หนังสือกิจกรรม micro:bit In Action

ตัว อย ่าง micro:bit In Action เร�ยนรู อย างเป นขั้นตอน กิจกรรมเน นกระบวนการคิด สอดแทรกคำถามต อยอดเพ�่อสะท อนความคิด สอดคล องตามหลักสูตร

ผู แต ง: เบนยามิน วงษ ประเสร�ฐ

ผู เร �ย สร นสาม ตา างสร ารถ ม ร ค ด ว เป าห ค โคร ิด ออ ยต มา งง กแ นเอ ยได าน บบ ง

Basic หนังสือกิจกรรม เพ�่อเร�ยนรู การเข�ยนโปรแกรม สำหรับควบคุมและใช งานบอร ด micro:bit ในการสร างสรรค โครงงาน

ตัว อย ่าง

ตัว อย ่าง บ

-

-micro:bit in Action-

กิจกรรมที่ 1

แน นาไมโครบิต วัตถุประสงค์ : ให้นักเรียนรู้จักไมโครบิต

ตัว อย ่าง

อุปกรณ์ 1 ไมโครบิต (optional) micro:bit คือบอร์ดไมโครคอนโทรลเลอร์ใ ้ส�ำหรับก�ำรเรียนก�ำรสอนวิ ำ Computer Science สำมำรถเขียนโปรแกรมเพื่อควบคุมกำรท�ำ ำนได้โดยใ ้เครื่อ มือที่หลำกหลำย เ ่น MakeCode, Python และ Scratch กิ จกรรมที่ 2.1 เตรียมคอมพิ วเตอร์ micro:bit มี LED matrix ขนำด 5x5 เพือ่ ใ ใ้ นกำรแสด ผล มีเ นเ อร์ตำ่ ๆ มำให้ พร้อมใ ้ ำ� นได้ทนั ที เ น่ เ นเ อร์ตรว บั ควำมเคลือ่ นไหว, เ นเ อร์สนำมแม่เหล็ก, เ นเ อร์วดั แส และอุณหภูมิ สำมำรถ สื่อสำรผ่ำนBluetooth และคลื่นวิทยุได้

Micro USB

MSC, UART, CMSIS-DAP Drag-and-drop programming

User Buttons

5x5 LED Matrix

Digital/analog IO

Muxable to SPI, UART, 12C Pads for crocodile clips Holes for banana plugs

External Supply Regulated 3.3V in or battery out

Edge Connector

2.4GHZ Antenna

Bluetooth low energy Gazell

Nordic nRF51822 Magnetometer Freescale MMA8652

Battery Connector JST connection for 3V

Reset Button Freescale KL26Z USB Interface chip

Accelerometer Freescale MAG3110

กิ จกรรมที่ 1.1 รอบๆ ตัวเรา บอกสิ่ ต่ำ ๆ รอบตัวที่นักเรียนคิดว่ำ มีไมโครคอนโทรลเลอร์อยู่ในนั้น

กิ จกรรมที่ 1.2 ส่องไม่โครบิ ต ส่วนประกอบส�ำคัญต่ำ ๆ ในบอร์ดไมโครบิตที่นักเรียนสำมำรถสั เกตเห็นได้มีอะไรบ้ำ และ คำดเดำว่ำสิ่ เหล่ำนี้เอำไว้ท�ำหน้ำที่อะไรบ้ำ

กิ จกรรมที่ 1.3 จิ นตนาการ

ตัว อย ่าง

3.1 หำกบอร์ดไมโครบิตนี้พร้อมที่ ะปฎิบัติ ำนตำมค�ำสั่ ขอ เรำทุกอย่ำ เรำอยำก ะใ ้ให้ ไมโครบิตท�ำอะไรให้เรำได้บ้ำ ลอ ลิสรำยกำรสิ่ ที่เรำอยำกให้ไมโครบิตท�ำให้เรำ

3.2 เลือกสิ่ ที่เรำ อบและคิดว่ำเป็นไปได้ ริ ที่สุด ำกรำยกำร ตั้ ื่อ วำดภำพคร่ำวๆ อธิบำยแนวคิด และหลักกำรท�ำ ำนเบื้อ ต้น

3.3 ลอ คิดว่ำ ถ้ำหำก ะท�ำสิ่ นี้ให้สำ� เร็ เรำ ะต้อ มีควำมรู้ในด้ำนใดบ้ำ

ตัว อย ่าง

3.4 แบ่ ปันแนวคิดเหล่ำนี้ให้เพื่อนฟั และเปลี่ยนควำมคิดเห็น เปิดใ รับฟั ทั้ ด้ำนบวกและ ด้ำนลบและน�ำมำพิ ำรณำกับสิ่ ที่เรำคิดไว้ตอนแรก

กิ จกรรมที่ 1.4 ลองสักตั้ง

ตัว อย ่าง

เอาล่ะ! นีค่ ือสิ่งที่เราอยากจะลองท�าดู ลองเขียนรายละเอียดให้มากขึ้นอีกสักหน่อย จะปรับเปลี่ยน แก้ไข ตรงไหนก็ ได้ตามใจชอบ

ตัว อย ่าง

สรุปสิ ่งที่ได้เรียนรู้

กิจกรรมที่ 2

แน นาเครองมอ จุดประสงค์การเรี่ยนรู้: เพื่อท�าความคุ้นเคยกับเครื่องมทือในการเขียนโปรแกรมที่ชื่อว่า makecode

ตัว อย ่าง

กำรเขียนโปรแกรม ำ� เป็นต้อ ใ ้เครื่อ มือที่ ่วยให้เรำท�ำ ำนต่ำ ๆ เกี่ยวกับกำรเขียนโปรแกรมได้ ่ำย ขึ้น โปรแกรมที่รวบรวมเครื่อ มือต่ำ ๆ ที่ ่วยใหม้เรำเขียนโปรแกรมได้สะดวกขึ้น เรีกว่ำ IDE (Integrated Develompent Environment) กิ กรรมนี้เรำมำท�ำควำมรู้ ักกับเครื่อ มือที่ ะ ่วยให้ เรำพัฒนำโปรแกรมที่ ะใ ้ส�ำหรับไมโครบิตกัน เรำเรียกเครื่อ มือนี้ว่ำ เมกโค้ด (MakeCode)

