Thesis Rayong Aquarium

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง I Rayong Aquarium ฤชุ​ุกร ปั​ัญที​ีโป

วิ​ิทยานิ​ิพนธ์​์นี้​้�เป็​็นส่​่วนหนึ่​่�งของการศึกึ ษาหลั​ักสู​ูตรสถาปั​ัตยกรรมศาสตรบั​ัณฑิ​ิต สาขาวิ​ิชาทางสถาปั​ัตยกรรมศาสตร์​์ สถาบั​ันอาศรมศิ​ิลป์​์ ปี​ีการศึ​ึกษา ๒๕๖๔ 1

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium ชื่​่�อนั​ักศึ​ึกษา ฤชุ​ุกร ปั​ัญที​ีโป หลั​ักสู​ูตร สถาปั​ัตยกรรมศาสตรบั​ัณฑิ​ิต ปี​ีการศึ​ึกษา ๒๕๖๔

สาขาวิ​ิชาทางสถาปั​ัตยกรรมศาสตร์​์ สถาบั​ันอาศรมศิ​ิลป์​์

อนุ​ุมั​ัติ​ิให้​้วิ​ิทยานิ​ิพนธ์​์นี้​้�เป็​็นส่​่วนหนึ่​่�งของการศึ​ึกษาตามหลั​ักสู​ูตรสถาปั​ัตยกรรมศาสตรบั​ันฑิ​ิต

คณะกรรมการดำำ�เนิ​ินงานวิ​ิทยานิ​ิพนธ์​์ ................................................................................ (อาจารย์​์พิ​ิเชษฐ อวั​ัสดารุ​ุหโรจน์​์) ที่​่�ปรึ​ึกษาวิ​ิทยานิ​ิพนธ์​์หลั​ัก ................................................................................ (อาจารย์​์พี​ีรพล ถุ​ุงทรั​ัพย์​์ ) ที่​่�ปรึ​ึกษาวิ​ิทยานิ​ิพนธ์​์ร่​่วม ................................................................................ (อาจารย์​์รั​ัชดาพร คณิ​ิตพั​ันธ์​์) ที่​่�ปรึ​ึกษาวิ​ิทยานิ​ิพนธ์​์ร่​่วม ................................................................................ (อาจารย์​์รั​ัชดาพร คณิ​ิตพั​ันธ์​์) ผู้​้�อำำ�นวยการหลั​ักสู​ูตรสถาปั​ัตยกรรมศาสตรบั​ัณฑิ​ิต

4

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

บทคั​ัดย่​่อภาษาไทย สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สัตั ว์​์น้ำ��ำ จั​ังหวั​ัดระยองตั้​้ง� อยู่​่�ภายในศู​ูนย์วิ์ จัิ ยั และพั​ัฒนาประมงอ่​่าว ไทยฝั่ง�่ ตะวั​ันออก (ระยอง) และดู​ูแลโดยกรมประมงร่​่วมกั​ับศูนย์ ู วิ์ จัิ ยั และพั​ัฒนาประมง อ่​่าวไทยฝั่ง�่ ตะวั​ันออก เป็​็นสถานที่​่�ซึ่ง�่ รวบรวมและจั​ัดแสดงพั​ันธุ์​์�สัตั ว์​์ทะเลมี​ีชีวิี ติ ปลาทะเล สวยงาม และสั​ัตว์​์ทะเลที่​่�หายาก เพื่​่อ� ให้​้ความรู้​้�แก่​่เยาวชน นั​ักเรี​ียน นั​ักศึ​ึกษา และบุ​ุคคล ทั่​่ว� ไป อยู่​่�ติดิ กั​ับทะเลระยองใกล้​้แหล่​่งท่​่องเที่​่ย� วที่​่�สำ�คั ำ ญ ั ของจั​ังหวั​ัดระยอง เช่​่น เกาะเสม็​็ด ตลาดบ้​้านเพ ท่​่าเรื​ือเพ หาดแม่​่รำ�พึ​ึ ำ ง สวนพฤกษศาสตร์​์ระยองและสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สัตั ว์​์ น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยองเป็​็นสถานที่​่�สำ�คั ำ ญ ั ของการจั​ัดแสดงพั​ันธุ์​์�ปลาเป็​็นสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สัตั ว์​์น้ำ��ำ ที่​่ตั้​้� ง� อยู่​่�ในพื้​้�นที่​่ชุ� มุ ชนและบริ​ิเวณพื้​้นที่​่ � โ� ครงการยั​ังมี​ีวัฒ ั นธรรม วิ​ิถีชี​ี วิี ติ ที่​่แ� สดงถึ​ึงการเป็​็น อยู่​่�ของคนในชุ​ุมชน และที่​่ตั้​้� ง� โครงการยั​ังอยู่​่�ในบริ​ิเวณที่​่มี� ทัี ศนี ั ยี ภาพที่​่สว � ยงามมากแห่​่ง หนึ่​่ง� ของจั​ังหวั​ัดระยอง สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง ทำำ�หน้​้าที่​่�เป็​็นจุ​ุดศู​ูนย์​์กลางของชุ​ุมชนที่​่�มี​ี บทบาทที่​่�สำำ�คั​ัญ เป็​็นที่​่�ประกอบอาชี​ีพ พื้​้�นที่​่�สาธารณะและสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ��แห่​่ง นี้​้�มี​ีอายุ​ุราว ๒๐ ปี​ี เป็​็นแหล่​่งท่​่องเที่​่�ยวที่​่�สำำ�คั​ัญเป็​็นจุ​ุดที่​่�นั​ักท่​่องเที่​่�ยวที่​่�มาเที่​่�ยวที่​่�จั​ังหวั​ัด ระยองจะต้​้องแวะเข้​้ามาภายในพื้​้�นที่​่�เพื่​่�อเข้​้าชมส่​่วนจั​ัดแสดง เป็​็นสถานที่​่�ในวั​ัยเด็​็กของ ใครหลายๆคนที่​่�มี​ีความทรงจำำ�ที่​่�ดี​ีและเป็​็นที่​่�จดจำำ�ของผู้​้�เข้​้าชม แต่​่ด้​้วยการเรี​ียนรู้​้�ใน ปั​ัจจุ​ุบั​ันมี​ีการปรั​ับเปลี่​่�ยนไปอย่​่างรวดเร็​็ว กายภาพโดยรวมของโครงการยั​ังมี​ีปั​ัญหาใน การใช้​้งานและไม่​่ตอบสนองต่​่อการเรี​ียนรู้​้�ในปั​ัจจุ​ุบั​ัน สภาพของโครงการในปั​ัจจุ​ุบั​ันมี​ี ลั​ักษณะที่​่�ดี​ีด้​้วยบริ​ิบทโดยรอบ พื้​้�นที่​่�โครงการยั​ังมี​ีการมาใช้​้งานในพื้​้�นที่​่�ปรกติ​ิ การใช้​้ งานอาคารมี​ีอย่​่างต่​่อเนื่​่�องแต่​่สภาพอาคารมี​ีความเสื่​่�อโทรมไปตามอายุ​ุการใช้​้งาน พื้​้�นที่​่� ภายนอกโครงการยั​ังมี​ีการใช้​้งานอยู่​่�เสมอทั้​้�งท่​่าจอดเรื​ือประมงและพื้​้�นที่​่�สี​ีเขี​ียว พื้​้�นที่​่�โครงการตั้​้�งอยู่​่�ในพื้​้�นที่​่�ที่​่�มี​ีศั​ักยภาพสู​ูงในการพั​ัฒนาและเชื่​่�อมโยงพื้​้�นที่​่� เพื่​่�อพั​ัฒนาโครงการและคุ​ุณภาพชี​ีวิ​ิตของผู้​้�อยู่​่�อาศั​ัยในบริ​ิเวณโครงการ ทำำ�ให้​้เห็​็น โอกาสในการพั​ัฒนาพื้​้�นที่​่�โครงการให้​้เป็​็นสถาปั​ัตยกรรมที่​่�มี​ีคุ​ุณค่​่า มี​ีอั​ัตลั​ักษณ์​์ของ พื้​้�นที่​่� มี​ีบทบาทที่​่�สำำ�คั​ัญต่​่อคนในชุ​ุมชน โดยมี​ีกระบวนการในการพั​ัฒนาโครงการ และกำำ�หนดเป้​้าหมายของการดำำ�เนิ​ินงานดั​ังนี้​้� กระบวนการทำำ �งานคื​ือการทำำ �ความเข้​้าใจถึ​ึงลั​ักษณะของพื้​้� นที่​่� การเป็​็ น อยู่​่� วั​ัฒนธรรม วิ​ิถี​ีชี​ีวิ​ิต กิ​ิ จกรรม และการแสดงออกถึ​ึงตั​ัวตนของพื้​้� นที่​่�โครงการ ผ่​่านสถาปั​ัตยกรรมและพื้​้� นที่​่�โดยรอบโครงการ การเข้​้าถึ​ึงพื้​้� นที่​่�อย่​่างมี​ี ลำำ �ดั​ั บ ของอารมณ์​์ การเปิ​ิดพื้​้� นที่​่ �ใหม่​่ๆในโครงการ การออกแบบพื้​้� นที่​่ �และเนื้​้�อหาการ จั​ัดแสดงที่​่�ครอบคลุ​ุมทั้​้�งโครงการ เพื่​่�อบอกเล่​่าถึ​ึงเนื้​้�อหาที่​่� ต้​้องการจะสื่​่�อ ให้​้ผู้​้� เข้​้ า ชมได้​้ สั​ั ม ผั​ั สถึ​ึ งบรรยากาศในพื้​้� นที่​่� ที่​่� เ ป็​็ น เอกลั​ั ก ษณ์​์ แ ละเป็​็ นอั​ั ต ลั​ั ก ษณ์​์ ข อง สถานแสดงพั​ั นธุ์​์�สั​ัตว์​์ น้ำำ� � จั​ังหวั​ัดระยองอย่​่างแท้​้ จริ​ิง

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยองเกิ​ิดขึ้​้�นจากการศึ​ึกษาและวิ​ิเคราะห์​์ ศั​ักยภาพของพื้​้�นที่​่�โครงการและเชื่​่�อมโยงไปยั​ังชุ​ุมชนโดยรอบ และยั​ังเพิ่​่�มโอกาส ให้​้กั​ับคนในชุ​ุมชนได้​้มาใช้​้พื้​้�นที่​่�โครงการเพื่​่�อการประกอบอาชี​ีพ หรื​ือการเผยแพร่​่ ผลผลิ​ิตของชุ​ุมชนและยั​ังเป็​็นพื้​้�นที่​่�เผยแพร่​่แลกเปลี่​่�ยนข้​้อมู​ูลกั​ันภายในโครงการ สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยองเป็​็นการพั​ัฒนาสถาปั​ัตยกรรมสู่​่�การเป็​็นอั​ัต ลั​ักษณ์​์เป็​็นภาพจำำ�ของสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� โดยการปรากฎตั​ัวของโครงการจะสร้​้าง ปฏิ​ิสั​ัมพั​ันธ์​์กั​ับผู้​้�คนที่​่�เข้​้ามายั​ังพื้​้�นที่​่�โครงการ ด้​้วยแนวคิ​ิดการออกแบบสถาปั​ัตยกรรมที่​่� สร้​้างความเชื่​่�อมโยงต่​่อเนื่​่�องทั้​้�งกิ​ิจกรรมต่​่างๆ ที่​่�เกิ​ิดขึ้​้�นในโครงการฯ และโครงการกั​ับ ชุ​ุมชนโดยรอบ ด้​้วยการออกแบบพื้​้�นที่​่� ทางสั​ัญจร รวมทั้​้�งการสื่​่�อสารความเชื่​่�อมโยงต่​่อ เนื่​่�องนั้​้�นผ่​่านทางรู​ูปทรง และการออกแบบส่​่วนปิ​ิดล้​้อม (facade) อาคาร วิ​ิทยานิ​ิพนธ์​์ฉบั​ับนี้​้�เป็​็นการศึ​ึกษาค้​้นคว้​้าและการตั้​้�งข้​้อสั​ันนิ​ิษฐาน ที่​่�นำำ�มาสู่​่�การ ออกแบบสถาปั​ัตกรรมของสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง ที่​่�ครอบคลุ​ุมทั้​้�งด้​้าน วั​ัฒนธรรม วิ​ิถี​ีชี​ีวิ​ิต การประมงพื้​้�นถิ่​่�น และองค์​์ความรู้​้�ในการออกแบบเปลื​ือกอาคาร (Facade) เพื่​่�อเป็​็นข้​้อเสนอหรื​ือเป็​็นแนวทางในการออกแบบแก่​่ศูนย์ ู วิ์ จัิ ยั และพั​ัฒนา ประมงอ่​่าวไทยฝั่​่ง� ตะวั​ันออก (ระยอง) หรื​ือกรมประมงสำำ�หรั​ับการพั​ัฒนาในอนาคตและ คาดหวั​ังว่​่าจะเป็​็นประโยชน์​์แก่​่ผู้​้�ที่​่สน � ใจ

5

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

Abstracts Rayong Aquarium is located within the Eastern Gulf of Thailand Fisheries Research and Development Center (Rayong) and is supervised by the Department of Fisheries in conjunction with the Eastern Gulf Fisheries Research and Development Center. It is a place where marine creatures such as beautiful sea fish, and rare sea creatures are collected and exhibited through which youth, students, and general public will come to learn their ecosytem, and their importance to human lives and the environment .

Situated in the beautiful and rich-in-culture location, adjacent to the Rayong Sea and near by major attraction of Rayong Province such as Koh Samet, Ban Phe Market, Phe Pier, Mae Ramphueng Beach , Rayong Botanical Garden, as well as the village of local fishermen, Rayong Aquarium has a high potentail to be developed as a new landmark of not only Rayong province, but also Thailand Eastern Seaboard Area.

Although Rayong Aquarium as its existed still be an important tourist attraction, a memorable place of many people in their childhood, a popular public space where the locals come for their relaxation and exercise, its physical condition becomes deteriorated, especially its building.

In addtion, the importance of Rayong Province that is not only it has been listed as one of the significant province in the EEC Developemt Program, but also, it is an area of rich in its ecosystem; from the forest to the sea and the ocean; resulted deeply, as well, to ways of life and culture of Rayong People; becomes an inspiration to select Rayong as a place of the work; “Rayong Aquarium”.

6

Thesis entited “Rayong Aquarium” aims to develop “Rayong Aquarium” to becomes a place where people, not only the locals, but also the public, come to learn the imporatances of the sea creatures and the ecosytem, then each will realize their significance within this system. The master planing and the architecture of the project will be redesigned to achieve this goal through which the architecture, itself, will become a new landmark of the area, however, not alienated from the context, physically and culturally.

Through collecting related data of the project that are activities taken place in the area, ways of lifes of people adjacent to the areas, existing conditions of the areas, existing contents exhibited, interviewing visitors and the staff of the project; Rayong Aquarium will be re-programmed and re-designed accordingly.

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

กิ​ิตติ​ิกรรมประกาศ วิ​ิทยานิ​ิพนธ์​์เล่​่มนี้​้� สำำ�เร็​็จลุ​ุล่​่วงไปได้​้จากการสนั​ับสนุ​ุนและช่​่วยจากบุ​ุคคลหลาย ฝ่​่าย ซึ่​่�งไม่​่อาจสำำ�เร็​็จได้​้หากปราศจากบุ​ุคคลที่​่�มอบความรู้​้�และความกรุ​ุณาให้​้เหล่​่านี้​้� ขอบพระคุ​ุ ณ สถาบั​ั น อาศรมศิ​ิ ลป์​์ ที่​่� ม อบโอกาสในการศึ​ึ ก ษาเล่​่ า เรี​ี ย น สถาปั​ัตยกรรม มอบทั้​้�งวิ​ิชาความรู้​้�และมอบทั​ัศนคติ​ิที่​่�ดี​ีต่​่อการทำำ�งานสถาปั​ัตยกรรม ขอบพระคุ​ุณอาจารย์​์ธี​ีรพล นิ​ิยม (ลุ​ุงแบน) ที่​่�มอบโอกาสในการมาให้​้คำำ�ปรึ​ึกษาใน การออกแบบและพั​ัฒนางาน รวมถึ​ึงการเข้​้ามาเยี่​่�ยมชมงานภายในสตู​ูดิ​ิโอและคอยให้​้ คำำ�แนะนำำ�และมามอบพลั​ังให้​้เกตุ​ุทำำ�ให้​้มี​ีแรงที่​่�จะพั​ัฒนางานให้​้ดี​ีขึ้​้�นไป ขอบพระคุ​ุณอาจารย์​์พิ​ิเชษฐ อวั​ัสดารุ​ุหโรจน์​์ (อาจารย์​์อ๊​๊อด) และ อาจารย์​์พี​ีรพล ถุ​ุงทรั​ัพย์​์ (คุ​ุณพ่​่อพี่​่�เม่​่น) ที่​่�มอบความรู้​้�อั​ันมากมายให้​้กั​ับเกตุ​ุ ทั้​้�งสละเวลาในการมาให้​้คำำ� ปรึ​ึกษา แนะนำำ�กระบวนการคิ​ิด ขั้​้�นตอนการออกแบบ รวมถึ​ึงการสอนในเรื่​่�องราวต่​่างๆที่​่� เป็​็นส่​่วนประกอบในการทำำ�งาน ทั้​้�งใส่​่ใจและคอยให้​้กำำ�ลั​ังใจ ทำำ�ให้​้เกตุ​ุมี​ีความรู้​้�ที่​่�จะนำำ�ไป พั​ัฒนางานให้​้ครบครั​ันมากที่​่�สุ​ุด ขอบพระคุ​ุณอาจารย์​์ขนุ​ุนและอาจารย์​์ปุ๊​๊�กที่​่�สละเวลามาให้​้คำ�ปรึ​ึ ำ กษาและแนะนำำ�ในการ ออกแบบตั้​้�งแต่​่ต้น้ ทำำ�ให้​้การออกแบบของเกตุ​ุพัฒ ั นาได้​้อย่​่างต่​่อเนื่​่อ� ง ให้​้คำ�ปรึ​ึ ำ กษาในเรื่อ�่ งของ กระบวนการคิ​ิดและการเชื่​่อ� มโยงงาน อาจารย์​์ใส่​่ใจและคอยให้​้คำ�ำ แนะนำำ�ตั้​้ง� แต่​่วันั แรกที่​่เ� กตุ​ุได้​้ เริ่​่ม� ต้​้นในการทำำ�วิ​ิทยานิ​ิพนธ์​์จนมาถึ​ึงปั​ัจจุบัุ นั เวลาเกตุ​ุมีปัี ญ ั หาในการทำำ�งานอาจารย์​์จะให้​้คำ�ำ ปรึ​ึกษาจนเกตุ​ุสามารถแก้​้ไขปั​ัญหาและผ่​่านมั​ันมาได้​้ ขอบพระคุ​ุณอาจารย์​์ตึ๊​๊�ง อาจารย์​์คุ้​้�ง อาจารย์​์โจ้​้ ที่​่�มอบคำำ�แนะนำำ�ที่​่�มี​ีประโยชน์​์ต่​่อการ พั​ัฒนางานและคอยให้​้คำำ�แนะนำำ�ทุ​ุกครั้​้�งที่​่�เกตุ​ุมี​ีปั​ัญหา ขอบคุ​ุณพี่​่�ๆในบริ​ิษั​ัท Grid Architect ที่​่�เป็​็นกำำ�ลั​ังใจให้​้เกตุ​ุตั้​้�งแต่​่เริ่​่�มต้​้นวั​ันแรกของ การทำำ�วิ​ิทยานิ​ิพนธ์​์จนปั​ัจจุ​ุบั​ัน พี่​่�ๆในบริ​ิษั​ัทช่​่วยหาตั​ัวอย่​่างงานและให้​้คำำ�ปรึ​ึกษาในเรื่​่�อง ของกระบวนการทำำ�งานและการขึ้​้�นโมเดล ๓ มิ​ิติ​ิ ถ้​้าไม่​่ได้​้ทำำ�จากที่​่�ฝึ​ึกงานเกตุ​ุคงไม่​่ได้​้ทำำ� อาคารที่​่�โค้​้งขนาดนี้​้�แน่​่ๆ ขอบคุ​ุณเพื่​่�อนๆในบริ​ิษั​ัทด้​้วยที่​่�ช่​่วยกั​ันหาตั​ัวอย่​่างงานมาให้​้ ขอบคุ​ุณพี่​่ก้� อ้ ยที่​่ช่� ว่ ยเหลื​ือเกตุ​ุมาตลอดตั้​้ง� แต่​่พี่​่ก้� อ้ ยเข้​้ามาทำำ�งาน พี่​่ก้� อ้ ยจะคอยให้​้กำ�ำ ลั​ังใจ คอยเตื​ือนเมื่​่อ� ใกล้​้ถึ​ึงเวลาส่​่งงานและขอบคุ​ุณครู​ูอรที่​่ค� อยช่​่วยเหลื​ือหาหนั​ังสื​ือเล่​่มที่​่ต้� อ้ งการอ่​่าน มาให้​้ตลอด ๕ ปี​ี และให้​้ไปใช้​้ห้อ้ งสมุ​ุดทำำ�งานอยู่​่�หลายครั้​้ง� ขอบคุ​ุณพี่​่�เม่​่นมากๆเป็​็นกำำ�ลั​ังใจที่​่�ดีที่​่ี �สุ​ุดในการทำำ�วิ​ิทยานิ​ิพนธ์​์ คอยให้​้กำำ�ลั​ังใจให้​้ข้​้อมู​ูล ต่​่างๆให้​้ระบายความเครี​ียดและคอยช่​่วยเหลื​ือกั​ัน อยู่​่�เป็​็นกำำ�ลั​ังใจให้​้กั​ันไปนานๆน้​้า ขอบคุ​ุณเพื่​่�อนๆและน้​้องๆ แก๊​๊ง Blob Fish (แพน แปง หวาย เฟริ​ิน แบม) ที่​่�อยู่​่�ด้​้วยกั​ัน มาตลอด ๔ ปี​ีคอยเป็​็นกำำ�ลั​ังใจให้​้กั​ัน ถึ​ึงแม้​้จะชอบชวนกั​ันเล่​่น แต่​่ก็​็เป็​็นสี​ีสันั ในการเรี​ียน ตลอด ๔ ปี​ีที่​่�ผ่​่านมา ขอบคุ​ุณเพื่​่�อนๆพี่​่�ๆ แก๊​๊งโรบอต (พี่​่�นิ​ิว พี่​่�จีนี โต แทณ แปง แพน) อยู่​่�ด้​้วยกั​ันมาตั้​้�งแต่​่เข้​้า ปี​ี ๑ จนปั​ัจจุ​ุบั​ัน อยู่​่�ตั้​้�งแต่​่ทำำ�บราวนี่​่�ขายเพื่​่�อหาเงิ​ินไปสร้​้างเครื่​่�องเล่​่น จนตอนนี้​้�จบกั​ันหมด แล้​้วเป็​็นกลุ่​่�มที่​่�อยู่​่�ด้​้วยแล้​้วสนุ​ุกมากๆชอบชวนกั​ันเล่​่นแต่​่ก็​็เป็​็นกำำ�ลั​ังใจให้​้กั​ันตลอดเวลา ขอบคุ​ุณเจ้​้า ๓ มื​ืด แพนด้​้า เพนเตอร์​์ หมี​ี เป็​็นสิ่​่�งฮี​ีลใจในเวลาที่​่�เหนื่​่�อย แค่​่ได้​้จกพุ​ุงก็​็ รู้​้�สึ​ึกดี​ีและมี​ีแรงกลั​ับไปทำำ�งานแล้​้ว ขอบคุ​ุณที่​่�มาอยู่​่�เป็​็นเพื่​่�อนเวลาทำำ�งานด้​้วย

ขอบคุ​ุณเพื่​่�อนๆบางมดทุ​ุกคนที่​่�เป็​็นกำำ�ลั​ังใจให้​้กั​ันตั้​้�งแต่​่วิ​ินาที​ีที่​่�ลาออกจากบางมดเพื่​่�อ มาเรี​ียนในคณะที่​่�อยากเรี​ียน จนถึ​ึงปั​ัจจุ​ุบั​ันก็​็ยั​ังเป็​็นกำำ�ลั​ังใจที่​่�ดี​ีที่​่�สุ​ุด คอยช่​่วยตั​ัดโมเดลบ้​้างถึ​ึง แม้​้จะทำำ�กั​ันไม่​่เป็​็น รวมถึ​ึงการให้​้ความช่​่วยเหลื​ือทั้​้�งหมด ส่​่งข้​้าวส่​่งน้ำำ�� ในเวลาที่​่�งานเดื​ือด ไป Site Thesis ที่​่�ระยองด้​้วยกั​ัน ขอบคุ​ุณมากๆที่​่�คอยช่​่วยเหลื​ือและเป็​็นกำำ�ลั​ังใจเวลาที่​่�ท้​้อต่​่อ การเรี​ียนมาตลอด ขอบคุ​ุณที่​่�โทรมาอยู่​่�เป็​็นเพื่​่�อนตอนทำำ�งาน คอยให้​้กำ�ำ ลั​ังใจ คอยเป็​็นห่​่วงและคอยเตื​ือน ให้​้ทำำ�งานเวลาที่​่�ขี้​้�เกี​ียจ ขอบคุ​ุณมากๆนะ ฮี่​่�ๆ ขอบคุ​ุณทุ​ุกคนที่​่�มี​ีส่​่วนเกี่​่�ยวข้​้องที่​่�ไม่​่ได้​้กล่​่าวถึ​ึงเพราะมั​ันเยอะมาก ขอบคุ​ุณจริ​ิงๆที่​่�เป็​็น กำำ�ลั​ังใจให้​้กั​ันมาตลอด และที่​่�ขาดไม่​่ได้​้คื​ือ “ครอบครั​ัว” เป็​็นกำำ�ลั​ังใจที่​่�สำำ�คั​ัญที่​่�สุ​ุดการในการวิ​ิทยานิ​ิพนธ์​์นี้​้�จน สำำ�เร็​็จ เป็​็นทั้​้�งแรงใจ แรงกายและแรงสนั​ับสนุ​ุนทั้​้�งเรื่​่�องเรี​ียนและเรื่​่�องเงิ​ิน ขอบคุ​ุณย่​่าจ๋​๋าที่​่ค� อยโทรถามว่​่างานเป็​็นยังั ไงบ้​้าง ให้​้พักั ผ่​่อนเยอะๆถ้​้างานเยอะไม่​่ต้อ้ งกลั​ับ บ้​้านมาหาย่​่าจ๋​๋าก็​็ได้​้ ทั้​้ง� ๆที่​่อ� ยากให้​้หลานกลั​ับบ้า้ นมากๆก็​็ตาม ขอบคุ​ุณที่​่เ� วลากลั​ับบ้า้ นไปก็​็จะ ทำำ�อาหารอร่​่อยๆมารอรั​ับ ทุ​ุกครั้​้ง� ที่​่ไ� ด้​้กินิ อาหารฝี​ีมื​ือย่​่าจ๋​๋าจะช่​่วยให้​้มีพี ลั​ังมาทำำ�งานต่​่อได้​้เลย ขอบคุ​ุณพี่​่�กานต์​์ที่​่�เวลาเกตุ​ุมี​ีปั​ัญหาก็​็จะเป็​็นคนมาจั​ัดการแทนเพื่​่�อให้​้เกตุ​ุได้​้ทำำ�งานเต็​็ม ที่​่�และเป็​็นคนกลั​ับบ้​้านไปจั​ัดการซื้​้�อของเข้​้าบ้​้านแทนกั​ันเพื่​่�อให้​้เกตุ​ุได้​้ทำำ�งานขอบคุ​ุณมากๆจ้​้า ที่​่�คอยดู​ูแลย่​่าจ๋​๋าและแม่​่จ๋​๋าในเวลาที่​่�น้​้องไม่​่ว่​่าง รั​ักนะเหี่​่�ยว ขอบคุ​ุณแม่​่จ๋​๋าที่​่�เป็​็นแรงผลั​ักดั​ันให้​้เกตุ​ุลุ​ุกขึ้​้�นมาทำำ�งาน เป็​็นกำ�ำ ลั​ังใจให้​้กันั ตลอดในทุ​ุกๆ เรื่​่�อง คอยสนั​ับสนุ​ุนทุ​ุกอย่​่างที่​่�เกตุ​ุเป็​็นคนตั​ัดสิ​ินใจและเลื​ือกเอง ไม่​่ว่​่าจะเรื่​่�องอะไรก็​็ตาม ทุ​ุก ครั้​้�งก่​่อนวั​ันพรี​ีเซ็​็นต์​์งานก็​็จะมี​ีข้​้อความจากแม่​่จ๋​๋าตลอดว่​่าสู้​้�ๆ อ่​่านแต่​่ละครั้​้�งก็​็จะร้​้องไห้​้เพราะ มั​ันมี​ีแรงทำำ�งานขึ้​้�นมาจริ​ิงๆนะ แม่​่จ๋​๋าเป็​็นกำำ�ลั​ังใจที่​่�ดี​ีที่​่�สุ​ุดในทุ​ุกวั​ันสำำ�คั​ัญของเกตุ​ุเลยนะ ขอบคุ​ุณพ่​่อจ๋​๋าที่​่ค� อยสนั​ับสนุนุ เกตุ​ุมาตลอด พ่​่อจ๋​๋ามาส่​่งข้​้าวส่​่งน้ำำ�� ให้​้ที่​่อ� าศรมตลอดตอนปี​ี ๑ ตอนนี้​้�เกตุ​ุเรี​ียนจบแล้​้ว ถึ​ึงแม้​้พ่อ่ จ๋​๋าจะไม่​่ได้​้อยู่​่�เห็​็นด้ว้ ยตั​ัวเองแต่​่เกตุ​ุเชื่​่อ� ว่​่าพ่​่อจ๋​๋ารั​ับรู้​้�ทุกุ ความ สำำ�เร็​็จของเกตุ​ุมาโดยตลอด ขอบคุ​ุณที่​่ค� อยให้​้กำ�ำ ลั​ังใจกั​ันมาตลอดเกตุ​ุรับรู้​้�ถึ​ึ ั งสิ่​่ง� นี้​้ม� าตลอดนะพ่​่อ จ๋​๋า สุ​ุดท้​้ายนี้​้� “ลู​ูกเรี​ียนจบแล้​้วนะ” ดี​ีใจใช่​่ไหมรู้​้�นะ คิ​ิดถึ​ึงนะคะ สุ​ุดท้​้ายนี้​้�ขอบคุ​ุณตั​ัวเองที่​่�อดทนก้​้าวผ่​่านความยากลำำ�บากนี้​้�มาได้​้ งานนี้​้�เป็​็นงานที่​่�ยาก และกดดั​ันมากๆ แต่​่ก็​็ยั​ังฮึ​ึบขึ้​้�นมาทำำ�งานถึ​ึงแม้​้ว่​่าจะเหนื่​่�อยแค่​่ไหนก็​็ตาม ขอบคุ​ุณที่​่�ไม่​่ท้​้อ และล้​้มเลิ​ิกความตั้​้�งใจไป ขอบคุ​ุณที่​่�เข้​้มแข็​็งแม้​้จะมี​ีเรื่​่�องเกิ​ิดขึ้​้�นมากมายระหว่​่างการทำำ�งาน ขอบคุ​ุณที่​่คว � ามชอบของตั​ัวเองนำำ�พาไปสู่​่�การทำำ�งานที่​่มี​ีคว � ามสุ​ุข ขอบคุ​ุณนะเกตุ​ุ :-)

7

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

สารบั​ัญ บทคั​ัดย่​่อภาษาไทย บทคั​ัดย่​่อภาษาอั​ังกฤษ กิ​ิตติ​ิกรรมประกาศ สารบั​ัญ สารบั​ัญรู​ูปภาพ สารบั​ัญตาราง บทที่​่� ๓ การวิ​ิเคราะห์​์ที่​่ตั้​้� �งโครงการ บทที่​่� ๑ บทนำำ� ๑.๑ ความเป็​็นมาของโครงการ

บทที่​่� ๕ การศึ​ึกษาวิ​ิเคราะห์​์อาคารกรณี​ีศึ​ึกษา

๓.๑ การวิ​ิเคราะห์​์ทำำ�เลที่​่�ตั้​้�ง

๓๐

๕.๑ เกณฑ์​์การพิ​ิจารณาเลื​ือกกรณี​ีศึ​ึกษา

๖๑

๕.๒ อาคารกรณี​ีศึกึ ษาในประเทศไทย

๖๒

๑๔

๓.๒ หลั​ักเกณฑ์​์ในการวิ​ิเคราะห์​์ที่​่�ตั้​้�ง

๓๑

๑.๒ เป้​้าหมายเชิ​ิงคุ​ุณค่​่าของโครงการ

๑๔

๓.๓ ทั​ัศนี​ียภาพโดยรอบโครงการ

๓๒

๑.๓ วั​ัตถุ​ุประสงค์​์ของการทำำ�วิ​ิทยานิ​ิพนธ์​์

๑๔

๓.๔ การเข้​้าถึ​ึงโครงการ

๓๔

๑.๔ ขอบเขตการศึกึ ษาของโครงการ

๑๕

๓.๕ สภาพแวดล้​้อมภายในโครงการ (โครงการปั​ัจจุ​ุบั​ัน)

๑.๕ ประโยชน์​์ที่​่�คาดว่​่าจะได้​้รั​ับ

๑๕

บทที่​่� ๒ เกณฑ์​์ในการออกเเบบโครงการ ๒.๑ ทฤษฎี​ีเเละเเนวคิ​ิดที่​่�เกี่​่�ยวข้​้อง

๑๖

๓๔

๕.๒.๑ สถาบั​ันวิ​ิทยาศาสตร์​์ทางทะเล มหาวิ​ิทยาลั​ัยบู​ูรพา ๕.๒.๒ สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ��ระยอง ๕.๒.๓ Sealife Bangkok

๖๒ ๖๔ ๖๖

๓.๖ สภาพภู​ูมิ​ิอากาศ

๓๔

๕.๒.๔ Aquaria Phuket

๖๙

๓.๗ พื้​้�นที่​่�สี​ีเขี​ียว

๓๕

๕.๓ อาคารกรณี​ีศึกึ ษาในต่​่างประเทศ

๗๐

๓.๘ บรรยากาศและกิ​ิจกรรมในโครงการ

๓๕

๕.๓.๑ Georgia Aquarium

๗๐

๓.๙ วิ​ิเคราะห์​์ข้​้อดี​ี-ข้​้อเสี​ียของที่​่�ตั้​้�งโครงการ

๓๗

๕.๓.๒ OZEANEUM Stralsund

๗๓

๕.๓.๓ Antalya Aquarium

๗๕

๕.๓.๔ The Blue Planet

๗๗

ในการออกเเบบสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ��

8

๒.๑.๑ ส่​่วนประกอบพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์

๑๖

๒.๑.๒ หลั​ักการจั​ัดแสดงทั่​่�วไป

๑๘

๔.๑ ข้​้อมู​ูลเบื้​้�องต้​้นของโครงการ

๓๘

๕.๓.๕ Aquaris Aquarium

๘๐

๒.๑.๓ หลั​ักการออกเเบบสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ��

๒๑

๔.๒ รายละเอี​ียดพื้​้�นที่​่�ใช้​้สอย

๓๘

๕.๓.๖ S.E.A Aquarium

๘๒

๒.๑.๔ การควบคุ​ุมคุ​ุณภาพน้ำำ� �

๒๒

๔.๓ รายละเอี​ียดด้​้านการบริ​ิหาร

๓๙

๒.๑.๕ การควบคุ​ุมคุ​ุณออกซิ​ิเจนในน้ำำ��

๒๒

๔.๔ กลุ่​่�มเป้​้าหมายโครงการ

๔๖

๕.๔.๑ สรุ​ุปการศึ​ึกษากรณี​ีศึ​ึกษาในประเทศไทย

๘๔

๒.๑.๖ การจั​ัดแสดงใน สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ��

๒๓

๔.๕ กิ​ิจกรรมของโครงการ

๕๒

๕.๔.๒ สรุ​ุปการศึ​ึกษากรณี​ีศึ​ึกษาในต่​่างประเทศ

๘๕

๒.๑.๗ การศึกึ ษาข้​้อมู​ูลทั่​่�วไปเกี่​่�ยวกั​ับระบบนิ​ิเวศทางทะเล

๒๔

๔.๖ รายละเอี​ียดโครงการด้​้านวิ​ิศวกรรมงานระบบ

๕๕

๒.๑.๘ การสำำ�รวจชี​ีวภาพทางทะเลเพื่​่�อการศึ​ึกษาวิ​ิจั​ัย

๒๖

๔.๗ รายละเอี​ียดสิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตในโครงการ

๕๘

๒.๒ กฏหมายเเละเทศบั​ัญญั​ัติ​ิที่​่�เกี่​่�ยวข้​้อง

๒๗

๒.๒.๑ กฎกระทรวง

๒๗

บทที่​่� ๔ รายละเอี​ียดโครงการ

๕.๔ สรุ​ุปการศึ​ึกษากรณี​ีศึ​ึกษา

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

สารบั​ัญรู​ูปภาพ บทที่​่� ๖ ผลงานออกเเบบ ๖.๑ เเนวคิ​ิดในการออกเเบบ

๘๘

สารบั​ัญตาราง

ตารางที่​่� ก.๐๙ ข้​้อมู​ูลชนิ​ิดของสั​ัตว์​์ทะเล

๑๘๘

บทที่​่� ๔ รายละเอี​ียดโครงการ

ตารางที่​่� ก.๑๐ ข้​้อมู​ูลชนิ​ิดของสั​ัตว์​์ทะเล

๑๘๙

๖.๑.๑ เนื้​้�อหาการจั​ัดแสดง

๘๘

ตารางที่​่� ๔.๐๑ รายละเอี​ียดโครงสร้​้างฝ่​่ายบริ​ิหาร

๔๐

ตารางที่​่� ก.๑๑ ข้​้อมู​ูลชนิ​ิดของสั​ัตว์​์ทะเล

๑๙๐

๖.๑.๒ แนวความคิ​ิดในการออกแบบพื้​้�นที่​่�

๑๐๒

ตารางที่​่� ๔.๐๒ รายละเอี​ียดโครงสร้​้างฝ่​่ายการตลาด

๔๐

ตารางที่​่� ก.๑๒ ข้​้อมู​ูลชนิ​ิดของสั​ัตว์​์ทะเล

๑๙๑

๖.๑.๓ กำำ�หนดเส้​้นทางการเข้​้าถึ​ึงของกลุ่​่�มคน

๑๐๕

ตารางที่​่� ๔.๐๓ รายละเอี​ียดโครงสร้​้างฝ่​่ายวิ​ิชาการ

๔๑

ตารางที่​่� ก.๑๓ ข้​้อมู​ูลชนิ​ิดของสั​ัตว์​์ทะเล

๑๙๒

๖.๒ ผลงานออกเเบบขั้​้�นสมบู​ูรณ์​์

๑๐๖

ตารางที่​่� ๔.๐๔ รายละเอี​ียดโครงสร้​้างฝ่​่ายจั​ัดแสดงและเทคนิ​ิค ๔๑

ตารางที่​่� ก.๑๔ ข้​้อมู​ูลชนิ​ิดของสั​ัตว์​์ทะเล

๑๙๓

ทางเดิ​ินภายในโครงการ

๑๕๖

ตารางที่​่� ๔.๐๕ รายละเอี​ียดโครงสร้​้างฝ่​่ายส่​่งเสริ​ิมและบริ​ิการ

๔๒

ตารางที่​่� ก.๑๕ ข้​้อมู​ูลชนิ​ิดของสั​ัตว์​์ทะเล

๑๙๔

รู​ูปตั​ัดอาคาร

๑๕๗

ตารางที่​่� ๔.๐๖ รายละเอี​ียดโครงสร้​้างฝ่​่ายร้​้านค้​้าและร้​้านอาหาร ๔๒

ตารางที่​่� ก.๑๖ ข้​้อมู​ูลชนิ​ิดของสั​ัตว์​์ทะเล

๑๙๕

รู​ูปด้​้านอาคาร

๑๕๘

ตารางที่​่� ๔.๐๗ แสดงกิ​ิจกรรมภายในโครงการ

๕๓

ตารางที่​่� ก.๑๗ ข้​้อมู​ูลชนิ​ิดของสั​ัตว์​์ทะเล

๑๙๖

งานระบบน้ำำ� �

๑๖๒

ตารางที่​่� ๔.๐๘ แสดงกิ​ิจกรรมภายในโครงการ

๕๔

ตารางที่​่� ก.๑๘ ข้​้อมู​ูลชนิ​ิดของสั​ัตว์​์ทะเล

๑๙๗

งานระบบน้ำำ�ทิ้​้ � �ง

๑๖๓

ตารางที่​่� ก.๑๙ ข้​้อมู​ูลชนิ​ิดของสั​ัตว์​์ทะเล

๑๙๘

งานระบบไฟฟ้​้า

๑๖๔

ตารางที่​่� ๕.๐๑ สรุ​ุปข้​้อดี​ี-ข้​้อเสี​ียสถาบั​ันวิ​ิทยาศาสตร์​์ทางทะเล ๖๓

ตารางที่​่� ก.๒๐ ข้​้อมู​ูลชนิ​ิดของสั​ัตว์​์ทะเล

๑๙๙

งานระบบปรั​ับอากาศ

๑๖๕

ตารางที่​่� ๕.๐๒ สรุ​ุปข้​้อดี​ี-ข้​้อเสี​ียสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� ระยอง ๖๕

ตารางที่​่� ก.๒๑ ข้​้อมู​ูลชนิ​ิดของสั​ัตว์​์ทะเล

๒๐๐

ตำำ�แหน่​่งบั​ันไดหนี​ีไฟ

๑๖๖

ตารางที่​่� ๕.๐๓ สรุ​ุปข้​้อดี​ี-ข้​้อเสี​ีย Sealife Bangkok

๖๘

ตำำ�แหน่​่งลิ​ิฟต์​์

๑๖๗

ตารางที่​่� ๕.๐๔ สรุ​ุปข้​้อดี​ี-ข้​้อเสี​ีย Georgia Aquarium

๗๒

งานระบบดั​ับเพลิ​ิง

๑๖๘

ตารางที่​่� ๕.๐๕ สรุ​ุปการศึ​ึกษาการณี​ีศึกึ ษาในประเทศไทย

๘๔

งานระบบบำำ�บั​ัดน้ำำ� �

๑๖๙

ตารางที่​่� ๕.๐๖ สรุ​ุปการศึ​ึกษาการณี​ีศึกึ ษาในต่​่างประเทศ

๘๕

การเคลื่​่�อนย้​้ายสั​ัตว์​์

๑๗๐

ระบบโครงสร้​้าง

๑๗๑

ตารางที่​่� ๖.๐๑ เป้​้าหมายโครงการ

๘๖

เปลื​ือกอาคาร (Facade)

๑๗๒

ตารางที่​่� ๖.๐๒ การแปลงเป้​้าหมายมาสู่​่�กายภาพ

๑๐๐

หุ่​่�นจำำ�ลองขนาด ๑ : ๕๐๐

๑๗๖

บทที่​่� ๕ การศึ​ึกษาวิ​ิเคราะห์​์อาคารกรณี​ีศึ​ึกษา

บทที่​่� ๖ ผลงานออกเเบบ

ภาคผนวก ตารางที่​่� ก.๐๑ ข้​้อมู​ูลชนิ​ิดของสั​ัตว์​์ทะเล

๑๘๐

บทที่​่� ๗ บทสรุ​ุปเเละข้​้อเสนอเเนะ

๑๗๘

ตารางที่​่� ก.๐๒ ข้​้อมู​ูลชนิ​ิดของสั​ัตว์​์ทะเล

๑๘๑

บรรณานุ​ุกรม

๑๗๙

ตารางที่​่� ก.๐๓ ข้​้อมู​ูลชนิ​ิดของสั​ัตว์​์ทะเล

๑๘๒

ตารางที่​่� ก.๐๔ ข้​้อมู​ูลชนิ​ิดของสั​ัตว์​์ทะเล

๑๘๓

ภาคผนวก ก. ข้​้อมู​ูลรายละเอี​ียดสั​ัตว์​์ที่​่�จั​ัดแสดง

๑๘๐

ตารางที่​่� ก.๐๕ ข้​้อมู​ูลชนิ​ิดของสั​ัตว์​์ทะเล

๑๘๔

ข. ระบบการจั​ัดแสดงในพิ​ิพิธภั ิ ัณฑ์​์

๒๐๑

ตารางที่​่� ก.๐๖ ข้​้อมู​ูลชนิ​ิดของสั​ัตว์​์ทะเล

๑๘๕

ตารางที่​่� ก.๐๗ ข้​้อมู​ูลชนิ​ิดของสั​ัตว์​์ทะเล

๑๘๖

ตารางที่​่� ก.๐๘ ข้​้อมู​ูลชนิ​ิดของสั​ัตว์​์ทะเล

๑๘๗ 9

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

สารบั​ัญภาพ บทที่​่� ๑ บทนำำ� รู​ูปภาพที่​่� ๑.๑ แนวความคิ​ิดที่​่�มาของโครงการ

๑๕

บทที่​่� ๒ เกณฑ์​์ในการออกเเบบโครงการ

รู​ูปภาพที่​่� ๓.๑๓ ตำำ�แหน่​่งมุ​ุมมองภายในโครงการ

๓๒

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๑๕ การเข้​้าใช้​้งานพื้​้�นที่​่�โครงการของคู่​่�รั​ัก

๔๗

รู​ูปภาพที่​่� ๓.๑๔ มุ​ุมมองภายในโครงการ

๓๓

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๑๖ การเข้​้าใช้​้งานพื้​้�นที่​่�โครงการของการมาคนเดี​ียว

๔๗

รู​ูปภาพที่​่� ๓.๑๕ สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ��ระยอง (ปั​ัจจุ​ุบั​ัน)

๓๔

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๑๗ การเข้​้าใช้​้งานพื้​้�นที่​่�โครงการของกลุ่​่�มทั​ัศนศึกึ ษา

๔๗

รู​ูปภาพที่​่� ๓.๑๖ วิ​ิเคราะห์​์ตำำ�แหน่​่งทิ​ิศทางดวงอาทิ​ิตย์​์

๓๔

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๑๘ การเข้​้าใช้​้งานพื้​้�นที่​่�โครงการของกลุ่​่�มสั​ัมมนา

๔๘

รู​ูปภาพที่​่� ๓.๑๗ วิ​ิเคราะห์​์ตำำ�แหน่​่งทิ​ิศทางลม

๓๔

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๑๙ การเข้​้าใช้​้งานพื้​้�นที่​่�โครงการของกลุ่​่�มนั​ักเรี​ียน

๔๘

รู​ูปภาพที่​่� ๓.๑๘ ตำำ�แหน่​่งพื้​้�นที่​่�สี​ีเขี​ียวในพื้​้�นที่​่�โครงการ

๓๕

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๒๐ การเข้​้าใช้​้งานพื้​้�นที่​่�โครงการของกลุ่​่�มนั​ักท่​่องเที่​่�ยว ๔๘

รู​ูปภาพที่​่� ๒.๐๑ โครงการ Kengo kuma Associates

๑๗

รู​ูปภาพที่​่� ๓.๑๙ ตำำ�แหน่​่งพื้​้�นที่​่�สี​ีเขี​ียวในพื้​้�นที่​่�โครงการ

๓๕

รู​ูปภาพที่​่� ๒.๐๒ โครงการ New York City Aquarium

๑๗

รู​ูปภาพที่​่� ๓.๒๐ กิ​ิจกรรมและบรรยากาศในโครงการ (ปั​ัจจุ​ุบั​ัน)

๓๕

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๒๑ การเข้​้าใช้​้งานพื้​้�นที่​่�โครงการของกลุ่​่�มนั​ักวิ​ิจั​ัย

๔๙

รู​ูปภาพที่​่� ๒.๐๓ โครงการ The Whale Norway Museum

๑๗

รู​ูปภาพที่​่� ๓.๒๑ ระยะทางและเวลาการเดิ​ินทางรอบโครงการ

๓๖

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๒๒ การเข้​้าใช้​้งานพื้​้�นที่​่�โครงการของกลุ่​่�มเจ้​้าหน้​้าที่​่�

๔๙

รู​ูปภาพที่​่� ๒.๐๔ โครงการ The Blue Planet

๑๗

รู​ูปภาพที่​่� ๓.๒๒ ส่​่วนต่​่างๆในพื้​้�นที่​่�โครงการ

๓๖

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๒๓ การเข้​้าใช้​้งานพื้​้�นที่​่�โครงการของกลุ่​่�มเจ้​้าหน้​้าที่​่�

๔๙

รู​ูปภาพที่​่� ๒.๐๕ การสั​ัญจรแบบต่​่างๆ

๑๘

รู​ูปภาพที่​่� ๓.๒๓ กฎหมายผั​ังสี​ีของจั​ังหวั​ัดระยอง

๓๖

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๒๔ การขนย้​้ายสั​ัตว์​์ในพื้​้�นที่​่�โครงการ

๔๙

รู​ูปภาพที่​่� ๒.๐๖ การสั​ัญจรแบบต่​่างๆ

๒๗

รู​ูปภาพที่​่� ๓.๒๔ ผั​ังสี​ี EEC

๓๖

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๒๕ การใช้​้งานในพื้​้�นที่​่�โครงการ

๕๐

รู​ูปภาพที่​่� ๒.๐๗ การจั​ัดผั​ังห้​้องจั​ัดแสดง

๒๐

รู​ูปภาพที่​่� ๓.๒๕ ข้​้อได้​้เปรี​ียบของที่​่�ตั้​้�งโครงการ

๓๗

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๒๖ การใช้​้งานในพื้​้�นที่​่�โครงการกลุ่​่�มเป้​้าหมายหลั​ัก

๕๑

รู​ูปภาพที่​่� ๒.๐๘ การจั​ัดผั​ังห้​้องจั​ัดแสดง

๒๑

รู​ูปภาพที่​่� ๓.๒๖ โอกาสของที่​่�ตั้​้�งโครงการ

๓๗

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๒๗ การแบ่​่งชนิ​ิดของพื้​้�นที่​่�กิ​ิจกรรม

๕๒

รู​ูปภาพที่​่� ๒.๐๙ ระบบนิ​ิเวศต่​่างๆ

๒๕

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๒๘ การทำำ�งานของระบบยั​ังชี​ีพสั​ัตว์​์

๕๖

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๒๙ การทำำ�งานของระบบยั​ังชี​ีพสั​ัตว์​์

๕๗

บทที่​่� ๔ รายละเอี​ียดโครงการ บทที่​่� ๓ การวิ​ิเคราะห์​์ที่​่ตั้​้� �งโครงการ

เชิ​ิงนิ​ิเวศ

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๐๑ แนวคิ​ิดส่​่วนจั​ัดแสดง

๓๘

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๓๐ การทำำ�งานของระบบยั​ังชี​ีพสั​ัตว์​์

๕๗

รู​ูปภาพที่​่� ๓.๐๑ ตำำ�แหน่​่งที่​่�ตั้​้�งโครงการ

๓๐

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๐๒ แนวคิ​ิดส่​่วนสนับสนุ ั ุนโครงการ

๓๘

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๓๑ ชนิ​ิดของสั​ัตว์​์น้ำำ��ในระยอง

๕๘

รู​ูปภาพที่​่� ๓.๐๒ ตำำ�แหน่​่งที่​่�ตั้​้�งโครงการ

๓๐

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๐๓ แนวคิ​ิดส่​่วนบริ​ิหาร

๓๘

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๓๒ ทะเลระยอง

๕๘

รู​ูปภาพที่​่� ๓.๐๓ ตำำ�แหน่​่งอาคารโดยรอบ

๓๐

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๐๔ โครงสร้​้างองค์​์กร

๓๙

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๓๓ ชนิ​ิดของสั​ัตว์​์น้ำำ��ในอ่​่าวไทย

๕๘

รู​ูปภาพที่​่� ๓.๐๔ เส้​้นทางสั​ัญจรภายในโครงการ

๓๐

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๐๕ โครงสร้​้างฝ่​่ายบริ​ิหาร

๔๐

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๓๔ ทะเลฝั่�ง่ อ่​่าวไทย

๕๘

รู​ูปภาพที่​่� ๓.๐๕ จุ​ุดจอดรถประจำำ�ทาง

๓๐

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๐๖ โครงสร้​้างฝ่​่ายการตลาด

๔๐

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๓๕ ทะเลฝั่�ง่ อ่​่าวไทย

๕๘

รู​ูปภาพที่​่� ๓.๐๖ พื้​้�นที่​่�สี​ีเขี​ียว

๓๐

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๐๗ โครงสร้​้างฝ่​่ายวิ​ิชาการ

๔๑

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๓๖ ชนิ​ิดของสั​ัตว์​์น้ำำ��ในอั​ันดามั​ัน

๕๙

รู​ูปภาพที่​่� ๓.๐๗ บริ​ิเวณพื้​้�นที่​่�โดยรอบโครงการ

๓๑

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๐๘ โครงสร้​้างฝ่​่ายการจั​ัดแสดงและเทคนิ​ิค

๔๑

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๓๗ ทะเลฝั่�ง่ อั​ันดามั​ัน

๕๙

รู​ูปภาพที่​่� ๓.๐๘ ท่​่าเรื​ือเพ

๓๑

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๐๙ โครงสร้​้างฝ่​่ายส่​่งเสริ​ิมและบริ​ิการ

๔๒

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๓๘ ทะเลฝั่�ง่ อั​ันดามั​ัน

๕๙

รู​ูปภาพที่​่� ๓.๐๙ อุ​ุทยานเขาแหลมหญ้​้า

๓๑

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๑๐ โครงสร้​้างฝ่​่ายร้​้านค้​้าและร้​้านอาหาร

๔๒

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๓๙ ชนิ​ิดของสั​ัตว์​์น้ำำ��ที่​่�เป็​็นสีสัี ันของท้​้องทะเล

๕๙

รู​ูปภาพที่​่� ๓.๑๐ หาดแม่​่รำำ�พึ​ึง

๓๑

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๑๑ กลุ่​่�มผู้​้�ใช้​้งานของโครงการ

๔๔

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๔๐ สี​ีสั​ันของท้​้องทะเล

๖๐

รู​ูปภาพที่​่� ๓.๑๑ เกาะเสม็​็ด

๓๑

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๑๒ การทำำ�งานของเจ้​้าหน้​้าที่​่�ในโครงการ

๔๕

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๔๑ ชนิ​ิดของสั​ัตว์​์น้ำำ��ในมหาสมุ​ุทร

๖๐

รู​ูปภาพที่​่� ๓.๑๒ ตลาดบ้​้านเพ

๓๑

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๑๓ การเข้​้าใช้​้งานพื้​้�นที่​่�โครงการของกลุ่​่�มครอบครั​ัว

๔๖

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๔๒ มหาสมุ​ุทรอิ​ินเดี​ีย

๖๐

รู​ูปภาพที่​่� ๔.๑๔ การเข้​้าใช้​้งานพื้​้�นที่​่�โครงการของกลุ่​่�มเพื่​่�อน

๔๖

10

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

บทที่​่� ๕ การศึ​ึกษาวิ​ิเคราะห์​์อาคารกรณี​ีศึ​ึกษา

บทที่​่� ๖ ผลงานออกเเบบ

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๓๐ Perspective มุ​ุมทางเข้​้าอาคาร

๑๑๖

รู​ูปภาพที่​่� ๕.๐๑ กรณี​ีศึ​ึกษา

๖๑

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๐๑ แนวความคิ​ิดเนื้​้�อหาการออกแบบ

๘๗

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๓๑ Perspective มุ​ุมโถงต้​้อนรั​ับ

๑๑๗

รู​ูปภาพที่​่� ๕.๐๒ อาคารกรณี​ีศึ​ึกษาในประเทศและต่​่างประเทศ

๖๑

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๐๒ แนวความคิ​ิดเนื้​้�อหาการจั​ัดแสดง

๘๘

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๓๒ ผั​ังบริ​ิเวณส่​่วนร้​้านอาหาร

๑๑๘

รู​ูปภาพที่​่� ๕.๐๓ บรรยากาศสถาบั​ันวิ​ิทยาศาสตร์​์ทางทะเล

๖๒

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๐๓ แนวความคิ​ิดเนื้​้�อหาการจั​ัดแสดง

๘๙

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๓๓ Perspective มุ​ุมร้​้านอาหาร

๑๑๙

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๐๔ แนวความคิ​ิดการจั​ัดแสดงระบบนิ​ิเวศจำำ�ลอง

๙๐

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๓๔ ผั​ังบริ​ิเวณส่​่วนพื้​้�นที่​่�สาธารณะ

๑๒๐

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๐๕ แนวความคิ​ิดการจั​ัดแสดงสั​ัตว์​์น้ำำ��ในระยอง

๙๑

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๓๕ Perspective มุ​ุมสวนสาธารณะ

๑๒๑

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๐๖ แนวความคิ​ิดการจั​ัดแสดงสั​ัตว์​์น้ำำ��ในอ่​่าวไทย

๙๒

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๓๖ Perspective มุ​ุมสวนสาธารณะ

๑๒๒

มหาวิ​ิทยาลั​ัยบู​ูรพา

รู​ูปภาพที่​่� ๕.๐๔ บรรยากาศสถาบั​ันวิ​ิทยาศาสตร์​์ทางทะเล

๖๓

มหาวิ​ิทยาลั​ัยบู​ูรพา

รู​ูปภาพที่​่� ๕.๐๕ บรรยากาศสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� ระยอง

๖๔

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๐๗ แนวความคิ​ิดการจั​ัดแสดงสั​ัตว์​์น้ำำ��ในอั​ันดามั​ัน

๙๓

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๓๗ ผั​ังชั้​้�น ๒

๑๒๓

รู​ูปภาพที่​่� ๕.๐๖ บรรยากาศสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� ระยอง

๖๕

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๐๘ แนวความคิ​ิดการจั​ัดแสดงสี​ีสั​ันแห่​่งท้​้องทะเล

๙๔

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๓๘ ทางลาดเดิ​ินภายในอาคาร

๑๒๔

รู​ูปภาพที่​่� ๕.๐๗ บรรยากาศ Sealife Bangkok

๖๖

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๐๙ Play Space

๙๕

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๓๙ ผั​ังส่​่วนสำ�นั ำ ักงานชั้​้�น ๒

๑๒๕

รู​ูปภาพที่​่� ๕.๐๘ ผั​ังโครงการ Sealife Bangkok

๖๗

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๑๐ แนวความคิ​ิดการจั​ัดแสดงผลกระทบที่​่�เกิ​ิดขึ้​้�น

๙๖

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๔๐ ผั​ังส่​่วนจั​ัดแสดงปลาในระยอง

๑๒๖

รู​ูปภาพที่​่� ๕.๐๙ บรรยากาศ Sealife Bangkok

๖๘

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๑๑ แนวความคิ​ิดการจั​ัดแสดงผลสั​ัตว์​์หายาก

๙๗

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๔๑ Perspective พื้​้�นที่​่�จั​ัดแสดงสั​ัตว์​์น้ำำ��ในระยอง

๑๒๗

รู​ูปภาพที่​่� ๕.๑๐ บรรยากาศ Aquaria Phuket

๖๙

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๑๒ แนวความคิ​ิดการจั​ัดแสดงมหาสมุ​ุทรโลก

๙๘

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๔๒ Perspective พื้​้�นที่​่�จั​ัดแสดงสั​ัตว์​์น้ำำ��ในระยอง

๑๒๘

รู​ูปภาพที่​่� ๕.๑๑ บรรยากาศ Georgia Aquarium

๗๐

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๑๓ แนวความคิ​ิดการจั​ัดแสดงการประมงชายฝั่�ง่

๙๙

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๔๓ Perspective พื้​้�นที่​่�จั​ัดแสดงสั​ัตว์​์น้ำำ��ในระยอง

๑๒๙

รู​ูปภาพที่​่� ๕.๑๒ ผั​ังโครงการ Georgia Aquarium

๗๑

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๑๔ Functional Diagram

๑๐๑

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๔๔ ผั​ังส่​่วนจั​ัดแสดงปลาในอ่​่าวไทย

๑๓๐

รู​ูปภาพที่​่� ๕.๑๓ บรรยากาศ Georgia Aquarium

๗๒

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๑๕ การแบ่​่งชนิ​ิดของพื้​้�นที่​่�

๑๐๑

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๔๕ Perspective พื้​้�นที่​่�จั​ัดแสดงสั​ัตว์​์น้ำำ��ในอ่​่าวไทย

๑๓๑

รู​ูปภาพที่​่� ๕.๑๔ บรรยากาศ OZENANEUM Stralsund

๗๓

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๑๖ การใช้​้งานและการเชื่​่�อมโยงพื้​้�นที่​่�

๑๐๒

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๔๖ Perspective พื้​้�นที่​่�จั​ัดแสดงสั​ัตว์​์น้ำำ��ในอ่​่าวไทย

๑๓๒

รู​ูปภาพที่​่� ๕.๑๕ บรรยากาศ OZENANEUM Stralsund

๗๔

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๑๗ การแบ่​่ง Zoning ของโครงการ

๑๐๓

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๔๗ Perspective พื้​้�นที่​่�จั​ัดแสดงกราฟิ​ิกทะเล

๑๓๓

รู​ูปภาพที่​่� ๕.๑๖ บรรยากาศ Antalya Aquarium

๗๕

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๑๘ ขอบเขตพื้​้�นที่​่�โครงการและเส้​้นทางสั​ัญจร

๑๐๔

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๔๘ ผั​ังส่​่วนพื้​้�นที่​่�เล่​่น

๑๓๔

รู​ูปภาพที่​่� ๕.๑๗ บรรยากาศ Antalya Aquarium

๗๖

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๑๙ กำำ�หนดเส้​้นทางการเข้​้าถึ​ึง

๑๐๕

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๔๙ Perspective พื้​้�นที่​่�จั​ัดแสดงปะการั​ัง

๑๓๕

รู​ูปภาพที่​่� ๕.๑๘ บรรยากาศ The Blue Planet

๗๗

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๒๐ Perspective มุ​ุมสู​ูงอาคาร

๑๐๖

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๕๐ Perspective พื้​้�นที่​่�เล่​่น

๑๓๖

รู​ูปภาพที่​่� ๕.๑๙ บรรยากาศ The Blue Planet

๗๘

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๒๑ ผั​ังบริ​ิเวณของโครงการ

๑๐๗

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๕๑ Perspective พื้​้�นที่​่�เล่​่น

๑๓๗

รู​ูปภาพที่​่� ๕.๒๐ แนวคิ​ิดโครงการ The Blue Planet

๗๙

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๒๒ ผั​ังบริ​ิเวณส่​่วน service area

๑๐๘

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๕๒ ผั​ังชั้​้�น ๓

๑๓๘

รู​ูปภาพที่​่� ๕.๒๑ บรรยากาศ Aquatis Aquarium

๘๐

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๒๓ Perspective มุ​ุม service area

๑๐๙

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๕๓ ทางลาดเดิ​ินภายในอาคาร

๑๓๙

รู​ูปภาพที่​่� ๕.๒๒ บรรยากาศ Aquatis Aquarium

๘๑

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๒๔ ผั​ังบริ​ิเวณส่​่วนต้​้อนรั​ับ

๑๑๐

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๕๔ ผั​ังส่​่วนสีสัี ันแห่​่งท้​้องทะเล

๑๔๐

รู​ูปภาพที่​่� ๕.๒๓ บรรยากาศ S.E.A Aquarium

๘๒

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๒๕ Perspective มุ​ุมทางเข้​้าโครงการ

๑๑๑

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๕๕ Perspective ส่​่วนสีสัี นั แห่​่งท้​้องทะเล

๑๔๑

รู​ูปภาพที่​่� ๕.๒๔ บรรยากาศ S.E.A Aquarium

๘๓

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๒๖ Perspective มุ​ุมทางเข้​้าโครงการ

๑๑๒

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๕๖ Perspective ส่​่วนสีสัี นั แห่​่งท้​้องทะเล

๑๔๒

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๒๗ Perspective มุ​ุมทางเข้​้าโครงการ

๑๑๓

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๕๗ ผั​ังชั้​้�น ๔

๑๔๓

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๒๘ ผั​ังบริ​ิเวณส่​่วนอาคารต้​้อนรั​ับ

๑๑๔

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๕๘ ทางลาดเดิ​ินภายในอาคาร

๑๔๔

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๒๙ Perspective มุ​ุมทางเข้​้าอาคาร

๑๑๕

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๕๙ ผั​ังส่​่วนผลกระทบที่​่�เกิ​ิดขึ้​้�น

๑๔๕ 11

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๖๐ Perspective ส่​่วนจั​ัดแสดงขยะ

๑๔๖

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๙๐ หุ่​่�นจำำ�ลองขนาด ๑ : ๕๐๐

๑๗๖

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๖๑ Perspective ส่​่วนจั​ัดแสดงผลกระทบ

๑๔๗

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๙๑ หุ่​่�นจำำ�ลองขนาด ๑ : ๕๐๐

๑๗๗

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๖๒ ผั​ังส่​่วนสั​ัตว์​์หายากและมหาสมุ​ุทรโลก

๑๔๘

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๖๓ Perspective ส่​่วนสั​ัตว์​์หายาก

๑๔๙

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๖๔ Perspective ส่​่วนมหาสมุ​ุทรโลก

๑๕๐

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๖๕ ผั​ังชั้​้�น ๓

๑๕๑

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๖๖ Perspective ส่​่วนมหาสมุ​ุทรโลก

๑๕๒

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๖๗ Perspective ส่​่วนมหาสมุ​ุทรโลก

๑๕๓

รู​ูปภาพที่​่� ข.๐๕ การกำำ�หนดพื้​้�นที่​่�ชิ้​้�นงานแบบลอยตั​ัว

๒๐๔

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๖๘ Perspective ส่​่วนร้​้านขายของที่​่�ระลึ​ึก

๑๕๔

รู​ูปภาพที่​่� ข.๐๖ การกำำ�หนดพื้​้�นที่​่�ชิ้​้�นงาน

๒๐๔

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๖๙ ผั​ังชั้​้�น ๕ งานระบบปากบ่​่อ

๑๕๕

รู​ูปภาพที่​่� ข.๐๗ การกำำ�หนดพื้​้�นที่​่�ชิ้​้�นงานแบบบอร์​์ด

๒๐๕

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๗๐ ทางลาดเดิ​ินภายในอาคาร

๑๕๖

รู​ูปภาพที่​่� ข.๐๘ การกำำ�หนดพื้​้�นที่​่�ชิ้​้�นงาน

๒๐๕

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๗๑ รู​ูปตั​ัดอาคาร

๑๕๗

รู​ูปภาพที่​่� ข.๐๙ การกำำ�หนดพื้​้�นที่​่�ชิ้​้�นงาน

๒๐๕

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๗๒ รู​ูปด้​้านอาคาร ๑

๑๕๘

รู​ูปภาพที่​่� ข.๑๐ การกำำ�หนดพื้​้�นที่​่�ชิ้​้�นงานแบบบอร์​์ดอิ​ิเลคโทรนิ​ิค ๒๐๕

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๗๓ รู​ูปด้​้านอาคาร ๒

๑๕๙

รู​ูปภาพที่​่� ข.๑๑ การกำำ�หนดพื้​้�นที่​่�ชิ้​้�นงาน

๒๐๕

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๗๔ รู​ูปด้​้านอาคาร ๓

๑๖๐

รู​ูปภาพที่​่� ข.๑๒ การกำำ�หนดพื้​้�นที่​่�ชิ้​้�นงาน

๒๐๕

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๗๕ รู​ูปด้​้านอาคาร ๔

๑๖๑

รู​ูปภาพที่​่� ข.๑๓ การกำำ�หนดพื้​้�นที่​่�ชิ้​้�นงาน

๒๐๖

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๗๖ งานระบบน้ำำ� �

๑๖๒

รู​ูปภาพที่​่� ข.๑๔ การจั​ัดแสดงในพื้​้�นที่​่�ห้​้องขนาดเล็​็ก

๒๐๖

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๗๗ งานระบบน้ำำ�ทิ้​้ � �ง

๑๖๓

รู​ูปภาพที่​่� ข.๑๕ การจั​ัดแสดงแบบห้​้องต่​่อห้​้อง

๒๐๗

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๗๘ งานระบบไฟฟ้​้า

๑๖๔

รู​ูปภาพที่​่� ข.๑๖ การจั​ัดทางเดิ​ินแบบห้​้องต่​่อห้​้อง

๒๐๘

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๗๙ งานระบบปรั​ับอากาศ

๑๖๕

รู​ูปภาพที่​่� ข.๑๗ การจั​ัดแสดงแบบโถงกลาง

๒๐๘

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๘๐ ตำำ�แหน่​่งบั​ันไดหนี​ีไฟ

๑๖๖

รู​ูปภาพที่​่� ข.๑๘ ทางเดิ​ินแบบศู​ูนย์​์กลาง

๒๐๘

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๘๑ ตำำ�แหน่​่งลิ​ิฟต์​์

๑๖๗

รู​ูปภาพที่​่� ข.๑๙ การจั​ัดแบบวงแหวน

๒๐๙

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๘๒ งานระบบดั​ับเพลิ​ิง

๑๖๘

รู​ูปภาพที่​่� ข.๒๐ การจั​ัดแสดงแบบขึ้​้�นไปที​ีละครึ่​่�งชั้​้�น

๒๐๙

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๘๓ งานระบบบำำ�บั​ัดน้ำำ� �

๑๖๗

รู​ูปภาพที่​่� ข.๒๑ การจั​ัดแสดงแบบเข้​้ากลุ่​่�ม

๒๐๙

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๘๔ การขนย้​้ายสั​ัตว์​์

๑๗๐

รู​ูปภาพที่​่� ข.๒๒ ตู้​้�เลี้​้�ยงแบบดู​ูจากภายนอก

๒๑๐

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๘๕ ระบบโครงสร้​้าง

๑๗๑

รู​ูปภาพที่​่� ข.๒๓ ตู้​้�เลี้​้�ยงแบบดู​ูจากภายนอก

๒๑๐

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๘๖ เปลื​ือกอาคาร

๑๗๒

รู​ูปภาพที่​่� ข.๒๔ ตู้​้�เลี้​้�ยงแบบดู​ูจากภายใน

๒๑๑

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๘๗ ระบบโครงสร้​้างเปลื​ือกอาคาร

๑๗๓

รู​ูปภาพที่​่� ข.๒๕ ตู้​้�เลี้​้�ยงแบบดู​ูจากภายใน

๒๑๑

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๘๘ วั​ัสดุ​ุเปลื​ือกอาคาร

๑๗๔

รู​ูปภาพที่​่� ข.๒๖ ตู้​้�เลี้​้�ยงแบบดู​ูจากภายนอกและภายใน

๒๑๒

รู​ูปภาพที่​่� ๖.๘๙ Perspective แสดงเปลื​ือกอาคาร

๑๗๕

รู​ูปภาพที่​่� ข.๒๗ ตู้​้�เลี้​้�ยงแบบดู​ูจากภายนอกและภายใน

๒๑๒

12

ภาคผนวก

รู​ูปภาพที่​่� ข.๐๑ มุ​ุมมองในแนวตั้​้�ง

๒๐๓

รู​ูปภาพที่​่� ข.๐๒ มุ​ุมมองในแนวนอน

๒๐๓

รู​ูปภาพที่​่� ข.๐๓ การกำำ�หนดพื้​้�นที่​่�ชิ้​้�นงาน

๒๐๔

รู​ูปภาพที่​่� ข.๐๔ การกำำ�หนดพื้​้�นที่​่�ชิ้​้�นงานแบบชิ​ิดผนั​ัง

๒๐๔

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

13

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำ�ำ� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๐๑ บทนำำ�

๑.๑ ความเป็​็นมาของโครงการ โลกของเราในอดี​ีตสิ่​่�งแวดล้​้อมทุ​ุกอย่​่างเชื่​่�อมโยงผสานกั​ัน อุ​ุณหภู​ูมิ​ิบนโลก เหมาะที่​่�จะเกิ​ิดสิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตขึ้​้�นส่​่งผลให้​้เกิ​ิดความหลากหลายทางชี​ีวภาพ ห่​่วงโซ่​่ อาหารก่​่อให้​้เกิ​ิดความสมดุ​ุลทางธรรมชาติ​ิ ทำำ�ให้​้ธรรมชาติ​ิและทรั​ัพยากรทั้​้�งหมด เชื่​่�อมโยงและส่​่งผล กระทบถึ​ึงกั​ันหมด การรั​ักษาผื​ืนป่​่าก็​็เท่​่ากั​ับดู​ูแลท้​้องน้ำำ�� แต่​่ ในปั​ั จจุ​ุ บั​ั น การกระทำำ� ของมนุ​ุ ษ ย์​์ เ ป็​็ น ส่​่ วน หนึ่​่� ง ที่​่� ทำำ� ให้​้ ทรั​ั พ ยากรทางธรรมชาติ​ิ ขาดสมดุ​ุล ทั้​้�งการตั​ัดไม้​้ทำำ�ลายป่​่า การทิ้​้�งขยะและพลาสติ​ิกลงทะเล การปล่​่อย สารเคมี​ีหรื​ือของเสี​ียลงแหล่​่งน้ำำ��ธรรมชาติ​ิ การทำำ�ประมงเกิ​ินขนาด และจุ​ุด สุ​ุดท้​้ายที่​่�สิ่​่�งปนเปื้​้�อนทุ​ุกอย่​่างจะมารวมกั​ันก็​็คื​ือทะเลและไหลไปจนถึ​ึงมหาสมุ​ุทร ทำำ�ให้​้ ปั​ั จจุ​ุ บั​ันสภาพของท้​้องทะเลและมหาสมุ​ุทรมี​ีลั​ักษณะที่​่�เสื่​่�อมโทรมและเกิ​ิด การเปลี่​่�ยนแปลงของน้ำำ��ในมหาสมุ​ุทร อุ​ุณหภู​ูมิ​ิที่​่�เหมาะสมที่​่�จะดำำ�รงชี​ีวิ​ิต รวมถึ​ึง ค่​่าความเป็​็นกรด-เบสในน้ำำ�� ซึ่​่�งจะส่​่งผลโดยตรงกั​ับสิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตทั้​้�งหมดในมหาสมุ​ุทร และเป็​็ นจุ​ุ ด ที่​่� เร่​่ ง ให้​้ สั​ั ต ว์​์ น้ำำ��จำำ�นวน มากต้​้ อ งสู​ู ญ พั​ั นธุ์​์� หรื​ือตกอยู่​่�ในความเสี่​่� ย งใกล้​้ สู​ูญพั​ันธุ์​์� สถานการณ์​์ปั​ัจจุ​ุบั​ันมหาสมุ​ุทรของเรากำำ�ลั​ังเผชิ​ิญกั​ับวิ​ิกฤต ระบบนิ​ิเวศ มหาสมุ​ุ ท รและทะเลที่​่� อุ​ุ ด มสมบู​ู ร ณ์​์ กำำ� ลั​ั ง ถู​ู ก คุ​ุ ก คามจากความรู้​้�เท่​่ า ไม่​่ ถึ​ึ งการณ์​์ ของมนุ​ุษย์​์ด้​้วยเหตุ​ุผลและปั​ัญหาที่​่�กล่​่าวมาข้​้างต้​้น ทำำ�ให้​้เกิ​ิดโครงการออกแบบ สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� ที่​่�ต้​้องการจะสื่​่�อสารกั​ับผู้​้�ที่​่�มาเข้​้าชมภายในถึ​ึงปั​ัญหาที่​่� เกิ​ิดขึ้​้�นในปั​ัจจุ​ุบั​ันและมี​ีเนื้​้�อหาการจั​ัดแสดง ที่​่�เป็​็นส่​่วนหนึ่​่�งของการเล่​่าถึ​ึงปั​ัญหา รวมถึ​ึงยั​ังเป็​็นแหล่​่งการเรี​ียนรู้​้�แห่​่งใหม่​่ที่​่�จะสร้​้างความประทั​ับใจและน่​่าจดจำำ�ให้​้ แก่​่ผู้​้�มาชม โครงการสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตวน้ำำ�� จะเป็​็นการศึ​ึกษาการออกแบบสถานแสดง พั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� ที่​่�แสดงถึ​ึงความเข้​้าใจสิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิต การดำำ�รงชี​ีวิ​ิต ระบบนิ​ิเวศการอยู่​่� อาศั​ัย สภาพแวดล้​้อม ที่​่�เชื่​่�อมโยงผสานถึ​ึงกั​ัน เพื่​่�อเป็​็นการสร้​้างสถาปั​ัตยกรรมที่​่� เหมาะสมกั​ับการอยู่​่�อาศั​ัยของสิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตนั้​้�นๆ จะมี​ีองค์​์ประกอบของงานระบบดู​ูแล สั​ัตว์​์น้ำำ�� ระบบยั​ังชี​ีพ การอยู่​่�อาศั​ัยในสภาพแวดล้​้อมที่​่�จำำ�ลองมาจากของจริ​ิง โดยที่​่� พื้​้� นที่​่� โ ครงการที่​่� จ ะใช้​้ ใ นการออกแบบจึ​ึงจะต้​้ อ งมี​ี ค วามเกี่​่� ย วข้​้ อ งกั​ั บส ภาพ แวดล้​้อมในปั​ัจจุ​ุบั​ัน ซึ่​่�งมี​ีองค์​์ประกอบดั​ังนี้​้� มี​ีป่​่าไม้​้ที่​่�ยั​ังอุ​ุดมสมบู​ูรณ์​์ มี​ีพื้​้�นที่​่�ที่​่� เชื่​่�อมโยงออกไปยั​ังทะเลอื่​่�นๆรวมถึ​ึงมหาสมุ​ุทรต่​่างๆ มี​ีปั​ัญหาที่​่�เกิ​ิดขึ้​้�นในปั​ัจจุ​ุบั​ัน เช่​่น ปะการั​ังฟอกขาว คุ​ุณภาพน้ำำ�� การประมงเกิ​ินขนาด โครงการวิ​ิทยานิ​ิพนธ์​์นี้​้� จึ​ึงได้​้เลื​ือกพื้​้�นที่​่�จั​ังหวั​ัดระยอง เป็​็นพื้​้�นที่​่�เพื่​่�อทำำ�การออกแบบสถานแสดงพั​ันธ์​์ สั​ัตว์​์นํ้​้�า ทั้​้�งนี้​้�เนื่​่�องจากจั​ังหวั​ัดระยอง มี​ีองค์​์ประกอบที่​่�ครบอั​ันได้​้แก่​่ ป่​่าไม้​้ที่​่�อุ​ุดม สมบู​ูรณ์​์ ทะเลสามารถเชื่​่�อมไปยั​ังทะเลอื่​่�นได้​้การทำำ�ประมงเกิ​ินขนาดรวมถึ​ึงเป็​็น จั​ั ง หวั​ั ด ที่​่� ตั้​้� ง อยู่​่�ใกล้​้ กั​ั บ โรงงานอุ​ุ ต สาหกรรมและมี​ี พื้​้� นที่​่� ใ นบริ​ิ เวณศู​ู นย์​์ วิ​ิ จั​ั ย และ พั​ัฒนาประมงทะเลอ่​่าวไทย (ฝั่​่�งตะวั​ันออก) ซึ่​่�งอยู่​่�ในบริ​ิบทที่​่�มี​ีความน่​่าสนใจ มี​ี ทะเลล้​้อมรอบพื้​้�นที่​่� มี​ีการประมงพื้​้�นถิ่​่�น มี​ีชาวบ้​้านที่​่�อาศั​ัยอยู่​่�ในละแวกใกล้​้เคี​ียง รวมถึ​ึงมี​ีการคมนาคมที่​่�เข้​้าถึ​ึงได้​้สะดวกและบริ​ิเวณใกล้​้ๆยั​ังเป็​็นแหล่​่งท่​่องเที่​่�ยวที่​่� สำำ�คั​ัญแห่​่งหนึ่​่�งในจั​ังหวั​ัดระยอง 14

๑.๒ เป้​้าหมายเชิ​ิงคุ​ุณค่​่าของโครงการ ๑.๒.๑ เป็​็นแหล่​่งเรี​ียนรู้​้�ความต่​่อเนื่​่�องของระบบนิ​ิเวศทางทะเล ๑.๒.๒ อนุ​ุรั​ักษ์​์ทรั​ัพยากรธรรมชาติ​ิ สร้​้างความรู้​้�ความเข้​้าใจการอนุ​ุรั​ักษ์​์ ๑.๒.๓ สร้​้างความตระหนั​ักรู้​้�ของผลกระทบที่​่�ส่​่งถึ​ึงกั​ันในธรรมชาติ​ิ ๑.๒.๔ เชื่​่�อมโยงกั​ับชุ​ุมชนและการประมงพื้​้�นถิ่​่�นเพื่​่�อความยั่​่�งยื​ืน ๑.๓ วั​ัตถุ​ุประสงค์​์ของการทำำ�วิ​ิทยานิ​ิพนธ์​์ ๑.๓.๑ ออกแบบสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ��และพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์เพื่​่�อการเรี​ียนรู้​้�ในปั​ัจจุ​ุบันั ๑.๓.๒ ออกแบบสถาปั​ัตยกรรมให้​้สอดคล้​้องกั​ับบริ​ิบทเรื่​่�องราวในพื้​้�นที่​่�และเนื้​้�อหา

ภายในโครงการ ๑.๓.๓ ศึ​ึกษาข้​้อมู​ูลเชิ​ิงลึ​ึกของการออกแบบสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ��เพื่​่�อนำำ�มา ประกอบการออกแบบอย่​่างถู​ูกต้​้อง ๑.๓.๔ ออกแบบอาคารให้​้มี​ีเอกลั​ักษณ์​์ความเป็​็นระยองและสื่​่�อถึ​ึงเนื้​้�อหาภายใน ๑.๓.๕ เป็​็นแหล่​่งรวบรวมความรู้​้�ทางวิ​ิชาการที่​่�ครบถ้​้วน จากการวิ​ิจั​ัย การเก็​็บ ข้​้อมู​ูลเพื่​่�อการเรี​ียนรู้​้�จากของจริ​ิง ทั้​้�งต่​่อนั​ักศึ​ึกษา นั​ักวิ​ิชาการ นั​ักเรี​ียน นั​ักท่​่องเที่​่�ยวทั้​้�งชาวไทยและชาวต่​่างชาติ​ิ ชาวบ้​้านในพื้​้�นที่​่�รวมถึ​ึงชาว ประมงพื้​้�นถิ่​่�น

รู​ูปที่​่� ๑.๐๑ ภาพแสดงแนวความคิ​ิดที่​่�มาของโครงการ

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำ�ำ� จั​ังหวั​ัดระยองจึ​ึงเปรี​ียบเสมื​ือนตั​ัวแทนของทะเลไทยและ เป็​็ นส ถานที่​่� เริ่​่� ม ต้​้ นที่​่� จ ะถ่​่ า ยทอดเรื่​่� อ งราวของท้​้ อ งทะเลรวมถึ​ึงปั​ั ญ หาที่​่� เ กิ​ิ ด ขึ้​้� น ใน ปั​ัจจุ​ุบั​ัน เพื่​่�อให้​้ผู้ม้� าเยี่​่�ยมชมรู้​้�จั​ักและเข้​้าใจถึ​ึงความอุ​ุดมสมบู​ูรณ์​์ของระบบนิ​ิเวศของ โลกใต้​้ทะเลและสามารถเป็​็นแหล่​่งศึ​ึกษาเรี​ียนรู้​้�ที่​่�เข้​้าใจไปพร้​้อมๆกั​ับความสวยงาม ความเพลิ​ิดเพลิ​ินกั​ับโลกใต้​้ทะเล รวมถึ​ึงการปลู​ูกจิ​ิตสำำ�นึ​ึกให้​้เกิ​ิดความรั​ักและหวงแหน ทรั​ัพยากรทางทะเลเพื่​่�อเป็​็นหั​ัวใจหลั​ักในการอนุ​ุรั​ักษ์​์อย่​่างยั่​่�งยื​ืนสื​ืบต่​่อไป

