало дас два ме- и укладаня у валалє зоз самодопришаци, понеже у Општини, хтора носу и з буджета Општини.

– До ребаланса буду унєшени и финансиєр роботних местох, а и другого, нє приставали на одреднї- инвестицийни роботи хтори у тим цу „активне знанє руского язика”. року плануєме поробиц у КерестуТо толковали з тим же то дискрими- ре, цо Совит МЗ вигласал ище сконация ґу другим народом котри рей, так же ше конєчно почнє и тожию у Керестуре, гоч нє пише же то ту роботу. За дзевец инве стициї муши буц Руснак, а ми же би особи плановани нє цали 5 милиони диназаняти у Месней требали знац по ри зоз самодоприносу, а з Општини руски, понеже то место з векшин- Кула МЗ би того року мала достац ским руским жительством. Мож па- скоро 3 милиони 800 00 динари. триц и так, и так, и тераз у Статуту, М. Зазуляк

РУСКЕ СЛОВО

9

НАШО МЕСТА

ЗАКОНЧЕНЄ ГЛАВНОГО ПРЕЧИСЦОВАЧА ВОДИ КУЛА – ВЕРБАС ПРИ КОНЦУ

ОСТАТНЯ ФАЗА ВИБУДОВИ КОЛЕКТОРА

же роботи почню 14. априла, а буду Министерство польопривреди и закончени о 60 днї од подписованя защити животного штредку Сербиї контракту. Секретарка визначела того тижня подписало контракт о же контракт вредни 21 милион дизаконченю вибудови главного конари, а вкупна вредносц средствох лектора за преробок одрутних вохторе потераз дало Министерство дох „Кула–Вербас”. Як визначела за вибудов пиятей фази з тоту суму державна секретарка спомнутого будзе коло 106 милиони динари. министерства Стана Божович, конИншак, вибудов Централного потракт ше одноши на законченє пистроєня за преробок одрутних воятей, остатнєй фази вибудови кодох у Вербаше финансує Европска лектора, з чим будзе оможлївене уния з 12,2 милиони еври, плус коприключованє Кули на главни коцентралного пошореня за преробок ло 2,1 милиони еври за технїчну лектор, а з тим и на централне по- Вибудов одрутних водох у Вербаше помоц за пририхтованє технїчней и строєнє за преробок одрутних водох у Вербаше, хторе финансоване зоз предприступних тендерскей документациї. На подручу општинох Кула и Вербас жию коло 86 500 средствох Европскей униї. Тот контракт бул подписани ище 2010. року, а роботи тисячи жителє. претаргнути 2011. року. З новим контрактом предвидзене А. М.

РУСКИ КЕРЕСТУР

ДНЇ КЕРЕСТУРСКЕЙ ПАПРИҐИ 15. И 16. АВҐУСТА На схадзки Орґанизацийного одбору манифестациї Днї керестурскей паприґи, хтора всоботу, 28. марца отримана у Месней заєднїци, утвердзене же тогорочни, штварти Днї керестурскей паприґи буду 15. и 16. авґуста. Перши дзень Манифестациї знова будзе у центре Керестура, а други, як и потераз, на Гиподроме „Леї”. Як порадзене, Днї керестурскей паприґи и того року перши дзень, соботу, почню з нащиву польом под паприґу, пополадню у центру валала будзе шветочне отверанє з културно-уметнїцку програму, штанди рижних викладачох, як и варенє даскелїх єдлох у котлох. Роздумує ше же би того року паприґаши и други єдла варели орґанизациї и валаласки подприємства, о чим будзе порадзене познєйше. Програма на Лейох на нєдзелю почнє на 15 г., а як и скорейших рокох, атракция буду конїцки обегованя. Пошвидко будзе видруковани и флаєр за тогорочни Днї керестурскей паприґи пре їх промоцию, а на соботовей схадзки Орґанизацийного одбору були представителє Здруженя паприґарох, Здруженя женох „Байка”, Конїцкого клубу „Русин”, Месней заєднїци, ЯКП „Руском”, Школи „Петро Кузмяк” и Здруженя ремеселнїкох и приватних поднїмательох. М. З.

10 РУСКЕ СЛОВО

ОПШТИНА ВЕРБАС ПОМАГА ДРУЖТВЕНИ ОРҐАНИЗАЦИЇ

ПОМОЦ И НАШИМ ДРУЖТВОМ И ОРҐАНИЗАЦИЙОМ Општина Вербас тих дньох подписала контракти зоз здруженями гражданох, нєвладовима орґанизациями и културно-уметнїцкима дружтвами хтори на явним конкурсу здобули право на финансийну потримовку општинского буджета. Средства достаню и нашо орґанизациї та так „Каритас” апостолского еґзархату Коцур достанє 30 000 динари, КПД ДОК зоз Коцура 50 000 динари, КПД „Карпати” з Вербасу 200 000, КУД „Жатва” зоз Коцура тиж 200 000, а Етно клуб „Одняте од забуца” зоз Коцура 30 000 динари. По плану, активносци орґанизацийох буду финансовани з вкупно 2,5 милиони динари. Условия конкурсу сполнєли 47 цивилни орґанизациї, а на явни конкурс приявели ше вецей як 70 здруженя, нєвладово орґанизациї и дружтва. Пред тим подобни контракти з локалну самоуправу подписали и седем вирски заєднїци и церковни општини, а за їх финансованє Општина предвидзела милион динари. Так, и грекокатолїцка парохия св. Владимира у Новим Вербаше достанє 100 000 динари, док нашо грекокалолїцки парохиї у Старим Вербаше и Коцуре нє достаню средства, понеже нє сполнєли условия конкурса, точнєйше нє придали ришенє о упису церкви до реґистра вирох. А. М.

10. АПРИЛ 2015.

NA[O MESTA НА ВЕЛЬКУ НОЦ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

НОВИ ТРАНСПОРТНИ ЗНАКИ У ДЮРДЬОВЕ

ОБЛЇВАНЄ ЯК ТРАДИЦИЯ

СИҐУРНОСЦ ЗА ШКОЛЯРОХ И ПЕШАКОХ У Дюрдьове опрез ОШ „Йован Йованович Змай”, прешлей стреди поставена защитна метална ограда хтора служи за унапрямйованє пешакох ґу означеному пешацкому преходу. Истого дня у Рускей улїци опрез оводи „Дюрдєвак” поставени „лєжаци полицай”, а попри спомнутого у центру Дюрдьова положени и нови транспортни знаки. Опрез пешацкого преходу би требала буц поставена спозорююца транспортна подлога, а при школи у Святосавскей улїци би мал буц поставени ище єден „лєжаци полицай”. Секретар ОШ „Йован Йованович Змай”, Александар Радич гвари же слово о инициятиви хтору порушал Совит родичох, а школскей управи ше удало реализовац тото цо порадзене. Роботи финансує Министерство будовательства, транспорту и инфраструктури, а виводзач роботох подприємство „Сиґнал” зоз Зомбора. М. Р.

Керестурски хлапци „з каблїками” порихтани за облїванє

Пондзелок и вовторок после Велькей ноци облївачом барз важни дзень. Хлапци и леґинє, и тоти цо тримаю до обичаю, ходза до своїх парнякох и облїваю их. Ютредзень, дзивчата им врацаю пожичене. У Руским Керестуре анї тота Велька ноц нє прешла без того обичаю. Тому обичаю за приход яри и „оживйованє” чловекового цела и души после жимского сна, векшина ше радує. М. А.

Нови транспортни знаки за безпечносц школярох и других учашнїкох у транспорту

У КОЦУРЕ ОЗНОВА РОБИ БИОСКОП

ПРОЄКЦИЇ У НОВЕЙ ТЕХНОЛОҐИЇ На инициятиву Културного центру них активносцох у коцурским Доме Вербас и вербаского Био скопу култури. Як Моника гвари, интересованє за „Юго славия”, у Коцурским Доме култури ше ознова почало приказо- филми при дзецох вельке, и проєквац проєкциї филмох на вельким циї рисованих и анимированих филплатну, тераз зоз нову технолоґию. мох ше пущаю раз до мешаца дополаПроєкциї у Коцуре почали зоз рисо- дя. Старши ше менєй интересовали, ванима филмами за наймладших, а прешлого тижня першираз пущени и бавени филм.

– Попри красних програмох хтори у Доме култури у Коцуре орґанизую здруженя хтори хасную тоти просториї, надумали зме увесц и емитованє филмох. Проєкциї рисованих филмох на вельким платну дзецом окреме интересантни, бо велї з нїх таке ище нє видзели, а плануєме и вецей филми за старших – толкує Стари проєктор на пантлїку зоз котрого ше дакеди пущало филми Моника Гарди, орґанизатор култур10. АПРИЛ 2015.

медзитим муши ше вжац до огляду же термин пондзелками од 19 годзин нє популарни. Термини у Доме култури огранїчени, прето же ше бина хаснує за проби здруженьох, алє ше вироятно познєйше за филми будзе хасновац соботови термин. Уходнїца за проєкциї кошта сто динари, а информовац ше о филмох мож прейґ плакатох, обвисценьох и дружтвених мрежох. Биоскоп дватисячитих рокох у Коцуре функционовал так же ше филми пущало прейґ проєктора на пантлїку, а ушорйованє биоскопскей сали финансовала Америцка фондация за розвой. Тераз ше хаснує нови диґитални проєктор, а филми ше проєктує на старе биоскопске платно. Т. Х.

РУСКЕ СЛОВО 11

ЕКОНОМИЯ НОВИ ПРАВИЛА У ДЕКЛАРОВАНЮ ПРОДУКТОХ

ВЕКША БЕЗПЕЧНОСЦ ЗА ТРОШИТЕЛЬОХ

Приклад означованя продуктох у нас

Од 1. априла почало применьованє нового Правилнїка о декларованю, означованю и рекламованю продуктох, хтори усоглашени зоз одредбами жемох Европскей униї (ЕУ). Як накладаю нови правила, продукователє, а окреме вивожнїки муша мерковац же би на поживовим продукту ясно назначели його состойки, походзенє, цену и час тирваня

П

квалитет телефонох, рахункарох, таблет-рахункарох, алє и на подли квалитет облєчива и обуї – гваря зоз Здруженя за защиту трошительох Войводини, алє потримую нови Правилнїк, хтори допринєше же би бул лєпши квалитет поживових продуктох и їх транспарентносц, а окреме же би ше злєпшало положенє Сербиї у жемох ЕУ. Гоч Сербия ище вше нє членїца ЕУ, шицки проду кователє поживових продуктох хтори вивожа му ша усклад зиц свойо декларациї з правилами хто ри предвид зує тота реґулатива. У процивним, їх продукти годни буц застановени на гранїцох, або врацени зоз жемох ЕУ. Зоз новим Правилнїком, хтори принєшени на основи Закона о безпечно сци поживи предвидзени пенєжни кари за тих котри нє буду почитовац нови правила. За запаковану робу одвичательни продукователь, а за єд зенє хторе нє запаковане одвитує гевтот хто го преда ва, гва ре не у Ми ни стер стве поль о при вреди. Мед зитим, у предава льньох ище вше мож найсц продукти хтори маю на себе стари декларациї, прето же су запаковани пред приношеньом нового ОБЧЕКУЄ ШЕ ЗЛЄПШАНЄ ПОЛОЖЕНЯ СЕРБИЇ Правилнїка. Же би ше нє очкодовало продуковательох По прилапйованє и початок применьованя нових правилох о дата можлївосц же би ше амбалажу, хтора декларованю продуктох, Сербия нє була на завидним месце у направена пред применьованьом нових праЕвропи. Понеже Правилнїк тераз у складзе зоз правилами же- вилох, могло хасновац у идуцих 18 мешацох, мох ЕУ, обчекує ше же ше зоз тим злєпша положенє нашей же- гварел за Радио телевизию Сербиї (РТС) ми, у одношеню на европски жеми, поручую представителє Бранислав Ракетич зоз Министерства польотрошительох. привреди. ■ Сенка Надь

равилнїк о декларованю, означованю и рекламованю продуктох обовязує каждого продукователя же би назначел и присуство алерґенох у шицких продуктох, та и у єдзеню хторе ше предава у пого сцительних обєктох. Со стойки хтори можу виволац алерґийски реакциї треба наглашиц з иншаким випатрунком буквох, лєбо фарбу. У ситуацийох кед обачи хибу на продукту, трошитель може контактовац даєдну зоз орґанизацийох за защиту правох трошительох. У ново садскей филияли Здруженя за защиту трошительох гваря же су каждодньово у контакту зоз гражданами, а правни тим дньово ришує даскельо дзешатки случаї, так же совитує, лєбо заступа трошителя. Медзитим, як наводза у Здруженю, тераз ше навелько бешедує о применьованю правилох о безпечно сци поживових продуктох, а гражданє частейше маю бриґи зоз цалком другу робу.

– У остатнїх даскелїх мешацох зме зазначели векше число пригваркох на услуги мобилней телефониї, информацийней и комуникацийней опреми, одно сно на

12 РУСКЕ СЛОВО

10. АПРИЛ 2015.

ЕКОНОМИЯ У ШИДЗЕ ВЕЛЬКА НАЛОҐА ЗА ОБРАБЯЦУ ЖЕМ У ДЕРЖАВНЕЙ ВЛАСНОСЦИ

НЄТ ДОСЦ ПОЛЯ ЗА СТАТКАРОХ

Скупштина општини Шид прешлого МИНИСТЕРСТВО ОДЛУЧУЄ тижня прилапела Рочну програму защити, ушореня и хаснованя польопривредЗоран Семенович одвитовал же Миней жеми за 2015. рок, а розправа о спомнистерство польопривреди нє дало сонутим документу отворела и велї нєригласносц на други круг лицитованя шени питаня и проблеми кед слово о подержавней польопривредней жеми и же льопривреди як єдним з найзначнейших ше пробує у поради з нїма ришиц пропривредних сеґментох на тим подручу. блем. Вон тиж одвитовал и же миниПо словох Зорана Семеновича, члена Костерство польопривреди дало на хасномисиї за защиту, ушоренє и хаснованє ванє рибалов и пасовиска у Моровичу польопривредней жеми, Министерство ЯП „Войводина лєси”. польопривреди нє дало согласносц на Опозицийни одборнїки углавним кридруги круг лицитованя державней польотиковали стан у польопривреди, та так привредней жеми так же остали нєвилише Желько Брестовачки (СДС) опитал цитовани коло 600 гектари. Вон додал же прецо од лицитованя державней польоубудуце польопривреднїки хтори продуЗоран Семенович привредней жеми наплацени лєм 37 микую рошлїни, нє годни лицитовац польопривредну жем прето же статкаре маю предносц по за- лиони динари, його партийна колеґиня Наташа Цвєткоконских предписаньох, а вони тераз подмирели свойо вич ше опитала прецо нє бул други круг лицитованя жеми, а критични бул и Влайко Манойлович, тиж одборнїк потреби зоз 72 одсто.

– По слали зме допис ре сорному Министерству же би СДС хтори гварел: – Було случаї подозривосци же ше вилицитовану жем розпатрело нєвилицитовани поверхно соци и же би тото питанє ришели з нєпоштредним єднаньом. Кед тоти препредавало и же дахто на розлики, кед уступел жем поверхно сци нє до станю леґалного хаснователя, будзе трецей особи, добре заробел. Нажаль конкретни докази очкодовани општински буджет, а можлїве же дахто нє було, а то нє могол потвердзиц анї Анкетни добор будзе тоту жем обрабяц на „дзиво”, як зме уж мали хтори влонї формовани же би випитал подозривосци. случаї скорей. Єст случаї же статкаре нє задовольни Думам же би на валалох жем вецей требало давац младзе им одредзена жем, бо є далєко од їх валалу и дзе- дим польопривреднїком и так их затримац на валалє. И Предраґа Бекерека, шефа одборнїцкей ґрупи ЛСВ инпоєдни ми ше пришли поно совац пре тото – наглашує Никола Васич, предсидатель општини Шид и додава тересовало прецо нє було другого кругу лицитованя держе локална самоуправа уложела штири милиони дина- жавней польопривредней жеми, а вон зауважел же Морори, а од Покраїни до стати ище шейсц милиони динари вич и локална самоуправа нє маю нїякого хасну од рибалова и пасовиска у тим валалє, гоч су на их подручу. Вл. Дї. за ушорйованє каналскей мрежи у општини.

НА ШИДСКИМ ПОДРУЧУ

ГРОЖА ПОДЖЕМНИ ВОДИ Ярня шатва уж почала, а дзепоєдни парасти у шидскей општини забриґовани пре зявенє поджемних водох хтори загрожели вєшенї зашате жито, а води єст и на других польох. Найвекши проблем виражени у хотаре Ямени, хтори прешлого року бул залапени зоз вилївом. Як покончи шатву забриґовани и Милан Савич, продукователь зоз Ямени, хтори обрабя 320 гектари. На вецей як половки поверхносци планує посадзиц сою, а остаток жито хторе вєшенї пошал, а єдна часц будзе и под кукурицу.

– Коло пиятина поверхносци моїх польох у води. Нє знам чи ше вода 10. АПРИЛ 2015.

поцагнє и жем висуши пред початком шатви. Нє добре же жито у води. Заш лєм, и як го будзем шац наяр як годно. Ище зме ше нє вицагли од пошлїдкох вилїву, а тераз маме нови бриґи. Остали длуства за прешлорочу продукцию, а треба укладац до новей. Держава би нам мушела помогнуц – гвари продукователь Милан Савич. Подобно роздумую и велї други парасти, нє лєм у Ямени, алє на подручу цалей општини, окреме менши продукователє. Же ше найдзе даяке ришенє, нєдавно наявел и Бранислав Боґарошки, покраїнски секретар за польопривреду, лєсарство и водо-

привреду. Вон ше у Шидзе стретнул зоз парастами же би им представел субвенциї за хтори ше парасти можу опредзелїц.

– Нащива Шиду лєм єдна зоз порядних стретнуцох хтори у остатнїм чаше запровадзує наш Секретарият. Польопривреднїком сцеме представиц тото цо им Покраїна може помогнуц же би благочасово порихтали документацию. Парасти у Сриме участвую на конкурсох за субвенциї и ту ситуация лєпша як у дзепоєдних других часцох Войводини – гвари Бранслав Боґарошки. Вон надпомина же Влада АП Войводини опредзелєла за загрожене подруче Ямени 30 милиони динари, од чого 10 милиони наменєни праве польопривреди. Тиж буду понукнути пластенїки за заградкарох, як и безплатне анализованє жеми. Вл. Дї.