กิ จกรรมที่ 2.1 เตรียมคอมพิ วเตอร์

เตรียมคอมพิวเตอร์ให้พร้อมต่ออินเทอร์เน็ตให้เรียบร้อย* แล้วมำเริ่มกันเลย 1. ใ ้เว็บบรำวเ อร์ที่ถนัด เข้ำเว็บไ ต์ https://microbit.org 2. คลิกที่ปุ่ม Let’s Code ที่เมนูด้ำนบน

หน้านีจ้ ะแนะน�าเครื่ องมือต่าง ๆ ในการเขียนโปรแกรมส�าหรับ ไมโครบิต จะเห็นว่ามีเครื่ องมือส�าหรับช่วยเราเขียนโปรแกรมได้ 2 โปรแกรม คือ MakeCode Editor และ Python Editor

microbit: in Action -13-

ตัว อย ่าง

MakeCode สำมำรถ ่วยเรำเขียนโปรแกรมได้ทั้ ำกแบบ Visual Programming และ แบบ Text Programming โดยใ ้ภำษำ JavaScript ส่วน Python Editor เป็น Text Programming อย่ำ เดียว โดยใ ้ภำษำ Python ในกิจกรรมนี้ เราจะเรี ยนรู้การใช้งาน MakeCode อย่างเดียวก่อน

3. คลิกที่ปุ่ม Let’s Code ในส่วนขอ MakeCode Editor

Tip! เราสามารถกด bookmark URL https://makecode. microbit.org/ หน้านี้ เอาไว้ เพื่อที่การใช้งานครั้งถัด ๆ ไป จะสามารถเข้าถึงโปรแกรมได้อย่าง รวดเร็ว และถ้าหากอินเทอร์เน็ตใช้ งานไม่ได้ เราก็จะยังสามารถใช้งาน MakeCode ในคอมพิวเตอร์ของเรา ต่อไปได้อีกด้วย

microbit: in Action -14-

ตัว อย ่าง

กิ จกรรมที่ 2.2 MakeCode

ถึ แม้รูปในหน้ำ อ makecode ะเปลี่ยนแปล ไป แต่ส่วนหลัก ๆ ะยั ค อยู่ เรำมำท�ำควำมรู้ ัก ส่วนประกอบหลักขอ หน้ำ อนี้กันดีกว่ำ 1. ปุ่มส�ำหรับสร้ำ โปรเ ็กต์ใหม่

Tip! ในกรณีที่ ใช้งานครั้งแรก My Projects จะยังไม่ โชว์ โปรแกรมใด ๆ ทางด้านขวามือ แต่เมื่อเราใช้งานไปเรื่ อย ๆ โปรเจคที่เราสร้าง หรื อตัวอย่างที่เราเรี ยก ดูจะถูก save เก็บไว้ ในเครื่ องของเรา อัตโนมัติ โปรเจคต่าง ๆ จะถูกเก็บไว้ ใน บราวเซอร์ แคช หรื อ Temporary Files ซึ่งจะหายไปถ้าเราท�าการลบ temporary file ต่าง ๆ

microbit: in Action -15-

2. ตัวอย่ำ โปรเ ็กต์ที่มีมำกมำย

3. ปุ่มส�ำหรับสร้ำ โปรเ ็กต์ ำกโค้ดที่นำ� มำ ำกแหล่ อื่น ๆ

Tip! * ส�าหรับโรงเรี ยนที่ ไม่ สามารถต่ออินเทอร์เน็ตได้อย่าง สะดวก ก็สามารถใช้โปรแกรม แบบ Offline ได้ ปรึกษาคุณครู ถ้าต้องการใช้โปรแกรม

ตัว อย ่าง

4. กดที่ปุ่ม New Project เพื่อเริ่มต้นสร้ำ โปรแกรมขอ เรำ หน้ำตำขอ ส่วนกำรพัฒนำโปรแกรมประกอบได้ด้วยส่วนหลัก ๆ ดั นี้

Tip! * สังเกตการ จัดวางค�าสั่งแต่ละค�า สั่งลงกล่องเครื่ องมือ แต่ละหมวด เก็บ อย่างมีระเบียบ และเราสามารถ แยกแยะหมวดหมู่ของค�าสั่งต่าง ๆ ได้จากสีของค�าสั่ง

• ส่วนที่เป็นพื้นที่ใหญ่ที่สุดทำ ด้ำนขวำมือ ใ ้สำ� หรับกำรวำ ค�ำสั่ ต่ำ ๆ ที่เรำต้อ กำร ส่วนนี้เรียกว่ำ พื้นที่ทำ� ำน (workspace) • ส่วนตร กลำ คือกล่อ เครื่อ มือ ใ ้สำ� หรับเก็บค�ำสั่ ที่เรำสำมำรถน�ำใ ้ ำนในกำรเขียนโปรแกรมได้ microbit: in Action -16-

• รูปไมโครบิต ำ� ลอ ทำ ด้ำน ้ำย สำมำรถท�ำ ำนเลียนแบบกำรท�ำ ำน ริ ๆ ขอ ไมโครบิตได้ เรำสำมำรถที่ ะทดลอ เขียนโปรแกรมแล้วดู ำกรูปไมโครบิต ำ� ลอ นี้ก่อนว่ำท�ำ ำน ได้ตร ตำมสิ่ ที่เรำตั้ ใ เขียน หรือไม่ รูปนี้เรำ ะเรียกมันว่ำ ตัวอีมูเลเตอร์ (Emulator) หรืออำ ะ เรียกว่ำ ตัว ิมูเลเตอร์ (Simulator) ก็ได้ เราจะเรี ยนรู้แค่ 3 ส่วน หลัก ๆ เท่านีก้ ่อน ส่วนอื่น ๆ เราจะมี โอกาสได้เรี ยนรู้ ในกิจกรรม ถัด ๆ ไป