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๑.๔ ขอบเขตของโครงการ ๑.๔.๑ ศึ​ึกษาและรวบรวมข้​้อมู​ูล โครงการสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง แบ่​่งการศึ​ึกษาและรวบรวม ข้​้อมู​ูลเป็​็น ๕ ด้​้าน โดยมี​ีรายละเอี​ียด ดั​ังต่​่อไปนี้​้� ๑) ด้​้านการใช้​้งานโครงการสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง (โครงการในปั​ัจจุ​ุบั​ัน) - ศึ​ึกษาและรวบรวมข้​้อมู​ูลโครงการรสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง ปั​ัจจุ​ุบันั ในด้​้าน ปั​ัญหาการใช้​้งานอาคารในปั​ัจจุ​ุบั​ัน ๒) ด้​้านพื้​้�นที่​่�โครงการสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำ�ำ� จั​ังหวั​ัดระยอง (โครงการในปั​ัจจุ​ุบั​ัน) - ศึ​ึกษาและรวบรวมข้​้อมู​ูลตำำ�แหน่​่งที่​่�ตั้​้�งของโครงการในปั​ัจจุ​ุบั​ัน ทั้​้�งด้​้านศั​ักยภาพ ของพื้​้�นที่​่� ด้​้านการเข้​้าถึ​ึง อาคารข้​้างเคี​ียง พื้​้�นที่​่�โดยรอบ การมองเห็​็นทั้​้�งจากภายนอก โครงการ และจากภายในโครงการเมื่​่�อมองออกไปภายนอกโครงการโดยรอบ ๓) ด้​้านผู้​้�ใช้​้งาน - ศึ​ึกษาและรวบรวมข้​้อมู​ูลพฤติ​ิกรรมของผู้​้�ใช้​้งานอาคารประเภทพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์ - ศึ​ึกษาและรวบรวมข้​้อมู​ูลจำำ�นวนและประเภทของผู้​้�ใช้​้งานโครงการสถาน แสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง (โครงการในปั​ัจจุ​ุบั​ัน) - ศึ​ึกษาและรวบรวมข้​้อมู​ูลการใช้​้พื้​้�นที่​่�โครงการฯ ในปั​ัจจุ​ุบั​ันของคนในพื้​้�นที่​่� และชาวประมงพื้​้�นบ้​้านในบริ​ิเวณใกล้​้เคี​ียง ๔) ด้​้านเนื้​้�อหาการจั​ัดแสดง ๔.๑ สั​ัตว์​์ทะเล - ศึ​ึกษาและรวบรวมข้​้อมู​ูลประเภทและความน่​่าสนใจของสั​ัตว์​์ทะเลรวมทั้​้�ง ระยะเวลาในการชม เพื่​่�อกำำ�หนดประเภทของสั​ัตว์​์ทะเลที่​่�จะจั​ัดแสดงในโครงการฯ - ศึ​ึกษาและรวบรวมข้​้อมู​ูลสภาพแวดล้​้อมที่​่�เหมาะสมในการดำำ�รงชี​ีวิ​ิตของสั​ัตว์​์ ทะเลที่​่�กำำ�หนด ๔.๒ ป่​่าไม้​้ - ศึ​ึกษาและรวบรวมข้​้อมู​ูลประเภทและระบบนิ​ิเวศของป่​่าไม้​้ในจั​ังหวั​ัดระยอง - ศึ​ึกษาและรวบรวมข้​้อมู​ูลองค์​์ประกอบและวิ​ิธี​ีการออกแบบป่​่าจำำ�ลอง ๔.๓ ปั​ัญหาด้​้านสิ่​่�งแวดล้​้อม - ศึ​ึกษาและรวบรวมข้​้อมู​ูลผลกระทบที่​่�มี​ีต่​่อทะเลและมหาสมุ​ุทรในปั​ัจจุ​ุบั​ัน สื​ืบ เนื่​่�องจากสภาวะโลกร้​้อน การปล่​่อยของเสี​ียลงสู่​่�แหล่​่งน้ำำ��ธรรมชาติ​ิ การประมงเกิ​ิน ขนาดและปะการั​ังฟอกขาว

๕) ด้​้านการออกแบบสถาปั​ัตยกรรม ประเภทอาคารขนาดใหญ่​่ชนิ​ิดพิ​ิเศษ - ศึ​ึกษาและรวบรวมข้​้อมู​ูลองค์​์ประกอบและกระบวนการออกแบบโครงการ ประเภทสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� - ศึ​ึกษากรณี​ีศึ​ึกษาอาคารประเภท สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� ดั​ังนี้​้� ๑) แนวความคิ​ิดในการออกแบบ ที่​่�ต้​้องการนำำ�เสนออั​ัตลั​ักษณ์​์ของพื้​้�นที่​่�ตั้​้�ง โครงการหรื​ือวั​ัฒนธรรมเมื​ืองนั้​้�นๆมาสู่​่�กายภาพของอาคาร ๒) ขนาดพื้​้�นที่​่�โครงการและขนาดอาคาร ๓) สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ��ที่​่�มี​ีความโดดเด่​่นของรู​ูปลั​ักษณ์​์และเป็​็นที่​่�กล่​่าวถึ​ึง ๔) เนื้​้�อหาที่​่�จั​ัดแสดงและความสอดคล้​้องกั​ับรู​ูปลั​ักษณ์​์ของอาคาร ๕) ที่​่�ตั้​้�งโครงการ ๖) กิ​ิจกรรมและขนาดพื้​้�นที่​่�ใช้​้สอยภายในโครงการ ๗) กลุ่​่�มเป้​้าหมายของโครงการ - ศึ​ึกษารายละเอี​ียดโครงการฯ ด้​้านการบริ​ิหารจั​ัดการพื้​้�นที่​่�ใช้​้สอยโครงการฯ - ศึ​ึกษากฎหมายและข้​้อบั​ัญญั​ัติ​ิที่​่�เกี่​่�ยวข้​้องกั​ับการออกแบบ - ศึ​ึกษาความสั​ัมพั​ันธ์​์ขององค์​์ประกอบภายในโครงการ ดั​ังนี้​้� ๑) พื้​้�นที่​่�เรี​ียนรู้​้� ได้​้แก่​่ ส่​่วนจั​ัดแสดง ส่​่วนห้​้องบรรยาย พื้​้�นที่​่�วิ​ิจั​ัย ๒) พื้​้�นที่​่�สาธารณะ ได้​้แก่​่ พื้​้�นที่​่�ต้​้อนรั​ับ ร้​้านอาหาร ร้​้านกาแฟ ร้​้านขายของ ที่​่�ระลึ​ึก ห้​้องสมุ​ุด ทางเดิ​ินศึ​ึกษาธรรมชาติ​ิจำำ�ลอง สวนสาธารณะ ส่​่วนจั​ัด แสดงประมง ๓) พื้​้�นที่​่�งานระบบและสำำ�นั​ักงาน

๑.๔.๓ ขอบเขตของการออกแบบสถาปั​ัตยกรรม -กำำ�หนดโปรแกรมของโครงการสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยองที่​่�มี​ี ความเหมาะสมและสอดคล้​้องกั​ับวิ​ิถี​ีชี​ีวิ​ิตปั​ัจจุ​ุบั​ัน -ออกแบบพื้​้�นที่​่�ในส่​่วนการจั​ัดแสดง พื้​้�นที่​่�การเรี​ียนรู้​้� และพื้​้�นที่​่�สาธารณะ -ออกแบบพื้​้�นที่​่�ส่วน ่ งานระบบและการบริ​ิหารจั​ัดการโครงการ -ออกแบบภู​ูมิ​ิทั​ัศน์​์ของโครงการฯ ๑.๔.๔ สั​ังเคราะห์​์ข้​้อมู​ูลเพื่​่�อนำำ�มาสู่​่�การออกแบบ ๑.๕ ประโยชน์​์ที่​่ค� าดว่​่าจะได้​้รั​ับ ๑.๕.๑ การเรี​ียนรู้​้�การออกแบบอาคารสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำ�ำ� ซึ่​่�งเป็​็นอาคารชนิ​ิดพิ​ิเศษ มี​ีการออกแบบที่​่�ต้​้องลงลึ​ึกเฉพาะในแต่​่ละส่​่วนและต้​้องออกแบบสถาปั​ัตยกรรม ไปพร้​้อมๆกั​ับข้​้อมู​ูลเชิ​ิงลึ​ึกของสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำ�ำ� เช่​่น การออกแบบพื้​้�นที่​่� ระบบยั​ังชี​ีพของสั​ัตว์​์น้ำำ�� ๑.๕.๒ การเรี​ียนรู้​้�การออกแบบสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� โดยบู​ูรณาการองค์​์ความรู้​้�และ ศาสตร์​์ต่​่างๆ ที่​่�เกี่​่�ยวเนื่​่�องในการออกแบบสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์นํ้​้�า ๑.๕.๓ การเรี​ียนรู้​้�การออกแบบพื้​้�นที่​่�โครงการเชิ​ิงธุ​ุรกิ​ิจที่​่�ชุ​ุมชนสามารถเข้​้ามาใช้​้พื้​้�นที่​่� และสร้​้างสาธารณประโยชน์​์ให้​้แก่​่ชุ​ุมชนโดยรอบ ๑.๕.๔ การเรี​ียนรู้​้�การออกแบบสถาปั​ัตยกรรมที่​่�มี​ีเอกลั​ักษณ์​์เฉพาะตั​ัวเป็​็นภาพจำำ�ของ พื้​้�นที่​่� ในขณะเดี​ียวกั​ันที่​่�สถาปั​ัตยกรรมนั้​้�นมี​ีความไม่​่แปลกแยกจากบริ​ิบท ๑.๕.๕ การเรี​ียนรู้​้�การออกแบบพื้​้�นที่​่�ภายในและภายนอกของโครงการให้​้เชื่​่�อมโยง ถึ​ึงกั​ันในแง่​่ของการเรี​ียนรู้​้�และเนื้​้�อหาที่​่�จั​ัดแสดง ๑.๕.๖ ทั​ักษะและกระบวนการคิ​ิดในการทำำ�งานรวมถึ​ึงการเก็​็บข้​้อมู​ูล การวิ​ิเคราะห์​์ ข้​้อมู​ูลที่​่�จำำ�เป็​็นต้​้องใช้​้ในการออกแบบ เพื่​่�อสั​ังเคราะห์​์เป็​็นงานออกแบบ สถาปั​ัตยกรรม

15

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำ�ำ� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๐๒ เกณฑ์​์ในการออกแบบโครงการ ๒.๑ ทฤษฏีแี ละแนวคิ​ิดที่​่เ� กี่​่ย� วข้​้อง ๒.๑.๑ ส่​่วนประกอบพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์ การพิ​ิจารณาถึ​ึงส่​่วนประกอบของอาคารพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑสถานจำำ�เป็​็นพิ​ิจารณาถึ​ึง หน้​้าที่​่� ซึ่​่�งเป็​็นวั​ัตถุ​ุประสงค์​์สำำ�คั​ัญ เพื่​่�อจะสร้​้างอาคารให้​้ได้​้ประโยชน์​์ใช้​้สอยครบถ้​้วน ตามหน้​้าที่​่�ฉะนั้​้�นจึ​ึงต้​้องพิ​ิจารณาส่​่วนงานอั​ันเป็​็นหน้​้าที่​่�ของพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑสถานแบ่​่งได้​้ดังั นี้​้� ๑) ส่​่วนบริ​ิการสาธารณะ (public services) หมายถึ​ึงส่​่วนของอาคาร หรื​ือห้​้องต่​่าง ๆ ที่​่�จะต้​้องจั​ัดไว้​้บริ​ิการ แก่​่ประชาชนได้​้แก่​่ - ทางเข้​้า ทางออก (entrance and exits) เมื่​่�อคำำ�นึ​ึงถึ​ึงการรั​ักษาความ ปลอดภั​ัยแล้​้ว อาคารพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑสถาน ควรมี​ีทางเข้​้าทางออกสำำ�หรั​ับประชาชนเพี​ียง แห่​่งเดี​ียว แต่​่อาจมี​ีทางเข้​้า ออกทางอื่​่นอี � ีก สำำ�หรั​ับเจ้​้าหน้​้าที่​่�และมี​ีทางออกฉุ​ุกเฉิ​ิน นอกจากนั้​้�นใน ปั​ัจจุ​ุบั​ันพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑสถานมี​ีกิ​ิจกรรมต่​่างๆ สำำ�หรั​ับนั​ักเรี​ียนและชุ​ุมชน มากขึ้​้�น จึ​ึงมั​ักนิ​ิยมสร้​้างให้​้มีที างเข้​้าพิ​ิเศษสำำ�หรั​ับนั​ักเรี​ียนตรงไปยั​ังห้​้องเรี​ียน หรื​ือห้​้อง ประชุ​ุมโดยไม่​่ผ่​่านห้​้องจั​ัดแสดง การจั​ัดทางเข้​้าและทางออกสำำ�หรั​ับประชาชน ควรอยู่​่�ที่​่�เดี​ียวกั​ันเพื่​่�อความสะดวก ในการควบคุ​ุม อาจเป็​็นประตู​ูใหญ่​่ติ​ิดกั​ันสองประตู​ู เข้​้าทางหนึ่​่�ง ออกทางหนึ่​่�ง หรื​ืออาจ เป็​็นทางเข้​้าประตู​ูสองประตู​ูตรงข้​้ามกั​ันก็​็แล้​้วแต่​่ความเหมาะสมและแบบของอาคาร แต่​่จะต้​้องเป็​็นที่​่�เดี​ียวกั​ันไม่​่ใช่​่เข้​้าข้​้างหน้​้าแล้​้วไปออกข้​้างหลั​ัง ในปั​ัจจุ​ุบั​ันพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑสถานทั่​่�วไป เก็​็บสถิ​ิติ​ิคนเข้​้าชม ฉะนั้​้�น ตรงทางเข้​้าจึ​ึงต้​้องมี​ี วิ​ิธี​ีการที่​่�จะนั​ับจำำ�นวนคนเข้​้าบางแห่​่งใช้​้ turnstiles เป็​็นเครื่​่�องกั้​้�นให้​้คนเข้​้าได้​้ที​ีละคน และมี​ีเครื่​่�องอั​ัตโนมั​ัติ​ิบอกจำำ�นวนคนที่​่�ผ่​่าน turnstiles โดยทั่​่�วไปหากไม่​่ได้​้สร้​้างเตรี​ียม ไว้​้ก็​็จะต้​้องใช้​้เครื่​่�องนั​ับ โดยใช้​้คนเฝ้​้าประตู​ูเป็​็นผู้​้�ถื​ือไว้​้ในมื​ือ และกด tally register ทุ​ุก ครั้​้�งที่​่�คนผ่​่านเข้​้ามา ในพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์นอกจากนั้​้�นก็​็มี​ีเครื่​่�องมื​ือทั​ันสมั​ัย พวก electric-eye device เป็​็นเครื่​่�องนั​ับจำำ�นวนคนผ่​่านเข้​้า - ที่​่�จำำ�หน่​่ายบั​ัตรผ่​่านประตู​ู พิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์ส่​่วนใหญ่​่ที่​่�เคยไม่​่เก็​็บเงิ​ินนั้​้�นในปั​ัจจุ​ุบั​ัน กลั​ับเก็​็บค่​่าธรรมเนี​ียม เพราะความจำำ�เป็​็นทางเศรษฐกิ​ิจอาคารจึ​ึงต้​้องมี​ีที่​่�จำำ�หน่​่ายบั​ัตร ผ่​่านประตู​ู ควรอยู่​่�ก่​่อนที่​่�จะผ่​่าน turnstiles เข้​้าไป - ห้​้องรั​ับฝากของ (check room) ในต่​่างประเทศจำำ�เป็​็นและต้​้องใช้​้เนื้​้�อที่​่�มาก เพราะต้​้องมี​ีที่​่�แขวนเสื้​้�อกั​ันหนาว หมวก ที่​่�เก็​็บร่​่มและเก็​็บหี​ีบห่​่อต่​่าง ๆ มั​ักอยู่​่�ทางด้​้าน ขวามื​ือของทางเข้​้า เพื่​่�อความปลอดภั​ัยป้​้องกั​ันโจรกรรม และเพื่​่�อบริ​ิการผู้​้�เข้​้าชมไม่​่ต้​้อง หอบหิ้​้�วสั​ัมภาระห้​้องฝากของจำำ�เป็​็นต้​้องมี​ีและมี​ีเนื้​้�อที่​่�เพี​ียงพอ และควรเป็​็นช่​่อง ๆ ที่​่� ใส่​่กุ​ุญแจไว้​้ด้​้วย - ที่​่�ติ​ิดต่​่อสอบถาม (information deck) มั​ักอยู่​่�ทางซ้​้ายมื​ือของทางเข้​้าอาจทำำ� เป็​็นเคาน์​์เตอร์​์มี​ีผู้​้�อำ�นว ำ ยความสะดวกมี​ี leaflets ต่​่างๆแจก เช่​่นแผนผั​ังพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑสถาน โปรแกรมกิ​ิจกรรมต่​่าง ๆ เป็​็นต้​้น ๑

ผศ ร.ต.อ. ดร. อนุ​ุชา แพ่​่งเกษร,“การออกแบบภายในพิ​ิพิธภั ิ ัณฑ์​์”[ออนไลน์​์].แหล่​่งที่​่�มา : https://issuu. com/jew-nathrathanonthongsuthipheerapas/docs/.(๒๔ พฤศจิ​ิกายน ๒๕๕๕) ๑

16

- สถานที่​่พั� กั และต้​้อนรั​ับผู้​้�เข้​้าชม (lobby) ห้​้องแรกที่​่�เข้​้าไปถึ​ึงในพิ​ิพิธภั ิ ณั ฑสถาน ขนาดเล็​็ก อาจจะไม่​่มี​ี lobby แต่​่พิพิ​ิ ธภั ิ ณั ฑสถานขนาดกลางหรื​ือขนาดใหญ่​่จะมี​ีห้อ้ งพั​ัก ประชาชนก่​่อนที่​่�จะเข้​้าถึ​ึงห้​้องแสดงหรื​ือเมื่​่อ� เข้​้าประตู​ูมาจะเป็​็น lobby ซึ่​่ง� มี​ีเนื้​้�อที่​่�กว้​้างพอที่​่� จะต้​้อนรั​ับผู้​้� เข้​้าชมกลุ่​่�มใหญ่​่ๆ ได้​้มีที่​่ี นั� กั พั​ัก อาจมี​ีแผนผั​ังพิ​ิพิธภั ิ ณั ฑสถานหรื​ือเครื่​่อ� งหมายที่​่� จะนำำ�ทางให้​้เข้​้าไปยั​ังห้​้องต่​่างๆ ได้​้สะดวก บั​ันไดทางขึ้​้นชั้​้ � นบท � ของพิ​ิพิธภั ิ ณั ฑสถาน ลิ​ิฟต์​์ หรื​ือ escalator ควรอยู่​่�ในบริ​ิเวณ lobby หน้​้าที่​่�ของ lobby ก็​็คื​ือเป็​็นศูนย์ ู ก์ ลางที่​่�จะนำำ�ไปยั​ังห้​้อง อื่​่น� ๆ ใช้​้เป็​็นห้อ้ งแนะนำำ�ประชาสั​ัมพั​ันธ์​์และโฆษณากิ​ิจการต่​่าง ๆ ของพิ​ิพิธภั ิ ณั ฑ์​์ด้ว้ ย ควร เป็​็นห้อ้ งที่​่�มีแี สงสว่​่างและอากาศถ่​่ายเทเพี​ียงพอ - ตู้​้�โทรศั​ัพท์​์สาธารณะ ควรจะเตรี​ียมไว้​้ด้​้วย โดยทั่​่�วไปควรอยู่​่�ในบริ​ิเวณ lobby - พื้​้น� ที่​่บริ � กิ ารอาหารและเครื่​่�องดื่​่�ม หรื​ือที่​่�จำำ�หน่​่ายอาหารนั้​้�นในปั​ัจจุบัุ นถื​ื ั อว่​่าเป็​็น สิ่​่�งจำำ�เป็​็นมาก เพราะผู้​้�เข้​้าชมพิ​ิพิธภั ิ ณั ฑสถานมั​ักจะใช้​้เวลานานในการเข้​้าชม ย่​่อมต้​้องการ พั​ักผ่​่อน ต้​้องการอาหารและเครื่​่อ� งดื่​่ม� พิ​ิพิธภั ิ ณั ฑสถานในปั​ัจจุบัุ นจึ​ึ ั งอำำ�นวยความสะดวก ในเรื่​่อ� งนี้​้�พิพิ​ิ ธภั ิ ณั ฑสถานขนาดใหญ่​่อาจมี​ี restaurant แห่​่งหนึ่​่ง� มี​ี cafeteria แห่​่งหนึ่​่ง� พิ​ิพิธภั ิ ณั ฑสถานขนาดเล็​็กก็​็อาจเป็​็น cafeteria หรื​ือเพี​ียง bar ขายเครื่​่อ� งดื่​่ม� ประเภท ชา กาแฟ น้ำำ��ผลไม้​้ และน้ำำ��อัดั ลม นอกจากนั้​้�นอาจจั​ัดที่​่�พิเิ ศษสำำ�หรั​ับเจ้​้าหน้​้าที่​่�ต่า่ งหากด้​้วย - ห้​้องน้ำำ�� – ส้​้วม ต้​้องการมากน้​้อยตามขนาดของพิ​ิพิธภั ิ ณั ฑ์​์ควรมี​ีทั้​้�งสำำ�หรั​ับ ประชาชน และสำำ�หรั​ับเจ้​้าหน้​้าที่​่� ส่​่วนใหญ่​่ไม่​่ว่า่ จะเป็​็นพิพิ​ิ ธภั ิ ณั ฑ์​์ขนาดไหน จะต้​้อง มี​ีห้อ้ ง ส้​้วมสำำ�หรั​ับประชาชน อย่​่างน้​้อยที่​่�สุดุ ๔ ห้​้อง ในประเทศตะวั​ันตก มั​ักจั​ัดไว้​้ชั้​้น� ใต้​้ จาก lobby มี​ีบันั ไดลงไปข้​้างล่​่าง พิ​ิพิธภั ิ ณั ฑ์​์ขนาดใหญ่​่ ที่​่�มีหี ลายชั้​้�น มั​ักจะมี​ีห้อ้ งส้​้วมอยู่​่�ทุ​ุกชั้​้�น หลายแห่​่งนิ​ิยมทำำ�ไว้​้ ใต้​้บันั ไดหรื​ือครึ่​่ง� ทางระหว่​่างบั​ันไดห้​้องหญิ​ิงและชายควรอยู่​่�ตรงข้​้าม กั​ันหรื​ือคนละด้​้านกั​ันของใช้​้สำำ�หรั​ับห้อ้ งส้​้วมควรใช้​้ของที่​่�ดีทนท ี านรั​ักษาง่​่าย - ที่​่จ� อดรถ เป็​็นปั​ัญหาขึ้​้น� อยู่​่�กับส ั ถานที่​่�ตั้​้งของพิ​ิ � พิธภั ิ ณั ฑสถานแต่​่ละแห่​่งแต่​่อย่​่างน้​้อย จะต้​้องมี​ีที่​่จ� อดรถสำำ�หรั​ับเจ้​้าหน้​้าที่​่�หลายแห่​่งมี​ีที่​่จ� อดรถสำำ�หรั​ับประชาชนด้​้วยถ้​้ามี​ีบริเิ วณ เพี​ียงพอ - ส่​่วนงานบริ​ิการด้​้านการศึ​ึกษา (Educational services) พิ​ิพิธภั ิ ณั ฑ์​์สถาน ขนาดใหญ่​่ห ลายแห่​่งต้​้องสร้​้างอาคารต่​่างหากเป็​็นอาคารสำำ�หรั​ับกิ​ิจกรรมการศึกึ ษา โดยตรงประกอบห้​้องประชุ​ุม หรื​ือห้​้องบรรยาย ห้​้องเรี​ียน ห้​้องกิ​ิจกรรม ห้​้องทำำ�งาน ห้​้อง เจ้​้าหน้​้าที่​่� และห้​้องสมุ​ุด บางแห่​่งก็​็สร้า้ งหรื​ือต่​่อเติ​ิมอาคารใหม่​่สำำ�หรั​ับบริกิ ารการศึกึ ษา - ห้​้องประชุ​ุมหรื​ือห้​้องบรรยาย (auditorium) พิ​ิพิธภั ิ ณ ั ฑสถานทุ​ุกแห่​่งใน ปั​ัจจุบัุ ันจะต้​้องมี​ีห้อ้ งบรรยายอย่​่างน้​้อยหนึ่​่ง� ห้​้องพิ​ิพิธภั ิ ณ ั ฑขนาดใหญ่​่อาจมี​ี ได้​้หลาย ห้​้องทั้​้�งขนาดเล็​็กและใหญ่​่ ใช้​้เป็​็นที่​่ � แสดงปาฐกถาฉายภาพยนตร์​์ ภาพนิ่​่�ง การแสดง ต่​่าง ๆ และกิ​ิจกรรมทาง การศึกึ ษาอื่​่น� ๆถ้​้าเป็​็นห้อ้ งใหญ่​่เป็​็นระดั​ับสูงู ต่ำำ� �และเก็​็บ เสี​ียงแบบโรงภาพยนตร์​์พิ​ิพิธภั ิ ณ ั ฑสถานบางแห่​่ง มี​ีห้อ้ งบรรยายเป็​็นศูนย์ ู ก์ ลางของ อาคารล้​้อมรอบด้​้วยห้​้องจั​ัดแสดงแต่​่หลายแห่​่งแยกต่​่างหาก หรื​ือรวมไว้​้ ในอาคารที่​่� เป็​็นส่​่วนงานด้​้านการศึ​ึกษา และมี​ีทางเข้​้าต่​่างหากเพื่​่อ� กิ​ิจกรรมต่​่างๆนอกเวลาและ ในเวลากลางคื​ืนได้​้ โดยไม่​่ต้อ้ งผ่​่า นห้​้อ งจั​ัดแสดงอาจจะเป็​็นอาคารปี​ีก หนึ่​่ง� หรื​ืออยู่​่� ด้​้านหลั​ังมี​ีทางเข้​้าโดยเฉพาะ

- ห้​้องเรี​ียนและห้​้องปฏิ​ิบัติั งิ าน (classroom and studios) อาจมี​ีมาก น้​้อยแล้​้วแต่​่กิ จิ กรรมของพิ​ิพิ ิธภัณ ั ฑ์​์ พิ​ิพิ ิธภัณ ั ฑ์​์บางแห่​่งขยายงานการศึ​ึกษามาก มี​ีชั้​้น� เรี​ีย นสำำ � หรั​ับส มาชิ​ิกในเวลาเย็​็น หรื​ือวั​ัน หยุ​ุด เรี​ีย นก็​็อ าจต้​้อ งการห้​้อ งเรี​ีย น และห้​้อ งปฏิ​ิบั ติั งิ านหลายห้​้อ งหรื​ือถ้​้าอยู่​่�ในชุ​ุม ชนที่​่�มี ี โรงเรี​ีย นที่​่� ใช้​้พิ ิพิ ิธภั ณ ั ฑ์​์มาก ก็​็จำ ำ � เป็​็นต้อ้ งมี​ีห้อ้ งเรี​ีย นหลายห้​้อ งเพื่​่ �อ รองรั​ับจำ ำ �นวน เด็​็ก นั​ัก เรี​ีย นทั้​้�ง ภายนอกที่​่� เข้​้ามาและรองรั​ับนักั เรี​ียนภายในชุ​ุมชน - ห้​้องเก็​็บของให้​้ยื​ืม (loan collection) ส่​่วนใหญ่​่บริกิ ารการศึ​ึกษาจะมี​ีบริกิ ารให้​้ ยื​ืมของด้​้วย จึ​ึงต้​้องมี​ีห้อ้ งเก็​็บเพื่​่อ� บริ​ิการให้​้ยื​ืมวั​ัตถุ​ุ - ห้​้องทำำ�งานเจ้​้าหน้​้าที่​่ก� ารศึ​ึกษา (offices) จำำ�นวนห้อ้ งมากน้​้อยขึ้​้น� อยู่​่�กับจำ ั ำ�นวน เจ้​้าหน้​้าที่​่�ที่​่รั� บผิ ั ดิ ชอบและขนาดของโครงการ - ห้​้องสมุ​ุด (museum library) ห้​้องสมุ​ุดอาจจะรวมอยู่​่�ใกล้​้กั​ับที่​่ทำ� ำ�งานของภั​ัณฑา รั​ักษ์​์ ได้​้พิพิ​ิ ธภั ิ ณ ั ฑ์​์บางแห่​่งมี​ีห้อ้ งสมุ​ุดเฉพาะให้​้เจ้​้าหน้​้าที่​่� ใช้​้บางแห่​่งเปิ​ิดให้​้ประชาชนใช้​้ด้ว้ ย ฉะนั้​้�นจึ​ึงขึ้​้น� อยู่​่�ที่​่ว่� า่ จะเป็​็นห้อ้ งสมุ​ุดเฉพาะเจ้​้าหน้​้าที่​่�ห รื​ือห้​้องสมุ​ุดให้​้ประชาชนให้​้ด้ว้ ย บางแห่​่งมี​ีบริกิ ารให้​้ยื​ืมหนั​ังสื​ือยื​ืมภาพถ่​่ายและภาพนิ่​่�งด้​้วยจึ​ึงต้​้องมี​ีห้อ้ งบริ​ิการดั​ังกล่​่าว ๒) ส่​่วนงานฝ่​่ายบริ​ิหาร (Adiministrativeoffices) ได้​้แ ก่​่ห้อ้ งทำำ� งานของผู้​้�อำำ�นวยการพิ​ิพิ​ิธภัณ ั ฑ์​์สถานห้​้อ งประชุ​ุมเจ้​้า หน้​้า ที่​่�ห้อ้ ง ทำำ�งานเลขานุ​ุการและเจ้​้าหน้​้าที่​่�ฝ่า่ ยธุ​ุรการสารบรรณการเงิ​ินฯลฯสำำ�นักั งานฝ่​่ายบริ​ิหาร ควรจะเป็​็นศูนย์ ู ก์ ลางใกล้​้ที่​่ทำ� ำ�งานของภั​ัณฑารั​ักษ์​์นายทะเบี​ียนเจ้​้าหน้​้าที่​่�ฝ่า่ ยการศึ​ึกษา และหน่​่วยงานอื่​่น� ๆบาง แห่​่งจั​ัดไว้​้ชั้​้น� หนึ่​่ง� หรื​ือซี​ีกหนึ่​่ง� ของอาคาร โดยมี​ีทางขึ้​้�นจาก lobby บางแห่​่งมี​ีทางเข้​้าต่​่างหาก บางแห่​่งใช้​้ชั้​้น� mezzanines เป็​็นสำำ�นักั งานทั้​้�งชั้​้�น - ส่​่วนงานฝ่​่ายภั​ัณฑารั​ักษ์​์ (Curaturial offices and servicequarters) สำำ�นักั งานภั​ัณฑารั​ักษ์​์ (Curatorial offices) งานบริ​ิหารของพิ​ิพิธภั ิ ณั ฑ์​์แบ่​่งเป็​็น department ต่​่าง ๆ สำำ�นักั งานภั​ัณฑารั​ักษ์​์ของแต่​่ละ department จึ​ึงประกอบด้​้วยห้​้องทำำ�งา นภั​ัณฑารั​ักษ์​์ ห้​้องศึ​ึกษาค้​้นคว้​้า คลั​ังเก็​็บของ (Workrooms,study rooms, and study collection) - ห้​้องคลั​ัง (Museum storage) ในทางปฏิ​ิบัติั อิ าจทำำ�ได้​้ ๒ ทางคื​ือวั​ัตถุ​ุเหลื​ือจั​ัด หรื​ือวั​ัตถุ​ุที่​่เ� ก็​็บรักั ษาเพื่​่อ� การศึ​ึกษาค้​้นคว้​้า อาจกระ จายห้​้องเก็​็บอยู่​่�ตาม department ต่​่าง ๆ ของภั​ัณฑารั​ักษ์​์ ภั​ัณฑารั​ักษ์​์แต่​่ละแผนกจะเก็​็บรักั ษาคลั​ังเก็​็บวัตั ถุ​ุเพื่​่อ� ค้​้นคว้​้าและดู​ูแลรั​ักษา วั​ัตถุ​ุเหลื​ือจากจั​ัดแสดงด้​้วย อี​ีกวิ​ิธีหี นึ่​่ง� มี​ีคลั​ังเฉพาะเป็​็นคลั​ังรวม ซึ่​่ง� โดยทั่​่�วไปจะอยู่​่�ในความดู​ูแลของนายทะเบี​ียน หรื​ืออาจจะมี​ีแผนกคลั​ังดู​ูแลโดยเฉพาะก็​็ได้​้ โดยเก็​็บรักั ษาและจั​ัดอย่​่างเป็​็นระบบให้​้บริกิ ารเข้​้า ศึ​ึกษาค้​้นคว้​้าได้​้ คลั​ังพิ​ิพิธภั ิ ณั ฑ์​์ต้อ้ งการเนื้​้�อที่​่�มาก เพราะการเก็​็บรักั ษาวั​ัตถุ​ุแต่​่ละประเภทแตก ต่​่างกั​ันจะต้​้องเก็​็บรักั ษาให้​้ถู​ูกวิ​ิธี​ี เนื้​้�อที่​่�คลั​ังยั​ังต้​้องคำำ�นึ​ึงถึ​ึงเนื้​้�อที่​่�บริกิ ารผู้​้�เข้​้าใช้​้ด้​้วยการเก็​็บรักั ษา มี​ีระบบและระเบี​ียบต้​้องการเนื้​้�อที่​่� - สำำ�นักั งานทะเบี​ียนและงานเทคนิ​ิค (Registrar quarters andtechnical services) ประกอบด้​้วย ห้​้องรั​ับของ (Receiving room) สำำ�นักั งาน (offices) ห้​้องเก็​็บ ของ (storage) ห้​้องถ่​่ายรู​ูป (photography workroom) ห้​้องช่​่างไม้​้ (workshop) และ ห้​้องปฏิ​ิบัติั กิ ารสงวนรั​ักษา (conservation workshop)

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

โดยหลั​ักการแล้​้ว วั​ัตถุ​ุเมื่​่�อเข้​้ามาพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑสถานจะต้​้องเข้​้าไปห้​้อง ทะเบี​ียน ตรวจสภาพถ่​่ายรู​ูป หากชำำ�รุ​ุดเสื่​่�อมสภาพต้​้องส่​่งเข้​้าห้​้องปฏิ​ิบั​ัติ​ิการ ซ่​่อมสงวนรั​ักษา ขณะที่​่�ยั​ังไม่​่ได้​้ส่​่งเข้​้าคลั​ังหรื​ือส่​่งไปจั​ัดแสดงต้​้องมี​ีห้​้องเก็​็บนอกจากนั้​้�นงานทะเบี​ียน มี​ีหน้​้าที่​่�ควบคุ​ุมการบรรจุ​ุหี​ีบห่​่อ การเปิ​ิดหี​ีบห่​่อ ฉะนั้​้�นจึ​ึงต้​้องมี​ีห้​้องปฏิ​ิบั​ัติ​ิการช่​่างไม้​้ และวั​ัสดุ​ุสำำ�หรั​ับบรรจุ​ุหี​ีบห่​่ออยู่​่�ใกล้​้เคี​ียง - ทำำ�งานฝ่​่ายเทคนิ​ิค (Technical workshop) เช่​่นพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑสถานประวั​ัติ​ิ ธรรมชาติ​ิ จะมี​ีเจ้​้าหน้​้าที่​่�จั​ัดทำำ�วั​ัตถุ​ุ ได้​้แก่​่เจ้​้าหน้​้าที่​่�ฝ่​่ายที่​่�เป็​็น preparators ซึ่​่�งจะต้​้อง มี​ี work shop เจ้​้าหน้​้าที่​่�เตรี​ียมเรื่​่�องสั​ัตว์​์หุ้​้�มหนั​ังสั​ัตว์​์หรื​ือสตั​ัฟสั​ัตว์​์ ได้​้แก่​่ taxidemist ก็​็ต้​้องการสถานที่​่�ปฏิ​ิบั​ัติ​ิงานและในพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑสถานวิ​ิทยาศาสตร์​์ นั​ักวิ​ิทยาศาสตร์​์ฝ่​่าย ต่​่าง ๆที่​่�ต้​้องจั​ัดทำำ�วั​ัตถุ​ุจั​ัดแสดงก็​็ต้​้องมี​ีห้​้องปฏิ​ิบั​ัติ​ิการ - ห้​้องปฏิ​ิบัติั ิการฝ่​่ายศิ​ิลป ได้​้แก่​่ห้​้องช่​่างออกแบบช่​่างเขี​ียนช่​่างศิ​ิลป์​์อื่น่� ๆ - ส่​่วนงานรั​ักษาความปลอดภั​ัย (Security services) พิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑสถานทุ​ุก แห่​่ ง ต้​้ อ งคำำ�นึ​ึ งถึ​ึงเรื่​่� อ งการรั​ั ก ษาความปลอดภั​ั ย อย่​่ า งมาโดยเฉพาะอย่​่ า งยิ่​่� ง พิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑสถานศิ​ิลป จะต้​้องมี​ีระบบการรั​ักษาความปลอดภั​ัยที่​่�มั่​่�นคงมี​ีประสิ​ิทธิ​ิภาพ และจะต้​้องวางแผนตั้​้�งแต่​่เริ่​่�มสร้​้างอาคารพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑสถานเลยที​ีเดี​ียวว่​่าจะต้​้องใช้​้ระบบ อะไร อาคาร ประตู​ู หน้​้าต่​่างจะต้​้องเป็​็นอย่​่างไร และจะต้​้องมี​ีเนื้​้�อที่​่�ห้​้องสำำ�หรั​ับเจ้​้า หน้​้าที่​่�รั​ักษาความ ปลอดภั​ัย - ห้​้องควบคุ​ุม (security control) เป็​็นศูนย์ ู ์รวมควบคุ​ุมอาคารทั้​้�งหลั​ังและ ต้​้องมี​ีห้​้องเก็​็บกุ​ุญแจ เป็​็นที่​่�รวมกุ​ุญแจอาคารและกุ​ุญแจตู้​้�จั​ัดแสดงทั้​้�งหมด - ส่​่วนงานการจั​ัดแสดง (Exhibition halls) ห้​้องจั​ัดแสดงมี​ีความสำำ�คั​ัญ ที่​่�สุ​ุดสำำ�หรั​ับพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑสถาน ผู้​้�เข้​้าชมมั​ักตั​ัดสิ​ินคุ​ุณค่​่าของพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑสถานที่​่�การจั​ัด แสดง และตั​ัดสิ​ินคุ​ุณค่​่าของอาคารที่​่�ลั​ักษณะเนื้​้�อที่​่�ของห้​้องที่​่�ใช้​้จั​ัดแสดงด้​้วย เพราะ ผู้​้�เข้​้าชมจะเข้​้าชมห้​้อง นิ​ิทรรศการซึ่​่�งเป็​็นงานหน้​้าฉากของพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑสถาน - การแบ่​่งเนื้​้�อที่​่�ห้​้องจั​ัดแสดง จะต้​้องคำำ�นึ​ึงถึ​ึงหน้​้าที่​่�และความจำำ�เป็​็นของ พิ​ิ พิ​ิ ธภั​ั ณ ฑสถานแต่​่ ล ะประเภทและแต่​่ ล ะแห่​่ ง ด้​้ ว ยเช่​่ นจ ะต้​้ อ งแบ่​่ ง เนื้​้� อ ที่​่� อ อกตาม ประเภทของวั​ัตถุ​ุแบ่​่งเป็​็นห้​้องแสดงถาวร ห้​้องแสดงชั่​่�วคราว หรื​ืออาจต้​้องแบ่​่งเป็​็นห้​้อง แสดงสำำ�หรั​ับประชาชนและห้​้องแสดงสำำ�หรั​ับนั​ักเรี​ียนนั​ักศึ​ึกษาเป็​็นต้​้นซึ่​่�งจะต้​้องมี​ี วั​ัตถุ​ุประสงค์​์ไว้​้ให้​้แน่​่นอน ถ้​้าเป็​็นอาคาร ๒ ชั้​้�น ห้​้องจั​ัดแสดงที่​่�สำำ�คั​ัญ หรื​ือ main exhibition halls ควรอยู่​่�ชั้​้�นล่​่าง ติ​ิดกั​ับ lobby โดยทั่​่�วไปห้​้องจั​ัดแสดงควรให้​้มี​ีเนื้​้�อที่​่�มาก เพื่​่�อสะดวกในการ ตกแต่​่งแบ่​่งกั้​้�นเมื่​่�อออกแบบการจั​ัดแสดง ระดั​ับของเพดานควรจะ พอเหมาะไม่​่สู​ูงหรื​ือต่ำำ��เกิ​ินไป

๓)ลั​ักษณะของห้​้องจั​ัดแสดง - ห้​้องแสดงแบบธรรมดา (simple chamber) ห้​้องที่​่�มี​ีหน้​้าต่​่าง ซึ่​่�งอาจจะเป็​็นหน้​้าต่​่างสู​ูง หรื​ือมี​ีหน้​้าต่​่างด้​้านหนึ่​่�งและใช้​้แสง ไฟฟ้​้าช่​่วยในการจั​ัดแสดง ห้​้องแสดงแบบยกพื้​้�นโล่​่ง (hall with a balcony) เป็​็น พิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์แบบเก่​่าที่​่�นิ​ิยมสร้​้างกั​ันในยุ​ุโรป และอเมริ​ิกา คื​ือมี​ีห้​้องโถง ชั้​้�นล่​่างขึ้​้�นบั​ันได ไปเป็​็นห้​้องระเบี​ียงโล่​่งโดยรอบมองลงมาเห็​็นข้​้างล่​่างห้​้องแสดงภาพเขี​ียนที่​่�ใช้​้แสดง ธรรมชาติ​ิจาก หลั​ังคา (skylighted gallery) ซึ่​่�งเป็​็นแบบธรรมดาที่​่�ใช้​้สำ�ำ หรั​ับพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์ ศิ​ิลปหรื​ือหอศิ​ิลปแต่​่ปั​ัจจุ​ุบั​ันไม่​่เป็​็นปั​ัญหามากนั​ักสำำ�หรั​ับสถาปนิ​ิกเพราะพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์ ส่​่วนใหญ่​่นิ​ิยมใช้​้ไฟฟ้​้าประดิ​ิษฐ์​์ที่​่�ไม่​่เป็​็นอั​ันตรายแก่​่ภาพเขี​ียน ห้​้องจั​ัดแสดงชนิ​ิดที่​่�ไม่​่มี​ีหน้​้าต่​่าง (windowless) ซึ่​่�งเป็​็นที่​่�นิ​ิยมกั​ันในประเทศ ตะวั​ันตกและปล่​่อยที่​่�ไว้​้สำำ�หรั​ับดั​ัดแปลงการจั​ัดแสดงได้​้ตามต้​้องการนอกจากนั้​้�นยั​ังมี​ี ห้​้องจั​ัดแสดงอี​ีก ๒ ชนิ​ิด ที่​่�ต้​้องเตรี​ียมเนื้​้�อที่​่�ไว้​้พิ​ิเศษคื​ือ พวก period rooms และ habitat groups พิ​ิพิธภั ิ ัณฑ์​์ศิ​ิลปและประวั​ัติ​ิศาสตร์​์จั​ัดแสดงแบบ perodrooms และ พิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์ธรรมชาติ​ิวิทิ ยา จั​ัดแสดง habitat groups ซึ่​่�งต้​้องการเนื้​้�อที่​่�มากถ้​้าเป็​็นสั​ัตว์​์ ใหญ่​่ เช่​่น ช้​้าง หรื​ือ ยี​ีราฟ ก็​็ต้​้องเตรี​ียมเนื้​้�อที่​่�ไว้​้เป็​็นพิ​ิเศษ - ห้​้องจั​ัดแสดงชั่​่�วคราว (temporary exhibition hall) นิ​ิยมอยู่​่�ใกล้​้ทางเข้​้าหรื​ือต่​่อจาก lobby บางแห่​่งก็​็จั​ัดไว้​้ห้​้องสุ​ุดท้​้าย เพื่​่�อให้​้ผู้​้� ชมได้​้ผ่​่านห้​้องแสดงถาวรไปด้​้วย แต่​่ถ้​้าจั​ัดไว้​้ตรงทางเข้​้าจะทำำ�ให้​้ผู้​้�เข้​้าชมเห็​็นการแสดง ที่​่�เปลี่​่�ยนอยู่​่�เสมอการจั​ัดกลุ่​่�มของห้​้องในอาคาร มี​ีความสำำ�คั​ัญมากโดยเฉพาะอาคาร พิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์จะต้​้องวางแผนสำำ�หรั​ับให้​้การเข้​้าชมเป็​็นไปตามแผนที่​่�กำำ�หนดคื​ือเข้​้าห้​้อง หนึ่​่�งต่​่อไปอี​ีกห้​้องหนึ่​่�งเป็​็นลำำ�ดั​ับจนกระทั่​่�งไปออกทางเดิ​ิม

รู​ูปที่​่� ๒.๐๒ ภาพโครงการ New York City Aquarium and Public Waterfront Competition ที่​่�มา : Dezeen , 2016 , https://www.dezeen.com/2016/05/05/piero-lissoni-wins-competition-waterfront-aquarium-new-york-arch-out-loud/

รู​ูปที่​่� ๒.๐๓ ภาพโครงการ The Whale Worway Museum ที่​่�มา : The Whale , 2020 ,https://www.thewhale.no/?fbclid=IwAR0kdofNtA2AU_7MBnA3Mal2va2U8QYl1lVFzducCJJ7bwTPeXubaiGPwUE

รู​ูปที่​่� ๒.๐๑ ภาพโครงการKengo kuma Associates Natural history Museum ที่​่�มา : Archdaily , 2012 ,https://www.archdaily.com/267564/natural-history-museum-proposal-kengo-kuma-associates-erik-moller-arkitekter-jaja-architects

รู​ูปที่​่� ๒.๐๔ ภาพโครงการ Blue Planet Aquarium Denmark ที่​่�มา : Denbla Aplanet , 2012 , https://denblaaplanet.dk/en/welcome/ 17

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำ�ำ� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๒.๑.๒ หลั​ักการการจั​ัดแสดงทั่​่�วไป หลั​ักการการออกแบบทางสั​ัญจรและการจั​ัดแสดง (Circulation & Exhibition) การสั​ัญจรภายในเป็​็นสิ่​่�งที่​่�ต้​้องให้​้ความสำำ�คั​ัญมากในการออกแบบอาคาร ประเภทสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� เพราะการจั​ัดวางจะต้​้องจั​ัดให้​้น่​่าสนใจโดยแบ่​่งออก เป็​็น ๓ กลุ่​่�มตามการใช้​้งาน ๑. การสั​ัญจรเพื่​่�อชมนิ​ิทรรศการ จั​ัดให้​้มี​ีทางเข้​้าที่​่�ชั​ัดเจน มองเห็​็นได้​้ง่​่าย ทาง เดิ​ินไม่​่สวนกันั ไปมา เพราะจะทำำ�ให้​้เกิ​ิดความวุ่​่�นวายและแออั​ัด การทำำ�ทางเดิ​ินไปใน ทางเดี​ียวอาจจะทำำ�ให้​้ผู้​้�ชมเกิ​ิดความเบื่​่�อหน่​่าย ดั​ังนั้​้�นจึ​ึงมี​ีการแบ่​่งเป็​็นส่​่วนย่​่อยๆตาม เนื้​้�อหาที่​่�ใกล้​้เคี​ียงและสอดคล้​้องกั​ัน เพื่​่�อให้​้สามารถเลื​ือกชมเฉพาะส่​่วนได้​้ ๒. การสั​ัญจรส่​่วนของการบริ​ิการ เป็​็นการติ​ิดต่​่อสำำ�หรั​ับขนส่​่งวั​ัสดุ​ุสิ่​่�งของไป ยั​ังห้​้องที่​่�สำ�ำ รองไว้​้ก่​่อนการแสดง มี​ีการจั​ัดเตรี​ียมพื้​้�นที่​่�ไว้​้ทางด้​้านหลั​ังหรื​ือด้​้านข้​้างของ อาคารเพื่​่�อไม่​่ให้​้เกิ​ิดการปะปนกั​ับผู้​้�ชม และสามารถนำำ�ไปสู่​่�ห้​้องจั​ัดแสดงเพื่​่�อให้​้สะดวก ต่​่อการบริ​ิการ ๓. การสั​ัญจรของเจ้​้าหน้​้าที่​่� สามารถอยู่​่�รวมหรื​ือแยกกั​ับส่​่วนจั​ัดแสดงได้​้ เพื่​่�อ ความสะดวกในการบริ​ิการและติ​ิดต่​่อสื่​่�อสารดดยไม่​่ปะปนกั​ับปผู้​้�เข้​้าชม ๒

๒.๑.๑.๒ การจั​ัดทางสั​ัญจร (Circulation) ภายในห้​้องแสดงเมื่​่�อพิ​ิจารณาตามลั​ักษณะแกนสั​ัญจรหลั​ักสามารถแบ่​่งได้​้เป็​็น ๒ ระบบ คื​ือ ๑. ทางสั​ัญจรแบบ Centralized System of Access : ข้​้อได้​้เปรี​ียบ คื​ือ ความสะดวกต่​่อการควบคุ​ุม และการดู​ูแล คื​ือ ผู้​้�ชมถู​ูกชั​ักนํ​ําไปตามเส้​้นทาง ข้​้อเสี​ีย เปรี​ียบ คื​ือถ้​้าสิ่​่�งของต่​่าง ๆ ที่​่�จั​ัดแสดงก่​่อนไม่​่เกิ​ิดความประทั​ับใจแก่​่ผู้​้�ชมจะมี​ีผลต่​่อสิ่​่�ง แสดงที่​่�ต้​้องการชมโดยเฉพาะ ข้​้อดี​ี: ควบคุ​ุม และรั​ักษาความปลอดภั​ัยได้​้อย่​่างมี​ีประสิ​ิทธิ​ิภาพใช้​้บุ​ุคลากร จํ​ํานวนน้​้อย และกํ​ําหนดทิ​ิศทางการเคลื่​่�อนไหวของผู้​้�ชมได้​้ทั่​่�วถึ​ึง ข้​้อเสี​ีย: ไม่​่มี​ีอิ​ิสระการเดิ​ินชม ต้​้องชมตามลํ​ําดั​ับที่​่�จั​ัด

๑.๑ เส้​้นทางสั​ัญจรแบบ Rectilinear Circuit Rectilinear Circuit คื​ือ การเคลื่​่�อนที่​่�ชมงานศิ​ิลปะ หรื​ือนิ​ิทรรศการเป็​็นแนว เส้​้นตรง ผลงานมั​ักจั​ัดแสดงอยู่​่�สองข้​้างทาง เหมาะกั​ับการจั​ัดช่​่วงเดิ​ินในระยสั้​้�นๆ เพราะอาจทำำ�ให้​้รู้​้�สึ​ึกเบื่​่�อขณะชมผลงาน - จั​ัดแสดงผลงาน และแสงไฟได้​้ง่​่าย - ประหยั​ัดพื้​้�นที่​่� สามารถวางผลงานได้​้ทั้​้�งสองข้​้างทาง - ผู้​้�ชมอาจรู้​้�สึ​ึกเบื่​่�อหากเป็​็นเส้​้นทางตรงที่​่�ยาวเกิ​ินไป

๑.๓ เส้​้นทางสั​ัญจรแบบ Weaving Freely Lay out Weaving Freely Lay out คื​ือ ผั​ังรู​ูปสานไปมาอย่​่างอิ​ิสระ ปกติ​ิมั​ักใช้​้ทาง ลาดเข้​้าช่​่วย และใช้​้องค์​์ประกอบที่​่�น่​่าสนใจเป็​็นตั​ัวชั​ักนํ​ําให้​้ผู้​้�คนเกิ​ิดความสนใจ ในผลงาน ผั​ังแบบนี้​้�ผู้​้�ชมอาจหลงทางได้​้ ถ้​้าลั​ักษณะแปลนเป็​็นรู​ูปเรขาคณิ​ิตเป็​็น แบบต่​่อเนื่​่�องกั​ันหมด - ผั​ังเป็​็นรู​ูปสานไปมาอย่​่างอิ​ิสระ ทำำ�ให้​้กระตุ้​้�นความสนใจของผู้​้�ชม - ผู้​้�ชมอาจจะหลงทางได้​้ง่​่าย หากผั​ังเป็​็นเรขาคณิ​ิตแบบต่​่อเนื่​่�องกั​ันมากเกิ​ินไป

๒

การวางผั​ังจั​ัดตามเส้​้นทางเลื่​่�อนไหลของผู้​้�ชมเดิ​ินตามเส้​้นทางตามแผนที่​่�ตายตั​ัว จากจุ​ุดเริ่​่�มต้​้นถึ​ึงจุ​ุดสุ​ุดท้​้าย อาจหยุ​ุดดู​ูเป็​็นช่​่วง ๆ ระบบ Centralized System of Access แบ่​่งออกเป็​็นแบบย่​่อย ๆ ดั​ังนี้​้�

Wazzadu Encyclopedia,“หลั​ักการออกแบบเส้​้นทางสั​ัญจรภายในพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์ และอาร์​์ตแกลอรี่​่�”[ออนไลน์​์]. แหล่​่งที่​่�มา : www.wazzadu.com/article/6059/.(๑๕ มี​ีนาคม ๒๕๖๕) ๒

18

การจั​ัดทางสั​ัญจรแบบ Rectilinear Circuit

๑.๒ เส้​้นทางสั​ัญจรแบบ Twisting Circuit Twisting Circuit คื​ือ เส้​้นทางเดิ​ินที่​่�เป็​็นวงจรแบบรอบโถงกลาง จากบั​ันได หรื​ือทางลาดกลางอาคารที่​่�เชื่​่�อมต่​่อระหว่​่างชั้​้�นแต่​่ละชั้​้�น เหมาะกั​ับเฉพาะพื้​้�นที่​่�ที่​่� จํ​ําเป็​็นต้​้องใช้​้แสงธรรมชาติ​ิ หรื​ือมี​ีพื้​้�นที่​่�หลายชั้​้�น ตั​ัวอย่​่างเช่​่น พื้​้�นที่​่�จั​ัดแสดงทาง ลาดเวี​ียนของ Bacc หอศิ​ิลปวั​ัฒนธรรมแห่​่งกรุ​ุงเทพมหานคร เป็​็นต้​้น - เหมาะกั​ับพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์ หรื​ืออาร์​์ตแกลอรี่​่�ที่​่�ต้​้องการแสงธรรมชาติ​ิ - สามารถใช้​้พื้​้�นที่​่�บั​ันได หรื​ือทางลาดเวี​ียนได้​้เกิ​ิดประโยชน์​์ - หากมี​ีคนจำำ�นวนมาก อาจเกิ​ิดการกี​ีดขวางเส้​้นทางเดิ​ิน จำำ�เป็​็นต้​้องมี​ีพื้​้�นที่​่� ค่​่อนข้​้างกว้​้าง

การจั​ัดทางสั​ัญจรแบบ Weaving Freely Lay out

๑.๔ เส้​้นทางสั​ัญจรแบบ Comb Type Lay out Comb Type Lay out เป็​็นการจั​ัดวางผั​ังที่​่�มี​ีทางเดิ​ินกลางเป็​็นหลั​ัก มั​ักมี​ี ส่​่วนให้​้เลื​ือกชมในเวลาเดี​ียวกั​ัน ทางเข้​้าอาจเป็​็นด้​้านท้​้ายด้​้านใดด้​้านหนึ่​่�ง หรื​ือมี​ี ทางเข้​้าอยู่​่�ตรงกลาง ผู้​้�ชมสามารถไปทางซ้​้าย หรื​ือขวาได้​้ ผั​ังสั​ัญจรแบบนี้​้�ถื​ือ เป็​็นการเพิ่​่�มขอบเขตให้​้แก่​่ผู้​้�ชม - ผู้​้�ชมสามารถเลื​ือกดู​ูได้​้หลายส่​่วน - ไม่​่เกิ​ิดการแออั​ัดของผู้​้�ชม หากมี​ีผู้​้�ชมจำำ�นวนมาก เนื่​่�องจากมี​ีพื้​้�นที่​่�จั​ัดแสดง ให้​้ดู​ูหลายส่​่วน ไม่​่จำ�ำ เป็​็นต้​้องดู​ูเป็​็นลำ�ดั ำ ับ - เนื่​่�องจากมี​ีพื้​้�นที่​่�ให้​้เลื​ือกหลายส่​่วน อาจทำำ�ให้​้ผู้​้�ชม ชมผลงานได้​้ไม่​่ครบ

การจั​ัดทางสั​ัญจรแบบ Twisting Circuit รู​ูปที่​่� ๒.๐.๕ ภาพแสดงรู​ูปแบบการจั​ัดทางสั​ัญจรแบบต่​่างๆ ที่​่�มา: Wazzadu Encyclopedia,2022,www.wazzadu.com/article/6059

การจั​ัดทางสั​ัญจรแบบ Comb Type Lay out

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๑.๕ เส้​้นทางสั​ัญจรแบบ Chain Lay out Chain Lay out เป็​็นการวางผั​ังแบบต่​่อเนื่​่�อง จั​ัดโดยจุ​ุดแสดงที่​่�แตกต่​่างกั​ัน มาเชื่​่�อมต่​่อกั​ัน มั​ักมี​ีทางสั​ัญจรไหลเวี​ียนเป็​็นวงกลมดู​ูไปเป็​็นลำำ�ดับั - ทำำ�ให้​้มีพื้​้ี �นที่​่�จั​ัดแสดงที่​่�หลากหลายสามารถแบ่​่งโซนผลงานแต่​่ละประเภทได้​้ - ผู้​้�ชมสามารถเลื​ือกดู​ูผลงานแต่​่ละพื้​้�นที่​่�ได้​้ - เนื่​่�องจากมี​ีหลายพื้​้�นที่​่�จั​ัดแสดงอาจทำำ�ให้​้ผู้​้�ชม ชมผลงานได้​้ไม่​่ครบ

การจั​ัดทางสั​ัญจรแบบ Chain Lay out

๑.๖ เส้​้นทางสั​ัญจรแบบ Fan Shape Fan Shape คื​ือ ทางสั​ัญจรที่​่�มี​ีทางเข้​้าจากกลางผั​ังรู​ูปพั​ัด การจั​ัดแบบนี้​้�ทํ​ําให้​้ มี​ีโอกาสมากต่​่อการเลื​ือกชม แต่​่ผู้​้�ชมต้​้องตั​ัดสิ​ินใจในการเลื​ือกชมค่​่อนเร็​็ว ในด้​้าน จิ​ิตวิ​ิทยาผู้​้�ชมอาจไม่​่ชอบผั​ังสั​ัญจรลั​ักษณะนี้​้� เพราะรู้​้�สึ​ึกว่​่าเป็​็นการบั​ังคั​ับเกิ​ินไป และที่​่�จุ​ุดรวมตรงกลางทางเข้​้ามั​ักจะเป็​็นจุ​ุดที่​่�วุ่​่�นวาย - การจั​ัดผั​ังสั​ัญจรรู​ูปพั​ัดจะทำำ�ให้​้ผู้​้�ชมสามารถเลื​ือกชมได้​้ง่​่าย - มี​ีทางเข้​้าตรงกลาง หั​ันหน้​้าเข้​้าหาจุ​ุดแสดงทำำ�ให้​้มองเห็​็นผลงานได้​้ง่​่าย - การจั​ัดแบบนี้​้�จะทำำ�ให้​้ผู้​้�ชมรู้​้�สึ​ึกอึ​ึดอั​ัดได้​้ง่​่าย - จุ​ุดทางเข้​้ามั​ักกลายเป็​็นจุ​ุดที่​่�วุ่​่�นวาย มั​ักมี​ีผู้​้�ชมมายื​ืนบริ​ิเวณนี้​้�ค่​่อนข้​้างมาก

๑.๗ เส้​้นทางสั​ัญจรแบบ Star Shape Star Shape เป็​็นผั​ังสั​ัญจรที่​่�มี​ีลั​ักษณะคล้​้ายดาว หรื​ือหวี​ี การเลื​ือกใช้​้ผั​ัง Star Shape ผู้​้�ชมจะไม่​่สามารถเลื​ือกชมได้​้ หรื​ือเดิ​ินแยกได้​้สะดวกมากนั​ัก การ ออกแบบผั​ังให้​้แกนมี​ีความสมดุ​ุลถื​ือเป็​็นสิ่​่�งสำำ�คั​ัญในการเลื​ือกใช้​้ผั​ังลั​ักษณะนี้​้� เพราะอาจทำำ�ให้​้ผู้​้�ชมเกิ​ิดปั​ัญหาสั​ับสนได้​้ - สามารถจั​ัดวางผลงานได้​้หลายส่​่วน - ผู้​้�ชมสามารถเดิ​ินชมผลงานแบบสลั​ับซ้​้าย-ขวาได้​้

๒.๑.๑.๓ เทคนิ​ิ​ิ�คการจั​ั​ั�ดผั​ั​ั�งห้​้​้�องจั​ั​ั�ดแสดง (Exhibition planning) ผั​ังห้​้องจั​ัดแสดงมี​ีความสั​ัมพั​ันธ์​์กั​ับทางสั​ัญจรของผู้​้�ชม สามารถแบ่​่งตามขนาด โครงสร้​้างของอาคารที่​่�จั​ัดแสดง ๑) ผั​ังแบบ Open Plan ผั​ังที่​่�มี​ีลั​ักษณะเป็​็นห้​้องกว้​้าง ทิ​ิศทางการเดิ​ินชมแบบอิ​ิสระ มี​ีทาง เข้​้า-ออก ทางเดี​ียวกั​ัน เหมาะสำำ�หรั​ับการจั​ัดแสดงทั่​่�วไป ๒) ผั​ังแบบ Core and Satellites ผั​ังที่​่�มี​ีห้​้องหลั​ักอยู่​่�ตรงกลาง และมี​ีห้​้องย่​่อยเชื่​่�อมต่​่อกั​ับห้​้องหลั​ัก ทิ​ิศทาง การเดิ​ิ นช มแบบอิ​ิ ส ระมี​ี ท างเข้​้ า -ออกทางเดี​ี ย วกั​ั น เหมาะสำำ� หรั​ั บ การจั​ั ด แสดง นิ​ิทรรศการหลั​ักในห้​้องกลางและการจั​ัดนิ​ิทรรศการหมุ​ุนเวี​ียนในห้​้องย่​่อย ๓) ผั​ังแบบ Complex ผั​ังที่​่�มี​ีห้​้องหลายห้​้องและเชื่​่�อมต่​่อกั​ันหลายรู​ูปแบบ มี​ีทิ​ิศทางการเดิ​ินชมขึ้​้�นอยู่​่� กั​ับความต่​่อเนื่​่�องของห้​้องต่​่าง ๆ มี​ีทางเข้​้าทาง-ออกเดี​ียวกั​ัน เหมาะสำำ�หรั​ับจั​ัดแสดงที่​่� ซั​ับซ้​้อนหรื​ือมี​ีการจั​ัดแสดงหลายหั​ัวข้​้อ

การจั​ัดทางสั​ัญจรแบบ Star Shape

๒. ทางสั​ัญจรแบบ Decentralized System of Access มี​ีทางออกและทางเข้​้าสองทางหรื​ือมากกว่​่า ผู้​้�ชมอาจไม่​่ได้​้ไปตามเส้​้นทางที่​่�กํ​ํา หนดสามารถเดิ​ินไปมาอย่​่างอิ​ิสระ ลั​ักษณะเป็​็นทางเดิ​ินในใจกลางเมื​ือง (พิ​ิพิธภั ิ ัณฑ์​์อาจ เป็​็นส่​่วนหนึ่​่�งของตั​ัวเมื​ือง) วิ​ิธี​ีนี้​้�ผู้​้�ชมอาจชมไม่​่ครบต่​่อการชม ครั้​้�งหนึ่​่�ง ๆ อาจเข้​้าชม ครั้​้�งต่​่อไป ถื​ือประโยชน์​์ด้​้านสั​ังคมจิ​ิตวิ​ิทยา (จิ​ิตวิ​ิทยาเกี่​่�ยวกั​ับการเข้​้าชม) มั​ักเรี​ียกเส้​้น ทางสั​ัญจรนี้​้�ว่​่า ถนนนิ​ิทรรศการ ข้​้อดี​ี: มี​ีความน่​่าสนใจต่​่อการจั​ัดแสดง สามารถแบ่​่งกั้​้�นห้​้องทํ​ําให้​้เกิ​ิดพื้​้�นที่​่�จั​ัด แสดงมากขึ้​้�น เกิ​ิดการกระตุ้​้�นให้​้เดิ​ินดู​ูการแสดงอย่​่างรวดเร็​็วมากขึ้​้�น ข้​้อเสี​ีย: ผู้​้�เข้​้าชมอาจไม่​่รู้​้�ตํ​ําแหน่​่ง ควรมี​ี Landmark และเกิ​ิดมุ​ุมบั​ังไม่​่สามารถ มองเห็​็นห้​้องต่​่างๆ ทํ​ําให้​้ดู​ูแลไม่​่ทั่​่�วถึ​ึง

การจั​ัดทางสั​ัญจรแบบ Twisting Circuit

การจั​ัดทางสั​ัญจรแบบ Decentralized System of Access

รู​ูปที่​่� ๒.๐.๖ ภาพแสดงรู​ูปแบบการจั​ัดทางสั​ัญจรแบบต่​่างๆ ที่​่�มา: Wazzadu Encyclopedia,2022,www.wazzadu.com/article/6059 19

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำ�ำ� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๔) ผั​ังแบบ Labyrinth ผั​ังที่​่�มี​ีห้​้องเรี​ียงต่​่อกั​ันเป็​็นกลุ่​่�มมี​ีห้​้องอยู่​่�ตรงกลางทิ​ิศทางการเดิ​ินชมแบบ อิ​ิสระมี​ีทางเข้​้าทาง-ออกเดี​ียวกั​ัน เหมาะสำำ�หรั​ับการจั​ัดแสดงที่​่�เน้​้นความสั​ัมพั​ันธ์​์ ของเรื่​่�องราวกั​ับผลงานทั้​้�งหมด ๔.๑) พื้​้�นที่​่�จั​ัดแสดงสามารถจำำ�แนกเป็​็นพื้​้�นที่​่�ใหญ่​่ ๆ ได้​้แก่​่ พื้​้�นที่​่�โล่​่งสำำ�หรั​ับทาง สั​ัญจร และพื้​้�นที่​่�สำำ�หรั​ับจั​ัดแสดงงาน ๔.๒) ขนาดของพื้​้นที่​่ � จั� ดั แสดงเป็​็นปั​ัจจั​ัยที่​่สั� มั พั​ันธ์​์ต่อ่ การกำำ�หนดขนาดและจำำ�นวน ของงานที่​่�จัดั แสดง ต้​้องเหมาะสมกั​ับพื้​้นที่​่ � จั� ดั แสดงงานและระยะพื้​้นที่​่ � สำ� �ำ หรั​ับการเดิ​ินและ การรั​ับชม ๔.๓) เทคนิ​ิคการจั​ัดผั​ังตามหลั​ักจิ​ิตวิ​ิทยา เพื่​่�อเพิ่​่�มความน่​่าสนใจให้​้ห้​้องจั​ัดแสดง การพิ​ิจารณาจั​ัดแนวสั​ัญจรภายใน ๔.๓.๑) แบ่​่งเนื้​้�อที่​่�ภายในเป็​็นห้​้องเล็​็ก ๆ กำำ�หนดทางเข้​้า-ทางออกสู่​่�ห้​้องแสดง อื่​่�นๆ ให้​้ผู้​้�ชมติ​ิดตาม ๔.๓.๒) แบ่​่งพื้​้�นที่​่�จั​ัดแสดงให้​้เป็​็นมุ​ุม กั้​้�นด้​้วยแผงกั้​้�นเพื่​่�อทำำ�หน้​้าที่​่�เป็​็นแนวทาง การเดิ​ินแบบที่​่�ผู้​้�ชมรู้​้�สึ​ึกมี​ีอิ​ิสระในการชม ๔.๓.๓) ชี้​้�แนวทางเดิ​ินโดยการจั​ัดเนื้​้�อที่​่�ว่​่างให้​้ผู้​้�ชมรู้​้�สึ​ึกเองและติ​ิดตามด้​้วยความ เพลิ​ิดเพลิ​ิน ๔.๓.๔) ชั​ักนำำ�ผู้​้�ชมด้​้วยสิ่​่�งที่​่�น่​่าสนใจเป็​็นระยะ ตามกำำ�หนดจนถึ​ึงส่​่วนสำำ�คั​ัญที่​่� สร้​้างความประทั​ับใจให้​้แก่​่ผู้​้�เข้​้าชมมากที่​่�สุ​ุดหรื​ือจุ​ุดขายของโครงการ (climax) ๔.๔) ขอบเขตการมองเห็​็นของคนสายตาปกติ​ิอยู่​่�ที่​่ป� ระมาณ ๑๒๐° แต่​่สามารถ มองเห็​็นได้​้โดยไม่​่ต้อ้ งหั​ันศีรี ษะประมาณ ๔๐° โดยมุ​ุมมองทางตั้​้ง� จะมากกว่​่ามุ​ุมมองทางนอน ฉะนั้​้น� การจั​ัดวางวั​ัตถุ​ุให้​้สอดคล้​้องกั​ับขอบเขตการมองหรื​ือลั​ักษณะการหั​ันศีรี ษะของมนุ​ุษย์​์ จึ​ึงมี​ีผลการจั​ัดนิ​ิทรรศการอาจกำำ�หนดมุ​ุมมองทางด้​้านตั้​้�งไว้​้ที่​่� ๒๗° เหนื​ือระดั​ับสายตาและ ๒๗ ° ใต้​้ระดั​ับสายตา เพราะเป็​็นมุมุ มองที่​่สบ � ายที่​่สุ� ดุ โดยไม่​่ต้อ้ งก้​้มหรื​ือเงยศี​ีรษะ

รู​ูปที่​่� ๒.๐๗ ภาพแสดงการจั​ัดผั​ังห้​้องจั​ัดแสดง ที่​่�มา : Jean Nouvel,2019,https://www.Qatar National Museum .de 20

๒.๑.๑.๔ หลั​ักการออกแบบการจั​ัดแสดง ๑) ความสำำ �คั​ัญของการจั​ัดแสดงนิ​ิทรรศการอยู่​่�ที่​่� วั​ัตถุ​ุ ส่​่ วนคำำ�บรรยายหรื​ือส่​่วน ประกอบอย่​่ า งอื่​่� น เป็​็ น เพี​ี ย งองค์​์ ป ระกอบที่​่� ช่​่ ว ยให้​้ วั​ั ต ถุ​ุ จั​ั ด แสดงมี​ี ค วามหมาย สมบู​ูรณ์​์ ๒) การให้​้เรื่​่�องราวและความรู้​้�เกี่​่�ยวกั​ับวั​ัตถุ​ุจั​ัดแสดงนิ​ิทรรศการ องค์​์ประกอบที่​่�ทำำ�ให้​้ วั​ัตถุ​ุมี​ีความหมายคื​ือการให้​้คำำ�บรรยายที่​่�สมบู​ูรณ์​์ ๓) การจั​ัดแสดงนิ​ิทรรศการมี​ีวั​ัตถุ​ุประสงค์​์ คื​ือ ต้​้องมี​ีความสั​ัมพั​ันธ์​์ต่​่อเนื่​่�องกั​ันทำำ�ให้​้ เรื่​่�องราวต่​่อเนื่​่�องไปตามลำำ�ดั​ับจากจุ​ุดหนึ่​่�งไปอี​ีกจุ​ุดหนึ่​่�งให้​้ผู้​้�ชมเข้​้าใจเรื่​่�องราวดั​ังนั้​้�นการ จั​ัดแสดง ต้​้องมี​ีหั​ัวเรื่​่�องเป็​็นหั​ัวเรื่​่�องใหญ่​่และหั​ัวเรื่​่�องย่​่อยที่​่�สั​ัมพั​ันธ์​์กั​ัน ๔) ให้​้ความประทั​ับใจ เพลิ​ิดเพลิ​ิน ความชื่​่นช � ม เห็​็นความสำำ�คั​ัญ และคุ​ุณค่​่า ๕) การจั​ัดแสดงนิ​ิทรรศการต้​้องจั​ัดให้​้ผู้เ้� ข้​้าชมเข้​้าใจสิ่​่�งที่​่�โครงการต้​้องการสื่​่�อได้​้ง่​่ายไม่​่ ซั​ับซ้​้อน และไม่​่ทำำ�ให้​้ขาดความสำำ�คั​ัญ ๖) สิ่​่�งที่​่�นำำ�มาจั​ัดแสดงต้​้องมี​ีความปลอดภั​ัย ไม่​่สร้​้างอั​ันตรายให้​้แก่​่ผู้เ้� ข้​้าชม ๗) ใช้​้องค์​์ประกอบศิ​ิลป์​์ในการดึ​ึงดู​ูดความสนใจของผู้​้�ชม ๘) ลั​ักษณะของห้​้องจั​ัดแสดง ๘.๑) ห้​้องจั​ัดแสดงแบบธรรมดา (simple Chamber) ห้​้องแสดงที่​่�มี​ีหน้​้าต่​่างซึ่​่�งอาจเป็​็นหน้​้าต่​่างสู​ูงหรื​ือมี​ีหน้​้าต่​่างเพี​ียงด้​้านเดี​ียวแล้​้วใช้​้ แสงไฟช่​่วยในการจั​ัดแสดง ๘.๒) ห้​้องจั​ัดแสดงแบบยกพื้​้�นโล่​่ง (Hall with a Balcony) มี​ีห้​้องโถงชั้​้�นล่​่าง ชั้​้�นบนเป็​็นห้​้องโล่​่งที่​่�สามารถมองเห็​็นชั้​้�นล่​่าง ๘.๓) ห้​้องจั​ัดแสดงแบบหอประชุ​ุมใหญ่​่ (Clear Story Wall) เป็​็นห้​้องขนาดใหญ่​่มี​ีหน้​้าต่​่างสองด้​้าน ๘.๔) การจั​ัดแสดงแบบทางเดิ​ิน (Exhibition Corridor) โดยจั​ัดวางชิ้​้�นงานไปตามทางเดิ​ิน ๘.๕) ห้​้องจั​ัดแสดงที่​่�ใช้​้แสงจากหลั​ังคา (Skylighted Gallery) ๘.๖) ห้​้องจั​ัดแสดงที่​่�ใช้​้ตู้​้�หรื​ือแผงกั้​้�นแบ่​่งเนื้​้�อที่​่�ในการแสดง (Cabinets) ๘.๗) ห้​้องแสดงแบบไม่​่มี​ีหน้​้าต่​่าง (Windowless) ใช้​้เนื้​้�อที่​่�ผนั​ังสำำ�หรั​ับจั​ัดนิ​ิทรรศการ เหมาะกั​ับนิ​ิทรรศการที่​่�ต้​้องควบคุ​ุมประมาณ ของแสง ๙) การจั​ัดกลุ่​่�มของห้​้องจั​ัดแสดงลั​ักษณะต่​่าง ๆ ขึ้​้�นอยู่​่�กั​ับลั​ักษณะของพิ​ิพิธภั ิ ัณฑ์​์การ กำำ�หนดความต่​่อเนื่​่�องของห้​้องจั​ัดแสดงจะมี​ีอิ​ิทธิ​ิพลต่​่ออารมณ์​์ความรู้​้�สึ​ึกของผู้​้�เข้​้าชม ๙.๑) การจั​ัดให้​้เข้​้าห้​้องหนึ่​่�งออกห้​้องหนึ่​่�ง (Room to Room Arrangement) เป็​็นการจั​ัดห้​้องแบบต่​่อเนื่​่�องกั​ัน ผู้​้�เข้​้าชมเดิ​ินจากห้​้องหนึ่​่�งไปสู่​่�อี​ีกห้​้องหนึ่​่�ง โดยไม่​่ต้​้องย้​้อนกลั​ับ ทำำ�ให้​้รั​ับชมได้​้ทั่​่�วถึ​ึงตามลำำ�ดั​ับของเนื้​้�อหาที่​่�จั​ัดแสดง มี​ีความ ประหยั​ัดเนื้​้�อที่​่� แต่​่หากปิ​ิดห้​้องใดห้​้องหนึ่​่�งจะเกิ​ิดความไม่​่ลื่​่�นไหลของการเข้​้าชม อี​ีกทั้​้�งผู้​้�เข้​้าชมไม่​่มี​ีอิ​ิสระในการชมนิ​ิทรรศการ ๙.๒) การจั​ัดแบบทางเดิ​ินต่​่อห้​้อง (Corridor to Room Arrangement) มี​ีลั​ักษณะเป็​็นทางเดิ​ินยาวแจกไปตามห้​้องต่​่าง ๆ อาจมี​ีทางเดิ​ินแยกเข้​้าห้​้อง จั​ัดแสดงหรื​ือมี​ีลานโล่​่งอยู่​่�ตรงกลาง แต่​่ละห้​้องมี​ีทางเข้​้า-ออกโดยไม่​่ผ่​่านห้​้องอื่​่�น ๓

๙.๓) การจั​ัดแบบโถงกลาง เป็​็นการจั​ัดกลุ่​่�มห้​้องแสดงที่​่�มีห้ี ้องโถงเป็​็นจุ​ุดศู​ูนย์​์กลาง เหมาะสำำ�หรั​ับการเข้​้า ชมเป็​็นกลุ่​่�มที่​่�ต้​้องการพื้​้�นที่​่�สำำ�หรั​ับคนจำำ�นวนมากเนื่​่�องจากสามารถกระจายผู้​้�เข้​้าชมไป ยั​ังห้​้องจั​ัดแสดงต่​่าง ๆ ได้​้ และผู้​้�เข้​้าชมมี​ีอิ​ิสระในการชมนิ​ิทรรศการ ๙.๔) การจั​ัดแบบศู​ูนย์​์กลาง (Central Arrangement) เป็​็นการจั​ัดแสดงที่​่�มี​ีห้​้องโถงเป็​็นศู​ูนย์​์กลาง กระจายผู้​้�เข้​้าชมสู่​่�ห้​้องจั​ัดแสดง ต่​่าง ๆ ซึ่​่�งเชื่​่�อมต่​่อกั​ัน มี​ีความยื​ืดหยุ่​่�นของการใช้​้พื้​้�นที่​่� สามารถปรั​ับเปลี่​่�ยนให้​้เหมาะสม กั​ับวั​ัตถุ​ุประสงค์​์ของการจั​ัดแสดงและผู้​้�เข้​้าชมมี​ีอิ​ิสระในการชมนิ​ิทรรศการ ๒.๑.๑.๕ เทคนิ​ิคการจั​ัดแสดง การจั​ัดนิ​ิทรรศการสามารถปรั​ับเปลี่​่�ยนตามความเหมาะสมของแต่​่ละโครงการ เพื่​่�อ ให้​้ผู้​้�เข้​้าชมสามารถเข้​้าใจเนื้​้�อหาของสิ่​่�งที่​่�โครงการจั​ัดแสดง โดยสร้​้างความน่​่าสนใจ โดยการใช้​้เทคนิ​ิคและสื่​่�อต่​่าง ๆ ประกอบการจั​ัดแสดง ๑) การจั​ัดแสดงเพื่​่�อความงาม (Aesthetic the Sensation) เป็​็นนิ​ิทรรศการที่​่�จั​ัดองค์​์ประกอบให้​้สิ่​่�งที่​่�จั​ัดแสดงน่​่าดึ​ึงดู​ูด อาจมี​ีคำำ�บรรยาย น้​้อยเพื่​่�อให้​้ผู้เ้� ข้​้าชมมุ่​่�งความสนใจไปที่​่�งานจั​ัดแสดง ๒) การจั​ัดนิ​ิทรรศการเพื่​่�อการศึ​ึกษาค้​้นคว้​้า (Education Exhibition) เป็​็นนิ​ิทรรศการที่​่�เน้​้นไปที่​่�การบรรยายข้​้อมู​ูลสิ่​่�งที่​่�จั​ัดแสดง ๓) การจั​ัดแสดงตามสภาพธรรมชาติ​ิ (Natural Context Exhibition) โดยจั​ัดแสดงให้​้เหมื​ือนจริ​ิงตามธรรมชาติ​ิ อาจใช้​้เทคนิ​ิคการจั​ัดแสดงแสง เสี​ียง กลิ่​่�น หรื​ืออุ​ุณหภู​ูมิ​ิประกอบ เพื่​่�อให้​้ผู้​้�เข้​้าชมเห็​็นความงามของธรรมชาติ​ิที่​่�แท้​้จริ​ิง ๓.๑)การจั​ัดแสดงตามสภาพแวดล้​้อมทางนิ​ิเทศวิ​ิทยา(EcologicalPresentation) เป็​็นการจั​ัดแสดงสภาพแวดล้​้อมทางนิ​ิเวศวิ​ิทยา ทำำ�ให้​้ผู้เ้� ข้​้าชมเข้​้าใจเรื่​่�องราว และสภาพแวดล้​้อมของสิ่​่�งที่​่�จั​ัดแสดงมากขึ้​้�น ๓.๒) การจั​ัดแสดงตามอิ​ิริ​ิยาบทของสั​ัตว์​์ (Habitat Presentation) เป็​็นการจั​ัดแสดงลั​ักษณะวิ​ิถี​ีชี​ีวิ​ิตและการอยู่​่�อาศั​ัยของสั​ัตว์​์ เพื่​่�อให้​้ผู้เ้� ข้​้าชม เข้​้าใจเรื่​่�องราวและวิ​ิถี​ีชี​ีวิ​ิตของสิ่​่�งที่​่�จั​ัดแสดงมากขึ้​้�น ๔) การจั​ัดแสดงตามสภาพจริ​ิง (Realistic Presentation) โดยจั​ัดแสดงให้​้เหมื​ือนจริ​ิงตามสภาพที่​่�เป็​็นอยู่​่� ณ ปั​ัจจุ​ุบั​ัน เช่​่น การเคลื่​่�อนย้​้าย วั​ัตถุ​ุจริ​ิงมาจั​ัดแสดงหรื​ือการจั​ัดแสดงสั​ัตว์​์สู​ูญพั​ันธุ์​์�โดยการนำำ�สั​ัตว์​์สตั​ัฟฟ์​์มาจั​ัดแสดง ๕)การใช้​้ เ ทคโนโลยี​ี เ พื่​่� อ ให้​้ ผู้​้�ชมมี​ี ป ฏิ​ิ สั​ั ม พั​ั น ธ์​์ กั​ั บ การจั​ั ด แสดงนั้​้� นทำำ� ให้​้ เ กิ​ิ ด การ ประสบการณ์​์ผ่​่านประสาทสั​ัมผั​ัสทั้​้�ง ๕ ของมนุ​ุษย์​์

นรรชนภ ทาสุ​ุวรรณ,“การออกแบบการจั​ัดแสดง”[ออนไลน์​์].แหล่​่งที่​่�มา : http:/artd3507-wannisa. blogspot.com/2018/01/blog-post.html/.(๐๗ มกราคม ๒๕๖๑) ๓