РУСКЕ СЛОВО 13

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ВИШЛО НОВЕ ЧИСЛО „ШВЕТЛОСЦИ”

РЕПРЕЗЕНТАТИВНА ТРИБИНА НАШИХ ПИСАТЕЛЬОХ Зоз друку вишло перше тогорочне число часопису за литературу, културу и уметносц „Шветлосц”. У рубрики „Зоз шветовей литератури” вишло двацец пияте предлуженє першого интеґралного прекладу Старого завита на руски язик, котри зоз старогреческого преложел др Янко Рамач. На бокох уметнїцкей литератури обявена поезия Асї Папуґа и Миколи Шанти, як и проза Славомира Олеяра. У рубрики „Огляди” обявена робота др Милоша Зубца „Йован Йованович Змай и Гавриїл Костельник, поетска паралела: Ђулићи увеоци и Умартей дзивочки”, док з обласци язика у тим чишлє обявена робота мр Гелени Медєши „Повесц иншак, нє значи повесц инше”.

Шлїдзи рубрика „Воспитанє и образованє”, у котрей вишло перше предлуженє студиї др Якова Кишюгаса „Стратеґиї воспитаня”, док „Рочнїци – ювилеї” обявюю два роботи: „Перша кнїжка на язику бачванско-сримских Руснацох” Миколи М. Цапа и „Початки Рускей редакциї Радио Нового Саду” Дюри Латяка. „Статї и есеї” приноша статю Юлияна Папа „З цеплим цихим словом” и информацию о награди часописа „Шветлосц” за 2012-2013. рок. Рубрика „Библиоґрафия” у тим чишлє виполнєта зоз прилогом Миколи М. Цапа „Митрополит Андрей Шептицкий и Руснаци Югославиї/Сербиї”, док „Прикази, критики, рецензиї” представяю нови кнїжки о котрих пишу Саша Сабадош, Мирон Жирош и др Радмила Ґикич-Петрович. „Драмски додаток” виполнює драма „Оштри угел” Ирини Гарди-Ковачевич. Число илустроване з малюнками Кристини Ґшвенґ, а пририхтал го одвичательни редактор Микола М. Цап. О. П-С.

ОТРИМАНИ МЕМОРИЯЛНИ ВЕЧАР

КОЦУРЦИ ШЕ ЗДОГАДЛИ СИЛВЕСТЕРА ДОРОКХАЗИЯ У Коцуре, всоботу, 4. априла, отримани мемориялни вечар пошвецени Силвестерови Дорокхазийови Цикийови з нагоди першей рочнїци од його шмерци. Мемориялни вечар орґанизовало Културно-уметнїцке дружтво „Жатва” зоз помоцу Руского народного театра „Петро Ризнич Дядя”. Фамелия, сотруднїки и приятелє ше перше зишли на Новим руским теметове, дзе положене квеце на Силвестеров гроб, а парох коцурски о. Владислав Рац служел панахиду. Вечар, потим, предлужени у Доме култури, дзе отримана кратка програма. На початку предсидателька КУД „Жатва” Танита Ходак присутним пречитала його кратку биоґрафию, дзе спомнуте же на хторих польох Силвестер бул активни, и на яки способ сотрудзовал з другима. Понеже Силвестер бул окреме вязани за дески хтори живот знача, директорка Руского народного театра „Петро Ризнич Дядя” Ивана Дудаш бешедовала о його активносци у театре, а потим ше на платну пущало видео-клипи зоз представох РНТ у хторих бавел Дорокхази. О Цикийови бешедовал и його колеґа и сотруднїк Микола Шанта, хтори ше огляднул на його новинарску роботу у НВУ „Руске слово”. На концу програми приказана ретроспектива Силвестерових фотоґрафийох. На мемориялним вечаре була присутна Силвестерова фамелия, колеґове зоз РНТ, „Жатвово” аматере, числени

14 РУСКЕ СЛОВО

Ивана Дудаш бешедовала о Дорокхазийовим доприношеню у Театру

приятелє и сотруднїки на хторих вон охабел шлїд и хтори почитовали його роботу. Присутни после програми предлужели бешеду на пригодним коктелу. Силвестер Дорокхази Цики нєсподзивано умар 3. априла 2014. року, а зоз його шмерцу руска култура остала худобнєйша за єдного винїмково витирвалого и упорного борца за очуванє руского идентитета и култури. Т. Х.

10. АПРИЛ 2015.

КУЛТУРА И ПРОСВИТА НА МЕДЗИОКРУЖНИМ ЗМАГАНЮ З РУСКОГО ЯЗИКА У ДЮРДЬОВЕ

ПЛАСОВАЛИ ШЕ ШТЕРАЦЕЦЕРО ШКОЛЯРЕ а 6. Медзиокружним змаганю з руского язи ка и язич ней кул ту ри школя рох Н основних школох, хторе отримане у ОШ

„Йован Йованович Змай” у Дюрдьове, участвовал 71 школяр од пиятей по осму класу зоз 19 школох зоз 13 наших ме стох. Зоз школох дзе ше руски язик учи у порядней настави – з Руского Керестура, Коцура и Дюрдьова участвовали 46-церо школяре, як и 25-еро зоз тринац школох дзе ше руски язик учи як виборни предмет – з Нового Саду, Ветернику, Сримскей Каменїци, Бачкей Тополї, Нового Орахова, Вербасу, Кули, Бачинцох, Савиного Села и Сримскей Митровици. У конкуренциї школярох котрим руски у порядней настави, те сти найлєпше поробели школяре осмих класох, понеже зоз 14ецерих седмеро завжали перше ме сто, а були успишни и школяре седмих класох, бо з На змаганю участвовал седемдзешат єден школяр 12-ецерих ше сцеро освоєли перше ме сто. од пиятей по осму класу Медзи 10 школярами шестих класох штвере котри руски язик уча як виборни предмет були подзеро завжали перши штири места, а медзи 10 школярами лєни до двох ґрупох. У ґрупи пиятих и шестих класох пиятей класи, нє було освоєного першого места. Школязмагали ше осмеро, и єден школяр освоєл перше место, а у ґрупи школярох зоз седмей и осмей класи було 17 змагательох и перше место завжали осмеро школяре. На Републичне замаганє, хторе 21. мая будзе тиж у Дюрдьове, пласовали ше, як то по пропозицийох, школяре седмих и осмих класох, вєдно 40-еро, 25-еро з порядней и 15-еро школяре котрим руски язик виборни предмет. Медзиокружне змаганє з руского язика и язичней култури отворели предсидатель Вивершного одбору Националного совиту (НС) Руснацох Желько Ковач и Ирина Папуґа, як и директорка дюрдьовскей Школи Мария Тртич и домашня наставнїца руского язика Мария Самарджич. На Змаганю присуствовали и предсидателька Одбору за образованє НС Мелания Римар, директорка керестурскей Школи Хелена Пашо Павлович, директор Заводу за културу войводянских Руснацох мр Серґей Тамаш, др Юлиян Рамач, автор тестох, и ВлаПРЕДСТАВЕНА РУСКА ҐИМНАЗИЯ димир Салонски спред Дружтва за руски язик, лиПод час препатраня тестох, школяром представена Школа тературу и културу и 12 наставнїци/професорки „Петро Кузмяк” з Руского Керестура, односно єй руске оддзеруского язика з наших местох. лєня Ґимназиї общого напряму. О вигодносцох и предносцох Шицки школяре достали кнїжки и припознаня, школованя у нашей Ґимназиї бешедовали: предсидатель Вихтори им уручели директорка дюрдьовскей ОШ вершного одбору Совиту Желько Ковач, директорка Школи Мария Тртич и Ирина Папуґа спред єдного з орґ„Петро Кузмяк” Хелена Пашо Павлович и предсидателька анизаторох Змаганя – Дружтва за руски язик, лиОдбору за образованє НС Мелания Римар, педаґоґ у интернатературу и културу. Наставнїци и орґанизаторе од ту Школи Иван Медєши, та директорка дюрдьовскей ОШ Мария Тртич, як бувша школярка керестурскей штреднєй Серґея Тамаша, директора Зоводу за културу войшколи. Бешеднїки визначели вецей вигодносци медзи котри- водянских Руснацох достали по кнїжку „Червене ма интернат у составе школи, стипендованє дзешец найлєп- пупче”. Змаганє орґанизовали Министерство про свиших школярох при упису од НС, як и же школяре котри нє з Керестура у першим року школованя маю пребуванє у интер- ти, науки и технолоґийного розвою Влади Репунату и костиранє задармо. Терашня школярка Ґимназиї Ребе- блики Сербиї, Дружтво за руски язик, литератука Планчак бешедовала и о можлївосцох за розвагу и хасно- ру и културу и ОШ „Йован Йованович Змай” у ванє шлєбодного часу у Руским Керестуре. Дюрдьове. ■ С. Барань 10. АПРИЛ 2015.

РУСКЕ СЛОВО 15

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ПРЕМИЄРА ДЗЕЦИНСКЕЙ ДРАМСКЕЙ СЛИЧКИ У ДЮРДЬОВЕ

ДУРНЇЛО ЗНА ЛЇЧИЦ НЄСПАНЄ брац од писательох зоз ДюрдьоДзецинска драмска секция ва. По законченю представи, реКУД „Тарас Шевченко” у Дюржисерови Чапкови шицки чледьове, всоботу, 4. априла, у ни секциї подзековали на крапросторийох Дружтва премисним друженю на пробох и поєрно одбавела драмску сличку даровали му плакату зоз подпи„Дурнїло”. сами шицких членох котри учаМлади ґлумци, возросту ствовали у реализациї и пригодосновней школи пред красним ни дарунок на здогадованє. числом патрачох у сали интерУ представи ґлумели Иван претовали приповедку котру Хромиш як Дурнїло, Борис Хроадаптовал и режирал Дюрдьовмиш – цар Забегайло II, Єлена чань Яким Чапко зоз кнїжки Горняк – царица, Владимир Горприповедкох „Воденїчка на Дзецинска драмска секция три роки роби з няк – цар, Єлена Мудри – принстриберним потоку” Мирона режисером Якимом Чапком цеза, Иван Кухар – глашнїк, Будинскового, а по драматизациї Якима Олеяра. Таки розбавени, на бини приказали Иван Скубан и Иґор Салаґ як стражаре, Милица МихальДурнїлову схопносц и знаходлївосц, посилаюци красне и овски – дзива дзивка и конферансиєр Мария Горняк. У поучне порученє наймладшим котри ше зоз публики представи помогли и Тамара Чордаш як шептач, Наташа Ч. Хромиш як инспициєнт и костимоґраф, за сценоґрафию уключовали до розплєту драми. Тота млада ґлумецка екипа уж три роки зоз режисером бул задлужени Мирослав Чакан, за музику и звучни ефекЧапком розвива дзецински драмски слички на бини. Чап- ти Даря Хромиш, а за шветло Мирослав Шарик. После премиєри у Дюрдьове, млади ґлумци ше зоз токо гварел же є барз задовольни зоз тим як ше дзеци знаходза на бини, шицки маю смисла за ґлуму, помали ше ту представу представя на Драмским мемориялу, 23. формую до правих ґлумцох и рихтаю за озбильнєйши априла, у Руским Керестуре. Представу финансийно потримали Секретарият за образованє, предписанє, упраформи драми. Прето треба предлужиц робиц з нїма. Тоту, як и други приповедки котри потераз режирал Чап- ву, национални меншини, национални-заєднїци и ОпС. Барань ко, як прави локал патриота цо сам визначує, найволї ви- штина Жабель.

ПРЕМИЄРА ДЗЕЦИНСКЕЙ ПРЕДСТАВИ У КУЛИ

НАЙМЛАДШИ АМАТЕРЕ ШЕ ДОБРЕ УКАЗАЛИ

Внєдзелю у Кули премиєрно виведзена дзецинска представа „Маче, любим це як цо качка люби каче” Роберта Такарича, у режиї Александри Лендєр з Вербасу, а у продукциї РКУД „Др Гавриїл Костельник”. Представа була у Културним центру Кули. Наймладши аматере Дружтва зоз Кули ше добре указали, тема представи присподобена їх основношколскому возросту, а режисерка Лендєрова задовольна як ше дзеци знашли и визначела же добре поробели свою часц роботи.

– Мала сом полну потримовку людзох з Дружтва у смислу хтори би дзеци то могли одбавиц, хтори заинтересовани, а и коло анимированя дзецох же би приходзели на проби. Наш резултат цалком задоволює мойо критериюми, а наздавам ше же и публика уживала у представи – гварела Александра Лендєр, хторей то перша самостойно режирана представа. Лендєрова окреме подзековала Амалиї Ковачовей, котра преложела текст на руски язик и на каждей проби помагала у роботи з дзецми.

– Я праве зоз тоту ґрупу дзецох робела ище кед були предшколци. Одприлики два роки зме нє робели, и тераз зме обновели секцию. Зявела ше стара екипа, хтора уж ма искуства на сцени, так же нє було барз компликоване робиц – визначела Амалия Ковач.

16 РУСКЕ СЛОВО

Дзеци уж маю искуства на сцени

Предсидатель РКУД „Др Гавриїл Ко стельник” Владимир Бучко гварел же снованє дзецинскей драмскей секциї часц плану роботи Дружтва за тот рок, а зоз тоту представу Дружтво буд зе участвовац на Општинскей смотри дзецинскей те атралней творчо сци у Крущичу и на Драмским мемориялу у Руским Кере стуре. Представу ше рихтало дас мешац и пол, а ґлумя Дияна Канюґа, Филип Канюґа, Миро слав Стричко, Желько Стричко, Себастиян Гарди, Ве сна Вонич и Лїляна Кнежевич. А. Маркович 10. АПРИЛ 2015.

КУЛТУРА И ПРОСВИТА КОНЦЕРТ ДЗЕЦИНСКИХ СЕКЦИЙОХ ДОМА КУЛТУРИ РУСКИ КЕРЕСТУР

РОШНЮ И НАПРЕДУЮ НАЙМЛАДШИ АМАТЕРЕ

Внєдзелю, 5. априла, з нагоди швета Велькей ноци, у полней Велькей сали отримани Концерт дзецинских секцийох Дома култури Руски Керестур, на хторим часц свойого репертоару представели шпивацки и танєчни секциї наймладших членох тей нашей установи култури. У програми зоз танцами наступели пририхтуюца, младша, штредня и старша дзецинска ґрупа, хторих пририхтала хореоґрафка Ґабриєла Саянкович. На концерту ше тиж представели младши соло шпиваче и дуети – Елеонора Дудаш, Леонтина Цифрич, Матей Шепински, Оле ся Папуґа и Анамария Няради, Иван Рац, Деян Гарди, Мартина Рац и Валентина Фейди. Малих шпивачох провадзел хор „Шкорванчки” хторому дириґовала Лидия Пашо. Наступали и даскельо старши соло шпивачки и єден дует – а то Александра Русковски, Кристина Гайдук, Йована Ноґавица, Таня Надь, Марина Роман, Леонтина Штефанко и Кристина Афич, з провадзеньом Дзивоцкей ґрупи хтора и сама одшпивала два шпиванки. Концерт закончени зоз шпиванку „Зламала ше кормань де ска” хтору вєдно одшпивали шицки учашнїки, а публика ю провадзела з аплаузом.

Представели ше шицки танєчни секциї

Шпивачох и танцошох провадзел Вельки оркестер Дома култури на чолє з руководительом и аранжером Юлияном Рамачом Чамом. У реализациї Концерту участвовали и директор Йоаким Рац, фахови руководитель Сашо Палєнкаш, авторка конферанси Мария Стрибер и водитель Себастиян Надь. М. Афич

У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ БУЛ 20. „БАМБИ-ФЕСТ”

НАЙВЕСЕЛША И НАЙЦИФРОВАНША ПРОГРАМА У РОКУ Програма двацетей дзецинскей манифестациї „Бамбифест”, дзецох з керестурского оддзелєня „Цицибан” ПУ „Бамби” зоз Кули, отримани 2. априла, у преполней Велькей сали Дома култури у Руским Керестуре. И на тот завод то сиґурно була найсимпатичнєйша и найвеселша програма у року, у хторей публика уживала у перших нєлапшних сценских дзецинских рухох, шпиванкох и рецитацийох, у пестрих фарбох рижнородних цифрованих костимох.

Програму виведли дзеци зоз пейцох воспитних ґрупох, од наймладших трирочних по предшколски. Пририхтали их воспитачки Емилия Костич, Олена Русковски, Ксения Вучкович, Блаженка Мецек и Наташа Настасич зоз своїма сотруднїцами. Дзеци наступели и як члени музичней секциї хтору при „Цицибану” водзи Татяна Фейди, а тиж и як учашнїки малей школи анґлийского язика хтору водзи Александра Надь. Реализованє програми барз помогли и сами родичи котри сотрудзовали у виборе и реализованю рижнородних живописних костимох у хторих дзеци наступали. Програму збогацели и школярки ґлумициаматерки Яна Настасич и Ребека Семан, хтори през мали сценски диялоґи наявйовали єдну часц точкох, а конферансу водзела и сотруднїца Марияна Цвєтичанин. Музичну потримовку цалей програми дал Сашо Палєнкаш, а Дом култури обезпечел салу. У голу на уходзе була пририхтана вистава дзецинских подобових роботох хтори поєдинєчно або вєдно витворели од наймладших яшелькових по найстарши предшколски дзеци. На програми були и представителє ПУ „Бамби” зоз Кули, на чолє з директорку Весну Йовович. М. Афич

Програму виведли дзеци зоз пейцох воспитних ґрупох

10. АПРИЛ 2015.