กิ จกรรมที่ 2.3 การเขียนโปรแกรม

ตัว อย ่าง

กำรเขียนโปรแกรมคือกำรสั่ ค�ำสั่ ให้ไมโครบิตท�ำ ำนตำมสิ่ ที่เรำออกแบบเอำไว้ เรำสำมำรถ สั่ ให้ไมโครบิตท�ำ ำนได้อย่ำ ่ำยดำย เพีย แค่ลำกค�ำสั่ มำวำ ต่อ ๆ กันในพื้นที่ท�ำ ำน (workspace) 1 ใ ้เม้ำส์คลิกที่กล่อ เครื่อ มือ Basic เรำ ะเห็นค�ำสั่ ต่ำ ๆ ที่อยู่ ในหมวดหมู่นี้แสด ออกมำ

2 ลอ เลือกค�ำสั่ ที่เรำต้อ กำรใ ้ ำน ลำกออก มำปล่อยในพื้นที่ทำ� ำน

เรำ ะสั เกตว่ำมีกล่อ ค�ำสั่ ที่มีอยู่ก่อนหน้ำนี้ แล้วอยู่ 2 กล่อ ส่วนค�ำสั่ ที่เรำลำกออกมำ วำ นั้นมีสีสันไม่สะดุดตำเท่ำไหร่ การที่ค�าสั่งที่เราลากออกมาวาง มีสีลักษณะนี้ โปรแกรม MakeCode ก�าลังจะบอกเราว่า ค�าสั่งที่เราวางตรงนี้ ไม่ โอเค ไมโครบิตจะไม่ท�างานตามค�าสั่ง นะ

microbit: in Action -17-

3 ทดลอ ลำกค�ำสั่ ที่เรำเพิ่ น�ำมำวำ ในพื้นที่ ท�ำ ำนเมื่อสักครู่นี้ไปวำ ไว้ในกล่อ แรกที่มี ื่อ ว่ำ on start ก่อนวำ เรำ ะสั เกตเห็นว่ำมี เส้นสีเหลือ แสด ถึ ส่วนที่สำมำรถน�ำมำต่อ กันได้ให้เรำเข้ำใ ว่ำ สำมำรถวำ ตร นี้ได้

5 หำกต้อ กำรเพิ่มเลข 8 มำต่อท้ำยอีกหนึ่ อัน ะต้อ ท�ำอย่ำ ไร

บันทึกกำรท�ำ ำนขอ อีมูเลเตอร์เอำไว้สัก หน่อย

ตัว อย ่าง

เรำก็สำมำรถปล่อยเม้ำส์ได้เลย

สั เกตว่ำค�ำสั่ เปลี่ยนเป็นสีสันสดใสทันที และอีมูเลเตอร์ (รูปไมโครบิตด้ำน ้ำยมือ) ก็ แสด เลข 0 ออกมำ

6 ถ้ำหำกเรำไม่ต้อ กำรใ ้คำ� สั่ ใดแล้ว สำมำรถลำกกลับไปคืนได้

ยินดีด้วย ตอนนีเ้ ราสามารถเขียน โปรแกรมได้แล้ว และตัวเราที่เป็น ผู้เขียนโปรแกรมนี้ เราจะเรี ยกว่า โปรแกรมเมอร์มือใหม่

4 ลอ ลำกค�ำสั่ มำอีกหนึ่ อัน แต่ครำวนี้เรำไม่ อยำกแสด เลข 0 แล้ว เรำอยำกให้แสด เลข 5 เรำลอ เอำค�ำสั่ ำกกล่อ เครื่อ มืออันใหม่ มำเพิ่มอีกหนึ่ อันแล้วแก้ตัวเลขเป็นเลข 5 แล้วเอำมำต่อท้ำยค�ำสั่ เมื่อสักครู่นี้ดู

MakeCode ะรับรู้ว่ำเรำไม่ต้อ กำรแล้วโดย กำรแสด รูปถั ขยะมำรอ รับ เพื่อบอกให้เรำรู้ว่ำ ทิ้ ไปแล้วนะ ทดลอ เอำเลข 8 ทิ้ ไป แล้ว ทดลอ น�ำกลับเข้ำมำใหม่อีกที เพื่อฝึกฝีมือ

ลอ สั เกตกำรท�ำ ำนขอ อีมูเลเตอร์และ บันทึกตัวเลขที่แสด ผล microbit: in Action -18-

Tip! หากมองไม่ทันเรา สามารถกดปุ่ม reset เพื่อให้ อีมูเลเตอร์เริ่ มต้นการท�างาน ใหม่ได้

7 ทดลอ ลำกบล็อกค�ำสั่ ทั้ หมดย้ำย ำก on start ไปที่ forever โดยกำรทดลอ ใ ้เม้ำส์ ลำกที่ show number 0 หรือลำกที่ show number 5 หรือลำกที่ show number 8

8 ทดลอ ย้ำยค�ำสั่ show number 5 ออก ำก forever แล้วน�ำไปวำ ไว้ on start

นักเรียน ะต้อ ท�ำอย่ำ ไรบ้ำ

ตัว อย ่าง

บันทึกควำมแตกต่ำ ำกกำรลำกบล๊อกค�ำสั่ ำกต�ำแหน่ แตกต่ำ กัน

เพรำะเหตุใด ึ เป็นเ ่นนั้น

Tip! บล๊อกค�าสั่งที่ติดกันอยู่การลา กบล๊อกค�าสั่งอันแรกจะท�าให้บล็อก ทั้งหมดที่อยู่ติดตามไปด้วย