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๒.๑.๑.๖ ประเภทของนิ​ิทรรศการ ๑) การแบ่​่งประเภทนิ​ิทรรศการตามกำำ�หนดระยะเวลาการจั​ัดแสดง ๑.๑ นิ​ิทรรศการถาวร (Permanent exhibition) เป็​็นการจั​ัดนิ​ิทรรศการอย่​่างถาวรที่​่�นำ�ำ เสนอเนื้​้�อหาหลั​ักของโครงการ ๑.๒ นิ​ิทรรศการชั่​่�วคราว (Temporary exhibition) เป็​็นการจั​ัดนิ​ิทรรศการชั่​่�วคราวเพื่​่�อส่​่งเสริ​ิมเนื้​้�อหาของนิ​ิทรรศการหลั​ักหรื​ือเพื่​่�อนำำ� เสนอสิ่​่ง� ที่​่เ� ป็​็นสถานการณ์​์ปัจจุ ั บัุ นั โดยสั​ัมพั​ันธ์​์หรื​ือไม่​่สัมั พั​ันธ์​์กับั เนื้​้อ� หาหลั​ักของโครงการ ก็​็ได้​้ และสามารถนำำ�ไปจั​ัดแสดงยั​ังสถานที่​่�ต่า่ ง ๆ นอกโครงการได้​้ ๒) การแบ่​่งประเภทนิ​ิทรรศการตามสถานที่​่�จั​ัดแสดง ๒.๑ นิ​ิทรรศการในร่​่ม (Indoor exhibition) ๒.๒ นิ​ิทรรศการกลางแจ้​้ง (Outdoor exhibition) ๒.๓ การจั​ัดแสดงกึ่​่�งกลางแจ้​้ง (Semi-Outdoor Exhibition) ๓) การแบ่​่งประเภทนิ​ิทรรศการตามลั​ักษณะผั​ังทางเดิ​ินของผู้​้�ชม ๓.๑ แบบควบคุ​ุม (Control typed) คื​ือการจั​ัดแสดงนิ​ิทรรศการโดยกำำ�หนดทางเดิ​ิน เข้​้าออกเป็​็นการบั​ังคั​ับให้​้ผู้​้�ชม เดิ​ินตามทิ​ิศทางที่​่�กำำ�หนดไว้​้ ๓.๒ แบบไม่​่ควบคุ​ุม (Un-control typed) คื​ือการจั​ัดแสดงนิ​ิทรรศการที่​่�เปิ​ิดโอกาสให้​้ผู้​้�เข้​้าชมเลื​ือกชมได้​้อย่​่างอิ​ิสระตาม ความสนใจ ๔) การแบ่​่งประเภทตามจุ​ุดมุ่​่�งหมาย ๔.๑ นิ​ิทรรศการเพื่​่�อการประชาสั​ัมพั​ันธ์​์ (Information) มี​ีเป้​้าหมายที่​่�ชั​ัดเจนว่​่าต้​้องการให้​้ผู้​้�เข้​้าชมได้​้รั​ับอะไรจากการจั​ัดแสดง ๔.๒ นิ​ิทรรศการเพื่​่�อการศึ​ึกษา (Education) มี​ีเป้​้าหมายที่​่�ชั​ัดเจนว่​่าต้​้องการให้​้ความรู้​้�แก่​่ผู้​้�เข้​้าชม ๔.๓ นิ​ิทรรศการเพื่​่�อการส่​่งเสริ​ิมการขาย (Promotion) มี​ีเป้​้าหมายที่​่�ชั​ัดเจนว่​่าต้​้องการเชื้​้�อเชิ​ิญให้​้ผู้​้�เข้​้าชมเกิ​ิดความอยากซื้​้�อสิ​ินค้​้าหรื​ือ แนะนำำ�ต่​่อให้​้ผู้​้�อื่​่�น ๔

๒.๑.๒ หลั​ักการการออกแบบสถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์นํ้​้�า

ข้​้อคำำ�นึ​ึงในการออกแบบ ๑. ขึ้​้�นอยู่​่�กั​ับงบประมาณและชนิ​ิดของสิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตที่​่�จั​ัดแสดง ซึ่​่�งมี​ีทั้​้�งสั​ัตว์​์ที่​่�สามารถ จั​ัดแสดงได้​้ทั่​่�วไปและชนิ​ิดที่​่�ต้​้องจั​ัดแสดงพิ​ิเศษ ๒. วิ​ิเคราะห์​์จำำ�นวนของผู้​้�ชมและมี​ีพื้​้�นที่​่�ที่​่�เหมาะสมสำำ�หรั​ับการดู​ูแลสั​ัตว์​์ ๓. ควรจั​ัดแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์ให้​้เห็​็นถึ​ึงสภาพที่​่�อยู่​่�อาศั​ัยตามธรรมชาติ​ิ ๓.๒.๒. การวางแผนการดำำ�เนิ​ินงานและการจั​ัดการ ๑. งบประมาณการลงทุ​ุนประมาณ ๖๐% จะเป็​็นค่​่าอุ​ุปกรณ์​์การออกแบบและ การจั​ัดหาเครื่​่�องมื​ือต่​่าง ๆ ที่​่�สั​ัมพั​ันธ์​์กั​ับการกำำ�หนดและจั​ัดหาพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์นํ้​้�า ๒. เลื​ือกที่​่�ตั้​้�งโครงการที่​่�เหมาะสมกั​ับการใช้​้สอย ๓. ออกแบบพื้​้�นที่​่�ที่​่�เหมาะสมกั​ับการชมการจั​ัดแสดงและมี​ีความปลอดภั​ัย ๔. ออกแบบพื้​้�นที่​่�ดู​ูแลสั​ัตว์​์และการทำำ�งานของเจ้​้าหน้​้าที่​่�ให้​้เหมาะสม ๓.๒.๓. การดู​ูแลสั​ัตว์​์ ๑. การให้​้อาหารสั​ัตว์​์ ๑.๑ อาหารสั​ังเคราะห์​์และอาหารสดต้​้องมี​ีการควบคุ​ุมความสะอาดและ อุ​ุณหภู​ูมิ​ิเพื่​่�อไม่​่ให้​้เกิ​ิดการเน่​่าเสี​ีย ๑.๒ ให้​้อาหารตามเวลาของลั​ักษณะนิ​ิสั​ัยของสั​ัตว์​์นั้​้�น ๆ และตรงเวลา ๑.๓ การเลี้​้�ยงสั​ัตว์​์หลายชนิ​ิดรวมกั​ันควรจั​ัดกลุ่​่�มประเภทสั​ัตว์​์ที่​่�สามารถอยู่​่� ร่​่วมกั​ันได้​้ เพื่​่�อป้​้องกั​ันไม่​่ให้​้เกิ​ิดการล่​่าหรื​ือควรผ่​่านการฝึ​ึกให้​้กิ​ินอาหารตามที่​่� เจ้​้าหน้​้าที่​่�จั​ัด ภายในตู้​้�จั​ัดแสดงอาจมี​ีสั​ัตว์​์ที่​่�มี​ีลั​ักษณะการกิ​ินซากอาหาร เพื่​่�อช่​่วย ป้​้องกั​ันการเน่​่าเสี​ียของอาหารที่​่�ตกค้​้าง ๑.๔ การให้​้อาหารสั​ัตว์​์ที่​่�เป็​็นการแสดง ควรจั​ัดเวลาให้​้เหมาะสมกั​ับช่​่วงเวลา ที่​่�มี​ีผู้ม้� าเข้​้าชมโดยฝึ​ึกสั​ัตว์​์ให้​้คุ้​้�นชิ​ินกั​ับช่​่วงเวลานั้​้�นและให้​้อย่​่างตรงเวลาเพื่​่�อความ ปลอดภั​ัยของสั​ัตว์​์และเจ้​้าหน้​้าที่​่� ๒. การเจ็​็บป่​่วยโดยโรคภั​ัยของสั​ัตว์​์ ๒.๑ ไวรั​ัส แบคที​ีเรี​ีย เชื้​้�อรา โปรโตซั​ัว สั​ัตว์​์เซลเดี​ียว และหนอนตั​ัวกลมที่​่�ปน อยู่​่� ในนํ้​้�าอาจเกาะตามตั​ัวปลา ทำำ�ให้​้เกิ​ิดแผล แล้​้วแพร่​่เข้​้าไปในร่​่างกายเชื้​้�อ ประเภทนี้​้�ทนต่​่อสภาพอากาศและมี​ีการขยายพั​ันธุ์​์�อย่​่างรวดเร็​็ว จึ​ึงต้​้องมี​ีตู้​้� กั​ักโรคและตู้​้�สำำ�รองเพื่​่�อทำำ�การรั​ักษาและป้​้องกั​ันการแพร่​่กระจายของโรคได้​้ทั​ันที​ี ๒.๒ การตายของดอกไม้​้ทะเลและฟองนํ้​้�าทะเลอาจทำำ�ให้​้เกิ​ิดนํ้​้�าที่​่�เป็​็นพิ​ิษ ๒.๓ การเสื่​่�อมสภาพหรื​ือการกร่​่อนของวั​ัสดุ​ุที่​่�ใช้​้ในตู้​้�จั​ัดแสดงอาจทำำ�ให้​้สั​ัตว์​์ เผลอกิ​ินเศษวั​ัสดุ​ุเหล่​่านั้​้�นเข้​้าไป

๒.๑.๑.๗ บรรยากาศห้​้องจั​ัดแสดง (Gallery atmosphere) บรรยากาศของห้​้องจั​ัดแสดงจะต้​้องสั​ัมพั​ันธ์​์กั​ับความนิ​ิยมของผู้​้�ชมตามลั​ักษณะ ความสนใจของกลุ่​่�มเป้​้าหมายที่​่�วิ​ิเคราะห์​์ไว้​้ ๑.) เร้​้าความสนใจด้​้านความงาม (Aesthetic) ๒.) เร้​้าใจให้​้เพลิ​ิดเพลิ​ิน (Romantic) ๓.) เร้​้าให้​้เกิ​ิดความอยากรู้​้� อยากเห็​็น และอยากค้​้นคว้​้า (Intellectual)

Educazone,“ประเภทของนิ​ิทรรศการ”[ออนไลน์​์].แหล่​่งที่​่�มา : http://educazone.com/science/ ประเภทของนิ​ิทรรศการ.html/.(๐๙ มี​ีนาคม ๒๕๖๓) ๔

๕

รู​ูปที่​่� ๒.๐๘ ภาพแสดงการจั​ัดผั​ังห้​้องจั​ัดแสดง ที่​่�มา : Jean Nouvel,2019,https://www.Qatar National Museum .de

แพรว โควสุ​ุวรรณ.(๒๕๕๐). สถานแสดงพั​ันธ์​์สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดกระบี่​่�. วิ​ิทยานิ​ิพนธ์​์ปริ​ิญญาบั​ัณฑิ​ิต ภาควิ​ิชา สถาปั​ัตยกรรมศาสตร์​์ คณะสถาปั​ัตยกรรมศาสตร์​์จุ​ุฬาลงกรณ์​์มหาวิ​ิทยาลั​ัย. ๕

21

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำ�ำ� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๓. การสั​ังเกตอาการป่​่วยของปลา ๓.๑ ตาของปลามี​ีสี​ีขุ่​่�น และเป็​็นฝ้​้า ๓.๒ ปลามี​ีอาการซึ​ึม ไม่​่กิ​ินอาหาร ท้​้องบวม และหงายท้​้อง ๓.๓ ดู​ูการหายใจจากเหงื​ือก ๓.๒.๔. การดู​ูแลตู้​้�จั​ัดแสดง ๑. การกำำ�จั​ัดตะใคร่​่นํ้​้�า ๒. เลี้​้�ยงสั​ัตว์​์ประเภทกิ​ินเศษและซากต่​่าง ๆ เพื่​่�อกำำ�จั​ัดอาหารเหลื​ือ และของ เสี​ียต่​่าง ๆ ๓. การทำำ�ให้​้นํ้​้�าหมุ​ุนเพื่​่�อให้​้เศษอาหารไปรวมที่​่�จุ​ุดเดี​ียวแล้​้วดู​ูดออก ๓.๑ การคำำ�นวณปริ​ิมาตรนํ้​้�าเบื้​้�องต้​้น คำำ�นวณได้​้จากนํ้​้�าหนั​ักของปลา โดย ปลา ๔๕๔ กรั​ัม ต่​่อนํ้​้�า ๓.๗๙ ลิ​ิตร ต้​้องถู​ูกแทนที่​่�ด้​้วยนํ้​้�าใหม่​่ทุ​ุก ๒ ชั่​่�วโมง ๓.๒ นํ้​้�าหมุ​ุนเวี​ียนควรมี​ีสำำ�รองมากกว่​่า ๙-๑๐ เท่​่าของนํ้​้�าที่​่�ต้​้องใช้​้ในโครงการ ๓.๓ รอบกรองที่​่�เหมาะสมคื​ือใน ๑ ชั่​่�วโมง นํ้​้�าในตู้​้�จั​ัดแสดงจะต้​้องผ่​่านถั​ัง กรองอย่​่างน้​้อย ๒ รอบ และมี​ีระบบตรวจสอบคุ​ุณภาพนํ้​้�าระหว่​่างการเลี้​้�ยง ๓.๒.๕. ระบบการหมุ​ุนเวี​ียนนํ้​้�า (Water System) แบ่​่งเป็​็น ๓ ระบบดั​ังนี้​้� ๑. ระบบนํ้​้�าแบบเปิ​ิด (Open water system) เป็​็นวิ​ิธี​ีที่​่�เหมาะสำำ�หรั​ับโครงการ ที่​่�อยู่​่�ใกล้​้กั​ับแหล่​่งนํ้​้�าทะเลที่​่�มี​ีคุ​ุณภาพของนํ้​้�า คงที่​่�และสมบู​ูรณ์​์ตลอดเวลา ขั้​้�นตอนการทำำ�งาน ๑.๑ ใช้​้เครื่​่�องสู​ูบนํ้​้�าจากแหล่​่งนํ้​้�าธรรมชาติ​ิ ส่​่งไปที่​่�บ่​่อพั​ักนํ้​้�า จากนั้​้�นสู​ูบนํ้​้�าเข้​้า สู่​่�ระบบกรองและปรั​ับสภาพนํ้​้�า ๑.๒ สู​ูบนํ้​้�าที่​่�ผ่​่านการกรองและปรั​ับสภาพแล้​้วไปที่​่�บ่​่อพั​ักนํ้​้�า แล้​้วปล่​่อยนํ้​้�าลง สู่​่�ตู้​้�จั​ัดแสดง ๑.๓ เปลี่​่�ยนถ่​่ายนํ้​้�าจากตู้​้�จั​ัดแสดงผ่​่านระบบกรองและปรั​ับสภาพนํ้​้�า แล้​้วนำำ� กลั​ับมาใช้​้หรื​ือปล่​่อยสู่​่�แหล่​่งนํ้​้�าธรรมชาติ​ิ ข้​้อดี​ีของระบบนํ้​้�าแบบเปิ​ิดคื​ือนํ้​้�าทะเลที่​่�สู​ูบเข้​้ามามี​ีสารอาหารที่​่�จำ�ำ เป็​็นต่​่อสั​ัตว์​์ใน ปริ​ิมาณที่​่ม� ากกว่​่าระบบปิ​ิดที่​่นำ� �นํ้​้ ำ า� กลั​ับมาหมุ​ุนเวี​ียน มี​ีขั้​้น� ตอนการทำำ�งานน้​้อยดู​ูแลรั​ักษา ง่​่ายมี​ีการหมุ​ุนเวี​ียนนํ้​้�าในบ่​่อได้​้ดี​ี เหมาะกั​ับการเลี้​้ย� งสั​ัตว์​์ไม่​่มีกี ระดู​ูกสั​ันหลั​ัง ข้​้อเสี​ียของระบบนํ้​้�าแบบเปิ​ิดคื​ือสิ้​้�นเปลื​ืองค่​่าใช้​้จ่​่ายในการสู​ูบนํ้​้�า ไม่​่สามารถ ควบคุ​ุมคุ​ุณภาพนํ้​้�าได้​้ เช่​่น ความเค็​็มและอุ​ุณหภู​ูมิ​ิของนํ้​้�า เป็​็นต้​้น นํ้​้�าที่​่�ใช้​้ในระบบจะ ถู​ูกใช้​้ไปอย่​่างรวดเร็​็วทำำ�ให้​้ต้​้องสำำ�รองนํ้​้�าให้​้เพี​ียงพอต่​่อโครงการตลอดเวลา ๒. ระบบนํ้​้�าแบบปิ​ิด (Closed water system) เป็​็นวิ​ิธี​ีที่​่�เหมาะสำำ�หรั​ับโครงการ ที่​่�อยู่​่�ไกลกั​ับแหล่​่งนํ้​้�าทะเลหรื​ือแหล่​่งนํ้​้�าไม่​่มี​ีคุ​ุณภาพเพี​ียงพอที่​่�จะใช้​้ในโครงการได้​้ โดย เติ​ิมนํ้​้�าเข้​้าไปในระบบ ๑ ใน ๓ ของปริ​ิมาณนํ้​้�าทั้​้�งหมดทุ​ุก ๒ อาทิ​ิตย์​์ เพื่​่�อเป็​็นการบำำ�บั​ัด คุ​ุณภาพนํ้​้�า

22

ขั้​้�นตอนการทำำ�งาน ๒.๑) ลำำ�เลี​ียงนํ้​้�าเข้​้าสู่​่�โครงการ ส่​่งไปที่​่�บ่​่อพั​ักนํ้​้�า แล้​้วส่​่งนํ้​้�าไปที่​่�ถั​ังกรองทราย เพื่​่�อ กรองสิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตขนาดเล็​็ก เชื้​้�อโรค หรื​ือสิ่​่�งแปลกปลอมออกจากนํ้​้�า ๒.๒) สู​ูบนํ้​้�าที่​่�ผ่​่านการกรองและปรั​ับสภาพแล้​้วไปที่​่�บ่​่อพั​ักนํ้​้�า แล้​้วปล่​่อยนํ้​้�า ลงสู่​่�ตู้​้� จั​ัดแสดง ๒.๓)เปลี่​่�ยนถ่​่ายนํ้​้�าจากตู้​้�จั​ัดแสดงผ่​่านระบบกรองและปรั​ับสภาพนํ้​้�าจากนั้​้�น สู​ูบนํ้​้�าที่​่�ผ่​่านการกรองและปรั​ับสภาพแล้​้วไปที่​่�บ่​่อพั​ักนํ้​้�าเพื่​่�อนำำ�กลั​ับมาใช้​้อี​ีกแต่​่ถ้​้า คุ​ุณภาพนํ้​้�าตํ่​่�ากว่​่ามาตรฐานจะถู​ูกส่​่งไปยั​ังบ่​่อบำำ�บั​ัดนํ้​้�าเสี​ียก่​่อนปล่​่อยลงสู่​่�แหล่​่งนํ้​้�า ข้​้อดี​ีของระบบนํ้​้�าแบบปิ​ิดคื​ือประหยั​ัดพลั​ังงานในการสู​ูบนํ้​้�าเข้​้าสู่​่�โครงการ เป็​็นการลงทุ​ุนในระยะยาว สามารถควบคุ​ุมอุ​ุณหภู​ูมิ​ิและความเค็​็มให้​้คงที่​่�ได้​้ซึ่​่�งเป็​็นผลดี​ี ต่​่อสั​ัตว์​์นํ้​้�า สามารถใช้​้อุ​ุปกรณ์​์ยั​ังชี​ีพแยกเฉพาะในแต่​่ละตู้​้�ได้​้ ข้​้อเสี​ียของระบบนํ้​้�าแบบปิ​ิดคื​ือต้​้นทุ​ุนในช่​่วงแรกค่​่อนข้​้างสู​ูง ต้​้องใช้​้บุ​ุคลากรที่​่�มี​ี ความรู้​้�ด้​้านงานระบบเกิ​ิดการแพร่​่เชื้​้�อได้​้ง่​่ายหากจั​ัดการระบบนํ้​้�าไม่​่ดี​ี ๓. ระบบนํ้​้�าแบบกึ่​่�งปิ​ิด (Semi-closed water system) เป็​็นวิ​ิธี​ีที่​่�เหมาะสำำ�หรั​ับ โครงการที่​่�อยู่​่�ใกล้​้กั​ับแหล่​่งนํ้​้�าทะเล เป็​็นระบบที่​่�แต่​่ละตู้​้�จั​ัดแสดงมี​ีระบบการหมุ​ุนเวี​ียน นํ้​้�าในตั​ัวเอง โดยในแต่​่ละเดื​ือนจะมี​ีการแทนที่​่�นํ้​้�าเพี​ียง ๑๐% สำำ�หรั​ับนํ้​้�าจื​ืดและ ๔๐% สำำ�หรั​ับนํ้​้�าทะเล ขั้​้�นตอนการทำำ�งาน ๓.๑ ใช้​้เครื่​่�องสู​ูบนํ้​้�าจากแหล่​่งนํ้​้�าธรรมชาติ​ิ ส่​่งไปที่​่�บ่​่อพั​ักนํ้​้�า แล้​้วส่​่งนํ้​้�าไปที่​่�ถั​ัง กรองทราย เพื่​่�อกรองเชื้​้�อโรคหรื​ือสิ่​่�งแปลกปลอมออกจากนํ้​้�า ๓.๒ สู​ูบนํ้​้�าที่​่�ผ่​่านการกรองและปรั​ับสภาพแล้​้วไปที่​่�บ่​่อพั​ักนํ้​้�า จากนั้​้�นปล่​่อยนํ้​้�า ลงสู่​่�ตู้​้�จั​ัดแสดง ๓.๓ เปลี่​่�ยนถ่​่ายนํ้​้�าจากตู้​้�จั​ัดแสดงผ่​่านระบบกรองและปรั​ับสภาพนํ้​้�า จากนั้​้�น หมุ​ุนเวี​ียนนํ้​้�าที่​่�ผ่​่านปรั​ับสภาพกลั​ับเข้​้าสู่​่�ตู้​้�จั​ัดแสดง แล้​้วถ่​่ายนํ้​้�าบางส่​่วนออกจากระบบ ส่​่งไปยั​ังบ่​่อบำำ�บั​ัดนํ้​้�าเสี​ียก่​่อนปล่​่อยลงสู่​่�แหล่​่งนํ้​้�า ข้​้อดี​ีของระบบนํ้​้�าแบบกึ่​่�งปิ​ิดคื​ือเกิ​ิดการแพร่​่กระจายของโรคน้​้อย ปรั​ับเป็​็นระบบ เปิ​ิดได้​้ และประหยั​ัดค่​่าใช้​้จ่​่ายในระยะยาว ข้​้อเสี​ียของระบบนํ้​้�าแบบกึ่​่�งปิ​ิดคื​ือต้​้นทุ​ุนด้​้านอุ​ุปกรณ์​์ระบบยั​ังชี​ีพสู​ูงและต้​้องใช้​้ บุ​ุคลากรที่​่�มี​ีความรู้​้�ด้​้านงานระบบในการดู​ูแล

๒.๑.๓ การควบคุ​ุมคุ​ุณภาพนํ้​้�า ๑. ปลาและสั​ัตว์​์นํ้​้า� ที่​่ไ� ม่​่มีกี ระดู​ูกสั​ันหลั​ังเป็​็นสัตั ว์​์ที่​่ไ� วต่​่อการเปลี่​่�ยนแปลงของระดั​ับ ออกซิ​ิเจน อุ​ุณหภู​ูมิ​ิ ความเค็​็ม สารเคมี​ี และสารอิ​ินทรีย์ี ใ์ นนํ้​้�า เมื่​่อ� มี​ีคุณ ุ ภาพที่​่ไ� ม่​่เหมาะสม กั​ับการดำำ�รงชี​ีวิติ สั​ัตว์​์นํ้​้า� เหล่​่านี้​้จ� ะป่​่วยและตายอย่​่างรวดเร็​็ว ๑.๑ ค่​่าความเป็​็นกรดเป็​็นด่​่างของนํ้​้�าควรอยู่​่�ในระดั​ับ ๗.๒ pH - ๘.๕ pH ๑.๒ อุ​ุณหภู​ูมิ​ินํ้​้�าที่​่�เหมาะสมไม่​่ควรเกิ​ิน ๒๘ °C แต่​่อุ​ุณหภู​ูมิ​ิของนํ้​้�าที่​่�เหมาะกั​ับ ปลาเขตร้​้อนชื้​้�นอยู่​่�ที่​่� ๒๕ °C- ๓๒ °C ๑.๓ แยกบ่​่อเก็​็บนํ้​้�าสำำ�หรั​ับจั​ัดแสดง บ่​่อนํ้​้�าดี​ีสำำ�หรั​ับใช้​้ในโครงการ และบ่​่อน้ำำ�� ฝน ให้​้ห่​่างจากบ่​่อฆ่​่าเชื้​้�อน้ำำ��ทิ้​้�งจากส่​่วนจั​ัดแสดงและบ่​่อน้ำำ�� เสี​ียจากโครงการ ๑.๔ ตรวจสอบค่​่าความเค็​็มของนํ้​้�าให้​้อยู่​่�เสมอ โดยใช้​้เครื่​่�องซาลิ​ิโนมิ​ิเตอร์​์ (Salinometer) หรื​ือเครื่​่�องรี​ีแฟรกโตซาลิ​ิโนมิ​ิเตอร์​์ (Refractosalinometer) โดยมี​ี หน่​่วยวั​ัดค่​่าความเค็​็มคื​ือส่​่วนในพั​ันส่​่วน (part per thousand) หรื​ือใช้​้ตั​ัวย่​่อ ppt

๑.๔.๑ ค่​่าความเค็​็มของตู้​้�จั​ัดแสดงนํ้​้�าจื​ืด อยู่​่�ที่​่� ๐-๐.๕ ppt

๑.๔.๒ ค่​่าความเค็​็มของตู้​้�จั​ัดแสดงนํ้​้�ากร่​่อย อยู่​่�ที่​่� ๐.๕-๓๐ ppt

๑.๔.๓ ค่​่าความเค็​็มของตู้​้�จั​ัดแสดงนํ้​้�าเค็​็ม อยู่​่�ที่​่� ๒๙-๓๑ ppt ๒.นํ้​้�าในตู้​้�จั​ัดแสดงต้​้องใสเพื่​่�อให้​้ผู้​้�เข้​้าชมมองเห็​็นสั​ัตว์​์นํ้​้�าภายในตู้​้�จั​ัดแสดงได้​้ ชั​ัดเจน แต่​่สั​ัตว์​์นํ้​้�าที่​่�อยู่​่�อาศั​ัยในนิ​ิเวศที่​่�เป็​็นโคลนหรื​ือนํ้​้�าขุ่​่�นต้​้องใช้​้วิ​ิธี​ีการจั​ัดแสดงที่​่�ช่​่วย ให้​้ผู้​้�เข้​้าชมสามารถเห็​็นวิ​ิถี​ีชี​ีวิ​ิตตามความเป็​็นจริ​ิงซึ่​่�งการขุ่​่�นของนํ้​้�าที่​่�เกิ​ิดจากตะกอนดิ​ิน ไม่​่เป็​็นอั​ันตรายต่​่อสั​ัตว์​์นํ้​้�าแต่​่หากมี​ีปริ​ิมาณที่​่�มากจนแสงสว่​่างส่​่องลงไปในตู้​้�ได้​้น้​้อย กว่​่า ๓๐ ซม. พื​ืชใต้​้นํ้​้�าจะไม่​่สามารถเจริ​ิญเติ​ิบโตจนเกิ​ิดการเน่​่าเสี​ียของนํ้​้�าและทำำ�ให้​้ ค่​่าความเป็​็นกรดของนํ้​้�าเพิ่​่�มขึ้​้�น ๒.๑.๔ การควบคุ​ุมออกซิ​ิเจนในนํ้​้�า การขาดแคลนออกซิ​ิเจนทำำ�ให้​้สั​ัตว์​์นํ้​้�าป่​่วยไม่​่เจริ​ิญอาหารและเจริ​ิญเติ​ิบโตช้​้า โดย ปริ​ิมาณออกซิ​ิเจนในนํ้​้�าควรเท่​่ากั​ับปริ​ิมาณออกซิ​ิเจนในอากาศในตอนเช้​้าความแตก ต่​่างของระดั​ับออกซิ​ิเจนไม่​่ควรตํ่​่�ากว่​่า ๑-๒ มก./ล. ความแตกต่​่างของระดั​ับออกซิ​ิเจน อาจมากขึ้​้�นในตอนกลางวั​ันจากการสั​ังเคราะห์​์แสงของพื​ืชในนํ้​้�าจึ​ึงต้​้องใช้​้ปั๊​๊�มและถั​ัง ออกซิ​ิเจนในการเพิ่​่�มปริ​ิมาณออกซิ​ิเจนในนํ้​้�า ๑. เปิ​ิดผิ​ิวหน้​้าของนํ้​้�าให้​้สั​ัมผั​ัสอากาศ เพื่​่�อถ่​่ายเทอากาศบริ​ิเวณผิ​ิวนํ้​้�า ๒. ปั๊​๊�มอากาศลงในตู้​้�ปลา ช่​่วยทำำ�ให้​้นํ้​้�าในตู้​้�เกิ​ิดการเคลื่​่�อนไหว เพิ่​่�มผิ​ิวหน้​้าของนํ้​้�า และเพิ่​่�มออกซิ​ิเจนในนํ้​้�า

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๒.๑.๕ การจั​ัดแสดงในสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์นํ้​้�า ๑) รู​ูปแบบในการจั​ัดแสดง ๑.๑ แบบวงแหวน โดยมี​ีพื้​้�นที่​่�จั​ัดแสดงอยู่​่�ตรงกลางของทางลาดวนในแนวตั้​้�งเป็​็น เส้​้นทางเดิ​ินชม และมี​ีเส้​้นทางของเจ้​้าหน้​้าที่​่�อยู่​่�รอบนอก ๑.๒ แบบขึ้​้�นไปที​ีละครึ่​่�งชั้​้�น ซึ่​่�งคนดู​ูจะเดิ​ินขึ้​้�นที​ีละครึ่​่�งชั้​้�น โดยเส้​้นทางของเจ้​้า หน้​้าที่​่�อยู่​่�ทางด้​้านหลั​ังทั้​้�งสองข้​้างของอาคาร ทำำ�ให้​้การดู​ูแลตู้​้�แสดงถู​ูกแยกเป็​็นสองส่​่วน ๑.๓ แบบจั​ัดเข้​้ากลุ่​่�ม โดยการแยกประเภทสิ่​่�งที่​่�จั​ัดแสดงเป็​็นกลุ่​่�ม ทำำ�ให้​้ผู้​้�เข้​้าชม สามารถเดิ​ินชมได้​้อย่​่างต่​่อเนื่​่�อง ๒) การตกแต่​่งตู้​้�จั​ัดแสดง ควรจั​ัดให้​้คล้​้ายคลึ​ึงกั​ับนิ​ิเวศตามธรรมชาติ​ิของสั​ัตว์​์ชนิ​ิดนั้​้�น ๆ เพื่​่�อให้​้สั​ัตว์​์น้ำำ��ได้​้มี​ี สุ​ุขภาพกายและสุ​ุขภาพจิ​ิตที่​่�ดี​ี สามารถมอบความรู้​้�เกี่​่�ยวกั​ับนิ​ิเวศเหล่​่านั้​้�นและนั้​้�นสร้​้าง ความประทั​ับใจให้​้กับั ผู้​้�เข้​้าชม การตกแต่​่งตู้​้�จั​ัดแสดงส่​่วนใหญ่​่จะใช้​้เปลื​ือกหอย ทราย หิ​ิน ดอกไม้​้ทะเล พื​ืชนํ้​้�า หรื​ือปะการั​ังชนิ​ิดที่​่�มี​ีในนิ​ิเวศที่​่�ใช้​้จั​ัดแสดง หากในนิ​ิเวศนั้​้�น ๆ มี​ี ปะการั​ังชนิ​ิดที่​่�ดู​ูแลรั​ักษายาก มี​ีราคาสู​ูง หรื​ือผิ​ิดกฏหมาย ไม่​่สามารถครอบครองได้​้ จึ​ึง จะใช้​้ปะการั​ังเที​ียมสำำ�หรั​ับจั​ัดแสดงแทน รวมทั้​้�งจั​ัดหาสั​ัตว์​์เล็​็กอื่​่�น ๆ ที่​่�อาศั​ัยอยู่​่�ในนิ​ิเวศ นั้​้�น ๆ นำำ�มาจั​ัดแสดงด้​้วย เช่​่น กุ้​้�งขนาดเล็​็ก เป็​็นต้น้ ๓) การให้​้แสงสว่​่างภายในตู้​้�จั​ัดแสดง การให้​้แสงสว่​่างภายในตู้​้�จั​ัดแสดงต้​้องคำำ�นึ​ึงถึ​ึงความไวต่​่อการรั​ับรู้​้�แสงของสั​ัตว์​์นํ้​้�า ซึ่​่�งสั​ัตว์​์นํ้​้�าที่​่�อยู่​่�ในระดั​ับความลึ​ึกต่​่าง ๆ จะได้​้แสงสว่​่างจากดวงอาทิ​ิตย์​์ที่​่�ไม่​่เท่​่ากั​ันดั​ังนั้​้�น ควรจั​ัดแสงให้​้เพี​ียงพอและไม่​่มากเกิ​ินไปต่​่อความต้​้องการของสั​ัตว์​์ชนิ​ิดนั้​้�น ๆ ๓.๑ ชนิ​ิดของแสงสว่​่าง ๓.๑.๑ แสงธรรมชาติ​ิ ข้​้ อ ดี​ี ข องการใช้​้ แ สงธรรมชาติ​ิ คื​ื อประหยั​ั ด ค่​่ า ไฟมี​ี ค วามสมจริ​ิ ง ทำำ� ให้​้ พื​ืช สามารถสั​ังเคราะห์​์แสง เหมาะกั​ับบ่​่อจั​ัดแสดงขนาดใหญ่​่ที่​่�เน้​้นการอาศั​ัยอยู่​่�ร่ว่ มกั​ันของ พื​ืชและสั​ัตว์​์ ข้​้ อ เสี​ี ย ของการใช้​้ แ สงธรรมชาติ​ิ คื​ื อทำำ� ให้​้ เ กิ​ิ ด คราบตะไคร่​่ ไ ด้​้ ง่​่ า ยไม่​่ ส ามารถ ควบคุ​ุ ม สี​ี ข องแสงได้​้ แ ละต้​้ อ งมี​ี ร ะบบควบคุ​ุ ม ปริ​ิ ม าณแสงเพราะแสงแดดมี​ี ผลต่​่ อ อุ​ุณหภู​ูมิ​ิของนํ้​้�า ๓.๑.๒ แสงประดิ​ิษฐ์​์ ข้​้อดี​ีของการใช้​้แสงประดิ​ิษฐ์​์คืิ​ิ�อควบคุ​ุมความสว่​่าง ตำำ�แหน่​่งและทิ​ิศทางได้​้เกิ​ิดตะ ไคร่​่นํ้​้�าช้​้ากว่​่าแสงธรรมชาติ​ิควบคุ​ุมสี​ีของแสงให้​้เหมาะสมกั​ับสภาพความเป็​็นอยู่​่�จริ​ิง ของสั​ัตว์​์ เช่​่นสั​ัตว์​์ที่​่�อาศั​ัยอยู่​่�ในนํ้​้�าลึ​ึกที่​่�ใช้​้แสงในปริ​ิมาณที่​่�น้​้อยหรื​ือไม่​่ใช้​้เลยข้​้อเสี​ียของ การใช้​้แสงประดิ​ิษฐ์​์คื​ือปริ​ิมาณการส่​่องสว่​่างตํ่​่�า แต่​่ให้​้ความร้​้อนสู​ูง การใช้​้แสงประดิ​ิษฐ์​์ ติ​ิดต่​่อกั​ันเป็​็นเวลานานมี​ีผลต่​่อสี​ีของสั​ัตว์​์นํ้​้�าบางชนิ​ิดสิ้​้�นเปลื​ืองค่​่าใช้​้จ่​่ายและมี​ีการ เสื่​่�อมของอุ​ุปกรณ์​์ดวงโคม เพราะได้​้รั​ับความชื้​้�นและไอความเค็​็มอยู่​่�ตลอด

๓.๒ ลั​ักษณะของการให้​้แสงสว่​่าง ๓.๒.๑ การให้​้แสงจากด้​้านบนจะเกิ​ิดเงาที่​่�ท้​้องปลาและวั​ัตถุ​ุตกแต่​่งแต่​่ตะไคร่​่จะ เจริ​ิญเติ​ิบโตช้​้า ๓.๒.๒ การให้​้แสงจากด้​้านข้​้าง ลดการเกิ​ิดเงาที่​่�วั​ัตถุ​ุตกแต่​่ง แต่​่รบกวนประสาท ตาของปลาและตะไคร่​่เจริ​ิญเติ​ิบโตเร็​็ว ๓.๒.๓ การให้​้แสงสว่​่างในตู้​้�จั​ัดแสดงต่​่าง ๆ ๑. การจั​ัดแสงสว่​่างบ่​่อใหญ่​่ (Big tank) เป็​็นการจั​ัดให้​้ผู้เ้� ข้​้าชมรู้​้�สึ​ึกเหมื​ือนกั​ับ การอยู่​่�ใต้​้ทะเลและมี​ีบรรยากาศที่​่�สลั​ัว จึ​ึงใช้​้ไฟ Mercury vapor หรื​ือMetal halide ๒๕๐ วั​ัตต์​์ เป็​็นโคมห้​้อยเพื่​่�อให้​้แสงที่​่�เพี​ียงพอต่​่อการจั​ัดแสดง หรื​ือเพิ่​่�มหลอด Active blue light ช่​่วยให้​้นํ้​้�าเป็​็นสี​ีฟ้​้าเสมื​ือนใต้​้ทะเลลึ​ึก ๒. การจั​ัดแสงสว่​่างบ่​่อที่​่�มี​ีความลึ​ึกมากกว่​่า ๑ ม. ให้​้ใช้​้โคมไฟพร้​้อมหลอด Mercury vaport ๑๒๕ วั​ัตต์​์ ทุ​ุก ๑ ตร.ม. ๓. การจั​ัดแสงสว่​่างบ่​่อที่​่�มี​ีความลึ​ึกน้​้อยกว่​่า ๑ ม. ใช้​้หลอดฟลู​ูออเรสเซนต์​์ (Fluorescent tube) หรื​ือ Aquastar lamp สำำ�หรั​ับเลี้​้�ยงปลาและพื​ืชนํ้​้�าการให้​้ความ สว่​่างขึ้​้�นอยู่​่�กั​ับประเภทของสั​ัตว์​์หรื​ือพื​ืชนํ้​้�าที่​่�เลี้​้�ยง เช่​่น ปะการั​ังหรื​ือหอยมื​ือเสื​ือที่​่�อาศั​ัย ร่​่วมกั​ันกั​ับสาหร่​่าย ต้​้องให้​้แสงสว่​่างมากกว่​่าปลา ๒-๓ เท่​่า ๔) ประเภทของตู้​้�จั​ัดแสดง ๔.๑ ตู้​้�จั​ัดแสดงสำำ�หรั​ับให้​้ผู้เ้� ข้​้าชมสั​ัมผั​ัสสั​ัตว์​์ (Touch pool) ตู้​้�จั​ัดแสดงที่​่�มี​ี ความตื้​้�นเพื่​่�อให้​้สะดวกต่​่อการจั​ับสิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตต่​่างๆที่​่�ไม่​่มี​ีอั​ันตรายต่​่อมนุ​ุษย์​์ฉลามขนาด เล็​็ก กระเบน หอย ปลิ​ิงทะเล และดาวทะเล เป็​็นต้​้น ๔.๒ ตู้​้�จั​ัดแสดงสำำ�หรั​ับการสั​ังเกตสิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตอย่​่างใกล้​้ชิ​ิด (Micro aquariums) ตู้​้�ที่​่�จั​ัดแสดงสิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตขนาดเล็​็กเพี​ียงชนิ​ิดเดี​ียวในระบบนิ​ิเวศจำำ�ลองอาจมี​ีเทคนิ​ิคการจั​ัด แสดงให้​้ผู้​้�เข้​้าชมส่​่องดู​ู มั​ักเป็​็นตู้​้�จั​ัดแสดงขนาดเล็​็ก ๔.๓ ตู้​้�จั​ัดแสดงปะการั​ัง (Coral reef tank) ตู้​้�ที่​่�จั​ัดแสดงสภาพแวดล้​้อมของ แนวปะการั​ังและสั​ัตว์​์ต่​่าง ๆ ที่​่�อาศั​ัยอยู่​่�ในแนวปะการั​ัง มั​ักเป็​็นตู้​้�จั​ัดแสดงขนาดใหญ่​่ ๔.๔ ตู้​้�หรื​ือบ่​่อจั​ัดแสดงสั​ัตว์​์นั​ักล่​่า (Predator tanks) ตู้​้�หรื​ือบ่​่อจั​ัดแสดงสั​ัตว์​์ ขนาดใหญ่​่ที่​่�ล่​่าสั​ัตว์​์ชนิ​ิดอื่​่�นเป็​็นอาหาร เช่​่นฉลาม เป็​็นต้​้น ๔.๕ ตู้​้�ที่​่�จั​ัดแสดงสิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตต่​่าง ๆ ที่​่�อยู่​่�ร่​่วมกั​ัน (Community aquarium) ตู้​้�ที่​่� จั​ัดแสดงการอยู่​่�ร่​่วมกั​ันของสิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตต่​่าง ๆ มั​ักเป็​็นตู้​้�จั​ัดแสดงขนาดกลาง ๔.๖ ตู้​้�หรื​ือบ่​่อจั​ัดแสดงเต่​่า (Turtle pool) การจั​ัดแสดงเต่​่าสามารถจั​ัดแสดง แยกจากสั​ัตว์​์อื่​่�นๆ เพื่​่�อให้​้ผู้เ้� ข้​้าชมศึ​ึกษาเต่​่าโดยเฉพาะ หรื​ือสามารถจั​ัดแสดงรวมกั​ับ สั​ัตว์​์ที่​่�มี​ีขนาดใหญ่​่อื่​่�น ๆ ได้​้ ๕) ขนาดของตู้​้�จั​ัดแสดง การคำำ�นวณขนาดของตู้​้�จั​ัดแสดงมี​ีความสำำ�คั​ัญต่​่อการอยู่​่�ของสิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตต่​่าง ๆ โดย จำำ�เป็​็นต้​้องมี​ีพื้​้�นที่​่�ให้​้เพี​ียงพอต่​่อการว่​่ายนํ้​้�าของสั​ัตว์​์แต่​่ละชนิ​ิดการทำำ�ความสะอาด และการให้​้อาหาร เป็​็นต้​้น

๕.๑ การคำำ�นวณความยาวของตู้​้�จั​ัดแสดง (Tank length, L) ปลาที่​่�ว่​่ายนํ้​้�าช้​้าและ ไม่​่ก้​้าวร้​้าวสามารถคำำ�นวณความยาวตู้​้�จั​ัดแสดงโดยคิ​ิดพื้​้�นที่​่�เป็​็น ๕ เท่​่าของความยาว ปลาขนาดโตเต็​็มวั​ัย (Expected maximum fish length, FL) หรื​ือเพิ่​่�มความยาวอี​ีก ๒๐-๕๐% หากปลาชนิ​ิดนั้​้�นก้​้าวร้​้าวหรื​ือล่​่าโดยการว่​่ายนํ้​้�าที่​่�รวดเร็​็วและหากมี​ีปลา มากกว่​่า ๑ ชนิ​ิด ควรเพิ่​่�มความยาวของตู้​้�จั​ัดแสดง ๑๐-๒๐% จากการคำำ�นวณ FL ของ ปลาแต่​่ละชนิ​ิด และโดยส่​่วนมากปลามี​ีการเจริ​ิญเติ​ิบโตที่​่�ช้​้า จึ​ึงควรคำำ�นวณจากข้​้อมู​ูล ปลาชนิ​ิดนั้​้�น ๆ แทนการคำำ�นวณจากตั​ัวปลาที่​่�นำำ�มาจั​ัดแสดง ปลาที่​่�ไม่​่ก้​้าวร้​้าว : L = FL x ๔ ปลาที่​่�ว่​่ายนํ้​้�าเร็​็ว ก้​้าวร้​้าว : L = FL x ๕ x ๑.๒ ปลาที่​่�ว่​่ายนํ้​้�าช้​้า ก้​้าวร้​้าว : L = FL x ๕ ปลานั​ักล่​่าที่​่�ว่​่ายนํ้​้�าเร็​็ว ก้​้าวร้​้าว : L = FL x ๕ x ๑.๕ ปลาที่​่�ไม่​่ก้​้าวร้​้าวแต่​่เป็​็นนั​ักล่​่าที่​่�ว่​่ายนํ้​้�าเร็​็ว : L = FL x ๕ x ๑.๓ ๕.๒ การคำำ�นวณความกว้​้างของตู้​้�จั​ัดแสดงการคำำ�นวณความกว้​้างของตู้​้�จั​ัดแสดง คิ​ิดจากความยาวปลาขนาดโตเต็​็มวั​ัย (FL) ปลาที่​่�มี​ีความกว้​้างน้​้อยกว่​่า ๕ ซม. : W = FL x ๑.๒ ปลาที่​่�มี​ีความกว้​้างมากกว่​่า ๕ ซม. แต่​่น้​้อยกว่​่า ๑๐ ซม. : W = FL x ๑.๓ ปลาที่​่�มี​ีความกว้​้างมากกว่​่า ๑๐ ซม. แต่​่น้​้อยกว่​่า ๒๐ ซม. : W = FL x ๑.๔ ปลาที่​่�มี​ีความกว้​้าง ๔๐ ซม. ขึ้​้�นไป : W = FL x ๑.๗ ๕.๓ การคำำ�นวณความสู​ูงของตู้​้�จั​ัดแสดง (Tank height, H)ความสู​ูงของตู้​้�จั​ัด แสดงทุ​ุกตู้​้�ต้​้องไม่​่ตํ่​่�ากว่​่า ๒๐ ซม. และคำำ�นวณจากความสู​ูง ปลาขนาดโตเต็​็มวั​ัย (Expected maximum fish height, FH) ปลาที่​่�มี​ีความสู​ูงน้​้อยกว่​่า ๕ ซม. : H = ๒๐ ซม. + (FH x ๒.๕) ปลาที่​่�มี​ีความสู​ูงมากกว่​่า ๕ ซม. : H = ๒๐ ซม. + (FH x ๓.๕) ปลาหน้​้าดิ​ินที่​่�มี​ีความสู​ูงน้​้อยกว่​่า ๕ ซม. : H = ๒๐ ซม. + (FH x ๒) ปลากระเบนที่​่�มี​ีความสู​ูงมากกว่​่า ๕ ซม. : H = ๒๐ ซม. + (FH x ๒) ๕.๔ การคำำ�นวณปริ​ิมาตรนํ้​้�าคำำ�นวณปริ​ิมาตรนํ้​้�าด้​้วยการคิ​ิดพื้​้�นที่​่�จากปลาชนิ​ิดที่​่� ใหญ่​่ที่​่�สุ​ุดและเพิ่​่�มปริ​ิมาตรนํ้​้�า ๕-๑๐% ต่​่อปลาชนิ​ิดอื่​่�น ๆ และมี​ีพื้​้�นที่​่�มากพอให้​้ปลา ว่​่ายนํ้​้�าได้​้โดยไม่​่ชนตู้​้� ๖) ลั​ักษณะของตู้​้�จั​ัดแสดง ลั​ักษณะของตู้​้�จั​ัดแสดงมี​ีส่​่วนสำ�คั ำ ัญในการสร้​้างความประทั​ับใจให้​้กั​ับผู้​้�ชม ผู้​้�ชม สามารถดู​ูสั​ัตว์​์ต่​่าง ๆ จากทั้​้�งภายนอกและภายในเพื่​่�อให้​้รู้​้�สึ​ึกเหมื​ือนอยู่​่�ใต้​้นํ้​้�า ๑. ตู้​้�จั​ัดแสดงแบบดู​ูจากภายนอก (Outer Display Tanks) ๒. ตู้​้�เลี้​้�ยงแบบดู​ูจากภายใน (Tunnel Display Tanks) ๓. ตู้​้�เลี้​้�ยงแบบดู​ูได้​้ทั้​้�งภายนอกและภายใน (Mix Display Tanks) ๓.๓.๗. วั​ัสถุ​ุที่​่�ใช้​้ทำำ�ช่​่องมอง วั​ัสดุ​ุที่​่�เหมาะสมในการทำำ�ช่​่องมองคื​ืออะคริ​ิลิ​ิค เพราะเป็​็นวัสดุ ั ุที่​่�มี​ีความยื​ืดหยุ่​่�น มากกว่​่ากระจก สามารถรั​ับแรงดั​ันของนํ้​้�าได้​้ ความหนาของแผ่​่นอะคริ​ิลิ​ิคขึ้​้�นอยู่​่�กั​ับปริ​ิ มาตรนํ้​้�าและความลึ​ึกของตู้​้�หรื​ือบ่​่อจั​ัดแสดงการคำำ�นวณความหนาของแผ่​่นอะคริ​ิลิ​ิค 23

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำ�ำ� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๔.๑ การศึ​ึกษาข้​้อมู​ูลทั่​่�วไปเกี่​่�ยวกั​ับระบบนิ​ิเวศทางทะเล ๔.๑.๑ ระบบนิ​ิเวศชายฝั่​่�งทะเล อธิ​ิบายความหมายของชายฝั่​่�งทะเลว่​่าหมายถึ​ึงชายหาดที่​่�ติ​ิดกั​ับทะเลไปจนถึ​ึง ไหล่​่ทวี​ีป (continental shelf) ซึ่​่�งบริ​ิเวณเหล่​่านี้​้�มี​ีส่​่วนสั​ัมพั​ันธ์​์กั​ับ มนุ​ุษย์​์มากที่​่�สุ​ุดซึ่​่�งมี​ี ความอุ​ุดมสมบู​ูรณ์​์และมี​ีความหลากหลายทางชี​ีวภาพสามารถจั​ัดเป็​็นระบบนิ​ิเวศที่​่� สำำ�คั​ัญได้​้ ๗ ประเภท คื​ือ ๑) ระบบนิ​ิเวศปากแม่​่น้ำำ��หรื​ือระบบนิ​ิเวศป่​่าชายเลน ( Estuary and Magrove forest) บริ​ิ เวณปากแม่​่ น้ำำ�� หรื​ือบริ​ิ เวณน้ำำ�� กร่​่ อ ยเป็​็ นบริ​ิ เวณที่​่� น้ำำ��จื​ื ดจากแม่​่ น้ำำ�� ไหลมา บรรจบกั​ับทะเลทำำ�ให้​้น้ำำ��บริ​ิเวณนี้​้�มี​ีการเปลี่​่�ยนแปลงของความเค็​็มอยู่​่�ตลอดเวลาแต่​่ อย่​่างไรก็​็ตามบริ​ิเวณนี้​้� นั​ับว่​่ามี​ีความอุ​ุดมสมบู​ูรณ์​์มากเนื่​่�องจากแม่​่น้ำำ��ได้​้พั​ัดพาเอา ตะกอนแร่​่ธาตุ​ุสารอาหารต่​่างๆจากต้​้นน้ำำ��ลงมาด้​้วยทำำ�ให้​้เหมาะสมต่​่อการเจริ​ิญเติ​ิบโต ของสิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตต่​่าง ๆ มากมาย นอกจากนี้​้�แล้​้วในบริ​ิเวณนี้​้�เรายั​ังพบป่​่าชายเลนซึ่​่�งมี​ีพรรณ ไม้​้ต่​่าง ๆ เช่​่น ต้​้นโกงกาง แสม ลำำ�พู​ู ลำำ�แพน เป็​็นต้​้นซึ่​่�งเป็​็นต้น้ ไม้​้ที่​่�อาศั​ัยอยู่​่�บริ​ิเวณน้ำำ�� กร่​่อยและเป็​็นดิ​ินเลนได้​้เป็​็นอย่​่างดี​ีป่​่าชายเลนนี้​้�นั​ับว่​่ามี​ีคุ​ุณประโยชน์​์มากมายต่​่อ ระบบนิ​ิเวศทางทะเล รากของ ต้​้นโกงกางและแสมจะรุ​ุงรั​ังซั​ับซ้​้อนเพื่​่�อช่​่วยยึ​ึดลำำ�ต้​้นที่​่� เจริ​ิญอยู่​่�บนดิ​ินเลนทำำ�ให้​้มี​ีช่​่องเล็​็กช่​่องน้​้อยเหมาะสมสำำ�หรั​ับการหลบซ่​่อนของสั​ัตว์​์น้ำำ�� วั​ัยอ่​่อนบริ​ิเวณนี้​้�จึ​ึงเป็​็นแหล่​่งเพาะพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ��เป็​็นจำำ�นวนมาก ในปั​ัจจุ​ุบันบริ ั ิเวณปาก แม่​่น้ำำ��และป่​่าชายเลนกำำ�ลั​ังสู​ูญเสี​ียและเสื่​่�อมโทรมลงโดยปั​ัญหามลพิ​ิษต่​่างๆจากแม่​่น้ำำ�� และการเปลี่​่�ยนแปลงไปเป็​็นพื้​้�นที่​่�สำำ�หรั​ับการเพาะเลี้​้�ยง สั​ัตว์​์น้ำำ��จึ​ึงควรที่​่�จะช่​่วยป้​้องกั​ัน รั​ักษาเอาไว้​้ให้​้ดำำ�รงอยู่​่�ตลอดไป สั​ัตว์​์ที่​่�พบในบริ​ิเวณปากแม่​่น้ำำ��และป่​่าชายเลนมี​ีความ หลากหลายมากทั้​้�งจำำ�นวนชนิ​ิดและความหนาแน่​่นของประชากรโดย ๑.๑ พวกที่​่�อยู่​่�อาศั​ัยตามพื้​้�นผิ​ิวดิ​ิน ได้​้แก่​่ ปลาตี​ีน ปู​ูเสฉวนหอยทะเลบางชนิ​ิด ๑.๒ พวกที​ีอยู่​่�ตามใต้​้ผิ​ิวดิ​ิน รวมทั้​้�งที่​่�ขุ​ุดอยู่​่�ได้​้แก่​่ ไส้​้เดื​ือนทะเลปู​ูแสม ปู​ูก้​้ามดาบ กุ้​้�งดี​ีดขั​ัน ฯลฯ ๑.๓ พวกที่​่�อาศั​ัยอยู่​่�ในน้ำำ�� ได้​้แก่​่ กุ้​้�งต่​่าง ๆ เช่​่น กุ้​้�งตาแดง กุ้​้�งแชบ๊​๊วย กุ้​้�งกุ​ุลาดำำ� ปลานวลจั​ันทร์​์ทะเล ปลากะพงขาว ปลาเก๋​๋า ปลากระบอก เป็​็นต้น้ รวมทั้​้�งพวกที่​่�อยู่​่� ตามร่​่องน้ำำ�� เช่​่น ปู​ู ปลา กุ้​้�ง งู​ู จระเข้​้และกบ เป็​็นต้​้น ๑.๔ พวกที่​่�อยู่​่�อาศั​ัยตามต้​้นไม้​้ ใบไม้​้ รากโกงกาง ได้​้แก่​่ หอยนางรม ทากทะเล หอยขี้​้�นก นกชนิ​ิดต่​่างๆตลอดจนสั​ัตว์​์เลี้​้�ยงด้​้วยนมบางชนิ​ิด เช่​่นลิ​ิงแสม ค่​่าง ๒) ระบบนิ​ิเวศหาดทราย (Sandy beach) หาดทรายนั​ับว่​่าเป็​็นระบบนิ​ิเวศที่​่�รู้​้�จั​ักกั​ันดี​ีและพบได้​้ทั่​่�วโลกและมนุ​ุษย์​์ได้​้ใช้​้ ประโยชน์​์จากหาดทรายเพื่​่�อกิ​ิจกรรมต่​่าง ๆ มากมาย เช่​่น การประมงการท่​่องเที่​่�ยวพั​ัก ผ่​่อนหย่​่อนใจปั​ัจจั​ัยสิ่​่�งแวดล้​้อมที่​่�สำำ�คั​ัญได้​้แก่​่ การกระทำำ�ของคลื่​่�นลมซึ่​่�งมี​ีบทบาทความ สำำ�คั​ัญมากที่​่�สุ​ุดต่​่อสิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตในหาดทรายและมี​ีผลต่​่อขนาดของดิ​ินตะกอน ลั​ักษณะของ พื้​้�นทะเลความคงที่​่�อยู่​่�ที่​่�ตั​ัวหาดปริ​ิมาณออกซิ​ิเจนและปริ​ิมาณอิ​ินทรีย์ี ์สาร หาด ทราย ๖

อดิ​ิสรณ์​์ มนวิ​ิเศษ. (๓ กั​ันยายน ๒๕๔๓).ระบบนิ​ิเวศชายฝั่​่�งทะเล. จุ​ุลสารสถาบั​ันวิ​ิทยาศาสตร์​์ทางทะเล บางแสน มหาวิ​ิทยาลั​ัยบู​ูรพา.๔(๑๒),๔-๘. ๖

24

จะมี​ีขนาดของเม็​็ดทรายที่​่�แตกต่​่างกั​ันตามสถานที่​่�ลั​ักษณะทาง ภู​ูมิ​ิศาสาตร์​์ และฤดู​ูกาล สิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตที่​่�พอในหาดทรายเราไม่​่ค่​่อยพบพื​ืชขนาดใหญ่​่แต่​่จะพบไดอะตอมที่​่�อาศั​ัยอยู่​่� หน้​้าดิ​ินหรื​ืออยู่​่�ตามเม็​็ดทรายสั​ัตว์​์ที่​่�อาศั​ัยอยู่​่�ตามหาดทรายจะมี​ีความสามรถพิ​ิเศษใน การฝั​ังตั​ัว พวกสั​ัตว์​์ที่​่�ลำำ�ตั​ัวอ่​่อนนุ่​่�มจะมี​ีอวั​ัยวะช่​่วย ในการขุ​ุดรู​ูหอยเสี​ียบจะมี​ีเท้​้าขนาด ใหญ่​่ช่​่วยในการฝั​ังตั​ัว หอยตลั​ับจะมี​ีเปลื​ือกหนาแข็​็งแรงและยื่​่�นท่​่อน้ำำ��เข้​้าน้ำำ��ออกเหนื​ือ พื้​้�นทราย ในช่​่วงเวลาน้ำำ��ขึ้​้�น เป็​็นต้น้ ๓) ระบบนิ​ิเวศหาดหิ​ิน (Rocky shore) หาดหิ​ินเป็​็นลั​ักษณะชายหาดที่​่�ประกอบไปด้​้วยหิ​ินต่​่าง ๆ ในบริ​ิเวณเขตน้ำำ��ขึ้​้�น น้ำำ��ลงเรามั​ักจะพบหาดหิ​ินตามเกาะต่​่างๆหรื​ือตามชายฝั่​่�งทะเลที่​่�เชื่​่�อมติ​ิดต่​่อกั​ับภู​ูเขา จาdการผุ​ุพั​ังหรื​ือการกั​ัดเซาะของน้ำำ�ท � ะเล ทำำ�ให้​้เกิ​ิดซอกเล็​็กซอกน้​้อยอยู่​่�มากมายทำำ�ให้​้ หาดหิ​ินค่​่อนข้​้างที่​่�จะพบสิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตอาศั​ัยอยู่​่�มากมายรวมทั้​้�งยั​ังเป็​็นแหล่​่งหลบภั​ัยของ สั​ัตว์​์น้ำำ��วั​ัยอ่​่อนได้​้เป็​็นอย่​่างดี​ีปั​ัจจั​ัยสิ่​่�งแวดล้​้อมที่​่�สำำ�คั​ัญในบริ​ิเวณ หาดหิ​ิน ได้​้แก่​่อิ​ิทธิ​ิผล ของคลื่​่�นลม น้ำำ�ขึ้​้ � �นน้ำำ��ลง ความร้​้อน ความแห้​้งแล้​้งส่​่งผลทำำ�ให้​้สิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตที่​่�มาอาศั​ัยอยู่​่� ต้​้องมี​ีการปรั​ับตั​ัวเองทั้​้�งทางด้​้านรู​ูปร่​่างและการยึ​ึดเกาะกั​ับพื้​้�นหิ​ินให้​้แน่​่น เพื่​่�อป้​้องกั​ัน ไม่​่ให้​้ถู​ูกพั​ัดพาไปจากการซั​ัด ของคลื่​่นตั � ัวอย่​่างเช่​่น เพรี​ียงหิ​ินและหอยนางลม จะยึ​ึดติ​ิด อยู่​่�กั​ับหิ​ินตลอดชี​ีวิ​ิตและมี​ีเปลื​ือกหนาติ​ิดได้​้สนิ​ิทเพื่​่�อป้​้องกั​ันการสู​ูญเสี​ียน้ำำ��ในร่​่างกาย เมื่​่�อเวลาน้ำำ�ล � งพวกที่​่�มี​ีเส้​้นใยในการยึ​ึดเกาะ เช่​่น หอยแมลงภู่​่� ปู​ูใบ้​้และปู​ูหิ​ิน ซึ่​่�งมี​ีเปลื​ือก แข็​็งและหนาสาหร่​่ายเห็​็ดหู​ูหนู​ูและสาหร่​่ายบางชนิ​ิดต้​้องมี​ีส่​่วนยึ​ึดเกาะกั​ับก้​้อนหิ​ินได้​้ มั่​่�นคงกั​ับหาดหิ​ินเมื่​่�อเวลาน้ำำ��ลง ทำำ�ให้​้มี​ีน้ำำ��ค้​้างอยู่​่�ตาม แอ่​่งหรื​ือซอกต่​่าง ๆ เราเรี​ียกแอ่​่ง น้ำำ��นี้​้�ว่​่า แอ่​่งน้ำำ��ขึ้​้�นน้ำ�ล ำ� ง (tide pool) พื​ืชและสั​ัตว์​์ทะเลที่​่�อาศั​ัยอยู่​่�ในแอ่​่งน้ำำ�นี้​้ � �จะต้​้องมี​ี การปรั​ับตั​ัวได้​้ดี​ีมากต่​่ออุ​ุณหภู​ูมิ​ิที่​่�สู​ูงขึ้​้�นออกซิ​ิเจนที่​่�ลดน้​้อยลง และความเค็​็มที่​่�เพิ่​่�มขึ้​้�น สั​ัตว์​์ที่​่�พบในแอ่​่งนี้​้� ได้​้แก่​่ ดอกไม้​้ทะเล หอยทะเล จำำ�พวกหอยขี้​้�นก สาหร่​่ายบางชนิ​ิด เพรี​ียงหิ​ิน เหล่​่านี้​้�เป็​็นต้นสิ่​่ ้ �งหนึ่​่�งที่​่�ควรระวั​ังเมื่​่�อเราไปศึ​ึกษาธรรมชาติ​ินิ​ิเวศของหาดหิ​ิน เมื่​่�อพลิ​ิกก้​้อนหิ​ินขึ้​้�นศึ​ึกษาและเมื่​่�อศึ​ึกษาเสร็​็จแล้​้วต้​้องพลิ​ิกกลั​ับลงไปเช่​่นเดิ​ิมเพราะว่​่า สิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตที่​่�อยู่​่�ใต้​้ก้​้อนหิ​ินจะไม่​่สามารถปรั​ับตั​ัวได้​้ทั​ันต่​่อสิ่​่�งแวดล้​้อมที่​่�เปลี่​่�ยนแปลงไป และจำำ�ทำ�ำ ให้​้มั​ันตายได้​้จึ​ึงต้​้องการทำำ�ให้​้มั​ันกลั​ับไปในสิ่​่�งแวดล้​้อมที่​่�มั​ันเคยอาศั​ัยอยู่​่� ๔) ระบบนิ​ิเวศหาดโคลน (Muddy shore) หาดโคลนเป็​็นบริ​ิเวณที่​่�มี​ีขนาดดิ​ินตะกอนเล็​็กมาก เนื่​่�องจากคลื่​่�นไม่​่รุ​ุนแรงทำำ�ให้​้ ดิ​ินขนาดเล็​็กมาก ๆ ตกตะกอน (เป็​็นโคลน) เช่​่นบริ​ิเวณปากแม่​่น้ำำ�� ทะเลสาบ (lagoon) หาดโคลนเป็​็นหาดที่​่�มี​ีความชั​ันน้​้อยหรื​ือค่​่อนข้​้างราบมากกว่​่าหาดทราย เนื่​่�อง จากหาดโคลนมี​ีดิ​ินตะกอนขนาดเล็​็กมาก รวมกั​ับลั​ักษณะของหาดไม่​่ชั​ันทำำ�ให้​้น้ำำ��ใน ดิ​ินไหลไปทางอื่​่�นได้​้ยากและถู​ูกเก็​็บไว้​้ภายในดิ​ิน ตลอดจนมี​ีแบคที​ีเรี​ียอาศั​ัยอยู่​่�มาก ทำำ�ให้​้ปริ​ิมาณออกซิ​ิเจนในดิ​ินลดลงทำำ�ให้​้บริ​ิเวณขาดออกซิ​ิเจน(anaerobic condition)ในบริ​ิเวณหาดโคลนยั​ังมี​ีอิ​ินทรี​ีย์​์สารสู​ูงทำำ�ให้​้มี​ีสิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตมาอาศั​ัยอยู่​่� โดยมั​ันต้​้อง ปรั​ับตั​ัวให้​้เข้​้ากั​ับสภาพแวดล้​้อม เช่​่น ฝั​ังตั​ัวลงในโคลนหรื​ือสร้​้างท่​่อนั้​้�นและอยู่​่�ในท่​่อ นั้​้�นและปรั​ับตั​ัวทางด้​้านสรี​ีระวิ​ิทยาต่​่อสภาพการขาดออกซิ​ิเจนโดยมี​ีตั​ัวจั​ับออกซิ​ิเจน เพิ่​่�มขึ้​้�น

สิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตที่​่�อยู่​่�ในหาเโคลนมี​ีไดอะตอมมาอาศั​ัยอยู่​่�มากตามผิ​ิวดิ​ิน (benthicdiatom) ซึ่​่�ง พวกนี้​้�จะทำำ�ให้​้ดิ​ินมี​ีสี​ีน้ำำ��ตาลอมเหลื​ืองและอาจมี​ีสาหร่​่ายขนาดใหญ่​่บ้​้างเช่​่น สาหร่​่ายสี​ี แดง (Gracilaria) สาหร่​่ายสี​ีเขี​ียว (Ulva และ Enteromorpha) โดยพวกนี้​้�ขึ้​้�นตาม ฤดู​ู ก าลและในบริ​ิ เวณน้ำำ��ล งต่ำำ��สุ​ุ ด ในดิ​ิ น ส่​่ วน ใหญ่​่ มี​ี แ บคที​ี เรี​ี ย อาศั​ั ย อยู่​่�ในชั้​้� นที่​่� ไ ม่​่ มี​ี ออกซิ​ิเจน และยั​ังพบ ไส้​้เดื​ือนทะเล หอยปากเป็​็ด หอยครั​ัสเตเชี​ียนขนาดเล็​็ก และใหญ่​่ เช่​่น ปู​ูชนิ​ิดต่​่าง ๆ ลั​ักษณะการกิ​ินอาหารที่​่�พบมี​ีทั้​้�งที่​่�กิ​ินอิ​ินทรี​ีย์​์สารในดิ​ิน เช่​่นไส้​้เดื​ือนทะเลหอย สองฝาบางชนิ​ิด และพวกที่​่�กรองอาหารจากมวลน้ำำ�� ได้​้แก่​่หอยสองฝาบางชนิ​ิด ครั​ัส เตเชี​ียนและไส้​้เดื​ือนทะเลบางชนิ​ิด โดยทั่​่�วๆ ไปแล้​้วพวกที่​่�กิ​ินอิ​ินทรี​ีย์​์สารในดิ​ินจะ พบในดิ​ิ น ตะกอนขนาดเล็​็ ก ส่​่ วน พวกที่​่� ก รองอาหารจากมวลน้ำำ��จ ะพบในดิ​ิ น หยาบ ส่​่วนพวกที่​่�กิ​ินเนื้​้�อเป็​็นอาหาร ได้​้แก่​่ ไส้​้เดื​ือนทะเลบางชนิ​ิดหอยฝาเดี​ียวและปู​ู ส่​่วน พวกกิ​ินพื​ืชมี​ีน้​้อย และพื​ืชส่​่วนใหญ่​่จะเข้​้าสู่​่�ห่​่วงโซ่​่อาหารโดยการแตกออกเป็​็นชิ้​้�น เล็​็กๆ ส่​่วนแบคที​ีเรี​ียจะถู​ูกกิ​ินโดยหนอนตั​ัวกลมและพวกที่​่�กิ​ินอิ​ินทรี​ีย์​์สารในดิ​ิน ซึ่​่�ง ทั้​้� ง สองจะถู​ู ก กิ​ิ น โดยสั​ั ต ว์​์ กิ​ิ น เนื้​้� อ หอยไส้​้ เ ดื​ือนทะเลบางชนิ​ิ ด รวมทั้​้� ง ปลาและนก เป็​็นต้​้น ๕) ระบบนิ​ิเวศแนวประการั​ัง (Coral reefs) แนวปะการั​ั ง เป็​็ น ระบบนิ​ิ เวศหนึ่​่� ง ที่​่� มี​ี ค วามสำำ�คั​ั ญ ในท้​้ อ งทะเลประกอบด้​้ ว ย ปะการั​ังซึ่​่�งที่​่�มี​ีโครงสร้​้างเป็​็นหิ​ินปู​ูนห่​่อหุ้​้�มตั​ัวอ่​่อนนุ่​่�มของปะการั​ังอยู่​่�รวมตั​ัวกั​ันเป็​็น กลุ่​่�มหรื​ือที่​่�เรี​ียกว่​่าโคโลนี​ี (colony) และมี​ีรู​ูปทรงที่​่�แตกต่​่างกั​ันออกไปบางชนิ​ิดเป็​็น ก้​้อนเป็​็นกิ่​่�งแตกแขนงคล้​้ายเขากวางเป็​็นพุ่​่�มเป็​็นแผ่​่นเรี​ียงซ้​้อนกั​ัน เป็​็นต้​้น จากรู​ูปทรง ต่​่ า งๆนี้​้� เ มื่​่� อ มาเจริ​ิ ญ อยู่​่�ในบริ​ิ เ วณเดี​ี ย วกั​ั นก็​็ จ ะเกิ​ิ ด ให้​้ เ กิ​ิ ด เป็​็ น แนวหรื​ือเป็​็ นสั​ั น และมี​ีความซั​ับซ้​้อนช่​่องเล็​็กช่​่องน้​้อยเหมาะสำำ�หรั​ับเป็​็นที่​่�หลบภั​ัยและซุ​ุกซ่​่อนตั​ัวของ สั​ัตว์​์น้ำำ��นานาชนิ​ิดแนวปะการั​ังจึ​ึงเป็​็นระบบนิ​ิเวศที่​่�มี​ีความอุ​ุดมสมบู​ูรณ์​์ด้​้วยสิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิต นานาชนิ​ิดมาดำำ�รงชี​ีวิ​ิตภายใต้​้บทบาทของตนเองในระบบนิ​ิเวศแนวปะการั​ังจึ​ึงทรง คุ​ุณค่​่าต่​่อมนุ​ุษย์​์ และธรรมชาติ​ิในท้​้องทะเลไม่​่ด้​้อยไปกว่​่าระบบนิ​ิเวศอื่​่�นๆเลยประโยชน์​์ ที่​่�เห็​็นได้​้ชั​ัดคื​ือการใช้​้ประโยชน์​์เป็​็นแหล่​่งเพาะพั​ันธ์​์สั​ัตว์​์น้ำำ��แหล่​่งท่​่องเที่​่�ยวธรรมชาติ​ิ ทางทะเลป้​้องกั​ันชายฝั่​่�งจากคลื่​่น� รวมทั้​้�งเป็​็นแหล่​่งค้​้นคว้​้าวิ​ิจั​ัยในด้​้านต่​่าง ๆ ในปั​ัจจุ​ุบันั แนวปะการั​ังกำำ�ลั​ังเสื่​่�อมสภาพจากปั​ัญหา ต่​่าง ๆได้​้แก่​่ การประมงผิ​ิดวิ​ิธี​ี การทิ้​้�งสมอเรื​ือ ทำำ�ให้​้ปะการั​ังแตกหั​ัก การ เหยี​ียบย่ำำ��ของนั​ักดำำ�น้ำำ��ที่​่�ขาดความระมั​ัดระวั​ัง มลพิ​ิษต่​่างๆ จากกิ​ิจกรรมของมนุ​ุษย์​์ เช่​่น ของเสี​ียวั​ัตถุ​ุมี​ีพิ​ิษ เป็​็นต้​้น ๕.๑ ปลาในแนวปะการั​ัง เช่​่น ครอบครั​ัวปลาสลิ​ิดหิ​ิน (Pomacentridae) ครอบครั​ัวปลาผี​ีเสื้​้�อ (Chaetodontidae) เป็​็นต้​้นโดยปลาเหล่​่านี้​้�จะอาศั​ัยแนวปะการั​ัง เป็​็นแหล่​่งหลบซ่​่อนตั​ัวเป็​็นแหล่​่งอาหารตลอดจนเป็​็นแหล่​่งผสมพั​ันธุ์​์�และวางไข่​่ใน ประเทศไทยพบปลาเหล่​่านี้​้�ได้​้ในบริ​ิเวณทะเลชายฝั่​่�งและเกาะต่​่างๆที่​่�มี​ีแนวปะการั​ัง ๕.๒ ปลาในแนวปะการั​ังที่​่�มี​ีพิ​ิษปลาในแนวปะการั​ังบางชนิ​ิดอาจมี​ีพิ​ิษ ซึ่​่�งเกิ​ิดจาก ต่​่อมพิ​ิษเป็​็นอั​ันตรายแก่​่มนุ​ุษย์​์หรื​ือสั​ัตว์​์ชนิ​ิดอื่​่�น ๆ ได้​้ ต่​่อมพิ​ิษนี้​้�อาจกล่​่าวได้​้ว่​่าเป็​็นการ ปรั​ับตั​ัวมา จากต่​่อมเมื​ือกโดยจะขั​ับพิ​ิษที่​่�เรี​ียกว่​่า ichthyotoxin ออกมา เมื่​่�อก้​้านครี​ีบ ตำำ�หรื​ือแทงก็​็จะทำำ�ให้​้เกิ​ิดอาการเจ็​็บปวดหรื​ือถึ​ึงแก่​่เสี​ียชี​ีวิ​ิตได้​้พิ​ิษของปลาเหล่​่านี้​้�จั​ัด

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๖)ระบบนิ​ิเวศหญ้​้าทะเล (Seagrass beds) แหล่​่งหญ้​้าทะเลเป็​็นระบบนิ​ิเวศหนึ่​่�งที่​่�ผู้​้�คนพึ่​่�งจะให้​้ความสนใจเมื่​่�อไม่​่นานมานี้​้� เองแต่​่มี​ีความสำำ�คั​ัญไม่​่น้​้อยกว่​่าระบบนิ​ิเวศอื่​่�น ๆ หญ้​้าทะเลเป็​็นพื​ืชมี​ีดอกที่​่�ปรั​ับตั​ัวให้​้ ดำำ�รงชี​ีวิ​ิตอยู่​่�ในทะเล โดยมี​ีลำำ�ต้​้นใต้​้ดิ​ิน ใบตั้​้�งตรงขึ้​้�นมาจากพื้​้�นพบอาศั​ัยอยู่​่�ตามพื้​้�นท้​้อง ทะเลที่​่�เป็​็นโคลนถึ​ึงทรายหยาบ พบในบริ​ิเวณน้ำำ��กร่​่อยจนถึ​ึงเขตแนวปะการั​ังทั้​้�งฝั่​่�งอ่​่าว ไทยและทะเลอั​ันดามั​ันแหล่​่งหญ้​้าทะเลทำำ�หน้​้าที่​่�เสมื​ือนระบบนิ​ิเวศที่​่�เชื่​่�อมโยงระหว่​่าง ระบบนิ​ิเวศป่​่าชายเลนและแนวปะการั​ังมี​ีสั​ัตว์​์น้ำำ��บางชนิ​ิดที่​่�อพยพหากิ​ินไปมาระหว่​่าง หญ้​้าทะเลกั​ับป่​่าชายเลนและหญ้​้าทะเลกั​ับแนวปะการั​ังและแหล่​่งหญ้​้าทะเลยั​ังเป็​็น แหล่​่งที่​่�อยู่​่�อาศั​ัยของสั​ัตว์​์น้ำำ��นานาชนิ​ิดที่​่�มี​ีความสำำ�คั​ัญทางเศรษฐกิ​ิจ เช่​่น ลู​ูกปลาเก๋​๋า ปู​ูม้​้าปลิ​ิงทะเลโดยเฉพาะอย่​่างยิ่​่�งเป็​็นแหล่​่งอาหารที่​่�สำำ�คั​ัญของพะยู​ูนสั​ัตว์​์ที่​่�ใกล้​้สู​ูญ พั​ันธ์​์ของโลกในปั​ัจจุ​ุบั​ันแหล่​่งหญ้​้าทะเลกำำ�ลั​ังประสบปั​ัญหาเรื่​่�องเรื​ือวนรุ​ุนซึ่​่�งทำำ�การ ประมงโดยรุ​ุนอวนไปตามพื้​้�นทะเลทำำ�ให้​้หญ้​้าทะเลฉี​ีกขาดและล้​้มตายเป็​็นจำ�วนวน ำ มาก

๔.๑.๒ ระบบนิ​ิเวศนอกเขตชายฝั่​่�งทะเล ๑) สั​ัตว์​์ไม่​่มี​ีกระดู​ูกสั​ันหลั​ังน้ำำ��เค็​็ม สั​ัตว์​์ไม่​่มี​ีกระดู​ูกสั​ันหลั​ังน้ำำ�� เค็​็มนั​ับว่​่าเป็​็นสั​ัตว์​์ กลุ่​่�มใหญ่​่ในทะเลและมหาสมุ​ุทรสั​ัตว์​์จำำ�พวกนี้​้�มี​ีลั​ักษณะแตกต่​่างกั​ันออกไปทั้​้�งขนาด รู​ูปร่​่าง ที่​่�อยู่​่�อาศั​ัยและอุ​ุปนิ​ิสั​ัยในการกิ​ินอาหาร บางชนิ​ิดมี​ีอั​ันตรายแต่​่หลายชนิ​ิดก็​็มี​ี ประโยชน์​์และมี​ีความสำำ�คั​ัญทางเศรษฐกิ​ิจ แมงกระพุ​ุนเป็​็นสั​ัตว์​์ไม่​่มี​ีกระดู​ูกสั​ันหลั​ังชั้​้�น ต่ำำ�� ร่​่างกายประกอบด้​้วยน้ำำ��เป็​็นส่​่วนใหญ่​่ เนื่​่�องจากว่​่ายน้ำำ��ได้​้อย่​่างเชื่​่�องช้​้ามาก ซึ่​่�งสั​ัตว์​์ ส่​่วนใหญ่​่ถู​ูกพั​ัดพาไปตามกระแสน้ำำ�� เราจึ​ึงจั​ัดแมงกะพรุ​ุนเป็​็นแพลงตอนชนิ​ิดหนึ่​่�งและ นั​ับเป็​็นแพลงตอนขนาดใหญ่​่ที่​่�สุ​ุด แมงกะพรุ​ุนนี้​้�เป็​็นสั​ัตว์​์ที่​่�มี​ีเพศแยกกั​ันเมื่​่�อถึ​ึงเวลา ผสมพั​ันธุ์​์�ตั​ัวผู้​้�และตั​ัวเมี​ียจะปล่​่อยเซลสื​ืบพั​ันธุ์​์�ออกไปผสมกั​ันในน้ำำ��ทะเลแล้​้วจึ​ึงค่​่อย พั​ัฒนาขึ้​้�นเป็​็นตั​ัวเต็​็มวั​ัย ส่​่วนดอกไม้​้ทะเลมี​ีลั​ักษณะแตกต่​่างจากแมงกะพรุ​ุน คื​ือ มี​ีรูปู ร่​่างเป็​็นโพลิ​ิป (Polyp) ด้​้านล่​่างมี​ีฐานยึ​ึดเกาะกั​ับพื้​้�น ด้​้านบนมี​ีหนวดเรี​ียงรายอยู่​่�โดย รอบปาก และเคลื่​่�อนที่​่�โดยการขยั​ับฐานไปอย่​่างช้​้า ๆ แต่​่ตามปกติ​ิมั​ักไม่​่เคลื่​่�อนที่​่�

พะยู​ูนเป็​็นสั​ัตว์​์เลี้​้�ยงลู​ูกด้​้วยน้ำำ��นมขนาดกลาง รู​ูปร่​่างลำำ�ตัวั ยาวทรงกระสวยคอสั้​้�น หั​ัวกลมเล็​็กเมื่​่�อเที​ียบกั​ับตั​ัว รู​ูจมู​ูกมี​ี ๒ รู​ู ตามี​ีขนาดเล็​็ก ไม่​่มี​ีใบหู​ูปากมี​ีขนาดเล็​็ก ริ​ิม ฝี​ีปากบนแยกจากกั​ันด้​้วยรอยผ่​่าตรงกลาง และมี​ีหนวดเป็​็นเส้​้นๆ หรื​ือมี​ีขนแข็​็งเป็​็น แผง ฟั​ันมี​ี ๒ ชนิ​ิด คื​ือ ฟั​ันหน้​้า และฟั​ันกราม เท่​่านั้​้�นขาคู่​่�หน้​้าเปลี่​่�ยนแปลงเป็​็นใบพาย ขาคู่​่�หลั​ังลดรู​ูปหายไปหมด หางเปลี่​่�ยนเป็​็นแผ่​่แบบกว้​้างตามขวางแบบเดี​ียวกั​ับที่​่�พบใน โลมาและวาฬ ผิ​ิวหนั​ังค่​่อนข้​้างหนา มี​ีขนแข็​็งกระจายเป็​็นหย่​่อม ๆ ทั้​้�งตั​ัว สี​ีลำำ�ตัวั พะยู​ูน ออกสี​ีน้ำำ��ตาล จนถึ​ึงสี​ีเทาตั​ัวเมี​ียมี​ีเต้​้านม ๒ เต้​้า บริ​ิเวณระหว่​่างใบพายคู่​่�หน้​้าและอก ตั​ัวผู้​้�มี​ีอั​ัณฑะยึ​ึดติ​ิดแน่​่นในช่​่องท้​้อง พะยู​ูนถื​ือว่​่าเป็​็นสั​ัตว์​์ที่​่�อุ้​้�ยอ้​้ายรั​ักสงบ อาศั​ัยตามน้ำำ�� ตื้​้�นชายฝั่​่�งในเขตร้​้อน พะยู​ูนเป็​็นสั​ัตว์​์ที่​่�สามารถรั​ับกลิ่​่�นดี​ีมาก การฟั​ังเสี​ียงดี​ีแต่​่สายตาไม่​่ ดี​ีนั​ัก มั​ักหากิ​ินในเวลากลางคื​ืนตามชายฝั่​่�ง จะว่​่ายน้ำำ�พั � ักผ่​่อนตอนกลางวั​ัน อาหารเป็​็น พวกสาหร่​่ายทะเล และพื​ืชน้ำำ��ที่​่�ขึ้​้�นอยู่​่�บริ​ิเวณน้ำำ��ตื้​้�น ชายฝั่​่�งพะยู​ูนสามารถผสมพั​ันธุ์​์�ได้​้ ตลอดปี​ี ออกลู​ูกครั้​้�งละ ๑ ตั​ัว บางครั้​้�ง ๒ ตั​ัวแม่​่พะยู​ูนตั้​้�งท้​้องนาน ๑๑ เดื​ือน มี​ีผู้​้� ประมาณว่​่าพะยู​ูนจะออกลู​ูก ๑ ตั​ัวทุ​ุกๆ ๓ ปี​ีพะยู​ูนมี​ีอายุ​ุยื​ืนราว ๆ ๓๐-๖๐ ปี​ี ระยะตั​ัว อ่​่อนจนโตเต็​็มวั​ัยที่​่�จะสื​ืบพั​ันธุ์​์�ได้​้ประมาณ ๓-๑๐ ปี​ีมั​ักอยู่​่�เป็​็นฝู​ูง ๕-๖ ตั​ัว บางครั้​้�งอยู่​่� ตั​ัวเดี​ียวโดด ๆโดยปกติ​ิพะยู​ูนเป็​็นสั​ัตว์​์ที่​่�รั​ักครอบครั​ัวและฝู​ูงมาก ถ้​้าลู​ูกถู​ูกจั​ับแม่​่จะว่​่าย วนเวี​ียนตามลู​ูกไป ทำำ�ให้​้ถู​ูกจั​ับหรื​ือถู​ูกทำำ�ร้​้ายตายไปด้​้วยกั​ัน