РУСКЕ СЛОВО 17

ДУХОВНИ ЖИВОТ

ХРИСТОС ВОСКРЕС! ВОИСТИНУ ВОСКРЕС! У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ ПРЕСЛАВЕНА ВЕЛЬКА НОЦ – ПАСХА

ВОСКРЕСНУ РАДОСЦ ПРЕНЄСЦ ШИЦКИМ У

парохиї св. оца Миколая у Руским Керестуре, по григориянским календаре од 5. по 7. април вирни преславели найвекше християнске швето Воскресенє Христово – Пасху. У катедралним храме векшину пасхалних, як и богослуженя Велького – страсного тижня предводзел преосвящени владика Георгий Джуджар з домашнїма священїками, парохом о. Михайло Малацком и капеланом о. Владимиром Медєшом. Швету Пасхи през богослуженя предходза здогадованя на подїї Велького – Страсного тижня, т. є. Исусово страданє, церпенє и розпинанє и шмерц на хресту, на Вельки штварток, пияток и соботу. Владика Георгий предводзел Василийову Службу Божу на Желєни штварток, а на концу окончел и конкретни чин – умиванє ногох членом Церковного одбору на памятку того чину хторе Исус зробел своїм апостолом, и хтори ма и Владика Георгий предводзел Василийову Службу Божу, глїбоке символичне значенє. a на концу умил ноги членом Церковного одбору На Вельки пияток на 15 годзин служена На Перши дзень Пасхи, попри Служби Божей на 8 Вечурня зоз покладаньом плащанїци до гроба, а потим до вечара, як и през цалу Вельку соботу вирни шицких ґене- годзин, на 10 була Архиєрейска Служба Божа хтору зоз рацийох, а велї и фамелийно приходзели до церкви поци- своїм шпиваньом возвелїчал домашнї Мишани хор зоз хторим дириґовала Лидия Пашо, а як солиста Вирую ловац плащанїцу и помодлїц ше при Христовому гробу. На Вельку соботу, на 20 годзин у Всеночним ожита по- одшпивал Михайло Рамач. На Служби, як уж давна традїя Христового воскресеня цо закончене зоз символичним диция, двоме швичкаре були члени Здруженя ремеселуходом до церкви – кед шицки виду вонка зоз церкви и нїкох. Апостол читал дзияк Янко Виславски, а потим владика дурка на главни церковни дзвери хтори ше отвера владика и священїки євангелске читанє читали на шеи за владиком и священїками шицки вирни уходза нука – йсцох язикох – церковнославянским, латинским, гречесимволично як цо Исус зоз своїм воскресеньом, отворел ским, руским, українским и горватским. Владика у казанї повинчовал швето и пожадал шицким же би з восдзвери раю шицким праведнїком у шицких часох. кресну радосцу наполнєли свойо шерца и ношели ю своїм ближнїм и вшадзи там дзе єй нєт. Служба Божа закончена зоз пошвецаньом пасхалного єдзеня у церковней порти, и гоч вирних и їх госцох було надосц, випатрало же паскални кошарки було вельо менєй як по други роки. Тиж було вельо и госцох з иножемства котри з нагоди швета пришли до Керестура. У просторийох парохийного Каритасу була пририхтана Вельконоцна вистава хтору пририхтали жени зоз Здруженя „Байка” и волонтере Каритасу. На Вельку соботу волонтере Каритасу порозношели до фамелийох у потреби пасхалне єдзенє хторе обезпечели парохиянє. На Други дзень швета у шицких Службох було мированє, а давни обичай, облїванє, буВирни шицких ґенерацийох, а велї и фамелийно приходзели до ло на Други и Треци дзень.■ церкви поциловац плащанїцу и помодлїц ше при Христовим гробу М. Афич

18 РУСКЕ СЛОВО

10. АПРИЛ 2015.

ДУХОВНИ ЖИВОТ

ХРИСТОС ВОСКРЕС! ВОИСТИНУ ВОСКРЕС! У КРИЖЕВСКИМ ВЛА ДИЧЕСТВЕ

НА ДЇЯ ШЕ ВИПОЛНЮЄ У ЛЮБОВИ Ш вето Христового воскресеня грекокатолїцки вирни у Миклошевцох преславели по григориянским календаре, 5. априла як и у других парохийох у Сриме и Славониї. У церкви Рождества Пречистей Дїви Мариї, на Служби Божей попри домашнїх були и госци зоз других местох, як и Войводини, Босни, та и Швайцарскей. На Служби о. Яким Симунович, парох миклошевски и сримско-славонски викар пречитал вельконоцну винчованку владики крижевского кир Николи Кекича, у хторей, медзи иншим, гварене: – Зоз Воскресеньом почина нова история людского роду, то початок нового живота по Христу и у Христу, побиднїком над Сотону, над шмерцу, пошлїдку людского гриху. Воскресенє представя фундамент нашей вири, дава нам надїю котра ше виполнює у любови. Себе даровац другому у малженстве, у фамелиї и у дружтве – то сущносц християнства, жиц нє за себе, алє за другого. Христос, наш спаситель, дал нам найлєпши приклад. Зоз привитом „Христос воскрес” о. Симунович повинчовал швето у мено Церковного одбору, пана дзияка, як и свойо власне мено. По Служби, у церковней порти по-

Петровци

Осєк

швецени кошарки зоз пасхалним єдзеньом, та о. Симунович поблагословел коло 80 кошарки. На Вельку ноц у Пишкуревцох, у церкви Велькомученїка Димитрия, Службу Божу котра почала на 8,30 годзин, служел о. Иґор Сикора. Було седем особи и пошвецени два кошарки. У церкви Святого Йозафата у Райовим Селу Служба Божа почала на 11 годзин, а служел о. Владимир Маґоч, парох вуковарски и раєвоселски. Вон пречитал винчованку кир Кекича и пошвецел 7 паски. Того року на Служби було 40 особи (од того 9 дзеци) котри зоз шпиваньом возвелїчали вельконоцне дожице у штредку дзе єст вше менєй Руснацох. Парохиянє грекокатолїцкей церкви Христа Царя у Осиєку и їх госци Вельку ноц почали славиц зоз Утри10. АПРИЛ 2015.

Миклошевци

Райове Село

ню на 7 годзин рано, после хторей Службу Божу предводзел домашнї парох о. Любомир Стурко. Апостол читал Назар Стурко, а медзи швичкарами було и єдно дзивче. Євангелию читал о. Любомир Стурко, а наказовал о шветлу хторе Исус Христос зоз своїм воскресеньом приноши нам, и медзи нас. Каплїчка шестрох Василиянкох була пополнєта з вирнима и дзеци того року було вецей як звичайнно. Воскресенє у Петровцох преславене того року зоз подзекованьом Господу Богу на ласки красней хвилї под час служеньох у церкви и обходох, а зоз тим и нащива шицких Богослуженьох була подмладзена з дзецми. Служел петровски парох о. Владимир Седлак, а шпиванє водзели Петровчанє котри ше з рока на рок стараю унапрямиц красу шпиваня у духу церковного простопиния, вєдно зоз своїм парохом. Бого служеня були прикрашени и зоз шейсцома новима стихарами за хлапцох котри послугую паноцови. Стихари ушила панїматка Ивана Седлак, а материяли за шице купела фамелия Звонка и Ани Рамач з Петровцох. Мушкатли за Божи гроб одховала Ирена Югас, а резане квеце назберане по петровских заградох и дакус докупене з назбераних пенєжох даровательох. После вецей як трицец рокох у церкви знова зашпивана писня: „Согласно заспиваймо”, затераз єдина вельконоцна писня котра ше нє шпивала у Петровцох ище од часох дзияка Дюри Медєша. У тим и таким духу духовного воскреснуца и оживйованя краси нашого обряду преславени шицки вельки днї. На Пасху причасцани вецей як 150 особи и пошвецени числени кошарки. На Други дзень Пасхи було мированє. На Швето, у вечарших годзинох КУД „Яким Гарди” представел цаловечаршу програму з нагоди найвекшого християнского швета.■ К. Лїкар /А. Балатинац / В. Седлак

РУСКЕ СЛОВО 19

ДУХОВНИ ЖИВОТ ПРЕСЛАВЕНА КВИТНА НЄДЗЕЛЯ У ДЮРДЬОВЕ

ПРОВАДЗИМЕ И ДОСТАВАМЕ ЛЮБОВ БОЖУ

Вирни у Дюрдьове у церкви Рожде ства Пре святей Богородици пре славели Квитну нєдзелю кед на раншей Служби Божей пошвецани багнїтки, по сле чого их члени Церковного одбору подзелєли присутним.

– З нєшкайшу Квитну нєдзелю провадзиме Исуса Христа пре любов ґу ньому, алє и прето же з тим свидомо до ставаме любов Божу, провадзиме го як цо го на першу Квитну нєдзелю провадзели Єрусалимянє и гевти цо з цалого швета пришли до Єрусалиму пре швеценє Пасхи – гварел у казанї парох дюрдьовски о. Йоаким Холошняй. Служби провадзел дюрдьовски Хор „Розанов”, у хторим шпивал и ґосподїнски парох о. Михаил Холошняй. По розпорядку Бого служеньох, у Дюрдьове на Желєни штварток на 18 год зин Служба св. Василия Велького з

ВИХАСНОВАЦ ЧАС ПОКАЯНЯ И МОЛИТВИ

У ВЕРБАШЕ

Парохиї у Вербаше внєдзелю преславели Квитну нєдзелю, а на Богослуженьох було вельо вирних, котри однєсли пошвецени багнїтки до своїх домох. Як визначел старовербаски парох о. Алексий Гудак, дзень пред тим, на Лазарову соботу було вецей як 50 вельконоцни споНови Вербас ведзи, а и на Квитну нєдзелю було вельо вецей вирних як звичайно.

– То указує же при наших людзох тото Швето барз почитоване. На Квитну нєдзелю ше приходзи вжац багнїтки хтори зме поСтари Вербас швецели пред Службу, а з багнїтками зме под час Служби Божей привитали Исуса. Тоти исти багнїтки по традициї однєшеме и на теметов, же бизме ше помодлєли при наших покойних – гварел о. Гудак. Нововербаски парох о. Иґор Вовк у казанї визначел же тот тидзень треба озбильно дожиц и озбильно приступиц ґу швету, Исусовому гробу на Вельки пияток и вихасновац тот час за покаянє грихох пред Исусом Христом и за молитви. После Служби Божей у нововербаскей парохиї, попри дзелєня багнїткох, було и мированє. А. М.

20 РУСКЕ СЛОВО

Вечурню, а на 19,15 год зин Утриня Страсцох Исусових (читанє 12 Євангелийох). На Вельки пияток, на 7 год зин Царски часи, на 15 годзин Вечурня Исусового хованя, на 18 год зин Надгробне бдїниє (Єрусалимска утриня). На Вельку соботу на 18 год зин Служба св. Василия Велького з Вечурню, а на 21 год зин Воскре сна утриня. Внєдзелю на 9 годзин Служба Божа и пошвецанє паски, а на 18 годзин Воскре сна утриня. На Шветли пондзелок, на 7 годзин Воскре сна утриня, на 9 годзин Служба Божа, а на 18 годзин Вечарша Служба Божа и Воскре сна вечурня. На Шветли вовторок, 7 годзин Воскре сна утриня, на 9 годзин Служба Божа и мированє, а на 18 годзин Вечарша Служба Божа и Воскре сна вечурня. С. Барань

КУЛА

ПОШВЕЦЕНИ БАГНЇТКИ

У грекокатолїцкей парохиї св. Йосафата у Кули 5. априла означена Квитна нєдзеля, и як то давни обичай, пошвецени багнїтки, на спомин Исусового триюмфалного уходу до Єрусалиму. По раншей Служби Божей, на 9 годзин опрез церкви багнїтки пошвецел капелан о. Платон Салак ЧСВВ, а з тей нагоди було вирних вельо вецей як на обични нєдзелї. Того дня парох о. Виталий Лотоцки ЧСВВ Службу служел и багнїтки пошвецел и у Крущичу, хтори филияла кулянскей парохиї. Вирни ше пририхтую за наиходзаце швето Пасхи и зоз вельконоцну св. Споведзу, хтора у Кули була на Лазарову соботу, пред Квитну нєдзелю, а нагоди за споведз було и през други днї до Пасхи. Обидвоме кулянски сващенїки на Квитну нєдзелю були помогнуц споведац вирних и у наших парохийох у Индїї и Дюрдьове. М. А.

У БЕОҐРАДЗЕ

ЗИШЛИ ШЕ У КАПЛЇЦИ

И попри тим же вирни пошли на Пасху до Руского Керестура, Миклошвцох, Петровцох и Вуковару, наша християнска заєднїца у Беоґрадзе ше заш лєм зишла на Квитну нєдзелю, вечар на 18 годзин у каплїци св. Кирила и Методия у Вишеґрадскей улїци 23. И парохия у Беоґрадзе збера средства за два акциї за Україну: єдну за дзеци широти, а другу за вибеженцох на України. Пошвецанє паскох у Беоґрадзе, зоз Воскресну Утриню и Службу Божу будзе на соботу, 11. априла, на 18 годзин. В. В.

10. АПРИЛ 2015.

ДУХОВНИ ЖИВОТ ПРЕСЛАВЕНА КВИТНА НЄДЗЕЛЯ КОЦУР

ПОДЗЕЛЄНИ БАГНЇТКИ

У Коцуре у церкви Успения Пресвятей Богородици на Квитну нєдзелю було вельо парохиянох, а пошвецени и подзелєни велї багнїтки. Багнїтки пошвецани у Утринї, а дзелєло ше их на концу каждей Служби Божей. Того дня служели парох о. Владислав Рац, капелан о. Михайло Шанта и о. Яков Кулич зоз Риму. После Богослуженьох парохиянє нащивели теметови, же би однєсли багнїтки своїм покойним. Т. Х.

ЖИЙМЕ СВОЙО ХРИСТИЯНСТВО ДОШЛЇДНО

ЗДОГАДОВАНЄ НА ИСУСОВ УХОД ДО ЄРУСАЛИМУ

НОВИ САД

У СРИМСКИХ ПАРОХИЙОХ

У полней церкви св. апостолох Петра и Павла, Новосадянє преславели Квитну нєдзелю на Служби Божей хтору служел парох о. Юлиян Рац, а после Богослуженя шицки вирни достали багнїтки хтори однєсли до своїх обисцох. У казанї, парох надпомнул же нас тото швето мотивує же бизме дошлїдно жили як прави християнє.

– Треба ше намагац жиц по прикладзе Исуса Христа и у согласносци з волю Божу. Покайме ше и меркуйме же бизме нє гришели и нє уквильовали других. Нє будзме як тоти хтори преславйовали Исуса кед уходзел до Єрусалиму, а нєодлуга потим кричали „Розопнї го!” – гварел о. Рац. По розпорядку, у Новим Садзе, на Вельки штварток Кресна драга виронаучних дзецох (пред Службу Божу), а на 18 годзин Служба Божа Василия Велького зоз Вечурню. Тиж, теди и олївопомазанє старшим и хорим особом. На Вельки пияток на 8 годзин Утриня зоз читаньом 12 Євангелийох, на 16. годзин Вечурня зоз покладаньом плащанїци до гроба, а на 18 годзин Єрусалимска утриня. На Вельку соботу, на 9 годзин Служба Божа Василия Велького зоз Вечурню. На 15 годзин у Будисави Воскресна Служба зоз пошвецаньом паскох. На 20 годзин Воскресна утриня. На нєдзелю, 12. априла, на Перши дзень Пасхи на 10 годзин Архиєрейска Служба Божа и пошвецанє пасхалного єдзеня. Пополадню, на 18 годзин Служба Божа. На Шветли пондзелок, 13. априла на 10 годзин Служба Божа з мированьом, а шпивац будзе Хор „Гармония”. На 18 годзин тиж Служба Божа з мированьом. Треци дзень Велькей ноци, на Шветли вовторок, на 10 годзин Служба Божа з мированьом, а на 18 годзин тиж Служба з мированьом. М. Г. К.

На Квитну нєдзелю у церквох у шидскей општини служени Служби Божо зоз пошвецаньом багнїткох. Найвецей вирних було у церкви у Шидзе, у хторей на початку Богослуженя парох о. Михайло Режак пошвецел багнїтки и здогаднул на Исусов уход до Єрусалиму. У Бачинцох парох о. Дарко Рац на дзевец годзин отримал вельконоцну споведз, потим пошвецени багнїтки и служена Служба Божа. Тиж, о. Рац споведал хорих и нємоцних у їх обисцох. Служби Божо зоз пошвецаньом багнїткох у Беркасове и Бикичу служел парох о. Владимир Еделински Миколка. У Сримскей Митровици парохиянє ше позберали у красним чишлє, а велї ше и висповедали. Под час Служби парох о. Владислав Варґа Сримска Митровица оглашел розпорядок Богослуженьох у Вельким Тижню и представел вельку Акцию за Україну, хтору препоручел наш владика кир Георгий, на идею ґрупи гражданох. Шмати, средства за гиґиєну и тирвацу поживу ше будзе зберац през шицки днї Пасхи, а вец ше поБачинци моц однєше до України. То уж друга акция за Україну. Перша почала кед почал и пост, кед вирни кладли свой пенєж до касочкох котри принєшу на Воскресну Утриню до церкви на Пасху, на пейц годзин рано. Вл. Дї. /В. В. Беркасово

10. АПРИЛ 2015.

Бикич Дол

Шид

РУСКЕ СЛОВО 21

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ ВЛА ДИМИР МИХАЛЬОВСКИ З ДЮРДЬОВА – ПРОФЕСИЙНИ ВОЯК

КЕД ЖИ ВОТ ЯК ПОД СМУЖ КУ

Пишe: Михаил РАМАЧ

Владимир Михальовски зоз Дюрдьова професийни вояк у Войску Сербиї, заставнїк на служби у Беоґрадзе. Бул єден з главних инструкторох за обуку воякох, а тераз руководзи з єдинку за воєно безпечносни служби. У нєй ше школую и обучую специялни єдинки, обвисцоваче, воєни полицає, диверзанти и вивидзоваче. Владимирова драга за таку одвичательну роботу нє була вше проста. Пристал ю з нами подзелїц

П

од час штреднєй воєней школи у Сараєве, Владимир стажирал у даскелїх местох: Петровцу на Млави, Беоґрадзе, Крушевцу, Кралєву, Враню, Буяновцу и Ґнїланох. Першу службу достал у Подґорици, у Батальону Воєней полициї, тедишнєй Другей армиї у Защитним полку у процивтерористичней чети.

– По стал сом командир миноруцачкого воду дзе сом ше затримал коло 6 роки.

Чкода же велї приятельства пре войну претаргнути

22 РУСКЕ СЛОВО

Року, 2001. сом прекомандовани до Панчева, до тедишнєй Воєней школи дзе сом робел як роководзаци, а у Беоґраду сом бул инструктор воєней обуки и средствох воєней полициї од 2009. по 2014. рок. Робел сом зоз елитнима єдинками, а од прешлого року робим як руководзаци средствох войней полициї – бешедує Владимир о своєй служби. ПО ВОЯЦКИХ ПРАВИЛОХ Вла ди мир Ми ха ль ов ски, лє бо як го Дюрдь овча нє волаю – Ша й тош, од дзе цин ства нє скри вал же лю би во й ско и во є ни ре жим жи вота. Його, тераз уж по ко й ни роди чи го по кус и од гва ря ли од од лу ки упи сац штред ню во є ну школу хто ра теди була у Са ра є ве. Но, вон твардо ри шел жиц по вояц ких пра ви лох. Велїм хлап цом хто ри ше од лу че ли жиц у ка сар нї, спочат ку нє було анї кус лєг ко. Но Вла ди ми ро ви то нє бул проблем.