สั เกตสิ่ ที่เกิดขึ้นกับอีมูเลเตอร์ แตกต่ำ ำก ข้อ 5 อย่ำ ไร

บันทึกกำรแสด ผล ำกอีมูเลเตอร์

microbit: in Action -19-

ตัว อย ่าง

สรุปสิ่ ที่ได้เรียนรู้

microbit: in Action -21-

กิจกรรมที่ 3

จุดประสงค์การเรี่ยนรู้: - เรียนรู้การใช้งาน Tutorial - เรียนรู้การอัปโหลดโปรแกรม

ตัว อย ่าง

กิจกรรมนีเ้ ราจะมาเรี ยนรู้เกี่ยวกับ การใช้งาน Tutorial ขั้นตอนการ เขียนโปรแกรมและอัปโหลดลงไปใน ไมโครบิตจริ งๆ

กิ จกรรมที่ 3.1 Tutorial

Tutorial เป็นส่วนขอ โปรแกรมที่ท�ำหน้ำที่แนะน�ำตัวอย่ำ โปรเ คให้เรำท�ำควำมเข้ำใ 1 ดูรายการของ Tutorials ในหน้าแรกของ Make Code

2

ดูรำยกำรขอ Tutorials ในหน้ำแรกขอ Make Code

3 กดปุ่ม Start Tutorial Make Code ะพำเรำเข้ำสู่หน้ำ ออธิบำย Tutorial นั้นๆ

microbit: in Action -22-

ตัว อย ่าง

4 กดปุ่ม Ok ะมีหน้ำ อวิดีโอ อธิบำยขั้นตอนเพื่อให้เรำท�ำตำม แถบแสดงขัน ้ ตอน (ตอนนีเ้ ราก�าลังท�าขัน ้ ตอนที2่ จากทัง้ หมด 5 ขัน ้ ตอน)

แถบอธิ บาย ขั้นตอนที่เรา ต้องท�าตาม

5 กดปุ่ม Ok เมื่อเข้ำสู่โหมด Tutorial แถบเมนูด้ำนบน ะกลำยเป็นสีส้ม เพื่อให้ เป็นที่สั เกตได้ ่ำย microbit: in Action -23-

6 ท�ำตำมค�ำแนะน�ำ เสร็ แล้วกดปุ่ม Next

Tip! หากไม่ต้องการท�าตาม Tutorial นี้

ตัว อย ่าง

ต่อไปให้กด เพื่อออก จากโหมด Tutorial ได้ตลอดเวลา

หน้าจออธิ บายขั้นตอนเพื ่อให้เรา ท�าตาม – ลาก show led อีกอัน หนึ่งมาวางแล้ววาดรูปอะไรก็ได้

7 กดปุ่ม Ok

แล้วท�ำตำมค�ำแนะน�ำ

เมื่อท�ำตำมค�ำแนะน�ำเสร็ แล้วกดปุ่ม Next ะมีหน้ำ ออธิบำยขั้นตอนขึ้นมำให้ เสร็ แล้ว กดปุ่ม Ok

microbit: in Action -24-

ตัว อย ่าง

8 ดูที่อีมูเลเตอร์ว่ำท�ำ ำนตำมที่เรำคำดหวั เอำไว้หรือไม่ ำกนั้นกด Next

9 หน้ำ ออธิบำยขั้นตอนเพื่อให้เรำท�ำตำม – ถ้ำเรำมีไมโครบิต เรำสำมำรถทดลอ โหลดโค้ดนี้ล ไปได้โดยกำรกดปุ่ม

10 กดปุ่ม Ok

11 กดปุ่ม เป็นกำร บกำรท�ำ ำนขอ โหมด Tutorial แล้วออกมำยั หน้ำ อหลัก ขอ Make Code

microbit: in Action -25-

กิ จกรรมที่ 3.2 อัปโหลดโค้ด เบื้อ หลั กำรท�ำ ำนขอ กำรกดปุ่ม นี้ โปรแกรม MakeCode ะท�ำหน้ำที่ประมวลผลบล๊อก ค�ำสั่ ทั้ หมดที่อยู่ในพื้นที่ท�ำ ำนแปล ออกมำเป็นไฟล์โค้ดเลขฐำนสิบหกที่ไมโครบิตเข้ำใ แล้ว download มำไว้ในคอมพิวเตอร์ขอ เรำ สาระน่ารู้! .hex ย่อมาจาก hexadecimal คือเลขฐานสิบหก การเขียนในรูป เลขฐานสิบหกสามารถใช้แทนเลขฐานสองได้ แต่ประหยัดพื้นที่มากกว่า

ตัว อย ่าง

1 กดปุ่ม 2 น�ำไมโครบิต ต่อเข้ำกับคอมพิวเตอร์ผ่ำนสำย usb

3 เปิดโฟลวเดอร์ที่เก็บไฟล์ดำวโหลด ึ่ ในแต่ละ browser นั้นอำ ะไมเหมือนกัน

Tip! ส�าหรับ Google Chrome ปกติ ไฟล์ที่ถูกดาวโหลดจะเก็บไว้ที่ C:\ Users\<Usernameที่เราใช้>\ Downloads หากไม่ทราบให้ไปดูที่ chrome://settings -> advance