๒) ปลาที่​่�อาศั​ัยในมหาสมุ​ุทร ในทะเลและมหาสมุ​ุทรมี​ีปลาขนาดใหญ่​่หลายชนิ​ิด อาศั​ัยอยู่​่� มี​ีขนาดตั้​้�งแต่​่ขนาดเล็​็กจนถึ​ึงขนาดใหญ่​่ ปลาที่​่�มี​ีขนาดเล็​็กรวมทั้​้�งพวกที่​่�มี​ีสี​ีสั​ัน สวยงาม หลายพวกมั​ักจะอาศั​ัยอยู่​่�ใกล้​้ฝั่�ง่ หรื​ืออยู่​่�ในที่​่�มี​ีอาหารอุ​ุดมสมบู​ูรณ์​์ มี​ีที่​่�กำำ� บั​ัง และหลบภั​ัยอาศั​ัยอยู่​่�มากในช่​่วงความลึ​ึกไม่​่เกิ​ิน ๑,๐๐๐ เมตร จากผิ​ิวน้ำำ�� ได้​้แก่​่ ปลาที่​่� เรารู้​้�จั​ักดี​ี เช่​่น ปลาโอปลาหมอทะเล ปลาอิ​ินทรี​ีย์​์ ปลาหมอทะเล ปลาฉลามเป็​็นต้​้นปลา อี​ีกหลายชนิ​ิดอาศั​ัยอยู่​่�ลึ​ึกลงไปเกื​ือบถึ​ึงพื้​้�นสมุ​ุทร ซึ่​่�งลึ​ึกประมาณ ๒,๐๐๐ เมตร เช่​่น ปลาคอด เป็​็นต้​้น ปลากระเบนเป็​็นปลา กระดู​ูกอ่​่อนที่​่�มี​ีสายวิ​ิวั​ัฒนาการใกล้​้เคี​ียงกั​ับ ปลาฉลาม ปลาฉนาก ปลาโรนิ​ิน และปลาโรนั​ันมี​ีลั​ักษณะสำำ�คั​ัญที่​่�จะแยกจากปลากระ ดู​ูกอ่​่อนอื่​่�น ๆ คื​ือ ลำำ�ตัวั แบนลง หางค่​่อยข้​้างยาว ปลากระเบนที่​่�พบในประเทศไทยมี​ีประมาณ ๒๗ ชนิ​ิด เราอาจแบ่​่ง ออกได้​้เป็​็น ๔ ครอบครั​ัวใหญ่​่ ๆ คื​ือ ครอบครั​ัวกระเบนธง (Trigonidae) ครอบครั​ัวกระเบนนกหรื​ือ กระเบนยี่​่�สน (Myliobatidae) ครอบครั​ัวกระเบนราหู​ู (Mobulidae) และครอบครั​ัว กระเบนไฟฟ้​้า (Torpedinidae)

รู​ูปที่​่� ๒.๐๙ ภาพแสดงระบบนิ​ิเวศ ที่​่�มา : National Geographic , 2021 ,https://ngthai.com/environment/34857/coral-reefs-climate-change/ 25

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำ�ำ� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๕.๑ การสำำ�รวจชี​ีวภาพทางทะเลเพื่​่�อการศึ​ึกษาวิ​ิจั​ัย ๗ ๕.๑.๑ การสำำ�รวจสั​ัตว์​์ทะเล การศึ​ึกษาเกี่​่�ยวกั​ับสั​ัตววิ​ิทยานั้​้�นอาจแบ่​่งออกได้​้เป็​็น ๒ รู​ูปแบบ ดั​ังนี้​้� คื​ือ ๑) การสำำ�รวจทางอนุ​ุกรมวิ​ิธาน เป็​็นการสำำ�รวจในการหวั​ังผลในการศึ​ึกษาเกี่​่�ยวกั​ับชนิ​ิดของสั​ัตว์​์ทะเลเพื่​่�อนำำ�มา จำำ�แนกชนิ​ิดดั​ังนั้​้�นการสำำ�รวจในรู​ูปแบบนี้​้�จะต้​้องพยายามครอบคลุ​ุมพื้​้�นที่​่�ในระบบนิ​ิเวศ ที่​่�ศึ​ึกษาให้​้มากที่​่�สุ​ุด เช่​่น การเดิ​ินสุ่​่�มสำำ�รวจในบริ​ิเวณชายหาด การไปเก็​็บตั​ัวอย่​่างจาก ท่​่าเที​ียบเรื​ือประมงเป็​็นต้​้น ๒) การสำำ�รวจทางระบบนิ​ิเวศ เป็​็นการสำำ�รวจที่​่�หวั​ังผลในการศึ​ึกษาทางนิ​ิเวศวิ​ิทยาโดยการสำำ�รวจอาจจะมุ่​่�งเน้​้น ไปที่​่�ประชากรสั​ัตว์​์หลาย ๆ ชนิ​ิด ในชุ​ุมชนหรื​ือระบบนิ​ิเวศ การสำำ�รวจในรู​ูปแบบนี้​้� ต้​้อง มี​ีรู​ูปแบบวิ​ิธี​ีการที่​่�เป็​็นระบบสามารถนำำ�ไปคำำ�นวณทางสถิ​ิติ​ิได้​้และมี​ีขอบเขตพื้​้�นที่​่�ที​ี แน่​่นอนเช่​่นการสำำ�รวจการเผยแพร่​่กระจายของประชากรดาวมงกุ​ุฎหนามในแนว ปะการั​ัง เป็​็นต้​้น ๕.๑.๒แหล่​่ ง เก็​็ บตั​ั ว อย่​่ า งสั​ั ต ว์​์ ท ะเลแหล่​่ ง ที่​่� เราสามารถจะศึ​ึ ก ษาสำำ� รวจเก็​็ บ ตั​ัวอย่​่างสั​ัตว์​์ทะเลนั้​้�น มี​ี ๒ แหล่​่งใหญ่​่ ๆ ซึ่​่�งเราจะได้​้ตั​ัวอย่​่างสั​ัตว์​์ที่​่�แตกต่​่างกั​ันไป และ ในขณะเดี​ียวกั​ันเราก็​็จะต้​้องมี​ีการเตรี​ียมตั​ัวและจั​ัดเตรี​ียมอุ​ุปกรณ์​์ในการเก็​็บตั​ัวอย่​่าง สั​ัตว์​์ที่​่�แตกต่​่างกั​ันไปด้​้วย ๑) แหล่​่งธรรมชาติ​ิ ได้​้แก่​่ บริ​ิเวณหาดทราย หากหิ​ินป่​่า ชายเลนแหล่​่งหญ้​้าทะเล แนวปะการั​ัง นอกชายฝั่​่�งทะเล การเก็​็บตั​ัวอย่​่างจากแหล่​่งธรรมชาติ​ิเหล่​่านี้​้� เราต้​้องหา เวลาไปเก็​็บในขณะที่​่�น้ำำ��ลงมาก ๆโดยจะดู​ูได้​้จากตารางน้ำำ��ของกรมอุ​ุทกศาสตร์​์ การจั​ับ ตั​ัวอย่​่างจากแหล่​่ง ธรรมชาติ​ินี้​้�จำำ�เป็​็นต้​้องมี​ีการเตรี​ียมตั​ัว และจั​ัดเตรี​ียมอุ​ุปกรณ์​์เป็​็น พิ​ิเศษแต่​่เราสามารถจั​ับได้​้ทั้​้�งตั​ัวอย่​่างที่​่�ตายแล้​้ว แล้​้วอย่​่างที่​่�ยั​ังมี​ีชี​ีวิ​ิตอยู่​่�รวมทั้​้�งยั​ัง สามารถสั​ังเกตลั​ักษณะพิ​ิเศษต่​่าง ๆ ของสั​ัตว์​์ทะเลแต่​่ละชนิ​ิด ได้​้อี​ีกด้​้วย ๒) สะพานปลาและตลาดสด เป็​็นแหล่​่งที่​่�เราสามารถเก็​็บตัวั อย่​่างได้​้สะดวก และ ได้​้ปริ​ิมาณมาก แต่​่ตั​ัวอย่​่างส่​่วนใหญ่​่จะเป็​็นตั​ัวอย่​่าง ที่​่�ตายแล้​้วและถ้​้าเก็​็บตั​ัวอย่​่างจาก ตลาดสดก็​็จะเป็​็นสั​ัตว์​์ที่​่�มี​ีคุ​ุณค่​่าทางเศรษฐกิ​ิจเท่​่านั้​้�นการไปเก็​็บตั​ัวอย่​่างจากสะพาน ปลาเราต้​้องรู้​้�เวลาที่​่�เรื​ือประมงเข้​้าเที​ียบท่​่าซึ่​่�งสะพานแต่​่ละแห่​่งจะมี​ีเวลาเที​ียบเรื​ือแตก ต่​่างกั​ัน แต่​่โดยปกติ​ิจะเป็​็นเวลาเช้​้าตรู่​่� ที่​่�สะพานปลานี้​้�เราจะได้​้ตัวั อย่​่างสั​ัตว์​์หลายชนิ​ิด แต่​่ตั​ัวอย่​่างที่​่�ได้​้อาจไม่​่สมบู​ูรณ์​์มี​ีการแตกหั​ักเสี​ียหายเนื่​่�องจากการจั​ับและการคั​ัดเลื​ือก ๕.๑.๓ วิ​ิธี​ีการเก็​็บตั​ัวอย่​่าง การเก็​็บตั​ัวอย่​่างสั​ัตว์​์ทะเลจากแหล่​่งธรรมชาติ​ิบริ​ิเวณ ต่​่าง ๆ จะมี​ีวิ​ิธี​ีการและการใช้​้อุ​ุปกรณ์​์ที่​่�แตกต่​่างกั​ันไปดั​ังนั้​้�น เมื่​่�อเราตกลงว่​่าจะเก็​็บ ตั​ัวอย่​่างสั​ัตว์​์จากบริ​ิเวณใดก็​็ควรจะทราบถึ​ึงถิ่​่�นอาศั​ัย ความเป็​็นอยู่​่� เวลาออกหาอาหาร วิ​ิธี​ีการเก็​็บและจั​ัดเตรี​ียมอุ​ุปกรณ์​์ไปให้​้ถู​ูกต้​้องตามความจำำ�เป็​็น ๑)วิ​ิธี​ีการเก็​็บตั​ัวอย่​่างสั​ัตว์​์บริ​ิเวณหาดทรายและป่​่าชายเลนสั​ัตว์​์ในบริ​ิเวณทั้​้�งสอง จะมี​ีลั​ักษณะการอยู่​่�อาศั​ัยคล้​้ายกั​ัน คื​ือ ส่​่วนใหญ่​่จะฝั​ังตั​ัวหรื​ือขุ​ุดรู​ูอยู่​่�ใต้​้พื้​้�นทรายหรื​ือ เลนนำำ�ร่​่อนด้​้วยตะแกรงร่​่อนแล้​้วเก็​็บรวบรวมสั​ัตว์​์ที่​่�ติ​ิดค้​้างอยู่​่�บนตะแกรง 26

๒) วิ​ิธี​ีการเก็​็บตั​ัวอย่​่างสั​ัตว์​์บริ​ิเวณหาดหิ​ิน บริ​ิเวณหาดหิ​ินนี้​้�สั​ัตว์​์จะมี​ีลั​ักษณะการ อยู่​่�อาศั​ัย ๒ แบบ คื​ือ พวกที่​่�หลบ ซอนอยู่​่�ตามซอกหิ​ิน และพวกที่​่�เกาะอยู่​่�ตามก้​้อนหิ​ิน วิ​ิธี​ีการจั​ับสั​ัตว์​์พวกที่​่�ชอบหลบซ่​่อนตามซอกหิ​ิน ทำำ�ได้​้โดยใช้​้สวิ​ิงหรื​ือใช้​้มื​ือที่​่�สวมถุ​ุงมื​ือ ตะครุ​ุบส่​่วนสั​ัตว์​์พวกที่​่�เกาะอยู่​่�กั​ับที่​่�ก็​็อาจใช้​้เหล็​็กสกั​ัดช่​่วยตอกงั​ัดออกมา ๓) วิ​ิธี​ีการเก็​็บตั​ัวอย่​่างสั​ัตว์​์บริ​ิเวณแนวปะการั​ัง สั​ัตว์​์บริ​ิเวณแนวปะการั​ังกลุ่​่�มที่​่� อาศั​ัยตามพื้​้�นทะเล จะต้​้องใช้​้วิ​ิธี​ีดำำ�น้ำำ��ลงไปจั​ับแต่​่ถ้​้าเป็​็นสั​ัตว์​์จำำ�พวกปลาต้​้องใช้​้เครื่​่�อง มื​ืออื่​่น� ๆ ประกอบ เช่​่น การดั​ักลอบ การใช้​้อวนติ​ิดหรื​ือการใช้​้เบ็​็ดตกปลา

๒) การเก็​็บรั​ักษาตั​ัวอย่​่างสั​ัตว์​์โดยทำำ�ให้​้แห้​้ง วิ​ิธี​ีนี้​้�มั​ักจะใช้​้กั​ับสั​ัตว์​์ที่​่�มี​ีโครงร่​่างภายนอกแข็​็งแรง เช่​่น ปู​ู โครงร่​่างของปะการั​ัง เปลื​ือกหอย เม่​่นทะเล เป็​็นต้​้น โดยมี​ีหลั​ักอยู่​่�ว่​่าจะต้​้องนำำ�เอาเนื้​้�อหรื​ือส่​่วนที่​่�สามารถเน่​่า ได้​้ออกให้​้หมด แต่​่ก็​็มี​ีบางตำำ�แหน่​่งที่​่�ไม่​่สามารถ แยกออกได้​้ก็​็ใช้​้ฟอร์​์มาลี​ีนที่​่�มี​ีความเข้​้ม ข้​้นสู​ูงฉี​ีดเข้​้าไปได้​้ แล้​้วนำำ�ไปผึ่​่�งในที่​่�ที่​่�อากาศถ่​่ายเทได้​้ดี​ีแต่​่อย่​่านำำ�ไปตากแดดเพราะ แสดงแดดจะทำำ�ให้​้สี​ีของตั​ัวอย่​่างซี​ีดในขณะที่​่�ผึ่​่�งให้​้แห้​้งอยู่​่�นั้​้�นต้​้องคอยระมั​ัดระวั​ัง ตั​ัวอย่​่างให้​้ดี​ี เพราะอาจ จะมี​ีสั​ัตว์​์อื่​่�น ๆ เช่​่นสุนัุ ัข แมว มากั​ัดทำำ�ลาย

๕.๑.๔ การขนย้​้ายตั​ัวอย่​่าง การขนย้​้ า ยตั​ั ว อย่​่ า งที่​่� เ ก็​็ บ ได้​้ เ ป็​็ นขั้​้� น ตอนที่​่� สำำ�คั​ั ญ อั​ั น หนึ่​่� ง ที่​่� เ ราจะต้​้ อ งใช้​้ ระมั​ัดระวั​ังเพื่​่�อไม่​่ให้​้ตัวั อย่​่างบอบช้ำำ�� หรื​ือชำำ�รุ​ุดเสี​ียหาย ๑) การขนย้​้ายตั​ัวอย่​่างที่​่�มีชี​ี ีวิ​ิต ถ้​้าเรามี​ีตัวั อย่​่างจำำ�นวนไม่​่มากนั​ักและขนย้​้ายเพี​ียงระยะทางสั้​้�น ๆ เราอาจนำำ�สั​ัตว์​์ ใส่​่ภาชนะบรรจุ​ุน้ำ�ท ำ� ะเล เช่​่น ถั​ังพลาสติ​ิกแล้​้วให้​้อากาศโดยใช้​้เครื่​่�องปั๊​๊�มอากาศชนิ​ิดใช้​้ แบตเตอรี่​่� ในกรณี​ีที่​่�ต้​้องขนย้​้ายเป็​็นระยะทางไกลมาก หรื​ือต้​้องใช้​้เวลานานควรใส่​่ยา พวก antibiotic ลงในถุ​ุงเล็​็กน้​้อยเพื่​่�อช่​่วยลดความ เครี​ียดให้​้แก่​่สั​ัตว์​์จากนั้​้�นจึ​ึงนำำ�ถุ​ุงที่​่� บรรจุ​ุเสร็​็จแล้​้วใส่​่ลงในกล่​่อง หรื​ือลั​ังที่​่�มี​ี ฝาปิ​ิดเพราะความมื​ืดจะทำำ�ให้​้สั​ัตว์​์อยู่​่�อย่​่าง สงบไม่​่กระวนกระวาย และถ้​้าเห็​็นว่​่าอุ​ุณหภู​ูมิ​ิในกล่​่องหรื​ือลั​ังสู​ูงเกิ​ินไปก็​็ให้​้ใส่​่น้ำำ��แข็​็งลง ไปช่​่วยปรั​ับอุ​ุณหภู​ูมิ​ิแต่​่ต้​้องระวั​ังอย่​่าใส่​่น้ำำ��แข็​็งมากเกิ​ินไป ๒) การขนย้​้ายตั​ัวอย่​่างที่​่�ตายแล้​้ว ตั​ัวอย่​่างที่​่�เก็​็บมา และดองไว้​้ในน้ำำ��ยาดองสั​ัตว์​์ เมื่​่�อจะทำำ�การขนย้​้ายต้​้องระวั​ังการรั่​่�วไหลของน้ำำ��ยาการขนย้​้ายตั​ัวอย่​่างโดยการบรรจุ​ุ ตั​ัวอย่​่างลงในขวดที่​่�มี​ีฝาปิ​ิดสนิ​ิทนั​ับว่​่าเป็​็นวิ​ิธี​ีที่​่�ดี​ี แต่​่การขนย้​้ายแบบนี้​้�ต้​้องใช้​้เนื้​้�อที่​่�มาก และมี​ีน้ำ�ำ� หนั​ักมาก

๓) การสต๊​๊าฟตั​ัวอย่​่างสั​ัตว์​์ การสต๊​๊าฟ หมายถึ​ึงการนำำ�วั​ัสดุบุ างอย่​่างมาบรรจุ​ุในโครงหนั​ังสั​ัตว์​์ซึ่​่�งผ่​่านกรรมวิ​ิธี​ี ทางเคมี​ีและสำำ�หรั​ับรั​ักษาไม่​่ให้​้เน่​่าเปื่​่�อยแล้​้วตกแต่​่งให้​้ดู​ูเหมื​ือนสั​ัตว์​์จริ​ิงจากคำำ�จำำ�กั​ัด ความดั​ังกล่​่าวแสดงให้​้เห็​็นว่​่าการสต๊​๊าฟเป็​็นการเอาอวั​ัยวะภายในของสั​ัตว์​์ที่​่�ตายแล้​้ว ออกและเหลื​ืออวั​ัยวะบางส่​่วนที่​่�เหลื​ือไว้​้ หลั​ังจากนั้​้�นจึ​ึงทาสารกั​ันเน่​่า เช่​่น บอแรกซ์​์ (Borax) สารหนู​ู (Arsenic) หรื​ือใช้​้ทั้​้�งสองอย่​่างรวมกั​ัน แล้​้วนำำ�มาประกอบ ให้​้เป็​็นรูปู ร่​่างดั​ังเดิ​ิมโดยภายในอาจจะใช้​้แกลบ ฟางข้​้าว ใบไม้​้ พลาสติ​ิก หรื​ือ ไฟเบอร์​์กลาสใส่​่ลง ไปเพื่​่�อให้​้คงรู​ูปร่​่างอยู่​่�ได้​้ แล้​้วจึ​ึงทำำ�การตบแต่​่งรู​ูปร่​่างสี​ีสั​ันให้​้ใกล้​้เคี​ียงกั​ับของเดิ​ิมใน ขณะที่​่�ยั​ังมี​ีชี​ีวิ​ิตอยู่​่�มากที่​่�สุ​ุด

๕.๑.๕ การเก็​็บรั​ักษาตั​ัวอย่​่าง (Preservation) การเก็​็บรั​ักษาตั​ัวอย่​่างสั​ัตว์​์มี​ีหลายวิ​ิธี​ีการที่​่�จะเลื​ือกเก็​็บโดยใช้​้วิ​ิธี​ีใดนั้​้�นขึ้​้�นอยู่​่�กั​ับ วั​ัตถุ​ุประสงค์​์ที่​่�จะนำำ�ไปใช้​้งานซึ่​่�งการเก็​็บรั​ักษาตั​ัวอย่​่างที่​่�นิ​ิยมใช้​้กั​ันในปั​ัจจุ​ุบั​ันมี​ี๔วิ​ิธี​ี คื​ือ ๑) การเก็​็บรั​ักษาตั​ัวอย่​่างสั​ัตว์​์ด้​้วยสารเคมี​ี โดยทั่​่�วไปแล้​้วการเก็​็บรั​ักษาตั​ัวอย่​่าง โดยใช้​้สารเคมี​ีนั้​้�น จะใช้​้วิ​ิธี​ีแช่​่ตั​ัวอย่​่างในสารเคมี​ีที่​่�มี​ีความเข้​้มข้​้นที่​่�เหมาะสม สารเคมี​ีที่​่� นิ​ิยมใช้​้กั​ันมากมี​ีอยู่​่� ๒ ชนิ​ิด คื​ือ ๑.๑การดองในสารละลายฟอร์​์ ม าลี​ี น ความเข้​้ ม ข้​้ นที่​่� ใช้​้ ส่​่วนใหญ่​่ จ ะใช้​้ ๑๐ เปอร์​์เซนต์​์ในสั​ัตว์​์ขนาดใหญ่​่ แต่​่สั​ัตว์​์ที่​่�มี​ีขนาดเล็​็กลงมาก็​็ใช้​้ ๒-๕ เปอร์​์เซนต์​์ เมื่​่�อดองไป นาน ๆ ตั​ัวอย่​่างจะแข็​็งตั​ัวดั​ังนั้​้�นจึ​ึงนิ​ิยมเปลี่​่�ยนน้ำำ��ยาให้​้มี​ีความเข้​้มข้​้นลดลง ๑.๒การดองในสารละลายเอทิ​ิลแอลกอฮอล์​์นิ​ิยมใช้​้ในความเข้​้มข้​้น๗๕-๘๐ เปอร์​์เซ็​็นต์​์ เมื่​่�อเก็​็บครบ ๑ ปี​ี มั​ักจะทำำ�การเปลี่​่�ยนน้ำำ��ยาใหม่​่ เพราะแอลกอฮอล์​์สามารถ ระเหยออกมาได้​้ทำำ�ให้​้เปอร์​์เซนต์​์ลดลง

๔) การเก็​็บรั​ักษาตั​ัวอย่​่างสั​ัตว์​์โดยการแช่​่แข็​็ง เป็​็นกรรมวิ​ิธี​ีที่​่�เก็​็บรั​ักษาตั​ัวอย่​่างได้​้ระยะหนึ่​่�งเพื่​่�อที่​่�จะนำำ�ไปใช้​้ในการทำำ�งานขั้​้�น ต่​่อไปเช่​่น การทำำ�ให้​้แห้​้งด้​้วยความเย็​็นหรื​ือการทำำ�เป็​็นแม่​่แบบสำำ�หรั​ับ หล่​่อแบบจำำ�ลอง เป็​็นต้​้นในการเก็​็บรั​ักษาโดยการแช่​่แข็​็งจะต้​้องระวั​ังอย่​่าใช้​้ผ้​้าห่​่อตั​ัวอย่​่างก่​่อนแช่​่แข็​็ง เพราะจะทำำ�ให้​้ผ้​้าติ​ิดกั​ับตั​ัวอย่​่างสั​ัตว์​์ เมื่​่�อนำำ�มา ละลายน้ำำ��เอาผ้​้าออกอาจทำำ�ให้​้ผิวิ หนั​ัง ของสั​ัตว์​์ฉี​ีกขาดได้​้ ( สุ​ุเมตต์​์ ปุ​ุจฉาการ ๒๕๔๓ : ๔-๗ )

๗ สุ​ุเมตต์​์ ปุ​ุจฉาการ. (๓ ธั​ันวาคม ๒๕๔๓).การสำำ�รวจชี​ีวภาพทางทะเลเพื่​่�อการศึ​ึกษาวิ​ิจั​ัย. จุ​ุลสารสถาบั​ัน วิ​ิทยาศาสตร์​์ทางทะเล บางแสน มหาวิ​ิทยาลั​ัยบู​ูรพา.๕(๑๓),๔-๗.

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๒.๒ กฎหมายและเทศบั​ัญญั​ัติ​ิที่​่�เกี่​่�ยวข้​้อง “อาคารขนาดใหญ่​่พิ​ิเศษ” หมายความว่​่า อาคารที่​่�ก่​่อสร้​้างขึ้​้�นเพื่​่�อใช้​้อาคารหรื​ือ ส่​่วนหนึ​ึงส่​่วนใดของอาคารเป็​็นที่​่�อยู่​่�อาศั​ัยหรื​ือประกอบกิ​ิจการประเภทเดี​ียวหรื​ือหลาย ประเภทโดยมี​ีพื้​้�นที่​่�รวมกั​ันทุ​ุกชั้​้�นหรื​ือชั้​้�นหนึ่​่�งชั้​้�นใดในหลั​ังเดี​ียวกั​ันตั​ังแต่​่๑๐,๐๐๐ ตารางเมตรขึ้​้�นไป ๒.๒.๒ กฎกระทรวง กํ​ําหนดลั​ักษณะของอาคารขนาดใหญ่​่พิ​ิเศษ ข้​้อ ๒ ที่​่�ดิ​ินที่​่�ใช้​้เป็​็นที่​่�ตั้​้�งของอาคารสู​ูงหรื​ืออาคารขนาดใหญ่​่พิ​ิเศษที่​่�มี​ีพื้​้�นที่​่�อาคาร รวมกั​ันทุ​ุกชั้​้�นไม่​่เกิ​ิน ๓๐,๐๐๐ ตารางเมตร ต้​้องมี​ีด้​้านหนึ่​่�งด้​้านใดของที่​่�ดิ​ินนั้​้�นยาวไม่​่ น้​้อยกว่​่า ๑๒.๐๐ เมตร ติ​ิดถนนสาธารณะที่​่�มี​ีเขตทางกว้​้างไม่​่น้​้อยกว่​่า ๑๐.๐๐ เมตร ยาวต่​่อเนื่​่�องกั​ันโดยตลอดจนไปเชื่​่�อมต่​่อกั​ับถนนสาธารณะอื่​่�นที่​่�มี​ีเขตทางกว้​้างไม่​่น้​้อย กว่​่า ๑๐.๐๐ เมตร สํ​ําหรั​ั บที​ี ดิ​ิ นที่​่� ใช้​้ เ ป็​็ นที่​่� ตั้​้� ง ของอาคารสู​ู งหรื​ืออาคารขนาดใหญ่​่ พิ​ิ เศษที่​่� มี​ีพื้​้� นที่​่� อาคารรวมกั​ันทุ​ุกชั้​้�นมากกว่​่า ๓๐,๐๐๐ ตารางเมตร ต้​้องมี​ีด้​้านหนึ่​่�งด้​้านใดของที่​่�ดิ​ินนั้​้�น ยาวไม่​่น้​้อยกว่​่า ๑๒.๐๐ เมตร ติ​ิดถนนสาธารณะที่​่�มี​ีเขตทางกว้​้างไม่​่น้​้อยกว่​่า ๑๘.๐๐ เมตร ยาวต่​่อเนื่​่�องกั​ันโดยตลอดจนไปเชื่​่�อมต่​่อกั​ับถนนสาธารณะอื่​่นที่​่ � �มี​ีเขตทางกว้​้างไม่​่ น้​้อยกว่​่า ๑๘.๐๐ เมตร ที่​่�ดิ​ินด้​้านที่​่�ติ​ิดถนนสาธารณะตามวรรคหนึ่​่�งและวรรคสอง ต้​้อง มี​ีความกว้​้างไม่​่น้​้อยกว่​่า ๑๒.๐๐ เมตร ยาวต่​่อเนื่​่�องกั​ัน โดยตลอดจนถึ​ึงบริ​ิเวณที่​่�ตั้​้�งของอาคารและที่​่�ดิ​ินนั้​้�นต้​้องว่​่างเพื่​่�อสามารถใช้​้เป็​็น ทางเข้​้าออกของรถดั​ับเพลิ​ิงได้​้โดยสะดวกด้​้วย ข้​้อ ๓ อาคารสู​ูงหรื​ืออาคารขนาดใหญ่​่พิ​ิเศษต้​้องจั​ัดให้​้มี​ีถนนที่​่�มี​ีผิ​ิวการจราจร กว้​้างไม่​่น้​้อยกว่​่า ๖.๐๐ เมตร ที่​่�ปราศจากสิ่​่�งปกคลุ​ุมโดยรอบอาคาร เพื่​่�อให้​้รถดั​ับเพลิ​ิง สามารถเข้​้าออกได้​้โดยสะดวก ถนนตามวรรคหนึ่​่�งจะอยู่​่�ในระยะห้​้ามก่​่อสร้​้างอาคารบางชนิ​ิดหรื​ือบางประเภท ริ​ิมถนนหรื​ือทางหลวงตามข้​้อบั​ัญญั​ัติ​ิท้​้องถิ​ินหรื​ือตามกฎหมายที่​่�เกี่​่�ยวข้​้องก็​็ได้​้ ในกรณี​ีที่​่�มี​ีข้​้อบั​ัญญั​ัติ​ิท้​้องถิ่​่�นหรื​ือกฎหมายที่​่�เกี่​่�ยวข้​้องกํ​ําหนดแนวสร้​้างหรื​ือขยาย ถนนใช้​้บั​ังคั​ับ ให้​้เริ่​่�มนั​ับความกว้​้างของถนนตามวรรคหนึ่​่�งตั้​้�งแต่​่แนวนั้​้�น ข้​้อ ๔ ส่​่วนที่​่�เป็​็นขอบเขตนอกสุ​ุดของอาคารสู​ูงหรื​ืออาคารขนาดใหญ่​่พิ​ิเศษไม่​่ว่​่า จะอยู่​่�ในระดั​ับเหนื​ือพื้​้�นดิ​ินหรื​ือตํ่ำำ��กว่​่าระดั​ับพื้​้�นดิ​ินต้​้องห่​่างจากเขตที่​่�ดิ​ินของผู้​้�อื่​่�นหรื​ือ ถนนสาธารณะไม่​่น้​้อยกว่​่า ๖.๐๐ เมตร ทั้​้�งนี้​้� ไม่​่รวมถึ​ึงส่​่วนที่​่�เป็​็นฐานรากของอาคาร

ข้​้อ ๖ อาคารสู​ูงหรื​ืออาคารขนาดใหญ่​่พิ​ิเศษต้​้องมี​ีที่​่�ว่​่างไม่​่น้​้อยกว่​่าอั​ัตราส่​่วนดั​ัง ต่​่อไปนี้​้� (๑) อาคารที่​่�อยู่​่�อาศั​ัยต้​้องมี​ีที่​่�ว่​่างไม่​่น้​้อยกว่​่าร้​้อยละ ๓๐ ของพื้​้�นที่​่�ดินที่​่ ิ �ใช้​้เป็​็น ที่​่�ตั้​้�งอาคาร (๒) อาคารพาณิ​ิชย์​์ โรงงาน อาคารสาธารณะ และอาคารอื่​่นที่​่ � �ไม่​่ได้​้ใช้​้เป็​็นที่​่� อยู่​่�อาศั​ัยต้​้องมี​ีที่​่�ว่​่างไม่​่น้​้อย กว่​่าร้​้อยละ ๑๐ ของพื้​้�นที่​่�ดินที่​่ ิ �ใช้​้เป็​็นที่​่�ตั้​้�งอาคาร

ข้​้อ ๗ อาคารสู​ูงหรื​ืออาคารขนาดใหญ่​่พิ​ิเศษที่​่�มี​ีพื้​้�นของอาคารที่​่�ต่ำำ��กว่​่าระดั​ับพื้​้�น ดิ​ินต้​้องมี​ีระบบระบายอากาศ กั​ับระบบบํ​ําบั​ัดนํ​ําเสี​ียและการระบายนํ้ำำ��ทิ้​้�งตามหมวด ๒ และหมวด ๓ แยกเป็​็นอิ​ิสระจากระบบระบายอากาศ กั​ับระบบบํ​ําบั​ัดน้ำำ�� เสี​ียและการระ บายนํ้ำำ��ทิ้​้�งส่​่วนเหนื​ือพื้​้�นดิ​ิน ข้​้อ ๘ ทวิ​ิ อาคารสู​ูงหรื​ืออาคารขนาดใหญ่​่พิ​ิเศษต้​้องจั​ัดให้​้มี​ีผนั​ังหรื​ือประตู​ูที่​่�ทํ​ํา ด้​้วยวั​ัสดุ​ุทนไฟที่​่�สามารถปิ​ิดกั้​้�นมิ​ิให้​้เปลวไฟหรื​ือควั​ันเมื่​่�อเกิ​ิดเพลิ​ิงไหม้​้เข้​้าไปในบริ​ิเวณ บั​ันไดที่​่�มิ​ิใช่​่บั​ันไดหนี​ีไฟของอาคาร ทั้​้�งนี้​้� ผนั​ังหรื​ือประตู​ูดั​ังกล่​่าวต้​้องสามารถทนไฟได้​้ ไม่​่น้​้อยกว่​่า ๑ ชั่​่�วโมง ข้​้อ ๘ ตรี​ี อาคารสู​ูงหรื​ืออาคารขนาดใหญ่​่พิ​ิเศษต้​้องจั​ัดให้​้มี​ีแผนผั​ังของอาคาร แต่​่ละชั้​้�นติ​ิดไว้​้บริ​ิเวณห้​้องโถงหน้​้าลิ​ิฟต์​์ทุ​ุกแห่​่งของแต่​่ละชั้​้�นนั้​้�นในตํ​ําแหน่​่งที่​่�เห็​็นได้​้ ชั​ัดเจนและที่​่�บริ​ิเวณพื้​้�นชั้​้�นล่​่างของอาคารต้​้องจั​ัดให้​้มี​ีแผนผั​ังอาคารของทุ​ุกชั้​้�นเก็​็บ รั​ักษาไว้​้เพื่​่�อให้​้สามารถตรวจสอบได้​้โดยสะดวก แผนผั​ังของอาคารแต่​่ละชั้​้�นให้​้ประกอบด้​้วย (๑) ตํ​ําแหน่​่งของห้​้องทุ​ุกห้​้องของชั้​้�นนั้​้�น (๒) ตํ​ําแหน่​่งที่​่�ติ​ิดตั้​้�งตู้​้�สายฉี​ีดนํ​ําดั​ับเพลิ​ิงหรื​ือหั​ัวต่​่อสายฉี​ีดนํ​ําดั​ับเพลิ​ิง และ อุ​ุปกรณ์​์ดั​ับเพลิ​ิงอื่​่น� ๆ ของชั้​้�นนั้​้�น (๓) ตํ​ําแหน่​่งประตู​ูหรื​ือทางหนี​ีไฟของชั้​้�นนั้​้�น (๔) ตํ​ําแหน่​่งลิ​ิฟต์​์ดั​ับเพลิ​ิงของชั้​้�นนั้​้�น หมวด ๒ ระบบระบายอากาศ ระบบไฟฟ้​้า และระบบความปลอดภั​ัยเกี่​่�ยวกั​ับ อั​ัคคี​ีภั​ัยหรื​ือภั​ัยพิ​ิบั​ัติ​ิอย่​่างอื่​่�น ข้​้อ ๙ การระบายอากาศในอาคารสู​ูงหรื​ืออาคารขนาดใหญ่​่พิ​ิเศษต้​้องจั​ัดให้​้มี​ีการ ระบายอากาศโดยวิ​ิธี​ีธรรมชาติ​ิหรื​ือโดยวิ​ิธี​ีกล ดั​ังต่​่อไปนี้​้� (๑) การระบายอากาศโดยวิ​ิธี​ีธรรมชาติ​ิ ให้​้ใช้​้เฉพาะกั​ับห้​้องในอาคารที่​่�มี​ีผนั​ังด้​้าน นอกอาคารอย่​่างน้​้อยหนึ​ึงด้​้าน โดยจั​ัดให้​้มี​ีช่​่องเปิ​ิดสู่​่�ภายนอกอาคารได้​้ เช่​่นประตู​ู หน้​้าต่​่าง หรื​ือบานเกล็​็ด ซึ่​่�งต้​้องเปิ​ิดไว้​้ระหว่​่างใช้​้สอยห้​้องนั้​้�นๆและพื้​้�นที่​่�ของช่​่องเปิ​ิดนี้​้� ต้​้องเปิ​ิดได้​้ไม่​่น้​้อยกว่​่าร้​้อยละ ๑๐ ของพื้​้�นที่​่�ของห้​้องนั้​้�น (๒) การระบายอากาศโดยวิ​ิธี​ีกล ให้​้ใช้​้กั​ับห้​้องในอาคารลั​ักษณะใดก็​็ได้​้โดยจั​ัดให้​้มี​ี กลอุ​ุปกรณ์​์ขั​ับเคลื่​่�อนอากาศซึ่​่�งต้​้องทํ​ํางานตลอดเวลาระหว่​่างที่​่�ใช้​้สอยห้​้องนั้​้�น

ข้​้อ ๑๐ ทวิ​ิอาคารสู​ูงหรื​ืออาคารขนาดใหญ่​่พิเิ ศษที่​่มี� โี ถงภายในอาคารเป็​็นช่อ่ งเปิ​ิด ทะลุ​ุพื้​้น� ของอาคารตั้​้ง� แต่​่สองชั้​้นขึ้​้ � น� ไปและไม่​่มีผนั ี งั ปิ​ิดล้​้อม ต้​้องจั​ัดให้​้มีรี ะบบควบคุ​ุมการ แพร่​่กระจายของควั​ันที่​่ส� ามารถทํ​ํางานได้​้โดยอั​ัตโนมั​ัติเิ มื่​่อ� เกิ​ิดเพลิ​ิงไหม้​้ ทั​ังนี้​้� เพื่​่อ� ระบาย ควั​ันออกสู่​่�ภายนอกอาคารได้​้อย่​่างรวดเร็​็ว ข้​้อ ๑๑ อาคารสู​ูงหรื​ืออาคารขนาดใหญ่​่พิเิ ศษต้​้องมี​ีระบบจ่​่ายพลั​ังงานไฟฟ้​้าเพื่​่อ� การแสงสว่​่างหรื​ือกํ​ําลั​ัง ซึ่​่ง� ต้​้องมี​ีการเดิ​ินสายและติ​ิดตั้​้ง� อุ​ุปกรณ์​์ไฟฟ้​้าตามมาตรฐานของ การไฟฟ้​้านครหลวงหรื​ือการไฟฟ้​้าส่​่วนภูมิู ภิ าค ในกรณี​ีที่​่อ� ยู่​่�นอกเขตความรั​ับผิดิ ชอบของ การไฟฟ้​้านครหลวงและการไฟฟ้​้าส่​่วนภูมิู ภิ าค ให้​้ใช้​้มาตรฐานเพื่​่อ� ความปลอดภั​ัยทางไฟ ฟ้​้าของสํ​ํานั​ักงานพลั​ังงานแห่​่งชาติ​ิ ข้​้อ ๑๒ แผงสวิ​ิตช์​์วงจรย่​่อยทุ​ุกแผงของระบบไฟฟ้​้าต้​้องต่​่อลงดิ​ินการต่​่อลงดิ​ิน หลั​ักสายดิ​ินและวิ​ิธี​ีการต่​่อให้​้เป็​็นไปตามมาตรฐานของการไฟฟ้​้านครหลวงหรื​ือการ ไฟฟ้​้าส่​่วนภู​ูมิ​ิภาคในกรณี​ีที่​่�อยู่​่�นอกเขตความรั​ับผิ​ิดชอบของการไฟฟ้​้านครหลวงและ การไฟฟ้​้ า ส่​่ วนภู​ูมิ​ิภ าคให้​้ ใช้​้ ม าตรฐานเพื่​่� อ ความปลอดภั​ั ย ทางไฟฟ้​้ า ของสํ​ํานั​ั ก งาน พลั​ังงานแห่​่งชาติ​ิ ข้​้อ ๑๔ อาคารสู​ูงหรื​ืออาคารขนาดใหญ่​่พิเิ ศษต้​้องมี​ีระบบจ่​่ายพลั​ังงานไฟฟ้​้าสํ​ํารองสํ​ํา หรั​ับกรณี​ีฉุกุ เฉิ​ินแยกเป็​็นอิสิ ระจากระบบอื่​่น� และสามารถทํ​ํางานได้​้ โดยอั​ัตโนมั​ัติเิ มื่​่อ� ระบบ จ่​่ายไฟฟ้​้าปกติ​ิหยุ​ุดทํ​ํางาน ข้​้อ ๑๕ กระแสไฟฟ้​้าที่​่� ใช้​้กั​ับลิฟิ ต์​์ดับั เพลิ​ิงต้​้องต่​่อจากแผงสวิ​ิตช์​์ประธานของอาคารเป็​็น วงจรที่​่�แยกเป็​็นอิสิ ระจากวงจรทั่​่�วไปวงจรไฟฟ้​้าสํ​ํารองสํ​ําหรั​ับลิฟิ ต์​์ดับั เพลิ​ิงต้​้องมี​ีการป้​้องกั​ัน อั​ันตรายจากเพลิ​ิงไหม้​้อย่​่างดี​ีพอ ข้​้อ ๑๖ ในอาคารสู​ูงหรื​ืออาคารขนาดใหญ่​่พิเิ ศษต้​้องมี​ีระบบสั​ัญญาณเตื​ือนเพลิ​ิงไหม้​้ทุกุ ชั้​้น� ระบบสั​ัญญาณเตื​ือนเพลิ​ิงไหม้​้อย่​่างน้​้อยต้​้องประกอบด้​้วย (๑) อุ​ุปกรณ์​์ส่ง่ สั​ัญญาณเพื่​่อ� ให้​้หนี​ีไฟที่​่�สามารถส่​่งเสี​ียงหรื​ือสั​ัญญาณให้​้คนที่​่�อยู่​่�ใน อาคารได้​้ยินิ หรื​ือทราบอย่​่างทั่​่�วถึ​ึง (๒) อุ​ุปกรณ์​์แจ้​้งเหตุ​ุที่​่มี� ทั้​้ี งระบบแจ้​้งเหตุ​ุ � อัตั โนมั​ัติแิ ละระบบแจ้​้งเหตุ​ุที่​่�ใช้​้มื​ือเพื่​่อ� ให้​้อุ​ุปกรณ์​์ ตาม (๑) ทํ​ํางาน

27

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำ�ำ� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ข้​้อ ๑๗ แบบแปลนระบบไฟฟ้​้าให้​้ประกอบด้​้วย (๑) แผนผั​ังวงจรไฟฟ้​้าของแต่​่ละชั้​้น� ของอาคารที่​่�มีมี าตราส่​่วนเช่​่นเดี​ียวกั​ับที่​่กํ​ํ� าหนด ในกฎกระทรวงว่​่า ด้​้วยขนาดของแบบแปลนที่​่�ต้อ้ งยื่​่นป � ระกอบการขออนุ​ุญาตในการก่​่อสร้​้าง อาคารซึ่​่ง� แสดงถึ​ึง (ก) รายละเอี​ียดการเดิ​ินสายและติ​ิดตั้​้งอุ​ุ � ปกรณ์​์ ไฟฟ้​้าทั้​้�งหมดในแต่​่ละวงจรย่​่อยของ ระบบไฟฟ้​้าแสงสว่​่างและกํ​ําลั​ัง (ข) รายละเอี​ียดการเดิ​ินสายและการติ​ิดตั้​้งอุ​ุ � ปกรณ์​์ทั้​้�งหมดของระบบสั​ัญญาณเตื​ือน เพลิ​ิงไหม้​้ (ค) รายละเอี​ียดการเดิ​ินสายและการติ​ิดตั้​้งอุ​ุ � ปกรณ์​์ทั้​้�งหมดของระบบไฟฟ้​้าฉุ​ุกเฉิ​ิน (๒) แผนผั​ังวงจรไฟฟ้​้าแสดงรายละเอี​ียดของระบบสายดิ​ิน สายประธานต่​่างๆรวม ทั้​้�งรายละเอี​ียดของระบบป้​้องกั​ันสายประธานดั​ังกล่​่าวและอุ​ุปกรณ์​์ ไฟฟ้​้าทั้​้�งหมดของทุ​ุกระบบ (๓) รายการประกอบแบบแสดงรายละเอี​ียดของการใช้​้ ไฟฟ้​้า (๔) แผนผั​ังวงจรและการติ​ิดตั​ังหม้​้อแปลงไฟฟ้​้า แผงควบคุ​ุมหรื​ือแผงจ่​่ายไฟฟ้​้าและ ระบบจ่​่ายพลั​ังงานไฟฟ้​้าสํ​ํารอง (๕) แผนผั​ังและรายละเอี​ียดการเดิ​ินสายและการติ​ิดตั​ังอุ​ุปกรณ์​์ทั้​้�งหมดของระบบ ป้​้องกั​ันอันั ตรายจากฟ้​้าผ่​่า ข้​้อ ๑๘ อาคารสู​ูงหรื​ืออาคารขนาดใหญ่​่พิเิ ศษต้​้องมี​ีระบบป้​้องกั​ันเพลิ​ิงไหม้​้ซึ่ง�่ ประกอบ ด้​้วยระบบท่​่อยื​ืน ที่​่เ� ก็​็บน้ำ�สํ​ํ �ำ ารอง และหั​ัวรับนํ​ํ ั าดั​ับเพลิ​ิง ข้​้อ ๒๒ อาคารสู​ูงต้​้องมี​ีบันั ไดหนี​ีไฟจากชั้​้นสู � งู สุ​ุดหรื​ือดาดฟ้​้าสู่​่�พื้​้นดิ � นิ อย่​่างน้​้อย ๒ บั​ันไดตั้​้ง� อยู่​่�ในที่​่�ที่​่บุ� คุ คลไม่​่ว่า่ จะอยู่​่� ณ จุ​ุดใดของอาคารสามารถมาถึ​ึงบั​ันไดหนี​ีไฟได้​้ สะดวก แต่​่ละบั​ันไดหนี​ีไฟต้​้องอยู่​่�ห่า่ งกั​ันไม่​่เกิ​ิน ๖๐.๐๐ เมตร เมื่​่อ� วั​ัดตามแนวทางเดิ​ิน ระบบบั​ันไดหนี​ีไฟตามวรรคหนึ่​่�งต้​้องแสดงการคํ​ํานวณให้​้เห็​็นว่​่าสามารถใช้​้ลํ​ํา เลี​ียงบุ​ุคคลทั้​้�งหมดในอาคารออกนอกอาคารได้​้ภายใน ๑ ชั่​่ว� โมง ข้​้อ ๒๓ บั​ันไดหนี​ีไฟต้​้องทํ​ําด้​้วยวั​ัสดุทน ุ ไฟและไม่​่ผุกุ ร่​่อนเช่​่นคอนกรี​ีตเสริ​ิมเหล็​็ก เป็​็นต้น้ มี​ีความกว้​้างไม่​่น้อ้ ยกว่​่า ๙๐ เซนติ​ิเมตร ลู​ูกนอนกว้​้างไม่​่น้อ้ ยกว่​่า ๒๒ เซนติ​ิเมตร และลู​ูกตั้​้ง� สู​ูงไม่​่เกิ​ิน ๒๐ เซนติ​ิเมตร มี​ีชานพั​ักกว้​้างไม่​่น้อ้ ยกว่​่า ๙๐ เซนติ​ิเมตร และมี​ีราว บั​ันไดอย่​่างน้​้อยหนึ่​่ง� ด้​้าน ข้​้อ ๒๔ บั​ันไดหนี​ีไฟและชานพั​ักส่​่วนที​ีอยู่​่�ภายนอกอาคารต้​้องมี​ีผนังั ด้​้านที​ีบันั ได พาดผ่​่านเป็​็นผนังั กั​ันไฟ

28

ข้​้อ ๒๕ บั​ันไดหนี​ีไฟที่​่อ� ยู่​่�ภายในอาคาร ต้​้องมี​ีอากาศถ่​่ายเทจากภายนอกอาคารได้​้ แต่​่ละชั้​้นต้ � อ้ งมี​ีช่อ่ งระบายอากาศที่​่�มีพื้​้ี นที่​่ � ร� วมกั​ันไม่​่น้อ้ ยกว่​่า ๑.๔ ตารางเมตร เปิ​ิดสู่​่� ภายนอกอาคารได้​้ หรื​ือมี​ีระบบอั​ัดลมภายในช่​่องบั​ันไดหนี​ีไฟที่​่มี� คี วามดั​ันลมขณะใช้​้งาน ไม่​่น้อ้ ยกว่​่า ๓.๘๖ ปาสกาลมาตร ที่​่ทํ​ํ� างานได้​้โดยอั​ัตโนมั​ัติเิ มื่​่อ� เกิ​ิดเพลิ​ิงไหม้​้ และบั​ันไดหนี​ี ไฟที่​่ล� งสู่​่�พื้​้น� ของอาคารนั้​้นต้ � อ้ งอยู่​่�ในตํ​ําแหน่​่งที่​่ส� ามารถออกสู่​่�ภายนอกได้​้โดยสะดวก ข้​้อ ๒๖ บั​ันไดหนี​ีไฟที่​่�อยู่​่�ภายในอาคารต้​้องมี​ีผนั​ังกั​ันไฟโดยรอบ ยกเว้​้นช่​่อง ระบายอากาศและต้​้องมี​ีแสงสว่​่างจากระบบไฟฟ้​้าฉุ​ุกเฉิ​ินให้​้มองเห็​็นช่​่องทางได้​้ขณะ เพลิ​ิงไหม้​้ และมี​ีป้​้ายบอกชั้​้�นและป้​้ายบอกทางหนี​ีไฟที่​่�ด้​้านในและด้​้านนอกของประตู​ู หนี​ีไฟทุ​ุกชั้​้�นด้​้วยตั​ัวอั​ักษรที่​่�สามารถมองเห็​็นได้​้ชั​ัดเจน โดยตั​ัวอั​ักษรต้​้องมี​ีขนาดไม่​่เล็​็ก กว่​่า ๑๐ เซนติ​ิเมตร ข้​้อ ๒๙/๑ อาคารสู​ูงหรื​ืออาคารขนาดใหญ่​่พิ​ิเศษต้​้องจั​ัดให้​้มีพื้​้ี �นที่​่�สํ​ําหรั​ับยาน พาหนะในการปฏิ​ิบั​ัติ​ิการด้​้านความปลอดภั​ัยเกี่​่�ยวกั​ับอั​ัคคี​ีภั​ัยหรื​ือภั​ัยพิ​ิบั​ัติ​ิอย่​่างอื่​่น� ดั​ัง ต่​่อไปนี้​้� (๑) สํ​ําหรั​ับรถดั​ับเพลิ​ิง อย่​่างน้​้อย ๑ คั​ัน โดยเป็​็นที่​่�ว่​่างและไม่​่อยู่​่�ใต้​้ทางเดิ​ินเชื่​่�อม ระหว่​่างอาคาร มี​ีความกว้​้างไม่​่น้​้อยกว่​่า ๓.๐๐ เมตร ความยาวไม่​่น้​้อยกว่​่า ๑๐.๐๐ เมตร ซึ่​่�งอยู่​่�ในบริ​ิเวณที​ีพนั​ักงานดั​ับเพลิ​ิงเข้​้าถึ​ึงได้​้สะดวกรวดเร็​็วที่​่�สุ​ุดและให้​้อยู่​่�ใกล้​้หัวั รั​ับนํ​ําดั​ับเพลิ​ิงที่​่�ติ​ิดตั้​้�งภายนอกอาคารมากที่​่�สุ​ุด (๒) สํ​ําหรั​ับรถพยาบาลหรื​ือรถปฏิ​ิบั​ัติ​ิการฉุ​ุกเฉิ​ินตามกฎหมายว่​่าด้​้วยการแพทย์​์ ฉุ​ุกเฉิ​ินอย่​่างน้​้อย ๑ คั​ันมี​ีความกว้​้างไม่​่น้​้อยกว่​่า ๒.๔๐ เมตร ความยาวไม่​่น้​้อยกว่​่า ๗.๐๐ เมตร มี​ีระยะดิ่​่�งไม่​่น้​้อยกว่​่า ๒.๘๕ เมตร และมี​ีทางเดิ​ินจากลิ​ิฟต์​์ดั​ับเพลิ​ิงหรื​ือ ทางปล่​่อยออกจากทางหนี​ีไฟไปสู่​่�พื้​้�นที่​่�สํ​ําหรั​ับรถพยาบาลหรื​ือรถปฏิ​ิบั​ัติ​ิการฉุ​ุกเฉิ​ิน ใน ระยะห่​่างไม่​่เกิ​ิน ๖๐.๐๐ เมตร เมื่​่�อวั​ัดตามแนวทางเดิ​ิน เจ้​้าของอาคารหรื​ือผู้​้�ครอบครองอาคารต้​้องดู​ูแลพื้​้�นที่​่�ปฏิ​ิบั​ัติ​ิการตามวรรคหนึ่​่�ง ให้​้ รถดั​ับเพลิ​ิง รถพยาบาลหรื​ือรถปฏิ​ิบั​ัติ​ิการฉุ​ุกเฉิ​ินสามารถเข้​้าถึ​ึงได้​้สะดวกตลอดเวลา โดยไม่​่มี​ีสิ่​่�งกี​ีดขวาง รู​ูปแบบ สั​ัญลั​ักษณ์​์ และรายละเอี​ียดเกี่​่�ยวกั​ับพื้่�นที่​่ ่� �สํ​ําหรั​ับยานพาหนะตามวรรค หนึ่​่�ง ให้​้เป็​็นไปตามที่​่�กํ​ําหนดท้​้ายกฎกระทรวงนี้​้� ข้​้อ ๒๙/๒ อาคารสู​ูงหรื​ืออาคารขนาดใหญ่​่พิ​ิเศษ ที่​่�เป็​็นอาคารสาธารณะต้​้องจั​ัด ให้​้มี​ีพื้​้�นที่​่�หรื​ือตํ​ําแหน่​่งเพื่​่�อติ​ิดตั้​้�งเครื่​่�องฟื้​้�นคื​ืนคลื่​่�นหั​ัวใจด้​้วยไฟฟ้​้าแบบอั​ัตโนมั​ัติ​ิ (Automated External Defibrillator : AED) โดยรายละเอี​ียดของเครื​ืองฟื้​้�นคื​ืนคลื่​่นหั � ัวใจ ด้​้วยไฟฟ้​้าแบบอั​ัตโนมั​ัติ​ิ จํ​ํานวน ตํ​ําแหน่​่ง และระบบการติ​ิดตั้​้�ง ให้​้เป็​็นไปตามมาตรฐาน การปฏิ​ิบั​ัติ​ิการฉุ​ุกเฉิ​ินที่​่�คณะกรรมการการแพทย์​์ฉุ​ุกเฉิ​ินประกาศกํ​ําหนด

หมวด ๓ระบบบํ​ําบั​ัดนํ​ําเสี​ียและการระบายนํ้ำำ��ทิ้​้�ง ข้​้อ ๓๐ การออกแบบและการคํ​ํานวณรายการระบบบํ​ําบั​ัดนํ​ําเสี​ียและการระบาย นํ้ำำ��ทิ้​้�งของอาคารสู​ูงหรื​ืออาคารขนาดใหญ่​่พิ​ิเศษต้​้องดํ​ําเนิ​ินการโดยผู้​้�ได้​้รั​ับใบอนุ​ุญาต เป็​็นผู้​้�ประกอบวิ​ิชาชี​ีพวิ​ิศวกรรมควบคุ​ุมตั้​้�งแต่​่ประเภทสามั​ัญวิ​ิศวกรขึ้​้�นไปตามกฎหมาย ว่​่าด้​้วยวิ​ิชาชี​ีพวิ​ิศวกรรม ข้​้อ ๓๑ การระบายน้ำำ��ฝนออกจากอาคารสู​ูงหรื​ืออาคารขนาดใหญ่​่พิ​ิเศษจะ ระบายลงสู่​่�แหล่​่งรองรั​ับน้ำำ��ทิ้​้�งโดยตรงได้​้แต่​่ต้​้องไม่​่ก่​่อให้​้เกิ​ิดภยั​ันตรายต่​่อสุ​ุขภาพชี​ีวิ​ิต ร่​่างกาย หรื​ือทรั​ัพย์​์สินิ หรื​ือกระทบกระเทื​ือนต่​่อการรั​ักษาคุ​ุณภาพสิ่​่�งแวดล้​้อม ข้​้อ ๓๒ ระบบบํ​ําบั​ัดนํ​ําเสี​ียจะแยกเป็​็นระบบอิ​ิสระเฉพาะอาคารหรื​ือเป็​็นระบบ รวมของส่​่วนกลางก็​็ได้​้ แต่​่ต้​้องไม่​่ก่​่อให้​้เกิ​ิดเสี​ียง กลิ่​่�น ฟอง กาก หรื​ือสิ่​่�งอื่​่�นใดที่​่�เกิ​ิดจาก การบํ​ําบั​ัดนั้​้�นจนถึ​ึงขนาดที่​่�อาจเกิ​ิดภยั​ันตรายต่​่อสุ​ุขภาพ ชี​ีวิ​ิต ร่​่างกายหรื​ือทรั​ัพย์​์สิ​ิน กระทบกระเทื​ือนต่​่อการรั​ักษาคุ​ุณภาพสิ่​่�งแวดล้​้อมหรื​ือความเดื​ือดร้​้อนรํ​ําคาญแก่​่ ประชาชนผู้​้�อยู่​่�อาศั​ัยใกล้​้เคี​ียง ข้​้อ ๓๓ น้ำำ��เสี​ียต้​้องผ่​่านระบบบํ​ําบั​ัดนํ​ําเสี​ียจนเป็​็นน้ำำ��ทิ้​้�งก่​่อนระบายสู่​่�แหล่​่ง รองรั​ับน้ำำ��ทิ้​้�งโดยคุ​ุณภาพน้ำำ��ทิ้​้�งให้​้เป็​็นไปตามประกาศสํ​ํานั​ักงานคณะกรรมการสิ่​่�ง แวดล้​้อมแห่​่งชาติ​ิ เรื่​่�องกํ​ําหนดมาตรฐานคุ​ุณภาพน้ำำ�ทิ้​้ � �งจากอาคาร ข้​้อ ๓๔ ทางระบายน้ำำ��ทิ้​้�งต้​้องมี​ีลั​ักษณะที่​่�สามารถตรวจสอบและทํ​ําความสะอาด ได้​้โดยสะดวก ในกรณี​ีที่​่�ทางระบายน้ำำ��เป็​็นแบบท่​่อปิ​ิดต้​้องมี​ีบ่​่อสํ​ําหรั​ับตรวจการระบาย น้ำำ��ทุ​ุกระยะไม่​่เกิ​ิน ๘.๐๐ เมตร และทุ​ุกมุ​ุมเลี้​้�ยวด้​้วย ข้​้อ ๓๕ ในกรณี​ีที​ีแหล่​่งรองรั​ับน้ำำ��ทิ้​้�งมี​ีขนาดไม่​่เพี​ียงพอจะรองรั​ับน้ำำ��ทิ้​้�งที่​่�ระบาย จากอาคารในชั่​่�วโมงการใช้​้น้ำำ��สู​ูงสุ​ุดให้​้มี​ีที่​่�พั​ักน้ำำ��ทิ้​้�งเพื่​่�อรองรั​ับปริ​ิมาณน้ำำ��ทิ้​้�งที่​่�เกิ​ินกว่​่า แหล่​่งรองรั​ับน้ำำ��ทิ้​้�งจะรั​ับได้​้ก่​่อนที่​่�จะระบายสู่​่�แหล่​่งรองรั​ับน้ำำ��ทิ้​้�ง

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

หมวด ๔ ระบบประปา ข้​้อ ๓๖ อาคารสู​ูงหรื​ืออาคารขนาดใหญ่​่พิเิ ศษต้​้องมี​ีที่​่เ� ก็​็บน้ำำ��ใช้​้สํ​ํารองที่​่�สามารถ จ่​่ายน้ำำ��ในชั่​่�วโมงการใช้​้น้ำำ��สู​ูงสุ​ุดได้​้ ไม่​่น้อ้ ยกว่​่า ๒ ชั่​่�วโมง และต้​้องมี​ีระบบท่​่อจ่​่ายน้ำำ�� ประปาที่​่�มีแี รงดั​ันน้ำำ��ในท่​่อจ่​่ายน้ำำ��และปริ​ิมาณน้ำำ��ประปาดั​ังต่​่อไปนี้​้� (๑)แรงดั​ันน้ำำ��ในระบบท่​่อจ่​่ายน้ำำ��ที่​่จุ� ดุ น้ำำ��เข้​้าเครื่​่อ� งสุ​ุขภั​ัณฑ์​์ต้อ้ งมี​ีแรงดั​ันใน ชั่​่�วโมงการใช้​้น้ำำ��สู​ูงสุ​ุดไม่​่น้อ้ ย กว่​่า ๐.๑ เมกะปาสกาลมาตร (๒)ปริ​ิมาณการใช้​้น้ำำ��สํ​ําหรั​ับจ่า่ ยให้​้แก่​่ผู้​้� ใช้​้น้ำำ��ทั้​้�งอาคารสํ​ําหรั​ับประเภทเครื่​่อ� ง สุ​ุขภั​ัณฑ์​์แต่​่ละชนิ​ิดให้​้เป็​็นไปตามหลั​ักเกณฑ์​์ ข้​้อ ๓๗ ระบบท่​่อจ่​่ายน้ำำ��ต้​้องมี​ีวิ​ิธี​ีป้​้องกั​ันมิ​ิให้​้สิ่​่�งปนเปื้​้�อนจากภายนอกเข้​้าไปใน ท่​่อจ่​่ายน้ำำ��ได้​้ หมวด ๕ ระบบกํ​ําจั​ัดขยะมู​ูลฝอย ข้​้อ ๓๘ ในอาคารสู​ูงหรื​ืออาคารขนาดใหญ่​่พิ​ิเศษต้​้องมี​ีการจั​ัดเก็​็บขยะมู​ูลฝอยโดย วิ​ิธี​ีขนลํ​ําเลี​ียงหรื​ือทิ้​้�งลงปล่​่องทิ้​้�งมู​ูลฝอย ข้​้อ ๓๙ การคิ​ิดปริ​ิมาณมู​ูลฝอยที่​่�เกิ​ิดขึ้​้�นในอาคาร ให้​้คิ​ิดจากอั​ัตราการใช้​้ (๑) การใช้​้เพื่​่�อการอยู่​่�อาศั​ัย ปริ​ิมาณมู​ูลฝอยไม่​่น้​้อยกว่​่า ๒.๔๐ ลิ​ิตร ต่​่อคนต่​่อวั​ัน (๒) การใช้​้เพื่​่�อการพาณิ​ิชยกรรมหรื​ือการอื​ืน ปริ​ิมาณมู​ูลฝอยไม่​่น้​้อยกว่​่า ๐.๔ ลิ​ิตร ต่​่อพื้​้�นที่​่�หนึ่​่�งตารางเมตรต่​่อวั​ัน ข้​้อ ๔๐ อาคารสู​ูงหรื​ืออาคารขนาดใหญ่​่พิ​ิเศษต้​้องจั​ัดให้​้มี​ีที่​่�พั​ักรวมมู​ูลฝอย หมวด ๖ ระบบลิ​ิฟต์​์ ข้​้อ๔๔/๑ อาคารสู​ูงที​ีเป็​็นอาคารสาธารณะหรื​ืออาคารขนาดใหญ่​่พิ​ิเศษที่​่�เป็​็น อาคารสาธารณะที่​่�มี​ีสี่​่�ชั้​้�นขึ้​้�นไป ต้​้องจั​ัดให้​้มี​ีลิ​ิฟต์​์สํ​ําหรั​ับเคลื่​่�อนย้​้ายผู้​้�ประสบภั​ัยหรื​ือผู้​้� ป่​่วยฉุ​ุกเฉิ​ินอย่​่างน้​้อยหนึ่​่�งชุ​ุดซึ​ึงมี​ีรายละเอี​ียดอย่​่างน้​้อย ดั​ังต่​่อไปนี​ี (๑) มี​ีขนาดมวลบรรทุ​ุกไม่​่น้​้อยกว่​่า ๑,๒๐๐ กิ​ิโลกรั​ัม (๒) มี​ีความกว้​้างภายในไม่​่น้​้อยกว่​่า ๑.๑๕ เมตร ความลึ​ึกไม่​่น้​้อยกว่​่า ๒.๓๐ เมตร (๓) สามารถจอดได้​้ทุ​ุกชั้​้�นของอาคาร ลิ​ิฟต์​์โดยสารหรื​ือลิ​ิฟต์​์ดั​ับเพลิ​ิงที่​่�มี​ีรายละเอี​ียดตามวรรคหนึ่​่�ง สามารถนํ​ํามาใช้​้ เป็​็นลิ​ิฟต์​์สํ​ําหรั​ับเคลื่​่�อนย้​้ายผู้​้�ประสบภั​ัยหรื​ือผู้​้�ป่​่วยฉุ​ุกเฉิ​ินได้​้ ข้​้อ ๔๕ ในปล่​่องลิ​ิฟต์​์ห้​้ามติ​ิดตั้​้�งท่​่อสายไฟฟ้​้า ท่​่อส่​่งน้ำำ�� ท่​่อระบายน้ำำ�� และ อุ​ุปกรณ์​์ต่​่าง ๆ เว้​้นแต่​่เป็​็นส่​่วนประกอบของลิ​ิฟต์​์หรื​ือจํ​ําเป็​็นสํ​ําหรั​ับการทํ​ํางานและ การดู​ูแลรั​ักษาลิ​ิฟต์​์ ข้​้อ ๔๖ ลิ​ิฟต์​์ต้อ้ งมี​ีระบบและอุ​ุปกรณ์​์การทํ​ํางานที่​่�ให้​้ความปลอดภั​ัยด้​้านสวั​ัสดิภิ าพ และสุ​ุขภาพของผู้โ้� ดยสาร

๒.๒.๓ กฎกระทรวงกำำ�หนดสิ่​่�งอำำ�นวยความสะดวกในอาคาร สำำ�หรั​ับผู้​้�พิ​ิการ หรื​ือทุ​ุพพลภาพ และคนชรา พ.ศ. ๒๕๔๘ ข้​้อ ๓ อาคารประเภทและลั​ักษณะดั​ังต่​่อไปนี้​้� ต้​้องจั​ัดให้​้มี​ีสิ่​่�งอำำ�นวยความสะดวก สำำ�หรั​ับผู้​้�พิ​ิการหรื​ือทุ​ุพพลภาพ และคนชราตามที่​่�กำ�ำ หนดในกฎกระทรวงนี้​้� ในบริ​ิเวณที่​่� เปิ​ิดให้​้บริ​ิการแก่​่บุ​ุคคลทั่​่�วไป (๑) อาคารที่​่�ให้​้บริ​ิการสาธารณะ ได้​้แก่​่ โรงมหรสพ หอประชุ​ุม โรงแรม สถาน ศึ​ึกษา หอสมุ​ุด อาคารประกอบของสนามกี​ีฬากลางแจ้​้งหรื​ือสนามกี​ีฬาในร่​่ม ตลาด ห้​้างสรรพสิ​ินค้​้า ศู​ูนย์​์การค้​้า สถานบริ​ิการ ฌาปนสถาน ศาสนสถาน พิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑสถาน และสถานี​ีขนส่​่งมวลชน หมวด ๑ ป้​้ายแสดงสิ่​่�งอำำ�นวยความสะดวก ข้​้อ ๔ อาคารตามข้​้อ ๓ ต้​้องจั​ัดให้​้มี​ีป้​้ายแสดงสิ่​่�งอำำ�นวยความสะดวกสำำ�หรั​ับผู้​้� พิ​ิการหรื​ือทุ​ุพพลภาพ และคนชรา ตามสมควร โดยมี​ีรายละเอี​ียดดั​ังต่​่อไปนี้​้� (๑) สั​ัญลั​ักษณ์​์รูปู ผู้​้�พิ​ิการ (๒)เครื่​่�องหมายแสดงทางไปสู่​่�สิ่​่�งอำำ�นวยความสะดวกสำำ�หรั​ับผู้​้�พิ​ิการหรื​ือ ทุ​ุพพลภาพ และคนชรา (๓) สั​ัญลั​ักษณ์​์ หรื​ือตั​ัวอั​ักษรแสดงประเภทของสิ่​่�งอำำ�นวยความสะดวกสำำ�หรั​ับ ผู้​้�พิ​ิการหรื​ือทุ​ุพพลภาพ และคนชรา หมวด ๒ ทางลาดและลิ​ิฟต์​์ ข้​้อ ๗ อาคารตามข้​้อ ๓ หากระดั​ับพื้​้�นภายในอาคาร หรื​ือระดั​ับพื้​้�นภายในอาคาร กั​ับภายนอกอาคาร หรื​ือระดั​ับพื้​้�นทางเดิ​ินภายนอกอาคารมี​ีความต่​่างระดั​ับกั​ันเกิ​ิน ๒๐ มิ​ิลลิ​ิเมตร ให้​้มี​ีทางลาดหรื​ือลิ​ิฟต์​์ระหว่​่างพื้​้�นที่​่�ต่​่างระดั​ับกั​ัน แต่​่ถ้​้ามี​ีความต่​่างระดั​ับกั​ัน ไม่​่เกิ​ิน ๒๐ มิ​ิลลิ​ิเมตร ต้​้องปาดมุ​ุมพื้​้�นส่​่วนที่​่�ต่​่างระดั​ับกั​ันไม่​่เกิ​ิน ๔๕ องศา ข้​้อ ๙ อาคารตามข้​้อ ๓ ที่​่�มีจำี ำ�นวนชั้​้�นตั้​้�งแต่​่สองชั้​้�นขึ้​้�นไปต้​้องจั​ัดให้​้มี​ีลิ​ิฟต์​์หรื​ือ ทางลาดที่​่�ผู้​้�พิ​ิการหรื​ือทุ​ุพพลภาพ และคนชราใช้​้ได้​้ระหว่​่างชั้​้�นของอาคาร หมวด ๓ บั​ันได ข้​้อ ๑๑ อาคารตามข้​้อ ๓ ต้​้องจั​ัดให้​้มี​ีบั​ันไดที่​่�ผู้​้�พิ​ิการหรื​ือทุ​ุพพลภาพ และคนชรา ใช้​้ได้​้อย่​่างน้​้อยชั้​้�นละ ๑ แห่​่ง โดยต้​้องมี​ีลั​ักษณะ ดั​ังต่​่อไปนี้​้� (๑) มี​ีความกว้​้างสุ​ุทธิ​ิไม่​่น้​้อยกว่​่า ๑,๕๐๐ มิ​ิลลิ​ิเมตร (๒) มี​ีชานพั​ักทุ​ุกระยะในแนวดิ่​่�งไม่​่เกิ​ิน ๒,๐๐๐ มิ​ิลลิ​ิเมตร (๓) มี​ีราวบั​ันไดทั้​้�งสองข้​้าง โดยให้​้ราวมี​ีลั​ักษณะตามที่​่�กำำ�หนดในข้​้อ ๘(๗) (๔) ลู​ูกตั้​้�งสู​ูงไม่​่เกิ​ิน ๑๕๐ มิ​ิลลิ​ิเมตร ลู​ูกนอนเมื่​่�อหั​ักส่​่วนที่​่�ขั้​้�นบั​ันไดเหลื่​่�อมกั​ัน ออกแล้​้วเหลื​ือความกว้​้างไม่​่น้​้อยกว่​่า ๒๘๐ มิ​ิลลิ​ิเมตร และมี​ีขนาดสม่ำำ�� เสมอตลอดช่​่วง

บั​ันได ในกรณี​ีที่​่�ขั้​้�นบั​ันไดเหลื่​่�อมกั​ันหรื​ือมี​ีจมู​ูกบั​ันไดให้​้มี​ีระยะเหลื่​่�อมกั​ันได้​้ไม่​่เกิ​ิน ๒๐ มิ​ิลลิ​ิเมตร (๕) พื้​้�นผิ​ิวของบั​ันไดต้​้องใช้​้วั​ัสดุที่​ุ่ �ไม่​่ลื่​่�น (๖) ลู​ูกตั้​้�งบั​ันไดห้​้ามเปิ​ิดเป็​็นช่​่องโล่​่ง (๗) มี​ีป้​้ายแสดงทิ​ิศทาง ตำำ�แหน่​่ง หรื​ือหมายเลขชั้​้�นของอาคารที่​่�คนพิ​ิการ ทางการมองเห็​็น และคนชราสามารถทราบความหมายได้​้ ตั้​้�งอยู่​่�บริ​ิเวณทางขึ้​้�นและทาง ลงของบั​ันไดที่​่�เชื่​่�อมระหว่​่างชั้​้�นของอาคาร หมวด ๔ ที่​่�จอดรถ ข้​้อ ๑๒ อาคารตามข้​้อ ๓ ต้​้องจั​ัดให้​้มี​ีที่​่�จอดรถสำำ�หรั​ับผู้​้�พิ​ิการหรื​ือทุ​ุพพลภาพ และคนชรา อย่​่างน้​้อยตามอั​ัตราส่​่วน ดั​ังนี้​้� (๑) ถ้​้าจำำ�นวนที่​่�จอดรถตั้​้�งแต่​่ ๑๐ คั​ัน แต่​่ไม่​่เกิ​ิน ๕๐ คั​ัน ให้​้มี​ีที่​่�จอดรถสำำ�หรั​ับ ผู้​้�พิ​ิการหรื​ือทุ​ุพพลภาพ และคนชราอย่​่างน้​้อย ๑ คั​ัน (๒) ถ้​้าจำำ�นวนที่​่�จอดรถตั้​้�งแต่​่ ๕๑ คั​ัน แต่​่ไม่​่เกิ​ิน ๑๐๐ คั​ัน ให้​้มี​ีที่​่�จอดรถ สำำ�หรั​ับผู้​้�พิ​ิการหรื​ือทุ​ุพพลภาพ และคนชราอย่​่างน้​้อย ๒ คั​ัน (๓) ถ้​้าจำำ�นวนที่​่�จอดรถตั้​้�งแต่​่ ๑๐๑ คั​ัน ขึ้​้�นไป ให้​้มี​ีที่​่�จอดรถสำำ�หรั​ับผู้​้�พิ​ิการ หรื​ือทุ​ุพพลภาพ และคนชราอย่​่างน้​้อย ๒ คั​ัน และเพิ่​่�มขึ้​้�นอี​ีก ๑ คั​ัน สำำ�หรั​ับทุ​ุก ๆ จำำ�นวนรถ ๑๐๐ คั​ันที่​่�เพิ่​่�มขึ้​้�น เศษของ ๑๐๐ คั​ัน ถ้​้าเกิ​ินกว่​่า ๕๐ คั​ัน ให้​้คิ​ิดเป็​็น ๑๐๐ คั​ัน หมวด ๕ ทางเข้​้าอาคาร ทางเดิ​ินระหว่​่างอาคาร และทางเชื่​่�อมระหว่​่างอาคาร ข้​้อ ๑๕ อาคารตามข้​้อ ๓ ต้​้องจั​ัดให้​้มี​ีทางเข้​้าอาคารเพื่​่�อให้​้ผู้​้�พิ​ิการหรื​ือทุ​ุพพลภาพ และคนชราเข้​้าใช้​้ได้​้โดยมี​ีลั​ักษณะ ดั​ังต่​่อไปนี้​้� (๑) เป็​็นพื้​้�นผิ​ิวเรี​ียบเสมอกั​ัน ไม่​่ลื่​่�น ไม่​่มี​ีสิ่​่�งกี​ีดขวาง หรื​ือส่​่วนของอาคารยื่​่�นล้ำ�ำ� ออกมาเป็​็นอุ​ุปสรรคหรื​ืออาจทำำ�ให้​้เกิ​ิดอั​ันตรายต่​่อผู้​้�พิ​ิการหรื​ือทุ​ุพพลภาพ และคนชรา (๒) อยู่​่�ในระดั​ับเดี​ียวกั​ับพื้​้�นถนนภายนอกอาคารหรื​ือพื้​้�นลานจอดรถ ในกรณี​ี ที่​่�อยู่​่�ต่​่างระดั​ับ ต้​้องมี​ีทางลาดที่​่�สามารถขึ้​้�นลงได้​้สะดวก และทางลาดนี้​้�ให้​้อยู่​่�ใกล้​้ที่​่�จอด รถ หมวด ๗ ห้​้องส้​้วม ข้​้อ ๒๐ อาคารตามข้​้อ ๓ ที่​่�จั​ัดให้​้มี​ีห้​้องส้​้วมสำำ�หรั​ับบุ​ุคคลทั่​่�วไป ต้​้องจั​ัดให้​้มี​ีห้​้อง ส้​้วมสำำ�หรั​ับผู้​้�พิ​ิการหรื​ือทุ​ุพพลภาพ และคนชราเข้​้าใช้​้ได้​้อย่​่างน้​้อย ๑ ห้​้องในห้​้องส้​้วม นั้​้�นหรื​ือจะจั​ัดแยกออกมาอยู่​่�ในบริ​ิเวณเดี​ียวกั​ันกั​ับห้​้องส้​้วมสำำ�หรั​ับบุ​ุคคลทั่​่�วไปก็​็ได้​้ ระยะร่​่นอาคารจากแหล่​่งน้ำำ��สาธารณะ (กฎกระทรวงฉบั​ับที่​่� ๕๕) แหล่​่งน้ำำ��ขนาดใหญ่​่ เช่​่น บึ​ึง ทะเลสาบ ทะเล เช่​่น กว๊​๊านพะเยา อ่​่าวไทย เป็​็นต้น้ ให้​้ ถอยร่​่นอาคารอย่​่างน้​้อย ๑๒ เมตร นั​ับที่​่ร� ะดั​ับน้ำ�ขึ้​้ ำ� นป � กติ​ิสู​ูงสุ​ุดประจำำ�วันั

29

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำ�ำ� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๐๓ การวิ​ิเคราะห์​์ที่​่ตั้​้� �งโครงการ ๓.๑ การวิ​ิเคราะห์​์ทำำ�เลที่​่ตั้​้� �ง สถานที่​่�ตั้​้�ง

สั​ังกั​ัด ขนาดพื้​้�นที่​่� ทิ​ิศเหนื​ือ ทิ​ิศตะวั​ันออก ทิ​ิศใต้​้ ทิ​ิศตะวั​ันตก

: สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง ศู​ูนย์​์วิ​ิจั​ัยและพั​ัฒนาประมงอ่​่าวไทยฝั่​่�งตะวั​ันออก(ระยอง) ที่​่�อยู่​่� เลขที่​่� ๒ หมู่​่� ๒ ตำำ�บลเพ อำำ�เภอเมื​ืองระยอง จั​ังหวั​ัดระยอง ๒๑๑๖๐ : ศู​ูนย์​์วิ​ิจั​ัยและพั​ัฒนาประมงอ่​่าวไทยฝั่​่�งตะวั​ันออก(ระยอง) : มี​ีพื้​้�นที่​่�ทั้​้�งหมด ๒๓ ไร่​่ (๓๖,๘๐๐ ตร.ม.) : อ่​่าวบ้​้านเพ : ทะเลระยอง : อุ​ุทยานแห่​่งชาติ​ิเขาแหลมหญ้​้า : ถนนทางเข้​้า ศู​ูนย์​์วิ​ิจั​ัยและพั​ัฒนาประมงอ่​่าวไทยฝั่​่�งตะวั​ัน ออก (ระยอง)

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สัตั ว์​์น้ำ��ำ จั​ังหวั​ัดระยองตั้​้ง� อยู่​่�ภายในศู​ูนย์วิ์ จัิ ยั และพั​ัฒนาประมงอ่​่าวไทย ฝั่​่ง� ตะวั​ันออก (ระยอง) และดู​ูแลโดยกรมประมงร่​่วมกั​ับศูนย์ ู วิ์ จัิ ยั และพั​ัฒนาประมงอ่​่าวไทยฝั่​่ง� ตะวั​ันออก เป็​็นสถานที่​่�ซึ่ง�่ รวบรวมและจั​ัดแสดงพั​ันธุ์​์�สัตั ว์​์ทะเลมี​ีชีวิี ติ ปลาทะเลสวยงาม และ สั​ัตว์​์ทะเลที่​่�หายาก เพื่​่อ� ให้​้ความรู้​้�แก่​่เยาวชน นั​ักเรี​ียน นั​ักศึ​ึกษา และบุ​ุคคลทั่​่�วไป ผู้เ้� ข้​้ามาเยี่​่ย� ม ชมอยู่​่�ติดิ กั​ับทะเลระยอง ใกล้​้แหล่​่งท่​่องเที่​่ย� วที่​่�สำ�คั ำ ญั ของจั​ังหวั​ัดระยอง เช่​่น เกาะเสม็​็ด ตลาด บ้​้านเพ ท่​่าเรื​ือเพ หาดแม่​่รำ�พึ​ึ ำ ง สวนพฤกษศาสตร์​์ระยอง