– Мой оцец бул подофицир у резервним со ставе, и пре ньго ше ми спачело войско, прето сом одлучел же будзем вояк, або полицай. А друге мойо жаданє було пойсц школовац ше даґдзе далєй.

10. АПРИЛ 2015.

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ По природи сом авантуриста и барз сом жадал пойсц з дому, видзиц и дознац вецей о других, о иншаким, гоч сом за одход нє мал даяки окремни причини – бешедує Владимир о своїх мотивох. Теди кед ше млади Дюрдьовчань уписовал до стреднєй школи у Юго славиї, уровень школованя бул наисце високи. Школованє тирвало 4 роки, а медзи профе сорами и инструкторами були найквалитетнєйши кадри, почитовани людзе. САРАЄВО БУЛ ГОРОД БОЕМОХ – До бре па ме там пер ши днї у Са ра є ве ище те ди кед сом пер ши раз по шол на те сти ра нє за упис до шко ли. Була ста ра Юго сла вия, и пер ши срет ну ца з дру ги ма шко ля ра ми ми були цо шка цал ком но ве. Упо знал сом люд зох дру гих на ци о нал но сцох и ви рох. Спочат ку ми шиц ко було чуд не, а по знє й ше сом ше зви кол и мам з то го пе ри оду барз кра сни па мят ки. На тре цим ро ку сом ше опред зе лєл за пе ша дию же бим мо гол остац у Са ра є ве хто ре ми при ро сло ґу шер цу. Са ра є во було го род бо е мох и ин шак барз кра сне ме сто за жи вот. Мед зи тим, ро ку 1992. поча ла во й на, и те ди ше ве льо то го пре ме нє ло – вра ца Вла ди мир па мят ки на днї сво й о го шко ло ва ня. Война у Сараєве нєсподзивала шицких жительох того варошу, а окреме воякох у касарнї хтори нє знали цо маю робиц. Приятельски одношеня медзи вояками розлич-

них националносцох були загрожени, а варош и людзе у нїм поставли иншаки як цо их Владимир паметал на початку свойого школованя.

– Кед ше у Сараєве заоштрело, даскелїх Сербох и мнє командир поволал на розгварку. Бешедовал нам о тим цо ше случовало, спозорел же Муслиманє з нашей касарнї годни сцекац и же можу настац зраженя. У тей озбильней ситуациї гварел сом же сом Руснак, но то нє представяло нїяки проблем. Тото прецо ми жаль, то же велї приятельства пре войну (мал сом цимборох Муслиманох, Чар но гор цох, Ма кедон цох, Сер бох...), скапали – гвари Владимир. ВОЙСКО НЄ ЯК ДАКЕДИ

Буц профе сийни вояк, родитель, а коло шицкого того мац часу и за розвагу и друженє, нєшка анї кус нє лєгко. Наш собешеднїк и оцец Милици, Єлени и Симови. Милица успишна рецитаторка, ма одлични резултати на змаганьох, а зоз ше стру Єлену и братом Симом є активна у КУД „Тарас Шевченко“. Михальовсково жию у мишаним малженстве, но Владимирова супруга Верица тиж бешедує по руски. Од пондзелку по пияток Михальовски у Беоґрадзе, а през викенд приходзи дому, до Дюрдьова.

– Пейц днї сом нє дома, та кед придзем дому, мам барз мало часу. Но, мушим повесц же моя супруга Верица ту за шицко тото цо я нє можем по сцигнуц – гвари Владимир. През викенд нє забува на своїх приятельох зоз хторима кеди-нєкеди люби почеркац, и як сам гвари, то му найвекша розвага. На концу розгварки Владимир припознава же и кед би ознова мушел виберац, по истей драги би рушел, алє тей драги вецей нєт. Школа у Сараєве вецей нє по стої праве пре войну хтора там була, а служенє воєного року у Сербиї – добродзечне.

– За роботу у войску нєшка велї заинтре совани, алє то з векшей часци пре чежки финансийни стан у нашей держави. Нєшка войско нє здабе на гевто яке було кед я бул школяр, по моїм думаню теди було вельо лєпше – гварел на концу Владимир МиПейцчлена Михальовскова фамелия ха льовски.■ вєдно през викенд

10. АПРИЛ 2015.

ОБУЧЕНИ ПРЕЖИЦ И У НАЙЧЕЖШИХ УСЛОВИЙОХ Вояцки стил живота велї анї задумац нє можу, алє тоти цо ше за ньго опредзеля гваря же нови познанства, друженя и искуства хтори з часом здобуваю, олєгчую кажди нови дзень хтори у касарнї як под смужку. Док ше школєл Владимир найволєл практични вежби дзе ше вельо учело о тим як прежиц у природи, и як ше бориц и руковац зоз велїма файтами оружия. Пре барз добри резултати и знаходлївосц, Владимир вецей раз похвалєни.

РУСКЕ СЛОВО 23

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ

ДВА ЮВИЛЕЇ 70 РОКИ „РУСКОГО СЛОВА“ И 90 РОКИ „РУСКИХ НОВИНОХ“

Пише: Дюра ЛАТЯК

24 РУСКЕ СЛОВО

ҐУ ЮВИЛЕЙНЕЙ РОЧНЇЦИ „РУСКОГО СЛОВА“ (4)

БАЧВАНСКО-СРИМСКИ РУСНАЦИ КОНЄЧНО ДОСТАЛИ „РУСКИ НОВИНИ“

Дилема коло язика на яким ше будзе писац у виданьох РНПД розришена на Сновательней схадзки РНПД, алє язик бачванско-сримских Руснацох нє бул нормовани. По 1923. рок до виданьох писал хто як знал, на бази искуства яке здобул под час школованя. Прето предняки РНПД (Мудри и Биндас) замодлєли Гавриїла Костельника же би „написал“ ґраматику

Я

к предпо ставя о. Роман Миз, випатра же Ко стельник свою ґраматику написал ище 1910. року, а 1919. лєм виредаґовал и порихтал до друку, бо вон у писме од 12. октобра 1919. року Дюрови Биндасови, медзи иншим, пише: „...Накельо паметам, писал ши ми, да Вам напишем ґраматику, а вец ми тото исте писал Мудри. Я ше надумал, па сом уж написал таку ґраматику. Чекам лєм да ю друкуєм...“ Як мож заключиц зоз писмох, Ко стельник спочатку мал намиру ґраматику видруковац у Галичини и цали тираж по слац РНПД-у. Мед зитим, там трошки друкованя були вельки и превершовали Ко стельниково финансийни можлїво сци. Прето друкованє на себе превжало РНПД и Ґраматика конєчно видрукована 1923. року у Сербскей манастирскей друкарнї у Сримских Карловцох. Пририхтованя за видаванє новинох ше одцагли ище цали єден рок по сле друкованя Ґраматики, гоч ше Биндас намагал же би цо скорей почали виходзиц. О тим вон пише у писме тедишньому студентови

Священїк Дюра Павич одвичательни редактор Руских новинох” ”

права Илькови Крайцарови зоз Шиду, котри, як спомина о. Р. Миз, „у єдней вариянти мал буц главни редактор тих руских новинох.“ Окреме значни проблем було ме сто у котрим би ше мало друковац тоти новини. Спочатку ше предвидзовало же би шедзиско редакциї було у Руским Кере стуре, алє то нє було у складзе зоз тедишнїм законом, бо по нїм редактор мушел бивац там дзе ше новини друкую. А друковац ше их могло найблїжей у Новим Садзе, та там одредзене и шедзицко Редакциї, а администрация и предплатна служба мали шедзиско у Руским Кере стуре, дзе було и шедзиско власнїка новинох РНПД-а. Же би було удоволєне законским предписаньом, за главного редактора меновани тедишнї ново садски парох Дюра (Юрий) Павич.

10. АПРИЛ 2015.

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ шей милей новей держави; ми сцеме да наш народ поучуєме у шицким добрим котре ше тиче його фамилиї, його господарства, його здравля, єдним словом: ми сцеме помагац нашому рускому народу до временитого и вичного щесца.“ АПЕЛ БУДУЦИМ ПРЕДПЛАТНЇКОМ

Гавриїл Костельник

Коло назви новинох нє було дилеми. Єдногласно одлучене же би достали мено „Руски новини“! „НОВИНИ ТО ОЧИ НА КОТРИ НАРОД ПАТРИ“ Перше число „Руских новинох“ вишло з друку аж 4. децембра 1924. року. Видруковане є у друкарнї „Даничич“ Д. Д. у Новим Садзе вироятно у тиражу 800 –1 000 прикладнїкох, у яким приблїжно познєйше виходзели. Цикаве будзе дознац же цо написане у уводней статї до того першого числа. У нєй ше уж на самим початку першого боку гвари: „Перше число Руских Новинох тримаме у рукох. Наша радосц, наша жадосц виполнєта. Од початку нашого народного жития у шлєбодней нашей югославянскей держави видаванє єдних новинох на нашим язику було нам найвекше старанє. Бо новини, то очи, на котри народ патри, його уста, на котри гутори, руки и ноги на котри ше руша и ходзи. Новини су вистник народней култури и просвити. А то маю буц и нашо новини.“ Намиру видавателя ище яснєйше виноши владика др Дионизий Няради у своєй статї под насловом „Читательом ,Руских Новинох’ даскельо слова“, обявеней у истим чишлє на истим боку: „Кед ми Русини у Юґославіи започинаме видавац свойо мали новинки, нє думаме ми на то, же на нашо новинки муша панове министрове слухац. Алє ми жадаме то, да кажди Русин добре зна тоти ствари, цо ше дотикаю його святей вири, його народносци, на10. АПРИЛ 2015.

А цо ше ушорйовацкей концепциї дотика, ю мож дознац зоз дальшого текста кус скорей спомнутей уводней статї: „ ,Руски Новини’ буду указовац рускому народу як у даяких красних образох лїцо швета: як стої швет у науки, у ґаздовству, у политики, у тарґовини, цо нове по швеце, и о чим пилнує швет, за чим идзе и цо сце. Посебно пак буду ,Руски Новини’ приношиц гласи, як ми русини, розшати широм швета жиєме и напредуєме, на цо ше змагаме, цо нас цеши а цо болї. ,Руски Новини’ буду нас медзи собу вязац як до єднго снопа, до єдней громади, да будземе силнєйши и шмелши. Вони нам буду труба, цо нас будзе зволовац на позор, да ше вєдно тримаме, и да нє даме препаднуц нашому язику и вири, бо лєм дотля зме русини док то зачуваме. Одорвани од пняка велького руского народу и по судьби Божей руцени аж ту долу на юг, отримали зме ше през столїтия па то сцеме зробиц и далєй: зачувац свою народносц. За тот циль буду нам служиц нашо новини. ,Руски новини’ нє буду политически т. є. нє буду ше вязац нї за єдну партию, алє буду шицки вопроси як социялного так и политического живота препатрац зоз християнского становища. Вони зложа мудросц чловечу зоз мудросцу Божу и нє даю ше колїсац од витру безвирства и нєморала. ,Руски Новини’ буду вєдно и орґан нашого Руского народного просвитного Друштва, хторе им властитель.“ Окремну увагу прицагує и пасус зоз тей статї у котрим ше наводзи же за Редакцию нє стоя нїяки „диспозициони фонди“ зоз котрих би ше финансовало видаванє новинох. Прето ше апелує на припаднїкох нашого народу же би нє сановали пожертви и на тоти цилї. Апелує ше же би ше кажде обисце предплацело на „Руски новини“. У рубрики „Дописи“ на 4. боку подписани „Русин Керестурец“, медзи иншим, пише и тото: „Читали зме до войни газету ,Недїля’ и вона ше нам досц пачела. Алє кажди свидоми Русин видзел, же та новина лєм на пол наша бо слова у нєй наисце руски, алє дух мадярски и думи мадярски а под конєц уж и букви мадярски були...“ (Предлужи ше)

ЧОМ ЗА РЕДАКТОРА ВИБРАНИ ПАВИЧ? Нови Сад вибрани як место у хторим ше буду друковац „Руски новини“, а редактор мушел жиц у тим месце дзе ше новини друкую. З оглядом на тото же водителє РНПД були священїки, зоз тим було уж условене же би новосадски парох бул и редактор тих новинох. Новосадски парох бул теди Дюра Юрий Павич. Дюра бул Жумберчань, алє барз добре знал по руски. Його дзеци и фамелия барз добре по руски бешедовала, и нє бул проблем же би ше за ньго людзе опредзелєли. Павич ушорйовал „Руски новини“ од 1924. року аж по 1930. Пред тим бул капелан у Руским Керестуре а мал и правни факултети.

РУСКЕ СЛОВО 25

МОЗАЇК РОЗГВАРКА З УЧАШНЇЦАМИ НА МАТЕМАТИЧНЕЙ КОНФЕРЕНЦИ

УСПИШНИ ТАНДЕМ ЗА

Матурантки керестурскей Ґимназиї „Петро Кузмяк”, Марияна Колошняї и Татяна Ґовля, концом марца участвовали на Европскей математичней Пише: конференциї „ЕВРОМАТ” у Атини, у Греческей, дзе презентовали свой Мая ЗАЗУЛЯК виглєдовацки проєкт „Експедиция хтора повязує математику и науку о материялох”. Дзивчата тото виглєдованє робели зоз свою менторку, Наталию Будински, професорку математики у Ґимназиї. Їх робота, спомедзи 76 презентацийох, оценєта як тринаста, а будзе обявена у науковим зборнїку.

Н

а Конференциї хтора тирвала од 25. по 30. марец, участвовали коло 350 школяре зоз 16 европских и других жемох, а то було першираз же ше на нєй, алє и вообще на таким збуваню на европским уровню, представели и школяре керестурскей Школи.

– За нас то барз красне искуство, бо зме упознали школярох з рижних жемох, вельо зме научели од нїх, а и вони од нас. Мило нам и же зме мали нагоду видзиц Атину, хтора ма красну историйну приповедку. Там зме були од 25. по 29. марец. Кажди дзень були презентациї, а ми свою презентовали пияток, 27. марца. Презентация була на анґлийским язику, цо нам нє бул вельки проблем, алє заш лєм зме мушели досц вежбац. Нє мали зме вельку трему, понеже зме уж вецей як рок у тим шицким, були зме сиґурни до того цо бешедуєме, знали зме же знаме, же розумиме тему. Публика ше досц заинтересовала за нашу тему, аж ше професорки з Белґиї нє могли начудовац же ми таке дацо робиме у школи. Нє жаль нам же зме уложели тельо труду же бизме могли пойсц – гваря Татяна и Марияна и наглашую же би нїч з того нє було витворене без їх менторки, професорки Наталиї Будинсковей. Вона и сама на Конференциї тримала роботню о ориґамию, з назву „Метаморфоза обичного папера до ґеометрийного цела”, хтора, як гваря, була барз нащивена.

– Професорка нам була велька потримовка и помогнул нам єй оптимистични дух. Ридко хто би ше сцел упущиц до такого дачого, пошвециц тельо свойого шлєбодного часу, и ище себе сам и финансовац шицки трошки. Були зме под

26 РУСКЕ СЛОВО

Наталия Будински, Марияна Колошняї и Татяна Ґовля ше успишно представели на конференциї

прициском же чи нє даремно робиме тот проєкт, бо зме нє знали чи нам родичи годни дац тельо динари кельо нам требало за одход до Греческей, пребуванє там и котизациї за Конференцию. До конца нам финансийно помогли Месна заєднїца Руски Керестур, Општина Кула и Национални совит Руснацох, за цо ше остарала и директорка Школи Хелена Пашо Павлович, та зме лєм часц трошкох финансовали сами.

ВИГЛЄДОВАНЄ З ОБЛАСЦИ ДРЕВОВЕЙ ИНДУСТРИЇ Професорка Наталия уж длугши час у настави хаснує сучаснєйши методи, сучасну технолоґию и намага ше потолковац школяром применьованє математики у реалним живоце. Марияна и Татяна ше указали барз добре у мини-проєктох хтори робели на годзинох, та им професорка предложела же би почали робиц тот проєкт и приявели ше за Конференцию.

– Дзивчата ше нєсебично дали до тей роботи и рихтали ше, без огляду на тото же шицко було под знаком питаня, бо зме нє знали чи буду обезпечени средства. Перше сом им суґеровала тему, написали зме абстракт, послали, бул прилапени и достали зме поволанку. Були зме и на Лєсарским факултету и на новосадским Технолоґийним факултету опатриц яки вони математични методи хасную за ришованє своїх проблемох, та зме дзепоєдни проблеми з тих двох наукох присподобели настави на штредньошколским уровню. Вони готови науково резултати презентовали на школски способ, з аспекта математики – гвари Наталия и наглашує же ше Татяна и Марияна ознова указали як барз добри тандем.

– Вони два як даяки идеални школярки. Указали ше як барз добри тим. Єдна другу надополньовала. Таня дакус комуникативнєйша, Мая кус лєпша у математики, а як тим су совершени. Тип су школярох хтори знаю почитовац авторитет, а заш, знаю дац и свойо думанє, и думам же шицко тото допринєсло єдному доброму резултату – гвари вона.

10. АПРИЛ 2015.

МОЗАЇК У АТИНИ

ШИЦКО

Тема їх проєкта була з обласци древовей индустриї, а резултати до хторих дошли могли би помогнуц у защити околїска.

– Наука о материялох то наука хтора виучує як материяли можу настац, як их ми створиме, як вони реаґую и як ше справую под даякима уплївами. Муши ше барз вельо хасновац математику же би ше то вираховало. Ми виучовали єдну єдначину, хтора барз важна науковцом же би вираховали енерґию активациї. Мали зме смолу, хтора ше хаснує як лїпкаче, а хтору зме мишали зоз трома файтами древох, и випитовали зме яка енерґия активациї за кажде з нїх. Дошли зме до резултатох же ше тота енерґия активациї нє меня зоз додаваньом древа, цо значи же лїпкаче саме дава исти ефект, як и кед є у комбинациї з древом. Понеже лїпкаче чкодлїве за околїско, з додаваньом древа хаснуєме менєй лїпкача и на тот способ защицуєме природу. Ми ше занїмали з математичну часцу, а податки з експерименту зме достали з Технолоґийного факултету, дзе зме професором и презентовали наш проєкт кед бул готови, же би нас далєй унапрямели – толкую Марияна и Татяна.