ปรึกษาคุณครูถ้าไม่รู้ว่า browser ที่ใช้อยู่น�าไฟล์ไปวางไว้ที่ไหน

4 เปิดโฟลวเดอร์ที่เก็บไฟล์ดำวโหลด ึ่ ในแต่ละ browser นั้นอำ ะไม่เหมือนกัน Tip! ระหว่างการ copy เราจะเห็น LED status สีส้มกระพริ บๆ

microbit: in Action -26-

Tip! หลังจาก copy file เสร็จ ไมโครบิตจะ reset ตัวเองแล้วเริ่ ม ท�างานต่อทันที

5 สั เกตกำรท�ำ ำนขอ ไมโครบิต เหมือนกับกำรท�ำ ำนขอ อีมูเลเตอร์หรือไม่

ตัว อย ่าง

สรุปสิ่ ที่ได้เรียนรู้

microbit: in Action -27-

ตัว อย ่าง บ

-micro:bit in Action-

กิจกรรมที่ 4

ูป

จุดประสงค์การเรียนรู้: เรียนรู้แนวคิดเกี่ยวกับการเขียนโปรแกรมที่มีการวนซ�้า

ตัว อย ่าง

ลูป (Loop) เป็นเครื่องทุ่นแรงที่จะช่วยเราท�างานเดิมๆซ�้าๆกัน ได้อย่างไม่รู้จักเหน็ดเหนื่อย ดังนั้นการที่เราจะ เขียนโปรแกรมได้เราจะต้องเข้าใจหลักการของการใช้ลูปเป็นอย่างดี จากกิจกรรมในบทที่ 1 เราได้มี การใช้งานบล๊อก มาบ้างแล้ว บทนี้เราจะเรียนรู้เกี่ยวกับลูปและเงื่อนไขต่างๆมากขึ้น

กิ จกรรมที่ 4.1 บอกควำมแตกต่ำ ระหว่ำ กำรวำ ค้ำสั่ ไว้ในกล่อ ค้ำสั่ on start และ forever

Tip! หากจ�าไม่ได้ ให้ ใช้ อีมูเลเตอร์ ท�าการทดสอบ

microbit: in Action -30-

กิ จกรรมที่ 4.2 1 กดดูคำ� สั่ ในกล่อ เครื่อ มือลูป 2 ทดลอ ลำกค�ำสั่ repeat 4 times ออกมำวำ ใน on start

ตัว อย ่าง

3 ลำกค�ำสั่ show icon 2 อันมำวำ ในลูปดั รูป

ดูผลลัพท์ทอี่ มี เู ลเตอร์วำ่ หัวใ เต้นกีค่ รั้ ทดลอ เปลีย่ นตัวเลข 4 ไปเป็นเลขอืน่ ๆ แล้วดูผลลัพท์ทอี่ มี เู ลเตอร์ อีกทีวำ่ ตร กับทีเ่ รำคิดเอำไว้หรือไม่ tip! อย่าใส่ตัวเลขเยอะเกินไป เพราะ ถึงแม้ว่าคอมพิวเตอร์จะไม่เหนื่อยที่จะ ท�าตาม แต่เราอาจจะเหนื่อยที่จะนับ มัน

กิ จกรรมที่ 4.3 โปรแกรม 2 แบบนี้ ต่ำ ำกโปรแกรมในข้อ 3 หรือไม่ ให้ผลลัพท์แตกต่ำ กันหรือไม่ อย่ำ ไร

microbit: in Action -31-

ลอ มำดูส่วนขอ flow chart ขอ แต่ละข้อประกอบกำรตัดสินใ

เริ ่มต้นนับ 1

ท�าครบ 4 ครัง้ ?

โชว์ Icon

โชว์ Icon

ตัว อย ่าง

โชว์ Icon

โชว์ Icon

กิ จกรรมที่ 4.4

1 ทดลอ เขียนโปรแกรมดั ต่อไปนี้และสั เกตกำรท�ำ ำนที่อีมูเลเตอร์

ทดลอ เขียนโปรแกรมดั ต่อไปนี้และสั เกตกำร ท�ำ ำนที่อีมูเลเตอร์

microbit: in Action -32-

ทดลอ เปลี่ยนเ ื่อนไขกำรในกำรเข้ำลูปเป็นรูปแบบอื่นๆ สั เกตกำรท�ำ ำนที่อีมูเลเตอร์ ทดลอ เขียนโปรแกรมดั ต่อไปนี้และ สั เกตกำรท�ำ ำนที่อีมูเลเตอร์

ตัว อย ่าง

Hint! ทดลอ กดปุ่ม A

สรุปสิ่ ที่ได้เรียนรู้

microbit: in Action -33-

กิจกรรมที่ 5

การตดสิน

คาสง

จุดประสงค์การเรียนรู้: เรียนรู้แนวคิดเกี่ยวกับการเขียนโปรแกรมที่มีเงื่อนไข การใช้ MakeCode เพื่อเขียน If-Then-Else และ Else-if ในกำรเขียนโปรแกรม เรำมัก ะต้อ มีกำรตัดสินใ ที่ ะท�ำหรือไม่ท�ำอะไรบำ อย่ำ อยู่เสมอๆ กิ กรรมนี้เรำมำท�ำควำมรู้ ักกับค�ำสั่ ที่ใ ้ในกำร ัดกำรเ ื่อนไขต่ำ ๆ (Conditional Statement)

ตัว อย ่าง

เรำ ะใ ้คำ� สั่ If-then-else นี้ในกำรเขียนโปรแกรมในกิ กรรมต่อๆไป ำกนี้ โคร สร้ำ กำรท�ำ ำนขอ if- then-else มีดั นี้ โค้ดในบล๊อคนี้ ะถูกสั่ ให้ท�ำ ก็ต่อเมื่อเ ่อื นไขเป็น true ( ริ ) โค้ดในบล็อคนี้ ะถูกสั่ ให้ท�ำ ก็ต่อเมื่อเ ่อื นไขเป็น false (เท็ ) เ ื่อนไขคือค�ำสั่ ใดๆก็ได้ ที่ให้ผลลัพท์สุดท้ำยเป็น ริ หรือ เท็ เรำ ะเรียกค่ำ ริ หรือเท็ นี้ว่ำ Boolean (บูลีน)