รู​ูปที่​่� ๓.๐๑ ภาพแสดงตำำ�แหน่​่งที่​่�ตั้​้�งโครงการ

30

รู​ูปที่​่� ๓.๐๒ ภาพแสดงตำำ�แหน่​่งที่​่�ตั้​้�งโครงการ

รู​ูปที่​่�๓.๐๓ ภาพแสดงตำำ�แหน่​่งอาคารโดยรอบ

รู​ูปที่​่� ๓.๐๔ ภาพแสดงเส้​้นทางสั​ัญจรภายในโครงการ

รู​ูปที่​่� ๓.๐๕ ภาพแสดงตำำ�แหน่​่งจุ​ุดจอดรถประจำำ�ทาง

รู​ูปที่​่� ๓.๐๖ ภาพแสดงตำำ�แหน่​่งพื้​้�นที่​่�สี​ีเขี​ียว

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๓.๒ หลั​ักเกณฑ์​์ในการวิ​ิเคราะห์​์ที่​่�ตั้​้�ง จากการกำำ�หนดรู​ูปแบบของโครงการในขั้​้�นตอนการทำำ�โปรแกรม ทำำ�ให้​้ได้​้หลั​ัก เกณฑ์​์สำำ�คั​ัญที่​่�ใช้​้ในการพิ​ิจารณาเลื​ือกทำำ�เลที่​่�ตั้​้�งและสถานที่​่�ตั้​้�งโครงการเพื่​่�อตอบรั​ับ กั​ับรู​ูปแบบโครงการซึ่​่�งได้​้กำำ�หนดลั​ักษณะไว้​้ว่​่า เป็​็นโครงการมี​ีหน้​้าที่​่�ในการเผยแพร่​่ ความรู้​้�และปลู​ู ก จิ​ิ ต สำำ�นึ​ึ กให้​้ กั​ั บป ระชาชนทั่​่� ว ไปเกี่​่� ย วกั​ั บพั​ั นธ์ุ​ุ�สั​ั ต ว์​์ น้ำำ��ต่​่ า งๆและ ทรั​ัพยากรธรรมชาติ​ิทางน้ำำ�� ในรู​ูปแบบของสถานที่​่�ท่​่องเที่​่�ยวที่​่�มี​ีความน่​่าสนใจและ สร้​้างความประทั​ับใจให้​้กั​ับประชาชนและนั​ักท่​่องเที่​่�ยวที่​่�เข้​้าชมโครงการ โดยมี​ีหลั​ัก เกณฑ์​์การพิ​ิจารณาดั​ังนี้​้� ๑.) พื้​้�นที่​่�ตั้​้�งโครงการควรตั้​้�งอยู่​่�ใกล้​้ทะเลเพื่​่�อให้​้สามารถรองรั​ับระบบยั​ังชี​ีพของ สั​ัตว์​์น้ำำ��ในโครงการได้​้ ๒.) ที่​่�ตั้​้�งโครงการมี​ีขนาดพื้​้�นที่​่�ที่​่�กว้​้างเหมาะสมกั​ับการรองรั​ับระบบยั​ังชี​ีพสั​ัตว์​์ ส่​่วนจั​ัดแสดงและสามารถรองรั​ับผู้​้�คนจำำ�นวนมากได้​้ ๓.) มี​ีถนนทางเข้​้าถึ​ึงพื้​้�นที่​่�ที่​่�กว้​้างสามารถขนย้​้ายสั​ัตว์​์ใหญ่​่ได้​้สะดวกหรื​ืออยู่​่�ติ​ิดกั​ับ ทะเลเพื่​่�อการขนส่​่งสั​ัตว์​์ มี​ีขนาดที่​่�มากกว่​่า ๑๒ เมตร ๔.) สามารถเข้​้าถึ​ึงได้​้ง่​่ายทั้​้�งรถยนต์​์ส่วนบุ ่ ุคคล รถสาธารณะและรถประจำำ�ทาง ปรั​ับอากาศรั​ับส่​่งนั​ักเรี​ียน ๕.) พื้​้�นที่​่�โครงการตั้​้�งอยู่​่�ในบริ​ิเวณที่​่�สามารถเชื่​่�อมต่​่อกั​ับพื้​้�นที่​่�ท่​่องเที่​่�ยวภายในพื้​้�น ที่​่�อื่​่�นๆได้​้เพื่​่�อเชื่​่�อมโยงการท่​่องเที่​่�ยว ๖.) บริ​ิบทในพื้​้�นที่​่�มี​ีทิ​ิวทั​ัศน์​์โดยรอบที่​่�สวยงาม ๗.) มี​ีหน่​่วยงานที่​่�รั​ับรองและดู​ูแลภายในโครงการ ๘.) มี​ีสิ่​่�งอำำ�นวยความสะดวกโดยรอบพื้​้�นที่​่� เช่​่น ท่​่ารถ ร้​้านอาหาร ตลาดและที่​่�พั​ัก

ท่​่าเรื​ือเพ (เดิ​ินทางไปเกาะเสม็​็ด)

รู​ูปที่​่� ๓.๐๘ ภาพแสดงท่​่าเรื​ือเพ ที่​่�มา : NamJai Blog , 2017 , http://izple.namjai.cc/ e202451.html

ระยอง หาดสวนสน หาดแม่ราํ พึง

SITE

เกาะเสม็ด

รู​ูปที่​่� ๓.๐๗ ภาพแสดงบริ​ิเวณพื้​้�นที่​่�โดยรอบโครงการ

บริ​ิเวณโดยรอบพื้​้�นที่​่โ� ครงการจะประกอบไปด้​้วย แหล่​่งชุ​ุมชน ที่​่พั� กั ร้​้านอาหาร ร้​้าน ขายของฝาก อุ​ุทยานแห่​่งชาติ​ิ ชายหาด ท่​่าเรื​ือไปเกาะเสม็​็ด ซึ่​่ง� เป็​็นแหล่​่งท่​่องเที่​่ย� วที่​่�สำ�คั ำ ญั ของระยอง และพื้​้นที่​่ � โ� ดยรอบยั​ังมี​ีระบบนิ​ิเวศทางธรรมชาติ​ิที่​่ส� มบู​ูรณ์​์ทั้​้ง� ป่​่าชายเลน ทะเล ภู​ูเขา ที่​่ส� ามารถเข้​้าไปท่​่องเที่​่ย� วและเรี​ียนรู้​้�ได้​้

ที่าเร่อ

วิัด

ชุ​ุมชุนิ

จัุดชุมวิ​ิวิ

โรงเรียนิ

ทีางหลัวิง

ที​ี�พัก

ชุายหาด

ซึ่อย

ตลัาดที้องถิ�นิ

อุ​ุทยานเขาแหลมหญ้​้า

หาดแม่​่รำ�พึ​ึ ำ ง

เกาะเสม็​็ด

รู​ูปที่​่� ๓.๐๙ ภาพแสดงอุ​ุทยานเขาแหลมหญ้​้า ที่​่�มา : Thailand Tourism Directory , 2022 , https:// thailandtourismdirectory.go.th/th/attraction/1776

รู​ูปที่​่� ๓.๑๐ ภาพแสดงหาดแม่​่รำำ�พึ​ึง ที่​่�มา : Thailand Tourism Directory , 2019 , https:// thailandtourismdirectory.go.th/th/attraction/3091

รู​ูปที่​่� ๓.๑๑ ภาพแสดงเกาะเสม็​็ด ที่​่�มา : Sanook , 2017 , https://www.sanook.com/ travel/949704/gallery/310861/

ร้านิอาหาร

ถนินิในิชุ​ุมชุนิ

ตลาดบ้​้านเพ

รู​ูปที่​่� ๓.๑๒ ภาพแสดงตลาดบ้​้านเพ ที่​่�มา : Thai-Tour , 2017 , https://www.thai-tour. com/place/1279 31

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำ�ำ� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๓.๓ ทั​ัศนี​ียภาพโดยรอบโครงการ

รู​ูปที่​่� ๓.๑๓ ภาพแสดงตำำ�แหน่​่งมุ​ุมมองภายในโครงการ

พื้​้�นที่​่�ตั้​้�งโครงการสถานแสดงพั​ันธ์ุ​ุ�สั​ัตว์​์นํ้​้�า เป็​็นตำำ�แหน่​่งที่​่�ตั้​้�งโครงการที่​่�มี​ีความสวยงามมากโดยท่ี่​่�มี​ีทะเลล้​้อมรอบโครงการ ๓ ด้​้าน และแต่​่ละด้​้านก็​็มี​ีทั​ัศนี​ียภาพที่​่�แตกต่​่างออก ไป มี​ีความเป็​็นธรรมชาติ​ิในพื้​้�นที่​่�เห็​็นท้​้องทะเล ป่​่าไม้​้ ภู​ูเขา หมู่​่�เกาะต่​่างๆและมี​ีพื้​้�นที่​่�ทางวั​ัฒนธรรมของชาวประมงพื้​้�นถิ่​่�นอยู่​่�ภายในพื้​้�นที่​่�โครงการ

32

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๑.) มุ​ุม มองจากบริ​ิเวณสวนสาธารณะริ​ิ ม หาด มองเข้​้า มายั​ัง พื้​้�นที่​่ � โ ครงการ บริ​ิ บทโดยรอบจะประกอบไปด้​้ว ยทะเลและพื้​้�นที่​่ �สี ีเขี​ีย ว มองมาเห็​็นโครงการ ตั้​้�ง อยู่​่�บริ​ิเวณส่​่วนที่​่ �ยื่ ่ �น ออกไปในทะเล ๒.) มุ​ุม มองจากพื้​้�นที่​่ � โ ครงการมองออกไปทางบริ​ิเวณอ่​่า วเพ บริ​ิเวณนี้​้�เป็​็นพื้​้นที่​่ � � โล่​่ง และเป็​็น ส่​่วน ของอ่​่า วเพ ที่​่�ระดั​ับน้ำ ำ � �จ ะตื้​้�น และเมื่​่ อ� น้ำำ � �ล ดบริ​ิเวณตรงนี้​้�จ ะ เป็​็นดิ ิน เลน พื้​้�นที่​่ ต� รงนี้​้�มี ีต้น้ โกงกางเกิ​ิด ตามธรรมชาติ​ิอยู่​่�จำำ �นวน หนึ่​่ง� มองออก ไปจะเห็​็น ชุ​ุม ชนที่​่�อยู่​่�บริ​ิเวณริ​ิมอ่​่า วและเห็​็น เขายายดาอยู่​่�ไกลๆเป็​็น แนวสั​ัน เขา ๓.) มุ​ุม มองจากส่​่วนที่​่ �ยื่ ่ �น ออกไปในทะเลระยอง เป็​็นจุ ดุ ที่​่�ม องเห็​็นท ะเลในมุ​ุม กว้​้า งและเป็​็นจุ ดุ ที่​่�มี ี ทั ัศน วิ​ิสั ัย ที่​่�ดี ี ที่​่ �สุ ดุ ในพื้​้�นที่​่ � โ ครงการ เป็​็นจุ ดุ ที่​่�เห็​็นท ะเล ล้​้อ มพื้​้�นที่​่ � โ ครงการทั้​้�ง ๓ ด้​้า นทั้​้�ง ๓ ด้​้า นยั​ัง มี​ีภู เู ขาที่​่�อ ยู่​่�ล้​้อ มพื้​้�นที่​่ � โ ครงการ อี​ีก ด้​้ว ย ทางด้​้า นอ่​่า วเพคื​ือเขายายดา ทางด้​้า นทะเลระยองคื​ืออุ​ุท ยานแห่​่ง ชาติ​ิ ห มู่​่�เกาะเสม็​็ด และทางด้​้า นท่​่า จอดเรื​ือประมงคื​ือภู​ูเขาในอุ​ุท ยานแห่​่ง ชาติ​ิ เขาแหลมหญ้​้า ๔.) มุ​ุมมองจากพื้​้�นที่​่� โครงการมองออกไปที่​่�บริเิ วณท่​่าจอดเรื​ือประมงพื้​้�นถิ่​่น� บริ​ิเวณนี้​้� จะเป็​็นบริเิ วณที่​่�มีชี าวประมงพื้​้�นที่​่ถิ่​่� น� มาออกเรื​ือเพื่​่อ� ไปหาจั​ับสัตั ว์​์ทะเลตามการจั​ับแบบ พื้​้�นถิ่​่�น ซึ่​่ง� เป็​็นจุดุ ที่​่�สำำ�คัญ ั เพราะเป็​็นจุดุ ที่​่�ชาวบ้​้า นในพื้​้�นที่​่เ� ข้​้า มาเพื่​่อ� ประกอบอาชี​ีพ ภายในโครงการและยั​ังเป็​็นจุดุ ที่​่�คนในชุ​ุมชนมาพบปะสั​ังสรรค์​์กันั บริ​ิเวณนี้​้�จะอยู่​่�ติ​ิดกั​ับ อุ​ุทยานแห่​่งชาติ​ิเขาแหลมหญ้​้าทำำ�ให้​้มุมุ มองจะเห็​็นเป็​็นภูเู ขาและพื้​้�นที่​่สี� เี ขี​ียวขนาดใหญ่​่

3

๕.) มุ​ุม มองจากพื้​้�นที่​่ � โ ครงการมองออกไปยั​ัง บริ​ิเวณหน่​่ว ยงานของ ศู​ู นย์ ์ วิ ิ จั ั ย และพั​ั ฒ นาประมงอ่​่ า วไทยฝั่ ่ � ง ตะวั​ั น ออก(ระยอง)

รู​ูปที่​่� ๓.๑๔ ภาพแสดงมุ​ุมมองภายในโครงการ

๖.) มุ​ุ ม มองจากพื้​้� นที่​่ � โ ครงการมองออกไปยั​ั ง พื้​้� นที่​่ � สี ี เขี​ี ย วภายในโครงการ เป็​็ นบริ ิ เ วณพื้​้� นที่​่ � ที่​่ � เ ป็​็ นสวนส าธารณะ คนในพื้​้� นที่​่ � เข้​้ า มาใช้​้ พื้​้ � นที่​่ � บริ ิ เ วณ นี้​้� เ พื่​่ � อ ออกกำำ � ลั​ั ง กายและปิ​ิ ก นิ​ิ ก ภายในครอบครั​ั ว 33

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำ�ำ� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๓.๔ การเข้​้าถึ​ึงโครงการ โครงการตั้​้�งอยู่​่�ในบริ​ิเวณชุ​ุมชนชาวประมงและแหล่​่งท่​่องเที่​่�ยวซึ่​่�งทางเข้​้ามายั​ัง โครงการอยู่​่�ติ​ิดกั​ับถนนสั​ัญจรหลั​ักที่​่�เป็​็นถนนหลวงเชื่​่�อมมาจากจั​ังหวั​ัดชลบุ​ุรี​ีผ่​่านจั​ังหวั​ัด ระยองและมุ่​่�งหน้​้าไปจั​ันทบุรีุ ี เป็​็นถนนเส้​้นหลั​ักในการสั​ัญจรเดิ​ินทางและอยู่​่�ใกล้​้ท่า่ เรื​ือที่​่� สามารถเดิ​ินทางไปยั​ังเกาะเสม็​็ดได้​้ ซึ่​่ง� เป็​็นแหล่​่งท่​่องเที่​่ย� วที่​่�สำ�คั ำ ญ ั ของจั​ังหวั​ัดระยอง สามารถเข้​้าถึ​ึงได้​้โดยทางมอเตอร์​์เวย์​์สายระยอง ผ่​่านไปยั​ังถนนหมายเลข ๓๖ เข้​้าสู่​่�ถนนสุ​ุขุ​ุมวิ​ิทหมายเลข ๓ และเลี้​้�ยวเข้​้าถนนสุ​ุขาภิ​ิบาล ๒ -รถประจำำ�ทางและรถสาธารณะสายระยอง-บ้​้านเพ-แหลมแม่​่พิ​ิมพ์​์ มี​ีสถานี​ีลงรถ ที่​่�หน้​้าโครงการ -รถโดยสารส่​่วนตั​ัว เส้​้นทางหลั​ักลงทางด่​่วนมอเตอร์​์เวย์​์ ขั​ับต่​่อไปยั​ังถนนหมายเลข ๓๖ และเข้​้าสู่​่� ถนนสุ​ุขุ​ุมวิ​ิทหมายเลข ๓ และเลี้​้�ยวขวาเข้​้าถนนสุ​ุขาภิ​ิบาล ๒ ขั​ับตรงมา ๔ กิ​ิโลเมตรจะ เห็​็นป้​้ายทางเข้​้าสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง ๓.๕ สภาพแวดล้​้อมภายในสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง

สภาพปั​ัจจุ​ุบั​ันของโครงการมี​ีลั​ักษณะที่​่�ดี​ีด้​้วยบริ​ิบทโดยรอบ ยั​ังมี​ีการมาใช้​้ งานในพื้​้�นที่​่�ปรกติ​ิการใช้​้งานอาคารมี​ีอย่​่างต่​่อเนื่​่�องแต่​่สภาพอาคารมี​ีความเสื่​่�อโทรม ไปตามอายุ​ุการใช้​้งาน ด้​้านพื้​้�นที่​่�ภายนอกโครงการยั​ังมี​ีการใช้​้งานอยู่​่�เสมอทั้​้�งท่​่าจอด เรื​ือประมงและพื้​้�นที่​่�สี​ีเขี​ียวรอบโครงการ ยั​ังมี​ีคนในชุ​ุมชนมาใช้​้ในช่​่วงเวลาเย็​็นๆมา นั่​่�งเล่​่นหรื​ือมาออกกำำ�ลั​ังกาย

๓.๒.๑ สภาพปั​ัจจุ​ุบั​ันภายในสถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ��

๓.๖ สภาพภู​ูมิ​ิอากาศ ที่​่�ตั้​้งและอาณาเขตจั​ั � งหวั​ัดระยองเปนจั​ังหวั​ัดในภาคตะวั​ันออกของประเทศไทยตั้​้ง� อยู​ูประมาณละติ​ิจูดู ที่​่� ๑๒° ๓๗′ เหนื​ือลองจิ​ิจูดู ๑๐๑° ๒๐′ ตะวั​ันออก ห่างจากกรุ​ุงเทพมหานคร ตามเสนทางรถยนตประมาณ ๑๗๙ กิ​ิโลเมตร มี​ีชายฝั่งทะเลยาวประมาณ �่ ๑๐๐ กิ​ิโลเมตร มี​ีเนื้​้อที่​่ � � ๓,๕๕๒ ตารางกิ​ิโลเมตร หรื​ือ ๒,๒๒๐,๐๐๐ ไร่ และมี​ีอาณาเขตติ​ิดต่อกั​ับบริเิ วณใกลเคี​ียงดั​ังนี้​้� ทิ​ิศเหนื​ือ ติ​ิดต่อกั​ับ จั​ังหวั​ัดชลบุ​ุรี​ี ทิ​ิศใต้ ติ​ิดต่อกั​ับ ชายฝงทะเลอ่าวไทย ทิ​ิศตะวั​ันออก ติ​ิดต่อกั​ับ จั​ังหวั​ัดจั​ันทบุรีุ ี ทิ​ิศตะวั​ันตก ติ​ิดต่อกั​ับ จั​ังหวั​ัดชลบุ​ุรี​ี ภู​ูมิ​ิประเทศทั่​่�วไป สภาพพื้​้�นที่​่�โดยทั่​่�วไปเป็​็นที่​่ร� าบสลั​ับที่​่ด� อนเป็​็นลูกู คลื่​่น� พื้​้�นที่​่ท� างด้านเหนื​ือและด้าน ตะวั​ันออกเปนที่​่�ราบสลั​ับภูเู ขาลาดต่ำำ��ลงสู​ูอ่ า่ วไทยทางทิ​ิศใต้ มี​ีพื้​้นที่​่ � ทิ� วิ เขา ๒ แนวคื​ือ ทิ​ิวเขาชะเมาทางทิ​ิศตะวั​ันออกและทิ​ิวเขาที่​่�อยู​ูประมาณกึ่​่ง� กลางของตั​ัวจั​ังหวั​ัดเป็​็นแนวยาว จากอํ​ําเภอเมื​ืองระยองขึ้​้น� ไปทางเหนื​ือ จั​ังหวั​ัดระยองมี​ีแมน้ำำ�ส � ายสั้​้น� ๆ ซึ่​่ง� เกิ​ิดจากเทื​ือกเขา จั​ันทบุรีุ แี ละเทื​ือกเขาบรรทั​ัดไหลลงสู​ูอ่ า่ วไทย แมน้ำำ�ที่​่ � สํ​ํ� าคั​ัญได้แก่แมน้ำำ�� ระยอง ความยาว ประมาณ ๕๐ กิ​ิโลเมตร ไหลผานทองที่​่�อํ​ําเภอปลวกแดง อํ​ําเภอบานค่าย อํ​ําเภอเมื​ือง โดย ไหลลงสู​ูทะเลที่​่�ตํ​ําบลปากน้ำำ�� อํ​ําเภอเมื​ืองระยอง และแมน้ำำ�ป � ระแสร์ ความยาวประมาณ ๒๖ กิ​ิโลเมตร โดยมี​ีต นกํ​ําเนิ​ิดจากทิ​ิวเขาในจั​ังหวั​ัดจั​ันทบุรีุ ี ไหลผานทองที่​่�ตา่ ง ๆ ในอํ​ําเภอ แกลง กิ่​่ง� อ.เขาชะเมา และลงสู​ูทะเลที่​่�ตํ​ําบลปากน้ำำ��ประแสรนอกจากนี้​้�จังั หวั​ัดระยองยั​ังมี​ี ชายฝงทะเล มี​ีหาดทรายสวยงามและมี​ีเกาะใหญนอยเรี​ียงรายเลี​ียบตามแนวชายฝง นั​ับเปนทรั​ัพยากรการทองเที่​่�ยวที่​่�สํ​ําคั​ัญของประเทศ จั​ังหวั​ัดระยองอยู​ูภ่ ายใตอิ​ิทธิพิ ลของมรสุ​ุมที่​่�พัดั ปกคลุ​ุมประเทศไทย ๒ ชนิ​ิด คื​ือ มรสุ​ุมตะวั​ันออกเฉี​ียงเหนื​ือที่​่�พัดั ปกคลุ​ุมตั้​้งแตประมาณกลางเดื​ื � อนตุ​ุลาคมถึ​ึงกลางเดื​ือนกุ​ุมภา พั​ันธ กั​ับมรสุ​ุมตะวั​ันตกเฉี​ียงใต้ซึ่ง่� พั​ัดปกคลุ​ุมในชวงฤดู​ูฝนประมาณกลางเดื​ือนพฤษภาคมถึ​ึง กลางเดื​ือนตุ​ุลาคม ซึ่​่ง� พั​ัดจากทิ​ิศตกเฉี​ียงใต้เปนสวนใหญ่และเปนลมที่​่�พัดั ผานทะเลนํ​ํา ความชื้​้น� และไอน้ำำ��เข้าสู​ูจั่ งั หวั​ัด ทํ​ําให้อากาศชุ​ุม่ ชื้​้น� และมี​ีฝนตกโดยทั่​่�วไป

รู​ูปที่​่� ๓.๑๗ ภาพแสดงทิ​ิศทางลมในแต่​่ละช่​่วงเดื​ือน

ฤดู​ูกาล พิ​ิจารณาตามลั​ักษณะลมฟ ้าอากาศของประเทศไทย สามารถแบงฤดู​ูกาลของจั​ังหวั​ัด ระยองได้เปน ๓ ฤดู​ูดังั นี้​้� ฤดู​ูหนาว เริ่​่ม� ตั้​้งแต่ � กลางเดื​ือนตุ​ุลาคมถึ​ึงกลางเดื​ือนกุ​ุมภาพั​ันธซึ่​่ง� เป็​็นชวงของมรสุ​ุม ตะวั​ันออกเฉี​ียงเหนื​ือ และบริ​ิเวณความกดอากาศสู​ูงจากประเทศจี​ีนที่​่มี� คุี ณุ สมบั​ัติเิ ย็​็นและ แห้งจะแผลงมาปกคลุ​ุมประเทศไทยในชวงนี้​้� ฤดู​ูนี้​้�อุ​ุณหภู​ูมิขิ องจั​ังหวั​ัดระยอง ไมลดต่ำำ��มาก เหมื​ือนภาคอื่​่น� ๆ เพราะเขตนี้​้�อยู​ูปลายมรสุ​ุมตะวั​ันออกเฉี​ียงเหนื​ือ ความหนาวเย็​็นจึ​ึงไมลด ลงมาก นอกจากนี้​้�ก็​็ยังั มี​ีชายฝงทะเลจึ​ึงทํ​ําให้จังั หวั​ัดระยอง ไม่หนาวเย็​็น ฤดู​ูร้อน เริ่​่ม� เมื่​่อ� มรสุ​ุมตะวั​ันออกเฉี​ียงเหนื​ือสิ้​้นสุ � ดุ ลงคื​ือประมาณกลางเดื​ือนกุ​ุมภา พั​ันธและสิ้​้ดสุ​ุ � ดประมาณกลางเดื​ือนพฤษภาคม ระยะนี้​้�มีลี มตะวั​ันออกเฉี​ียงใต้และลมเฉื่​่อ� ย จากทะเลในตอนบายพั​ัดมารวมกั​ับลมตะวั​ันออกเฉี​ียงใต้ จึ​ึงทํ​ําใหลมมี​ีกํ​ําลั​ังแรงมากยิ่​่ง� ขึ้​้น� ดั​ัง นั้​้�นฝงทะเลระยองในระยะเดื​ือนกุ​ุมภาพั​ันธถึ​ึงเดื​ือนเมษายนจึ​ึงมี​ีคลื่​่นล � มค่อนข า้ งแรงใน ตอนบายและเย็​็น ทํ​ําใหอุ​ุณหภู​ูมิไิ มสู​ูง อากาศจึ​ึงไม่รอ้ น ฤดู​ูฝน เริ่​่ม� ประมาณกลางเดื​ือนพฤษภาคมถึ​ึงกลางเดื​ือนตุ​ุลาคม เปนชวงที่​่�มรสุ​ุม ตะวั​ันตกเฉี​ียงใตพั​ัดปกคลุ​ุมประเทศไทย ซึ่​่ง� จะนํ​ําความชื้​้นจ � ากทะเลอั​ันดามั​ันพัดั ผานอ่าวไทย เข้าสู​ูภ่ าคตะวั​ันออก ทํ​ําให้อากาศจะชุ​ุม่ ชื้​้น� และมี​ีฝนตกชุ​ุกทั่​่�วไป อุ​ุณหภู​ูมิ​ิ

เนื่​่อ� งจากจั​ังหวั​ัดระยองเป็​็นจั​ังหวั​ัดหนึ่​่ง� ในภาคตะวั​ันออกที่​่� ไดรั​ับอิทธิ ิ พิ ลจากลม ทะเลอยู​ูเ่ สมอจึ​ึงทํ​ําให อ้ ากาศไม่ร อ้ นอบอ า้ วมากนั​ักในฤดู​ูร อ้ นและฤดู​ูหนาวอากาศก็​็ ไม่ หนาวจั​ัด โดยมี​ีอุณุ หภู​ูมิเิ ฉลี่​่ย� ตลอดทั้​้�งปี​ี ๒๘.๓ องศาเซลเซี​ียส อุ​ุณหภู​ูมิสูิ ูงสุ​ุดเฉลี่​่ย� ๓๒.๖ องศาเซลเซี​ียส และอุ​ุณหภู​ูมิต่ํ​ํ�ิ าสุ​ุดเฉลี่​่ย� ๒๕.๐ องศาเซลเซี​ียส สํ​ําหรั​ับฝนที่​่ต� กในจั​ังหวั​ัดระยองสวนใหญ่เป็​็นฝนที่​่เ� กิ​ิดในชวงฤดู​ูมรสุ​ุมตะวั​ันตก เฉี​ียงใต้ ซึ่​่ง� พั​ัดปกคลุ​ุมระหวางเดื​ือนพฤษภาคมถึ​ึงเดื​ือนตุ​ุลาคม รู​ูปที่​่� ๓.๑๕ ภาพแสดงสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยองปั​ัจจุ​ุบันั 34

รู​ูปที่​่� ๓.๑๖ ภาพแสดงทิ​ิศทางดวงอาทิ​ิตย์​์

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๓.๗ พื้​้�นที่​่�สี​ีเขี​ียว จากสภาพแวดล้​้อมเดิ​ิมที่​่�มี​ีอยู่​่�ภายในโครงการ มี​ีลั​ักษณะต้​้นไม้​้ที่​่�เกิ​ิดขึ้​้�นเองตาม ธรรมชาติ​ิก็​็คื​ือต้​้นโกงกางจะอยู่​่�บริ​ิเวณหน้​้าด้​้านของโครงการ ขนาบคลองเพที่​่�ไหลผ่​่าน พื้​้�นที่​่�โครงการและบริ​ิเวณโดยรอบก็​็มี​ีการปลู​ูกต้​้นไม้​้เพื่​่�อให้​้ร่​่มเงาและความสวยงามใน พื้​้�นที่​่�

๓.๘ บรรยากาศในพื้​้�นที่​่�

รู​ูปที่​่� ๓.๑๘ ภาพแสดงตำำ�แหน่​่งพื้​้�นที่​่�สี​ีเขี​ียว

รู​ูปที่​่� ๓.๒๐. ภาพแสดงตำำ�แหน่​่งพื้​้�นที่​่�สี​ีเขี​ียว

กิ​ิจกรรมและบรรยากาศที่​่�เกิ​ิดขึ้​้�นในพื้​้�นที่​่�ประกอบไปด้​้วยพื้​้�นที่​่�ออกกำำ�ลั​ังกายของคนในชุ​ุมชนและละแวกใกล้​้เคี​ียง พื้​้�นที่​่�พบปะสั​ังสรรค์​์ พื้​้�นที่​่�ขายของและพื้​้�นที่​่�สำำ�หรั​ับชาว ประมง เนื่​่�องจากพื้​้�นที่​่�โครงการอยู่​่�ในบริ​ิเวณที่​่�เป็​็นชุ​ุมชนและเป็​็นจุ​ุดที่​่�คนในละแวกใกล้​้เคี​ียงสามารถเข้​้าถึ​ึงได้​้ง่​่ายประกอบกั​ับมีพื้​้ี �นที่​่�สาธารณะอยู่​่�โดยรอบโครงการ ทำำ�ให้​้บรรยากาศ ที่​่�เกิ​ิดขึ้​้�นเดิ​ิมในพื้​้�นที่​่�มี​ีความอบอุ่​่�นและเป็​็นกั​ันเองแต่​่ยั​ังขาดการจั​ัดการเป็​็นสั​ัดส่​่วน ซึ่​่�งกิ​ิจกรรมที่​่�เกิ​ิดขึ้​้�นในพื้​้�นที่​่�เดิ​ิมเป็​็นส่​่วนหนึ่​่�งที่​่�นำำ�มาสู่​่�การออกแบบพื้​้�นที่​่�สาธารณะสำำ�หรั​ับคนใน ชุ​ุมชน อี​ีกทั้​้�งโครงการสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ��เดิ​ิมเมื่​่�อถึ​ึงเวลาปิ​ิดทำำ�การ พื้​้�นที่​่�โดยรอบก็​็ไม่​่มี​ีการใช้​้งาน ทำำ�ให้​้คนที่​่�เข้​้ามาในช่​่วงเวลาหลั​ังปิ​ิดทำำ�การจะเป็​็นชาวบ้​้านส่​่วนใหญ่​่ เลยนำำ�มา ซึ่​่�งการออกแบบพื้​้�นที่​่�สำำ�หรั​ับคนในชุ​ุมชน รู​ูปที่​่� ๓.๑๙ ภาพแสดงพื้​้�นที่​่�สี​ีเขี​ียวในโครงการ

35

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำ�ำ� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ร้านิอาหาร 5

รีส่อร์ที

3 4 2

SITE

รม. - 56

SITE

1

ท่�ท่องเท่�ยว์ในระยะ 6 กิโลเมตร 1.อุทียานิแห่งชุาติเขาแหลัมหญ้า : 5 กม. 9 นิาที​ี 2.หาดแม่รำาพ่ง : 6 กม. 10 นิาที​ี 3.ที่าเร่อเพ (ไปัเกาะเส่ม็ด) : 6 กม. 10 นิาที​ี 4.ตลัาดบั้านิเพ : 3 กม. 5 นิาที​ี 5.หาดส่วินิส่นิ : 6 กม. 10 นิาที​ี

ส่ถานิีวิ​ิทียุกระจัายเส่ียง กรมปัระมง จั​ังหวิัดระยอง

ศึูนิย์ปั้องกันิแลัะปัราบั N

รู​ูปที่​่� ๓.๒๑ ภาพแสดงระยะทางและเวลาการเดิ​ินทางไปยั​ังที่​่�เที่​่�ยวโดยรอบโครงการ

ร้านิอาหาร

รม.

รู​ูปที่​่� ๓.๒๓ ภาพแสดงกฎหมายผั​ังสี​ีของจั​ังหวั​ัดระยอง

กฎหมายผั​ังสี​ีของพื้​้�นที่​่�โครงการคื​ือ รม.๑ - รม.๕๖ เป็​็นพื้​้�นที่​่�รองรั​ับการพั​ัฒนา เมื​ือง อยู่​่�ภายในผั​ังเมื​ือง EEC เป็​็นที่​่�ดิ​ินประเภทรอง รั​ับการพั​ัฒนาเมื​ืองให้​้ใช้​้ประโยชน์​์ ในที่​่�ดินิ เพื่​่�อการอยู่​่�อาศั​ัย พาณิ​ิชยกรรม สถาบั​ันราชการ สาธารณู​ูปโภค สาธารณู​ูปการ และกิ​ิจการอื่​่น�

ชุ​ุมชุนิ รีส่อร์ที

ส่ถานิีวิ​ิทียุกระจัายเส่ียง กรมปัระมง จั​ังหวิัดระยอง

ศึูนิย์วิ​ิจั​ัยแลัะพัฒนิาปัระมงอ่าวิไทีย

เกาะเสม็ด

SITE

ส่ถานิที​ี�ตั�งโครงการ : ส่ถานิแส่ดงพันิธ์ุ์ส่ัตวิ์นิ�ำาระยอง (อ.เม่อง ต.เพ ระยอง) ขนิาดพ่�นิที​ี� : 36,800 ตร.ม. 23 ไร่

ศึูนิย์วิ​ิจั​ัยแลัะพัฒนิาปัระมงอ่าวิไทีย ศึูนิย์ปั้องกันิแลัะปัราบัปัรามปัระมงทีะเลัระยอง N รู​ูปที่​่� ๓.๒๒ ภาพแสดงส่​่วนต่​่างๆในพื้​้�นที่​่�โครงการ

36

ส่ถานิที​ี�ตั�งโครงการ : ส่ถานิแส่ดง (อ.เม่อง ต.เ ขนิาดพ่�นิที​ี� : 36,800 ตร.

รู​ูปที่​่� ๓.๒๔ ภาพแสดงผั​ังสี​ี EEC ที่​่�มา : กรมโยธาธิ​ิการและผั​ังเมื​ือง

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๓.๙ การวิ​ิเคราะห์​์ข้​้อดี​ีข้​้อเสี​ียของที่​่ตั้​้� �งโครงการ ข้​้อได้​้เปรี​ียบของที่​่ตั้​้� �งโครงการ ๑)พื้​้�นที่​่� โครงการตั้​้ง� อยู่​่�ติ​ิดกั​ับทะเลระยองทำำ�ให้​้พื้​้นที่​่ � � โครงการมี​ีทัศนี ั ยี ภาพที่​่� สวยงามและมองเห็​็นหมู่​่�เกาะเสม็​็ดรวมถึ​ึงเห็​็นภูเู ขาที่​่�อยู่​่�ล้อ้ มรอบพื้​้�นที่​่�โครงการได้​้อย่​่างชั​ัดเจน รวมไปถึ​ึงพื้​้�นที่​่� โครงการยั​ังตั้​้งอยู่​่�บนแหลมบริ​ิ � เวณอ่​่าวเพเชื่​่อ� มออกไปทะเลระยองทำำ�ให้​้พื้​้นที่​่ � � โครงการมี​ีทะเลล้​้อมรอบถึ​ึง ๓ ด้​้านและทุ​ุกด้​้านมี​ีทัศนี ั ยี ภาพที่​่�สวยงาม ๒) มุ​ุมมองจากภายนอกที่​่�มองเข้​้ามาที่​่�พื้​้นที่​่ � �โครงการสามารถมองเห็​็นโครงการได้​้ จากบริ​ิเวณท่​่าเรื​ือเพ และระหว่​่างทางไปหมู่​่�เกาะเสม็​็ด ทำำ�ให้​้พื้​้นที่​่ � �โครงการนี้​้�สามารถเป็​็น Land Mark แห่​่งใหม่​่ของระยองได้​้ ๓) พื้​้�นที่​่� โครงการอยู่​่�ในละแวกสถานที่​่�ท่อ่ งเที่​่�ยวที่​่�สำำ�คัญั ของจั​ังหวั​ัดระยอง ทั้​้�ง หมู่​่�เกาะเสม็​็ด ตลาดบ้​้านเพ ท่​่าเรื​ือบ้​้านเพ หาดแม่​่รำำ�พึ​ึง อุ​ุทยานแห่​่งชาติ​ิเขาแหลมหญ้​้า ซึ่​่ง� ที่​่�เที่​่�ยวทั้​้�งหมดนี้​้�สามารถเชื่​่อ� มโยงเส้​้นทางการท่​่องเที่​่�ยวภายในพื้​้�นที่​่� อี​ีกทั้​้�งยั​ังเป็​็นการส่​่ง เสริ​ิมการท่​่องเที่​่�ยวของจั​ังหวั​ัดระยอง ๔) พื้​้�นที่​่�โครงการตั้​้งอยู่​่� � ภายในศู​ูนย์​์วิ​ิจั​ัยและพั​ัฒนาประมงอ่​่าวไทยฝั่​่�งตะวั​ันออก ทำำ�ให้​้มี​ีหน่​่วยงานที่​่�รั​ับรอง ดู​ูแลและสนั​ับสนุ​ุนโครงการ ๕) บริ​ิเวณด้​้านข้​้างพื้​้�นที่​่ � โครงการอยู่​่�ติ​ิดกั​ับอุทุ ยานแห่​่งชาติ​ิเขาแหลมหญ้​้าที่​่� มี​ีลักั ษณะป่​่าไม้​้ที่​่อุ� ดุ มสมบู​ูรณ์​์ทำำ �ให้​้เป็​็นพื้​้นที่​่ � สี� เี ขี​ียวขนาดใหญ่​่ ให้​้กับพื้​้ ั นที่​่ � � โครงการได้​้ ๖) พื้​้�นที่​่� โครงการสามารถเข้​้าถึ​ึงได้​้จากถนนสายหลั​ักที่​่�เป็​็นทางหลวงมุ่​่�งหน้​้าไปยั​ัง จั​ังหวั​ัดจั​ันทบุร่ี​ี�ุ ทำำ�ให้​้สามารถเข้​้าถึ​ึงและเดิ​ินทางได้​้สะดวก ๗) พื้​้�นที่​่� โครงการเป็​็นบริเิ วณที่​่�มีคี วามร่​่มรื่​่น� และมี​ีป่า่ โกงกางที่​่�มีกี ลั​ักษณะเป็​็นป่า่ ชายเลนติ​ิดอยู่​่�กั​ับพื้​้นที่​่ � � โครงการ ทำำ�ให้​้สามารถนำำ�มาพั​ัฒนา หรื​ือทำำ�เป็​็นเส้​้นทางเดิ​ินศึกึ ษา ธรรมชาติ​ิภายในโครงการได้​้ ๘) พื้​้�นที่​่�โครงการไม่​่ได้​้อยู่​่�ในเขตเมื​ือง ซึ่​่ง� เป็​็นข้อ้ ดี​ีในการที่​่�จะดึ​ึงดู​ูดคนมาท่​่องเที่​่�ยว ยั​ังพื้​้�นที่​่ธ� รรมชาติ​ิ และมี​ีบริบทที่​่ ิ ดี� ีไม่​่ตั้​้งอยู่​่� � ในเมื​ือง ตั้​้งอยู่​่� � ในบริ​ิเวณที่​่�มีธี รรมชาติ​ิล้อ้ มรอบพื้​้�นที่​่� โครงการและยั​ังเป็​็นการส้​้รางบรรยากาศที่​่�ดีก่ี อ่ นเข้​้าชมส่​่วนจั​ัดแสดง

รู​ูปที่​่� ๓.๒๕ ภาพแสดงจุ​ุดแข็​็งของที่​่�ตั้​้�งโครงการ

โอกาสของที่​่ตั้​้� �งโครงการ ๑) เชื่​่อ� มเส้​้นทางและส่​่งเสริ​ิมการท่​่องเที่​่�ยวภายในจั​ังหวั​ัดระยอง เนื่​่อ� งจากพื้​้�นที่​่� โครงการตั้​้งอยู่​่� � ในบริ​ิเวณที่​่� ใกล้​้กั​ับแหล่​่งท่​่องเที่​่�ยวที่​่�สำำ�คัญั ของจั​ังหวั​ัดระยองทำำ�ให้​้การเชื่​่อ� มโยง แหล่​่งท่​่องเที่​่�ยวที่​่�อยู่​่�ใกล้​้กั​ันเป็​็นการกระตุ้​้�นให้​้นักั ท่​่องเที่​่�ยวเข้​้ามาในพื้​้�นที่​่�โครงการเพิ่​่�มมากขึ้​้น� ๒) รถไฟความเร็​็วสู​ูงกรุ​ุงเทพฯ-ระยอง เป็​็นหนึ่​่ง� ในนโยบายที่​่�จะมี​ีการสร้​้างรถไฟ ความเร็​็วสู​ูงเพื่​่อ� ให้่​่�ประชาชนสามารถเดิ​ินทางไปต่​่างจั​ังหวั​ัดได้​้อย่​่างสะดวกรวดเร็​็ว ทำำ�ให้​้ เป็​็นอีกี หนึ่​่ง� โอกาสที่​่�จะดึ​ึงดู​ูดนั​ักท่​่องเที่​่�ยวเข้​้ามาในพื้​้�นที่​่� โครงการ ๓) เชื่​่อ� มโยงสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สัตั ว์​์น้ำ�กั ำ� บั ชุ​ุมชนและชาวประมงพื้​้�นถิ่​่นที่​่ � อ� ยู่​่�ในละแวก โครงการ เพื่​่อ� ส่​่งเสริ​ิมอาชี​ีพ วั​ัฒนธรรม วิ​ิถีชี​ี วิี ติ การอนุ​ุรักั ษ์​์ประมงพื้​้�นถิ่​่น� รวมถึ​ึงสนั​ับสนุนุ ผลิ​ิตภั​ัณฑ์​์ของชุ​ุมชน รู​ูปที่​่� ๓.๒๖ ภาพแสดงโอกาสของโครงการ 37

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๐๔ รายละเอี​ียดโครงการ

๔.๑ ข้​้อมู​ูลเบื้​้�องต้​้นโครงการ โครงการ : สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง สถานที่​่�ตั้​้�ง : ศู​ูนย์​์วิ​ิจั​ัยและพั​ัฒนาประมงอ่​่าวไทยฝั่​่�งตะวั​ันออก(ระยอง)

ที่​่�อยู่​่� เลขที่​่� ๒ หมู่​่� ๒ ตำำ�บลเพ อำำ�เภอเมื​ืองระยอง

จั​ังหวั​ัดระยอง ๒๑๑๖๐ สั​ังกั​ัด : ศู​ูนย์​์วิ​ิจั​ัยและพั​ัฒนาประมงอ่​่าวไทยฝั่​่�งตะวั​ันออก(ระยอง) ขนาดพื้​้�นที่​่� : มี​ีพื้​้�นที่​่�ทั้​้�งหมด ๒๓ ไร่​่ (๓๖,๘๐๐ ตร.ม.) ประเภทโครงการ : อาคารขนาดใหญ่​่พิ​ิเศษ ๔.๒ รายละเอี​ียดด้​้านพื้​้�นที่​่�ใช้​้สอย พื้​้�นที่​่�ใช้​้สอยในโครงการสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� ระยองแบ่​่งตามพื้​้�นที่​่�การใช้​้งาน ออกเป็​็น ๔ ส่​่วน ๑.) ส่​่วนจั​ัดแสดง ๑.๑ สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� อาคารประเภทพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์ที่​่�เกี่​่�ยวข้​้องกั​ับสิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตให้​้ความรู้​้�และเกี่​่�ยวข้​้องกั​ับการ ศึ​ึกษาสั​ัตว์​์ทะเลและพื​ืชทะเลในสภาพแวดล้​้อมหรื​ือการจำำ�ลองนิ​ิเวศการอยู่​่�อาศั​ัยจริ​ิง องค์​์ประกอบสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� ๑.๑.๑ พื้​้�นที่​่�จั​ัดนิ​ิทรรศการถาวร (พื้​้�นที่​่�แสดงสั​ัตว์​์น้ำ�ำ� ) ๑.๒ พื้​้�นที่​่�เรี​ียนรู้​้� เป็​็นพื้​้�นที่​่�ส่​่งเสริ​ิมการเรี​ียนรู้​้�เพิ่​่�มเติ​ิม สร้​้างประสบการณ์​์ต่​่างๆด้​้วยเครื่​่�องมื​ือที่​่� ทั​ันสมั​ัยและการสื่​่�อสารที่​่�เข้​้าใจได้​้ง่​่ายขึ้​้�นถึ​ึงประเด็​็นที่​่�ต้​้องการสื่​่�อสาร โดยที่​่�ผู้​้�เรี​ียนรู้​้�มี​ี ส่​่วนร่​่วมในทุ​ุกๆกิ​ิจกรรม องค์​์ประกอบพื้​้�นที่​่�เรี​ียนรู้​้� ๑.๒.๑ พื้​้�นที่​่�จั​ัดนิ​ิทรรศการถาวร

-ห้​้องปฎิ​ิบัติั ิการจำำ�ลอง

-ห้​้องปฎิ​ิบัติั ิการจำำ�ลองสำำ�หรั​ับเด็​็ก

-Touch Pool

-LED Theater

-ระบบนิ​ิเวศจำำ�ลอง (ป่​่าไม้​้ในระยอง) ๑.๒.๒ พื้​้�นที่​่�จั​ัดนิ​ิทรรศการชั่​่�วคราว

-Sea Graphic , ขยะ Sculpture ๑.๒.๓ ห้​้องสมุ​ุด ๑.๒.๔ Play Space ๑.๒.๕ Theater ๑.๓ พื้​้�นที่​่�นิ​ิเวศจำำ�ลอง (ทางเดิ​ินศึ​ึกษาธรรมชาติ​ิ) 38

๒.) ส่​่วนสนั​ันสนุนุ โครงการ ส่​่วนสนั​ับสนุ​ุนโครงการเป็​็นส่​่วนที่​่�ช่​่วยให้​้โครงการมี​ีความสมบู​ูรณ์​์ทั้​้�งการมาสถาน แสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำ�ำ� และส่​่วนพื้​้�นที่​่�สาธารณะ องค์​์ประกอบส่​่วนสนับสนุ ั ุน ๒.๑ โรงภาพยนตร์​์ ๒.๒ ห้​้องอบรม ๒.๓ ร้​้านอาหาร ๒.๔ ร้​้านขายของที่​่�ระลึ​ึก ๒.๕ พื้​้�นที่​่�จั​ัดแสดงประมง ๒.๖ ส่​่วนพื้​้�นที่​่�จอดรถ ๓.) ส่​่วนบริ​ิหาร เป็​็นส่​่วนที่​่�ทำำ�งานของเจ้​้าหน้​้าที่​่�ของหน่​่วยงานต่​่างๆในโครงการ องค์​์ประกอบส่​่วนบริ​ิหาร ๓.๑ พื้​้�นที่​่�ต้​้อนรั​ับส่​่วนสำำ�นั​ักงาน ๓.๒ พื้​้�นที่​่�ทำำ�งาน ๓.๓ ห้​้องประชุ​ุม ๓.๔ ห้​้องเก็​็บของ ๓.๕ พื้​้�นที่​่�เตรี​ียมอาหาร ๓.๖ ห้​้องพั​ักพนั​ักงานทำำ�ความสะอาดและเจ้​้าหน้​้าที่​่�รั​ักษาความปลอดภั​ัย ๔.) ส่​่วนบริ​ิการ ส่​่วนบริ​ิการเป็​็นส่​่วนสำ�คั ำ ัญที่​่�ดู​ูแลทุ​ุกส่​่วนภายในอาคารและควบคุ​ุมงานทุ​ุกชนิ​ิด ภายในโครงการ จำำ�เป็​็นต้อ้ งมี​ีเส้​้นทางในการบริ​ิการที่​่ส� ามารถเข้​้าถึ​ึงพื้​้นที่​่ � ต� รงนี้​้ไ� ด้​้ง่า่ ยเข้​้า ถึ​ึงได้​้จากทางส่​่วนบริหิ ารและการเข้​้าถึ​ึงต้​้องไม่​่ทับกั ั บั เส้​้นทางหลั​ักของผู้เ้� ข้​้าชมโครงการ

รู​ูปที่​่� ๔.๐๑ ภาพแสดงส่​่วนจั​ัดแสดง

รู​ูปที่​่� ๔.๐๒ ภาพแสดงส่​่วนสนั​ับสนุ​ุนโครงการ

องค์​์ประกอบส่​่วนบริ​ิการ ๔.๑ พื้​้�นที่​่�งานระบบยั​ังชี​ีพ ๔.๒ พื้​้�นที่​่�พั​ักและกั​ักโรคสั​ัตว์​์น้ำำ��และพื​ืชน้ำำ�� ๔.๓ ห้​้องปฎิ​ิบัติั ิการทดลองสำำ�หรั​ับนั​ักวิ​ิจั​ัย ๔.๔ ห้​้องปฎิ​ิบัติั ิการสำำ�หรั​ับการควบคุ​ุมคุ​ุณน้ำำ�� ๔.๕ พื้​้�นที่​่�งานระบบอาคาร

รู​ูปที่​่� ๔.๐๓ ภาพแสดงส่​่วนบริ​ิหาร

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๔.๓ รายละเอี​ียดด้​้านการบริ​ิหาร โครงการสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง เป็​็นโครงการของส่​่วนราชการ ดำำ�เนิ​ินงานภายใต้​้การดู​ูแลของกรมประมงและดู​ูแลโครงการในหน่​่วยงานของ ศู​ูนย์​์วิ​ิจั​ัย และพั​ัฒนาประมงอ่​่าวไทยฝั่​่�งตะวั​ันออก (ระยอง) เนื่​่�องจากเป็​็นโครงการขนาดใหญ่​่ พิ​ิเศษทำำ�ให้​้ต้​้องมี​ีการดู​ูแลในหลายส่​่วน ซึ่​่�งต้​้องการการดำำ�เนิ​ินงานที่​่�มี​ีประสิ​ิทธิ​ิภาพ ซึ่​่�ง รายละเอี​ียดด้​้านการบริ​ิหารจะประกอบไปด้​้วย การบริ​ิหารโครงการ แบ่​่งออกเป็​็น ๖ ฝ่​่าย อยู่​่�ภายใต้​้การบริ​ิหารของผู้​้�อำำ�นวยการโครงการและ หั​ัวหน้​้าฝ่​่ายต่​่างๆดั​ังนี้​้� ๑. ฝ่​่ายบริ​ิหารโครงการ ๑.๑ แผนกกรรมการบริ​ิหาร ๑.๒ แผนกธุ​ุรการ ๑.๓ แผนกการเงิ​ิน ๑.๔ แผนกพั​ัสดุ​ุ ๑.๕ แผนกบุ​ุคคล ๒. ฝ่​่ายการตลาด ๒.๑ แผนกประชาสั​ัมพั​ันธ์​์ ๒.๒ แผนกกิ​ิจกรรมพิ​ิเศษ ๓. ฝ่​่ายวิ​ิชาการ ๓.๑ แผนกวิ​ิชาการและกิ​ิจกรรม ๓.๒ แผนกค้​้นคว้​้าวิ​ิจั​ัยและเพาะเลี้​้�ยง ๓.๓ แผนกห้​้องสมุ​ุด ๓.๔ แผนกการวางแผนและพั​ัฒนา ๓.๕ สั​ัตว์​์แพทย์​์ ๔. ฝ่​่ายจั​ัดแสดงและเทคนิ​ิค ๔.๑ แผนกจั​ัดหาและจั​ัดแสดง ๔.๒ แผนกศิ​ิลปกรรม ๔.๓ แผนกเทคนิ​ิคและซ่​่อมบำำ�รุ​ุง ๔.๔ แผนกควบคุ​ุมคุ​ุณภาพน้ำำ�� ๔.๕ แผนกสุ​ุขภาพและเพาะเลี้​้�ยง ๕. ฝ่​่ายส่​่งเสริ​ิมและบริ​ิการ ๕.๑ แผนกบริ​ิการสาธารณะ ๕.๒ แผนกเทคโนโลยี​ีสารสนเทศ ๕.๓ แผนกอาคารและสถานที่​่� ๕.๔ แผนกยานพาหนะ ๕.๕ แผนกดู​ูแลความสะอาด ๕.๖ แผนกส่​่งเสริ​ิมและสนั​ับสนุ​ุน

โคัรงสร้างองคั�กร

กระทีรวิงเกษตรแลัะส่หกรณ์ (กรมปัระมง) ศึูนิย์วิ​ิจั​ัยแลัะพัฒนิาปัระมงอ่าวิไทีย ฝั่ั�งตะวิันิออก(ระยอง) หนิ่วิยงานิภายในิองค์กร

หนิ่วิยงานิต้นิส่ังกัด

ผูู้้อำานิวิยการโครงการ (๑) รองผูู้้อำานิวิยการ (๑)

ฝั่​่ายวิ​ิชุาการ

ฝั่​่ายบัริหาร -แผู้นิกกรรมการบัริหาร (๓) -แผู้นิกธ์ุรการ (๕) -แผู้นิกการเงินิ (๕) -แผู้นิกพัส่ดุ (๕) -แผู้นิกบัุคคลั (๖)

-แผู้นิกวิ​ิชุาการแลัะกิจักรรม (๓) -แผู้นิกค้นิควิ้าวิ​ิจั​ัยแลัะเพาะเลัี�ยง (๑๐) -แผู้นิกห้องส่มุด (๒) -แผู้นิกการวิางแผู้นิแลัะพัฒนิา (๒) -ส่ัตวิ์แพทีย์ (๒)

ฝั่​่ายการตลัาด -แผู้นิกปัระชุาส่ัมพันิธ์​์ (๓) -แผู้นิกกิจักรรมพิเศึษ (๒)

เลัขานิุการ (๑)

ฝั่​่ายส่​่งเส่ริมแลัะบัริการ -แผู้นิกบัริการส่าธ์ารณะ (10) -แผู้นิกเทีคโนิโลัยีส่ารส่นิเทีศึ (๒) -แผู้นิกอาคารแลัะส่ถานิที​ี� (๓) -แผู้นิกยานิพาหนิะ (๒) -นิักการภารโรง (๑๕) -แผู้นิกส่​่งเส่ริมแลัะส่นิับัส่นิุนิ (๒)

ฝั่​่ายการจั​ัดแส่ดงแลัะเทีคนิ​ิค -แผู้นิกจั​ัดหาแลัะจั​ัดแส่ดง (๑๒) -แผู้นิกศึิลัปักรรม (๕) -แผู้นิกเทีคนิ​ิคแลัะซึ่​่อมบัำารุง (๕) -แผู้นิกควิบัคุมคุณภาพนิ�ำา (๑๐) -แผู้นิกสุ่ขภาพแลัะเพาะเลัีย� ง (๑๐)

ฝั่​่ายบัริการร้านิค้า/ร้านิอาหาร -ผูู้้จั​ัดการร้านิค้า / ร้านิอาหาร (๒) -พนิักงานิขายของ (๓) -หัวิหนิ้าห้องครัวิ / พนิักงานิเส่ิร์ฟ (๑๐)

รู​ูปที่​่� ๔.๐๔ ภาพแสดงโครงสร้​้างองค์​์กร

๖. ฝ่​่ายบริ​ิการร้​้านค้​้าและร้​้านอาหาร ๖.๑ ผู้​้�จั​ัดการร้​้านค้​้าและร้​้านอาหาร ๖.๒ พนั​ักงานขายของ ๖.๓ หั​ัวหน้​้าห้​้องครั​ัวและพนั​ักงานเสิ​ิร์​์ฟ 39

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำ�ำ� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ฝายการตลาด

ฝายบริหาร แผนกกรรมการบริหาร (3)

แผนกธุรการ (5)

แผนกการเงิน (5)

แผนกพัสดุ (5)

แผนกบุคคล (6)

แผนกประชาสัมพันธ (3)

แผนกกิจกรรมพิเศษ (๒)

ผูอํานวยการ

หัวหนาแผนก

หัวหนาแผนก

หัวหนาแผนก

หัวหนาแผนก

หัวหนาแผนก

หัวหนาแผนก

รองผูอํานวยการ เลขานุการ

เจาหนาที่เอกสาร เจาหนาที่ติดตอสื่อสาร

เจาหนาที่บัญชี เจาหนาที่การเงิน

เจาหนาที่พัสดุ เจาหนาที่ทะเบียน

เจาหนาที่บุคคล

เจาหนาที่ประชาสัมพันธ เจาหนาที่การตลาด

เจาหนาที่กิจกรรมพิเศษ

รู​ูปที่​่�๔.๐๕ ภาพแสดงโครงสร้​้างฝ่​่ายบริ​ิหาร ตําแหนง

หนาที่

หนาที่

1.4 แผนกพัสดุ

1. ฝายบริหาร

จํานวน (คน)

ตําแหนง

5

2. ฝายการตลาด

หนาที่

จํานวน (คน)

1.1 แผนกกรรมการบริหาร

3

หัวหนาแผนก

ควบคุมการทํางานและบุคคลในแผนก

1

2.1 แผนกประชาสัมพันธ

3

ผูอํานวยการ

รับผิดชอบและดูแลทั้งโครงการ

1

เจาหนาที่พัสดุ

จัดเก็บจัดซื้อ และสงพัสดุไปยังแผนกตางๆ

2

หัวหนาแผนก

ควบคุมการทํางานและบุคคลในแผนก

1

รองผูอํานวยการ

ทําหนาที่ชวยผูอํานวยการในการบริหาร โครงการ

1

เจาหนาที่ทะเบียน

ลงทะเบียนรายชื่อและดูแลพัสดุ

2

เจาหนาที่ ประชาสัมพันธ

จัดทําแผนงาน เผยแพรขอมูล

1

เลขานุการ

ผูชวยผูอํานวยการในการติดตอ

1

เจาหนาที่การตลาด

ดูเรื่องการวางแผนการตลาดของโครงการ

1

1.2 แผนกธุรการ

5

หัวหนาแผนก

ควบคุมการทํางานและบุคลากรในแผนก

1

เจาหนาที่ธุรการ

ดูแลงานติดตอระหวางหนวยงาน เอกสารและ จดหมายตางๆ

4

1.3 แผนกการเงิน

40

ตําแหนง

จํานวน (คน)

รู​ูปที่​่� ๔.๐๖ ภาพแสดงโครงสร้​้างฝ่​่ายการตลาด

5

หัวหนาแผนก

ควบคุมการทํางานและบุคคลในแผนก

1

เจาหนาที่บัญชี

ทําบัญชีรายรัย-รายจาย และสรุปยอดเงิน ประจําป

2

เจาหนาที่การเงิน

ตรวจสอบการเงิน การเบิกเงินจายในแตละวัน

2

1.5 แผนกบุคคล

6

หัวหนาแผนก

ควบคุมการทํางานและบุคลากรในแผนก

1

เจาหนาที่บุคคล

จัดการ ดูแล รับสมัครงาน คัดเลือกบุคคลากรใน โครงการ

5

รวม

24

ตารางที่​่� ๔.๐๑ แสดงโครงสร้​้างฝ่​่ายบริ​ิหาร

1.2 แผนกกิจกรรมพิเศษ

2

หัวหนาแผนก

ควบคุมการทํางานและบุคลากรในแผนก

1

เจาหนาที่กิจกรรม พิเศษ

ดูแลการจัดกิจกรรมพิเศษ เชน งานเลี้ยงสังสรรค การประชุมสัมนา เปนตน

1

รวม

5

ตารางที่​่� ๔.๐๒ แสดงโครงสร้​้างฝ่​่ายการตลาด

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ฝายวิชาการ

ฝายการจัดแสดงและเทคนิค

แผนกวิชาการและกิจกรรม (3) แผนกคนควาวิจัยและเพาะเลี้ยง (10) แผนกหองสมุด (2) แผนกการวางแผนและพัฒนา (2) สัตวแพทย (2) หัวหนาแผนก นักวิชาการ เจาหนาที่วิชาการ เจาหนาที่กิจกรรม

หัวหนาแผนก

บรรณารักษ เจาหนาที่หองสมุด

นักวิจัย เจาหนาที่ผูชวย

แผนกจัดหาและจัดแสดง (12)

หัวหนาแผนก

หัวหนาแผนก

นักสถิติวางแผนพัฒนา เจาหนาที่สถิติ เจาหนาที่ทั่วไป

ภัณฑารักษ วิทยากร เจาหนาที่จัดแสดง

แผนกศิลปกรรม (5)

แผนกเทคนิคและซอมบํารุง (5) แผนกควบคุมคุณภาพน้ํา (10) แผนกสุขภาพและเพาะเลีย้ ง (10)

หัวหนาแผนก

หัวหนาแผนก

หัวหนาแผนก

หัวหนาแผนก

เจาหนาที่ศิลปกรรม

วิศวกรงานระบบ เจาหนาที่เทคนิค

นักวิชาการ เจาหนาที่ควบคุม

เจาหนาที่ทั่วไป เจาหนาที่ภาคสนาม สัตวแพทย

รู​ูปที่​่� ๔.๐๗ ภาพแสดงโครงสร้​้างฝ่​่ายวิ​ิชาการ ตําแหนง

หนาที่

จํานวน (คน)

3. ฝายวิชาการ

ตําแหนง

หนาที่

จํานวน (คน)

รู​ูปที่​่� ๔.๐๘ ภาพแสดงโครงสร้​้างฝ่​่ายการจั​ัดแสดงและเทคนิ​ิค ตําแหนง

หนาที่

3.4 แผนกการวางแผนและพัฒนา

2

4. ฝายการจัดแสดงและเทคนิค

10 1

1

นักวิชาการ

ควบคุมปริมาณน้ําและคุณภาพน้ํา

5

ควบคุม ดูแลเนื้อหาในการจัดแสดง

1

เจาหนาที่ควบคุม

ดูแลความเรียบรอยและชวยเหลือนักวิชาการ

4

วิทยากร

ดูแลและใหคําบรรยายแกผูเขาชม

8

4.5 แผนกสุขภาพและเพาะเลี้ยง

10

เจาหนาที่จัดแสดง

ทํางานในสวนจัดแสดง

2

หัวหนาแผนก

ควบคุมการทํางานและบุคลากรในแผนก

1

เจาหนาที่ทั่วไป

ควบคุมดูแล ใหอาหาร รักษา เพาะเลี้ยงและ อนุบาลสัตวนา้ํ

4

หัวหนาแผนก

ควบคุมการทํางานและบุคลากรในแผนก

1

4.1 แผนกจัดหาและจัดแสดง

หัวหนาแผนก

ควบคุมการทํางานและบุคลากรในแผนก

1

นักสถิติวางแผน

วิเคราะหขอมูลโครงการเพื่อทําแผนพัฒนา

1

หัวหนาแผนก

ควบคุมการทํางานและบุคลากรในแผนก

นักวิชาการ

ศึกษาวิจัย บรรยายใหความรูแกผูมาใชบริการ

1

เจาหนาที่ทั่วไป

ใหบริการงานในแผนก

-

ภัณฑารักษ

เจาหนาที่วิชาการ

ชวยเหลือนักวิชาการและบรรยายใหความรู

1

3.5 สัตวแพทย

2

เจาหนาที่กิจกรรม

ดูแลเรื่องกิจกรรมการศึกษา กิจกรรมคาย

-

รวม

19

ตารางที่​่� ๔.๐๓ แสดงโครงสร้​้างฝ่​่ายวิ​ิชาการ

4.4 แผนกควบคุมคุณภาพน้ํา

จํานวน (คน)

ควบคุมการทํางานและบุคลากรในแผนก

3

10

หนาที่

หัวหนาแผนก

3.1 แผนกวิชาการและกิจกรรม

3.2 แผนกคนควาวิจัยและเพาะเลี้ยง

ตําแหนง

จํานวน (คน)

4.2 แผนกศิลปกรรม

12

5

หัวหนาแผนก

ควบคุมการทํางานและบุคลากรในแผนก

1

หัวหนาแผนก

ควบคุมการทํางานและบุคลากรในแผนก

1

เจาหนาที่ภาคสนาม

ดูแลและใหอาหารสัตวในน้ํา ทําความสะอาดตู

5

นักวิจัย

ศึกษา คนควา วิจัย และเพาะเลี้ยง

4

เจาหนาที่ศิลปกรรม

ดูแล ซอมแซมและประสานงานตางๆ

4

สัตวแพทย

ดูแล ควบคุม ใหคําปรึกษา

-

เจาหนาที่ผูชวย

ชวยนักวิจัยเก็บขอมูล รวบรวมขอมูลตางๆ

5

4.3 แผนกเทคนิคซอมบํารุง

5

2

หัวหนาแผนก

ควบคุมการทํางานและบุคลากรในแผนก

1

3.3 แผนกหองสมุด บรรณารักษ

ควบคุมการใชงานหองสมุด

1

วิศวกรงานระบบ

ควบคุมดูแลงานระบบในอาคาร

1

เจาหนาที่หองสมุด

ชวยบรรณารักษดูแลการใชงานหองสมุด

1

เจาหนาที่เทคนิค

ชวยดูแลงานระบบและซอมบํารุง

3

รวม

42

ตารางที่​่� ๔.๐๔ แสดงโครงสร้​้างฝ่​่ายจั​ัดแสดงและเทคนิ​ิค

41

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำ�ำ� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ฝายบริการรานคาและรานอาหาร

ฝายสงเสริมและบริการ แผนกอาคารและสถานที่ (3)

แผนกยานพาหนะ (2)

แผนกสงเสริมและสนับสนุน (2)

หัวหนาแผนก

หัวหนาแผนก

หัวหนาแผนก

หัวหนาแผนก

เจาหนาที่โสตฯ

เจาหนาที่อาคาร นักการภารโรง (15)

เจาหนาที่ดูแล

เจาหนาที่สงเสริม

แผนกบริการสาธารณะ (10) แผนกเทคโนโลยีสารสนเทศ (2) หัวหนาแผนก เจาหนาที่ประชาสัมพันธ เจาหนาที่ขายบัตร เจาหนาที่รับฝากของ เจาหนาที่หองพยาบาล เจาหนาที่ทั่วไป พนักงานรานคา พนักงานรานกาแฟ

พนักงานรานคา (3)

หัวหนาหองครัวและพนักงานเสิรฟ (10)

รู​ูปที่​่� ๔.๑๐ ภาพแสดงโครงสร้​้างฝ่​่ายบริ​ิการร้​้านค้​้าและร้​้านอาหาร

รู​ูปที่​่� ๔.๐๙ ภาพแสดงโครงสร้​้างฝ่​่ายส่​่งเสริ​ิมและบริ​ิการ

ตําแหนง

หนาที่

จํานวน (คน)

5. ฝายสงเสริมและบริการ

ตําแหนง

หนาที่

5.4 แผนกยานพาหนะ

5.1 แผนกบริการสาธารณะ

42

ผูจัดการรานคาและรานอาหาร (2)

จํานวน (คน) 2

10

หัวหนาแผนก

ควบคุมการทํางานและบุคลากรในแผนก

1

ดูแลการใชยานพาหนะในโครงการ

1

หัวหนาแผนก

ควบคุมการทํางานและบุคลากรในแผนก

1

เจาหนาที่ดูแล

เจาหนาที่ประชาสัมพันธ

บริการติดตอสอบถามและใหขอมูลตางๆ

1

5.5 แผนกสงเสริมและสนับสนุน

2

เจาหนาที่ขายบัตร

ขายบัตรแกผูเขาชมละใหขอมูล

2

หัวหนาแผนก

ควบคุมการทํางานและบุคลากรในแผนก

1

เจาหนาที่รับฝากของ

ดูแลและบริการรับฝากของแกผูเขาชม

1

เจาหนาที่สงเสริม

สงเสริม ประสานงาน พัฒนาเครือขาย

1

เจาหนาที่หองพยาบาล

ดูแลและปฐมพยาบาลผูเขาชม

1

รวม

เจาหนาที่ทั่วไป

ดูแลความเรียบรอย ชวยเหลือผูชม

2

พนักงานรานคา

บริการขายของที่ระลึก

1

พนักงานรานกาแฟ

บริการขายน้ําและขนม

1

5.2 แผนกเทคโนโลยีสารสนเทศ

2

หัวหนาแผนก

ควบคุมการทํางานและบุคลากรในแผนก

1

เจาหนาที่ โสตทัศนูปกรณ

ดูแลอุปกรณโสตฯและเทคโนโลยีสารสนเทศ

1

5.3 แผนกอาคารและสถานที่

3

หัวหนาแผนก

ควบคุมการทํางานและบุคลากรในแผนก

1

เจาหนาที่อาคาร

ควบคุมดูแลความเรียบรอยในการใชอาคาร

1

นักการภารโรง

ดูแลอาคารสถานที่

1

ตําแหนง

จํานวน (คน)

6. ฝายบริการรานคาและรานอาหาร ผูจัดการรานคาและ รานอาหาร

ควบคุมการทํางานและบุคคลใหเกิดความ เรียบรอยมากที่สุด

2

พนักงานรานคา

บริการขายของ

3

หัวหนาหองครัว

บริการและดูแลความเรียบนรอยภายในหองครัว และจัดการทําอาหารใหแกลูกคา

3

พนักงานเสิรฟ

เสิรฟอาหารภายมในรานและดูแลความ เรียบรอยภายในรานอาหาร

7

19

ตารางที่​่� ๔.๐๕ แสดงโครงสร้​้างฝ่​่ายส่​่งเสริ​ิมและบริ​ิการ

หนาที่

รวม

15

ตารางที่​่� ๔.๐๖ แสดงโครงสร้​้างฝ่​่ายร้​้านค้​้าและร้​้านอาหาร

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำ�ำ� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

USER ANALYSIS นักท่องเท่�ยว์ 1-2 ชุม.

อายุ

ทีุกชุ่วิงอายุ

นักท่องเท่�ยว์เชิงนิเว์ศ 3 ชุม.

อายุ

30-60 ปัี

นักเร่ยน / นักศึกษา 1-2 ชุม.

อายุ

6-23 ปัี

คันในพั้�นท่� 1-2 ชุม.

อายุ

ทีุกชุ่วิงอายุ

ผ่้เช่�ยว์ชาญ / นักว์ิจั​ัย 8-10 ชุม.

อายุ

30-45 ปัี

พันักงาน / เจั้าหน้าท่� 8-10 ชุม.

อายุ

25-50 ปัี

มาท่องเที�ยวทั�วไป ทุกช่วงอายุ เน้นมาเป็ น ครอบครัว เพื�อน คูร่ กั มาคนเดียว ทัศนศึกษา สัมมนา ใช้พื �น ที� เ พื� อ ท่ อ งเที� ย ว พัก ผ่ อ น และหาความรู ้

มาท่องเที�ยวเพื�อหาความรูแ้ ละ มาท่ อ งเที� ย วหาความรู ้แ ละ ใช้เวลาในพืน� ที�เพื�อการเรียนรู ม้ า ศึกษาค้นคว้าข้อมูลประกอบสิ�งที� เที� ย วแบบเป็ นกลุ่ ม หรื อ มาคน ตนเองสนใจหรื อ การมาทํางาน มาเป็ นกลุม่ เดียว

มาพักผ่อน พบปะ ออกกําลังกายและมาแลกเปลี�ยนความรูใ้ น พื น� ที� ห รื อ ทํา กิ จ กรรมร่ว มกัน ใน พืน� ที�

มาทํา งานวิ จั ย ศึก ษาค้น คว้า ต่า งๆและพยาบาลสัต ว์ภ ายใน ตรวจสภาพนํา� ดูแลความเป็ นอยู่ ของสัตว์และระบบนํา�

มาทํา งานและอํา นวยความ สะดวกในพื �น ที� ขายบัต ร ขาย ของที� ร ะลึ ก ร้า นอาหาร/คาเฟ่ ดูแลงานระบบ และรักษาความ ปลอดภัย

กิจักรรมในิพ่�นิที​ี�

กิจักรรมในิพ่�นิที​ี�

กิจักรรมในิพ่�นิที​ี�

กิจักรรมในิพ่�นิที​ี�

กิจักรรมในิพ่�นิที​ี�

กิจักรรมในิพ่�นิที​ี�

* ระยะเวิลัาในิพ่�นิที​ี�ข่�นิอยู่กับัควิามชุอบัของคนิ รู​ูปที่​่� ๔.๑๑ ภาพแสดงกลุ่​่�มผู้​้�ใช้​้งานของโครงการ

โครงการสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์นํ้​้�า จั​ังหวั​ัดระยอง สามารถรองรั​ับผู้​้�เข้​้าชมโครงการได้​้หลากหลายกลุ่​่�ม ได้​้แก่​่ กลุ่​่�มนั​ักท่​่องเที่​่�ยว ซึ่​่�งกลุ่​่�มนั​ักท่​่องเที่​่�ยวเป็​็นกลุ่​่�มหลั​ักของ โครงการ จะประกอบไปด้​้วยกลุ่​่�มครอบครั​ัว กลุ่​่�มเพื่​่�อน คู่​่�รั​ัก มาคนเดี​ียวและกลุ่​่�มทั​ัศนศึ​ึกษา กลุ่​่�มเป้​้าหมายหลั​ักนี้​้�เข้​้ามาเพื่​่�อท่​่องเที่​่�ยว พั​ักผ่​่อนและหาความรู้​้� เพื่​่�อความ สนุ​ุกสนานเพลิ​ิดเพลิ​ิน ไปกั​ับสั​ัตว์​์ทะเล กลุ่​่�มนั​ักท่​่องเที่​่�ยวเชิ​ิงนิ​ิเวศเป็​็นกลุ่​่�มเฉพาะที่​่�มี​ีความสนใจในเนื้​้�อหาแบบเฉพาะเจาะจงมาท่​่องเที่​่�ยวเพื่​่�อเรี​ียนรู้​้�ในเชิ​ิงลึ​ึก กลุ่​่�มนั​ักเรี​ียน นั​ักศึ​ึกษาที่​่�มาทั​ัศนศึ​ึกษากั​ับทางโรงเรี​ียนหรื​ือสถาบั​ันการศึ​ึกษา มาเพื่​่�อท่​่องเที่​่�ยวและค้​้นคว้​้าข้​้อมู​ูลประกอบสิ่​่�งที่​่�ต้​้องการเรี​ียนรู้​้� กลุ่​่�มคนในพื้​้�นที่​่�และชาวประมงพื้​้�นถิ่​่�น มา เพื่​่�อพั​ักผ่​่อน พบปะสั​ังสรรค์​์หรื​ือการมาแลกเปลี่​่�ยนเผยแพร่​่ความรู้​้�ภายในพื้​้�นที่​่�โครงการและใช้​้พื้​้�นที่​่�โครงการฯ เป็​็นสวนสาธารณะ กลุ่​่�มผู้​้�เชี่​่�ยวชาญและนั​ักวิ​ิจั​ัยเฉพาะด้​้าน เข้​้ามาทำำ�งานในโครงการ มาเพื่​่�อทำำ�งานศึ​ึกษาวิ​ิจั​ัย ค้​้นคว้​้าต่​่างๆที่​่�เกี่​่�ยวข้​้องกั​ับสั​ัตว์​์ทะเลรวมถึ​ึงการดู​ูแลรั​ักษาพยาบาลสั​ัตว์​์น้ำำ�� กลุ่​่�มผู้​้�บริ​ิหาร เจ้​้าหน้​้าที่​่�และพนั​ักงานทั่​่�วไป มาเพื่​่�อทำำ�งานและอำำ�นวยความสะดวกในพื้​้�นที่​่�โครงการ และดู​ูแลความเป็​็นอยู่​่� ตรวจสอบสภาพน้ำำ�� ในพื้​้�นที่​่�จั​ัดแสดงดู​ูแลความเป็​็นอยู่​่�ของสั​ัตว์​์และงานระบบยั​ังชี​ีพสั​ัตว์​์ 44

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

STAFF WORK FLOW TIMELINE ช่ว์งเว์ลา

Open 05.00- 08.00- 09.00- 10.00- 11.00- 12.0008.00 09.00 10.00 11.00 12.00 13.00

13.0014.00

14.00- 15.0015.00 16.00

16.0017.00

Closed 17.00- 18.0018.00 19.00

19.0020.00

20.0021.00

21.0022.00

22.0023.00

23.0024.00

01.0005.00

พันักงานด่แลสัตว์�

-เริ�มงานิ > ส่ังเกตควิามเรียบัร้อย -ทีำาควิามส่ะอาด -ให้อาหาร -ส่ังเกตพฤติกรรมส่ัตวิ์

สัตว์�แพัทย�

-เริ�มงานิ > ส่ังเกตการณ์ส่ัตวิ์ -ทีดส่อบัห้องแลัปั -รักษาส่ัตวิ์ปั่วิย

พันักงานห้องแลปั

-ทีดส่อบัห้องแลัปั

พันักงานนิทรรศการ

-เริ�มงานิ > ตรวิจัส่อบัระบับั -ส่ังเกตควิามเรียบัร้อยในิพ่�นิที​ี� -ควิบัคุมเคร่�องม่อในิการจั​ัดแส่ดง

พันักงานดำาน�ำา

-เริ�มงานิ > ส่ังเกตการณ์ -ทีำาควิามส่ะอาดแทีงค์ -โชุวิ์ให้อาหาร

พันักงานคัว์บัคั์มคั์ณภาพัน�ำา

-เริ�มงานิ > เตรียมข้อมูลัแลัปั -ควิบัคุมคุณภาพของนิ�ำา

พันักงานสนับัสน์น

-พนิักงานิทีำาควิามส่ะอาด -คนิส่วินิ

เข้างานิ/ลังเวิลัา

พักทีานิข้าวิ

เข้าชุมรอบั สุ่ดที้าย

เลัิกงานิ รู​ูปที่​่� ๔.๑๒ ภาพแสดงตารางการทำำ�งานของส่​่วนบริ​ิหารในโครงการ

โครงการสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง ในส่​่วนการบริ​ิหารโครงการทุ​ุกฝ่​่ายจะเริ่​่�มทำำ�งานตอน ๐๘.๐๐ น. แต่​่ละฝ่​่ายก็​็จะมี​ีหน้​้าที่​่�ที่​่�ต้​้องรั​ับผิ​ิดชอบแตกต่​่าง กั​ันออกไปตามความหน้​้าที่​่�ความรั​ับผิ​ิดชอบ และพั​ักกลางวั​ันในเวลา ๑๒.๐๐-๑๓.๐๐ น. พนั​ักงานในส่​่วนของส่​่วนการจั​ัดแสดงจะแบ่​่งการพั​ักกลางวั​ันออกเป็​็น ๒ รอบ ๑๑.๓๐ - ๑๒.๓๐ น. และ ๑๒.๓๐ - ๑๓.๓๐ น. เพื่​่�อในดำำ�เนิ​ินงานภายในส่​่วนจั​ัดแสดงไม่​่ติ​ิดขั​ัด และทุ​ุกคนจะเลิ​ิกงานในเวลา ๑๗.๐๐ น. ซึ่​่�งระยะเวลาเปิ​ิดทำำ�การของ สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำ�จ ำ� ะเกิ​ิดทำำ�การเวลา ๑๐.๐๐ - ๑๖.๐๐ (เข้​้าชมรอบสุ​ุดท้​้ายสามารรถเข้​้าชมได้​้ถึ​ึง ๑๗.๐๐ น.) ซึ่​่�งพนั​ักงานที่​่�ต้​้องคอยสั​ังเกตพฤติ​ิกรรมสั​ัตว์​์ก็​็จะผลั​ัด เปลี่​่�ยนหมุ​ุนเวี​ียนช่​่วงเวลากั​ันเข้​้ามาเช็​็คสั​ัตว์​์น้ำำ��เป็​็นระยะเวลา

45

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำ�ำ� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

กล์่มคัรอบัคัรัว์

WORK FLOW

กล์่มคัรอบัคัรัว์

Main Entrance

ระยะเวิลัาปัระมาณ 2 ชุม. ( ชุ่วิงเชุ้า )

เดินิทีางมาถ่งโครงการ โดยรถยนิต์ส่​่วินิตัวิ หร่อรถปัระจัำาทีาง

กล์่มคัรอบัคัรัว์

Main Entrance

ระยะเวิลัาปัระมาณ 2 ชุม. ( ชุ่วิงเย็นิ )

เดินิทีางมาถ่งโครงการ โดยรถยนิต์ส่​่วินิตัวิ หร่อรถปัระจัำาทีาง

10.00 -11.30 Drop off

11.30 -13.00

Reception Hall

-ส่​่งคนิลังที​ี�จัุดจัอดรถ -เดินิเข้ามาจัากจัุด Drop off -ขับัรถไปัลัานิจัอดรถ -ซึ่​่�อตั๋วิที​ี�เคานิ์เตอร์ -แวิะนิั�งรอหร่อพักทีานิกาแฟ -เข้าห้องนิ�ำา Parking -จัอดรถ -เดินิไปั reception

Cafe

Drop off

Reception Hall

Aquarium

-เดินิชุมส่​่วินิจั​ัดแส่ดง -เดินิชุม+ซึ่​่�อของที​ี�ระลั่ก -เรียนิรู้ส่ัตวิ์ทีะเลั -ถ่ายรูปั -นิั�งชุมแลัะด่�มด�ำาบัรรยากาศึใต้ที้องทีะเลั

ห้องสม์ด

-หาควิามรู้เพิ�มเติม

15.00 -16.30

-ส่​่งคนิลังที​ี�จัุดจัอดรถ -เดินิเข้ามาจัากจัุด Drop off -ขับัรถไปัลัานิจัอดรถ -ซึ่​่�อตั๋วิที​ี�เคานิ์เตอร์ -แวิะนิั�งรอหร่อพักทีานิกาแฟ -เข้าห้องนิ�ำา Parking

Cafe

-จัอดรถ -เดินิไปั reception

ร้านขายของท่�ระลึก

Aquarium

13.00 -13.45

ทางเดินศึกษาธุ์รรมชาติ -เดินิชุม+เรียนิรู้ธ์รรมชุาติ -ถ่ายรูปั -นิั�งชุมแลัะด่�มด�ำาบัรรยากาศึ -กิจักรรมภายในิ

สว์นสาธุ์ารณะ

-เดินิชุม+พักผู้่อนิ -ขับัรถมาจัากลัานิจัอดรถ -แวิะถ่ายรูปั -รับัคนิข่�นิรถ -ทีำากิจักรรมร่วิมกันิ -เดินิมาข่�นิรถแลัะขับัออกไปั -เด็กๆไปัเลั่นิในิโซึ่นิเคร่�องเลั่นิ

ร้านอาหาร

ซึ่​่�อปัลัาจัากชุาวิบั้านิ

-ทีานิอาหารกลัางวิันิ

18.00 -20.00

16.30 -18.00

ร้านขายของท่�ระลึก

-เดินิชุมส่​่วินิจั​ัดแส่ดง -เดินิชุม+ซึ่​่�อของที​ี�ระลั่ก -เรียนิรู้ส่ัตวิ์ทีะเลั -ถ่ายรูปั -นิั�งชุมแลัะด่�มด�ำาบัรรยากาศึใต้ที้องทีะเลั

ห้องสม์ด

Drop off

ทางเดินศึกษาธุ์รรมชาติ

สว์นสาธุ์ารณะ

Drop off

-ขับัรถมาจัากลัานิจัอดรถ -เดินิชุม+เรียนิรู้ธ์รรมชุาติ -เดินิชุม+พักผู้่อนิ -รับัคนิข่�นิรถ -แวิะถ่ายรูปั -ถ่ายรูปั -นิั�งชุมแลัะด่�มด�ำาบัรรยากาศึ -ทีำากิจักรรมร่วิมกันิ -เดินิมาข่�นิรถแลัะขับัออกไปั -เด็กๆไปัเลั่นิในิโซึ่นิเคร่�องเลั่นิ ชุมพระอาทีิตย์ตก

ร้านอาหาร

ซึ่​่�อปัลัาจัากชุาวิบั้านิ

-หาควิามรู้เพิ�มเติม

-ทีานิอาหารเย็นิ

รู​ูปที่​่� ๔.๑๓ ภาพแสดงการเข้​้าใช้​้งานพื้​้�นที่​่�โครงการของกลุ่​่�มครอบครั​ัว

๔.๔ กลุ่​่�มเป้​้าหมายของโครงการ ๔.๔.๑ กลุ่​่�มเป้​้าหมายหลั​ัก ๑) นั​ักท่​่องเที่​่�ยว มาท่​่องเที่​่�ยวทั่​่�วไปทุ​ุกช่​่วงอายุ​ุเน้​้นมาเป็​็นครอบครั​ัว เพื่​่�อน คู่​่�รั​ัก มาคนเดี​ียว ทั​ัศนศึ​ึกษา สั​ัมมนาใช้​้พื้​้�นที่​่�เพื่​่�อท่​่องเที่​่�ยว พั​ักผ่​่อนและหาความรู้​้� ทั้​้�ง ชาวไทยและชาวต่​่างประเทศ ทั้​้�งเด็​็ก ผู้​้�ใหญ่​่และผู้​้�สู​ูงอายุ​ุ​ุ�

๑.๑ กลุ่​่�มครอบครั​ัว เป็​็นกลุ่​่�มเป้​้าหมายหลั​ักที่​่�มี​ีทั้​้�งเด็​็ก วั​ัยรุ่​่�น วั​ัย กลางคนและผู้​้�สู​ูงอายุ​ุมี​ีความต้​้องการเข้​้าชมเป็​็นกลุ่​่�มมี​ีความเป็​็นส่​่วนตั​ัวและสะดวกใน การเข้​้าชม สามารถเข้​้าถึ​ึงโครงการได้​้ง่​่ายและมากั​ันโดยรถยนต์​์ส่วนบุ ่ ุคคล

๑.๒ กลุ่​่�มเพื่​่�อน ส่​่วนมากเป็​็นกลุ่​่�มวั​ัยรุ่​่�นถึ​ึงวั​ัยกลางคนที่​่�ชอบการ ท่​่องเที่​่�ยว มี​ีการพบเจอประสบการณ์​์ใหม่​่ๆ ชอบความตื่​่�นเต้​้นและความเพลิ​ิดเพลิ​ินไป กั​ับสถานที่​่�และกลุ่​่�มของตนเอง

๑.๓ คู่​่�รั​ัก มากั​ันเป็​็นคู่​่�ทุ​ุกเพศ ทั้​้�งชายหญิ​ิงและ LGBTQIA+ เป็​็น สถานที่​่�ที่​่�ให้​้คู่​่�รั​ักได้​้มาท่​่องเที่​่�ยวเพื่​่�อความสนุ​ุกสนานและความเพลิ​ิดเพลิ​ิน ได้​้ใช้​้เวลาอยู่​่� ด้​้วยกั​ันและบรรยากาศภายในสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ��ยั​ังเป็​็นบรรยากาศที่​่�โรแมนติ​ิก และห้​้อมล้​้อมไปด้​้วยฝู​ูงปลา ทำำ�ให้​้เหมาะกั​ับการเป็​็นสถานที่​่�ที่​่�คู่​่�รั​ักจะมาท่​่องเที่​่�ยวรวม ถึ​ึงเรี​ียนรู้​้�กั​ันและกั​ัน

๑.๔ มาคนเดี​ียว มั​ักเป็​็นคนที่​่�มี​ีความชื่​่นช � อบสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำ�ำ� เป็​็นพิ​ิเศษและสามารถท่​่องเที่​่�ยวคนเดี​ียวได้​้ชอบใช้​้เวลาอยู่​่�กั​ับตั​ัวเองซึ่​่�งโครงการนี้​้� สามารถรองรั​ับนั​ักท่​่องเที่​่�ยวได้​้ทุ​ุกรู​ูปแบบ 46

กล์่มเพั้�อน

WORK FLOW

กล์่มเพั้�อน

Main Entrance

ระยะเวิลัาปัระมาณ 2 ชุม. ( ชุ่วิงเชุ้า )

เดินิทีางมาถ่งโครงการ โดยรถยนิต์ส่​่วินิตัวิ หร่อรถปัระจัำาทีาง

กล์่มเพั้�อน

Main Entrance

ระยะเวิลัาปัระมาณ 2 ชุม. ( ชุ่วิงเย็นิ )

เดินิทีางมาถ่งโครงการ โดยรถยนิต์ส่​่วินิตัวิ หร่อรถปัระจัำาทีาง

11.00 -12.00 Drop off

Reception Hall

-ส่​่งคนิลังที​ี�จัุดจัอดรถ -เดินิเข้ามาจัากจัุด Drop off -ขับัรถไปัลัานิจัอดรถ -ซึ่​่�อตั๋วิที​ี�เคานิ์เตอร์ -แวิะนิั�งรอหร่อพักทีานิกาแฟ -เข้าห้องนิ�ำา Parking -จัอดรถ -เดินิไปั reception

Cafe

Drop off

Reception Hall

Aquarium

ร้านขายของท่�ระลึก

ทางเดินศึกษาธุ์รรมชาติ

-เดินิชุมส่​่วินิจั​ัดแส่ดง -เดินิชุม+ซึ่​่�อของที​ี�ระลั่ก -เรียนิรู้ส่ัตวิ์ทีะเลั -ถ่ายรูปั -นิั�งชุมแลัะด่�มด�ำาบัรรยากาศึใต้ที้องทีะเลั

-เดินิชุม+เรียนิรู้ธ์รรมชุาติ -ถ่ายรูปั -นิั�งชุมแลัะด่�มด�ำาบัรรยากาศึ

ห้องสม์ด

-หาควิามรู้เพิ�มเติม

15.00 -16.30

-ส่​่งคนิลังที​ี�จัุดจัอดรถ -เดินิเข้ามาจัากจัุด Drop off -ขับัรถไปัลัานิจัอดรถ -ซึ่​่�อตั๋วิที​ี�เคานิ์เตอร์ -แวิะนิั�งรอหร่อพักทีานิกาแฟ -เข้าห้องนิ�ำา Parking -จัอดรถ -เดินิไปั reception

13.00 -14.00

12.00-13.00

Cafe

Aquarium

สว์นสาธุ์ารณะ

-เดินิชุม+พักผู้่อนิ -ขับัรถมาจัากลัานิจัอดรถ -แวิะถ่ายรูปั -รับัคนิข่�นิรถ -ทีำากิจักรรมร่วิมกันิ -เดินิมาข่นิ� รถแลัะขับัออกไปั

ร้านอาหาร

ซึ่​่�อปัลัาจัากชุาวิบั้านิ

-ทีานิอาหารกลัางวิันิ

18.00 -20.00

16.30 -18.00

ร้านขายของท่�ระลึก

ทางเดินศึกษาธุ์รรมชาติ

สว์นสาธุ์ารณะ

-เดินิชุมส่​่วินิจั​ัดแส่ดง -เดินิชุม+ซึ่​่�อของที​ี�ระลั่ก -เรียนิรู้ส่ัตวิ์ทีะเลั -ถ่ายรูปั -นิั�งชุมแลัะด่�มด�ำาบัรรยากาศึใต้ที้องทีะเลั

-เดินิชุม+เรียนิรู้ธ์รรมชุาติ -ถ่ายรูปั -นิั�งชุมแลัะด่�มด�ำาบัรรยากาศึ

-เดินิชุม+พักผู้่อนิ -แวิะถ่ายรูปั -ทีำากิจักรรมร่วิมกันิ

ห้องสม์ด

-หาควิามรู้เพิ�มเติม

Drop off

ชุมพระอาทีิตย์ตก ซึ่​่�อปัลัาจัากชุาวิบั้านิ

Drop off -ขับัรถมาจัากลัานิจัอดรถ -รับัคนิข่�นิรถ -เดินิมาข่�นิรถแลัะขับัออกไปั

ร้านอาหาร -ทีานิอาหารเย็นิ

รู​ูปที่​่� ๔.๑๔. ภาพแสดงการเข้​้าใช้​้งานพื้​้�นที่​่�โครงการของกลุ่​่�มเพื่​่​่�อน

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

คั่​่รัก

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

WORK FLOW

คั่​่รัก

Main Entrance

ระยะเวิลัาปัระมาณ 2 ชุม. ( ชุ่วิงเชุ้า )

เดินิทีางมาถ่งโครงการ โดยรถยนิต์ส่​่วินิตัวิ หร่อรถปัระจัำาทีาง

10.00 -11.30 Drop off

Reception Hall

-ส่​่งคนิลังที​ี�จัุดจัอดรถ -เดินิเข้ามาจัากจัุด Drop off -ขับัรถไปัลัานิจัอดรถ -ซึ่​่�อตั๋วิที​ี�เคานิ์เตอร์ -แวิะนิั�งรอหร่อพักทีานิกาแฟ -เข้าห้องนิ�ำา Parking

Aquarium

ร้านขายของท่�ระลึก

ทางเดินศึกษาธุ์รรมชาติ

-เดินิชุมส่​่วินิจั​ัดแส่ดง -เดินิชุม+ซึ่​่�อของที​ี�ระลั่ก -เรียนิรู้ส่ัตวิ์ทีะเลั -ถ่ายรูปั -นิั�งชุมแลัะด่�มด�ำาบัรรยากาศึใต้ที้องทีะเลั

-เดินิชุม+เรียนิรู้ธ์รรมชุาติ -ถ่ายรูปั -นิั�งชุมแลัะด่�มด�ำาบัรรยากาศึ

Cafe

-จัอดรถ -เดินิไปั reception

13.00 -14.00

11.30-13.00

Main Entrance

ระยะเวิลัาปัระมาณ 2 ชุม. ( ชุ่วิงเย็นิ )

เดินิทีางมาถ่งโครงการ โดยรถยนิต์ส่​่วินิตัวิ หร่อรถปัระจัำาทีาง

Drop off

Reception Hall

-ส่​่งคนิลังที​ี�จัุดจัอดรถ -เดินิเข้ามาจัากจัุด Drop off -ขับัรถไปัลัานิจัอดรถ -ซึ่​่�อตั๋วิที​ี�เคานิ์เตอร์ -แวิะนิั�งรอหร่อพักทีานิกาแฟ -เข้าห้องนิ�ำา Parking

18.00 -20.00

16.30 -18.00 Aquarium

ร้านขายของท่�ระลึก

ทางเดินศึกษาธุ์รรมชาติ

-เดินิชุมส่​่วินิจั​ัดแส่ดง -เดินิชุม+ซึ่​่�อของที​ี�ระลั่ก -เรียนิรู้ส่ัตวิ์ทีะเลั -ถ่ายรูปั -นิั�งชุมแลัะด่�มด�ำาบัรรยากาศึใต้ที้องทีะเลั

-เดินิชุม+เรียนิรู้ธ์รรมชุาติ -ถ่ายรูปั -นิั�งชุมแลัะด่�มด�ำาบัรรยากาศึ

Cafe

-จัอดรถ -เดินิไปั reception

ซึ่​่�อปัลัาจัากชุาวิบั้านิ

-ทีานิอาหารกลัางวิันิ

-หาควิามรู้เพิ�มเติม

Drop off

-เดินิชุม+พักผู้่อนิ -ขับัรถมาจัากลัานิจัอดรถ -แวิะถ่ายรูปั -รับัคนิข่�นิรถ -ทีำากิจักรรมร่วิมกันิ -เดินิมาข่�นิรถแลัะขับัออกไปั -ใชุ้เวิลัาร่วิมกันิในิพ่�นิที​ี�

ร้านอาหาร

ห้องสม์ด

15.00 -16.30 คั่​่รัก

สว์นสาธุ์ารณะ

สว์นสาธุ์ารณะ

Drop off

-เดินิชุม+พักผู้่อนิ -ขับัรถมาจัากลัานิจัอดรถ -แวิะถ่ายรูปั -รับัคนิข่�นิรถ -ทีำากิจักรรมร่วิมกันิ -เดินิมาข่นิ� รถแลัะขับัออกไปั -ใชุ้เวิลัาร่วิมกันิในิพ่�นิที​ี� ชุมพระอาทีิตย์ตก

ห้องสม์ด

ซึ่​่�อปัลัาจัากชุาวิบั้านิ

-หาควิามรู้เพิ�มเติม

ร้านอาหาร

-ทีานิอาหารเย็นิ

รู​ูปที่​่� ๔.๑๕ ภาพแสดงการเข้​้าใช้​้งานพื้​้�นที่​่�โครงการของคู่​่�รั​ัก มาคันเด่ยว์

WORK FLOW

มาคันเด่ยว์

Main Entrance

Drop off

Reception Hall

ระยะเวิลัาปัระมาณ 2 ชุม. ( ชุ่วิงเชุ้า )

เดินิทีางมาถ่งโครงการ โดยรถยนิต์ส่​่วินิตัวิ หร่อรถปัระจัำาทีาง

-ขับัรถไปัลัานิจัอดรถ

-เดินิเข้ามาจัากจัุด Drop off -ซึ่​่�อตั๋วิที​ี�เคานิ์เตอร์ -แวิะนิั�งพักหร่อทีานิกาแฟ -เข้าห้องนิ�ำา

10.00 -11.30

Parking -จัอดรถ -เดินิไปั reception

12.30 -13.00

11.30-12.30 Aquarium

ร้านขายของท่�ระลึก

ทางเดินศึกษาธุ์รรมชาติ

-เดินิชุมส่​่วินิจั​ัดแส่ดง -เดินิชุม+ซึ่​่�อของที​ี�ระลั่ก -เรียนิรู้ส่ัตวิ์ทีะเลั -ถ่ายรูปั -นิั�งชุมแลัะด่�มด�ำาบัรรยากาศึใต้ที้องทีะเลั

-เดินิชุม+เรียนิรู้ธ์รรมชุาติ -ถ่ายรูปั -นิั�งชุมแลัะด่�มด�ำาบัรรยากาศึ

Cafe

ร้านอาหาร

ห้องสม์ด

14.00 -15.30 มาคันเด่ยว์

Main Entrance

Drop off

Reception Hall

ระยะเวิลัาปัระมาณ 2 ชุม. ( ชุ่วิงเย็นิ )

เดินิทีางมาถ่งโครงการ โดยรถยนิต์ส่​่วินิตัวิ หร่อรถปัระจัำาทีาง

-ขับัรถไปัลัานิจัอดรถ

-เดินิเข้ามาจัากจัุด Drop off -ซึ่​่�อตั๋วิที​ี�เคานิ์เตอร์ -แวิะนิั�งพักหร่อทีานิกาแฟ -เข้าห้องนิ�ำา

Parking -จัอดรถ -เดินิไปั reception

-รับัคนิข่�นิรถ(รถส่าธ์ารณะ) -เดินิมาข่�นิรถแลัะขับัออกไปั

15.30 -17.00 Aquarium

ร้านขายของท่�ระลึก

ทางเดินศึกษาธุ์รรมชาติ

-เดินิชุมส่​่วินิจั​ัดแส่ดง -เดินิชุม+ซึ่​่�อของที​ี�ระลั่ก -เรียนิรู้ส่ัตวิ์ทีะเลั -ถ่ายรูปั -นิั�งชุมแลัะด่�มด�ำาบัรรยากาศึใต้ที้องทีะเลั

-เดินิชุม+เรียนิรู้ธ์รรมชุาติ -ถ่ายรูปั -นิั�งชุมแลัะด่�มด�ำาบัรรยากาศึ

Cafe

-เดินิชุม+พักผู้่อนิ -แวิะถ่ายรูปั

Drop off

ซึ่​่�อปัลัาจัากชุาวิบั้านิ

-ทีานิอาหารกลัางวิันิ

-หาควิามรู้เพิ�มเติม

สว์นสาธุ์ารณะ

สว์นสาธุ์ารณะ -เดินิชุม+พักผู้่อนิ -แวิะถ่ายรูปั

ชุมพระอาทีิตย์ตก

ห้องสม์ด

ซึ่​่�อปัลัาจัากชุาวิบั้านิ

-หาควิามรู้เพิ�มเติม

Drop off

ร้านอาหาร -ทีานิอาหารเย็นิ

รู​ูปที่​่� ๔.๑๖ ภาพแสดงการเข้​้าใช้​้งานพื้​้�นที่​่�โครงการของการมาคนเดี​ียว กล์่มทัศนศึกษา

WORK FLOW

กล์่มทัศนศึกษา

Main Entrance

Drop off

ระยะเวิลัาปัระมาณ 4 ชุม.

เดินิทีางมาถ่งโครงการ โดยรถบั​ัส่

-จัอดรถที​ี�ลัานิจัอดรถบั​ัส่

09.30 -11.30

Parking -จัอดรถ -เดินิไปั reception

13.00 -14.00

11.30-13.00 Reception Hall

Aquarium

ทางเดินศึกษาธุ์รรมชาติ

-เดินิเข้ามาจัากจัุด Drop off -เดินิชุมส่​่วินิจั​ัดแส่ดง -นิั�งรอภายในิโถงโครงการ -เรียนิรู้ส่ัตวิ์ทีะเลั -ถ่ายรูปั -เข้าห้องนิ�ำา -นิั�งชุมแลัะด่�มด�ำาบัรรยากาศึใต้ที้องทีะเลั -บัรรยายพิเศึษเฉพาะกลัุม่

Cafe

-แวิะซึ่​่�อนิ�ำารอเวิลัา

ห้องสม์ด -หาควิามรู้เพิ�มเติม

-เดินิชุม+เรียนิรู้ธ์รรมชุาติ -ถ่ายรูปั -นิั�งชุมแลัะด่�มด�ำาบัรรยากาศึ -บัรรยายพิเศึษเฉพาะกลัุม่

สว์นสาธุ์ารณะ -เดินิชุม+พักผู้่อนิ -แวิะถ่ายรูปั -ทีำากิจักรรม

Parking -ขับัรถมาจัากลัานิจัอดรถ -รับัคนิข่�นิรถ -เดินิมาข่�นิรถแลัะขับัออกไปั

ห้องอบัรม

๒) ทั​ัศนศึ​ึกษา เป็​็นการท่​่องเที่​่�ยวที่​่�เน้​้นการหาความรู้​้�โดยการที่​่�ไปเห็​็นด้​้วย ตนเอง อยู่​่�ในช่​่วงอายุ​ุ ๓ - ๒๔ ปี​ี โดยมี​ีการเข้​้าชมเป็​็นหมู่​่�คณะ ตั้​้�งแต่​่ ๕๐ - ๑๐๐ คน เป้​้าหมายคื​ือต้​้องการสาระความรู้​้�จากสถานที่​่�ที่​่�ไปมั​ักเดิ​ินทางมาโดยรถโดยสารไม่​่ ประจำำ�ทาง หรื​ือรถโรงเรี​ียน ๓) คมในชุ​ุมชน เป็​็นชาวบ้​้านที่​่�อาศั​ัยในในบริ​ิเวณพื้​้�นที่​่�โครงการ การมาที่​่� โครงการส่​่วนมากจะเป็​็นการมาพั​ักผ่​่อน พบปะ ออกกำำ�ลั​ังกายและมาแลกเปลี่​่�ยนความ รู้​้�ในพื้​้�นที่​่�หรื​ือทำำ�กิ​ิจกรรมร่​่วมกั​ันในพื้​้�นที่​่� ๔) ชาวประมงพื้​้นถิ่​่ � น� เป็​็นชาวประมงที่​่มี� เี รื​ือจอดอยู่​่�ในบริ​ิเวณโครงการ เป็​็นอ่า่ ว จอดเรื​ือของชาวประมงพื้​้นถิ่​่ � น� ของระยอง ที่​่ยั� งั เหลื​ืออยู่​่�ในพื้​้�นที่​่� มาพื้​้นที่​่ � โ� ครงการเพื่​่อ� ออก ไปหาจั​ับสัตั ว์​์น้ำ��ำ แบบพื้​้�นถิ่​่น� และนำำ�มาขายที่​่ต� ลาดบ้​้านเพที่​่อ� ยู่​่�ใกล้​้ๆกั​ับโครงการ ส่​่วนมาก จะเป็​็นการมาแล้​้วออกเรื​ือ จะมี​ีช่ว่ งเวลาที่​่ไ� ด้​้ใช้​้พื้​้นที่​่ � ส� าธารณะในการพั​ักผ่​่อนหรื​ือพบปะ

-ฟังบัรรยายเพิ�มเติม -ทีานิอาหารกลัางวิันิ

รู​ูปที่​่� ๔.๑๗ ภาพแสดงการเข้​้าใช้​้งานพื้​้�นที่​่�โครงการของกลุ่​่�มทั​ัศนศึ​ึกษา 47

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำ�ำ� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๔.๔.๒ กลุ่​่�มเป้​้าหมายรอง ๑) กลุ่​่�มสั​ัมมนา ลั​ักษณะจะเป็​็นหมู่​่�คณะประมาณ ๒๐ - ๕๐ คน และจะเป็​็น กลุ่​่�มคนช่​่วงอายุ​ุ ๑๘ - ๕๐ ปี​ี เป็​็นการรวมตั​ัวกั​ันขององค์​์กรหรื​ือชุ​ุมชน เพื่​่�อทำำ�กิ​ิจกรรม การเรี​ียนรู้​้�หรื​ือทำำ�กิ​ิจกรรมเพื่​่�อพั​ัฒนาตนเองหรื​ืออาชี​ีพที่​่�ทำำ� ๒) ผู้ม้� าใช้​้บริ​ิการร้​้านอาหาร ส่​่วนร้​้านอาหารเป็​็นส่​่วนที่​่�เปิ​ิดให้​้บริ​ิการแก่​่ผู้​้�ชม โครงการทุ​ุกประเภทและให้​้บริ​ิการแก่​่ผู้​้�ที่​่�ต้​้องการรั​ับประทานอาหาร ซึ่​่�งสามารถชมได้​้ ทั้​้�งทั​ัศนี​ียภาพของตู้​้�ปลาและทั​ัศนี​ียภาพท้​้องทะเลระยอง ๓) ผู้ใ้� ช้​้บริ​ิการห้​้องสมุ​ุด เป็​็นส่​่วนที่​่�เปิ​ิดให้​้มาเรี​ียนรู้​้�ได้​้ทุ​ุกช่​่วงวั​ัยและส่​่วนมาก จะเป็​็นนั​ักเรี​ียนและนั​ักศึ​ึกษาที่​่�ต้​้องการหาความรู้​้�เพิ่​่�มเติ​ิม ๔) ผู้ใ้� ช้​้บริ​ิการร้​้านขายของที่​่�ระลึ​ึกและร้​้านกาแฟ เป็​็นส่​่วนที่​่�อยู่​่�ติ​ิดกั​ับบริ​ิเวณ ห้​้องสมุ​ุด เปิ​ิดให้​้ผู้​้�เข้​้าชมและผู้​้�มาใช้​้บริ​ิการส่​่วนอื่​่�นสามารถเข้​้ามาในพื้​้�นที่​่�ได้​้ ๕) ผู้ใ้� ช้​้บริ​ิการสวนสาธารณะ ผู้​้�คนที่​่�มาใช้​้พื้​้�นที่​่�ส่​่วนนี้​้�จะเป็​็นกลุ่​่�มคนในชุ​ุมชน ที่​่�ต้​้องการพื้​้�นที่​่�สำำ�หรั​ับการออกกำำ�ลั​ังกาย การพั​ักผ่​่อน การพบปะสั​ังสรรค์​์ ท่​่ามกลาง ธรรมชาติ​ิที่​่�มี​ีทั​ัศนี​ีย์​์ภาพที่​่�เห็​็นภู​ูเขาและท้​้องทะเลที่​่�สามรถเห็​็นได้​้อย่​่างเต็​็มพื้​้�นที่​่�และ เป็​็นมุ​ุมมองที่​่�ดี​ี

กล์่มสัมนา

WORK FLOW

กล์่มสัมนา

Main Entrance

Drop off

ระยะเวิลัาปัระมาณ 3 ชุม.

เดินิทีางมาถ่งโครงการ โดยรถยนิต์ส่​่วินิตัวิ หร่อรถบั​ัส่

-ส่​่งคนิลังที​ี�จัุดจัอดรถ -ขับัรถไปัลัานิจัอดรถ

10.30-11.30 Reception Hall

Parking

-เดินิเข้ามาจัากจัุด Drop off -ซึ่​่�อตั๋วิที​ี�เคานิ์เตอร์ -แวิะนิั�งรอหร่อพักทีานิกาแฟ -เข้าห้องนิ�ำา

-จัอดรถ -เดินิไปั reception

13.00 -14.00

11.30-13.00

Cafe

Aquarium

ทางเดินศึกษาธุ์รรมชาติ

สว์นสาธุ์ารณะ

Drop off

-เดินิชุมส่​่วินิจั​ัดแส่ดง -เรียนิรู้ส่ัตวิ์ทีะเลั -ถ่ายรูปั -นิั�งชุมแลัะด่�มด�ำาบัรรยากาศึใต้ ที้องทีะเลั -บัรรยายพิเศึษเฉพาะกลัุม่

-เดินิชุม+เรียนิรู้ธ์รรมชุาติ -ถ่ายรูปั -นิั�งชุมแลัะด่�มด�ำาบัรรยากาศึ -บัรรยายพิเศึษเฉพาะกลัุม่

-เดินิชุม+พักผู้่อนิ -แวิะถ่ายรูปั -ทีำากิจักรรม

-ขับัรถมาจัากลัานิจัอดรถ -รับัคนิข่�นิรถ

ร้านอาหาร

-แวิะซึ่​่�อกาแฟก่อนิเข้าชุม

-ทีานิอาหารกลัางวิันิ

รู​ูปที่​่� ๔.๑๘ ภาพแสดงการเข้​้าใช้​้งานพื้​้�นที่​่�โครงการของกลุ่​่�มสั​ัมมนา 06.00-08.00 คันในพั้�นท่�

Main Entrance

ระยะเวิลัาปัระมาณ 1-2 ชุม.

เดินิทีางมาถ่งโครงการ โดยรถยนิต์ส่​่วินิตัวิ หร่อรถปัระจัำาทีาง

ทำางาน / ปัระกอบัอาช่พั

สว์นสาธุ์ารณะ

Parking

-ออกกำาลั​ังกาย -เดินิชุม+พักผู้่อนิ

-จัอดรถที​ี�ลัานิจัอด -เดินิไปัที​ี�ส่วินิส่าธ์ารณะ

-เดินิชุม+เรียนิรู้ธ์รรมชุาติ -นิั�งชุมแลัะด่�มด�ำาบัรรยากาศึ

นิำาปัลัาที​ี�จั​ับัได้มาขาย

ชุมพระอาทีิตย์ข่�นิ นิำาปัลัาที​ี�จั​ับัได้มาขาย

นักเร่ยน,นักศึกษา ระยะเวิลัาปัระมาณ 1-2 ชุม.

Main Entrance

Drop off

เดินิทีางมาถ่งโครงการ โดยรถยนิต์ส่​่วินิตัวิ หร่อรถปัระจัำาทีาง

-ส่​่งคนิลังที​ี�จัุดจัอดรถ -ขับัรถไปัลัานิจัอดรถ

Reception Hall -เดินิเข้ามาจัากจัุด Drop off -ซึ่​่�อตั๋วิที​ี�เคานิ์เตอร์ -แวิะนิั�งรอหร่อพักทีานิกาแฟ -เข้าห้องนิ�ำา

Parking

-จัอดรถ -เดินิไปั reception

Aquarium

Parking

สว์นสาธุ์ารณะ

ทางเดินศึกษาธุ์รรมชาติ

-เดินิชุม+พักผู้่อนิ -ขับัรถออกไปัจัากโครงการ -พบัปัะพูดคุยกันิในิชุ​ุมชุนิ -ออกกำาลั​ังกาย -เผู้ยแพร่ควิามรู้ด้านิการทีำาปัระมง ชุมพระอาทีิตย์ตก

ทางเดินศึกษาธุ์รรมชาติ

สว์นสาธุ์ารณะ

Drop off

-เดินิชุมส่​่วินิจั​ัดแส่ดง -เดินิชุม+เรียนิรู้ธ์รรมชุาติ -เรียนิรู้ส่ัตวิ์ทีะเลั -ถ่ายรูปั -ถ่ายรูปั -นิั�งชุมแลัะด่�มด�ำาบัรรยากาศึ -นิั�งชุมแลัะด่�มด�ำาบัรรยากาศึใต้ที้องทีะเลั

-ขับัรถมาจัากลัานิจัอดรถ -รับัคนิข่�นิรถ -เดินิมาข่�นิรถแลัะขับัออกไปั

ห้องสม์ด

Cafe

-หาควิามรู้เพิ�มเติม

รู​ูปที่​่� ๔.๑๙ ภาพแสดงการเข้​้าใช้​้งานพื้​้�นที่​่�โครงการของกลุ่​่�มนั​ักเรี​ียนนั​ักศึ​ึกษา

08.00 -11.30 นักท่องเท่�ยว์ เชิงนิเว์ศ

๔.๔.๓ กลุ่​่�มนั​ักท่​่องเที่​่�ยวเชิ​ิงนิ​ิเวศ เป็​็นกลุ่​่�มนั​ักท่​่องเที่​่�ยวที่​่�มี​ีความสนใจเฉพาะจุ​ุด มี​ีความรั​ักในธรรมชาติ​ิต้​้องการ ศึ​ึกษาเรื่​่�องนิ​ิเวศหรื​ือทรั​ัพยากรของจั​ังหวั​ัดระยองหรื​ือมี​ีความสนใจที่​่�จะศึ​ึกษาสั​ัตว์​์ทะเล รวมถึ​ึงยั​ังเป็​็นกลุ่​่�มคนที่​่�ต้​้องการท่​่องเที่​่�ยวแบบลงลึ​ึกไปตามนิ​ิเวศต่​่างๆและเรี​ียนรู้​้� วั​ัฒนธรรมการทำำ�อาชี​ีพในพื้​้�นที่​่�โครงการ

48

ระยะเวิลัาปัระมาณ 3-4 ชุม.

Main Entrance

Drop off

สว์นสาธุ์ารณะ

เดินิทีางมาถ่งโครงการ โดยรถยนิต์ส่​่วินิตัวิ หร่อรถปัระจัำาทีาง

-ส่​่งคนิลังที​ี�จัุดจัอดรถ -ขับัรถไปัลัานิจัอดรถ

-เดินิชุม+พักผู้่อนิ -แวิะถ่ายรูปั

Parking

ซึ่​่�อปัลัาจัากชุาวิบั้านิ

-จัอดรถ -เดินิชุมพ่�นิที​ี�รอบัๆโครงการ -เดินิไปั reception

13.30 -19.00

11.30-13.30 Reception Hall -เดินิเข้ามาจัากจัุด Drop off -ซึ่​่�อตั๋วิที​ี�เคานิ์เตอร์ -แวิะนิั�งรอหร่อพักทีานิกาแฟ -เข้าห้องนิ�ำา

Cafe

Aquarium

ทางเดินศึกษาธุ์รรมชาติ

สว์นสาธุ์ารณะ

-เดินิชุมส่​่วินิจั​ัดแส่ดง -เดินิชุม+เรียนิรู้ธ์รรมชุาติ -เดินิชุม+พักผู้่อนิ -เรียนิรู้ส่ัตวิ์ทีะเลั -ถ่ายรูปั -แวิะถ่ายรูปั -ถ่ายรูปั -นิั�งชุมแลัะด่�มด�ำาบัรรยากาศึ -ทีำากิจักรรม -นิั�งชุมแลัะด่�มด�ำาบัรรยากาศึใต้ที้องทีะเลั

ห้องสม์ด

ร้านอาหาร

-หาควิามรู้เพิ�มเติม -ทีานิอาหารกลัางวิันิ

ชุมพระอาทีิตย์ตก

Drop off -ขับัรถมาจัากลัานิจัอดรถ -รับัคนิข่�นิรถ -เดินิมาข่�นิรถแลัะขับัออกไปั

ร้านอาหาร

ซึ่​่�อปัลัาจัากชุาวิบั้านิ -ทีานิอาหารเย็นิ

รู​ูปที่​่� ๔.๒๐ ภาพแสดงการเข้​้าใช้​้งานพื้​้�นที่​่�โครงการของกลุ่​่�มนั​ักท่​่องเที่​่�ยวเชิ​ิงนิ​ิเวศ

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

08.00 -12.00 ผ่้เช่�ยว์ชาญ/ นักว์ิจั​ัย/สัตว์�แพัทย�

Main Entrance

Aquarium

Office

Drop off

เดินิทีางมาถ่งโครงการ -ส่​่งคนิลังที​ี�จัุดจัอดรถ โดยรถยนิต์ส่​่วินิตัวิ -ขับัรถไปัลัานิจัอดรถ หร่อรถปัระจัำาทีาง Parking (เข้างานิ 08.00 นิ.)

-จัอดรถที​ี�จัอดพนิักงานิ -เดินิไปัที​ี�ออฟฟิศึ

13.00 -19.00

12.00-13.00 Canteen

Lab

Lab

Aquarium

Parking

Office

-ส่แกนิบั​ัตรเข้างานิ -ส่ังเกตพฤติกรรมส่ัตวิ์ -ทีำางานิวิ​ิจั​ัย -กลั​ับัมาทีำางานิ -เดินิส่ังเกตพฤติกรรมส่ัตวิ์ -เปัลัี�ยนิเส่​่�อผู้​้า -พักกลัางวิันิ -รับัคนิข่�นิรถ -เดินิไปัที​ี�โต๊ะทีำางานิ -ตรวิจัเชุ็คคุณภาพนิ�ำา -รักษาส่ัตวิ์ปั่วิย -กินิข้าวิที​ี�โรงอาหาร -ทีำางานิวิ​ิจั​ัย -ตรวิจัเชุ็คคุณภาพนิ�ำา -เก็บัของที​ี�ตลัู้ ็อคเกอร์ -เดินิมาข่�นิรถ -วิางของบันิโต๊ะ -รักษาส่ัตวิ์ปั่วิย -ตรวิจัเชุ็คควิามเรียบัร้อย -กลั​ับัมาที​ี�โต๊ะทีำางานิ แลัะขับัออกไปั -เปัลัี�ยนิเส่​่�อผู้​้า -เก็บัของเตรียมเลัิกงานิ Office บั่อพัยาบัาลสัตว์� -เก็บัของในิตูลั้ ็อคเกอร์ -ส่แกนิบั​ัตรออกงานิ บั่ อ พัยาบัาลสั ต ว์� -พักผู้่อนิ -ไปัที​ี�ส่​่วินิปัากบั่อ ปัระชุ​ุมภายในิแผู้นิก

รู​ูปที่​่� ๔.๒๑ ภาพแสดงการเข้​้าใช้​้งานพื้​้�นที่​่�โครงการของกลุ่​่�มนั​ักวิ​ิจั​ัยและผู้​้�เชี่​่�ยวชาญ 08.00 08.00-12.00 -11.30 เจั้าหน้าท่� (เก่�ยว์กับัสัตว์�)

Main Entrance

Aquarium

Office

Drop off

11.30-11.45 โชว์�ให้อาหาร

เดินิทีางมาถ่งโครงการ -ส่​่งคนิลังที​ี�จัุดจัอดรถ -ส่แกนิบั​ัตรเข้างานิ -ส่ังเกตพฤติกรรมส่ัตวิ์ -โชุวิ์ให้อาหารส่ัตวิ์ โดยรถยนิต์ส่​่วินิตัวิ -ขับัรถไปัลัานิจัอดรถ -เดินิไปัที​ี�โต๊ะทีำางานิ -ให้อาหารส่ัตวิ์ -วิางของบันิโต๊ะ -ทีำาควิามส่ะอาดแทีงค์ หร่อรถปัระจัำาทีาง แทงคั�ใหญ่ Parking -เปัลัี ย � นิเส่​่ อ � ผู้​้ า -ส่ังเกตควิามเรียบัร้อย (เข้างานิ 08.00 นิ.)

-จัอดรถที​ี�จัอดพนิักงานิ -เก็บัของในิตูลั้ ็อคเกอร์ -พานิักที่องเที​ี�ยวิดำานิ�ำา -ไปัที​ี�ส่​่วินิปัากบั่อ -เดินิไปัที​ี�ออฟฟิศึ ปัระชุ​ุมภายในิแผู้นิก

12.00-13.00 Aquarium

(แบั่งเปั็นิชุ่วิงเวิลัา)

Canteen

15.15 -19.00

15.00-15.15 โชว์�ให้อาหาร

Office

Parking

-ส่ังเกตพฤติกรรมส่ัตวิ์ -พักกลัางวิันิ -โชุวิ์ให้อาหารส่ัตวิ์ -เปัลัี�ยนิเส่​่�อผู้​้า -รับัคนิข่�นิรถ -เก็บัของที​ี�ตู้ลั็อคเกอร์ -เดินิมาข่�นิรถ -ส่ังเกตควิามเรียบัร้อย -กินิข้าวิที​ี�โรงอาหาร -กลั​ับัมาที​ี�โต๊ะทีำางานิ แลัะขับัออกไปั -พานิักที่องเที​ี�ยวิดำานิ�ำา -เก็บัของเตรียมเลัิกงานิ Office แทงคั�ใหญ่ -ส่แกนิบั​ัตรออกงานิ -พักผู้่อนิ ปัระชุ​ุมภายในิแผู้นิก

รู​ูปที่​่� ๔.๒๒ ภาพแสดงการเข้​้าใช้​้งานพื้​้�นที่​่�โครงการของกลุ่​่�มเจ้​้าหน้​้าที่​่�โครงการ 08.00 -12.00 เจั้าหน้าท่�ทั�ว์ไปั

Drop off

Main Entrance เดินิทีางมาถ่งโครงการ โดยรถยนิต์ส่​่วินิตัวิ หร่อรถปัระจัำาทีาง (เข้างานิ 08.00 นิ.)

-ส่​่งคนิลังที​ี�จัุดจัอดรถ -ขับัรถไปัลัานิจัอดรถ

Parking -จัอดรถที​ี�จัอดพนิักงานิ -เดินิไปัที​ี�ออฟฟิศึ

Office -ส่แกนิบั​ัตรเข้างานิ -เดินิไปัที​ี�โต๊ะทีำางานิ -วิางของบันิโต๊ะ -เก็บัของในิตูลั้ ็อคเกอร์ -ไปัเชุ็คควิามเรียบัร้อย

13.00 -18.00

12.00-13.00

Aquarium -เชุ็คควิามเรียบัร้อย -ทีดส่อบัระบับัการจั​ัดแส่ดง -ทีำาควิามส่ะอาดพ่�นิที​ี� -เตรียมส่​่�อการนิำาเส่นิอ -ปัระจัำาตำาแหนิ่งรับันิทีที. ปัระชุ​ุมภายในิแผู้นิก

(แบั่งเปั็นิชุ่วิงเวิลัา)

Canteen

-พักกลัางวิันิ -กินิข้าวิที​ี�โรงอาหาร

Office

Aquarium

Office

-ปัระจัำาตำาแหนิ่งการทีำางานิ -เก็บัของที​ี�ตลัู้ ็อคเกอร์ -ส่ังเกตการณ์ควิามเรียบัร้อย -กลั​ับัมาที​ี�โต๊ะทีำางานิ -เก็บัของเตรียมเลัิกงานิ -ส่แกนิบั​ัตรออกงานิ

Parking -รับัคนิข่�นิรถ -เดินิมาข่�นิรถแลัะขับัออกไปั

ปัระชุ​ุมภายในิแผู้นิก

-พักผู้่อนิ

รู​ูปที่​่� ๔.๒๓ ภาพแสดงการเข้​้าใช้​้งานพื้​้�นที่​่�โครงการของกลุ่​่�มเจ้​้าหน้​้าที่​่�ทั่​่�วไป

การขนย้ายสัตว์� (เข้าโคัรงการ)

Main Entrance

Service

เดินิทีางมาถ่งโครงการ โดยรถขนิาดใหญ่

-ขับัรถไปับัริเวิณพ่�นิที​ี� Service ที​ี�บั่อพักส่ัตวิ์

บั่อพั​ักสัตว์�

Aquarium

-ดูแลั/ส่ังเกตพฤติกรรม -เคลั่�อนิย้ายปัลัาลังตู้ที​ี�จั​ัดแส่ดง -ปัรับัส่ภาพนิ�ำาให้ส่ัตวิ์ชุินิ -ควิบัคุมอุณหภูมิของนิ�ำา -ส่ัตวิ์แพทีย์ตรวิจัสุ่ขภาพ

รู​ูปที่​่� ๔.๒๔ ภาพแสดงการขนย้​้ายสั​ัตว์​์ในพื้​้�นที่​่�โครงการ

๔.๔.๔ เจ้​้าหน้​้าที่​่�โครงการ แบ่​่งเป็​็น ๓ ส่​่​่�วนดั​ังนี้​้� ๑) เจ้​้าหน้​้าที่​่�โครงการและผู้​้�บริ​ิหาร ทำำ�หน้​้าที่​่�ควบคุ​ุมโครงการทุ​ุกด้​้าน ด้​้านธุ​ุรกิ​ิจ โครงการ งานวิ​ิชาการ การดู​ูแลสั​ัตว์​์ การดู​ูแลระบบยั​ังชี​ีพของสั​ัตว์​์และพื​ืชน้ำำ�� รวมถึ​ึง งานระบบอาคารและให้​้การบริ​ิการแก่​่ผู้เ้� ข้​้าชมโครงการ ๒) นั​ักวิ​ิจั​ัยและผู้​้�เชี่​่�ยวชาญ ทำำ�หน้​้าที่​่�ทดลองวิ​ิจั​ัยเกี่​่�ยวกั​ับสั​ัตว์​์น้ำำ��และพื​ืชน้ำำ��เกี่​่�ยว กั​ับสิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตต่​่างๆเพื่​่�อการอนุ​ุรั​ักษ์​์และเพาะเลี้​้�ยงสั​ัตว์​์น้ำำ��ขึ้​้�นมาโดยจะทำำ�งานร่​่วมกั​ับ สั​ัตว์​์แพทย์​์ ผู้​้�เชี่​่�ยวชาญเพื่​่�อการดู​ูแลสั​ัตว์​์ต่​่างๆภายในโครงการ ๓) เจ้​้าหน้​้าที่​่�ทั่​่�วไปทำำ�หน้​้าที่​่�คอยช่​่วยเหลื​ือและดู​ูแลการทำำ�งานภายในโครงการ

49

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำ�ำ� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

USER TIMELINE ช่ว์งเว์ลา

Open 05.00- 08.00- 09.00- 10.00- 11.00- 12.0008.00 09.00 10.00 11.00 12.00 13.00

เข้าชุมรอบัสุ่ดที้าย

13.0014.00

14.00- 15.0015.00 16.00

16.0017.00

Closed 17.00- 18.0018.00 19.00

19.0020.00

20.0021.00

21.0022.00

22.0023.00

23.0024.00

01.0005.00

กล์่มคัน นักท่องเท่�ยว์

นักท่องเท่�ยว์เชิงนิเว์ศ

นักเร่ยน นักศึกษา

คันในพั้�นท่�

ผ่้เช่�ยว์ชาญ/นักว์ิจั​ัย

เจั้าหน้าท่� รู​ูปที่​่� ๔.๒๕ ภาพแสดงการเข้​้าใช้​้งานพื้​้�นที่​่�โครงการ

ตารางแสดงการเข้​้าชมโครงการของแต่​่ละกลุ่​่�มผู้​้�ใช้​้งาน รวมถึ​ึงกิ​ิจกรรมที่​่�เกิ​ิดขึ้​้�นในพื้​้�นที่​่�ตั้​้�งแต่​่ช่​่วงเปิ​ิดทำำ�การจนถึ​ึงปิ​ิดทำำ�การ และช่​่วงที่​่�มี​ีคนในชุ​ุมชนมาใช้​้พื้​้�นที่​่�สาธารณะในโครงการ ซึ่​่�งกิ​ิจกรรมที่​่�เกิ​ิดขึ้​้�นภายในโครงการจะมี​ีทั้​้�งการเข้​้าชมส่​่วนจั​ัดแสดง สั​ัตว์​์ทะเลและก็​็มี​ีการเข้​้าชมส่​่วนของระบบนิ​ิเวศจำำ�ลอง พื้​้�นที่​่�พิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์ประมง การพั​ักผ่​่อนในพื้​้�นที่​่�สาธารณะ รวมถึ​ึงการรั​ับประทานอาหารในร้​้านอาหารของโครงการ

50

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

USER TIMELINE ชี่วิงเวิลา นักิท่องเที�ยวิ

Open 05.00- 08.00- 09.00- 10.00- 11.00- 12.0008.00 09.00 10.00 11.00 12.00 13.00

เข้​้าชมรอบส์ดที่้าย

13.0014.00

14.00- 15.0015.00 16.00

16.0017.00

Closed 17.00- 18.0018.00 19.00

19.0020.00

20.0021.00

21.0022.00

22.0023.00

23.0024.00

01.0005.00

10.00-17.00 น.

กิลุ่มคน กิลุ่มครอบครัวิ (3-7 คน) กิลุ่มเพิื�อน (4-8 คน) คู่รักิ

เปิ็นช่ว์งเว์ลาที่​่�ครอบครัว์มาที่​่องเที่​่�ยว์และใช้เว์ลาด้ว์ยกัน ภายในพั้�นที่​่� ม่พั้�นที่​่�สาธุ์ารณะไว์้ให้ได้พั​ักผู้่อน

10.00-18.00 น. เปิ็นช่ว์งเว์ลาที่​่�กล์่มเพั้�อนมาที่​่องเที่​่�ยว์ด้ว์ยกันในพั้�นที่​่� และ ใช้เว์ลาอย้่ในที่​่�ต่างๆข้องโครงการเพั้�อคว์ามสน์กสนาน

10.00-19.00 น.

ช่ว์งเว์ลาที่​่�ค้่รักมาเพั้�อที่​่องเที่​่�ยว์และเร่ยนร้​้กันในพั้�นที่​่�ที่​่�ม่ คว์ามเปิ็นธุ์รรมชาติและม่สภาพัแว์ดล้อมที่​่�เหมาะสมกับการ มาเดต

10.00-17.00 น.

ช่ ว์ งเว์ลาที่​่� เ หมาะแก่ ก ารเดิ น ที่างคนเด่ ย ว์ มาซื้ึ ม ซื้ั บ บรรยากาศึในพั้�นที่​่�

มาคนเดียวิ 09.30 -13.00 น.

เปิ็นช่ว์งเว์ลาที่​่�เหมาะกับการมาที่ัศึนศึ​ึกษาได้เร่ยนร้​้ในพั้�นที่​่� และใช้เว์ลาในการเร่ยนร้​้ระบบนิเว์ศึ

กิลุ่มทัศนศึกิษา/สิ่ัมมนา (80-100) / (10-20) รู​ูปที่​่� ๔.๒๖ ภาพแสดงการเข้​้าใช้​้งานพื้​้�นที่​่�โครงการของกลุ่​่�มเป้​้าหมายหลั​ักในโครงการ

ตารางแสดงการเข้​้าชมโครงการของแต่​่ละกลุ่​่�มผู้​้�ใช้​้งานหลั​ักของโครงการและระยะเวลาที่​่�ใช้​้รวมถึ​ึงกิ​ิจกรรมที่​่จ� ะเกิ​ิดขึ้​้�นภายในโครงการตั้​้�งแต่​่เปิ​ิดทำำ�การจนปิ​ิดทำำ�การและการใช้​้พื้​้�นที่​่�สาธารณะของคนในชุ​ุมชน

51

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๔.๕ กิ​ิจกรรมของโครงการ

ที่างเดินศึ​ึกษาธุ์รรมชาติ ลานกิจักรรม สว์นสาธุ์ารณะ พั้�นที่​่�เล่น พิื�นที�แห์่งกิารเรียนรู้ ที่​่าเร้อปิระมงชายฝั่​่�ง

Auditorium

Learning area

สำานักงาน

Public area

๑.) กิ​ิจกรรมหลั​ัก ๑.๑ การเข้​้าชมส่​่วนจั​ัดแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� พิ​ิพิธภั ิ ัณฑ์​์และโรงภาพยนตร์​์ ๑.๒ การศึ​ึกษา เรี​ียนรู้​้� ทั้​้�งเชิ​ิงกว้​้างและเชิ​ิงลึ​ึกเกี่​่�ยวกั​ับระบบสั​ัตว์​์ทะเล นิ​ิเวศ ชายฝั่​่�ง พั​ันธุ์​์�ไม้​้ในระยอง ๑.๓ การจั​ัดแสดงการประมงพื้​้�นถิ่​่�นของระยองรวมถึ​ึงอุ​ุปกรณ์​์ในการใช้​้ทำำ� การประมงพื้​้�นถิ่​่�น ๑.๔ รั​ับประทานอาหารที่​่�ร้​้านอาหารภายในโครงการ ๑.๕ ซื้​้�อของที่​่�ระลึ​ึกภายในโครงการ

ร้านอาหาร

๓.) กิ​ิจกรรมพิ​ิเศษ ๓.๑ กิ​ิจกรรมเชิ​ิงอนุ​ุรั​ักษ์​์ เช่​่น ปล่​่อยสั​ัตว์​์น้ำำ��ที่​่�อนุ​ุบาลลงสู่​่�ทะเล ๓.๒ กิ​ิจกรรมดำำ�น้ำำ��ให้​้อาหารปลา ๓.๓ กิ​ิจกรรมล่​่องเรื​ือในบ่​่อปลา ๓.๔ กิ​ิจกรรมชมภาพยนตร์​์ ๔ มิ​ิติ​ิ ๓.๕ การปลู​ูกป่​่า ๓.๖ ใช้​้พื้​้�นที่​่�โครงการในการจั​ัดงานสั​ัมมนาหรื​ือการประชุ​ุมหมู่​่�บ้​้าน ๓.๗ ใช้​้พื้​้�นที่​่�สาธารณะในโครงการเป็​็นลานสำำ�หรั​ับชุ​ุมชน เพื่​่�อให้​้เกิ​ิดกิ​ิจกรรม ต่​่างๆของชุ​ุมชน เพื่​่�อการแลกเปลี่​่�ยนระหว่​่างชาวบ้​้านกั​ันเองหรื​ือชาวบ้​้านกั​ับ นั​ักท่​่องเที่​่�ยว

Service area

รู​ูปที่​่� ๔.๒๗ ภาพแสดงการแบ่​่งชนิ​ิดของพื้​้�นที่​่�และกิ​ิจกรรมภายในโครงการ

52

๒.) กิ​ิจกรรมรอง ๒.๑ การร่​่วมกิ​ิจกรรมต่​่างๆ ๒.๑.๑ การชมนิ​ิทรรศการหมุ​ุนเวี​ียน ๒.๑.๒ การร่​่วมฟั​ังบรรยายตามโอกาส ๒.๑.๓ การใช้​้บริ​ิการห้​้องสมุ​ุดและสื่​่�ออิ​ิเลคทรอนิ​ิคส์​์ ๒.๑.๔ การเข้​้าชมส่​่วนวิ​ิจั​ัยจำำ�ลอง ๒.๒ การใช้​้พื้​้�นที่​่�ภายในโครงการเพื่​่�อพั​ักผ่​่อนหรื​ือพบปะสั​ังสรรค์​์

๔.กิ​ิจกรรมสนั​ับสนุ​ุน ๔.๑ การทำำ�งานของบุ​ุคลากรฝ่​่ายต่​่างๆในโครงการ ๔.๒ การติ​ิดต่​่อกั​ับหน่​่วยงานภายนอก ๔.๓ การให้​้บริ​ิการข้​้อมู​ูล

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ประเภทของ กิจกรรม

พื้นที่ที่เกิดกิจกรรม

กลุมผูใชงาน

สวนจัดแสดงพันธุสัตวนา้ํ

พื้นที่จัดนิทรรศการ ถาวร

นักทองเที่ยว ทัศนศึกษา สัมมนา นักทองเที่ยวเชิงนิเวศ

พื้นที่เรียนรู

นิทรรศการชั่วคราว

ระยะเวลาตอ รอบ

จํานวน ผูใชงาน

10.00 – 18.00 น.

1 – 2 ชั่วโมง

300 คน

10.00 – 18.00 น.

30-45 นาที

100คน

กิจกรรมเรียนรูตามสถานการณในขณะนั้นๆ

พื้นที่และระยะการชมที่ เหมาะสมและสามารถทํา กิจกรรมไดสะดวก

10.00 – 18.00 น.

10 นาที

20 คน

พื้นที่จําลองการทํางานของนักวิจัย

เปนพื้นที่ปดและสามารถมองเห็น ภายในไดงาย

10.00 – 18.00 น.

15 นาที

20 คน

พื้นที่ที่ใหผูชมไดสัมผัสกับสัตวทะเล

อยูในพื้นที่ทํากิจกรรมและตั้งอยู ในบริเวณที่คนเห็นไดชัดและมี พื้นที่กวางสําหรับการทํากิจกรรม

10.00 – 18.00 น.

10 นาที

50 คน

พื้นที่ชมภาพยนตรขนาดใหญ

พื้นที่กวางและมีระยะการ มองเห็นหนาจอที่ชัดเจน

ระบบนิเวศจําลอง

08.00 – 18.00 น.

30-45 นาที

30 คน

ทางเดินศึกษาระบบนิเวศจําลอง จังหวัดระยอง

รมรื่นและเปนธรรมขาติ

หองสมุด

10.00 – 18.00 น.

1 – 2 ชั่วโมง

50 คน

พื้นที่รวบรวมขอมูลสําหรับการศึกษาคนควาที่ผูชม สามารถเขาถึงไดทั้งหมด

มีพื้นที่ที่เหมาะสมกับการอาน หนังสือ และมีความเปนสวนตัว

Play Space

10.00 – 18.00 น.

1 ชั่วโมง

100คน

พื้นที่เรียรูและเลนไปพรอมๆกัน

มีพื้นที่นั่งและมีพื้นที่ทํากิจกรรม

Theater

10.00 – 18.00 น.

1 ชั่วโมง

200คน

พื้นที่การบรรยายกอนการเขาชมเปนหมูคณะ

พื้นที่กวางและมีระยะการ มองเห็นหนาจอที่ชัดเจน

พื้นที่นิเวศ

08.00 – 18.00 น.

30-45 นาที

30 คน

เปนเสนทางเดินศึกษาธรรมชาติที่จําลองขึ้นมาและ มีความรมรื่นเปนธรรมชาติ ตาม เปนการจําลองปาไมในจังหวัดระยอง เพื่อรวบรวมปาไม สภาพแวดลอมของจังหวัดระยอง ในระยองทั้งหมด

สวนสาธารณะ

06.00 – 20.00 น.

1 ชั่วโมง

150คน

พื้นที่พักผอนและออกกําลังกายที่รายลอมไปดวย ธรรมชาติในพื้นที่โครงการและเปนพื้นที่สําหรับคนใน ชุมชน

หองปฎิบัตรการ Touch Pool

LED Theater

พื้นที่นิเวศจําลอง

เวลากิจกรรม

นักทองเที่ยว ทัศนศึกษา สัมมนา นักทองเที่ยวเชิงนิวศ นักเรียน / นักศึกษา

วัน

ลักษณะของกิจกรรม เดินชมพื้นที่จัดแสดงพันธุสัตวนา้ํ แบงพื้นที่การจัด แสดงออกเปนโซนๆควบคูกับขอมูลตางๆระหวางทาง

สภาพแวดลอมที่เกิดขึ้น พื้นที่และระยะการชมที่ เหมาะสม มีความตอเนื่องและ เชื่อมตอเนื้อหาแตละโซนไดดี และนาสนใจ

รมรื่นและเหมาะกับการพักผอน และมีพื้นที่กวางในการทํา กิจกรรมของชุมชน ตารางที่​่� ๔.๐๗ แสดงกิ​ิจกรรมภายในโครงการ 53

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ประเภทของ กิจกรรม

พื้นที่ที่เกิดกิจกรรม

กลุมผูใชงาน

รับประทานอาหาร

รานอาหาร

ซื้อของที่ระลึก

รานขายของที่ระลึก

รานกาแฟ

รานกาแฟ

ลองเรือในบอน้ํา

เวลากิจกรรม

วัน

ระยะเวลาตอ รอบ

จํานวน ผูใชงาน

ลักษณะของกิจกรรม

นักทองเที่ยว ทัศนศึกษา สัมมนา นักทองเที่ยวเชิงนิเวศ

10.00 – 18.00 น.

1 – 2 ชั่วโมง

100 คน

เปนรานอาหารที่สามารถเขาถึงไดทุกกลุมเปาหมาย เห็นมุมมองและระยะของตูจ ัด ตั้ ง อยู ใ นจุ ด ที่ มี บ รรยากาศและทั ศ นี ย ภาพที่ ดี และ แสดงปลาทีต่ องการแสดงได ภายในรานหารจะเห็นมุมมองในบอปลา และวัตถุดิบที่ ชัดเจน มีพื้นที่กวางและมีการจัด นํามาใชก็นํามาจากชาวประมงพื้นถิ่นของระยอง ระยะการนั่งใหเหมาะสมกับการ รับประทานอาหาร

นักทองเที่ยว ทัศนศึกษา สัมมนา นักทองเที่ยวเชิงนิเวศ นักเรียน / นักศึกษา

10.00 – 18.00 น.

30-45 นาที

50 คน

เปนพื้นที่ขายของที่ระลึกที่ขายของฝากตางๆทั้ง พื้นที่สะดวกตอการซื้อของและมี ตุกตาสัตวทะเลหรือการนําของพื้นถิ่นในชุมชนมาขาย การตกแตงที่นาสนใจดึงดูดให เพื่อเพิ่มมูลคาของงาน สินคานาเลือกซื้อ

10.00 – 18.00 น.

30-45 นาที

30 คน

เปนรานกาแฟที่อยูรวมกับรานขายของที่ระลึก เปน เปนบรรยากาศที่สบายๆมีระยะ การใชพื้นที่รวมกันเพื่อใหใชเวลาอยูในพื้นที่ไดนานเพื่อ การนั่งที่เหมาะสมและมีมุมมองที่ การเพิ่มรายไดใหกับโครงการ เห็นทัศนียภาพที่สวยงาม

บอน้ําแทงกใหญสุด

นักทองเที่ยว นักทองเที่ยวเชิงนิเวศ

10.00 – 17.00 น.

15 นาที

6 คน/ลํา

เปนกิจกรรมที่ใหผูเขาชมโครงการไดนั่งลองเรือบน พื้นที่กวางและดูสะอาดปลอดภัย ปากบ อ ของแทงก ป ลาขนาดใหญ ที่ พื้ น ของเรื อ เป น มีระบบรักษาความปลอดภัยที่ดี กระจกเพื่อสรางความนาตื่นเตนและสนุกสนานรวมไป กับการจัดแสดงภายในสวนจัดแสดง

ดําน้ําใหอาหารปลา

บอน้ําแทงกใหญสุด

นักทองเที่ยว นักทองเที่ยวเชิงนิเวศ

10.00 – 17.00 น.

15 นาที

2 คน/รอบ

เป น กิ จ กรรมที่ ใ ห ผู เ ข า ชมโครงการได ดํ า น้ํ า ลงไป พื้นที่กวางและดูสะอาดปลอดภัย เพื่อใหอาหารสัตว แตตองมีใบรับรองการดําน้ําและจะ มีระบบรักษาความปลอดภัยที่ดี ลงไปพรอมกับผูเชี่ยวชาญในโครงการ

ทํางาน

สํานักงาน

ผูบริหาร พนักงาน

08.00 - 18.00 น.

ตามระยะเวลา การเขางาน

124 คน

อบรม

หองอบรม/หองสัมนา

ทัศนศึกษา สัมมนา ผูบริหารและเจาหนาที่

08.00 - 18.00 น.

2 – 3 ชั่วโมง

200 คน

ทํางานตามที่ไดรับมอบหมาย

สภาพแวดลอมที่เกิดขึ้น

มีบริบทที่ดีและเหมาะสมกับการ ทํางาน แสงสวางเพียงพอ

พื้นที่จัดกิจกรรมบรรยายหรือการจัดประชุมกันทาง มีบริบทที่ดีและเหมาะสมกับการ วิชาการ อบรม แสงสวางเพียงพอและได เห็นเสียงชัดเจน มองเห็นสื่อชัด ตารางที่​่� ๔.๐๘ แสดงกิ​ิจกรรมภายในโครงการ

54

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๔.๖ รายละเอี​ียดด้​้านวิ​ิศวกรรมงานระบบ ๔.๖.๑. ระบบโครงสร้​้าง ระบบโครงสร้​้างของอาคารแบ่​่งออกเป็​็น ๒ ส่​่วน ๑) โครงสร้​้างหลั​ักของอาคาร โครงสร้​้างหลั​ักของอาคารสถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ตั ว์​์นํ้​้า� ควรเป็​็นโครงสร้​้างที่​่ส� ามารถรั​ับ นํ้​้า� หนั​ัก และแรงดั​ันของนํ้​้า� ได้​้ จึ​ึงเลื​ือกออกแบบโดยใช้​้ระบบคอนกรี​ีตเสริ​ิมแรงสำำ�หรั​ับพื้​้น� ของอาคาร โดยมี​ีเสารั​ับเป็​็นระยะในชั้​้น� ที่​่เ� ป็​็นงานระบบ และส่​่วนของบ่​่อจั​ัดแสดงขนาด ใหญ่​่มี​ีความจำำ�เป็​็นต้​้องใช้​้โครงสร้​้างผนั​ังรั​ับนํ้​้า� หนั​ัก และใช้​้โครงสร้​้างแบบโครงข้​้อแข็​็ง ๓ มิ​ิติริ อบอาคาร ตอบสนองกั​ับลั​ักษณะของอาคารที่​่เ� ป็​็นรู​ูปทรงอิ​ิสระ ๒) โครงสร้​้างเปลื​ือกของอาคาร เปลื​ือกของอาคารใช้​้ระบบคอนกรี​ีตเสริ​ิมใยแก้​้ว ติ​ิดตั้​้�งลงบนโครงสร้​้างแบบโครง ข้​้อแข็​็ง ๓ มิ​ิติ​ิรอบอาคาร และมี​ีช่​่องเปิ​ิด - ปิ​ิด สำำ�หรั​ับการขนย้​้ายปลาขนาดใหญ่​่ โดยใช้​้ ระบบปั้​้�นจั่​่�นติ​ิดตั้​้�งให้​้เป็​็นส่​่วนหนึ่​่�งของระบบโครงสร้​้างอาคาร ๓) โครงสร้​้างพิ​ิเศษ โครงสร้​้างส่​่วนจั​ัดแสดงบางส่​่วนที่​่�ต้​้องรองรั​ับน้ำำ��หนั​ักจากแรงดั​ันน้ำำ��ซึ่​่�งต้​้องใช้​้วั​ัสดุ​ุ ที่​่�มี​ีความแข็​็งแรงโดยเฉพาะในส่​่วนจั​ัดแสดงที่​่�ใช้​้โครงสร้​้าง อะคริ​ิลิ​ิก จำำ�เป็​็น ต้​้องมี​ีการ คำำ�นวณถึ​ึงความหนาของโครงสร้​้างที่​่�จะสามารถทนต่​่อแรงดั​ันน้ำำ��ได้​้อย่​่างรอบคอบรวม ถึ​ึงการกั​ันน้ำำ�รั่​่ � �วซึ​ึมของโครงสร้​้างและแนวรอยต่​่อต่​่างๆ โครงสร้​้างผนั​ังบางส่​่วน ต้​้องเป็​็นผนั​ังปิ​ิดกั้​้�นเสี​ียง หรื​ือดู​ูดกลื​ืนเสี​ียง กั​ันการ สะท้​้อนของเสี​ียงได้​้ เพื่​่�อรองรั​ับการใช้​้งานเช่​่น ส่​่วน Auditorium ส่​่วนห้​้องสั​ัมมนา ส่​่วน ห้​้องเรี​ียน ส่​่วนห้​้องประชุ​ุม โครงสร้​้างส่​่วนใต้​้ดิ​ิน อาคารชั้​้�นใต้​้ดิ​ินบางส่​่วนต้​้องคำำ�นึ​ึงถึ​ึง ความแข็​็งแรงในการรั​ับแรงดั​ันน้ำำ�� ใต้​้ดิ​ิน และความชื้​้�น รวมถึ​ึงการรั่​่�วของน้ำำ��เข้​้าสู่​่�ตั​ัว อาคารเนื่​่�องจากที่​่ตั้​้� �งซึ่​่�งอยู่​่�ต่​่อเนื่​่�องกั​ับชายทะเลระยอง ๔.๖.๒ ระบบควบคุ​ุมอาคารอั​ัตโนมั​ัติ​ิ (Building automation system: BAS ระบบ BAS คื​ือระบบควบคุ​ุมอั​ัตโนมั​ัติ​ิซึ่​่�งเป็​็นการนำำ�เทคโนโลยี​ีคอมพิ​ิวเตอร์​์และ อิ​ิ เ ล็​็ ค ทรอนิ​ิ ค ส์​์มาใช้​้ ค วบคุ​ุมและดู​ูแลระบบต่​่ า งๆในอาคารให้​้ ทำำ� งานอย่​่ า งมี​ี ประสิ​ิทธิ​ิภาพเพื่​่�อให้​้มั่​่�นใจได้​้ว่​่าระบบต่​่างๆ จะทำำ�งานได้​้อย่​่างถู​ูกต้​้อง และสมบู​ูรณ์​์ที่​่สุ​ุ� ด ๔.๖.๓ ระบบวิ​ิศวกรรมไฟฟ้​้า ระบบที่​่�เกี่​่�ยวข้​้องกั​ับระบบไฟฟ้​้ากำำ�ลั​ังแบ่​่งได้​้ ๒ ส่​่วน ๑) ไฟฟ้​้าแรงสู​ูงที่​่�โครงการได้​้รั​ับจะถู​ูกส่​่งเข้​้าไปยั​ังห้​้องเครื่​่�องไฟฟ้​้าซึ่​่�งมี​ี High Voltage Tranformer สำำ�หรั​ับงานระบบไฟฟ้​้า จ่​่ายไฟฟ้​้าไปยั​ังห้​้องตู้​้�ควบคุ​ุมการจ่​่าย กระแสไฟฟ้​้าไฟยั​ังระบบยั​ังชี​ีพ และเครื่​่�องปรั​ับอากาศ โดยใช้​้เป็​็นระบบ ๓๘๐ โวลท์​์ ๓ เฟส ๕๐ Hz และระบบ ๒๒๐ โวลท์​์ ๑ เฟส ๕๐ Hz สำำ�หรั​ับเครื่​่�องมื​ืออุ​ุปกรณ์​์ทั่​่�วไป และ ระบบไฟส่​่องสว่​่าง ๒) ระบบไฟฟ้​้าฉุ​ุกเฉิ​ิน มี​ีความจำำ�เป็​็นอย่​่างมากสำำ�หรั​ับระบบยั​ังชี​ีพสั​ัตว์​์ จึ​ึงต้​้องมี​ี กระแสไฟฟ้​้าเพี​ียงพอสำำ�หรั​ับระบบยั​ังชี​ีพสั​ัตว์​์นํ้​้�า ปั๊​๊�มลมเติ​ิมอากาศไม่​่ควรหยุ​ุด ทำำ�งานเกิ​ิน ๑ ชั่​่�วโมง และต้​้องมี​ีไฟส่​่องสว่​่างฉุ​ุกเฉิ​ิน

๔.๖.๔ ระบบไฟส่​่องสว่​่าง ใช้​้แสงธรรมชาติ​ิในพื้​้�นที่​่�เปิ​ิดโล่​่งบางส่​่วน และแสงประดิ​ิษฐ์​์ในพื้​้�นที​ีที่​่�ต้​้องควบคุ​ุม ความสว่​่าง โดยจั​ัดคุ​ุณภาพและชนิ​ิดของไฟส่​่องสว่​่างให้​้เหมาะสมกั​ับการใช้​้งาน ๔.๖.๕ ระบบปรั​ับอากาศ ใช้​้ระบบ VRV/VRF เนื่​่�องจากเป็​็นระบบที่​่�สามารถเดิ​ินท่​่อนํ้​้�ายาได้​้ในระยะที่​่�ไกล กว่​่าแอร์​์ระบบทั่​่�วไป จึ​ึงสามารถจั​ัดตำำ�แหน่​่งวาง Condensing Unit หรื​ือ คอยล์​์ร้​้อนไว้​้ รวมกั​ันได้​้ง่​่าย สามารถเลื​ือกชนิ​ิดของ Indoor Unit ให้​้เหมาะสมของแต่​่ละพื้​้�นที่​่� และ ควบคุ​ุมการทำำ�งานได้​้จากส่​่วนกลาง ๔.๖.๖ ระบบรั​ักษาความปลอดภั​ัย ๑) ระบบกล้​้องวงจรปิ​ิด ติ​ิดตั้​้�งในบริ​ิเวณที่​่�มี​ีการใช้​้งานหนาแน่​่น เพื่​่�อความ ปลอดภั​ัยของผู้​้�มาเข้​้าชม และจั​ัดให้​้บริ​ิเวณพื้​้�นที่​่�ศึ​ึกษาธรรมชาติ​ิไม่​่ลั​ับตา เจ้​้าหน้​้าที่​่� ประจำำ�จุ​ุดต่​่างๆสามารถมองเห็​็นได้​้อย่​่างทั่​่�วถึ​ึง และติ​ิดตั้​้�งในพื้​้�นที่​่�การทำำ�งานของเจ้​้า หน้​้าที่​่� เพื่​่�อความปลอดภั​ัยของเจ้​้าหน้​้าที่​่�โดยเฉพาะช่​่วงเวลากลางคื​ืน เนื่​่�องจากงาน ระบบอาคาร และงานระบบยั​ังชี​ีพต้​้องมี​ีการดู​ูแลตลอด ๒๔ ชั่​่�วโมง และบั​ันทึ​ึก เหตุ​ุการณ์​์ต่​่างๆ เพื่​่�อใช้​้เป็​็นหลั​ักฐานหากเกิ​ิดอุ​ุบั​ัติ​ิเหตุ​ุ ๔.๖.๗ ระบบสุ​ุขาภิ​ิบาล ๑) ระบบนํ้​้�าประปา ใช้​้ระบบเดิ​ินท่​่อมาพั​ักยั​ังบ่​่อพั​ักนํ้​้�าใต้​้ดิ​ิน และใช้​้ระบบ downfeed system จ่​่ายนํ้​้�าไปสู่​่�ส่​่วนต่​่างๆ ของอาคาร ๒) ระบบระบายนํ้​้�า และบำำ�บั​ัดนํ้​้�าเสี​ีย โดยมี​ีท่​่อแยกสำำ�หรั​ับนํ้​้�าทิ้​้�งจากอ่​่างล้​้างมื​ือ และท่​่อนํ้​้�าทิ้​้�งที่​่�พื้​้�น ไปยั​ังระบบฆ่​่าเชื้​้�อโรค นํ้​้�าจากครั​ัว และพื้​้�นที่​่�จั​ัดเตรี​ียมอาหารสั​ัตว์​์ ไปยั​ังตะแกรงดั​ักขยะ บ่​่อดั​ักไขมั​ัน ส่​่วนนํ้​้�าเสี​ียจากสุ​ุขภั​ัณฑ์​์จะเข้​้าสู่​่�บ่​่อเกรอะ และฆ่​่า เชื้​้�อโรคก่​่อนส่​่งต่​่อไปยั​ังระบบบำำ�บั​ัดนํ้​้�าเสี​ียแบบบึ​ึงประดิ​ิษฐ์​์ที่​่�เป็​็นส่​่วนหนึ่​่�งของพื้​้�นที่​่� ศึ​ึกษาธรรมชาติ​ิ ๓) ระบบระบายนํ้​้�าฝน ใช้​้ท่​่อระบายนํ้​้�าที่​่�ติ​ิดตั้​้�งร่​่วมกั​ับโครงสร้​้างเปลื​ือกอาคาร ใน กรณี​ีที่​่�เกิ​ิดการรั่​่�วซึ​ึม และพื้​้�นที่​่�เปี​ียกลงสู่​่�บ่​่อพั​ักนํ้​้�ารอบอาคาร ส่​่งต่​่อไปยั​ังระบบบำำ�บั​ัด นํ้​้�าเสี​ียแบบบึ​ึงประดิ​ิษฐ์​์ที่​่�เป็​็นส่​่วนหนึ่​่�งของพื้​้�นที่​่�ศึ​ึกษาธรรมชาติ​ิ ๔.๖.๘ ระบบดั​ับเพลิ​ิง ๑) ระบบดั​ับเพลิ​ิงแบบไม่​่อั​ัตโนมั​ัติ​ิ ระบบสายดั​ับเพลิ​ิง จั​ัดตู้​้�ดั​ับเพลิ​ิงไว้​้ในทุ​ุกชั้​้�นของอาคารในทุ​ุกระยะ ๓๐ เมตร ใช้​้ สายแบบยางแข็​็งชนิ​ิดม้​้วนเป็​็นขด และแบบสายอ่​่อนพั​ับเก็​็บได้​้ในตู้​้�ดั​ับเพลิ​ิง มี​ีนํ้​้�าและ แรงอั​ัดอยู่​่�พร้​้อมในท่​่อระบบดั​ับเพลิ​ิงชนิ​ิดถั​ังหิ้​้�ว ใช้​้ผงเคมี​ีบริ​ิเวณที่​่�จอดรถ ห้​้องเครื่​่�อง ห้​้องไฟฟ้​้า ๒.) ระบบดั​ับเพลิ​ิงแบบอั​ัตโนมั​ัติ​ิ ระบบหั​ัวฉี​ีดนํ้​้�าฝอยอั​ัตโนมั​ัติ​ิ ใช้​้ในบริ​ิเวณพื้​้�นที่​่�ใช้​้สอยทั่​่�วไป ห้​้องโถงและทางเดิ​ิน มี​ีทั้​้�งแบบหั​ัวห้​้อยในส่​่วนของสำำ�นั​ักงาน และแบบหั​ัวตั้​้�งใช้​้ติ​ิดซ่​่อนไว้​้บนฝ้​้าเพดาน ในส่​่วนจั​ัดแสดงระบบก๊​๊าซฮาลอน ใช้​้ในบริ​ิเวณที่​่�ต้​้องการดั​ับเพลิ​ิงอย่​่างรวดเร็​็ว เพื่​่�อไม่​่ ให้​้เกิ​ิดความเสี​ียหายกั​ับอุ​ุปกรณ์​์เครื่​่�องมื​ือ

๓.) ระบบระบายควั​ันและป้​้องกั​ันไฟลาม ในขณะที่​่�เกิ​ิดไฟไหม้​้ระบบระบายควั​ันและป้​้องกั​ันไฟลามมี​ีส่​่วนสำำ�คั​ัญอี​ีกส่​่วน หนึ่​่�งในระบบป้​้องกั​ันและควบคุ​ุมเพลิ​ิง เพราะจะเป็​็นระบบที่​่�ให้​้ความปลอดภั​ัยในการ รั​ักษาบริ​ิเวณทางหนี​ีไฟภายในอาคารให้​้เป็​็นบริ​ิเวณที่​่�ปลอดภั​ัย และระบายควั​ันไฟซึ่​่�ง เป็​็นอั​ันตรายพอๆกั​ับไฟไหม้​้ นอกจากนี้​้� การควบคุ​ุมความดั​ันอากาศภายในอาคารเพื่​่�อ สกั​ัดไฟลาม เป็​็นสิ่​่�งสำำ�คั​ัญเพื่​่�อจำำ�กั​ัดอาณาบริ​ิเวณที่​่�เกิ​ิดไฟไหม้​้ ให้​้อยู่​่�ในพื้​้�นที่​่จำ� ำ�กั​ัดที่​่�สุ​ุด เพื่​่�อสะดวกต่​่อการดั​ับไฟ ระบบระบายควั​ันและป้​้องกั​ันไฟลาม ประกอบด้​้วยพั​ัดลม ๒ ระบบคื​ือ ๓.๑ ระบบพั​ัดลมอั​ัดอากาศ ทำำ�การอั​ัดอากาศในส่​่วนที่​่�ต้​้องการป้​้องกั​ันไฟ ให้​้มี​ี ความดั​ันสู​ูงกว่​่าบริ​ิเวณที่​่�กำำ�บั​ังติ​ิดไฟ เพื่​่�อจำำ�กั​ัดอาณาเขตและป้​้องกั​ันไฟลาม ๓.๒ ระบบพั​ัดลมดู​ูดอากาศ ทำำ�การระบายควั​ันที่​่�เกิ​ิดจากไฟไหม้​้ให้​้เบาบางลง และลดความดั​ันภายในห้​้องที่​่�กำำ�ลั​ังติ​ิดไฟ ทำำ�ให้​้ไฟไม่​่ลามออกไป การทำำ�งานของระบบป้​้องกั​ันและควบคุ​ุมเพลิ​ิงทั้​้�ง ๓ ระบบ จะสอดคล้​้องกั​ัน โดย ระบบเตื​ือนสั​ัญญาณไฟไหม้​้ จะทำำ�หน้​้าที่​่�ตรวจสอบและติ​ิดตามการเกิ​ิดขึ้​้�นของอั​ัคคี​ีภั​ัย ซึ่​่�งจะแจ้​้งสั​ัญญาณลงไปยั​ังแผงควบคุ​ุมทำำ�การตรวจสอบสั​ัญญาณก่​่อนว่​่าเป็​็นสั​ัญญาณ จริ​ิง หรื​ือสั​ัญญาณหลอก ถ้​้าตรวจสอบแล้​้วพบว่​่าเป็​็นสั​ัญญาณหลอก ก็​็จะกดปุ่​่�มทำำ�การ ตั้​้�งเครื่​่�องใหม่​่ แต่​่ถ้​้าเป็​็นสั​ัญญาณจริ​ิงแผงควบคุ​ุมก็​็จะแจ้​้งสั​ัญญาณไฟไหม้​้ไปทั่​่�วบริ​ิเวณ โดยกริ่​่�งสั​ัญญาณไฟไหม้​้ จากนั้​้�นก็​็จะทำำ�การตั​ัดระบบไฟฟ้​้าภายในอาคาร เพื่​่�อไม่​่ให้​้เกิ​ิด ไฟฟ้​้าช็​็อตจากไฟไหม้​้ขึ้​้�นอี​ีก ไฟแสงสว่​่างจะใช้​้พลั​ังงานจากแบตเตอรี่​่�แทน ระบบปรั​ับอากาศจะหยุ​ุดเดิ​ินเพื่​่�อป้​้องกั​ันไฟลามไปตามท่​่อส่​่งลม ระบบดั​ับเพลิ​ิง จะเริ่​่�มทำำ�งานเมื่​่�อกระเปาะแก้​้วฉี​ีดน้ำำ��แตกออก หรื​ือมี​ีการใช้​้สายฉี​ีดน้ำำ��จากตู้​้�ดั​ับเพลิ​ิง ปั๊​๊�มน้ำำ��มั​ันดั​ับเพลิ​ิงจะเริ่​่�มทำำ�งาน ในขณะเดี​ียวกั​ันระบบระบายควั​ันและควบคุ​ุมเพลิ​ิงก็​็ จะทำำ�การดู​ูดควั​ัน และอั​ัดอากาศโดยอั​ัตโนมั​ัติ​ิ หลั​ังจากนั้​้�นผู้​้�ควบคุ​ุมจึ​ึงจะเข้​้าควบคุ​ุม ระบบต่​่างๆ ตามสถานการณ์​์ต่​่อไป ๔.๖.๙ ระบบเครื​ือข่​่ายอิ​ินเตอร์​์เน็​็ต และโทรศั​ัพท์​์ ระบบอิ​ินเตอร์​์เน็​็ตใช้​้ระบบแลน (LAN) ในการเชื่​่�อมโยงเครื​ือข่​่ายภายในโครงการ และใช้​้ระบบ Cloud PBX ซึ่​่�งเป็​็นระบบโทรศั​ัพท์​์ผ่​่านอิ​ินเทอร์​์เน็​็ต หรื​ือตู้​้�สาขา pbx แบบ เสมื​ือนที่​่�ทำำ�งานอยู่​่�บนคลาวน์​์โดยไม่​่จำำ�เป็​็นต้​้องมี​ีตู้​้�สาขา สามารถใช้​้งานได้​้เหมื​ือน ระบบการโทรแบบปกติ​ิ แต่​่จะได้​้สิ​ิทธิ​ิประโยชน์​์เพิ่​่�มเติ​ิมเช่​่นเทคโนโลยี​ีที่​่�รองรั​ับอนาคต ความปลอดภั​ัยขั้​้�นสู​ูง ความยื​ืดหยุ่​่�นและความสามารถในการปรั​ับเปลี่​่�ยนตามความ ต้​้องการที่​่�เปลี่​่�ยนแปลงอยู่​่�เสมอได้​้

55

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๔.๖.๑๐ ระบบ Life support system ๘ ลั​ักษณะของโครงการใช้​้ระบบกึ่​่�งปิ​ิดหรื​ือระบบปิ​ิดเดี่​่�ยว (semi closed system) ซึ่​่�งเป็​็นระบบที่​่�มี​ีคุ​ุณภาพและเหมาะสมกั​ับโครงการที่​่�มี​ีขนาดใหญ่​่และมี​ีแนวโน้​้มที่​่�จะ ขยายตั​ัวต่​่อไป giant tank ระบบการกรองน้ำำ�� และการปรั​ับปรุ​ุงคุ​ุณภาพ ใช้​้ถั​ังกรองความดั​ัน (pressure tank) สามารถ back wash ได้​้ง่​่ายโดยมี​ีเข็​็มหรื​ือเกจวั​ัดความสกปรกของ สารกรองอั​ัตราการกรองที่​่�เหมาะสมคื​ือ ๒ รอบใน ๑ ชั่​่�วโมงขึ้​้�นไป หมายถึ​ึงใน ๑ ชั่​่�วโมง น้ำำ��ในบ่​่อเลี้​้�ยงจะต้​้องผ่​่านถั​ังกรองอย่​่างน้​้อย ๒ รอบ มี​ีระบบตรวจสอบคุ​ุณภาพน้ำำ�� ระหว่​่างการเลี้​้�ยง โดยมาเป็​็นค่​่าความเป็​็นกรด - ด่​่างที่​่�มั​ักจะเปลี่​่�ยนแปลงและจำำ�เป็​็นให้​้ ดี​ียิ่​่�งขึ้​้�น คื​ือ ระบบ dry filter โดยจั​ัดให้​้น้ำำ��ที่​่ผ่� ่านถั​ังกรองผ่​่าน bio bank ใน column ที่​่�จั​ัดทำำ� ขึ้​้�นแล้​้วจึ​ึงไหลลงสู่​่�บ่​่อเลี้​้�ยงเป็​็นการกรองน้ำำ��ระบบชี​ีวภาพที่​่�มี​ีประสิ​ิทธิ​ิภาพสู​ูงและ ประหยั​ัด medium tank มี​ีระบบกรองน้​้าที่​่�ประกอบด้​้วย sand filter pressure tank เช่​่น เดี​ียวกั​ับ giant tank แต่​่มี​ีขนาดเล็​็กกว่​่ารอบของการกรอง ๒ รอบใน ๑ ชั่​่�วโมง และมี​ี bio ball column และมี​ีใยกรองดั​ักตะกอน โดยใช้​้ pump ชนิ​ิดจม (submergible) เป็​็นตั​ัวไหลเวี​ียนน้ำำ��small tank ระบบการกรองน้ำำ�� ไม่​่ต้​้องใช้​้ sand filter pressure tank แต่​่ใช้​้ bio ball column และมี​ีใยกรองดั​ักตะกอน โดยใช้​้ pump ชนิ​ิดจม (submergible) เป็​็นตั​ัวไหลเวี​ียนของน้ำำ�� ๔.๖.๑๑ รายละเอี​ียดโครงการด้​้านภู​ูมิ​ิสถาปั​ัตยกรรม การออกแบบภู​ูมิ​ิสถาปั​ัตยกรรมมี​ีบทบาทต่​่อโครงการเป็​็นอย่​่างมากโดยเฉพาะถ้​้า งานภู​ูมิ​ิสถาปั​ัตยกรรมเป็​็นส่​่วนหนึ่​่�งของการจั​ัดแสดงที่​่�อาจเป็​็นนิ​ิทรรศการภายนอก ลานกิ​ิจกรรมอเนกประสงค์​์ แม้​้แต่​่การจั​ัดสวนพั​ักผ่​่อนจะมี​ีการออกแบบให้​้สั​ัมพั​ันธ์​์กั​ับ สถาปั​ัตยกรรมและธรรมชาติ​ิแวดล้​้อมดั​ังนี้​้� ๑. ใช้​้พั​ันธุ์​์�ไม้​้ในระยองที่​่ง่� ่ายต่​่อการปลู​ูกและจั​ัดหา ๒. ทางเดิ​ินทางเท้​้าจั​ัดให้​้สอดแทรกภายในร่​่มไม้​้เพื่​่�อความร่​่มเย็​็น และเชื้​้�อเชิ​ิญให้​้ คนเดิ​ินเข้​้าสู่​่�ตั​ัวอาคาร หรื​ือมี​ีบริ​ิบทของน้ำำ�� มาเกี่​่�ยวข้​้อง ๓. ทางรถยนต์​์ต้​้องให้​้อยู่​่�ห่​่างจากตั​ัวอาคาร เพื่​่�อป้​้องกั​ันปั​ัญหาเรื่​่�องเสี​ียง ควั​ัน และฝุ่​่�นละออง อาจใช้​้การปลู​ูกต้​้นไม้​้บั​ัง ๔. บริ​ิเวณที่​่�จอดรถไม่​่ควรอยู่​่�ไกลตั​ัวอาคารจนเกิ​ินไป และควรปลู​ูกต้​้นไม้​้เพื่​่�อให้​้ ร่​่มเงา ๕. เสาไฟ มี​ีให้​้ครอบคลุ​ุมทุ​ุกบริ​ิเวณเพื่​่�อความปลอดภั​ัย ๖. มี​ีป้​้ายบอกทางเป็​็นระยะเพื่​่�อให้​้ผู้​้�ชมทราบถึ​ึงตำำ�แหน่​่งที่​่ต้� ้องการไป ๘ Redfin. (๒๕๖๐).AQUARIUN DESIGN. Retrieved from redfin : https:// www.redfin.com/en/aquarium design.