ОДМАЛЮЧКА МАЮ ИСТИ ИНТЕРЕСОВАНЯ Татяна и Марияна ходзели вєдно до основней школи, обидва закончели основну музичну школу, напрям – клавир, а тераз вєдно закончую Ґимназию у Керестуре. Обидва уж роками ходза до Виглєдовацкей станїци Петници, ушорюю школски новини „Тайм аут”, ходза на рижни секциї, преноша свойо знанє о науки младшим школяром, вєдно пишу и за МАК, а донєдавна шпивали у Хору у Доме култури. Но, нє планую ше уписац на исти факултет.

– Кед сом пре наш проєкт нащивела Катедру за инжинєрство материялох на Технолоґийним факултету, похопела сом же то сцем робиц, та ше пробуєм уписац на тот напрям – гвари Татяна, док Марияна додава же ше вона планує уписац на Факултет технїчних наукох, на Рахункарство и автоматику. ■ 10. АПРИЛ 2015.

ВИСТАВА ФОТОҐРАФИЙОХ МАРИЯНИ ПАВЛОВИЧ

ПРИКАЗАНА НУКАШНЯ БОРБА У Заводу за културу войводянских Руснацих у Новим Садзе, 27. марца 2015. року, отворена вистава фотоґрафийох младей авторки Марияни Павлович зоз Руского Керестура. Часц приказаних фотоґрафийох находза ше и у кнїжки фотоґрафийох Марияни Павлович „Проблеми” (МАК, 2014), а на вистави, окрем тих, мож видзиц и єй найновши, потераз нє обявйовани фотоґрафиї. Виставу отворела редакторка часопису МАК Мая Зазуляк, хтора привитала нащивительох и пречитала виривок зоз рецензиї хтору за спомнуту кнїжку написал Борис Кочиш.

— То нє перша вистава моїх фотоґрафийох, уж сом мала вистави у Руским Керестуре, Новим Садзе и Дюрдьове и барз ми мило же иснує интересованє за тоту файту уметносци. Кед мам даяки проблем лєбо нукашнї конфликт, любим то приказац на фотоґрафиї. На тот способ ше розтерховюєм и ошлєбодзуєм. На моїх фотоґрафийох приказана нукашня борба.

Завод потримує младих

То ми помага, а тиж приблїжує проблем другим людзом – толкує Марияна. Директор Заводу за културу войводянских Руснацох Серґей Тамаш гварел же вистава символично означує седемрочнїцу роботи Заводу и з тей нагоди потримал креативносц и иновативносц младих, наглашуюци же Завод предлужи потримовац шицки сеґменти културней политики Руснацох, поготово младих. А. Папуґа

РОЧНА СКУПШТИНА ФОРУМУ МЛАДИХ РУСКЕЙ МАТКИ

ВИБРАНИ НОВИ ПРЕДСИДАТЕЛЬ Штварток, 2. априла 2015. року у Руским културним центру у Новим Садзе отримана порядна рочна скупштина Форуму младих Рускей матки. Потерашньому предсидательови Даворови Сабови вишол мандат, та вибрани нови предсидатель, Борис Фейди. За подпредсидателя, хтори будзе задлужени за финансиї, вибрана Татяна Шайтош. Предсидатель автоматски постава член Управного одбору Рускей матки, а єден з перших задаткох му будзе же би предводзел делеґацию Форуму на Шветовим Форуму русинскей младежи хтори ше отрима од 18. по 21. юний у Деви (Румуния) у рамикох Шветового конґресу Руснацох⁄Русинох⁄Лемкох. Тиж так, планує ше уключиц цо вецей младих з наших местох до Форуму, як и сотруднїцтво з орґанизациями младих Рускей матки з других державох. Планує ше и розписованє Конкурсу за найлєпшу горор приповедку и орґанизованє литературних вечарох, а того року будзе и ювилейна, 10. журка за Ноц босоркох. А. Р.

РУСКЕ СЛОВО 27

INFОРМАТОР

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 31. марца 2015. року после чежкей хороти занавше нас зохабел наш мили оцец

OGLA[OVANW 021/6613-697, 021/ 6624/708 e-mail: ruske.redakcija@gmail.com

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 31. марца 2015. року занавше нас охабела и пошла до вичносци наша мила шестра и нина

ВЛАДИМИР МАКАЇ – пекар (1936–2015) з Руского Керестура ИРИНА ВАРҐА (1934–2015) з Руского Керестура З любову и почитованьом памятку на ню чуваю брат Любо зоз супругу и дзецми, андя Ирина зоз фамелию, андя Слава зоз дзецми Спочивайце у мире Божим!

З любову и почитованьом, памятку на ньго буду чувац його дзеци: Славка, Сенка, Янко, Юлин и Михал зоз фамелиями, нєвеста Оленка, унуки и праунуки Дзекуєме шицким цо го пришли випровадзиц на його остатню драгу. Спочивайце у мире Божим!

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Наполнєли ше 16 роки як нас занавше охабел наш оцец и дїдо, а 31. марца 2015. року ожалосцених нас охабела наша мила мац, баба и прабаба

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 9. априла 2015. року наполнєли ше штерацец смутни днї як нас занавше зохабела наша мила супруга, мац и баба

ГЕЛЕНА ЦИРБА народзена ЧОРДАШ (1948–2015) зоз Шиду ИРИНА ВАРҐА МИРОН ВАРҐА (1933–1999) з Руского Керестура (1934–2015) Їх любов и доброту у шерцу ноша синове Славко и Янко, нєвести Славка и Весела, унуки Иґор зоз супругу Мануелу, Ясмина зоз супругом Жельком, Сашо, Дадо и праунучата

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 6. априла 2015. року наполнєли ше шейсц смутни мешаци як нас у Канади зохабела наша мила дзивка и шестра

Зоз любову и почитованьом памятку на ню чуваю супруг Мирослав, син Мирослав зоз супругу Єлену, дзивка Наташа зоз супругом Владимиром и унуки Лука и Елена Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Прешли уж 40 смутни днї як ше преселєла до вичносци наша сваха

* дзе

цо будзе *

ТРИБИНА У КПД “КАРПАТИ”

ЛЮБИЦА КОЛБАС народзена РАЦ (1946–2014)

Памятку на ню у своїх шерцох занавше чуваю мац Наталия, шестри Мелания и Мария, та браца Дюра, Янко и Юлин з фамелия-

28 РУСКЕ СЛОВО

ГЕЛЕНА ЦИРБА народзена ЧОРДАШ (1948–2015) зоз Шиду Памятку на ню чуваю сватово Варґово зоз Руского Керестура. Спочивайце у мире Божим!

На стреду 15. априла на 19 годзин у КПД “Карпати” у Вербаше будзе отримана трибина о актуалних роботох у польопривреди. На трибини буду бешедовац польопривредни инжинєре Андрей и Владимир Тамаш.

10. АПРИЛ 2015.

ИНФОРМАТОР

* дзе цо будзе *

ВЕЛЬКОНОЦНИ КОНЦЕРТ КУД “ТАРАС ШЕВЧЕНКО” У ДЮРДЬОВЕ На нєдзелю, 12. априла, на 20 годзин у Велькей сали Дома култури у Дюрдьове будзе отримани традицийни рочни Вельконоцни концерт КУД “Тарас Шевченко” на котрим буду участвовац шицки секциї того Дружтва.

*** ДЗЕЦИНСКА ПРЕДСТАВА У РКЦ На штварток, 16. априла, у Руским културним центру у Новим Садзе, Йована Суботича 8, будзе дзецинска програма “Витаме яр” и премиєра дзецинскей бабкарскей представи “Медведзова женїдба”. Програма почина на 19,30 годзин. ***

ВЕЛЬКОНОЦНA ПРОГРАМA У КОЦУРЕ

На Перши дзень Велькей ноци, 12. априла на 9,30 годзин, у Церковней сали Грекокатолїцкей церкви у Коцуре ше отрима традицийна културно-уметнїцка програма. Програма того року будзе и рижнороднєйша бо, попри виставох иконох, школярских роботох, писанкох и вельконоцних икебанох, орґанизаторе орґанизую и виставу фотоґрафийох зоз прешлосци и терашньосци Грекокатолїцкей парохиї Успения Пресвятей Богородици. Вистава будзе вихаснована и за вибор фотоґрафийох хтори войду до репрезентативней моноґрафиї Чувар вири, язика и народа – 250 роки Грекокатолїцкей церкви у Коцуре. У културно-уметнїцкей часци програми наступя дзеци Основней школи “Братство єдинство” и Хор Успения Пресвятей Богородици з вельконоцнима писнями “Прийдите поклонимся” и “Согласно заспиваймо”. Уход безплатни.

10. АПРИЛ 2015.

Gorodska uprava za za|itu `ivotnogo {tredku na osnovi ~lena 29. Zakona o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok (“Slu`beni gla{n<k Republiki Serbi<” ~islo 135/04 i 36/09), obyvxw

OBVISCENW

o prinw{enim ri{enx зоз хторим дата согласносц на Студию о precenqovanю vpl>vu на животни штредок проєкта – “Продукцийни обєкт за рециклажу нєопасних електронских одруткох” No {i telq prowk ta “Е-РЕЦИКЛАЖА” D.O.O. Молиєрова 6/6 Novи Sad, поднєсол вимогу за даванє согласносци на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта “Мa}azionovanw опасних и nwopasnих електричних и електронских odrutkoh и нєопасних компонентох хтори настали зоз управяньом з електричнима и електронскима одрутками” у Уl<cи Индустрийска, у Новим Садзе, na katasterskej parceli ~islo 3364/3, K.O. Novi Sad I, Gorod Novi Sad. Posle zaprovadzenogo postupku и предкладу Технїчней комисиї, Gorodska uprava za za|itu `ivotnogo {tredku dny 6. априла 2015. roku prinwsla ri{enw ~islo VI-501-10/15 зоз хторим дата согласносц на предметну Студию.

Z cilqom obviscovany zainteresovanej yvnosci tekst ri{eny obyvxw {e u calosci: Gorodska uprava za za|itu `ivotnogo {tredku, na osnovi ~lena 24. Zakona o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok (“Slu`beni gla{n<k RS”, ~s.

135/04 i 36/09) i ~lena 192 pasus 1. Zakona o ob|im upravnim postupku (“Slu`beni novini SRX” ~islo 33/97 i 31/01 i “Slu`beni gla{n<k RS” ~islo 30/10) i ~lena 11., 34. i 36. Odluki o Gorodskih upravoh Gorodu Novogo Sadu (“Slu`beni novini Gorodu Novogo Sadu”, ~islo 52/08, 55/09, 11/10, 39/10, 60/10 и 69/13), postupaxci po vimogi no{itely prowkta “Е-РЕЦИКЛАЖА” D.O.O. Молиєрова 6/6 Novи Sad, za odlu~ovanw o potrebi precenqovany vpl<vu na `ivotni {tredok prowkta “Мa}azinovanw опасних и nwopasnих електричних и електронских odrutkoh и нєопасних компонентох хтори настали зоз управянєм електричнима и електронскима одрутками” prino{i

RI[ENW

1. Дава ше согласносц на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок за проєкт – Мa}azinovanw опасних и nwopasnих електричних и електронских odrutkoh и нєопасних компонентох хтори настали зоз управяньом електричнима и електронскима одрутками”, у Улїци Индустрийска, у Новим Садзе, na katasterskej parceli ~islo 3364/3, K.O. Novi Sad I, Gorod Novi Sad, no{itely prowkta “ЕРЕЦИКЛАЖА” D.O.O. Молиєрова 6/6 Novи Sad. 2. Обовязує ше нo{itelq prowkta `e: – prowkt vivedze u skladze zoz технїчну dokumentacix и условиями и мирами защити хтори утвердзели други овласцени орґани и орґанизациї а дани у прилогу Студиї; – обезпечи условия и запровадзи мири за зоперанє, зменшанє лєбо одклоньованє чкодлївих вплївох на животни штредок, хторих єст у Студию, поглавє 8. “Опис мирох з цильом зопераня, зменшаня лєбо доклоньованє каждого значнєйшого чкодлївих вплївох на животни штредок”; 3. Ношитель проєкта длужни обезпечиц вивершованє програми нєпреривного провадзеня у складзе зоз важацима предписанями хтори дефиновани зоз поглавйом 9. “Програма провадзеня вплїву на животни штредок ” и же податки достати зоз мониторинґом доручує Аґенциї за защиту животного штердку, Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду и Городскей управи за инспекцийски роботи – Обласц инспекциї за защиту животного штредку;

OBGRUNTOVANW

No{itelq prowkta “Е-РЕЦИКЛАЖА” D.O.O. Молиєрова 6/6 Novи Sad, podnwsol vimogu za даванє согласносци на Студию о precenqovanю vpl<vu na `ivotni {tredok prowkta “Мa}azinovanw опасних и nwopasnих електричних и електронских odrutkoh и нєопасних компонентох хтори настали зоз управяньом з електричнима и електронскима одрутками” у улїци Индустрийска, у Новим Садзе,

na katasterskej parceli ~islo 3364/3, K.O. Novi Sad I, Gorod Novi Sad. Зоз предметним проєктом предвидзене виключно маґазионованє електричних и електронских одруткох, флуоросцентних цивох хтори маю живу, одруткох хтори маю азбест, витрошених батерийох и акумулатори. Плановани дньови унос одруткох (капацитет маґазину) воиноши 1т/дзень опасного и 1т/дзень нєопасних одруткох. На рочним уровню капацитет маґазионованя виноши 264т опасного и 264т нєопасних одруткох. Максимални капацитет маґазину виноши 20т опасного и 20т нєопасних одруткох.

Lokaciy i namena prowkta, u skladze zoz Informacix o lokaci<, ~islo V-353-630/14 od 4. септемbra 2014. roku, htori vidala Gorodska uprava za urbanizem i kvartelqni roboti Gorodu Novogo Sadu.

U skladze zoz Zakonom o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok i Praviln<kom o postupku яvnogo uvidу, prezentaci< i yvnej rozpravi o studi< o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok (“Slu`beni gla{n<k RS”, ~islo 69/05) zaprovadzeni postupok precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok i obezpe~ene u~astvovanw zainteresovanih or}anoh i or}anizaijoh i yvnosci. U zakonskim terminw, htori predvidzeni za yvni uvid, Stduiy o precenqovanx vpl<vu prowkta na `ivotni {tredok bula vilo`ena u prostorijoh Gorodskej upravi za za|itu `ivotnogo {tredku po 10. марта 2015. roku.

Pod ~as tirvany yvnogo uvida nw doru~eni dumany i zauvagi u pisanej formi na Studix o precenqovanx vpl<vu prowkta na `ivotni {tredok z boku zaintersovanih or}anoh, or}anizacijoh i yvnosci an< nw bulo vinw{eni dumanя zainteresovanwj yvnosci pod ~as prezentaci< i yvnej rozpravi htora otrimana 11. марта 2015. roku co konstantovane u zapisn<ku ~islo VI-501-10/15 од 11. марта 2015. roku.

Zoz ri{enqom о obrazovanx i menovanx predsidately i ~lenoh tehn<~nej komisi< za ocenu Studi< o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok проєкта “Мa}azinovanw опасних и nwopasnих електричних и електронских odrutkoh и нєопасних компонентох хтори настали зоз управяньом з електричнима и електронскима одрутками” у улїци Индутрийска, у Новим Садзе, na katasterskej parceli ~islo 3364/3, K.O. Novi Sad I, Gorod Novi Sad, нo{itelя prowkta “Е-РЕЦИКЛАЖА” D.O.O. Молиєрова 6/6 Novи Sad, VI-501-10/15 od 19. фебруара 2015. roku, obrazovana Tehn<~na komisiy za ocenqovanw Studi< o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok prowkta, htora vipitala Studix o precenqovanx vpl<vu i posle zaprovadzenogo, zoz zakonom utverdzenim postupkom, o svowj roboti tomu or}anu doru~ela zvit ~islo VI-501-10/15 od 31. марца 2015. roku zoz ocenu predmetnej Studi< o precenqovanx vpl<vu i zoz predkladom `e {e na istu da soglasnosc.

Zoz uvidom do kompletnej dokumentaci<, posle zaprovadzenogo postupku i zvitu tehn<~nej komisi< konstantovane `e Studiy zrobena u skladze zoz Zakonom o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok, Praviln<kom o zmistu studi< o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok (“Slu`beni gla{n<k RS”, ~islo 69/05) i Ri{enqom o potrebi precenqovany vpl<vu i o odredzovanx obsygu i zmistu studi< ~islo VI-501-1171/14 od 5. децембра 2014. roku, htoru prinwsla Gorodska uprava za za|itu `ivotnogo {tredku Gorodu Novogo Sadu.

Ked {e Prowkt vivedze u skladze zoz tehn<~nu dokumentacix i ked {e vipo~itux {icki predvid ze niu mi ri za zmen {anw lwbo zo pe ranw ~kodl<vih vpl<voh na `ivotni {tredok zoz to~ki 2. i 3. to go ri {eny, ro bo ta obwkta nw bud ze zna~nwj{e zagro`ic `ivotni {tredok.

Na osno vi go re na ved ze no go ri {e ne yk u diсpozitive.

Pouka o pravnim l<ku: Toto ri{enw konw~ne u upravnim postupku. Prociv togo ri{eny no{itelq Prowkta mo`e poru{ac upravni spor pred Upravnim sudom u ~a{e od 30 dn< od dny primany ri{eny, a zainteresovana yvnosc u ~a{e od 30 dn< od dny obyvjovany obvisceny o prinw{enim ri{enx u sredstvoh yvnogo informovany.