กิ จกรรมที่ 5.1

เบื้อ หลั กำรท�ำ ำนขอ กำรกดปุ่ม นี้ โปรแกรม MakeCode ะท�ำหน้ำที่ประมวลผลบล๊อก ค�ำสั่ ทั้ หมดที่อยู่ในพื้นที่ท�ำ ำนแปล ออกมำเป็นไฟล์โค้ดเลขฐำนสิบหกที่ไมโครบิตเข้ำใ แล้ว download มำไว้ในคอมพิวเตอร์ขอ เรำ 1 เขียนโปรแกรมดั ต่อไปนี้ และบันทึกตัวเลขที่ โ ว์ที่อีมูเลเตอร์ ถ้ำหำกเปลี่ยนค่ำ true เป็น อีมูเลเตอร์ ะโ ว์ตัวเลข

microbit: in Action -34-

2 ทดลอ เปลี่ยนตัวเลขเป็นเลขอะไรก็ได้ บันทึกสิ่ ที่นักเรียนทดลอ

3 เรำสำมำรถเพิ่มค�ำสั่ เข้ำไปในบล็อกค�ำสั่ ได้มำกกว่ำหนึ่ ค�ำสั่ ำกรูป เดำผลลัพท์ ก่อนที่ ะตรว สอบด้วยอีมูเลเตอร์ว่ำถูกหรือไม่

ตัว อย ่าง

4 หำกเ ื่อนไขในโปรแกรมขอ เรำมีกำรกระท�ำแค่ ทำ เดียว เรำสำมำรถที่ ะเว้นว่ำ เอำไว้แบบนี้ หรือ กดปุ่มลบ บล็อกค�ำสั่ else ทิ้ ไปเลยก็ได้

ท�ำ ำนเหมือนกัน

กิ จกรรมที่ 5.2

กำรเขียนโปรแกรม ่ำยๆด้วย if-then-else เรำสำมำรถเริ่มต้นเขียนโปรแกรมได้เลยโดยตร แต่หำกกำรเขียนโปรแกรมที่ ับ ้อนมำกยิ่ ขึ้น เรำนิยมที่ ะวำ แผนด้วยกำรเขียน flow chart ก่อน สัญลักษณ์ที่เกี่ยวกับเ ื่อนไขในกำรท�ำ ำนขอ โปรแกรมเรำ ะใ ้เครื่อ หมำยสี่เหลี่ยมขนม เปียกปูน

ที่มีเ ื่อนไขเขียนก�ำกับไว้ภำยใน (รำยละเอียดเกี่ยวกับ flow chart

เพิ่มเติม ะได้เรียนในกำรทดลอ ที่ 8) microbit: in Action -35-

ตัวอย่ำ

ไม่ใ ่ ปุ่มกดถูกกด โ ว์เลข 0 หรื อไม่ ใ่ โ ว์เลข 1

ตัว อย ่าง

Tip! ค�าสั่ง button A is pressed อยู่ ในกล่องค�าสั่ง Input

1

เขียน flow chart ขอ ค�ำสั่ ต่ำ ๆที่เรียน ผ่ำนมำแล้ว

microbit: in Action -36-

ตัว อย ่าง

หมายเหตุ! ยั ไม่ตอ้ เขียน Flow chart ในรูปแบบเต็ม ให้เน้นเ พำะส่วนขอ กำรตัดสินใ เท่ำนัน้ 2 เรำสำมำรถสั เกตค�ำสั่ ต่ำ ๆทีใ่ ห้ผลลัพท์เป็นบูลนี เพือ่ น�ำมำใ ใ้ นเ อื่ นไขขอ if-then-else ได้ โดยดู ำกรูปร่ำ ขอ ค�ำสั่

บันทึกผลขอ โปรแกรม ำกอีมูเลเตอร์

Tip! ค�าสั่ง pick random true or false อยู่ ในกล่องค�าสั่ง Math

อธิบำยค�ำสั่ pick random true or false ตำมที่นักเรียนเข้ำใ

microbit: in Action -37-

2 เรำสำมำรถสั เกตค�ำสั่ ต่ำ ๆทีใ่ ห้ผลลัพท์เป็นบูลนี เพือ่ น�ำมำใ ใ้ นเ อื่ นไขขอ if-then-else ได้ โดยดู ำกรูปร่ำ ขอ ค�ำสั่ ในกล่อ ค�ำสั่

หน้ำที่ขอ ค�ำสั่ (ทดลอ เดำ)

ตัว อย ่าง

ค�ำสั่

Tip! ค�าสั่ง pick random true or false อยู่ ในกล่องค�าสั่ง Math

วนคิด! แนวทำ กำรท�ำ ำนขอ โปรแกรมส�ำหรับค�ำสั่ If-then-else ะมีมำกทีส่ ดุ แค่ 2 ทำ เดิน คือผลขอ กำรเ คเ อื่ นไขว่ำ ริ หรือ เท็ เท่ำนัน้ เรำ ะไม่สำมำรถมีทำ เดินทีส่ ำมได้ เพรำะไม่มที ำ ที่ ะมี เหตุกำรณ์ ริ ครึ่ เท็ ครึ่ ได้

แต่ ในทางปฎิบตั ิ บางครัง้ เรา ต้องการให้โปรแกรมของเรามี ทางเลือกมากกว่า 2 ทาง เราจะ ท�าอย่างไรดี

microbit: in Action -38-

กิ จกรรมที่ 5.3 กำรสร้ำ ทำ เดินที่ 3 1

ำกกิ กรรม 5.1 ถ้ำเรำลอ กดเครือ่ หมำย ในบล็อกค�ำสั่ if-then-else โปรแกรม ะมี บล๊อกค�ำสั่ ตร กลำ เพิม่ ขึน้ มำดั รูป

ตัว อย ่าง

ส่วนทีเ่ พิม่ ขึน้ มำ ะเป็น ส่วนทีเ่ รำ ะใ ใ้ นกำร เขียนโค้ดส�ำหรับทำ เลือก ทีส่ ำม แต่กอ่ นทีเ่ รำ ะเริม่ เขียนเรำ ะต้อ เข้ำใ มัน ให้ถอ่ แท้เสียก่อน