56

รู​ูปที่​่� ๔.๒๘ ภาพแสดงการทำำ�งานของระบบยั​ังชี​ีพสั​ัตว์​์น้ำำ��ชนิ​ิดเล็​็ก ที่​่�มา : Servietteg , 2022 ,https://www.serviettegroup.com/Services/Aquatic-Animal-Life-Support-System-Design-Consultant

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

Sand Filters ตั​ัวกรองทรายภายในบ่​่อก่​่อนที่​่�จะนำำ� น้ำำ��ภายในบ่​่อไปบำำ�บั​ัดจะต้​้องผ่​่านตั​ัวกรอง ทรายออกก่​่อนจั​ัดส่​่งไปยั​ังเครื่​่�องมื​ืออื่​่�นๆ

Foam Fractionators ขจั​ั ด สารประกอบอิ​ิ น ทรี​ีย์​์ที่​่� มี​ีข นาด เล็​็กมาก อนุ​ุภาคโปรตี​ีน กรดอะมิ​ิโน แบคที​ีเรี​ีย สี​ีย้​้อมน้ำำ�� และเศษซากในน้ำำ�� อื่​่�นๆ ออกจากตู้​้�ปลาน้ำำ��เค็​็ม

รู​ูปที่​่� ๔.๒๙ ภาพแสดงการทำำ�งานของระบบยั​ังชี​ีพสั​ัตว์​์น้ำำ�ข � นาดใหญ่​่(Big Tank) ที่​่�มา : Servietteg , 2022 ,https://www.serviettegroup.com/Services/Aquatic-Animal-Life-Support-System-Design-Consultant

Titanium UV Filters ปกป้​้องสั​ัตว์​์ที่​่�มี​ีค่​่าจากเชื้​้�อโรคที่​่�เล็​็ก ที่​่�สุ​ุดในน้ำำ��โดยการฉายรั​ังสี​ีอั​ัลตราไวโอเลต ฆ่​่าเชื้​้�อฆ่​่าหรื​ือยั​ับยั้​้�งจุ​ุลิ​ินทรี​ีย์​์ รู​ูปที่​่� ๔.๓๐ ภาพแสดงเครื่​่�องมื​ือระบบยั​ังชี​ีพสั​ัตว์​์น้ำำ�ข � นาดใหญ่​่(Big Tank) ที่​่�มา : Advanced Aquarium , 2022 ,https://www.advanced-aquariums.com/products/ 57

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๔.๗ รายละเอี​ียดสิ่�ง่ มี​ีชี​ีวิ​ิตในโครงการ โครงการสถานแสดงพั​ันธุ์สั�์ ตั ว์​์น้ำ��ำ จั​ังหวั​ัดระยองมี​ีการจั​ัดแสดงสั​ัตว์​์น้ำ��ำ ที่​่แ� บ่​่งแยกออก เป็​็น ๑๐ โซน ได้​้แก่​่ ระบบนิ​ิเวศจำำ�ลอง สั​ัตว์​์น้ำ��ำ ในระยอง สั​ัตว์​์น้ำ��ำ ในอ่​่าวไทย สั​ัตว์​์น้ำ��ำ ในอั​ันดามั​ัน สี​ีสั​ันแห่​่งท้​้องทะเล Play Space ผลกระทบที่​่เ� กิ​ิดขึ้​้น� ในปั​ัจจุ​ุบั​ัน สั​ัตว์​์หายาก มหาสมุ​ุทรโลก และการประมงชายฝั่​่ง� แต่​่การจั​ัดแสดงที่​่มี​ีสิ่​่ � ง� มี​ีชี​ีวิ​ิตจั​ัดแสดงอยู่​่�มี​ีทั้​้ง� หมด ๕ โซน ๑) สั​ัตว์​์น้ำำ�� ในระยอง เป็​็นการจั​ัดแสดง ปลาเศรษฐกิ​ิจในระยอง ระบบนิ​ิเวศน้ำำ��ตื้​้�นบริ​ิเวณชายฝั่​่�ง ระยอง แนวปะการั​ังที่​่�พบในระยอง สิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตที่​่�จั​ัดแสดงประกอบไปด้​้วย -ปลาเก๋​๋าตุ๊​๊�กแก -ปลาสิ​ินสมุ​ุทรลายน้ำำ��เงิ​ิน -ปลาตะคองเหลื​ือง -ปลาพยาบาล -ปลาขี้​้�ตั​ังเบ็​็ดเหลื​ือง -ปลาหู​ูช้​้างกลม -ปลาผี​ีเสื้​้�อปากยาว -ปลาการ์​์ตู​ูนแพลตติ​ินั่​่�ม -ปลากะพงทอง -ปลาสลิ​ิดหิ​ิน ๓ จุ​ุด -ปลาข้​้างตะเภา -ปลาวั​ัวดำำ� -เต่​่าตนุ​ุ -ปลากะรั​ังหน้​้างอน -ปลากะรั​ังหั​ัวโขน -ปลาสลิ​ิดทะเลแถบ -ปลากระเบนจุ​ุดฟ้​้า -ปลาข้​้าวเม่​่าแก้​้มดำำ� -ม้​้าน้ำำ�� -ปลาไหลมอเรย์​์ -ปลาสร้​้อยนกเขา

58

ปิลาสินสม์ที่รลายย�ำาเงิน

ปิลาสลิดหินสามจั์ด

ปิลากะรังหน้างอน

ปิลาห้ช้างกลม

ปิลาพัยาบาล

ปิลาสลิดที่ะเลแถบ

ปิลาข้​้าว์เม่าแก้มดำา

ปิลาไหลมอเรย�

ปิลาการ�ต้น

ปิลาว์ัว์ดำา

ปิลากะรังหัว์โข้น

ปิลาสร้อยนกเข้า

ปิลาข้​้างตะเภา

ปิลาเก๋าต์้กแก

ปิลาตะคองเหล้อง

ปิลาผู้่เส้�อปิากยาว์

ปิลากระเบนจั์ดฟั้า

ปิลาข้่�ตังเบ็ดเหล้อง

ปิลากะพังที่อง

เต่าตน์

รู​ูปที่​่� ๔.๓๑ ภาพแสดงชนิ​ิดของสั​ัตว์​์น้ำำ�� ในระยอง

ปิลาสลิดหินเหล้องมะนาว์

ปิลานกแก้ว์ส่เหล้อง

ปิลาว์ัว์ไที่ที่ัน

ปิลาหม้ส่แก้มแดง

ปิลาผู้่เส้�อพัระจั​ันที่ร�

ปิลากะรังเส้อ

ปิลาว์ัว์หางพั​ัด

ปิลาห้ช้าง

ปิ้ที่ะเล

แมงดาถ้ว์ย

ปิลาว์ัว์ดำา

ปิลากระรอกลายแดง

ปิลาการ�ต้นอินเด่ยแดง

ปิลาฉลามคร่บดำา

ปิลากะรังดอกแดง/ดำา

ปิลาช่อนที่ะเล

ก์้งก์ลาดำา / ก์้งข้าว์

ปิลาอ่โต้มอญ่

รู​ูปที่​่� ๔.๓๒ ภาพแสดงทะเลระยอง ที่​่�มา : Kapook , 2019 , https://travel.kapook.com/view116040.html

๒) สั​ัตว์​์น้ำำ�� ในอ่​่าวไทย เป็​็นการจั​ัดแสดงพั​ันธุ์ป�์ ลาที่​่พ� บมากในบริ​ิเวณอ่​่าวไทย รวมถึ​ึงสั​ัตว์​์น้ำ��ำ ที่​่พ� บเฉพาะใน บริ​ิเวณอ่​่าวไทย รวมถึ​ึงสั​ัตว์​์น้ำ��ำ ที่​่อ� ยู่​่�ได้​้ทั้​้ง� น้ำำ�จื​ื � ดและน้ำำ�� เค็​็มบริ​ิเวณอ่​่าวไทยเพราะติ​ิดกั​ับแม่​่น้ำ��ำ สิ่​่ง� มี​ีชี​ีวิ​ิตที่​่จั� ดั แสดงประกอบไปด้​้วย -ปลาสลิ​ิดหิ​ินเหลื​ืองมะนาว -ปลาการ์​์ตู​ูนอานม้​้า -ปลาวั​ัวไททั​ัน / ปลาวั​ัวหน้​้าลาย -ปลาสลิ​ิดหิ​ินสามจุ​ุด -ปลานกแก้​้วสี​ีเหลื​ือง -ปลาวั​ัวดำำ� -ปลาหู​ูช้​้าง -ปลาฉลามครี​ีบดำำ� -ปลาช่​่อนทะเล -ปลากะรั​ังดอกแดง -ปลากะรั​ังดอกดำำ� -ปลาสลิ​ิดทะเลแถบ -ปลาวั​ัวหางพั​ัด -ปลากระรอกลายแดง -กุ้​้�งกุ​ุลาดำำ� -กุ้​้�งขาว / กุ้​้�งแช่​่บ๊​๊วย -ปลาข้​้าวเม่​่าแก้​้มดำำ� -ปลาหมู​ูสี​ีแก้​้มแดง -ปลาหู​ูช้​้างกลม

-ปลากะรั​ังเสื​ือ -ปลาสร้​้อยนกเขา -ปลากะรั​ังเหลื​ืองจุ​ุดฟ้​้า -ปลาเก๋​๋าตุ๊​๊�กแก -ปลาตะคองเหลื​ือง -ปลาผี​ีเสื้​้�อปากยาว -ปลากะพงทอง -ปู​ูทะเล -ปลาข้​้างตะเภา -เต่​่ากระ -เต่​่าตนุ​ุ -ปลากะรั​ังหั​ัวโขน -เม่​่นทะเล -แมงดาถ้​้วย / แมงหางกลม -ปลากระเบนจุ​ุดฟ้​้า -ปลาฉนาก -ปลาอี​ีโต้​้มอญ -ปลาการ์​์ตู​ูนอิ​ินเดี​ียแดง -ปลาผี​ีเสื้​้�อพระจั​ันทร์​์

เต่ากระ

เต่าตน์

รู​ูปที่​่� ๔.๓๓ ภาพแสดงชนิ​ิดของสั​ัตว์​์น้ำำ��ในอ่​่าวไทย

รู​ูปที่​่� ๔.๓๔ ภาพแสดงทะเลฝั่​่�งอ่​่าวไทย ที่​่�มา :Google Map , 2022 , https://www.google.co.th/maps/@12.14247,101.5084761,47906

รู​ูปที่​่� ๔.๓๕ ภาพแสดงทะเลฝั่​่�งอ่​่าวไทย ที่​่�มา : Chill Pai Nai , 2017 , https://www.chillpainai.com/scoop

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๓) สั​ัตว์​์น้ำำ�� ในอั​ันดามั​ัน เป็​็นการจั​ัดแสดงพั​ันธุ์​์�ปลาที่​่�พบมากในบริ​ิเวณอั​ันดามั​ัน รวมถึ​ึงสั​ัตว์​์น้ำำ��ที่​่�พบ เฉพาะในบริ​ิเวณอั​ันดามั​ัน ลั​ักษณะของระบบนิ​ิเวศที่​่�เป็​็นหน้​้าผาชั​ันและมี​ีปะการั​ังที่​่� สวยงามและหลากหลาย สิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตที่​่�จั​ัดแสดงประกอบไปด้​้วย -ปลาการ์​์ตู​ูนส้​้มขาว -กุ้​้�งมั​ังกรขาว,เหลื​ือง,เขี​ียว -ปลาวั​ัวไททั​ัน / ปลาวั​ัวหน้​้าลาย -ปลาลู​ูกดอกไฟ -ปลาไหลมอเรย์​์ปานดำำ� -ปลาการ์​์ตู​ูนแดงดำำ� -ปลาสลิ​ิดหิ​ินสามจุ​ุด -ปลานกแก้​้วสี​ีเหลื​ือง -ปลาวั​ัวดำำ� -ปลาหู​ูช้​้าง -ปลากะรั​ังดอกดำำ� -ปลาสลิ​ิดทะเลแถบ -ปลากระรอกลายแดง -กุ้​้�งกุ​ุลาดำำ� -กุ้​้�งขาว/กุ้​้�งแช่​่บ๊​๊วย -ปลาข้​้าวเม่​่าแก้​้มดำำ� -ปลาหมู​ูสี​ีแก้​้มแดง -ปลาเฉี่​่�ยวหิ​ิน -ปลากะรั​ังเสื​ือ -ปลาสร้​้อยนกเขา -ปลากะรั​ังเหลื​ืองจุ​ุดฟ้​้า

-ปลาเก๋​๋าตุ๊​๊�กแก -ปลาผี​ีเสื้​้�อปากยาว -ปลากะพงทอง -ปู​ูทะเล -ปลาข้​้างตะเภา -เต่​่ากระ -ปลากะรั​ังหั​ัวโขน -เม่​่นทะเล -แมงดาถ้​้วย/แมงดาหางกลม -ปลากระเบนจุ​ุดฟ้​้า -ปลาปั​ักเป้​้ายั​ักษ์​์ -กั​ัลปั​ังหา -ปลาฉนาก -ปลาอี​ีโต้​้มอญ -ปลาโรนิ​ิน -ปลาการ์​์ตู​ูนเพอร์​์คู​ูล่​่า -ปากะรั​ังมุ​ุกดา -ปลาผี​ีเสื้​้�อพระจั​ันทร์​์ -ปลาวั​ัวตั​ัวตลก -ปลาวั​ัวลายข้​้าวหลามตั​ัด -ปลาวั​ัวหางลิ่​่�ม

ปิลาล้กดอกไฟั

ปิลากะรังดอกดำา

ปิลาเฉ่�ยว์หิน

ปิลากะรังเส้อ

ปิลากระเบนจั์ดฟั้า

ปิลาห้ช้าง

ก์้งก์ลาดำา

เต่ากระ

ปิลาฉลามเส้อดาว์

ปิลาฉนาก

ปิลาโรนิน

ปิลาการ�ต้น

กัลปิ่งหา

ปิากะรังม์กดา

รู​ูปที่​่� ๔.๓๖ ภาพแสดงชนิ​ิดของสั​ัตว์​์น้ำำ�� ในอั​ันดามั​ัน

รู​ูปที่​่� ๔.๓๗ ภาพแสดงทะเลฝั่​่�งอั​ันดามั​ัน ที่​่�มา :Google Map , 2022 , https://www.google.co.th/maps/@7.7555157,97.8361062,47823 ปิลากระรอกลายแดง

ปิลาสร้อยนกเข้า

ปิลาปิ่กเปิ้ายักษ�

ปิลาผู้่เส้�อพัระจั​ันที่ร�

ปิลาว์ัว์หางลิ�ม

ปิลากะรังเหล้องจั์ดฟั้า

๔) สี​ีสั​ันแห่​่งท้​้องทะเล แสดงปะการั​ัง ดอกไม้​้ทะเล สาหร่​่ายทะเลที่​่�เป็​็นทั้​้�งที่​่�อยู่​่�อาศั​ัยของสั​ัตว์​์และยั​ัง เป็​็นสี​ีสั​ันภายใต้​้ท้​้องทะเล ซึ่​่�งสี​ีสั​ันในทะเล เช่​่น ปลาดาว แมงกระพรุ​ุน ม้​้าน้ำำ�� สั​ัตว์​์น้ำำ�� ใน แนวปะการั​ัง สิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตที่​่�จั​ัดแสดงประกอบไปด้​้วย -ปะการั​ังแผ่​่นใบไม้​้ -ปลาดาวสี​ีน้ำำ�� เงิ​ิน -ปะการั​ังโต๊​๊ะ -ปลาดาวทะเล -ปะการั​ังเคลื​ือบ -ปลาดาวทะเลปุ่​่�มแดง -ปะการั​ังเห็​็ด -ปลาดาวทะเลแสงอาทิ​ิตย์​์ -ปะการั​ังมุ​ุกดา -ปลาดาวทะเลค้​้างคาว -กั​ัลปั​ังหา -ปลาดาวทะเลสี​ีเหลื​ือง -ปะการั​ังสมอง-แมงกะพรุ​ุน -ปลาดาวทะเลดอกทานตะวั​ัน -แมงกะพรุ​ุนไฟ -ปลาดาวทะเลพระราชา -แมงกะพรุ​ุนทราย -ปลาดาวทะเลขนมปั​ังบิ​ิสกิ​ิต -แมงกะพรุ​ุนพระจั​ันทร์​์ -ปลาดาว pterasteridae -ม้​้าน้ำำ��ทราย -ดอกไม้​้ทะเลหนวดลู​ูกโป่​่ง -ม้​้าน้ำำ��ดำำ� -ดอกไม้​้ทะเลหนวดเกรี​ียว -ม้​้าน้ำำ��หนาม -เห็​็ดทะเล -ม้​้าน้ำำ��สามจุ​ุด -เห็​็ดทะเลเขี​ียว -ม้​้าน้ำำ��แคระ -ปะการั​ังอ่​่อน -ม้​้าน้ำำ��หนามขอ -ปะการั​ังเขากวาง -ปะการั​ังโขด

ปิลาสินสม์ที่ร

ปิลาเปิล่�ยนส่ที่้องเหล้อง

ปิลาผู้่เส้�อปิ​ิรามิด

ปิลาสลิดหินน�ำาเงิน

ปิลาอะซื้ิเลส

ปิลาแมนดาริน

ปิลาปิ่กเปิ้าจั์ดข้าว์

ปิ้แมงม์ม

ปิลาสิงโต

ปิลาผู้่เส้�อคร่บยาว์

ปิลาปิ่กเปิ้าหนาม

ปิลาไหลสว์น

ปิลาการ�ต้น

ปิลาข้่�ตังเบ็ดน�ำาเงิน

ปิลาว์ัว์ข้น

ปิลาว์ัว์

ปิลาสลิดที่ะเลแถบ

ปิลาผู้่เส้�อปิากยาว์ ปิลาฉลามพัยาบาล รู​ูปที่​่� ๔.๓๘ ภาพแสดงทะเลฝั่​่�งอั​ันดามั​ัน ที่​่�มา : Paa Paii , 2020 ,https://www.paapaii.com/travel-10-place-andaman-sea

หมึกแก้ว์ /หมึกยักษ�

มาร่นแองเจัล

ปิลาแมงปิ่อง

ปิลาด์กที่ะเล

รู​ูปที่​่� ๔.๓๙ ภาพแสดงชนิ​ิดของสั​ัตว์​์น้ำำ�� 59

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๕.) มหาสมุ​ุทรโลก แสดงสั​ัตว์​์น้ำำ��ที่​่�อยู่​่�ในบริ​ิเวณมหาสมุ​ุทรแปซิ​ิฟิ​ิกและมหาสมุ​ุทรอิ​ินเดี​ียและมี​ีการ จั​ัดแสดงที่​่�ให้​้เห็​็นถึ​ึงความแตกต่​่างระหว่​่าง ๒ มหาสมุ​ุทรนี้่​่� สิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตที่​่�จั​ัดแสดงประกอบ ไปด้​้วย ๕.๑ มหาสมุ​ุทรแปซิ​ิฟิ​ิก -ปลากระเบนนก -ปลาฉลามวาฬ -ปลากระเบนค้​้างคาว -ปลาฉลามพรม -ปลาฉลามหลั​ังหนาม -ปลาสากใหญ่​่ -เต่​่าทะเลมะกอกริ​ิดลี​ีย์​์ -ปลาฉลามพยาบาล -ปะการั​ังมุ​ุกดา -ปลาปิ่​่�นแก้​้ว / ปลาดุ​ุกทะเล -ปลากระเบนเสื​ือดาว -ปลาเก๋​๋าดอกหมากยั​ักษ์​์ -ปลาโมงตาโต -เต่​่าทะเล -ปลาฉลามหั​ัวค้​้อนหยั​ัก -ปลาฉนากยั​ักษ์​์ -ปลากระเบนจมู​ูกวั​ัว -ปลาฉลามเสื​ือทราย -ปลามง -ปลาแสงอาทิ​ิตย์​์ ๕.๒ มหาสมุ​ุทรอิ​ินเดี​ีย -ปลาหมอทะเล -ปลากระเบนนก ปลากระเบนลายหิ​ินอ่​่อน -ปลาฉลามพรม -ปลาฉลามหิ​ิน -เต่​่าทะเลมะกอกริ​ิดลี​ีย์​์ -แมงดาจาน -ปลาปิ่​่�นแก้​้ว / ปลาดุ​ุกทะเล -ปลากระเบนเสื​ือดาว -ปลาเก๋​๋าดอกหมากยั​ักษ์​์ -ปลาทู​ูอิ​ินเดี​ีย รู​ูปที่​่� ๔.๔๐ ภาพแสดงสี​ีสั​ันแห่​่งท้​้องทะเล 60

ปิลาฉลามคร่บดำา

ปิลากระเบนจัม้กว์ัว์

ปิลาสากใหญ่​่

ปิลาโมงตาโต

ปิลาฉลามเส้อที่ราย

ปิลาฉลามเส้อดาว์

ปิลาฉลามพัรม

ปิลาฉนากยักษ�

ปิลาฉลามหัว์ค้อนหยัก

ปิลาฉลามหลังหนาม

ปิลาโรนิน

ปิลาแสงอาที่ิตย�

ปิลากระเบนเส้อดาว์

ปิลากระเบนลายหินอ่อน

ปิลาหมอที่ะเล

เต่าที่ะเลมะกอกริดล่ย�

ปิลาฉลามว์าฬ

ปิลากระเบนนก

ปิลาเก๋าที่ะเลดอกหมากยักษ�

ปิลามง

ปิลาฉลามพัยาบาล

ปิลาหมอที่ะเล

ปิลากระเบนหินอ่อน

ปิลากระเบนเส้อดาว์

ปิลากระเบนนก

ปิลาที่้อินเด่ย

ปิลาฉลามหิน

เต่าที่ะเลมะกอกริดล่ย�

รู​ูปที่​่� ๔.๔๑ ภาพแสดงชนิ​ิดของสั​ัตว์​์น้ำำ��ในมหาสมุ​ุทร

รู​ูปที่​่� ๔.๔๒ ภาพแสดงมหาสมุ​ุทรอิ​ินเดี​ีย ที่​่�มา : The Ocean , 2014 , https://oceanmaker.weebly.com/36173627363436263617364036 0736193629363636093648360436373618.html

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๐๕ การศึ​ึกษาวิ​ิเคราะห์​์อาคารกรณี​ีศึ​ึกษา

รู​ูปที่​่� ๕.๐๑ ภาพแสดงกรณี​ีศึ​ึกษา

๕.๑ เกณฑ์​์การพิ​ิจารณาเลื​ือกกรณี​ีศึ​ึกษา การศึ​ึกษากรณี​ีศึ​ึกษาสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ��มี​ีหลั​ักเกณฑ์​์ในการพิ​ิจารณา เลื​ือกกรณี​ีดั​ังนี้​้� ๑) แนวความคิ​ิดในการออกแบบ ที่​่�ต้​้องการนำำ�เสนออั​ัตลั​ักษณ์​์ของพื้​้�นที่​่�ตั้​้�ง โครงการหรื​ือวั​ัฒนธรรมเมื​ืองนั้​้�นๆมาสู่​่�กายภาพของอาคาร ๒) ขนาดพื้​้�นที่​่�โครงการและขนาดอาคาร ๓) สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ��ที่​่�มี​ีความโดดเด่​่นของรู​ูปลั​ักษณ์​์และเป็​็นที่​่�กล่​่าวถึ​ึง ๔) เนื้​้�อหาที่​่�จั​ัดแสดงและความสอดคล้​้องกั​ับรู​ูปลั​ักษณ์​์ของอาคาร ๕) ที่​่�ตั้​้�งโครงการ ๖) กิ​ิจกรรมและขนาดพื้​้�นที่​่�ใช้​้สอยภายในโครงการ ๗) กลุ่​่�มเป้​้าหมายของโครงการ รู​ูปที่​่� ๕.๐๒ อาคารกรณี​ีศึ​ึกษาในประเทศไทยและต่​่างประเทศ

61

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๕.๒ อาคารกรณี​ีศึ​ึกษาในประเทศไทย ๕.๒.๑ สถาบั​ันวิ​ิทยาศาสตร์​์ทางทะเล มหาวิ​ิทยาลั​ัยบู​ูรพา ข้​้อมู​ูลโครงการ ชื่​่�อโครงการ สถานที่​่�ตั้​้�ง

ขนาดพื้​้�นที่​่​่� � ลั​ักษณะโครงการ ปี​ีที่​่�ก่​่อตั้​้�ง

: สถาบั​ันวิ​ิทยาศาสตร์​์ทางทะเล : มหาวิ​ิทยาลั​ัยบู​ูรพา เลขที่​่� ๑๖๙ ถนน ลงหาดบางแสน ตำำ�บลแสนสุ​ุข อำำ�เภอเมื​ืองชลบุ​ุรี​ี ชลบุ​ุรี​ี ๒๐๑๓๑ : ๓๐ ไร่​่ (๔๘,๐๐๐ ตารางเมตร) : สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� : พ.ศ. ๒๕๑๓

รายละเอี​ียดโครงการ สถาบั​ันวิ​ิทยาศาสตร์​์ทางทะเล มหาวิ​ิทยาลั​ัยบู​ูรพา เป็​็นสถาบั​ันวิ​ิจั​ัยทางด้​้าน วิ​ิทยาศาสตร์​์ทางทะเล โดยมี​ีสถานเลี้​้�ยงสั​ัตว์​์น้ำำ��เค็​็ม และพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์วิ​ิทยาศาสตร์​์ทาง ทะเลที่​่�เปิ​ิดให้​้บุ​ุคคลภายนอกเข้​้าชมอี​ีกทั้​้�งยั​ังเป็​็นพื้​้�นที่​่�เรี​ียนรู้​้�เกี่​่�ยวกั​ับวิ​ิทยาศาสตร์​์ทาง ทะเลที่​่สำ� ำ�คั​ัญแห่​่งหนึ่​่�งในประเทศไทย วั​ัตถุ​ุประสงค์​์โครงการ ๑)เพื่​่�อเป็​็นศู​ูนย์​์กลางแห่​่งความเป็​็นเลิ​ิศทางวิ​ิชาการด้​้านวิ​ิทยาศาสตร์​์ทาง ทะเล แห่​่งเอเชี​ียตะวั​ันออกเฉี​ียงใต้​้ ๒)เพื่​่�อการพั​ัฒนาการใช้​้ทรั​ัพยากรทางทะเลและดำำ�เนิ​ินการด้​้านอนุ​ุรั​ักษ์​์ ทรั​ัพยากรธรรมชาติ​ิและสิ่​่�งแวดล้​้อม ให้​้บรรลุ​ุผลในทางปฏิ​ิบั​ัติ​ิอย่​่างแท้​้จริ​ิง ๓)เพื่​่�อเป็​็นแหล่​่งค้​้นคว้​้าวิ​ิจั​ัย เป็​็นศู​ูนย์​์กลางการแลกเปลี่​่�ยนนั​ักวิ​ิจั​ัยทางด้​้าน วิ​ิทยาศาสตร์​์ทางทะเล และสาขาวิ​ิชาที่​่�เกี่​่�ยวข้​้อง ๔)เพื่​่�อเป็​็นแหล่​่งท่​่องเที่​่�ยว ศึ​ึกษาหาความรู้​้� เป็​็นสถานฝึ​ึกงาน ฝึ​ึกอบรมของ ครู​ู นิ​ิสิ​ิต นั​ักศึ​ึกษาและประชาชนโดยทั่​่�วไป แนวความคิ​ิดการวางผั​ังของโครงการ โครงการมี​ีทางเข้​้าออกทางเดี​ียวเพื่​่�อง่​่ายต่​่อการควบคุ​ุมผู้​้�เข้​้าชมและสะดวก ต่​่อการดู​ูแลหรื​ือการจั​ัดการคน โถงทางเข้​้าทำำ�หน้​้าที่​่�รวบรวมบริ​ิการต่​่างๆของโครงการ และทำำ�หน้​้าที่​่�กระจายผู้​้�คนไปตามส่​่วนจั​ัดแสดงและนิ​ิทรรศการต่​่างๆของโครงการ การ เดิ​ินชมจะเป็​็นการชมแบบ one-way ซึ่​่�งการจั​ัดวางลำำ�ดั​ับการชมของโครงการจะจั​ัด เรี​ียงดั​ังนี้​้� ชี​ีวิ​ิตชายฝั่​่�งทะเล สี​ีสั​ันแห่​่งท้​้องทะเล ครั​ัวของโลก แปลกสวยซ่​่อนพิ​ิษ ลาน เรี​ียนรู้​้�ชาวเลและยั​ักษ์​์ใหญ่​่ใต้​้สมุ​ุทร ซึ่​่�งทางเดิ​ินทั้​้�งหมดจะเป็​็นการบั​ังคั​ับเพื่​่�อการชมที่​่� ต่​่อเนื่​่�องของเรื่​่�องราวที่​่ต้� ้องการสื่​่�อ ซึ่​่�งมี​ีการคิ​ิดถึ​ึงระยะการมองเป็​็นสิ่​่�งที่​่�สำำ�คั​ัญที่​่�สุ​ุดรวม ถึ​ึงมุ​ุมมองในการรั​ับชมตู้​้�ปลาแต่​่ละขนาด พื้​้�นที่​่�รั​ับชมหน้​้าตู้​้� พื้​้�นที่​่�ทางเดิ​ิน พื้​้�นที่​่นั่​่� �งพั​ัก รวมถึ​ึงการจั​ัดแสง สี​ี เสี​ียง หรื​ือการสร้​้างบรรยากาศร่​่วมภายในพื้​้�นที่​่� รู​ูปที่​่� ๕.๐๓ บรรยากาศภายในโครงการสถาบั​ันวิ​ิทยาศาสตร์​์ทางทะเล มหาวิ​ิทยาลั​ัยบู​ูรพา ที่​่�มา : แสนสุ​ุข City , 2017 ,https://www.saensukcity.com/institute-of-marine-science.html 62

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

พื้​้�นที่​่�ใช้​้สอยและกิ​ิจกรรมของโครงการ พื้​้�นที่​่�โครงการจะแบ่​่งส่​่วนจั​ัดแสดงออกเป็​็น ๒ ส่​่วน คื​ือสถานเลี้​้�ยงสั​ัตว์​์น้ำำ�� เค็​็ม และพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์วิ​ิทยาศาสตร์​์ทางทะเล ๑) สถานเลี้​้�ยงสั​ัตว์​์น้ำำ��เค็​็ม เป็​็นส่​่วนที่​่�จั​ัดแสดงเพื่​่�อให้​้ความรู้​้�เกี่​่�ยวกั​ับสิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตและความเป็​็นอยู่​่�ของสั​ัตว์​์ ทะเลชนิ​ิดต่​่างๆที่​่�อาศั​ัยอยู่​่�ในเขตน่​่านน้ำำ�ข � องไทย โดยหั​ัวข้​้อต่​่างๆที่​่�ให้​้ความรู้​้�สามารถ แบ่​่งออกได้​้เป็​็น ๗ หั​ัวข้​้อใหญ่​่ ได้​้แก่​่ ๑.๑ สั​ัตว์​์ที่​่�อาศั​ัยอยู่​่�ในเขตน้ำำ�ขึ้​้ � �นน้ำำ��ลง ๑.๒ ปลาในแนวปะการั​ัง ๑.๓ การอยู่​่�ร่​่วมกั​ันของสิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิต ๑.๔ สั​ัตว์​์ไม่​่มี​ีกระดู​ูกสั​ันหลั​ังน้ำำ��เค็​็ม ๑.๕ ปลาเศรษฐกิ​ิจ ๑.๖ ปลารู​ูปร่​่างแปลกและปลามี​ีพิ​ิษ ๑.๗ ปลาที่​่�อาศั​ัยในมหาสมุ​ุทร ๒) พิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์วิ​ิทยาศาสตร์​์ทางทะเล แบ่​่งการจั​ัดแสดงนิ​ิทรรศการออกเป็​็น ๒ ส่​่วน ๒.๑ จั​ัดแสดงนิ​ิทรรศการเฉลิ​ิมพระเกี​ียรติ​ิพระบาทสมเด็​็จพระบรมชนกาธิ​ิเบศร มหาภู​ูมิ​ิพลอดุ​ุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิ​ิตร เกี่​่�ยวกั​ับพระราชกรณี​ีกิ​ิจทางด้​้านการ ฟื้​้�นฟู​ูอนุ​ุรั​ักษ์​์ทรั​ัพยากรธรรมชาติ​ิและด้​้านวิ​ิทยาศาสตร์​์การประมง ๒.๒ จั​ัดแสดงนิ​ิทรรศการเกี่​่�ยวกั​ับเรื่​่�องราวของทะเล ระบบนิ​ิเวศ และสิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตที่​่� อาศั​ัยอยู่​่�ในทะเล รวมทั้​้�งความสำำ�คั​ัญของทะเลที่​่�มี​ีต่​่อมนุ​ุษย์​์ โชว์​์พิ​ิเศษ

สาธิ​ิตการดำำ�น้ำำ��ให้​้อาหารปลา ตู้​้�ปลาขนาดความจุ​ุ ๑,๐๐๐ ตั​ัน

ส่​่วนจั​ัดแสดงพิ​ิเศษ บริ​ิเวณโถงตรงกลางมี​ีการจั​ัดแสดงซากโครงกระดู​ูก ปลาวาฬบรู​ูด้​้า ของจริ​ิง ให้​้ได้​้เห็​็นและเรี​ียนรู้​้�จากของจริ​ิง

รู​ูปที่​่� ๕.๐๔ บรรยากาศภายในโครงการสถาบั​ันวิ​ิทยาศาสตร์​์ทางทะเล มหาวิ​ิทยาลั​ัยบู​ูรพา ที่​่�มา : แสนสุ​ุข City , 2017 ,https://www.saensukcity.com/institute-of-marine-science.html

ข้​้อด่

ข้​้อเส่ย

การว์างผู้ัง

เปิ็นการว์างผู้ังแบบเข้​้าออกที่างเด่ยว์และจั​ัดผู้ัง ที่างเดินแบบ one-way สามารถคว์ยค์มด้แลได้ ง่ า ย และเช้� อ มโยงเร้� อ งราว์ในแต่ ล ะส่ ว์ นจั​ั ด แสดงได้ง่าย

เม้�อม่ที่างเข้​้าที่างเด่ยว์เว์ลาที่​่�ผู้​้ชมเข้​้าชมพัร้อมกันใน ช่ ว์ งเว์ลาที่​่� ม่ ก ารเข้​้ า ชมเยอะจัะที่ำ า ให้ ก ารจั​ั ด การ บริ เ ว์ณที่างเข้​้ า ม่ ค ว์ามว์​์่ น ว์าย และผู้​้​้ เ ข้​้ า ชมไม่ สามารถด้ส่ว์นจั​ัดแสดงได้ครบถ้ว์น เพัราะต้องเดิน ในที่างที่​่�บังคับไว์้แต่ต้น

กิจักรรมและพั้�นที่​่�ใช้สอย

ม่การแสดงโชว์�

ม่ กิ จั กรรมให้ ที่ำา ในโครงการน้ อ ย ไม่ ม่ จั์ ด Touch Pool ให้ได้ลองสัมผู้ัส และม์มถ่ายร้ปิที่​่�น้อยและเล็ก ไม่สามารถรองรับคนได้ที่ั�งหมด พั้�นที่​่�ที่างเดินส่ว์น จั​ั ด แสดงบางจั์ ด แคบและไม่ ส ามารถรองรั บ คน จัำานว์นมากได้รว์มถึงไม่ม่ว์ิที่ยากรในการอธุ์ิบายสิ�งที่​่� จั​ัดแสดง ส่ว์นร้านข้ายข้องที่​่�ระลึกไม่ดึงด้ดให้ผู้​้เข้​้า ชมได้ซื้​้�อกลับไปิเปิ็นข้องที่​่�ระลึก

เน้�อหาที่​่�จั​ัดแสดง

ม่เน้�อหาที่​่�ครอบคล์มสัตว์�ที่ะเลในปิระเที่ศึไที่ย การจั​ัดแสดงแต่ละส่ว์นไม่ม่เน้�อหาที่​่�เช้�อมโยงถึงกัน รว์มถึงสัตว์�เศึรษฐ์กิจัในปิระเที่ศึ เปิ็นแค่การจั​ัดแสดงตามระบบนิเว์ศึที่​่�แตกต่างกัน ข้าดการเช้�อมโยงเพั้�อที่ำาคว์ามเข้​้าใจั ส้�อที่​่�ใช้ในการ อธุ์ิบายคว์ามร้​้หน้าต้​้ปิลายังเปิ็นปิ้ายสำาหรับอ่าน ไม่ ม่เที่คโนโลย่เข้​้ามาช่ว์ยในการจั​ัดการแสดง

การรองรั​ับผู้​้�เข้​้าชม สามารถรองรั​ับผู้​้เ� ข้​้าชมได้​้หลากหลายทั้​้ง� กลุ่​่�มครอบครั​ัว กลุ่​่�มเพื่​่อ� น คู่​่�รักั กลุ่​่�ม ทั​ัศนศึ​ึกษาและสั​ัมมนา มี​ีพื้​้น� ที่​่ร� องรั​ับขนาดใหญ่​่และมี​ีจุ​ุดรวมพลที่​่ส� ามารถรองรั​ับนั​ักเรี​ียน มาทั​ัศนศึ​ึกษาพร้​้อมกั​ันหลายโรงเรี​ียนได้​้

ตารางที่​่� ๕.๐๑ บทวิ​ิเคราะห์​์ข้​้อดี​ี ข้​้อเสี​ียสถาบั​ันวิ​ิทยาศาสตร์​์ทางทะเล 63

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๕.๒.๒ สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง ข้​้อมู​ูลโครงการ ชื่​่�อโครงการ : สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ��จั​ังหวั​ัดระยอง สถานที่​่�ตั้​้�ง : ศู​ูนย์​์วิ​ิจั​ัยและพั​ัฒนาประมงอ่​่าวไทยฝั่​่�งตะวั​ันออก(ระยอง)

ที่​่�อยู่​่� เลขที่​่� ๒ หมู่​่� ๒ ตำำ�บลเพ อำำ�เภอเมื​ืองระยอง

จั​ังหวั​ัดระยอง ๒๑๑๖๐ ขนาดพื้​้�นที่​่​่� � : ๒๓ ไร่​่ (๓๖,๘๐๐ ตารางเมตร) ลั​ักษณะโครงการ : สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� ปี​ีที่​่�ก่​่อตั้​้�ง : พ.ศ. ๒๕๔๗ รายละเอี​ียดโครงการ เป็​็นกิ​ิจกรรมหนึ่​่ง� ของศู​ูนย์​์วิ​ิจัยั และพั​ัฒนาประมงอ่​่าวไทยฝั่​่ง� ตะวั​ันออก (ระยอง) อยู่​่�ภายใต้​้การดู​ูแลของกลุ่​่�มงานสถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ตั ว์​์น้ำ��ำ เป็​็นสถานที่​่ซึ่​่� ง� รวบรวมและจั​ัด แสดงพั​ันธุ์​์สั� ตั ว์​์ทะเลมี​ีชี​ีวิ​ิต ปลาทะเลสวยงาม และสั​ัตว์​์ทะเลที่​่ห� ายาก เพื่​่อ� ให้​้ความรู้แ�้ ก่​่ เยาวชน นั​ักเรี​ียน นั​ักศึ​ึกษา และบุ​ุคคลทั่​่ว� ไปผู้​้เ� ข้​้ามาเยี่​่ย� มชม ทำำ�ให้​้เกิ​ิดความเข้​้าใจเกี่​่ย� วกั​ับ การดำำ�รงชี​ีวิ​ิตและพฤติ​ิกรรมของสั​ัตว์​์น้ำ��ำ นอกจากนี้​้ผู้� เ�้ ข้​้าเยี่​่ย� มชมยั​ังจะได้​้รับั ความรู้เ�้ กี่​่ย� ว กั​ับอาชี​ีพการทำำ�ประมง เรื​ือประมง และเครื่​่อ� งมื​ือประมงชนิ​ิดต่​่างๆรวมทั้​้ง� ความรู้เ�้ กี่​่ย� วกั​ับ ทรั​ัพยากรประมงของไทยจากการแสดงในส่​่วนนิ​ิทรรศการ วั​ัตถุ​ุประสงค์​์โครงการ ๑) ให้​้ความรู้​้�แก่​่ผู้​้�เข้​้าชมเกี่​่�ยวกั​ับชี​ีวิ​ิตสั​ัตว์​์ทะเลตามชนิ​ิดและสายพั​ันธุ์​์ต่� ่างๆ รวมทั้​้�งให้​้ความรู้​้�เกี่​่�ยวกั​ับการทำำ�ประมง ๒) ปฏิ​ิบั​ัติ​ิงานทดลอง ค้​้นคว้​้า วิ​ิจั​ัย เกี่​่�ยวกั​ับการดำำ�รงชี​ีวิ​ิตของสั​ัตว์​์ทะเล ๓) เป็​็นสถานที่​่�พั​ักผ่​่อนหย่​่อนใจ และส่​่งเสริ​ิมการท่​่องเที่​่�ยว แนวความคิ​ิดการวางผั​ังของโครงการ โครงการมี​ีทางเข้​้าออกทางเดี​ียวการจั​ัดทางเดิ​ินเป็​็นทางแบบ one-way ให้​้ ผู้​้�เข้​้าชมเดิ​ินไปตามทางและจะมี​ีส่​่วนจั​ัดแสดงอยู่​่�สองข้​้างทางเดิ​ิน โครงการสถาน แสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ��ระยองเป็​็นการพื้​้�นที่​่�ทางเดิ​ินที่​่�เป็​็น ๒ ชั้​้�น เป็​็นการเดิ​ินวนลงทาง ลาดเพื่​่�อลงไปที่​่�ชั้​้�นล่​่าง ทำำ�ให้​้การจั​ัดผั​ังจะเป็​็นการจั​ังผั​ังแบบเดิ​ินวนลงและทางวนลง จะวนผ่​่านส่​่วนของบ่​่อจั​ัดแสดงขนาดใหญ่​่ของโครงการและมี​ีอุ​ุโมงค์​์เพื่​่�อเพิ่​่�มความ น่​่าสนใจระหว่​่างทาง เป็​็นการจั​ัดผั​ังทางเดิ​ินที่​่�ม่ี​ี�ความตื่​่�นเต้​้นตลอดเส้​้นทางเพราะ ทางที่​่�เป็​็นทางลาดทำำ�ให้​้เกิ​ิดความรู้​้�สึ​ึกตื่​่�นเต้​้นที่​่�จะเดิ​ินเข้​้าไป เมื่​่�อเป็​็นทางลาดแล้​้วก็​็ จะไม่​่เห็​็นบริ​ิเวณส่​่วนจั​ัดแสดงที่​่�อยู่​่�ด้​้านหน้​้า บริ​ิเวณชั้​้�นล่​่างจะเป็​็นการจั​ัดแสดงที่​่� เปิ​ิดให้​้เห็​็นส่​่วนบ่​่อพั​ักสั​ัตว์​์ที่​่�อยู่​่�ทางด้​้านหลั​ังโครงการเหมื​ือนเป็​็นการเปิ​ิดให้​้เห็​็นส่​่วน ดู​ูแลสั​ัตว์​์และชั้​้�นล่​่างก็​็จะจั​ัดทางเดิ​ินแบบกึ่​่�ง one-way กึ่​่�งเดิ​ินอย่​่างอิ​ิสระ จะมี​ีส่​่วน แสดงสั​ัตว์​์ทะเลหายากแบบจำำ�ลองและมี​ีส่​่วนการจั​ัดแสดงประมงพื้​้�นถิ่​่�นของระยอง ส่​่วนทางขึ้​้�นกลั​ับไปที่​่�ชั้​้�นบนจะเป็​็นการเดิ​ินวนทางลาดขึ้​้�นไปด้​้านบนผ่​่านตู้​้�ปลาทรง กระบอกขนาดใหญ่​่และทางออกจะอยู่​่�บริ​ิเวณโถงต้​้อนรั​ับที่​่�เป็​็นส่​่วนซื้​้�อบั​ัตรเข้​้าชม 64

รู​ูปที่​่� ๕.๐๕ บรรยากาศภายในโครงการสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

พื้​้�นที่​่�ใช้​้สอยและกิ​ิจกรรมของโครงการ แสดงพั​ันธุ์สั�์ ตั ว์​์น้ำ��ำ ให้​้เลื​ือกชมอย่​่างมากมายหลากหลายชนิ​ิด พร้​้อมด้​้วยแหล่​่งข้​้อมู​ูล ทางทะเลที่​่มี​ี� ให้​้ได้​้ศึกึ ษาค้​้นคว้​้า สามารถเข้​้าชมเป็​็นหมู่​่�คณะได้​้ เหมาะสำำ�หรั​ับการทั​ัศนศึ​ึกษา โดยเฉพาะนั​ักเรี​ียน นั​ักศึ​ึกษาและผู้​้ส� นใจ การจั​ัดแสดงภายในสถานแสดงพั​ันธุ์สั�์ ตั ว์​์น้ำ��ำ ระยอง แบ่​่งออกเป็​็น ๓ ส่​่วน ๑) ส่​่วนจั​ัดแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์ทะเลมี​ีชี​ีวิ​ิต ๑.๑ บ่​่อแสดงระบบนิ​ิเวศน้ำำ��ตื้​้�น (touch pool) จั​ัดแสดงสั​ัตว์​์น้ำำ�� ในระบบนิ​ิเวศ ที่​่�อยู่​่�ห่​่างจากชายฝั่​่�งไม่​่เกิ​ิน ๒๐๐ เมตร เช่​่น ดาวส้​้มแดง ดาวหมอนปั​ักเข็​็ม ปลิ​ิงส้​้ม ปลิ​ิง หนาม เป็​็นต้​้น ๑.๒ ตู้​้�ปลาทะเล จำำ�นวน ๔๓ ตู้​้� แบ่​่งย่​่อยออกเป็​็น ๓ ส่​่วน คื​ือ

-สั​ัตว์​์น้ำำ�� ที่​่�อาศั​ัยในแนวปะการั​ัง

-สั​ัตว์​์น้ำำ�� เศรษฐกิ​ิจ

-สั​ัตว์​์ทะเลมี​ีพิ​ิษหรื​ือสั​ัตว์​์ทะเลที่​่�เป็​็นอั​ันตราย ๑.๓ บ่​่อขนาดใหญ่​่ จำำ�นวน ๔ บ่​่อ ประกอบด้​้วย

-บ่​่อปลากลางแจ้​้งขนาด ๕,๔๐๐ ตั​ัน จั​ัดแสดงระบบนิ​ิเวศใต้​้ท้​้อง ทะเล มี​ีปลาทะเลขนาดใหญ่​่

-บ่​่ออุ​ุโมงค์​์ ขนาด ๔๐๐ ตั​ัน มี​ีอุ​ุโมงค์​์รอดผ่​่านยาว ๑๐ เมตร สั​ัมผั​ัส ชี​ีวิ​ิตใต้​้ทะเลอย่​่างใกล้​้ชิ​ิดชมพั​ันธุ์​์�ปลาทะเลต่​่างๆเช่​่นปลากะเบนนก

-บ่​่อเต่​่าทะเลขนาด ๒๘๐ ตั​ันแสดงพั​ันธุ์​์�เต่​่าทะเลเช่​่นเต่​่ากระเต่​่าตนุ​ุ

-บ่​่อทรงกระบอก ขนาด ๔๐ ตั​ัน จั​ัดแสดงพั​ันธุ์​์ป� ลาผิ​ิวน้ำำ�� เช่​่นปลาทู​ู ๒) ส่​่วนจั​ัดแสดงนิ​ิทรรศการด้​้านการประมง ประกอบด้​้วย ๒.๑ โครงการฟื้​้�นฟู​ูทรั​ัพยากรชายฝั่​่�งทะเลตามพระราชดำำ�ริ​ิ สมเด็​็จพระนางเจ้​้า สิ​ิริ​ิกิ​ิติ์​์� พระบรมราชิ​ินี​ีนาถ พระบรมราชชนนี​ีพั​ันปี​ีหลวง ๒.๒ เครื่​่�องมื​ือประมงทะเลพื้​้�นบ้​้าน เรื​ือประมงพื้​้�นบ้​้าน และเรื​ือประมงพาณิ​ิชย์​์ ๒.๓ แบบจำำ�ลองสั​ัตว์​์ทะเลที่​่�ใกล้​้จะสู​ูญพั​ันธุ์​์�หรื​ือหายาก ได้​้แก่​่ พะยู​ูน วาฬ โลมา และฉลามวาฬ ๒.๔ นิ​ิทรรศการหมุ​ุนเวี​ียนเกี่​่�ยวกั​ับทรั​ัพยากรประมง สั​ัตว์​์ทะเล หรื​ือกิ​ิจกรรม สำำ�คั​ัญต่​่างๆ ๓) พิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์เปลื​ือกหอย จั​ัดแสดงเปลื​ือกหอยจำำ�นวน ๖ ตู้​้� เป็​็นเปลื​ือกหอยทะเลในน่​่านน้ำำ�� ไทย และ จำำ�แนกชนิ​ิดไว้​้จำ�ำ นวน ๑๕๐ ชนิ​ิด นอกจากนี้​้�ยั​ังมี​ีการจั​ัดแสดงความรู้​้�ต่​่างๆ ตามพื้​้�นที่​่� ภายในอาคาร ดั​ังนี้​้� - วิ​ิวั​ัฒนาการของปลา - ระบบนิ​ิเวศแนวปะการั​ัง - ปลาฉลามเพชฌฆาตใต้​้ท้​้องทะเล - สั​ัตว์​์น้ำำ��ในปะการั​ังเที​ียม -หอยทะเล

รู​ูปที่​่� ๕.๐๖ บรรยากาศภายในโครงการสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง

ข้​้อด่

ข้​้อเส่ย

การว์างผู้ัง

เปิ็นการใช้ที่างลาดปิระกอบการจั​ัดแสดง ที่ำาให้ ที่างเดินน่าสนใจัตลอดเส้นที่างเพัราะเปิ็นที่าง ลาดเลยที่ำาให้ไม่เห็นจั์ดจั​ัดแสดงต่อไปิ และการ จั​ัดที่างเดินแบบผู้สมที่​่�ไม่เปิ็นการบังคับที่างเดิน เกินไปิที่ำาให้เกิดคว์ามร้​้สึกที่​่�สบายในการเข้​้าชม

ระยะการชมส่ ว์ นจั​ั ด แสดงที่​่� ใ หญ่​่ ที่​่� ส์ ด ที่างเดิ น ซื้​้อนที่ับกับพั้�นที่​่�ที่างเดิน ที่ำาให้ระยะในการมองเห็น สิ�งที่​่�จั​ัดแสดงไม่ชัดและไม่ม่ระยะในการมอง รว์มถึง เปิ็นอาคารที่​่�ม่ข้นาดเล็กที่ำาให้ส่ว์นจั​ัดแสดงบางส่ว์น ไม่เช้�อมต่อกันไม่ม่พั้�นที่​่�ว์่างให้เล่าเร้�องราว์เปิ็นการ จั​ัดแสดงที่​่�ม่ระยะกระชั�นเกินไปิ

กิจักรรมและพั้�นที่​่�ใช้สอย

ม่ พั้� น ที่​่� ส่ ว์ นจั​ั ด แสดงที่​่� ห ลากหลายที่ั� ง การจั​ั ด แสดงแบบเปิียกและแบบแห้งรว์มถึงม่การจั​ัด แสดงเก่� ย ว์กั บ ว์ิ ถ่ ช่ ว์ิ ต ว์ั ฒ นธุ์รรมในพั้� น ที่​่� ที่​่� ม่ คว์ามเช้�อมโยงกับพั้�นที่​่�โครงการที่ำาให้สิ�งที่​่�นำามา จั​ัดแสดงม่คว์ามน่าสนใจัเพัิ�มข้ึ�น

ม่ กิ จั กรรมให้ ที่ำา ในโครงการน้ อ ย ไม่ ม่ จั์ ด Touch Pool ให้ได้ลองสัมผู้ัส และม์มถ่ายร้ปิที่​่�น้อยและเล็ก ไม่สามารถรองรับคนได้ที่ั�งหมด พั้�นที่​่�ที่างเดินส่ว์น จั​ั ด แสดงบางจั์ ด แคบและไม่ ส ามารถรองรั บ คน จัำานว์นมากได้รว์มถึงไม่ม่ว์ิที่ยากรในการอธุ์ิบายสิ�งที่​่� จั​ัดแสดง ส่ว์นร้านข้ายข้องที่​่�ระลึกไม่ดึงด้ดให้ผู้​้เข้​้า ชมได้ซื้​้�อกลับไปิเปิ็นข้องที่​่�ระลึก

เน้�อหาที่​่�จั​ัดแสดง

ม่เน้�อหาที่​่�ครอบคล์มสัตว์�ที่ะเลในปิระเที่ศึไที่ย รว์มถึงสัตว์�เศึรษฐ์กิจัในปิระเที่ศึและให้คว์ามร้​้ เร้�องข้องสัตว์�ที่ะเลหายาก และสัตว์�ที่ะเลที่​่�เปิ็น สัตว์�สงว์นรว์มถึงม่ตัว์อย่างให้ได้ด้ถึงแม้จัะนำามา จั​ัดแสดงไม่ได้

การจั​ัดแสดงแต่ละส่ว์นไม่ม่เน้�อหาที่​่�เช้�อมโยงถึงกัน เปิ็นแค่การจั​ัดแสดงตามระบบนิเว์ศึที่​่�แตกต่างกัน ข้าดการเช้�อมโยงเพั้�อที่ำาคว์ามเข้​้าใจั ส้�อที่​่�ใช้ในการ อธุ์ิบายคว์ามร้​้หน้าต้​้ปิลายังเปิ็นปิ้ายสำาหรับอ่าน ไม่ ม่เที่คโนโลย่เข้​้ามาช่ว์ยในการจั​ัดการแสดง

ตารางที่​่� ๕.๐๒ บทวิ​ิเคราะห์​์ข้​้อดี​ี ข้​้อเสี​ียสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� ระยอง 65

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๕.๒.๓ ซี​ีไลฟ์​์ แบงคอก (SEALIFE Bangkok) ข้​้อมู​ูลโครงการ ชื่​่�อโครงการ : ซี​ีไลฟ์​์ แบงคอก (SEALIFE Bangkok) สถานที่​่�ตั้​้�ง : ศู​ูนย์​์การค้​้าสยามพารากอน ชั้​้�น B๑,B๒

ที่​่�อยู่​่� ๙๙๑ ถนนพระรามที่​่� ๑ แขวง ปทุ​ุมวั​ัน เขตปทุ​ุมวั​ัน

กรุ​ุงเทพมหานคร ๑๐๓๓๐ ขนาดพื้​้�นที่​่​่� � : ๑๐,๐๐๐ ตารางเมตร ลั​ักษณะโครงการ : สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� ปี​ีที่​่�ก่​่อตั้​้�ง : พ.ศ. ๒๕๔๘ รายละเอี​ียดโครงการ เป็​็นสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ��ขนาดใหญ่​่ที่​่�อยู่​่�ใจกลางเมื​ืองและอยู่​่�ชั้​้�นล่​่างของ ห้​้างสรรพสิ​ินค้​้าพารากอน เป็​็นสถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ��ที่​่�มี​ีความทั​ันสมั​ัยที่​่สุ​ุ� ดแห่​่งหนึ่​่�ง ในประเทศไทย ทั้​้�งการจั​ัดการสั​ัตว์​์ การเชื่​่�อมโยงเรื่​่�องราวในพื้​้�นที่​่� ระยะการชมส่​่วนจั​ัด แสดง กิ​ิจกรรมภายในมี​ีความตื่​่�นตาตื่​่�นใจที่​่นำ� ำ�มารวมไว้​้อยู่​่�ที่​่�เดี​ียวรวมถึ​ึงสั​ัตว์​์ที่​่�นำำ�มาจั​ัด แสดงที่​่�หาชมได้​้ยากภายในประเทศ วั​ัตถุ​ุประสงค์​์โครงการ วั​ัตถุ​ุประสงค์​์หลั​ักของซี​ีไลฟ์​์ แบงคอก คื​ือ การสร้​้างแรงบั​ันดาลใจให้​้กั​ับผู้​้�เข้​้าชม ให้​้ใส่​่ใจตระหนั​ักถึ​ึงความสำำ�คั​ัญ และสร้​้างจิ​ิตสำำ�นึ​ึกในการปกป้​้องสิ่​่�งแวดล้​้อมทางทะเล มี​ีโปรแกรมการเรี​ียนรู้​้�ที่​่�น่​่าตื่​่�นเต้​้นสร้​้างปฏิ​ิสั​ัมพั​ันธ์​์กั​ับผู้​้�เรี​ียนและประชาชนทั่​่�วไปให้​้ เข้​้าใจได้​้ง่​่ายการนำำ�เสนอชี​ีวิ​ิตใต้​้น้ำำ��ได้​้อย่​่างน่​่าตื่​่�นตาตื่​่�นใจแก่​่ผู้​้�เยี่​่�ยมชมทุ​ุกประสบการณ์​์ ที่​่�รอคอยผู้​้�มาเยื​ือนพร้​้อมนำำ�เสนอประสบการณ์​์แบบใกล้​้ชิ​ิด เพื่​่�อสร้​้างทั​ัศนคติ​ิที่ดี​ีต่ ่� ่อ โลกแห่​่งท้​้องทะเลและช่​่วยขยายฐานความรู้​้�ที่​่�มี​ี สร้​้างความตระหนั​ักถึ​ึงความจำำ�เป็​็นใน การอนุ​ุรั​ักษ์​์ และส่​่งเสริ​ิมให้​้เกิ​ิดพฤติ​ิกรรมในทางบวก แนวความคิ​ิดการวางผั​ังของโครงการ SEALIFE Bangkok ตั้​้�งอยู่​่�ในบริ​ิเวณชั้​้�นใต้​้ดิ​ิน (B๑ B๒) ทางฝั่​่�งตะวั​ันออกของ ห้​้างสรรพสิ​ินค้​้าสยามพารากอน เข้​้าถึ​ึงได้​้จากบริ​ิเวณส่​่วนโถง atrium ในบริ​ิเวณ food plaza ชั้​้�น ๑ ลงสู่​่�ชั้​้�นใต้​้ดิ​ินด้​้วยบั​ันไดเลื่​่�อนกลางโถง atrium ที่​่สู​ู� ง ๕ ชั้​้�น ลงมาเจอกั​ับ บริ​ิเวณส่​่วนเวที​ีจั​ัดการแสดง ที่​่�สามารถมองเห็​็นได้​้จากทุ​ุกชั้​้�น ไว้​้สำำ�หรั​ับจั​ัดกิ​ิจกรรม พิ​ิเศษต่​่างๆ การวางผั​ังเน้​้นไปในส่​่วนของการออกแบบภายในให้​้มี​ีความเหมาะสมกั​ับ ตั​ัวสถาปั​ัตยกรรมและโครงสร้​้างที่​่�มี​ีอยู่​่�แล้​้วของห้​้างสรรพสิ​ินค้​้า ซึ่​่�งมี​ีเนื้​้�อที่​่�รวมสองชั้​้�น ประกอบด้​้วย ส่​่วนโถงทางเข้​้า ส่​่วนจั​ัดแสดง ส่​่วนโรงภาพยนตร์​์ ๔ มิ​ิติ​ิ ส่​่วน cafe’และส่​่วน service ซึ่​่�งสามารถเชื่​่�อมต่​่อกั​ับชั้​้�นจอดรถใต้​้ดิ​ินของอาคารได้​้ ซึ่​่�ง จะใช้​้เป็​็นทางขนส่​่งน้ำำ�� ปลา และเครื่​่�องมื​ือ อุ​ุปกรณ์​์ต่​่างๆ ผั​ังของโครงการเป็​็นทางเดิ​ิน แบบ one-way ที่​่มี​ีข � นาดทางเดิ​ินที่​่�กว้​้างไม่​่อึ​ึดอั​ัด ทำำ�ให้​้ไม่​่รู้​้�สึ​ึกถึ​ึงการบี​ีบบั​ังคั​ับให้​้เดิ​ิน ไปตามทางที่​่�วางไว้​้ ซึ่​่�งการจั​ัดวางตู้​้�แสดงมี​ีส่​่วนช่​่วยให้​้ไม่​่รู้​้�สึ​ึกถึ​ึงการโดนบั​ังคั​ับเดิ​ิน แต่​่ เป็​็นการที่​่�เดิ​ินชมส่​่วนจั​ัดแสดงไปเรื่​่�อยๆ มี​ีจุ​ุดให้​้แวะพั​ักซึ่​่�งจุ​ุดนี้​้�ก็​็จะมี​ีขนาดที่​่�ใหญ่​่เพื่​่�อ ดึ​ึงดู​ูดผู้​้�เข้​้าชม 66

รู​ูปที่​่� ๕.๐๗ บรรยากาศภายในโครงการ SEALIFE Bangkok ที่​่�มา : SEALIFE Bangkok , 2022 ,https://www.visitsealife.com/bangkok

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

รู​ูปที่​่� ๕.๐๘ ภาพแสดงผั​ังชั้​้�น B๑,B๒ ของโครงการ SEALIFE Bangkok

พื้​้�นที่​่�ใช้​้สอยและกิ​ิจกรรมของโครงการ โครงการนี้​้�ประกอบด้​้วย ส่​่วนโถงทางเข้​้า ส่​่วนจั​ัดแสดง ส่​่วนโรงภาพยนตร์​์ ๔ มิ​ิติ​ิ ส่​่วน cafe’และส่​่วน service เมื่​่�อลงจากบั​ันไดเลื่​่�อนลงมาจะพบกั​ับบริ​ิเวณโถงทาง เข้​้าโครงการ ด้​้วยโครงการนี้​้�เป็​็นส่​่วนหนึ่​่�งของห้​้างสรรพสิ​ินค้​้าพารากอนทำำ�ให้​้พื้​้�นที่​่� โครงการมี​ีจำำ�กั​ัด โครงการจึ​ึงใช้​้ส่​่วน open well ของบั​ันไดเลื่​่�อนเป็​็นพื้​้�นที่​่ส่� ่วนพั​ักคอย และเป็​็นส่​่วนต้​้อนรั​ับของโครงการ หลั​ังจากผ่​่านส่​่วนขายบั​ัตรด้​้านหน้​้าเมื่​่�อเข้​้าสู่​่�ภายใน ส่​่วนจั​ัดแสดงที่​่�ให้​้บรรยากาศค่​่อนข้​้างมื​ืด แสงสี​ีน้ำำ��เงิ​ิน สื่​่�อถึ​ึงโลกใต้​้ท้​้องทะเล จั​ัดการ เดิ​ินชมแบบ loop circulation ซึ่​่�งเป็​็น loop ที่​่�ใหญ่​่ ชมรอบเดี​ียวหมดทั้​้�งโครงการ Wired and Wonderful เป็​็นการจั​ัดแสดงเกี่​่�ยวกั​ับสั​ัตว์​์น้ำำ��ขนาดเล็​็กที่​่�มี​ีรู​ูป ร่​่างหน้​้าตาน่​่าสนใจจั​ัดเป็​็น small tank หลายๆอั​ันทั้​้�งในแบบตู้​้�ติ​ิดผนั​ังตู้​้�ลอย Deep Reef ซึ่​่�งเป็​็น medium tank ในลั​ักษณะสู​ูง ๒ ชั้​้�น ลึ​ึก ๘ เมตร จั​ัด แสดงเมื​ืองปะการั​ัง เชื่​่�อมต่​่อสองชั้​้�น เป็​็นลั​ักษณะ double space มี​ีที่​่�นั่​่�งล้​้อมรอบเพื่​่�อ นั่​่�งชมและสามารถมองลงไปบริ​ิเวณชั้​้�นล่​่างได้​้ และในบริ​ิเวณนี้​้�จะมองเห็​็นส่​่วนบริ​ิเวณ ผิ​ิวน้ำำ��ของส่​่วน big tank ที่​่�จะเป็​็นบริ​ิเวณส่​่วน back of the house ที่​่�แสดงให้​้เห็​็นการ ทำำ�งานของเจ้​้าหน้​้าที่​่� และยั​ังเปิ​ิดให้​้ผู้​้�สนใจเข้​้าชมได้​้ Living Ocean ที่​่�จั​ัดแสดงสั​ัตว์​์ทะเลขนาดเล็​็ก ใน small tank หลายๆอั​ัน เช่​่น ปลาในแถบปะการั​ัง ปลาที่​่�มี​ีสี​ีสั​ันและขนาดตั​ัวที่​่�เล็​็ก Rain Forest จั​ัดแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ��จื​ืดชนิ​ิดต่​่างๆ โดยจะเริ่​่�มสร้​้างบรรยากาศ ด้​้วยการตกแต่​่งเพื่​่�อให้​้เกิ​ิดความรู้​้�สึ​ึกเหมื​ือนเดิ​ินอยู่​่�ในป่​่าจริ​ิงๆ ทั้​้�ง ต้​้นไม้​้เที​ียม เถาวั​ัลย์​์ น้ำำ��ตก ลั​ักษณะเป็​็น double space เชื่​่�อมต่​่อจากชั้​้�นหนึ่​่�งด้​้วยทางลาดเพื่​่�อเดิ​ินลงไปยั​ัง ชั้​้�นสอง จึ​ึงทำำ�ให้​้มี​ี space ที่​่สู​ู� ง มองเห็​็นการจั​ัดแสดงเบื้​้�องล่​่าง เกิ​ิดความน่​่าสนใจ และ ในส่​่วนนี้​้�มี​ีบริ​ิเวณที่​่�นั่​่�งพั​ักเหนื่​่�อย มี​ีร้​้านอาหาร ขนาดเล็​็ก เพื่​่�อบริ​ิการผู้​้�เข้​้าชม Rocky Shore ที่​่�แสดงนกแพนกวิ​ินและมี​ี medium tank ในแนวราบ นอกจากนั้​้�นยั​ังมี​ีส่​่วน Touch pool ที่​่�สามารถสั​ัมผั​ัสสั​ัตว์​์น้ำำ�� ได้​้ Open Ocean ที่​่�เป็​็นอุ​ุโมงค์​์ยาวเดิ​ินลอดใต้​้ big tank เพื่​่�อมาเจอกั​ับส่​่วน climax ที่​่�เป็​็น hall วงกลมล้​้อมรอบด้​้วยtank สามารถมองเห็​็นปลาว่​่ายน้ำำ��ได้​้โดยรอบ ก่​่อนจะเดิ​ินลอดอุ​ุโมงค์​์อี​ีกด้​้านเพื่​่�อชมอี​ีกด้​้านหนึ่​่�งเมื่​่�อออกจากอุ​ุโมงค์​์แล้​้วเจอส่​่วน Ocean Theater ที่​่�เป็​็นผนั​ังใสขนาดใหญ่​่ มองเข้​้าไปใน big tank โดยจุ​ุดนี้​้�เป็​็นจุ​ุดใน การแสดงการให้​้อาหารปลาฉลามตามช่​่วงเวลาที่​่�กำ�ำ หนด Sea Jellies จั​ัดแสดงโดยใช้​้ graphic แสงและสี​ีในการแสดง ต่​่างจากการจั​ัด แสดงในลั​ักษณะธรรมชาติ​ิในตอนแรกและจบลงที่​่ส่� ่วนนิ​ิทรรศการชั่​่�วคราวก่​่อนที่​่�จะขึ้​้�น บั​ันไดเลื่​่�อนไปยั​ังร้​้านขายของที่​่�ระลึ​ึกที่​่�บั​ังคั​ับผ่​่าน จนออกมายั​ังส่​่วนโถงทางเข้​้าเริ่​่�มต้​้น Back of the house ชมเบื้​้�องหลั​ังการดู​ูแลสั​ัตว์​์น้ำำ�ถึ � ึงพื้​้�นที่​่� ชมการเตรี​ียม อาหารให้​้กั​ับสั​ัตว์​์น้ำำ��แต่​่ละประเภทและสั​ัมผั​ัสกั​ับอุ​ุปกรณ์​์สำำ�คั​ัญต่​่างๆที่​่�ใช้​้จริ​ิงดำำ�น้ำำ��กั​ับ ฉลาม (Dive with the Shark) ดำำ�น้ำำ��ไปเผชิ​ิญหน้​้ากั​ับฉลามเสื​ือทราย กระเบนหลั​ังดำำ� ฉลามครี​ีบดำำ� ฉลามเสื​ือดาว กระเบนนก พร้​้อมการดู​ูแลจากผู้​้�ฝึ​ึกดำำ�น้ำำ�� Glass bottom boat การล่​่องเรื​ือไปสั​ัมผั​ัสกั​ับชี​ีวิ​ิตของฉลาม ปลากระเบน และปลานานาชนิ​ิด อย่​่างใกล้​้ชิ​ิดผ่​่านกระจกบางใส Sanyo ๔ D X-Venture การชมภาพยนตร์​์ที่​่�ให้​้ความรู้​้�สึ​ึกครบอรรถรสด้​้วย สุ​ุดยอดเทคโนโลยี​ี ๖ ระบบในโรงภาพยนตร์​์ 67

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

แนวความคิ​ิดการออกแบบสถาปั​ัตยกรรม เนื่​่� อ งจากโครงการอยู่​่�ใต้​้ ดิ​ิ น ทั้​้� ง หมดจึ​ึ ง ไม่​่ มี​ีรู​ูปท รงของสถาปั​ัตยกรรมที่​่� แสดงออกมา แต่​่ในการออกแบบศู​ูนย์​์การค้​้า มี​ีการคิ​ิดถึ​ึงส่​่วนที่​่�เป็​็น aquarium ด้​้วย การออกแบบ ส่​่วนทางเข้​้าอาคารจากรถไฟฟ้​้าในบริ​ิเวณที่​่�ลงไปถึ​ึงโครงการได้​้ให้​้มี​ีความ โดดเด่​่ น ดึ​ึ ง ดู​ูดคนและมี​ีการประชาสั​ั ม พั​ั น ธ์​์ด้​้ ว ยการติ​ิ ด ป้​้ า ยสั​ั ญลั​ั ก ษณ์​์โครงการใน บริ​ิเวณนี้​้� จึ​ึงทำำ�ให้​้ทางเข้​้าบริ​ิเวณนี้​้�ป็​็นเสมื​ือนทางเข้​้าของโครงการไปด้​้วย แนวความคิ​ิดในการออกแบบเทคโนโลยี​ีอาคาร -ระบบ Life Support System เนื่​่�องจากโครงการตั้​้�งอยู่​่�ใจกลางเมื​ืองไกลจากแหล่​่งน้ำำ��ทะเลอย่​่างมากระบบ น้ำำ��จึ​ึงใช้​้ระบบ closed system โดยใช้​้น้ำำ��ประปามาผ่​่านกระบวนการต่​่างๆ เช่​่น การ กรองลดคลอลี​ีนแล้​้วจึ​ึงเติ​ิมเกลื​ือทะเลและสารต่​่างๆให้​้มี​ีความใกล้​้เคี​ียงกั​ับน้ำำ��ทะเลใน ธรรมชาติ​ิมากที่​่สุ​ุ� ด -ระบบโครงสร้​้าง โครงการนี้​้� ใช้​้ ก ารก่​่ อ สร้​้ า งใต้​้ ดิ​ิ น ทั้​้� ง โครงการเนื่​่� อ งจากเป็​็ น ส่​่ ว นหนึ่​่� ง ของ ศู​ูนย์​์การค้​้าใหญ่​่และตั​ัวโครงการต้​้องรั​ับน้ำำ��หนั​ักของน้ำำ��จำำ�นวนมากรวมถึ​ึงไม่​่ต้​้องการ. ให้​้มองเห็​็นได้​้จากภายนอกโครงการทำำ�ให้​้โครงการตั้​้�งอยู่​่�ในบริ​ิเวณชั้​้�นใต้​้ดิ​ินเพื่​่�อถ่​่ายน้ำำ�� หนั​ั ก ต่​่ า งๆลงสู่​่�พื้​้� น ดิ​ิ น โดยตรงไม่​่ ต้​้ อ งผ่​่ า นโครงสร้​้ า งส่​่ ว นอื่​่� น ให้​้ เ กิ​ิ ด การสิ้​้� น เปลื​ือง โครงสร้​้าง และนอกจากนั้​้�นหากเกิ​ิดน้ำำ��รั่​่�วก็​็จะไม่​่ส่​่งผลกั​ับส่​่วนอื่​่�นของอาคาร 68

รู​ูปที่​่� ๕.๐๙ บรรยากาศภายในโครงการ SEALIFE Bangkok ที่​่�มา : SEALIFE Bangkok , 2022 ,https://www.visitsealife.com/bangkok

ข้​้อด่

ข้​้อเส่ย

การว์างผู้ัง

เปิ็ น การว์างผู้ั ง แบบเข้​้ า ออกที่างเด่ ย ว์และจั​ั ด ผู้ั งที่างเดิ น แบบ one-way แต่ ม่ ข้นาดพั้�นที่​่�ที่างเดินที่​่�กว์้างที่ำาให้การเดินชมไม่อึดอัดหร้อถ้กบังคับเกินไปิ ม่ที่าง ลาดระหว์่ า งที่างที่ำ า ให้ ไ ม่ ร้ ว์่ า อย้่ ที่​่ ชั� น ไหน เปิ็ น การเดิ น ชมแบบเช้� อ มโยงและ ต่อเน้�องในแต่ละส่ว์น ม่การจั​ัดแสดงส่ว์นต่างๆข้องโครงการอย่างน่าสนใจัที่ั�งเร้�อง ม์มมองในการเดินแต่ละส่ว์น หร้อการจั​ัด space ในแต่ละส่ว์น โดยไม่น่าเบ้�อ เช่น การจั​ัด small tank ที่ั�ง ๒ ส่ว์นออกจัากกันละคั�นด้ว์ยส่ว์น medium tank และ big tank ที่​่�เปิ็นม์มมองด้านบน ซื้ึ�งที่าให้ผู้​้ชมไม่เบ้�อกับการที่​่�ต้องด้ small tank มากเกินไปิ มีการใช้ส่วน big tank อย่างค์้มค่าใช้จั​ัดแสดงในเก้อบที่์กจั์ดข้อง แที่งก� และไม่เกิดการรบกว์นที่างสายตากัน

กิจักรรมและพั้�นที่​่�ใช้สอย

ม่การแสดงโชว์�ต่างๆที่​่�น่าสนใจั ม่กิจักรรมให้ร่ว์มระหว์่างที่างที่ำาให้การเดินชมไม่ น่าเบ้�อ ม่บ่อ Touch Pool อย้่ส่ว์นกลางข้องการเดินชมและม่พั้�นที่​่�ให้ได้นั�งพั​ัก ระหว์่างที่างที่ำาให้ใช้เว์ลาอย้่ได้นานข้ึ�น

เน้�อหาที่​่�จั​ัดแสดง

ม่เน้�อหาที่​่�ครอบคล์มสัตว์�ที่ะเลที่ั�งในปิระเที่ศึและต่างปิระเที่ศึที่ำาให้การจั​ัดแสดง น่าสนใจัมากข้ึ�น ม่สัตว์�ที่ะเลที่​่�หลากหลายและนำาเสนอสัตว์�ที่์กตัว์ได้อย่างด่

สถาปิ่ตยกรรมข้องโครงการ

โครงการอย้่ใต้ดินที่ั�งหมดจัึงไม่ม่ร้ปิที่รงข้องสถาปิ่ตยกรรมที่​่� แสดงออกมา แต่ใน การออกแบบศึ้นย�การค้า ม่การคิดถึงส่ว์นที่​่�เปิ็น aquarium ด้ว์ย ตารางที่​่� ๕.๐๓ บทวิ​ิเคราะห์​์ข้​้อดี​ี ข้​้อเสี​ียโครงการซี​ีไลฟ์​์ แบงคอก

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๕.๒.๔ อควาเรี​ีย ภู​ูเก็​็ต (Aquaria Phuket) ข้​้อมู​ูลโครงการ ชื่​่�อโครงการ : อควาเรี​ีย ภู​ูเก็​็ต (Aquaria Phuket) สถานที่​่�ตั้​้�ง : ศู​ูนย์​์การค้​้าเซ็​็นทรั​ัล ภู​ูเก็​็ต ฟลอเรสต้​้า ชั้​้�น B๑

ที่​่�อยู่​่� ๑๙๙ หมู่​่�ที่​่� ๔ ถนน วิ​ิชิ​ิตสงคราม ตำำ�บล วิ​ิชิ​ิต

อำำ�เภอเมื​ืองภู​ูเก็​็ต ภู​ูเก็​็ต ๘๓๐๐๐ ขนาดพื้​้�นที่​่​่� � : ๑๐,๐๐๐ ตารางเมตร ลั​ักษณะโครงการ : สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� ปี​ีที่​่�ก่​่อตั้​้�ง : พ.ศ. ๒๕๖๒ รายละเอี​ียดโครงการ เป็​็นสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ��ขนาดใหญ่​่ที่​่�อยู่​่�ใจกลางห้​้างสรรพสิ​ินค้​้าเซ็​็นทรั​ัล ภู​ูเก็​็ต เป็​็นสถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ��ที่​่�มี​ีความทั​ันสมั​ัยที่​่สุ​ุ� ดแห่​่งหนึ่​่�งในประเทศไทยและ เป็​็นสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ��ที่​่�เปิ​ิดให้​้เข้​้าชมล่​่าสุ​ุดของประเทศไทย การแสดงเนื้​้�อหา ความรู้​้�ภายในและการจั​ัดการสั​ัตว์​์ การเชื่​่�อมโยงเรื่​่�องราวในพื้​้�นที่​่� ระยะการชมส่​่วนจั​ัด แสดง กิ​ิจกรรมภายในมี​ีความตื่​่�นตาตื่​่�นใจที่​่นำ� ำ�มารวมไว้​้อยู่​่�ที่​่�เดี​ียว รวมถึ​ึงมี​ีที่​่ตั้​้� �งอยู่​่�ที่​่� จั​ังหวั​ัดภู​ูเก็​็ตซึ่​่�งอยู่​่�ใกล้​้ทะเลฝั่​่�งอั​ันดามั​ัน ทำำ�ให้​้การดู​ูแลปลาหรื​ือระบบยั​ังชี​ีพปลา สามารถทำำ�ได้​้ง่​่าย รวมถึ​ึงยั​ังอยู่​่�ในแหล่​่งท่​่องเที่​่�ยวที่​่�เป็​็นทะเล ทำำ�ให้​้สามารถเชื่​่�อมโยง กั​ับพื้​้�นที่​่�ด้​้านนอกได้​้ วั​ัตถุ​ุประสงค์​์โครงการ วั​ัตถุ​ุประสงค์​์หลั​ักของอควาเรี​ีย ภู​ูเก็​็ตคื​ือ การเป็​็นแหล่​่งเผยแพร่​่ความรู้​้�ให้​้กั​ับ เยาวชน นั​ักเรี​ียน นิ​ิสิ​ิต นั​ักศึ​ึกษา และประชาชนทั่​่�วไป เกี่​่�ยวกั​ับชี​ีวิ​ิตความเป็​็นอยู่​่�ของ สั​ัตว์​์น้ำำ��การอนุ​ุรั​ักษ์​์ทรั​ัพยากรทางทะเลและสิ่​่�งแวดล้​้อม รวมทั้​้�งเป็​็นแหล่​่งท่​่องเที่​่�ยวที่​่� สำำ�คั​ัญแห่​่งหนึ่​่�งของจั​ังหวั​ัดภู​ูเก็​็ตที่​่�สามารถเข้​้าถึ​ึงได้​้ง่​่ายและมี​ีพื้​้�นที่​่�รองรั​ับการท่​่องเที่​่�ยว ที่​่�ครบครั​ัน แนวความคิ​ิดการวางผั​ังของโครงการ การจั​ัดวางผั​ังโครงการเป็​็นแบบวน Loop เข้​้าและออกทางเดี​ียวเพื่​่�อง่​่ายต่​่อ การควบคุ​ุมผู้​้�เข้​้าชมภายในโครงการและยั​ังสามารถจั​ัดการทางเดิ​ินภายในได้​้ง่​่ายขึ้​้�น เนื่​่�องจากโครงสร้​้างภายในต้​้องมี​ีการคำำ�นึ​ึงถึ​ึงห้​้างสรรพสิ​ินค้​้าที่​่�อยู่​่�ทางด้​้านบน การจั​ัด วางส่​่วนจั​ัดแสดงจะเป็​็นการจั​ัดพื้​้�นที่​่�ให้​้แต่​่ละจุ​ุดสามารถชมได้​้อย่​่างต่​่อเนื่​่�องกั​ันไป และ มี​ีการจั​ัดการบรรยากาศภายในให้​้เหมื​ือนกำำ�ลั​ังอยู่​่�ใต้​้ทะเลลึ​ึก เพื่​่�อเสริ​ิมสร้​้างการเรี​ียนรู้​้� อี​ีกขั้​้�นหนึ่​่�ง การจั​ัดวางตู้​้�จั​ัดแสดงจะมี​ีขนาดเล็​็กใหญ่​่ที่​่�สลั​ับกั​ันไปตามเรื่​่�องราวที่​่ต้� ้องการ เล่​่าถึ​ึง ทำำ�ให้​้ตลอดระยะทางในการชมมี​ีความน่​่าตื่​่�นเต้​้นสลั​ับกั​ันไปจนถึ​ึงตั​ัว Big Tank ที่​่�เป็​็นจุ​ุด Hightlight ของการจั​ัดแสดง