РУСКЕ СЛОВО 29

ИНФОРМАТОР

Gorodska uprava za za|itu `ivotnogo {tredku na osnovi ~lena 29. Zakona o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok (“Slu`beni gla{n<k Republiki Serbi<” ~islo 135/04 i 36/09), obyvxw

OBVISCENW

o prinw{enim ri{enx `e potrebne precenqovanw vpl>vu застатого стану и о одредзованю обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву na `ivotni {tredok prowkta baznej stan>ci mobilnej telefoni> “NS-Телеп” – НС48, НСХ48, НСУ48 No{itelq prowkta “Tелеком Сербия” a.d. Takovska 2, Beo}rad, podnwsol tomu or}anu vimogu za odlu~ovanw o potrebi precenqovany vpl<vu застатого стану na `ivotni {tredok prowkta – baznej stan<ci mobilnej telefoni< “NS-Телеп” – НС48, НСХ48, НСУ48 u ul<ci Ґорана Ковачича 22, u Новим Садзе, na katasterskej parceli ~islo 5930/9 K.O. Нови Сад II, Gorod Novi Sad. Posle zaprovadzenogo postupku, Gorodska uprava za za|itu `ivotnogo {tredku 2. априла 2015. roku prinwsla ri{enw ~islo VI-501-38/15, `e potrebne precenqovanw vpl<vu застатого стану na `ivotni {tredok i o odredzovanx obsygu i zmistu studi< o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok.

Z cilqom obviscovany zainteresovanej yvnosci tekst ri{eny obyvxw {e u calosci: Gorodska uprava za za|itu `ivotnogo {tredku, na osnovi ~lena 10. pasus 4. i 5.

Zakona o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok (“Slu`beni gla{n<k RS”, ~s.

135/04 i 36/09) ~lena 192 pasus 1. Zakona o ob|im upravnim postupku (“Slu`beni novini SRX” ~islo 33/97 i 31/01 i “Slu`beni gla{n<k RS” ~islo 30/10) i ~lena 11., 34. i 36. Odluki o Gorodskih upravoh Gorodu Novogo Sadu (“Slu`beni novini Gorodu Novogo Sadu”, ~islo 52/08, 55/09 i 11/10, 39/10, 60/10 i 69/13), postupaxci po vimogi no{itely prowkta “Tелеком Сербия” a.d. Takovska 2, Beo}rad, za odlu~ovanw o potrebi precenqovany vpl<vu na `ivotni {tredok prowkta baznej stan<ci za mobilnu телефонию “NS-Телеп” – НС48, НСХ48, НСУ48, prino{i

RI[ENW 1. Utverdzuw {e `e za prowkt baznej stan<ci za mobilnu telefonix, “NS-Телеп” – НС48, НСХ48, НСУ48 u ul<ci Ґорана Ковачича 22, u Новим Садзе, na katasterskej parceli ~islo 5930/9 K.O. Нови Сад II, Gorod Novi Sad (u dalq{im tekstu No{itelq Prowkta) potrebne precenqovanw vpl<vu na `ivotni {tredok.

2. Odredzuw {e `e No{itelq Prowkta, Studix o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok za prowkt – baznej stan<ci mobilnej telefoni< “NS-Телеп” – НС48, НСХ48, НСУ48 u ul<ci Ґорана Ковачича 22, u Новим Садзе, na katasterskej parceli ~islo 5930/9 K.O. Нови Сад II, Gorod Novi Sad, u poglydze obsygu zmistu, virobku u skladze zoz ~lenom 17. Zakona o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {trredok i Praviln<kom o zmistu studi< o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok (“Slu`beni gla{n<k RS”, ~islo 69/05)

OBGRUNTOVANW

No{itelq Prowkta “Tелеком Сербия” a.d. Takovska 2, Beo}rad, podnwsol tomu or}anu vimogu za odlu~ovanw o potrebi precenqovany vpl<vu na `ivotni {tredok prowkta – baznej stan<ci za “NS-Телеп” – НС48, НСХ48, НСУ48 u ul<ci Ґорана Ковачича 22, u Новим Садзе, na katasterskej parceli ~islo 5930/9 K.O. Нови Сад II, Gorod Novi Sad. U skladze zoz Zakonom o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok, o podnw{enej vimogi obviscena yvnosc z ogla{ovanqom u sredstvoh yvnogo informovany i MZ “Братство Телеп” и Весна Куртеш як заинтересована явносц. У законом предписаним терминє, Весна Куртеш поднєсла вимогу зоз хторим ше глєда же ше вимога за одлучованє о потреби преценьованя вплїву одруци як нєблагочасову поволуюци ше на преклузию бпо члену 44. пасус 2. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок.

Prowkt виведзени и postavена тросекторна antenskа sistemа зоз антенами типа 742241 за обсяги GSM 900, GSM 1800 и UMTS и розпоредзени су по азимутох 0.1 ступень, 112.3 ступнї и 221.6 ступнї. Konfi}uraciy primodava~a baznej stan<ci za sistemu GSM 900 4+4+4, za GSM 1800 4+4+4, a za UMTS 2+2+2.

Zoz ~lenom 144. Zakona o planovanx i vibudovi (“S.G. RS” ~islo 72/09, 81/09, 64/10-Odluka US од 10. септембра 2010. року 24/11, 121/12 42/13-Odluka US, 50/13-Odluka US, 98/13 Одлука УС, 132/14 и 145/14)) zoz htorim utverdzena okremna fajta obwktoh za htori nw potrebne obezpe~ovac akti kompetentnogo or}anu za vibudov, odnosno akt za okon~ovanw vibudovi, a medzi n<ma i no{a~e antenoh zoz antenami na postoycih budinkoh, dragoh, infrastrukturi i kontejneroh elektroneskej komunikaci<, yk i tipskih kabinetoh baznih stan<coh na odvituxcih no{a~oh, u skladze zoz dumanqom Ministerstva `ivotnogo {tredku, rudarstva i prostornogo planovany ~islo 353-02-01676/2011-02 od 12. xliy 2011. roku, ta no{itelq prowktu nwma obovyzku doru~ic vivod zoz urbanisti~nogo planu lwbo potverdzeni urbanisti~ni prowkt, odnosno akt o urbanisti~nih uslovijoh htori nw star{i od wdnogo roku yk an< idejne ri{enw, lwbo prowkt, lwbo vivod zoz idejnogo prowkta. Ґу наведзеному проєкту ношитель проєкта приложел: Контракт о заєднїцким хаснованбю РБС локация хтори заключени медзи “Tелеком Сербия” a.d. и “TЕЛЕНОР” d.o.o. Поєдинєчни контракт о даваню услугох колокациї хтори заключени медзи “Tелеком Сербия” a.d. и “TЕЛЕНОР” d.o.o. и Фахову оцену обтрехованя животного штредку у локалней зони базней станїци мобилней телефониї “NS-Телеп” – НС48, НСХ48, НСУ48, число 0212/14-270 АP, Фахову оцену обтерхованя животного штредку у локалней зони базней станїци мобилней телефониї “NS-Телеп” – НС48, НСХ48, НСУ48, число 0212/14-270 АP ВИМЕНКИ и Фахову оцену обтрехованя животного штредку у локалней зони базней станїци мобилней телефониї “NS-Телеп” – НС48, НСХ48, НСУ48, число 0212/14-270 АP ВИМЕНКИ 2, хтору виробела акредитована Лабаратория Института “Ватроґаз” zoz Нового Саду.

30 РУСКЕ СЛОВО

Бazna stan<ca mobilnей telefoniї “NS-Телеп” – НС48, НСХ48, НСУ48, ma vkupnu efektivnu виzarxxcu moc od 1279,56 W (за шицки три sektorи) за систему GSM1800 а за систему UMTS вкупна efektivnа виzarxxcа moc 677,68 W (за шицки три сектори).

Posle rozpatrany vimogi no{itely prowkta i podatkoh o predmetnej lokaci<, harakteristikoh i precenqovanx mo`l<vih vpl<voh navedzenogo prowkta na `ivotni {tredok, a maxci u oglydze, `e predmetna radio bazna stan<ca ma efektivnu vizarююцу moc vek{u yk 250 W i mo`e mac zna~nwj{i vpl<v na `ivotni {tredok-to~ku 12. podto~ka 13. Telekomunikacijni obwkti mobilnej telefoni< (baznej radio stan<ci) L<stini II Uredbi o utverdzovanx L<stini prowktoh za htori obovyzne precenqovanw vpl<vu i L<stini prowktoh za htori mo` vimagac precenqovanw vpl<vu na `ivotni {tredok (“S.G. RS” ~islo 114/08), a tot or}an u skladze zoz ~lenom 10. pasus 4. Zakona o precenqovanx vpl<vu odlu~el `e potrebne precenqovanw vpl<vu.

Zoz ~lenom 10. pasus 5. Zakona o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok, predpisane `e zoz odluku zoz htoru utverdzuw `e potrebne precenqovanw vpl<vu prowkta na `ivotni {tredok, nadpatraxci or}an mo`e odredzic i obsyg i zmist studi< o precenqovanx vpl<vu, co u tim slu~ax zrobene.

Okrem rozpatrany intenziteta vpl<vu (vira`eni zoz efektivnu vizarjovanu mocnoscu po{oreny), nadpatraxci or}an u konkretnim slu~ax rozpatrel i tirvanw vpl<vu - bazna stan<ca predstavy kontinualne `ridlo zarjоvаny.

Primenxci na~ala prevenci< i predsotro`nosci (~len 9. pasus 1. podto~ku 2. Zakona o za|iti `ivotnogo {tredku (“S.G. RS”, ~s. 135/04, 36/09, 36/09 – dr. zakon, 72/09 – dr. zakon i 43/11 – odluka US), zoz htorim {e vimaga `e ka`da aktivnosc mu{i buc planovana iz aprovadzena na sposob `e medzi in{im predstavy najmen{i rizik za lxdske zdravw, zoz Studix potrebne dokazac `e za predmetni prowkt budze primenwna najlwp{a rozpokladuxca i dostupna tehnolo}iy, tehn<ka i oprema.

Maxci u oglydze napredok navedzene а окреме специфичносц локациї (густо населєна бивательна зона) нєобходнє виробиц документ зоз хторим ше анализує и оценює квалитет творительох животного штредку на одредзеним просторе, medzisobni vpl<v isnuxcih i planovanih aktivnoscoh i utverdzux usloviy i miri za zoperanw, zmen{anw i odklonqovanw ~kodl<vih vpl<voh na `ivotni {tredok yk i mira u slu~ax udesu i obezpe~ic provadzenw vpl<vu `ridlu zarjovany a to {e viklx~no mu{i obezpe~ic zoz Studix o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok, htoru bi trebal virobic multidisciplinarni fahovi tim. У вязи зоз горе наведзеним, надпоминаме, же ше пред Городску управу за защиту животного щтредку Городу Нового Саду, за исту локацию, улїца Ґорана Ковачича число 22, katasterskа parcelа ~islo 5930/9 K.O. Нови Сад II, Gorod Novi Sad, водзел поступок преценьованя вплїву застатого стану на животни штредок за радио базну станїцу мобилней телефониї “NS-Телеп” – НС48, НСХ48, НСУ48 ношителя проєкта “Tелеком Сербия” a.d., Таковска 2, Беоґрад под числом VI-501-481/11. Дня 30. авґуста 2011. року принєшене ришенє число VI-501-481/11 же нє потребне преценьованє вплїву застатого стану на животни шредок предметней базней станїци. На предметне ришенє Весна Куртеш зоз Нового Саду ул. Милана Савича 8, визавела жалбу, за хтору тот орґан оценєл же є дошлєбиодзена, благочасова и виявена з боку овласценей особи и прешлїдзєл ю Покраїнскому секретарияту за урбанизем, будовательство и защиту животного штредку. Дня 27. октобра 2011. року Покраїнски секретарият за урбанизем, будовательство и защиту животного штредку принєсол ришенє число 130-501-2103/2011-02 од 27. октобра 2011. року зоз хтору одбил жалбу Весни Куртеш як нєосновану. Покраїнски секретарият за урбанизем, будовательство и защиту животного штредку дня 27. децембра 2011. року обвисцел Городску управу за защиту животного штредку же порушани управни поступок по тужби Весни Куртеш зоз Нового Саду, процив ришеня того орґана число: 130-501-2103/2011-02 од 27. октобра 2011. року и глєдал же Городска управа за защиту животного штредку доручи шицки папери хтори ше одноша на тот предмет, а тот орґан и зробел дня 29. децембра 2011. року. Управни суд, Одзелєнє у Новим Садзе зоз свою пресуду III-6 У.13273/11 од 13.03 2014. року уважел тужбу Весни Куртеш и понїщел ришенє Покраїнского секретарията за урбанизем, будовательство и защиту животного штредку число 130-501-2103/2011-02 од 27. октобра 2011. року и предмет врацел надлєжному орґану на повторене одлучованє. После судскей одлуки, Покраїнски секретарият за урбанизем, будовательство и защиту животного штредку 6. мая 2014. року понїщел ришенє Городскей управи за защиту животного штредку число VI-501-481/11 од 30. авґуста 2011. року и врацел предмет на повторени поступок и одлучованє. Поступаюци по упутстве друго ступньового орґану, а пре дальше водзенє поступка, Городска управа за защиту животного штредку ше явела Городскей управи за инспекцийски роботи – Обалсц инспекциї за защиту животного штредку (24. юния 2014. року) и ношителю проєкта “TЕЛЕКОМ СЕРБИЯ” A.D. (11. септембра 2014. року) и глєдала од нїх податкох и документацию хтора потребна за далєше водзенє поступка. Кед ношитель проєкта нє доручел глєдану документацию у чаше Городска управа за защиту животного штредку дня 24. новембра 2014. року под числом VI-501-481/11 принєсла заключок о одруцованю вимогу як нєшоровей. Ношитель проєкта “Tелеком Сербия” a.d., Таковска 2, Беоґрад поднєсол тому орґану вимогу число: VI-501-38/15 од 22. януара 2015. року, за одлучованє о потреби преценьованя вплїву застатого стану на животни штредок проєкта – базней станїци мобилней телефониї “NS-Телеп” – НС48, НСХ48, НСУ48 u ul<ci Ґорана Ковачича 22, u Новим Садзе, na katasterskej parceli ~islo 5930/9 K.O. Нови Сад II, Gorod Novi Sad.

10. АПРИЛ 2015.

ИНФОРМАТОР

После обвисцованя явносци и Весни Куртеш як заинтересованей явносци, Весна Куртеш у терминє поднєсла вимогу у хторей ше глєда же ше вимога за одлучованє о потреби преценьованя вплїву одруци як нєблагочасово, поволуюци ше на преклюзию, по члену 44. пасус 2. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок. Медзитим, маюци у оглядзе судску одлуку и упутство Покраїнского секретарията за урбанизем, будовательство и защиту животного штредку хтори ше одношел на исту локацию, як и же ше проєкт одноши на поставянє базней станїци мобилней телефониї, же преценьованє вплїву на животни штредок преветивна мира защити животного штредку заснована на виробку студиї и запровадзованю консултацийох зоз участвованьом явносци и анализи алтернативним мирох зоз цильом, же би ше позберали подтаки и предвидзи чкодлїви вплїви одредзених проєктох на живот и здравє людзох, флору, и фауну, жем, воду, воздух, климу и пезаж, материялни и културни добра и взаємно дїйствованє тих творительох, як и же ше увердза и предложа мири зоз хторима ше можлїви чкодлїви вплїви можу зопрец, зменшац лєбо одклонїц маюци у оглядзе виводлївосац тих проєктох, а же су предмет преценьованя вплїву и проєкти хтори реализовани без виробку студиї о преценьованю вплїву, а нємаю одобренє за вибудов лєбо ще хасную без употребней дозволи (преценьованє вплїву застатого стану), а кед його виводзенє односно употреба у складзе зоз предписанями зоз хторима ше утвердзуєпланованє и вибудов (член 3. Закона о преценьованю вплїву на животни штредку), тот орґан одлучелже потребне преценьованє вплїву застатого стану и одредзел обсяг и змист Студиї.

Na osnovi gore navedzenogo, ri{ene yk u dispozitive.

Pouka o pravnim l<ku: Prociv togo ri{eny ношитель проєкта mo`e viyvic `albу Pokra<nskomu sekretariytu za urbanizem, budovatelqstvo i za|itu `ivotnogo {tredku u ~a{e 15 dn< od dny primany ri{eny, po tim or}anu.

Zainteresovana yvnosc mo`e обyvic `albu prociv togo ri{eny u ~a{e 15 dn< od dny obyvjovany u sredstvoh yvnogo informovany, po tim or}anu.

10. АПРИЛ 2015.

Городска управа за защиту животного штредку на основи члена 29. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок (“Службени глашнїк Републики Сербиї” число 135/04 и 36/09), обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о принєшеним ришеню же нє потребне преценьованє вплїву застатого стану на животни штредок проєкта “Виведзених обєктох-Експлоатацийних студньох: “Мinaqua 3”, “Мinaqua 4”, “Мinaqua 5” na жридлє “BB MINAQUA” u Novim Sadze Ношитель проєкта “BB MINAQUA” ДОО, Футожска драга 93 б, поднєсол вимогу зa одлучованє о потреби преценьованя вплїву застатого стану на животни штредок проєкта “Виведзених обєктохЕксплоатацийних студньох: “Мinaqua 3”, “Мinaqua 4”, “Мinaqua 5” na жридлє “BB MINAQUA” u Novim Sadze, na katasterskих parcelох 1778 и 1782/1, KO Нови Сад II, Gorod Novi Sad. После запровадзеного поступку, Городска управа за защиту животного штредку дня 2. априла 2015. року принєсла ришенє число VI-501-218/15, же нє потребне преценьованє вплїву на животни штредок. З цильом обвисцованя заинтересованей явносци текст ришеня обявює ше у цалосци: Городска управа за защиту животного штредку, на основи члена 10. пасус 4. и 5. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок (“Службени глашнїк РС”, чс. 135/04 и 36/09) и члена 192 пасус 1 Закона о общим управним поступку (“Службени новини СРЮ” число 33/97 и 31/01 и “Службени глашнїк РС” число 30/10) и члена 11., 34. и 36. Одлуки о Городских управох Городу Нового Саду (“Службени новини Городу Нового Саду”, число 52/08, 55/09, 11/10, 39/10, 60/10 и 69/13), поступаюци по вимоги ношителя проєкта “BB MINAQUA” ДОО, Футожска драга 93 б, за одлучованє о потреби преценьованя вплїву зстатого стану на животни штредок проєкта “Виведзених обєктох-Експлоатацийних студньох: “Мinaqua 3”, “Мinaqua 4”, “Мinaqua 5” na жридлє “BB MINAQUA” u Novim Sadze приноши

РИШЕНЄ

1. Утвердзує ше же за проєкт “Виведзених обєктох-Експлоатацийних студньох: “Мinaqua 3”, “Мinaqua 4”, “Мinaqua 5” na жридлє “BB MINAQUA” u Novim Sadze na katasterskих parcelох 1778 и 1782/1, KO Нови Сад II, Gorod Novi Sad, ношителя проєкта “BB MINAQUA” ДОО, Футожска драга 93 б, Нови Сад, нє потребне преценьованє вплїву на животни штредок; 2. Обовязує ше ношитель проєкта же ше притримує uslovijoh i miroh зaщiti жivotnogo шtredku htori predvidyeni u Prilogu 1. зоз Вимогу, зоз шицкима предкладами, податками и документацию; 3. Обовязує ше ношитель проєкта же за предметни студнї виходує водову дозволу у складзе зоз Законом о водох (“Службени глашнїк Републики Сербиї” число 30/10 и 93/12) и точку 3. подточку 3.2 Звиту и виполнєтосци условийох зоз водних условийох и водней согласносци за видаванє водней дозволи, число I-177/8-14 od 26.06.2014. року, хторе видало ЯВП “Води Войводини” Нови Сад.