2 ส่วนทีเ่ พิม่ ขึน้ มำไม่เพีย แต่ ะมี อ่ ว่ำ ให้เรำใส่คำ� สั่ เท่ำนัน้ แต่มี if เพิม่ ขึน้ มำด้วย หมำยควำมว่ำ หำกกำรเ คเ อื่ นไขข้ำ บนเป็นเท็ แล้วเรำ ะเ คเ อื่ นไขอีกครั้ ด้วยเพือ่ ะตัดสินใ ว่ำ ะท�ำ ำน ตำมบล๊อกค�ำสั่ ทีเ่ หลือ ดุ ไหน ทดลอ ใส่คำ� สั่ show number 2 เข้ำไปแล้วพิ ำรณำ flow chart ดั ต่อไปนี้

ใ่ โ ว์เลข 1 เช็กเงื ่อนไขครั้งที่1 ไม่ใ ่

โ ว์เลข 2 เช็กเงื ่อนไขครั้งที่2 ไม่ใ ่ โ ว์เลข 0

microbit: in Action -39-

กำรเ ก็ เเ อื่ นไขครั้ ที่ 1 กับครั้ ที่ 2 ะเป็นกำรเ ก็ เ อื่ นไขคนละแบบ อย่ำ ไรก็ดี เรำ ะพักเรือ่ else-if เอำไว้ตร นีก้ อ่ น เพรำะกำร ะท�ำควำมเข้ำใ กำรเ คเ อื่ นไขสอ นั้ อย่ำ นี้ ะต้อ ท�ำควำมเข้ำใ เรือ่ ตัวแปรก่อน ึ่ เรำ ะได้เรียนในกิ กรรมถัดไป

ตัว อย ่าง

3 หำกนักเรียนคนใดเข้ำใ เรือ่ ตัวแปรแล้ว ให้ทดลอ เขียนโปรแกรมแสด เป่ำยิ้ บุ โดยกำรใ ้ else-if

สรุปสิ่ ที่ได้เรียนรู้

microbit: in Action -40-

กิจกรรมที่ 6

ตวแปร จุดประสงค์การเรียนรู้: เรียนรู้วิธีการสร้าง แก้ไข และ ใช้งานตัวแปร

ตัว อย ่าง

ตัวแปร (Variable) เป็นสิ่ ที่สำมำรถเปลี่ยนค่ำได้ในโปรแกรม ตัวแปรมีควำมส�ำคัญมำกเพรำะ สำมำรถท�ำให้เรำเขียนโปรแกรมได้หลำกหลำยกว่ำกำรเขียนโปรแกรมแบบ fix ค่ำล ไปในโปรแกรม (Hard Code) ตัวแปรคือกำรอ้ำ อิ ต�ำแหน่ ในเมมโมรี่ที่ข้อมูลสำมำรถเปลี่ยนค่ำได้เรื่อยๆ โดย ตัวแปรแต่ละตัวที่ ื่อเดียวกัน ะ ี้ไปต�ำแหน่ เดียวกัน ะอ้ำ อิ สิ่ ๆ เดียวกันในโปรแกรม เรำ สำมำรถสร้ำ แก้ไข เปลี่ยนแปล ค่ำขอ ตัวแปรได้ตลอดเวลำ ึ่ กำรท�ำ ำนขอ โปรแกรมก็ ะขึ้นอยู่ กับกำรแก้ไข เปลี่ยนแปล ค่ำเหล่ำนี้ แต่เพื่อควำม ่ำยในกำรเข้ำใ เรำ ะเปรียบเทียบตัวแปรเหมือนกันกล่อ กำรตั้ ื่อตัวแปรก็เหมือนกับ กำรตั้ ื่อให้กับกล่อ ใบนั้น กำรตั้ ค่ำตัวแปรก็คือกำรเอำตัวเลขใส่ไว้ในกล่อ

หากมีการตั้งค่ามากกว่า 1 ครั้งส�าหรับตัวแปร เดียวกันค่าเก่าจะถูก แทนที่ด้วยค่าใหม่

กิ จกรรมที่ 6.1

หำกเรำกดปุ่ม ก่อนที่ ะเข้ำไปดูในกล่อ เครื่อ มือ Variables เรำ ะพบว่ำไม่มีตัว แปรใดๆอยู่ในนี้เลย

microbit: in Action -41-

1 สร้ำ ตัวแปรที่ อื่ ว่ำ counter โดยกำรกด ปุม่

3 ทดลอ แสด ผลค่ำ counter ดู โดยกำร ลำกตัวแปร counter ไปใส่ไว้ในค�ำสั่ show number

บันทึกผล ำกอีมเู ลเตอร์

ตัว อย ่าง

2 ลอ สั เกตดูวำ่ มีอะไรเกิดขึน้ มำใหม่บำ้

กิ จกรรมที่ 6.2

1

ำกกิ กรรมทีผ่ ำ่ นมำ ทดลอ ลำกค�ำสั่ เปลีย่ นค่ำ ำก 0 เป็น 1

แล้ว ไปวำ ต่อ ำก show number

บันทึกผล ำกอีมเู ลเตอร์

2 คลิกขวำทีค่ ำ� สั่ show number counter แล้วเลือก duplicate แล้วน�ำค�ำสั่ ทีเ่ พิม่ ขึน้ มำ ไปวำ ต่อท้ำยค�ำสั่ set counter to 1 บันทึกผล ำกอีมเู ลเตอร์

microbit: in Action -42-

3 ลบ show number counter ไปหนึ่ อัน และ ย้ำยค�ำสั่ show number ไปวำ ไว้ ที่ forever แทน บันทึกผล ำกอีมเู ลเตอร์

ตัว อย ่าง

4 ทดลอ เปลีย่ นค่ำ 1 ในค�ำสั่ set counter to เป็นค่ำอืน่ ๆ แล้วสั เกตอีมเู ลเตอร์