ОБГРУНТОВАНЄ

Ношитель проєкта “BB MINAQUA” D.O.O. Футожска драга 93 б, поднєсол тому орґану вимогу зa одлучованє о потреби преценьованя вплїву застатого стану на животни штредок проєкта “Виведзених обєктох-Експлоатацийних студньох: “Мinaqua 3”, “Мinaqua 4”, “Мinaqua 5” na жридлє “BB MINAQUA” u Novim Sadze, na katasterskих parcelох 1778 и 1782/1, KO Нови Сад II, Gorod Novi Sad. У складзе зоз Законом о преценьованю вплїву на животни штредок, о поднєшеней вимоги обвисцена явносц з оглашованьом у средствох явного информованя и МЗ “Братство-Телеп”. У зоз законом предписаним терминє нє доручени думаня заинтересованих орґанох, орґанизация и явносци. Зоз увидом до документациї хтора доручена зоз вимогу и дополнєньом вимоги, по запровадзеним поступку розпатраня документациї, тот орґан утвердзел же наведзени обєкт (студнї) нє буду значнєйше вплївовац на животни штредок, та нє потребни виробок Студиї. У цеку поступка розпатраня вимоги константоване же предметни проєкт облапя залапйованє поджемней минералней води у кругу фабрики “BB Мinaqua” Нови Сад. Предмет преценьованя вплїву то студнї за експлоатацию поджемней води хтори у функциї иснуюцого продукцийного погона за продукцию фляшованей води и безалкоголного напою. Предметни студнї хасную ше з цильом обезпечованя додатних количествох води за фляшованє. Квалитет залапеней води (физично-хемийски и микробиолоґийни характеристики) нє предмет того ришеня. Локация и намена проєкта у складзе зоз Думаньом о условийох за додатне видаванє будовательней дозволи зоз ситуацийним планом, число 111373/147 од 15.12.2014. року, хторе видало ЯП Урбанизем Нови Сад. Ґу вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву предметного проєкта на животного штредок, приложени: – пополнєна вимога за одлучованє о потреби преценьованє вплї-

ву на животни штредок – Прилог1, у складзе зоз Правилнїком о змисту вимоги о потреби преценьованя вплїву и змисту вимоги за одредзованє обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву на животни штредок (“С.Г. РС” число 69/2005); – Думанє у поступку видаваня водопривредних условийох число I-1581-/8-3 од 25.11.2008. року хторе видало ЯВП “Води Водйводини” Нови Сад; – Проєкт виведзеного обєкта експлоатацийней студнї “Minaqua 3” число 45-I/11 хторе виробело “GECO-инженєринґ” ДОО, Беоґрад, Проти Матея 71, новембар 2011. року; – Проєкт виведзеного обєкта експлоатацийней студнї “Minaqua 4” число 45-II/11 хторе виробело “GECO-инженєринґ” ДОО, Беоґрад, Проти Матея 71, новембар 2011. року; – Проєкт виведзеного обєкта експлоатацийней студнї “Minaqua 5” число 45-III/11 хторе виробело “GECO-инженєринґ” ДОО, Беоґрад, Проти Матея 71, новембар 2011. року; – Ришенє о водних условийох, число 104-325-733/2011-01 од 3.05.2012. року, хторе видал Покраїнски секретарият за польопривреду, водопривреду и лєсарство; – Ришенє о утвердзених и оверених резервох поджемних водох – жридла (студнї BB Minaqua 1, BB Minaqua 2, BB Minaqua 3, BB Minaqua 4, BB Minaqua 5) число 115-310-139/2012-02 од 31.08.2012. року хторе видал Покраїнски секретарият за енерґетику и минерални сировини; – Змист о виполнєтосци условийох зоз водних условийох и водней согласносци за видаванє водней дозволи, число I-177/8-14 од 26.06.2014. року, хторе видало ЯВП “Води Водйводини” Нови Сад; – Думанє о условийох за додатне видаванє будовательней дозволи зоз ситуацийним планом, число 111373/14 од 15.12.2014. року, хторе видало ЯП Урбанизем Нови Сад.

– Ришенє о зонох санитарней защити жридла природней минералней води “Minaqua” у Новим Садзе, число 530-02-843/2008-04 од 13.10.2009. року, хторе видало Министерство здравя. Зоз дорученей докумнтециї константоване же ше предметни проєкт находзи на Лїстини II Уредби о утвердзованю лїстини проєктох за хтори обовязне преценьованє вплїву и Лїстини проєктох за хтори ше може вимагац преценьованє вплїву на животни штредок (“С.Г. РС” число 84/05), под числом 9 точка 5) пошореня за залапянє и преробок поджемних водох, полнєнє и пакованє. За залапянє поджемней води, студнї BB Minaqua 3, BB Minaqua 4, BB Minaqua 5, видане Ришенє о водових условийох з боку Покраїнского секретарияту за польопривреду, водопривреду и лєсарство, зоз хторим предписани технїчни вимоги у поглядзе глїбини залапяня, експлоатацийного капацитета, конструкциї студнї, опреми за провадзенє характеристики студнї и залапеней води и отримуюцого хаснованя минералней сировини. Тиж так константоване же робота предметних студньох нє вплївує на режим роботи иснуюцих студньох у рамикох фабрики и ширшого подруча. Ескплоатация води нє ма вплїв на водообезпечованє подруча Нового Саду з оглядом на тото же предметни студнї церпя воду на глїбинох зоз пасмох поджемних хтори нє у медзисобней гидрауличней вязи зоз виданима за водообезпечованє. Предметни студнї каптирани у ґеолоґийним седименту плиоцена, у другим и трецим водоносним горизонту (119м-151м, и 215м260м) зоз чим оможлївена защита од заґадзованя зоз поверхових и поджемних водох под вплївом факторох вонкашнього штредку. На основи виведзених гидроґеолоґийних виглєдованьох дефиновани експлоатацийни количества минералней води за кажду студню и одредзени биланси резерви поджемней води за предметни студнї з боку Покраїнского секретарията за енерґетику и минералнисировини. Ушоренє и защита зони вплїву студньох предписани су зоз одредзованьом узшей и ширшей санитарней зони зоз ришеньом Министерства здравя число 530-02-843/2008-04 од 13.01.2009. року. Маюци у оглядзе шицки наведзени факти, як и хаснованє водних ресурсох спрам концепту отримуюцого управяня зоз почитованьом условийох и мирох защити животного штредку хтори предписани зоз технїчну документацию, запровадзованє и отримованє санитарней зони, у чаше вибудови и експлоатациї обєкта предметн проєкт нє будзе неґативно вплївовац на стан животного штредка. Як ше право на окремне хаснованє водох здобува зоз водну дозволу обовязка ношителя проєкта же за предметни студнї обазпечи водну дозволу у складзе зоз Законом о водох (“С.Г. РС”, чс.

30/10 и 93/12), у чаше предписаним у точки 3. подточка 3.2 Змисту о виполнєтосци условийох зоз водних условийох и водней согласносци за видаванє водней дозволи, число I-177/8-14 од 26.06.

2014. року хторе видало ЯВП “Води Водйводини” Нови Сад; На основи горе наведзеного, одлучене як у диспозитиве. Поука о правним лїку: Процив того ришеня може ше виявиц жалба Покраїнскому секретарияту за урбанизем, будовательство и защиту животного штредку у чаше 15 днї од дня приманя ришеня, по тим орґану. Заинтересована явносц може виявиц жалбу процив того ришеня у чаше 15 днї од дня обявйованя у средствох явного информованя, по тим орґану.

РУСКЕ СЛОВО 31

ИНФОРМАТОР * дзе цо будзе *

ДНЇ ТЕАТРА У КОЦУРЕ у Доме култури Коцур буду 17. 18. и 19. априла, з нагоди ювилейох 40-рочнїци театралней творчо сци, 45 роки роботи у култури и 60 роки живота нашого ґлумца и режисера, Дюри Макая. *17. април 2015, пияток, 19 годзин – отверанє вистави фотоґрафийох, 19, 30 годзин – проєкция представи “Франтовнїца”, проєкция представи “Святко и Меланка”. *18. април 2015, собота, 19,30 годзин – проєкция представи “Поп Чира и Поп Спира”, проєкция представи “Мистер долар”. *19. април 2015, нєдзеля, 19,30 годзин – проєкция представи “Зла жена”, проєкция представи “Ожало сцена фамелия”. Орґанизацийни одбор MALI OGLA[KI DIHTOVANW oblakoh i dzveroh zoz neopren-}umu. Telefon: 063/8238-767.

PRAVIME po meri roletni i garmonikovo dzveri. Tel: 063/8238-767 i (025) 58-27-710. Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основу члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок (“Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о поднєшеней вимоги о повтореним поступку о потреби преценьованя вплїву застатого стану на животни штредок проєкта Ношитель проєкта “TЕЛЕНОР” д.о.о., Младежских бриґадох 90, Нови Беоґрад, у повторени поступку, поднєсол вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву застатого стану на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї “НС Телеп 2”, у улїци Ґорана Ковачича число 22, на катастерскей парцели число 5930, К.О. Нови Сад II, Город Нови Сад, а на основи животного штредку число 130-501-33/2015-02 од 27.02.2015. року, зоз хторим ше понїщує ришенє Городскей управи за за защиту животного штредку Городу Нового Саду, число VI-501-8/11 од 12.12.2014. року и предмет враца на повторени поступок и одлучованє. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у про сторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 годзин. Шицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду.

32 РУСКЕ СЛОВО

Gorodska uprava za za|itu `ivotnogo {tredku na osnovi ~lena 29. Zakona o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok (“Slu`beni gla{n<k Republiki Serbi<” ~islo 135/04 i 36/09), obyvxw

OBVISCENW

o prinw{enim зоз хторим дата согласносц на Студию о precenqovanю на животни штредок проєкта “Vibudov stan>ci зa obezpe~ovanw motornih prevozkoh zoz гorivom zoz provadzacim zmistom, poverhnosci: Pri`emw (P)” No{itelq prowkta “SB COMPANY” D.O.O., Novи Sad, Had`i Ruvimova 1, поднєсол вимогу за даванє согласносци на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта “Vibudov stan<ci зa obezpe~ovanw motornih prevozkoh zoz гorivom zoz provadzacim zmistom poverhnosci: Pri`emw (P)”, na Novosadskej dragi, у Veterniku, na katasterskej parceli ~islo 1772/1, K.O. Veternik I, Gorod Novi Sad. Posle zaprovadzenogo postupku и предкладу Технїчней комисиї, Gorodska uprava za za|itu `ivotnogo {tredku dny 7. априла 2015. roku prinwsla ri{enw ~islo VI-501-206/15 з хторим дата согласносц на предметну Студию.

Z cilqom obviscovany zainteresovanej yvnosci tekst ri{eny obyvxw {e u calosci: Gorodska uprava za za|itu `ivotnogo {tredku, na osnovi ~lena 24. Zakona o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok (“Slu`beni gla{n<k RS”, ~s.

135/04 i 36/09) i ~lena 192 pasus 1 Zakona o ob|im upravnim postupku (“Slu`beni novini SRX” ~islo 33/97 i 31/01 i “Slu`beni gla{n<k RS” ~islo 30/10) i ~lena 11., 34. i 36. Odluki o Gorodskih upravoh Gorodu Novogo Sadu (“Slu`beni novini Gorodu Novogo Sadu”, ~islo 52/08, 55/09, 11/10, 39/10, 60/10 и 69/13), postupaxci po vimogi no{itely prowkta prowkta “SB COMPANY” D.O.O., Novи Sad, Had`i Ruvimova 1, у поступку одлучованя о даваню согласносци на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта – “Vibudov stan<ci ya obezpe~ovanw motornih prevozkoh zoz }orivom zoz provadzacim zmistom poverhnosci: Pri`emw (P)”, после запровадзеного поступку и звиту технїчней комисиї, prino{i

RI[ENW

1. Дава ше согласносц на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок за проєкт – “Vibudov stan<ci ya obezpe~ovanw motornih prevozkoh zoz }orivom zoz provadzacim zmistom poverhnosci: Pri`emw (P)”, na Novosadskej dragi, у Veterniku, na katasterskej parceli ~islo 1772/1, K.O. Veternik I, Gorod Novi Sad, no{itely prowkta “SB COMPANY” D.O.O. Had`i Ruvimova 1, Novи Sad. 2. Обовязує ше нo{itelq prowkta `e: – prowkt vivedze u skladze zoz технїчну dokumentacix и условиями и мирами защити хтори утвердзели други овласцени орґани и орґанизациї а дани у прилогу Студиї; – обезпечи условия и запровадзи мири за зоперанє, зменшанє лєбо одклоньованє чкодлївих вплївох на животни штредок, хторих єст у Студиї, поглавє 11. “Опис мирох з цильом зопераня, зменшаня лєбо доклоньованє каждого значнєйшого чкодлївих вплївох на животни штредок”; 3. Ношитель проєкта длужни обезпечиц вивершованє програми нєпреривного провадзеня у складзе зоз важацима предписанями хтори дефиновани зоз поглавйом 12. “Програма провадзеня вплїву на животни штредок ” и же податки достати зоз мониторинґом доручує Аґенциї за защиту животного штердку, Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду и Городскей управи за инспекцийски роботи – Обласц инспекциї за защиту животного штредку;

OBGRUNTOVANW

No{itelq prowkta “SB COMPANY” D.O.O., Novи Sad, Had`i Ruvimova 1, поднєсол вимогу за даванє согласносци на Студию о преценьованю на животни штредок проєкта “Vibudov stan<ci зa obezpe~ovanw motornih prevozkoh zoz гorivom zoz provadzacim zmistom poverhnosci: Pri`emw (P)”, na Novosadskej dragi, у Veterniku, na ka-

tasterskej parceli ~islo 1772/1, K.O. Veternik I, Gorod Novi Sad. Зоз предметним проєктом плановане поставянє резервоара за гориво и то: два резервоари вкупней запремини 120 метери кубика (2х60 кубни метери) и резервоар та ТНҐ капацитета 30 метери кубни. Зоз проєктом предвидзени и други провадзаци змисти.

Lokaciy i namena prowkta, u skladze zoz Ришеньом зоз хторим ше видава локацийска дозвола число V-353-666 od 14. новемbra 2013. roku, htori vidala Gorodska uprava za urbanizem i kvartelqni roboti Gorodu Novogo Sadu.

U skladze zoz Zakonom o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok i Praviln<kom o postupku яvnogo uvidу, prezentaci< i yvnej rozpravi o studi< o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok (“Slu`beni gla{n<k RS”, ~islo 69/05) zaprovadzeni postupok precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok i obezpe~ene u~astvovanw zainteresovanih or}anoh i or}anizaijoh i yvnosci. U zakonskim terminw, htori predvidzeni za yvni uvid, Stduiy o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok проєкта и обезпечене участвованє заинтересованих орґанох, орґанизацийох и явносци так же у поднешеней вимоги явносц обвисцена у средствох явного информованя, а як заинтересована орґан обвисцена и МЗ “Ветерник”. У законским чаше, хтори предвидзени за явни увид, Студия о преценьованю вплїву bula vilo`ena u prostorijoh Gorodskej upravi za za|itu `ivotnogo {tredku po 9. марец 2015. roku. Pod ~as tirvany yvnogo uvida nw doru~eni dumany i zauvagi u pisanej formi na Studix o precenqovanx vpl<vu prowkta na `ivotni {tredok z boku zaintersovanih or}anoh, or}anizacijoh i yvnosci an< nw bulo vinw{eni dumanя zainteresovanwj yvnosci pod ~as prezentaci< i yvnej rozpravi htora otrimana 10. марта 2015. roku co konstantovane u zapisn<ku ~islo VI-501-206/15 од 10. марта 2015. roku.

Zoz ri{enqom о obrazovanx i menovanx predsidately i ~lenoh tehn<~nej komisi< za ocenu Studi< o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok проєкта “Vibudov stan<ci зa obezpe~ovanw motornih prevozkoh zoz гorivom zoz provadzacim zmistom poverhnosci: Pri`emw (P)”, na Novosadskej dragi, у Veterniku, na katasterskej parceli ~islo 1772/1, K.O. Veternik I, Gorod Novi Sad, нo{itelя prowkta “SB COMPANY” D.O.O., Novи Sad, Had`i Ruvimova 1, число VI-501-206/15 od 19. фебруара 2015. roku, obrazovana Tehn<~na komisiy za ocenqovanw Studi< o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok prowkta, htora vipitala Studix o precenqovanx vpl<vu i posle zaprovadzenogo, zoz zakonom utverdzenim postupkom, o svowj roboti tomu or}anu doru~ela zvit ~islo VI-501-206/15 od 3. априла 2015. roku zoz ocenu predmetnej Studi< o precenqovanx vpl<vu i zoz predkladom `e {e na istu da soglasnosc.

Zoz uvidom do kompletnej dokumentaci<, posle zaprovadzenogo postupku i zvitu tehn<~nej komisi< konstantovane `e Studiy zrobena u skladze zoz Zakonom o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok, Praviln<kom o zmistu studi< o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok (“Slu`beni gla{n<k RS”, ~islo 69/05) i Ri{enqom o potrebi precenqovany vpl<vu i o odredzovanx obsygu i zmistu studi< ~islo VI-501-1166/14 od 14. януара 2015. roku, htoru prinwsla Gorodska uprava za za|itu `ivotnogo {tredku Gorodu Novogo Sadu.

Ked {e Prowkt vivedze u skladze zoz tehn<~nu dokumentacix i ked {e vipo~itux {icki predvidzeniu miri za zmen{anw lwbo zoperanw ~kodl<vih vpl<voh na `ivotni {tredok zoz to~ki 2. i 3. togo ri{eny, robota obwkta nw budze zna~nwj{e zagro`ic `ivotni {tredok.

Na osnovi gore navedzenogo ri{ene yk u diсpozitive.

Pouka o pravnim l<ku: Toto ri{enw konw~ne u upravnim postupku. Prociv togo ri{eny no{itelq Prowkta mo`e poru{ac upravni spor pred Upravnim sudom u ~a{e od 30 dn< od dny primany ri{eny, a zainteresovana yvnosc u ~a{e od 30 dn< od dny obyvjovany obvisceny o prinw{enim ri{enx u sredstvoh yvnogo informovany.

10. АПРИЛ 2015.

СПОРТ КОЦУРСКИ РИБАР ЮЛИЯН МУЧЕНСКИ

ЛАПАНЄ РИБИ ЯК РЕКРЕАЦИЯ Сезона лапаня риби почала у марцу, гоч велї ходза лапац риби през цали рок, хвиля аж тераз така же ше рибарe конєчно можу опущиц и препущиц уживаню у спортским, або рекреативним лапаню риби

Ю

лиян Мученски зоз Коцура, член здруженя спортских рибарох “Шуль”, и лапа риби одмалючка, точнєйше од 1958. року. Нє ходзи на змаганя, алє лапац риби ужива як у даякей рекреациї и ходзи скоро кажди дзень на коцурски беґель. Юлиян почал лапац риби ище як школяр, кед коцурски беґель анї нє бул викопани.

– Mал сом 9 роки кед сом почал лапац, у долїнох коло стадиону, дзе сом и одроснул. A риби було – потьки, два-три килово могло влапиц вше, a и караши. Нєшка, накадзи почнє сезона, кед красна хвиля, идзем лапац риби найчастейше на коцурски беґель, а ходзел сом и до Србобрану и на Дунай… Нїч ми нє чежко, бо любим лапац риби. Нє чежко ми анї стануц вчас рано – гвари Мученски. Лапац риби у Сербиї, окрем на рикох, мож и у беґeльох, алє и на озерох котри наменєни праве за тот спорт, лєм на озерох ше муши плациц уходнїцу, алє кед ше идзе дому мож на вецей способи однєсц рибу. Єдна вариянта “влап рибу и врац ю назад”, а друга “одкуп ю на одходзе”. На озерох ше найчастейше и орґанизую змаганя, бо єст направени бокси за змаганє. ЮЛИЯН ЗОЗ НАДОВУ ПАЛЇЧКУ ЛАПЕЛ 20-КИЛOВУ ХАРЧУ

там, алє и у применьованю Закона. Там кед лапиш рибу нє шмеш ю живу винєсц зоз озера, же би ше нє трапела. Поведзме, у Нємецкей, нєт рибокрадошох, шицко муши буц чисте, нє шмеш охабиц шмеце, бо контролую константно, а у нас сом и на свойо очи видзел рибокрадошох. Aлє нє можем им нїч – млади су и моцни, та ше боїм же би ме набили кед бим им дацо повед – гвари Мученски. УНУКОВЕ ТИЖ ЛЮБЯ ЛАПАЦ РИБИ

Лєм у Войводини єст вецей як 100 здруженя рибарох до коОд квалитету опреми завиши и яку вельку рибу мож вла- трих ше мож уключиц, а кажде здруженє орґанизує и спортпиц и вицагнуц зоз води. Нєшка мож набавиц вшелїяку опре- ски змаганя у лапаню рибох. У Войводини здруженя можу му за лапанє рибох, котра може помогнуц же би ше лапелo цо участвовац и на Першенствe Войводини у лапаню риби.

– Нє ходзим на змаганя, найволїм пойсц сам лапац риби, векшу и чежшу рибу.

– Кед сом почал лапац риби, опрема була єдноставна, на- або зоз унуками, бо и вони полюбели лапац риби. Приду до дова палїчкa и циґонь зоз рибарскей цверни, и можем повесц нас служиц и вец вчас рано станєме и идземе лапац. Кед рибу же сом зоз тоту надову палїчку влапел 20-килoву харчу од на лапим, дам им най вони цагаю, та то вец велька радосц. Рибаре найчастейше лапаю на 10 километери од места дзе коцурским беґелю. Aлє то було давно, a тераз риби у беґелю жию, а драги дозволи за лапанє рибох вше векши проблем єст вше менєй – гвари Мученски. Окрем опреми за лапанє риби треба мац и дозволу котру здруженьом у котрих ше члени осипую. Зоз Законом запромож достац на рочним уровню, кед ше приступи ґу дружтву вадзена окремна дозвола за лапанє рибох на териториї Сербиї котра кошта 6 тисячи динари на рочним рибарох. Цени дозволох розлични и мож уровню. Рибаре Войводини ше поносодостац дозволу на полудньовим, дньовим, КОЦУРСКИ РИБАРЕ вали на тот Закон котри пре подлу финоцним и мешачним уровню. Поведзме БЕЗ РУКОВОДСТВА нансийну ситуацию вше вецей одґурює тоти котри жадаю пробовац лапац риби и почувствовац тот спорт на прави способ Здруженє рибарох “Шуль” зоз рибарох од здруженьох, понеже мало хто можу пойсц на озеро дзе, наприклад, дньо- Коцура ище вше нє достало нове у ситуациї видвоїц пенєж и путовац далєва уходнїца за лапанє рибох коло 700 дина- руководство одкеди предсидатель ко од места дзе жиє же би лапал рибу пори. Ризично лапац риби без дозволи, а и нє Зоран Ракич и подпредсидатель ведзме на Дрини, Тамишу, або Морави. фер. Aлє, нажаль, нєшка єст досц рибокра- Микола Шанта дали задзекованя Прето ше опадованє популарносци дошох гоч и контрола на води останї роки на тоти функциї пре особни причи- спортского лапаня рибох предлужи, а у пооштрена. Юлиян Мученски свидоми же ни, алє и пре нєзаинтересованосц жемох Европскей униї державна политиєст робокрадошох, алє то проблем же членох за рижни акциї котре здру- ка цалком иншака и рекреация у природи подлa контролa и мали пенєжни кари. женє запровадзовало у предходним то представя найлєпши одпочивок за ро– Дас 15 роки сом жил и робел у Нємец- периодзе. По остатнїх информаци- ботне жительство котре вельо часу прекей и любов ґу лапаню риби пестовал сом йох, зоз Здруженя ше нїхто нє жада провадзує у завартим просторе. A познаи там. Мал сом дозволу, ходзел сом лапац прилапиц функциї предсидателя и те же одпочивок и рекреация у природи риби на озера и можем повесц же барз ве- подпредсидателя, а то отвера и пи- можу здравю буц лєм на хасен.■ лька розлика у справованю рибарох ту и танє же чи Здруженє обстанє. З. Колєсар 10. АПРИЛ 2015.

РУСКЕ СЛОВО 33

СПОРТ МЕДЗИОПШТИНСКА ЛИҐА ВЕРБАС–ЖАБЕЛЬ–ТИТЕЛЬ

ИСКРА СТРАЦЕЛА У ҐОСПОДЇНЦОХ

ФК “Єдинство” (Ґосподїнци) – ФК “Искра” 3:0 (1:0) Со став: Медурич, Бабич, Вуйович, Зарин, Русковски, Ґубаш, Малеш, Малїк, Малацко, Крняїч, Ґрешак. До бависка вошли: Филеп, Ваяґич и Сердар. По сле першого успишного першенственого и приятельского змаганя, коцурска Искра друге першенствене змаганє у Ґосподїнцох страцела зоз 3:0. Прешлей нєдзелї, 5. априла, у 13. колу Медзиопштинскей лиґи Вербас–Жабель–Титель, Искра зоз Коцура го сцовала у Ґосподїнцох и страцела 3:0 од екипи Єдинства.

Домашнї очековано победзели понеже су други на таблїчки и боря ше за уход до висшого ранґу змаганя. Медзитим, перши полчас фодбалере Искри були цалком ровноправни ривал и при резултату 0:0 направели два стопроцентни нагоди, алє Зарин и Крняїч нє потрафели ґол. Кед шицки думали же ше зоз тим резултатом пойдзе на одпочивок, домашнї дали ґол. У другим полчасу Єдинство бавело вельо лєпше, одшмелєло ше, а таке бависко им принєсло и ище два ґоли, та на концу резултат бул прешвечлїви, 3:0 за Єдинство.

МЕДЗИОПШТИНСКА ФОДБАЛСКА ЛИҐА ВЕРБАС–ЖАБЕЛЬ–ТИТЕЛЬ

ПРЕШВЕЧЛЇВА ПОБИДА ФК “Гайдук” (Ґардиновци) – ФК “Бачка” 1923 0:7

Прешлей нєдзелї Дюрдьовска Бачка на госцованю у Ґардиновцох процив екипи Гайдука одбавела ище єдно добре змаганє. У составе Бачкей бавели: Ґушич, Янкович, Чирин, Танасич, Курушич, Балоґ, Боґданов, Ерделян, Ґолич,

Добри початок дюрдьовскей Бачки

Искрово пионире посцигую добри резултати

ПEРШЕ ЗМАГАНЄ КОЦУРСКИХ ПИОНИРОХ Всоботу, 4. априла, на Искровим стадиону коцурски пионире як и дзивчатска екипа Искри одбавели свойо перши змаганя того року. Процивнїки им були пионире зоз Вербасу. Младши пионире Искри страцели зоз 3:1, а єдини ґол дал Данило Мезеї, док старши пионире тиж страцели зоз 4:0. Найлєпше ше указали фодбалерки Искри котри бавели процив хлапцох зоз Вербасу, гоч страцели змаганє зоз 3:2. Ґоли за дзивчатску екипу Искри дали Николина Тодорович и Душица Країнович.

34 РУСКЕ СЛОВО

Искра остала на 5. месце на таблїчки з 21 бодом, а на нєдзелю ше у Коцуре будзе бавиц општински дерби у котрим Искра привита екипу Будучносц зоз Савиного Села. Прешлей стреди, 1. априла, Искра бавела на домашнїм терену приятельске змаганє процив екипи Младосц-Радосц зоз Србобрану и победзела зоз 3:2. Змаганє було напарте, a ґоли за Искру дали Ненад Надь, Душан Крняїч и Станко Зарин. З. Колєсар

Мушицки и Маркович. До бависка на место Балоґа вошол Круль, Дюрич заменєл Боґданова, а Матич Ґолича. У екипи Бачкей жовти картон достали Танасич, Дюрдїч и Ерделян, a домашнї достали єден жовти и єден червени картон. Од початку, та по конєц змаганя Бачка була доминантна у бависку, a о тим найлєпше гутори резултат. Два ґоли дал Мушицки, а по єден Ґолич, Боґданов, Круль, Танасич и Янкович хтори дал ґол зоз пеналу. Прешлей соботи змаганя бавели и други Бачково селекциї. Подросток страцел процив ФК ЧСК Челарево з 3:2, пионире 2006. рок страцели од Младосци з Бачкого Ярку з 7:4, пионире 2004. рок победзели Гайдук з Чуроґу з 9:0, а пионире 2002. рок победзели Єдинство з Руменки з 2:1. Шлїдуюце змаганє Бачка бави на соботу у Дюрдьове процив Младосци з Радичевичa. М. Рамач 10. АПРИЛ 2015.

СПОРТ БИЦИҐЛИСТИ МТБ ”ЄДНОТА” ЗОЗ ШИДУ

КАРАТЕ КЛУБ “РУСИН”

ДОБРИ РЕЗУЛТАТИ У НИШУ И ЕРДЕВИКУ Бициґлисти МТБ Єднота” зоз Шиду пре” шлого викенду мали отверанє бициґлистичней сезони и то барз успишно. При дзивчатох на МТБ змаганю у Нишу, Мария Танцик победзела клубски колеґинї Йовану Радованович и Емилию Дячанин. При когуцикох победзел Предраґ Томич тиж з Єдноти, а Оґнєн Дюрашинович бул треци при младших кадетох, а исте место завжал и клубски колеґа Неманя Дьокич при кадетох. Змаганє у Нишу було всоботу, а уж внєдзелю у Ердевику при Шидзе отримане КУП змаганє Сербиї на хторим участвовали вецей клуби зоз Сербиї и реґиона зоз коло 120 змагателями, а вожело ше коло озера Брує. Обегованє отворели когуцики. Предраґ Томич з Єдноти бул перши, а клубски колеґа Никола Дьокич други у тей селекциї, а у женскей конкуренциї перши три места завжали зоз Єдноти – Йована Радованович, Емилия Дячанин и Мария Танцик. Тоти два катеґориї змагательох завжали перши места и у екипним змаганю у ґенералним порядку.

Oбеговали ше и бициґлисти з окремнима потребами и ту друге место освоєл Михайло Радованович тиж з Єдноти, а у мастерс змаганю Слободан Радованович бул найлєпши у найдлугшим обегованю дня”. ”

ОДЛИЧНИ УСПИХ НА ВЕЛЬКОНОЦНИМ ТУРНИРУ У БАЧУ На поволанковим Вельконоцним турниру, хтори ше традицийно отримує у Бачу, млади каратисти кере стурского Русину всоботу, 4. априла, освоєли аж 9 медалї. Карате-клуб “Русин” представяли осмеро каратисти котри ше змагали у своїх катеґорийох у борбох и катох, поєдинєчно и екипно, и то у досц моцней конкуренциї, понеже участвовали 25 екипи и коло 350 змагателє з цалей Сербиї. Перши ме ста освоєли Сара Планчак и Мартина Рац у борбох у катеґориї „надїї”, Иван Папуґа у конкуренциї сениорох у своєй чежинскей катеґориї,

Ґлориян Штранґар у катох у конкуренциї когуцикох, як и дзивчатска екипа у борбох, у катеґориї „надїї”, хтору творели Сара Планчак, Марина Надь, Мартина Рац и Анамария Няради. Други места освоєли Анастазия Фаркаш у борбох, у катеґориї пионирох и Иван Папуґа у сениорскей абсолутней катеґориї, а треци места освоєли Марина Надь у борбох у катеґориї „надїї” и Стефан Шарич у катох, у катеґориї когуцикох. И на тим змаганю Вероника Юрич з Руского Керестура була єдна зоз судийох змаганьох. М. Зазуляк

ОПШТИНСКA ФОДБАЛСКA ЛИҐA ШИД

БИКИЧАНЄ ПОБЕДЗЕЛИ ҐРАНИЧАР Екипа бициґлистох МТБ Єднота” ”

– Задовольни зме як нам почала сезона. Уж нас обчекую нови обовязки. Мария Танцик, Оґнєн Дюрашинович и Никола Дьокич пошли на камп младих до Бечею, а Йована Радованович и Емилия Дячанин достали поволанку селектора за учасц на Олимпияди младих у Турскей, у городзе Коня од 19.по 25. април. Нєодлуго наши сениоре наступя на МТБ змаганя у Пули – наглашел Слободан Радованович, предсидатель МТБ Єднота. Вл. Дї.

10. АПРИЛ 2015.

У 16. колу Општинскей фодбалскей лиґи Шид, нє було векши нєсподзиваня. ОФК “Бикич” на домашнїм терену победзел Ґраничар з Ямени з минималним резултатом 1:0. ОФК “Бачинци” дома призначели побиду процив Гайдука 3:2, шидска Єднота дома страцела од Напредку 3:0, а беркасовски Сримец у Ґибарцу страцел 3:0 од домашнього Синдєлича. У других змаганьох, Омладинєц победзел ОФК “Бинґулу” 3:0, Борец з Илинцох победзел у Люби Єдинство 2:1, а Омладинєц з Моловину победзел Братство зоз сушедного Соту аж 5:0. На таблїчки Напредак прешвечлїво перши з 46 бодами, ОФК “Бикич” други з 39, а ОФК “Бачинци” треци з 33 бодами. На штвартим месце Омалдинєц (М) ма тиж 33 боди, пияти Синдєлич 31, а шеста Єднота 24 боди. Гайдук на седмим месце з 22, осми Сримец ма 20, а дзевяти Ґраничар ма 15 боди кельо и Омалдинєц (Б) на дзешатим месце. Борец на єденастим месце з 13 бодами, Єдинство дванасте ма 12 боди, предостатнє тринасте Братство ма 10, а остатня 14. ОФК “Бинґула” ма лєм дзевец боди. Вл. Дї.

РУСКЕ СЛОВО 35

ВЕЛЬКОНОЦНИ ВАШАРИ У СРИМЕ

РОК LXXI ЧИСЛО 14 (3623) НОВИ САД, 10. АПРИЛ 2015. РОКУ

У Шидзе и у Бикичу отримани вельконоцни вашари на хторих школяре и дзеци зоз предшколскей установи виложели предмети зоз вельконоцнима мотивами, хтори сами направели.

У ДРЕВОВЕЙ ИНДУСТРИЇ

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

ОТВОРЕНИ ДЗВЕРИ ОДДЗЕЛЄНЯ ЗА РУСИНИСТИКУ

►Жадаце

преглїбиц свойо знаня о Руснацох, о своїм язику, литератури и историї? ►Жадаце студирац на високошколскей установи на Оддзелєню русинистики у Републики Сербиї? ►Нащивце Отворени дзвери Оддзелєня за русинистику Филозофского факултету у Новим Садзе! Оддзелєнє за русинистику 18. aприла и 16. мая од 9. по 14. годзин у учальнї 204/II отвори дзвери будуцим студентом.

Годни сце ше упознац зоз: ► професорами и студентами Оддзелєня, ► нову акредитовану програму студийох, ► активносцами Оддзелєня, ► можлївосцами черанки студентох у рамикох Еразмус + програми, ► можлївосцами хаснованя студентских домох, мензох и другима вигодносцами, ► примацим испитом през симулацию испиту, ► литературу котра потребна за пририхтованє испита. Обчекуєме Вас! Вецей информациї можеце достац на телефон 021/ 454-484.

Фото: Любомир Дудаш Инґе

18. aприла и 16. мая од 9. по 14. годзин у учальнї 204/II

■ МАТЕМАТИКА

■ ПРЕСЛАВЕНА ВЕЛЬКА НОЦ И КВИТНА НЄДЗЕЛЯ