กิ จกรรมที่ 6.3 1

ำกกิ กรรมทีผ่ ำ่ นมำ ลอ เพิม่ ค�ำสั่

เข้ำไปใน forever

บันทึกผล ำกอีมเู ลเตอร์

2 ทดลอ เปลีย่ นตัวเลข change counter by 1 เป็นเลข 2

บันทึกผล ำกอีมเู ลเตอร์

microbit: in Action -43-

2 ทดลอ เปลีย่ นตัวเลข change counter by 1 เป็นเลข 3

บันทึกผล ำกอีมเู ลเตอร์

เขียนโปรแกรมทีแ่ สด ตัวเลข 5,10,15,20,25...... ไปเรือ่ ยๆ

ตัว อย ่าง

4

4

เขียนโปรแกรมทีแ่ สด ตัวเลข 10,9,8,7,6,5…….. ไปเรือ่ ยๆ

สรุปสิ่ ที่ได้เรียนรู้

microbit: in Action -44-

กิจกรรมที่ 7

ผงงาน

จุดประสงค์การเรียนรู้: เรียนรู้ ผั ำน หรือ โฟลว ำร์ด คือเครื่อ มือที่ ่วยในกำรสื่อสำรเกี่ยวกับอัลกอริทึม หรือ กำรวำ แผนกำร เขียนโปรแกรม โดยกำรใ ้สัญลักษณ์ต่ำ ๆมำประกอบกัน ำกกำรทดลอ ก่อนหน้ำนี้ เรำได้มีโอกำส เห็นบำ ส่วนขอ flow chart มำแล้ว กำรทดลอ นี้เรำ ะมำล รำยละเอียดเพิ่มเติมกัน

ตัว อย ่าง

สัญลักษณ์มำตรฐำนส�ำหรับกำรเขียน Flow chart ที่มักใ ้บ่อย สัญลักษณ์

ื่อเรียก

สัญลักษณ์

ุดปลำยทำ (Termination)

ุดเริ่มต้นหรือสิ้นสุดขอ โปรแกรม

กระบวนกำร (Process)

ค�ำสั่ ต่ำ ๆในโปรแกรม

กำรรับข้อมูล (Manual Input)

กำรน�ำเข้ำข้อมูลโดย user

กำรแสด ผล (Display)

กำรแสด ออกทำ หน้ำ อ

กำรตัดสินใ (Decision)

กำรตัดสินใ

ุดเ ื่อมต่อ (Connector)

ุดเ ื่อมต่อขอ โฟลวในโปรแกรม

กำรไหล (Flow) Program/ Data Flow flow

ทิศทำ กำรท�ำ ำนในโปรแกรมหรือ กำรไหลขอ ข้อมูล

microbit: in Action -45-

กิ จกรรมที่ 7.1 1

ำกกิ กรรมที่ 5 เติมรำยละเอียดขอ Flow chart เพิม่ เติมให้สมบูรณ์

ไม่ใ ่ โ ว์เลข 0 ปุ่ม A ถูกกดหรื อไม่ ใ่

ตัว อย ่าง

โ ว์เลข 1

กิ จกรรมที่ 7.2 ำกกิ กรรมที่ 5 เติมรำยละเอียดขอ Flow chart เพิม่ เติมให้สมบูรณ์

microbit: in Action -46-

ตัว อย ่าง

Tip! การเขียน flow chart ช่วยให้เราเข้าใจ รายละเอียดการท�างานของค�าสั่งต่างๆได้ อย่างชัดเจนและช่วยพัฒนาทักษะการเขียน กิ จกรรมที่ 7.3 โปรแกรมได้อย่างรวดเร็วอย่างเห็นได้ชัด

ออกแบบ flow chart ขอ กำรค�ำนวณดั นีมวลกำย (BMI)

หากนักเรี ยนไม่ทราบ สูตร ค�านวณให้ค้นหาจาก Internet โดยใช้ Keyword ค�าว่า Body Mass Index formula microbit: in Action -47-

กิ จกรรมที่ 7.4

ตัว อย ่าง

ออกแบบ flow chart ขอ โปรแกรมเปลีย่ นอุณหภูมิ ำกอ ศำเ ลเ ยี สเป็นอ ศำฟำเรนไฮต์

หากนักเรี ยนไม่ทราบ สูตรค�านวณ ให้ค้นหาจาก Internet โดยใช้ Keyword ค�าว่า Celsius to Fahrenheit conversion

ค�ำศัพท์ : Algorithm คือ รำยละเอียดขัน้ ตอนกำรท�ำ ำนขอ โปรแกรม หรือ ขัน้ ตอนกำรแก้ปญ ั หำ ทีค่ อมพิวเตอร์สำมำรถท�ำตำมได้เลย

สรุปสิ่ ที่ได้เรียนรู้

microbit: in Action -48-

micro:bit In Action Basic

เร�ยนรู อย างเป นขั้นตอน เรียนรูอยางเปนขั้นตอน จากงายไปยากผานการลงมือทำ กิจกรรมเน นกระบวนการคิด ทุกกิจกรรมออกแบบ ใหผูเรียนฝกฝนการคิดเชิงคำนวณ การแกปญหา การออกแบบวางแผน และลงมือทำใหเห็นผล มากกว าการเข�ยนโปรแกรม สอดแทรกคำถาม ตอยอดเพื่อสะทอนความคิดและวัดผล ตลอดจน การคิดวิเคราะหในเชิงผลกระทบตอสังคมและ สิ่งแวดลอมจากโครงงานของตน สอดคล องตามหลักสูตร สอดคลองกับมาตรฐาน และตัวชี้วัดในกลุมสาระการเรียนรู วิทยาศาสตร (ฉบับปรับปรุง 2560)

รายละเอียดเพ��มเติม โปรดติดต อ ฝ ายขาย โทร. 0 2960 1799 ต อ 101 หร�อ 08 1466 3317