พื้​้�นที่​่�ใช้​้สอยและกิ​ิจกรรมของโครงการ Aquaria Phuket คื​ือ อควาเรี​ียมที่​่�รวบรวมพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� ทั้​้�งน้ำำ��เค็​็มและน้ำำ��จื​ืด กว่​่า ๓๐๐ สายพั​ันธุ์​์� รวมทั้​้�งหมด ๕๑,๐๐๐ ตั​ัว โดยแบ่​่งพื้​้�นที่​่�จั​ัดแสดงเป็​็น ๕ โซน ได้​้แก่​่ ๑) โซน Mystic Forest การจั​ัดแสดงได้​้รั​ับแรงบั​ันดาลใจจากป่​่าหิ​ิมพานต์​์โดยจั​ัดแสดงสิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตจากทั่​่�วโลก ๒) โซน River Giants รวบรวมปลาน้ำำ�จื​ื � ดที่​่�ใหญ่​่ที่สุ​ุ่� ดในโลก เช่​่น ปลาช่​่อนยั​ักษ์​์อะเมซอน ปลากระ เบนลาว ปลาบึ​ึก เป็​็นต้​้น ๓) โซน River Caves จั​ัดแสดงตั​ัวนาก ๔) โซน Coastal Haven จั​ัดแสดงฝู​ูงแพนกวิ้​้�นสายพั​ันธุ์​์� Humboldt จากทวี​ีปอเมริ​ิกาใต้​้ ๕) โซน Station Aquarius ประกอบด้​้วยกิ​ิจกรรม Interactive ที่​่�ให้​้ความรู้​้�เร่​่องสั​ัตว์​์นํ้​้�าสายพั​ันธุ์​์ต่� ่างๆ เช่​่น ฉลามหลากหลายสายพั​ันธุ์​์� เต่​่าทะเลหลายชนิ​ิด ทั้​้�งเต่​่ากระ เต่​่าหญ้​้า เต่​่าตนุ​ุ รวม ถึ​ึงสั​ัตว์​์น้ำำ��อื่​่�น ๆ อควาเรี​ียภู​ูเก็​็ต ยั​ังมี​ี พิ​ิพิธภั ิ ัณฑ์​์ ๔ มิ​ิติ​ิ หรื​ือที่​่�เรี​ียกว่​่า Trick Eye Museum ซึ่​่�ง เป็​็น AR Trick Eye Museum ทำำ�ให้​้การเข้​้าชมส่​่วนจั​ัดแสดงมี​ีความหลากหลายมากขึ้​้�น รวมถึ​ึงยั​ังมี​ีร้​้านอาหารที่​่�มองเห็​็นปลาว่​่ายน้ำำ��ไปมาระหว่​่างรั​ับประทานอาหารด้​้วย

รู​ูปที่​่� ๕.๑๐ บรรยากาศภายในโครงการ Aquaria Phuket ที่​่�มา : Aquaria Phuket , 2022 ,https://www.aquaria-phuket.com/th/zones.php 69

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๕.๓ อาคารกรณี​ีศึ​ึกษาในต่​่างประเทศ ๕.๓.๑ Georgia Aquarium (Georgia) ข้​้อมู​ูลโครงการ ชื่​่�อโครงการ สถานที่​่�ตั้​้�ง ขนาดพื้​้�นที่​่​่� � ลั​ักษณะโครงการ ปี​ีที่​่�ก่​่อตั้​้�ง

: Georgia Aquarium : Atlanta, Georgia : ๔๕,๔๕๐ ตารางเมตร : สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� : พ.ศ. ๒๕๔๘

รายละเอี​ียดโครงการ พิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์สั​ัตว์​์น้ำำ��จอร์​์เจี​ีย (Georgia Aquarium) ตั้​้�งอยู่​่�ที่​่�เมื​ืองแอตแลนตา รั​ัฐ จอร์​์เจี​ีย ในบริ​ิเวณ Pemberton Palace จั​ัดว่​่าเป็​็น Aquarium ที่​่�ใหญ่​่ที่​่�สุ​ุดในโลก ด้​้วย ปริ​ิมาณน้ำำ�� มากกว่​่า ๘.๑ ล้​้าน US gallons จั​ัดแสดงสั​ัตว์​์มากกว่​่า ๑๐๐,๐๐๐ ตั​ัวจาก ๕๐๐ ชนิ​ิด ตั​ัวอย่​่างสั​ัตว์​์ที่​่�มี​ีชื่​่�อเสี​ียงของ Aquarium คื​ือ ฉลามวาฬ ๔ ตั​ัว วาฬเบลู​ูกา ๓ ตั​ัว และกระเบนราหู​ู ๒ ตั​ัว เป็​็นพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์สั​ัตว์​์น้ำำ��ที่​่�ใหญ่​่ที่​่�สุ​ุดในโลกตั้​้�งแต่​่เปิ​ิดให้​้บริ​ิการ ในปี​ี ๒๕๔๘ เป็​็นโครงการที่​่�เลี้​้�ยงสั​ัตว์​์น้ำำ��และเพาะพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ��อี​ีกด้​้วย วั​ัตถุ​ุประสงค์​์โครงการ พิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์สั​ัตว์​์น้ำำ��จอร์​์เจี​ียเป็​็นองค์​์กรไม่​่แสวงหาผลกำำ�ไร เป็​็นสถาบั​ันทาง วิ​ิทยาศาสตร์​์ที่​่�ให้​้ความบั​ันเทิ​ิงและให้​้ความรู้​้� มี​ีการจั​ัดแสดงนิ​ิทรรศการและโปรแกรมที่​่� มี​ีมาตรฐานสู​ูงสุ​ุด และมอบประสบการณ์​์ที่​่�น่​่าดึ​ึงดู​ูดต่​่อผู้​้�มาเยื​ือนที่​่ส่� ่งเสริ​ิมการอนุ​ุรั​ักษ์​์ ความหลากหลายทางชี​ีวภาพทางน้ำำ��ทั่​่�วโลก เป็​็นผู้​้�นำำ�ด้​้านการวิ​ิจั​ัยทางน้ำำ�� และการดู​ูแล สั​ัตว์​์อย่​่างดี​ี รวมถึ​ึงการทุ่​่�มเทเพื่​่�อส่​่งเสริ​ิมความเข้​้าใจในมหาสมุ​ุทรและสั​ัตว์​์ที่ต้่� ้องอาศั​ัย อยู่​่�ภายในโครงการ ให้​้มี​ีสภาพแวดล้​้อมที่​่�ใกล้​้เคี​ียงการอยู่​่�อาศั​ัยให้​้มากที่​่สุ​ุ� ด การวิ​ิจั​ัยเป็​็นเรื่​่�องที่​่�สำำ�คั​ัญ โดยทำำ�งานร่​่วมกั​ับสั​ัตว์​์ทั้​้�งในการดู​ูแลของมนุ​ุษย์​์ และในที่​่�อยู่​่�อาศั​ัยตามธรรมชาติ​ิของสั​ัตว์​์น้ำำ�� เพื่​่�อปรั​ับปรุ​ุงวิ​ิธี​ีการเลี้​้�ยง พั​ัฒนานิ​ิทรรศการ ที่​่�สร้​้างสรรค์​์และแปลกใหม่​่ มี​ีส่​่วนทำำ�ให้​้เกิ​ิดความเข้​้าใจในโลกใต้​้น้ำำ�� และนำำ�การค้​้นพบ ใหม่​่ๆ มาประยุ​ุกต์​์ใช้​้กั​ับการอนุ​ุรั​ักษ์​์ของสิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตในน้ำำ�ทุ​ุ � กวั​ัน นั​ักวิ​ิจั​ัยในนิ​ิทรรศการและ ห้​้องปฏิ​ิบั​ัติ​ิการของพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์สั​ัตว์​์น้ำำ��กำำ�ลั​ังเรี​ียนรู้​้�เกี่​่�ยวกั​ับชี​ีวิ​ิตทางทะเลมากขึ้​้�นเพื่​่�อ พั​ัฒนาวิ​ิธี​ีการใหม่​่ในการดู​ูแลสั​ัตว์​์และสั​ัตวแพทยศาสตร์​์ด้​้วยการผสมผสานการวิ​ิจั​ัย ภาคสนามกั​ับการศึ​ึกษาสั​ัตว์​์ในสถานที่​่�ในสภาพแวดล้​้อมที่​่มี​ี� การควบคุ​ุม พิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์สั​ัตว์​์ น้ำำ��มี​ีส่​่วนสนั​ับสนุ​ุนความก้​้าวหน้​้าของความรู้​้�ของมนุ​ุษย์​์ในด้​้านสั​ัตวศาสตร์​์ วั​ัตถุ​ุประสงค์​์หลั​ักที่​่�สุ​ุดคื​ือการปลู​ูกจิ​ิตสำำ�นึ​ึกและการอนุ​ุรั​ักษ์​์มหาสมุ​ุทรและ สั​ัตว์​์น้ำำ��ทั่​่�วโลก โดยผ่​่านการเข้​้ามาเรี​ียนรู้​้�วิ​ิธี​ีการอนุ​ุรั​ักษ์​์ที่​่�ถู​ูกต้​้องและควรจะเป็​็น การ ทำำ�ความเข้​้าใจถึ​ึงการเป็​็นอยู่​่�ที่​่�แท้​้จริ​ิงของสั​ัตว์​์จะทำำ�ให้​้มนุ​ุษย์​์และสั​ัตว์​์ทะเลสามารถอยู่​่� ร่​่วมกั​ันและอนุ​ุรั​ักษ์​์ให้​้สั​ัตว์​์ไม่​่สู​ูญพั​ันธุ์​์�และช่​่วยให้​้ลดความเข้​้าใจเกี่​่�ยวกั​ับการดู​ูแลหรื​ือ อนุ​ุรั​ักษ์​์อย่​่างไม่​่ถู​ูกวิ​ิธี​ี 70

รู​ูปที่​่� ๕.๑๑ บรรยากาศภายในโครงการ Georgia Aquarium ที่​่�มา : Georgia Aquarium , 2022 ,https://www.georgiaaquarium.org

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

แนวความคิ​ิดการวางผั​ังของโครงการ โครงการมี​ีทางเข้​้าออกทางเดี​ียวเพื่​่�อความสะดวกในการดู​ูแล โถงขนาดใหญ่​่ ทำำ�หน้​้าที่​่�รวมบริ​ิการต่​่างๆ ของโครงการ และกระจายผู้​้�เข้​้าชมไปยั​ังแต่​่ละนิ​ิทรรศการ โดยที่​่�ผู้​้�เข้​้าชมสามารถเลื​ือกลำำ�ดั​ับการเข้​้าชมได้​้เอง ใช้​้การวางผั​ังแต่​่ละ Zone เป็​็นแบบ Linear Sequence ยกเว้​้นใน Zone ที่​่� ๑ Cold Water Quest ที่​่มี​ี� การจั​ัดวางแบบ Wave Freely Layout ซึ่​่�งมี​ีการใช้​้ทางลาดช่​่วยส่​่งเสริ​ิมให้​้การจั​ัดแสดงน่​่าสนใจขึ้​้�น โดยที่​่ผั� ังรวมเป็​็นแบบการจั​ัดแบบโถงกลาง (Nave to Room Arrangement) โดย สามารถให้​้เลื​ือกเข้​้าชมได้​้อย่​่างอิ​ิสระทั้​้�ง ๕ Zone โดยมี​ีทางเข้​้าออกทางเดี​ียว เริ่​่�มจาก ทางเข้​้าเดิ​ินผ่​่าน Wall of Fish ในลั​ักษณะที่​่�บี​ีบ Space ก่​่อนที่​่�จะเปิ​ิดออกสู่​่� Atrium กลางขนาดสู​ูง ๓ ชั้​้�น (three story sculpted atrium) ซึ่​่�งจะสามารถมองเห็​็นทางเข้​้า ทั้​้�ง ๕ โซน โดยมี​ีการพยายามเชื้​้�อเชิ​ิญให้​้เข้​้าสู่​่�ส่​่วน Cold Water Quest เป็​็นการเรี​ียก น้ำำ��ย่​่อยก่​่อนเข้​้าส่​่วน Ocean Voyager ซึ่​่�งเปรี​ียเหมื​ือนเป็​็นจุ​ุด Climax ของ โครงการ ที่​่� จั​ัดแสดงปลาฉลามวาฬ ซึ่​่�งเป็​็น Marine Life ที่​่�ใหญ่​่ที่สุ​ุ่� ดในโลก โดยการจั​ัดวางตำำ�แหน่​่ง ให้​้สามารถเดิ​ินเข้​้าถึ​ึงได้​้ก่​่อนและสามารถออกสู่​่�ส่​่วน Ocean Voyager ได้​้ง่​่ายโดยมี​ี ส่​่วน Service วางอยู่​่�รอบส่​่วนจั​ัดแสดงไปตามรู​ูปทรงของอาคาร พื้​้�นที่​่�ใช้​้สอยและกิ​ิจกรรมของโครงการ เนื่​่�องจากโครงการตั้​้�งอยู่​่�ใน Downtown เมื​ือง Atlanta ทางเหนื​ือของ Centennial Olympic Park ซึ่​่�งเป็​็นสวนสาธารณะขนาดใหญ่​่ของเมื​ืองซึ่​่�งเป็​็น ที่​่�ตั้​้�งของ สถานที่​่�สาคั​ัญหลายแห่​่งทำำ�ให้​้อาคารนี้​้�ซึ่​่�งตั้​้�งขึ้​้�นมาใหม่​่เป็​็น Landmark ขนาดใหญ่​่แห่​่ง ใหม่​่ของเมื​ืองโดยได้​้ออกแบบให้​้เป็​็นเสมื​ือนเรื​ือขนาดใหญ่​่ที่​่�แล่​่นผ่​่านเกลี​ียวคลื่​่�นและ เนื่​่�องจากอาคารตั้​้�งอยู่​่�ในเมื​ือง ทาให้​้รู​ูปแบบอาคารค่​่อนข้​้างปิ​ิด และไม่​่ค่​่อย มี​ีส่​่วนเชื่​่�อม ต่​่อกั​ับภายนอกมากนั​ัก ยกเว้​้นบริ​ิเวณ ทางเข้​้าซึ่​่�งมี​ี กระจก Curtain Wall ขนาดใหญ่​่ และด้​้วยความที่​่�เป็​็นอะควาเรี​ียมที่​่�ใหญ่​่ที่​่�สุ​ุดในโลกทำำ�ให้​้ทุ​ุกอย่​่างถู​ูกออกแบบให้​้มี​ี ขนาดใหญ่​่เพื่​่�อสร้​้าง dramatic impact และความน่​่าตื่​่�นตาตื่​่�นใจกั​ับผู้​้�มาชมโดยเริ่​่�ม จากทางเข้​้าซึ่​่�งทางเข้​้าออกทางเดี​ียวเพื่​่�อการควบคุ​ุมที่​่�ง่​่ายและเมื่​่�อเข้​้า ไปจะพบกั​ับทาง เข้​้าที่​่�แคบไปตาม Wall of Fish ก่​่อนเปิ​ิดออกสู่​่� Atrium ขนาดใหญ่​่ซึ่​่�งสามารถมองเห็​็น ทางเข้​้าทั้​้�ง ๕ ส่​่วนซึ่​่�งสามารถเลื​ือกชมได้​้ ทำำ�ให้​้ผู้�ค้ นที่​่�มาเลื​ือกเข้​้าชมบางส่​่วนหรื​ือชม ทั้​้�งหมดได้​้ซึ่​่�งได้​้พยามยามเล่​่าเรื่​่�องราวจากส่​่วนอื่​่�นๆก่​่อนเข้​้าสู่​่�ส่​่วน Cold Water Quest และ Ocean Voyager อั​ันเป็​็น Climax ของโครงการ

แนวความคิ​ิดด้​้านเทคโนโลยี​ีอาคาร อาคารทั้​้�งหมดใช้​้น้ำำ��ทะเลทั้​้�งหมด ๘,๐๐๐,๐๐๐ gallon ซึ่​่�งนั​ับว่​่า มี​ีอั​ัตราส่​่วน ปริ​ิมาตรน้ำำ�ต่ � ่อปลาสู​ูง และจั​ัดว่​่าเป็​็นระบบ Life Support ที่​่�ใหญ่​่ที่​่�สุ​ุดในโลก โดยใช้​้ pipe ยาว ๖๑ miles ๓๒๔ Pump ๔,๕๖๐ แรงม้​้าในการกรองน้ำำ�� ๒๗๕,๐๐๐ Gallons /mins ผ่​่าน ตั​ัวกรอง Sand Filter โดยมี​ี Protein Skimmer ซึ่​่�งพบในธรรมชาติ​ิ ใช้​้ในการกำำ�จั​ัดของเสี​ีย ด้​้วยระบบ Close System โดยใช้​้น้ำำ��ทั้​้�งหมด ๘,๐๐๐,๐๐๐ แกลอนนามาทำำ�ให้​้บริ​ิสุ​ุทธิ์​์� แล้​้วจึ​ึงเปลี่​่�ยนน้ำำ�จื​ื � ดเหล่​่านี้​้�เป็​็นน้ำำ��เค็​็มโดยการเติ​ิม Instant Ocean Sea Salt จำำ�นวน ๑.๕ million pounds เพื่​่�อทำำ�ให้​้เป็​็นน้ำำ��เค็​็ม ในส่​่วน Big tank Ocean Voyager มี​ีความลึ​ึกทั้​้�งหมด ๙.๙ เมตร (๓๓ ft) กว้​้าง ๑๘.๙ เมตร (๖๓ ft) สู​ูง ๘.๔ เมตร (๒๘ ft) และอะคริ​ิลิ​ิกหนา ๖๐ ซม โดยมี​ี อุ​ุโมงค์​์ใต้​้น้ำำ��ยาว ๓๐ เมตร และใช้​้น้ำำ��ทั้​้�งหมด ๖,๐๐๐,๐๐๐ gallon ซึ่​่�งเท่​่ากั​ับ ๓ ใน ๔ ของน้ำำ��ที่​่�ใช้​้ในโครงการทั้​้�งหมดซึ่​่�งระบบกรองน้ำำ�� สามารถรี​ีไซเคิ​ิลน้ำำ��กลั​ับมาใช้​้ใหม่​่ได้​้ทุ​ุก ๙๐ นาที​ี นอกจากนี้​้�ในส่​่วนของหลั​ังคาเหนื​ือ ฺ​ฺBig Tank “Ocean Voyager” ใช้​้ Skylight ซึ่​่�งสามารถเปิ​ิด-ปิ​ิดได้​้ในการรั​ับแสงธรรมชาติ​ิ ระบบการใช้​้แสงสว่​่างของโครงการ นี้​้� คื​ือ จะใช้​้แสงประดิ​ิษฐ์​์เกื​ือบทั้​้�งหมดของโครงการยกเว้​้นส่​่วน Ocean Voyager ส่​่วน จั​ัดแสดง Beluga Whale และ Large Coral Reef

รู​ูปที่​่� ๕.๑๒ ภาพผั​ังโครงการ Georgia Aquarium ที่​่�มา : Georgia Aquarium , 2022 ,https://www.georgiaaquarium.org 71

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ข้​้อด่

ข้​้อเส่ย

การว์างผู้ัง

เปิ็นการว์างผู้ังแบบเข้​้าออกที่างเด่ยว์และจั​ัดผู้ังที่างเดินแบบ one-way แต่ม่ข้นาดพั้�นที่​่� อาคารตั� ง อย้่ ใ นเม้ อ ง ที่ำ า ให้ ไ ม่ ไ ด้ บ ริ บ ที่ที่​่� ที่างเดินที่​่�กว์้างที่ำาให้การเดินชมไม่อึดอัดหร้อถ้กบังคับเกินไปิ ม่ที่างลาดระหว์่างที่างที่ำาให้ เปิ็นที่ะเล อันเปิ็นส่ว์นปิระกอบสำาคัญ่ข้อง ไม่ร้ว์่าอย้่ที่​่�ชั�นไหน เปิ็นการเดินชมแบบเช้�อมโยงและต่อเน้�องในแต่ละส่ว์น ม่การจั​ัดแสดง โครงการ ส่ว์นต่างๆข้องโครงการอย่างน่าสนใจัที่ั�งเร้�องม์มมองในการเดินแต่ละส่ว์น หร้อการจั​ัด space ในแต่ละส่ว์น โดยไม่น่าเบ้�อ เช่นการจั​ัด small tank ที่ั�ง ๒ ส่ว์นออกจัากกันและ คั�นด้ว์ยส่ว์น medium tank และ big tank ที่​่�เปิ็นม์มมองด้านบน ซื้ึ�งที่ำาให้ผู้​้ชมไม่เบ้�อ กับการที่​่�ต้องด้ small tank มากเกินไปิ มีการใช้ส่วน big tank อย่างค์้มค่าใช้จั​ัดแสดง ในเก้อบที่์กจั์ดข้องแที่งก� และไม่เกิดการรบกว์นที่างสายตากัน

กิจักรรมและพั้�นที่​่�ใช้สอย

เปิ็น Aquarium ที่​่�ใหญ่​่ที่​่�ส์ดในโลก ที่ำาให้ม่การจั​ัดการแสดงที่​่�น่าสนใจัและสร้าง ไม่ม่ Out Door Pool ที่ำาใหไม่ม่การ คว์ามปิระที่ับใจัและคว์ามต้�นตาต้�นใจัให้กับผู้​้​้มาชมได้ ม่ Identity เร้�องข้นาดและจัำานว์น เช้�อมต่อกับธุ์รรมชาติภายนอกมากนัก ที่ั�งจัำานว์นปิลาม ข้นาดปิลาจัำานว์นน�ำาที่​่�ใช้ aquarium รว์มไปิถึงข้นาด Tank ซื้ึ�งใหญ่​่ ที่​่�ส์ดในโลก ม่เที่คโนโลย่ระบบน�ำาระบบใหม่ เปิ็นระบบ Closed water ซื้ึ�งไม่สร้าง ผู้ลกระที่บต่อสิ�งแว์ดล้อมในเร้�องการปิล่อยส้่ที่ะเลและสามารถคว์บค์มได้ง่าย ใช้ส่ว์น service รว์มไปิอย้่ในก้อนเด่ยว์กับอาคาร เพั้�อสร้าง form ข้องอาคารออกมาโดยไม่ต้อง เปิ็นไปิตามส่ว์น aquarium และอาคารเปิ็นอาคารเด่�ยว์ใช้พั้�นที่​่�ปิระหยัด

เน้�อหาที่​่�จั​ัดแสดง

ม่เน้�อหาที่​่�ครอบคล์มสัตว์�ที่ะเลที่ั�งในปิระเที่ศึและต่างปิระเที่ศึที่ำาให้การจั​ัดแสดงน่าสนใจั มากข้ึ�น ม่สัตว์�ที่ะเลที่​่�หลากหลายและนำาเสนอสัตว์�ที่์กตัว์ได้อย่างด่ รว์มถึงการสอดแที่รก คว์ามร้​้เร้�องการอน์รักษ�อย่างถ้กว์ิธุ์่

สถาปิ่ตยกรรมข้องโครงการ

การออกแบบอาคารให้เข้​้ากับเร้�องราว์ในพั้�นที่​่� ออกแบบให้คล้ายกับเร้อที่​่�ผู้่านเกล่ยว์คล้�น ลักษณะอาคารจัำากัดอย้่ในอาคารเด่ยว์ ม่ และภายในก็ม่ปิลาหลายร้อยช่ว์ิตอย้่ภายในเร้อลำาใหญ่​่น่� อ่กที่ั�งยังเปิ็น Landmark ที่​่� ลั ก ษณะค่ อ นข้​้ า งที่ึ บ และส่ ว์ นมากม่ สำาคัญ่จั์ดหนึ�งในจัอร�เจั่ย ด้ว์ยคว์ามใหญ่​่และร้ปิที่รงที่​่�แปิลกตา ลักษณะเปิ็น indoor อาจัที่ำาให้เกิดคว์าม อึดอัดและน่าเบ้�อได้ ตารางที่​่� ๕.๐๔ บทวิ​ิเคราะห์​์ข้​้อดี​ี ข้​้อเสี​ียโครงการGeorgia Aquarium

รู​ูปที่​่� ๕.๑๓ บรรยากาศภายในโครงการ Georgia Aquarium ที่​่�มา : Georgia Aquarium , 2022 ,https://www.georgiaaquarium.org 72

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๕.๓.๒ OZEANEUM Stralsund (Germany) ข้​้อมู​ูลโครงการ ชื่​่�อโครงการ สถานที่​่�ตั้​้�ง ขนาดพื้​้�นที่​่​่� � ลั​ักษณะโครงการ ปี​ีที่​่�ก่​่อตั้​้�ง

: OZEANEUM Stralsund : Stralsund, Baltic Coast, northeast Germany : ๑๗,๓๐๐ ตารางเมตร : สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� : พ.ศ. ๒๕๕๑

รายละเอี​ียดโครงการ พิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์สมุ​ุทรศาสตร์​์ OZEANEUM ตั้​้�งอยู่​่�ริ​ิมน้ำำ��ประวั​ัติ​ิศาสตร์​์ของเมื​ือง ติ​ิดกั​ับศู​ูนย์​์กลางประวั​ัติ​ิศาสตร์​์ซึ่​่�งได้​้รั​ับการจั​ัดเป็​็นมรดกโลกโดยองค์​์การยู​ูเนสโกทำำ�ให้​้ ย่​่านเกาะท่​่าเรื​ือทั้​้�งหมดยั​ังคงเป็​็นอนุ​ุสรณ์​์สถานทางสถาปั​ัตยกรรมที่​่�โดดเด่​่นและเป็​็น อิ​ิสระในเขตชานเมื​ืองของใจกลางเมื​ืองประวั​ัติ​ิศาสตร์​์ อาคาร OZENEUM เป็นอาคารที่​่� จั​ั ด แสดงสั​ั ต ว์​์ น้ำำ�� ในมหาสมุ​ุ ท รและยั​ั ง อยู่​่� ใ นย่​่านเมื​ื อ งเก่​่ า ของเยอรมั​ั น รวมถึ​ึ ง เป็​็ น พิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์การเดิ​ินเรื​ือของเยอรมั​ัน วั​ัตถุ​ุประสงค์​์โครงการ เป็​็นพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์ที่​่�แสดงเกี่​่�ยวกั​ับสมุ​ุทรศาสตร์​์ ซึ่​่�งจะประกอบไปด้​้วยส่​่วนสถาน แสดงพั​ันธฺุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ��และส่​่วนพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์เดิ​ินเรื​ือของเยอรมั​ัน เนื่​่�องจากพื้​้�นที่​่�โครงการตั้​้�ง อยู่​่�ที่​่�เมื​ืองเก่​่าด้​้วยเลยนำำ�การเดิ​ินเรื​ือของเยอรมั​ันมาจั​ัดแสดงเพื่​่�อให้​้ผู้​้�คนได้​้เข้​้ามาเรี​ียนรู้​้� ถึ​ึงประวั​ัติ​ิศาสตร์​์ของชาติ​ิ แนวความคิ​ิดการวางผั​ังของโครงการ พื้​้�นที่​่�จั​ัดแสดงนิ​ิทรรศการตั้​้�งอยู่​่�บนชั้​้�นบนและเชื่​่�อมต่​่อกั​ันด้​้วยสะพานลอย และทางลาด การเยี่​่�ยมชมพื้​้�นที่​่�จั​ัดแสดงนิ​ิทรรศการได้​้ออกแบบมาเพื่​่�อให้​้ทางเดิ​ินมี​ี ความน่​่าสนใจ ใช้​้ทางลาดและสะพานในการเชื่​่�อมพื้​้�นที่​่�แต่​่ละส่​่วนเพิ่​่�มความน่​่าตื่​่�นเต้​้น เวลาที่​่�จะต้​้องเปลี่​่�ยนส่​่วนจั​ัดแสดงรวมถึ​ึงยั​ังได้​้มองเห็​็นส่​่วนอื่​่�นของโครงการในมุ​ุมมอ งอื่​่�นๆมากขึ้​้�น การออกแบบแต่​่ละส่​่วนของ OZEANEUM นั้​้�นขึ้​้�นอยู่​่�กั​ับข้​้อกำำ�หนดด้​้าน การใช้​้งานของอาคารเป็​็นหลั​ัก บ่​่อที่​่�เป็​็น Big Tank ตั้​้�งอยู่​่�ที่​่�แกนกลางของอาคารทำำ�ให้​้ การบำำ�รุ​ุงรั​ักษาและสิ่​่�งอำำ�นวยความสะดวกทางเทคนิ​ิคและเพิ่​่�มประสิ​ิทธิ​ิภาพการใช้​้ พื้​้�นที่​่� ลดระยะเวลาในการให้​้อาหารและดู​ูแลสั​ัตว์​์ทะเลในแต่​่ละวั​ัน และยั​ังช่​่วยให้​้ผู้​้�เข้​้า ชมได้​้สั​ัมผั​ัสวงจรภายในตู้​้�ปลาที่​่�สวยงามอี​ีกด้​้วย

รู​ูปที่​่� ๕.๑๔ บรรยากาศภายในโครงการ OZEANEUM Stralsund ที่​่�มา : Stiftung Deutsches Meeresmuseum , 2014 ,https://www.ozeaneum.de 73

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

แนวความคิ​ิดการออกแบบสถาปั​ัตยกรรม Facade สี​ีขาวโค้​้งของ OZEANEUM แสดงความเคารพต่​่อประวั​ัติ​ิศาสตร์​์การ เดิ​ินเรื​ือของพื้​้�นที่​่� และผสมผสานเข้​้ากั​ับทิ​ิวทั​ัศน์​์ของเมื​ือง Stralsund ได้​้อย่​่างกลมกลื​ืน ส่​่วนของอาคาร OZEANEUM ประกอบด้​้วยส่​่วนอาคาร ๔ ส่​่วน ซึ่​่�งได้​้แนวคิ​ิดมาจาก้​้อน หิ​ินที่​่�พื้​้�นผิ​ิวเรี​ียบ ส่​่วนต่​่างๆ เชื่​่�อมต่​่อกั​ันด้​้วยห้​้องโถงกระจกที่​่�มี​ีแสงธรรมชาติ​ิส่​่องเข้​้ามา การก่​่อสร้​้าง OZEANEUM สร้​้างพื้​้�นที่​่�จั​ัดแสดงนิ​ิทรรศการขนาด ๘,๗๐๐ ตารางเมตรจุ​ุดยึ​ึดตามแนวคิ​ิดหลั​ักของพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์คื​ือ “ทะเลอยู่​่�ใกล้​้แค่​่เอื้​้�อม” ซึ่​่�งการ ออกแบบทั้​้�งภายในและภายนอกของอาคารจะตั้​้�งอยู่​่�บนแนวคิ​ิดนี้​้�

รู​ูปที่​่� ๕.๑๕ บรรยากาศและผั​ังของโครงการ OZEANEUM Stralsund ที่​่�มา : Stiftung Deutsches Meeresmuseum , 2014 ,https://www.ozeaneum.de 74

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๕.๓.๓ Antalya Aquarium (Turkey) ข้​้อมู​ูลโครงการ ชื่​่�อโครงการ สถานที่​่�ตั้​้�ง ขนาดพื้​้�นที่​่​่� � ลั​ักษณะโครงการ ปี​ีที่​่�ก่​่อตั้​้�ง

: Antalya Aquarium : Dumlupinar Bulvari Arapsuyu Mahallesi, Turkey : ๑๒,๐๐๐ ตารางเมตร : สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� : พ.ศ. ๒๕๕๕

วั​ัตถุ​ุประสงค์​์โครงการ การผสานอาคารเข้​้ากั​ับภู​ูมิ​ิประเทศ และกลื​ืนไปกั​ับแสงเงา กลั​ับด้​้านระหว่​่าง แผ่​่นดิ​ินและใต้​้ทะเล โดยเปรี​ียบภู​ูมิ​ิประเทศเป็​็นก้​้อนนํ้​้�าและพื้​้�นโลก ถอนบางส่​่วนของ ชั้​้�นดิ​ินเพื่​่�อให้​้พื้​้�นที่​่�สาธารณะตรงนี้​้�เป็​็นส่​่วนที่​่�อยู่​่�เหนื​ือผิ​ิวนํ้​้�าใช้​้ประโยชน์​์จากร่​่มเงา และ รั​ับลมเข้​้าสู่​่�อาคาร สอดคล้​้องกั​ับแนวคิ​ิดกลั​ับด้​้านโครงการตั้​้�งอยู่​่�ในตำำ�แหน่​่งที่​่�เข้​้าถึ​ึงง่​่าย จากเมื​ืองศู​ูนย์​์การค้​้าและทะเลดึ​ึงดู​ูดนั​ักท่​่องเที่​่�ยวที่​่�เข้​้าพั​ักที่​่�โรงแรม Su หรื​ือเข้​้าชม นิ​ิทรรศการที่​่� Glass Pyramid แนวความคิ​ิดการวางผั​ังของโครงการ การวางผั​ั ง ของโครงการให้​้ ค วามสำำ�คั​ั ญกั​ั บ พื้​้� น ที่​่� ส าธารณะที่​่� เ ปิ​ิ ด ให้​้ ช ม นิ​ิทรรศการ หรื​ือจั​ัดกิ​ิจกรรม รองลงมาคื​ือพื้​้�นที่​่� Service โดยมี​ีการจั​ัดพื้​้�นที่​่�งานระบบ ยั​ังชี​ีพไว้​้รอบบ่​่อจั​ัดแสดง จั​ัดพื้​้�นที่​่�งานระบบประกอบอาคารไว้​้ขอบอาคารในลั​ักษณะ เรี​ียงกั​ัน ทำำ�ให้​้พื้​้�นที่​่�สาธารณะ และพื้​้�นที่​่� Service ไม่​่ปะปนกั​ัน ทางเข้​้าส่​่วนจั​ัดแสดงอยู่​่� ชั้​้�น First Floor โดยผู้​้�เข้​้าชมสามารถเดิ​ินจากชั้​้�นดาดฟ้​้าลง มาตามทางลาด หรื​ือเดิ​ินขึ้​้�น จากชั้​้�น Ground Floor ทางลาดทำำ�หน้​้าที่​่�เชื่​่�อมพื้​้�นที่​่�จั​ัดนิ​ิทรรศการสาธารณะ เมื​ือง หิ​ิมะ และทางเข้​้าส่​่วนจั​ัดแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์นํ้​้�า เมื่​่�อเข้​้าไปในส่​่วนจั​ัดแสดงจะเจอจุ​ุดบริ​ิการ และสิ้​้�นสุ​ุดที่​่�อุ​ุโมงค์​์ใต้​้นํ้​้�าที่​่ชั้​้� �น Ground Floor พื้​้�นที่​่�ใช้​้สอยและกิ​ิจกรรมของโครงการ โครงการมุ่​่�งเน้​้นการเป็​็นสถานที่​่ท่� ่องเที่​่�ยว และเป็​็นพื้​้�นที่​่�สาธารณะที่​่�ให้​้บริ​ิการ ด้​้านความบั​ันเทิ​ิง และการให้​้ความรู้​้� จึ​ึงมี​ีกิ​ิจกรรมที่​่�หลากหลาย ดั​ังนี้​้� ๑) สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์นํ้​้�า ๒) การแสดงใต้​้นํ้​้�า และให้​้อาหารปลา ๓) เมื​ืองหิ​ิมะ และไวลด์​์พาร์​์ค ๔) ร้​้านขายของที่​่�ระลึ​ึก ๕) โรงภาพยนตร์​์ XD ๖) Face ๒ Face Wax Museum ๗) Mado Cafe & Patisserie ๘) จั​ัดคอนเสิ​ิร์​์ต งานแต่​่งงาน งานฉลอง ๙) กิ​ิจกรรมกลางแจ้​้ง

รู​ูปที่​่� ๕.๑๖ บรรยากาศภายในโครงการ Antalya Aquarium ที่​่�มา : Archdaily , 2014 ,https://www.archdaily.com/antalya-aquarium 75

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

แนวความคิ​ิดการออกแบบสถาปั​ัตยกรรม โครงสร้​้างและรู​ูปทรงของสถานแสดงพั​ันธุ์สั�์ ตั ว์​์นํ้​้า� นั้​้น� มี​ีส่​่วนที่​่ทึ� บึ ตั​ัน และเป็​็นช่​่อง ว่​่างได้​้ในตั​ัวเอง ซึ่​่ง� ใช้​้เป็​็นพื้​้น� ที่​่ก� ารจั​ัดแสดงระบบนิ​ิเวศต่​่างๆ นอกจากนี้​้� ส่​่วนจั​ัดแสดงยั​ังจั​ัดให้​้ อยู่​่�ในแนวเสาของอาคารอย่​่างลงตั​ัว ออกแบบให้​้พื้น�้ ที่​่ง� านระบบให้​้เรี​ียงกั​ันทำำ�ให้​้อาคารนี้​้มี​ี� ความเป็​็น Mass ที่​่เ� รี​ียบง่​่าย เพื่​่อ� เน้​้นการตกแต่​่งด้​้านนอกที่​่เ� ป็​็นจุ​ุดเด่​่นของโครงการ

รู​ูปที่​่� ๕.๑๗ บรรยากาศและผั​ังของโครงการ Antalya Aquarium ที่​่�มา : Archdaily , 2014 ,https://www.archdaily.com/antalya-aquarium 76

พื้​้น� ที่​่ใ� ต้​้ถุ​ุนใช้​้เป็​็นจุ​ุดรวมตั​ัวและกระจายตั​ัวหลั​ักของโครงการออกแบบโครงสร้​้าง เป็​็นเส้​้นโค้​้งและคลื่​่น� ด้​้วยเทคนิ​ิคการทำำ�คอนกรี​ีตให้​้เป็​็นคลื่​่น� ปิ​ิดผิ​ิวด้ว้ ยกระดาษบุ​ุผนั​ังและใช้​้ ตั​ัวโครงสร้​้างนี้​้กำ� �ำ หนดพื้​้น� ที่​่จุ​ุ� ดบริ​ิการ ร้​้านอาหาร อั​ัฒจั​ันทร์​์ และจุ​ุดจำำ�หน่​่ายบั​ัตร

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๕.๓.๔ The Blue Planet (Denmark) ข้​้อมู​ูลโครงการ ชื่​่�อโครงการ : The Blue Planet สถานที่​่�ตั้​้�ง : Kastrup , Denmark ขนาดพื้​้�นที่​่​่� � : ๒๕,๐๐๐ ตารางเมตร (๑๕ ไร่​่)

เฉพาะตั​ัวอาคาร ๑๐,๐๐๐ ตารางเมตร ลั​ักษณะโครงการ : สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� ปี​ีที่​่�ก่​่อตั้​้�ง : พ.ศ. ๒๕๕๖ รายละเอี​ียดโครงการ เป็​็นพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์สั​ัตว์​์น้ำำ��ที่​่�ใหญ่​่ที่​่�สุ​ุดและสำำ�คั​ัญที่​่�สุ​ุดของยุ​ุโรป โดยตั้​้�งอยู่​่�บนทำำ�เล ที่​่�โดดเด่​่นบนชายฝั่​่�ง Øresund ห่​่างจากจั​ัตุ​ุรั​ัสศาลาว่​่าการกรุ​ุงโคเปนเฮเกนเพี​ียง ๘ กิ​ิ โ ลเมตรนอกจากนี้​้� พิ​ิ พิ​ิ ธภั​ั ณ ฑ์​์สั​ั ต ว์​์น้ำำ��ยั​ั ง ตั้​้� ง อยู่​่�ใกล้​้ กั​ั บ มอเตอร์​์เวยสนามบิ​ิ น โคเปนเฮเกนและรถไฟระหว่​่ า งประเทศภายในระยะไม่​่ กี่​่� ร้​้ อ ยเมตรด้​้ ว ยความที่​่� เทคโนโลยี​ีมี​ีการพั​ัฒนาทำำ�ให้​้พิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์สั​ัตว์​์น้ำำ�� เปิ​ิดกว้​้างทำำ�ให้​้เกิ​ิดการเปลี่​่�ยนแปลง วั​ัตถุ​ุประสงค์​์โครงการ โครงการ The Blue Planet เป็​็นสถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์นํ้​้�าแห่​่งชาติ​ิของ ประเทศเดนมาร์​์ก มี​ีเป้​้าหมายในการสร้​้างการเรี​ียนรู้​้�เกี่​่�ยวกั​ับชี​ีวิ​ิตใต้​้ทะเลที่​่�สนุ​ุกสนาน เชื่​่�อมโยงปั​ัจจั​ัยหลั​ักของสถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์นํ้​้�า ธรรมชาติ​ิ และสิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตจากทะเลที่​่� หนาวเย็​็นจนถึ​ึงแนวปะการั​ังที่​่�สวยงามของมหาสมุ​ุทรเข้​้ากั​ับแนวคิ​ิดทางสถาปั​ัตยกรรม และแบบฟอร์​์มนํ้​้�าวน โดยใช้​้นํ้​้�าเป็​็นส่​่วนหนึ่​่�งของอาคาร แนวความคิ​ิดการวางผั​ังของโครงการ แนวความคิ​ิดตั้​้�งต้​้นคื​ือการเคลื่​่�อนไหวที่​่�ไม่​่รู้​้�จบของน้ำำ�� และคลื่​่�น ทำำ�ให้​้รู​ูปทรง ของอาคารและการจั​ัดวางผั​ังจะเป็​็นเหมื​ือนเกลี​ียวคลื่​่�น จุ​ุดศู​ูนย์​์กลางทำำ�หน้​้าที่​่�เป็​็นตั​ัว แบ่​่งพื้​้�นที่​่�จั​ัดแสดงทุ​ุกส่​่วน การเดิ​ินชมสิ่​่�งจั​ัดแสดงจะเป็​็นการเดิ​ินชมแบบอิ​ิรสะไม่​่ได้​้มี​ี ทางบั​ังคั​ับ ผู้​้�ชมสามารถเลื​ือกทางที่​่ต้� ้องการเข้​้าชมได้​้ด้​้วยตนเอง และตลอดทางเดิ​ินจะ มี​ีการจั​ัดพื้​้�นที่​่ทั้​้� �ง indoor และ outdoor ให้​้ผู้�เ้ ข้​้าชมสามารถเดิ​ินออกไปข้​้างนอกได้​้เพื่​่�อ เพิ่​่�มเวลาในการรั​ับชมและมี​ีพื้​้�นที่​่�ปลอดโปร่​่ง ภายในรู​ูปทรงคล้​้ายเกลี​ียวนํ้​้�าวนนี้​้�ได้​้ถู​ูกแบ่​่งออกเป็​็นส่​่วน โดย ๒ ส่​่วนแรกคื​ือ โถงทางเข้​้า ห้​้องประชุ​ุม สิ่​่�งอำำ�นวยความสะดวกทางการศึ​ึกษา และโรงอาหาร อี​ีก ๓ ส่​่วนประกอบด้​้วยพื้​้�นที่​่�จั​ัดแสดงเกี่​่�ยวกั​ับมหาสมุ​ุทร ทะเล แม่​่นํ้​้�า และทะเลสาบของ ประเทศเดนมาร์​์ก ซึ่​่�งออกแบบให้​้เชื่​่�อมโยงกั​ับการออกแบบภู​ูมิ​ิทั​ัศน์​์ด้​้านนอกที่​่มี​ีนํ้​้ � �าเป็​็น ส่​่วนประกอบ พื้​้�นที่​่�ของส่​่วนต่​่างๆ ภายในโครงการ โดยให้​้ความสำำ�คั​ัญกั​ับทางเดิ​ินชมส่​่วนจั​ัด แสดงเพื่​่�อให้​้ผู้�้เข้​้าชมเกิ​ิดความรู้​้�สึ​ึกของการได้​้อยู่​่�ใต้​้ท้​้องทะเลโดยเกิ​ิดระยะการมองช่​่อง จั​ั ด แสดงและการจั​ั ด แสงไฟที่​่� ค ล้​้ า ยอยู่​่�ใต้​้ ผื​ื นนํ้​้� า และใช้​้ พื้​้� น ที่​่� ท างเดิ​ิ น นี้​้� ใ นการวาง นิ​ิทรรศการชั่​่�วคราวอี​ีกส่​่วนที่​่�สำำ�คั​ัญคื​ือ พื้​้�นที่​่�บริ​ิการเพื่​่�อให้​้พื้​้�นที่​่�การทำำ�งานของเจ้​้า หน้​้าที่​่�ในการดู​ูแลสั​ัตว์​์ และนิ​ิเวศจำำ�ลองเป็​็นไปอย่​่างมี​ีประสิ​ิทธิ​ิภาพ

รู​ูปที่​่� ๕.๑๘ บรรยากาศภายในโครงการ The Blue Planet ที่​่�มา : The Blue Planet Aquarium , 2020 ,https://www.blueplanetaquarium.com/ 77

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

พื้​้�นที่​่�ใช้​้สอยและกิ​ิจกรรมของโครงการ โครงการ The Blue Planet เป็​็นองค์​์กรแสวงหาผลกำำ�ไรที่​่�จั​ัดขึ้​้�นเพื่​่�อเผยแพร่​่ ความรู้​้�เกี่​่�ยวกั​ับชี​ีวิ​ิตทางนํ้​้�าในบริ​ิบทระดั​ับโลกการให้​้บริ​ิการสามารถแบ่​่งได้​้เป็​็น ๖ ส่​่วน ๑) Aquarium

๑.๑ เหนื​ือลำำ�ธาร สำำ�รวจแม่​่น้ำำ��น้ำำ��จื​ืดและค้​้นพบสั​ัตว์​์ป่​่าที่​่�อาศั​ัยอยู่​่� ในที่​่�อยู่​่�อาศั​ัยตามธรรมชาติ​ิ

๑.๒ ป่​่าอเมซอนการจำำ�ลองป่​่าอเมซอนเวลาน้ำำ��ท่ว่ ม สภาพแวดล้​้อม ที่​่�ร้​้อนและมี​ีฝนตกชุ​ุกที่​่�สุ​ุดในโลกป่​่าฝนอเมซอนดื่​่�มด่ำำ��ไปกั​ับเสี​ียงของป่​่าฝน การจั​ัดแสดงแม่​่น้ำำ��ที่​่�มี​ีน้ำ�ท่ ำ� ่วมขั​ังในเขตร้​้อนเป็​็นการเลี​ียน แบบสภาพแวดล้​้อม ที่​่�ชื้​้�นใรบรรยากาศแบบเดี​ียวกั​ับป่​่าอเมซอน

๑.๓ ทะเลสาบมาลาวี​ี ผจญภั​ัยไปในสภาพแวดล้​้อมที่​่น่� ่าตื่​่�นตาตื่​่�นใจ ที่​่�สุ​ุดแห่​่งหนึ่​่�งของโลก ทะเลสาบมาลาวี​ี ทะเลสาบมาลาวี​ียาวกว่​่า ๔๐๐ ไมล์​์ และลึ​ึก ๗๐๐ เมตรเป็​็นทะเลสาบที่​่�ใหญ่​่เป็​็นอั​ันดั​ับสามของแอฟริ​ิกาและเต็​็ม ไปด้​้วยสิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตที่​่�น่​่าอั​ัศจรรย์​์ให้​้ค้​้นพบ

๑.๔ โซนกบเรี​ียนรู้​้�เพิ่​่�มเติ​ิมเกี่​่�ยวกั​ับโลกครึ่​่�งบกครึ่​่�งน้ำำ��ในนิ​ิทรรศการ Frog Zone ซึ่​่�งเป็​็นที่​่�อยู่​่�ของกบสายพั​ันธุ์​์�แปลกตาและมี​ีสี​ีสั​ันมากที่​่สุ​ุ� ดในโลก บางสายพั​ันธุ์​์�

๑.๕ Caiman Crocodiles พิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์สั​ัตว์​์น้ำำ�� Blue Planet เป็​็นที่​่� ตั้​้�งของ Cuvier’s dwarf caiman ซึ่​่�งเป็​็นจระเข้​้โลกใหม่​่ที่​่�เล็​็กที่​่สุ​ุ� ดที่​่มี​ีชี​ีวิ � ิต จระเข้​้คู​ูเวี​ียร์​์ในหนองน้ำำ��ป่​่าชายเลน ซึ่​่�งเป็​็นระบบนิ​ิเวศที่​่�น่​่าสนใจและมี​ีความ หลากหลายมากที่​่สุ​ุ� ดในโลก

๑.๖ ถ้ำำ��ปะการั​ังการจั​ัดแสดงที่​่มี​ีสี​ีสั � ัน จำำ�ลองแนวปะการั​ังที่​่�สามารถ พบได้​้ในมหาสมุ​ุทรอิ​ินโดแปซิ​ิฟิ​ิกของโลกเขตร้​้อนของมหาสมุ​ุทรอิ​ินเดี​ีย มหาสมุ​ุทรตะวั​ันตก และมหาสมุ​ุทรแปซิ​ิฟิ​ิกตอนกลาง

๑.๗ Ocean Exhibit การจั​ัดแสดงมหาสมุ​ุทรเป็​็นแหล่​่งรวมฉลามที่​่� ใหญ่​่ที่​่�สุ​ุดแห่​่งหนึ่​่�งของยุ​ุโรปรวมทั้​้�งฉลามเสื​ือทราย ฉลามม้​้าลาย ฉลามไผ่​่ ฉลามกี​ีตาร์​์ และฉลามครี​ีบดำำ� ๒) Special Exhibition: Once Upon a Sea ๓) TANG Bistro & Café ๔) พื้​้�นที่​่�จั​ัดอบรม ๕) Auditorium ๖) พื้​้�นที่​่�กิจิ กรรมกลางแจ้​้ง นิ​ิทรรศการทั้​้�งหมดเป็​็นระบบ Digital และ Interactive เพื่​่�อให้​้ผู้​้�เข้​้าชมเรี​ียนรู้​้� เล่​่นสั​ัมผั​ัส และค้​้นหาข้​้อมู​ูลได้​้สนุ​ุกมากขึ้​้�นทั้​้�งในระหว่​่างเข้​้าชมและหลั​ังเข้​้าชม รู​ูปที่​่� ๕.๑๙ บรรยากาศภายในโครงการ The Blue Planet ที่​่�มา : The Blue Planet Aquarium , 2020 ,https://www.blueplanetaquarium.com/ 78

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

รู​ูปที่​่� ๕.๒๐ ภาพแสดงแนวคิ​ิดของโครงการ The Blue Planet ที่​่�มา : The Blue Planet Aquarium , 2020 ,https://www.blueplanetaquarium.com/

แนวความคิ​ิดการออกแบบสถาปั​ัตยกรรม การออกแบบสถาปั​ัตยกรรมมี​ีแนวคิ​ิดที่​่�ตั้​้�งต้​้นแต่​่แรกคื​ือการเคลื่​่�อนไหวที่​่�ไม่​่รู้​้� จบของน้ำำ��และคลื่​่�น ทำำ�ให้​้รู​ูปทรงของอาคารและการจั​ัดวางผั​ังจะเป็​็นเหมื​ือนเกลี​ียว คลื่​่�น form ของอาคารก็​็จะเป็​็นลั​ักษณะเหมื​ือนคลื่​่�น มี​ีความไหลลื่​่�น และ facade ปิ​ิด ผิ​ิวให้​้พื้​้�นผิ​ิวที่​่�เงาและเปร่​่งแสงเหมื​ือนเกล็​็ดปลา พิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์สั​ัตว์​์น้ำำ��แห่​่งชาติ​ิแห่​่งใหม่​่ของเดนมาร์​์กได้​้รั​ับแรงบั​ันดาลใจจากรู​ูป ร่​่างของน้ำำ��ที่​่�เคลื่​่�อนไหวไม่​่รู้​้�จบ พิ​ิพิธภั ิ ัณฑ์​์สั​ัตว์​์น้ำำ�� The Blue Planet มี​ีรู​ูปร่​่างเหมื​ือน อ่​่างน้ำำ��วนขนาดใหญ่​่ และตั​ัวอาคารเองก็​็บอกเล่​่าเรื่​่�องราวของสิ่​่�งที่​่�อยู่​่�ข้​้างใน แนวคิ​ิด เรื่​่�องน้ำำ��วนมี​ีต้​้นกำำ�เนิ​ิดมาจากการเล่​่าเรื่​่�องเกี่​่�ยวกั​ับน้ำำ�� และโครงการจะเป็​็นนามธรรม และเป็​็นรู​ูปเป็​็นร่​่างในคราวเดี​ียว กระตุ้​้�นความสนใจด้​้วยรู​ูปทรงอาคารที่​่�คล้​้ายกั​ับน้ำำ�ว � น ที่​่�โดดเด่​่น แต่​่ในขณะเดี​ียวกั​ันอาคารก็​็เปลี่​่�ยนแปลงไปอย่​่างมากขึ้​้�นอยู่​่�กั​ับมุ​ุมมอง ระยะ ทาง และสภาพแสงแดดรู​ูปทรงเกื​ือบทั้​้�งหมดเป็​็นสี​ีขาวชวนให้​้นึ​ึกถึ​ึงปลาดาว จากด้​้าน หน้​้า ลายเส้​้นของอาคารทำำ�ให้​้นึ​ึกถึ​ึงคลื่​่�นสี​ีเทาเงิ​ินหรื​ือสั​ัตว์​์ทะเลขนาดใหญ่​่ Blue Planet ตั้​้�งอยู่​่�บนแหลมสู​ูงที่​่�หั​ันไปทางทะเล ทางเหนื​ือของท่​่าเรื​ือ Kastrupรู​ูปร่​่างที่​่�โดด เด่​่นของอาคารนี้​้�สามารถมองเห็​็นได้​้ชั​ัดเจนสำำ�หรั​ับผู้​้�เดิ​ินทางที่​่�เดิ​ินทางมา น้ำำ��วนได้​้ดึ​ึงดู​ูดผู้​้�เข้​้าชมไปสู่​่�อี​ีกโลกหนึ่​่�งโลกใต้​้พื้​้�นผิ​ิวทะเลห้​้องโถงทรงกลมเป็​็น ศู​ูนย์​์กลางของการเคลื่​่�อนไหวรอบๆโครงการและที่​่�นี่​่�ผู้​้�เยี่​่�ยมชมสามารถเลื​ือกแม่​่น้ำำ�� ทะเลสาบ หรื​ือมหาสมุ​ุทรที่​่จ� ะสำำ�รวจ โดยการเปิ​ิดใช้​้งานหลายเส้​้นทาง การตกแต่​่งสถาปั​ัตยกรรมภายในและการจั​ัดแสดงสามารถถ่​่ายทอดสภาพ แวดล้​้อมและอารมณ์​์ที่​่�หลากหลายได้​้เพดานโค้​้งของอควาเรี​ียมทำำ�ให้​้นึ​ึกถึ​ึงวาฬขนาด ใหญ่​่ 79

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๕.๓.๕ Aquatis Aquarium (Switzerland) ข้​้อมู​ูลโครงการ ชื่​่�อโครงการ สถานที่​่�ตั้​้�ง ขนาดพื้​้�นที่​่​่� � ลั​ักษณะโครงการ ปี​ีที่​่�ก่​่อตั้​้�ง

: Aquatis Aquarium : Lausanne,Switzerland : ๒๕,๗๐๐ ตารางเมตร : สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� : พ.ศ. ๒๕๖๐

รายละเอี​ียดโครงการ สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ตั ว์​์น้ำ��ำ แสดงสั​ัตว์​์ที่มี​ีชี​ีวิ �่ ติ ด้​้วยการจั​ัดแสดงที่​่ทั� นั สมั​ัยและมี​ีการ ใช้​้เทคโนโลยี​ีดิ​ิจิทัิ ลั ที่​่เ� ป็​็นนวั​ัตกรรมมากกว่​่าพิ​ิพิธภั ิ ณ ั ฑ์​์สั​ัตว์​์น้ำ��ำ AQUATIS คื​ือการคำำ�นึงึ สภาพแวดล้​้อมการเป็​็นอยู่​่�ของสั​ัตว์​์ เป็​็นทั้​้ง� พื้​้น� ที่​่พั� กั ผ่​่อน ศู​ูนย์​์การศึ​ึกษาด้​้านสิ่​่ง� แวดล้​้อม และเวที​ีสำำ�หรั​ับการแลกเปลี่​่ย� นรวมถึ​ึงการอนุ​ุรั​ักษ์​์สั​ัตว์​์ วั​ัตถุ​ุประสงค์​์โครงการ เพื่​่�อสร้​้างความตระหนั​ักรู้�เ้ กี่​่�ยวกั​ับปั​ัญหาสิ่​่�งแวดล้​้อมของระบบนิ​ิเวศน้ำำ�จื​ื � ดและ การพั​ัฒนาที่​่ยั่​่� ง� ยื​ืน AQUATIS เสนอกิ​ิจกรรมการศึ​ึกษาที่​่ร� วมถึ​ึงการประชุ​ุมเชิ​ิงปฏิ​ิบัติั กิ าร ในห้​้องปฏิ​ิบัติั กิ ารตลอดจนกิ​ิจกรรมการค้​้นพบและการสั​ังเกตตลอดการเดิ​ินทาง AQUATIS มี​ีส่​่วนร่​่วมอย่​่างแข็​็งขั​ันในโครงการอนุ​ุรั​ักษ์​์ การเลื​ือกสายพั​ันธุ์​์บ� างชนิ​ิดเชื่​่อ� มโยงกั​ับ โปรแกรมการจั​ัดการประชากรทางสั​ัตววิ​ิทยาของสมาคมสวนสั​ัตว์​์และพิ​ิพิธภั ิ ณ ั ฑ์​์สั​ัตว์​์น้ำ��ำ แห่​่งยุ​ุโรป (EAZA) เพื่​่อ� ให้​้ได้​้เปอร์​์เซ็​็นต์​์สู​ูงสุ​ุดของมรดกทางพั​ันธุ​ุกรรมของสายพั​ันธุ์​์ที่� เ�่ ป็​็น ปั​ัญหาและเพื่​่อ� จั​ัดการการเกิ​ิดตามความต้​้องการที่​่แ� ท้​้จริงิ แนวความคิ​ิดการวางผั​ังของโครงการ แนวคิ​ิดในการวางผั​ังอาคารมากจากการเดิ​ินวนภายในรู​ูป form ของอาคารที่​่� เป็​็นอาคารทรงกลม มี​ีการจั​ัดวาง Big tank อยู่​่�ที่​่�ตรงกลางของอาคารและมี​ีทางเดิ​ิน หรื​ือส่​่วนจั​ัดแสดงอยู่​่�ตรงขอบของวงกลม และภายใน Big tank จะมี​ีทางเดิ​ินภายในตู้​้� เพื่​่�อข้​้ามไปอี​ีกฝั่​่�งของอาคารได้​้ เป็​็นการจั​ัดวางทางเดิ​ินที่​่�เป็​็น Loop ในการเดิ​ิน แต่​่มี​ี ระยะที่​่�ไม่​่กระชั้​้�นและมี​ีขนาดทางเดิ​ินและขนาดพื้​้�นที่​่�ชมส่​่วนจั​ัดแสดงที่​่�ไม่​่ทั​ับซ้​้อนกั​ัน ทำำ�ให้​้การใช้​้งานในพื้​้�นที่​่�ไม่​่ติ​ิดขั​ัด ตลอดส่​่วนจั​ัดแสดงจะมี​ีพื้​้�นที่​่�ให้​้แวะนั่​่�งพั​ักอยู่​่�ตามจุ​ุด เป็​็นช่​่วงๆ และมี​ีกิ​ิจกรรมให้​้ได้​้แวะร่​่วมกิ​ิจกรรมเพื่​่�อให้​้ตลอดเส้​้นทางการชมส่​่วนจั​ัด แสดงมี​ีพื้​้�นที่​่�ให้​้ได้​้แวะร่​่วมกิ​ิจกรรม

รู​ูปที่​่� ๕.๒๑ บรรยากาศภายในโครงการ Aquatis Aquarium ที่​่�มา : Aquatis Aquarium , 2017 , https://www.aquatis.ch/ 80

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

แนวความคิ​ิดการออกแบบสถาปั​ัตยกรรม โครงสร้​้างถู​ูกกำำ�หนดโดยกรอบของเสาและแกนแนวตั้​้�ง ได้​้รับั การออกแบบเพื่​่อ� รองรั​ับพิ​ิพิธภั ิ ณ ั ฑ์​์สั​ัตว์​์น้ำ��ำ และสวน โครงการนี้​้เ� ป็​็นการรวบรวมหลากโปรแกรมเข้​้าด้​้วยกั​ัน ทั้​้ง� สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ตั ว์​์ น้ำำ�� โรงแรม ร้​้านอาหาร พื้​้น� ที่​่เ� รี​ียนรู้แ�้ ละสวน ทำำ�ให้​้ต้อ้ งมี​ีการจั​ัดการรู​ูปแบบและรู​ูปทรง ของอาคารให้​้มี​ีความน่​่าสนใจ และสามารถอยู่​่�ร่ว่ มกั​ันในพื้​้น� ที่​่ไ� ด้​้ รวมถึ​ึงการนำำ�งานระบบ ยั​ังชี​ีพของสั​ัตว์​์มารวมกั​ับพื้​้น� ที่​่ส่� ว่ นที่​่ต้� อ้ งรองรั​ับคนที่​่เ� ข้​้ามาในพื้​้น� ที่​่� การออกแบบ facade มี​ีการออกแบบให้​้เล่​่นกั​ับแสงที่​่ส่� ่องมากระทบ ทำำ�ให้​้ เกิ​ิดแสงที่​่�สะท้​้อน ทำำ�ให้​้อาคารนี้​้�มี​ีความรู้​้�สึ​ึกเหมื​ือนกั​ับเกล็​็ดปลา ที่​่�จะเงาเมื่​่�อมี​ีแสงส่​่อง การออกแบบให้​้มี​ีความน่​่าสนใจและเป็​็นเอกลั​ักษณ์​์ของพื้​้�นที่​่� ต้​้องมี​ีความโดด เด่​่นแต่​่ต้​้องไม่​่โดดออกมาจากบริ​ิบทโดยรอบ รู​ูปที่​่� ๕.๒๒ บรรยากาศและผั​ังของโครงการ Aquatis Aquarium ที่​่�มา : Aquatis Aquarium , 2017 , https://www.aquatis.ch/ 81

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๕.๓.๖ S.E.A Aquarium (Singapore) ข้​้อมู​ูลโครงการ ชื่​่�อโครงการ สถานที่​่�ตั้​้�ง ขนาดพื้​้�นที่​่​่� � ลั​ักษณะโครงการ ปี​ีที่​่�ก่​่อตั้​้�ง

: S.E.A Aquarium : Sentosa Island,Singapore : ๓๒,๐๐๐ ตารางเมตร : สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� : พ.ศ. ๒๕๖๑

รายละเอี​ียดโครงการ SEA Aquarium เป็​็นหนึ่​่�งในพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์สั​ัตว์​์น้ำำ��ที่​่�ใหญ่​่ที่​่�สุ​ุดในโลก มี​ีสั​ัตว์​์ทะเล มากกว่​่า ๑๐๐,๐๐๐ ตั​ัว ซึ่​่�งเป็​็นตั​ัวแทนของ ๑,๐๐๐ สายพั​ันธุ์​์�ในแหล่​่งที่​่�อยู่​่�อาศั​ัยที่​่� หลากหลาย ๔๕ แห่​่ง ความหลากหลายของสั​ัตว์​์น้ำำ��ได้​้รั​ับการดู​ูแลและจำำ�ลองสภาพ แวดล้​้อมมี​ีการพบปะกั​ับสั​ัตว์​์อย่​่างใกล้​้ชิ​ิดและการเดิ​ินทางเพื่​่�อการเรี​ียนรู้​้�ที่​่�น่​่าตื่​่�นเต้​้น เพื่​่�อสร้​้างแรงบั​ันดาลใจให้​้ผู้​้�มาเยื​ือนเข้​้าใจและตระหนั​ักได้​้ถึ​ึงการมี​ีอยู่​่�ของมหาสมุ​ุทร และสั​ัตว์​์น้ำำ��ในมหาสมุ​ุทรฃ พิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์สั​ัตว์​์น้ำำ��มี​ีโซนที่​่�แตกต่​่างกั​ัน ๑๐ โซน โดยแต่​่ละโซนมี​ีความเกี่​่�ยวข้​้อง กั​ับที่​่�อยู่​่�อาศั​ัยของมหาสมุ​ุทรที่​่�แตกต่​่างกั​ัน ประสบการณ์​์ของที่​่�อยู่​่�อาศั​ัยที่​่�แตกต่​่างกั​ัน เหล่​่านี้​้�ในลั​ักษณะเชิ​ิงเส้​้น ‘จำำ�ลอง’ ลำำ�ดั​ับการเดิ​ินทางที่​่�นั​ักเดิ​ินเรื​ือในสมั​ัยก่​่อน เช่​่น เจิ้​้�ง เหอและมาร์​์โค โปโล จะใช้​้เป็​็นส่​่วนหนึ่​่�งของเส้​้นทางการเดิ​ินเรื​ือระหว่​่างเอเชี​ีย แอฟริ​ิกา และอื่​่�นๆ ด้​้วยเหตุ​ุผลดั​ังกล่​่าว โซนจึ​ึงมี​ีธี​ีมต่​่างๆ เช่​่นทะเลจี​ีนใต้​้อ่​่าวเปอร์​์เซี​ีย และทะเล อาหรั​ับและทะเลแดงโดยแต่​่ละโซนมี​ีสั​ัตว์​์น้ำำ��และนิ​ิเวศวิ​ิทยาที่​่�สามารถพบได้​้ในสถานที่​่� เหล่​่านั้​้�น วั​ัตถุ​ุประสงค์​์โครงการ แสดงเรื่​่�องราวในประวั​ัติ​ิศาสตร์​์ของสิ​ิงคโปร์​์ การเดิ​ินเรื​ือเพื่​่�อล่​่าสมบั​ัติ​ิมี​ีเรื่​่�อที่​่� เป็​็นซากของจริ​ิงจั​ัดแสดงและมี​ีการจำำ�ลองภั​ัยพิ​ิบั​ัติ​ิเกี่​่�ยวกั​ับพายุ​ุไต้​้ฝุ่​่�นและเชื่​่�อมพื้​้�นที่​่� กั​ับส่​่วนแสดงพั​ันธุ์​์ป� ลาที่​่�มี​ีขนาดใหญ่​่และมี​ีพื้​้�นที่​่�จั​ัดแสดงย่​่อยๆเกี่​่�ยวกั​ับเมื​ืองใต้​้น้ำำ�� การ อนุ​ุรั​ักษ์​์ ระบบนิ​ิเวศทางน้ำำ�� การแสดงถึ​ึงการอยู่​่�อาศั​ัยของสั​ัตว์​์ในท้​้องทะเลจริ​ิงๆ แนวความคิ​ิดการวางผั​ังของโครงการ การจั​ั ด วางผั​ั ง แบบไหลลื่​่� น เข้​้ า ไปในพื้​้� น ที่​่� เ ป็​็ น การร้​้ อ ยเรี​ียงเรื่​่� อ งราว ประวั​ัติ​ิศาสตร์​์กั​ับพื้​้�นที่​่�เข้​้าหากั​ัน การสำำ�รวจท้​้องทะเล การเดิ​ินเรื​ือ การใช้​้ชี​ีวิ​ิตบนเกาะ ของสิ​ิงคโปร์​์รวมถึ​ึงการขนย้​้ายสิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตทางเรื​ือ ทางเดิ​ินภายในเป็​็นการเดิ​ินชมไปเรื่​่�อยๆไม่​่เป็​็นการบั​ังคั​ับเดิ​ินแต่​่จะมี​ีการจั​ัด วางหรื​ือตกแต่​่งภายในให้​้รู้​้�ว่​่าต้​้องไปทางไหน การวางผั​ั ง อาคารมาจากเส้​้ น ทางการเดิ​ิ น เรื​ือสมุ​ุทรของสิ​ิ ง คโปร์​์มี​ีการ ออกแบบเป็​็นแนวยาวและพื้​้�นที่​่�โครงการยั​ังตั้​้�งอยู่​่�ติ​ิดกั​ับน้ำำ��เพื่​่�อให้​้รู้​้�สึ​ึกเชื่​่�อมโยงไปกั​ับ พื้​้�นที่​่�ด้​้านนอกโครงการ รู​ูปที่​่� ๕.๒๓ บรรยากาศภายในโครงการ S.E.A Aquarium ที่​่�มา : S.E.A Aquarium , 2022 ,https://www.rwsentosa.com/en/attractions/sea-aquarium 82

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

รู​ูปที่​่� ๕.๒๔ บรรยากาศภายในโครงการ S.E.A Aquarium ที่​่�มา : S.E.A Aquarium , 2022 ,https://www.rwsentosa.com/en/attractions/sea-aquarium

พื้​้�นที่​่�ใช้​้สอยและกิ​ิจกรรมของโครงการ พิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์สั​ัตว์​์น้ำำ�� SEA เป็​็นพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์สั​ัตว์​์น้ำำ��ที่​่�ใหญ่​่ที่​่�สุ​ุดในโลกโดยปริ​ิมาณ น้ำำ��ทั้​้�งหมด ส่​่วนหนึ่​่�งของที่​่�อยู่​่�อาศั​ัย ‘มหาสมุ​ุทรเปิ​ิด’ ของพิ​ิพิธภั ิ ัณฑ์​์สั​ัตว์​์น้ำำ��ยั​ังมี​ีแผงแส ดงอะคริ​ิลิ​ิกเดี่​่�ยวที่​่�ใหญ่​่ที่สุ​ุ่� ดในโลก ซึ่​่�งกว้​้างประมาณ ๓๖ เมตร สู​ูง ๘.๓ เมตร และหนา ๗๐ ซม. ส่​่วนแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ��ประกอบไปด้​้วย ๑๐ โซน ๑.) Strait of Karimata & Java Sea บ่​่ อ ขนาดใหญ่​่ ที่​่� จำำ� ลองชี​ีวิ​ิ ต สั​ั ต ว์​์ ใ ต้​้ ท้​้ อ งทะเลของช่​่ อ งแคบสุ​ุมาตราซึ่​่� ง อยู่​่� บริ​ิเวณตะวั​ันออกของเกาะสุ​ุมาตรา เมื่​่�อเดิ​ินเข้​้าไปที่​่�โซนนี้​้�จะรู้​้�สึ​ึกเหมื​ือนกำำ�ลั​ังเดิ​ินอยู่​่�ที่​่� พื้​้�นทรายใต้​้ทะเล มี​ีเพี​ียงกระจกบานใหญ่​่ที่​่�กั้​้�นระหว่​่างเราและโลกมหาสมุ​ุทร ที่​่�บริ​ิเวณ ก้​้นบ่​่อนั้​้�นจะมี​ีซากเรื​ือจมซึ่​่�งเป็​็นที่​่�อาศั​ัยของปลาหลากหลายชนิ​ิด เช่​่น ปลานโปเลี​ียน และปลาเก๋​๋ายั​ักษ์​์ ๒.) Strait of Malacca & Andaman Sea หนึ่​่�งในโซนยอดฮิ​ิตที่​่�เด็​็กๆชื่​่�นชอบเป็​็นพิ​ิเศษ เพราะจะได้​้ลองจั​ับและสั​ัมผั​ัสกั​ับ สั​ัตว์​์ทะเลจริ​ิงๆแบบใกล้​้ชิ​ิด เช่​่น ปลาดาวและปลิ​ิงทะเล ๓.) Bay of Bengal & Laccadive Sea โซนนี้​้�จะได้​้พบกั​ับสั​ัตว์​์ทะเลหน้​้าตาแปลกๆหลายชนิ​ิด ไม่​่ว่​่าจะเป็​็น ปลาตี​ีน (mudskippers), ปลาตะกรั​ับลายจุ​ุด (spotted scats), ปลาเสื​ือพ่​่นน้ำำ�� (archerfish) ๔.) Shark Seas เป็​็นบ่​่อของฉลามหลายสายพั​ันธุ์​์� อย่​่างเช่​่น ฉลามหั​ัวค้​้อน, ปลาฉลามครี​ีบเงิ​ิน ฉลากที่​่�มี​ีความดุ​ุร้​้าย, ฉลามกระโดงสู​ูงซึ่​่�งเป็​็นหนึ่​่�งในสายพั​ันธุ์​์�ที่​่�ใหญ่​่ที่สุ​ุ่� ดในโลก

๕.) Ocean Journey เป็​็นพื้​้�นที่​่�ดึ​ึงดู​ูดผู้​้�เข้​้าชมด้​้วยฝู​ูงแมงกระพรุ​ุนที่​่�มี​ีเป็​็นจำำ�นวนมากและผู้​้�เข้​้าชม สามารถชมได้​้ในระยะใกล้​้ ๖.) Open Ocean ๗.) Persian Gulf & Arabian Sea ๘.) Red Sea ๙.)East Africa ๑๐.) South China Sea แนวความคิ​ิดการออกแบบสถาปั​ัตยกรรม รู​ูปแบบอาคารมี​ีการถอดมาจากท้​้องเรื​ือสำำ�เภาเดิ​ินสมุ​ุทรเนื่​่�องจากสิ​ิงคโปร์​์ เป็​็นประเทศที่​่�เป็​็นเกาะทำำ�ให้​้การตั้​้�งถิ่​่�นฐานเกิ​ิดมาจากการเดิ​ินเรื​ือเพื่​่�อสำำ�รวจก่​่อนตั้​้�ง ถิ่​่�นฐานทำำ�ให้​้รู​ูปแบบของอาคารที่​่�จะเป็​็นสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ��และเป็​็นพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์ การเดิ​ินเรื​ือสมุ​ุทรต้​้องมี​ีรู​ูปแบบหรื​ือทรงของอาคารที่​่�สื่​่�อสารถึ​ึงนิ​ิทรรศการภายใน อาคารได้​้ ตำำ� แหน่​่ ง ที่​่� ตั้​้� ง ของโครงการก็​็ มี​ีผ ลต่​่ อ การออกแบบรู​ูปทรงของอาคาร เนื่​่� อ งจากอาคารนี้​้� ตั้​้� ง อยู่​่�บริ​ิ เวณริ​ิ ม ทะเลและรวมกั​ั บ เรื่​่� อ งราวของประวั​ั ติ​ิ ศ าสตร์​์ ทำำ�ให้​้รู​ูปทรงที่​่�ออกมาได้​้รั​ับอิ​ิทธิ​ิพลจากประวั​ัติ​ิศาสตร์​์ส่​่วนมาก

83

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๕.๔ สรุ​ุปการศึ​ึกษากรณี​ีศึ​ึกษา ๕.๔.๑ สรุ​ุปการศึ​ึกษากรณี​ีศึ​ึกษาในประเทศไทย

สิ่ถานที�

สิ่ถาบันวิ​ิทยาศาสิ่ตร์ทางทะเล

สิ่ถานแสิ่ดงพิันธุ์ุ์สิ่ัตวิ์น�ำา ระยอง

SEALIFE Bangkok

Aquaria Phuket

ปที�สิ่ร้าง

๒๕๑๓

๒๕๔๗

๒๕๔๘

๒๕๖๒

อาคาร

ผั​ัง

-

จังห์วิัด

ชลบ์ร่

ระยอง

กร์งเที่พั

ภ้เก็ต

ขนาดพิื�นที�

๔๘,๐๐๐ ตร.ม.

๓๖,๘๐๐ ตร.ม.

๑๐,๐๐๐ ตร.ม.

๑๐,๐๐๐ ตร.ม.

content

การจั​ัดแสดงพั​ันธุ์​์�ปิลาที่ั�ว์ไปิไม่ม่แนว์ที่างหลัก การจั​ัดแสดงพั​ันธุ์​์�ปิลาที่ั�ว์ไปิไม่ม่แนว์ที่างหลัก การจัำ า ลองโลกใต้ ที่ ะเลเพั้� อ สร้ า งแรงบั ล การเล่าเร้�องราว์ว์รรณคด่ไที่ยผู้สมผู้สาน ดาลใจัแก่ผู้​้มาชมและสร้างคว์ามตระหนัก การเร่ยนร้​้การอน์รักษ�สัตว์�ที่ะเล ถึงปิ่ญ่หาในปิ่จัจั์บันเก่�ยว์กับสัตว์�ที่ะเล

กิารออกิแบบผั​ัง ทางเดิน

เข้​้ า ออกที่างเด่ ย ว์เพั้� อง่ า ยต่ อ การด้ แ ลและ คว์บค์ ม โถงกลางที่ำ า หน้ า ที่​่� ร ว์มคนและ กระจัายคนออกไปิตามส่ ว์ นต่ า งๆ เปิ็ น ที่างเดินแบบ one-way บังคับเดิน

ม่การนำาที่างลาดเข้​้ามาใช้ในโครงการเพัราะ ม่ ก ารจั​ั ด แสดง ๒ ชั� น และใช้ ที่ างลาดเพั้� อ เพัิ� ม คว์ามน่ า สนใจัข้องส่ ว์ นจั​ั ด แสดงและ ที่างเดินชม

การจั​ัดที่างเดินแบบ one-way แต่ด้ว์ ย ระยะการจั​ัดแสดงที่​่�ด่และระยะที่างเดินที่​่� กว์้าง ที่ำาให้ไม่ร้สึกถึงการบังคับเดิน ม่จั์แว์ะ พั​ักและม่จั์ดให้ที่ำากิจักรรมตลอดที่าง

สิ่รุป

การกระจัายคนจัากจั์ดๆหนึ�งที่​่�ม่สิ�งอำานว์ย คว์ามสะดว์กและการเปิ​ิดให้เข้​้าชมแบบเข้​้า ออกที่างเด่ยว์ เพั้�อคว์ามง่ายต่อการจั​ัดการ คนที่ั�งข้าเข้​้าและข้าออก

การนำาที่างลาดมาใช้ปิระกอบในพั้�นที่​่�สร้าง คว์ามต้�นเต้นให้กับผู้​้​้เช้าชมเพัราะที่างลาดที่ำา ให้ไม่เห็นสิ�งที่​่�อย้่ด้านหน้า แต่ก็ต้องม่ระยะ การเดินระยะที่างลาดที่​่�เหมาะสม

การจั​ัดผู้ังแบบ one-way เปิ็นการจั​ัดแสดง การจั​ัดแสดงบนพั้�นที่​่�ที่​่�จัำากัดการจั​ัดแสดง ที่​่�ด่และง่ายต่อการคว์บค์มแต่ก็ต้องม่ข้นาด แบบว์น Loop เปิ็นสิ�งที่​่�น่าสนใจัและ และระยะการมองที่​่�เหมาะสม เพั้�อให้ไม่ สามารถจั​ัดการ ว์างตำาแหน่งต้​้ปิลาและ เกิดคว์ามร้​้สึกอึดอัดหร้อบังคับได้ ระบบยังช่พัปิลาได้ด่เพัราะจัะใช้พั้�นที่​่�ได้ ปิระหยัด

การจั​ัดที่างเดินแบบว์น Loop เพัราะด้ว์ย ข้​้ อ จัำ า กั ด ที่างด้ า นที่​่� ตั� ง ที่ำ า ให้ ก ารจั​ั ด ที่างเดิ น แบบน่� เ หมาะสมและใข้​้ ร ะยะ ที่างเดินที่​่�กว์้างเพั้�อลดคว์ามอึดอัด

ตารางที่​่� ๕.๐๕ ข้​้อสรุ​ุปการศึ​ึกษากรณี​ีศึ​ึกษาในประเทศไทย 84

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๕.๔.๒ สรุ​ุปการศึ​ึกษากรณี​ีศึ​ึกษาในต่​่างประเทศ

สิ่ถานที�

Georgia Aquarium

Ozenaneum

Antalya Aquarium

Blue Planet

Aquatis Aquarium

S.E.A. Aquarium

ปที�สิ่ร้าง

๒๕๔๘

๒๕๕๑

๒๕๕๕

๒๕๕๖

๒๕๖๐

๒๕๖๑

ประเทศ

จัอร�เจั่ย

เยอรมัน

ต์รก่

เดนมาร�ค

สว์ิตเซื้อร�แลนด�

สิงคโปิร�

ขนาดพิื�นที�

๔๕,๔๕๐ ตร.ม.

๑๗,๓๐๐ ตร.ม.

๑๒,๐๐๐ ตร.ม.

๒๕,๐๐๐ ตร.ม.

๒๕,๗๐๐ ตร.ม.

๓๒,๐๐๐ ตร.ม.

content

ส่ ง เ ส ริ ม ก า ร อ น์ รั ก ษ� ค ว์ า ม หลากหลายข้องช่ว์ภาพัที่างน�ำา

พัิ พัิธุ์ ภั ณ ฑ์� ที่​่� แ สดงเก่� ย ว์กั บ สม์ ที่ ร ศึาสตร�

การกลับด้านระหว์่างแผู้่นดินกับ ใต้มหาสม์ที่ร

การเคล้�อนไหว์ที่​่�ไม่ร้จับข้องน�ำา และเกล่ยว์คล้�น

การอน์รักษ�และว์ิจั​ัยเพัาะพั​ันธุ์​์� อย่างถ้กว์ิธุ์่

การเดินเร้อสม์ที่รข้องปิระเที่ศึ สิงคโปิร�

กิาร ออกิแบบผั​ัง ทางเดิน

การจั​ัดผู้ังที่างเดินอย่างอิสระและ ม่ โ ถงตรงกลางไว์้ ก ระจัายคนไปิ ตามส่ว์นจั​ัดแสดง

การใช้ ส ะพัานลอยและที่างลาด เข้​้ ามาปิระกอบการจั​ัด แสดงและ เปิ็นการเดินแบบอิสระ

ที่างลาดที่ำาหน้าที่​่�เช้�อมโยงพั้�นที่​่� นิ ที่ ร ร ศึก าร เ ข้​้ า กั บ ส่ ว์ น ข้อ ง ที่างเดิน

การจั​ั ด แสดงเปิ็ น การแบ่ ง โซื้น เปิ็นส่ว์นๆม่โถงกลางไว์้กระจัาย คน เปิ็นการชมอย่างอิสระแต่ม่ โถงเปิ็นตัว์เช้�อมพั้�นที่​่�

การเดิ นเปิ็ น แบบว์น Loop ตาม Form ข้องอาคาร เปิ็น ที่างเดินที่​่�อย้่รอบบ่อจั​ัดแสดง

การว์างผู้ังอาคารว์างจัากการ เดินเร้อสม์ที่รที่​่�ไปิแต่ข้​้างหน้า ที่างเดินส่ว์นจั​ั ดแสดงเลยเปิ็ น การบังคับเดินไปิตามที่าง

แนวิคิดใน กิาร ออกิแบบ

การออกแบบอาคารให้ เ ข้​้ า กั บ เร้� อ งราว์ในพั้� น ที่​่� ออกแบบให้ คล้ายกับเร้อที่​่�ผู้่านเกล่ยว์คล้�นและ ภายในก็ ม่ ปิ ลาหลายร้ อยช่ ว์ิ ต อย้่ ภายในเร้อลำาใหญ่​่น่�

การอย้่ ร่ว์ มกั นระหว์่ างสิ�ง ใหม่กั บ สิ� ง เราและยั ง เคารพัในพั้� น ที่​่� ไ ม่ สร้างคว์ามแปิลกแยกภายในพั้�นที่​่�

นำาการกลับด้านระหว์่างแผู้่นดิน กับใต้มหาสม์ที่รมาเปิ็นตัว์ตั�งต้น ในการออกแบบ และใช้ ค ว์าม เร่ยบมาออกแบบแล้ว์เพัิ�มคว์าม น่าสนใจัที่​่ละจั์ด

การออกแบบตั ว์ อาคารเกิ ด มา จัากร้ปิ Form การเคล้�อนไหว์ ไหลล้�น

การรว์บรว์มคว์ามหลากหลาย ข้องพั้�นที่​่�การใช้งานเข้​้ามารว์ม ภายในจั์ดเด่ยว์

ร้ ปิ แบบอาคารม่ ก ารถอดมา จัากที่้องเร้อเดินสม์ที่รจัากการ เ ดิ น เ ร้ อ ใ น ส มั ย ก่ อ น ข้ อ ง สิงคโปิร�

สิ่รุป

เปิ็นโครงการที่​่�นำาเร้�องราว์ใน ปิระว์ัติศึาสตร�มาออกแบบใหม่ให้ ม่คว์ามน่าสนใจัและม่การจั​ัดผู้ัง ที่างเดินที่​่�ไม่น่าเบ้�อ

เปิ็นโครงการที่​่�ม่การจั​ัดการภายใน ได้ด่ในเร้�องข้องการจั​ัดว์าง ตำาแหน่งและการรว์มที่างเดิน หลายแบบเพั้�อเพัิ�มคว์ามน่าสนใจั

แนว์คิดตั�งต้นในการออกแบบม่ คว์ามน่าสนใจัและร้ปิที่รงข้อง อาคารม่การเริ�มจัากคว์ามเร่ยบ ง่ายและค่อยออกแบบที่​่�ละนิด

เปิ็นโครงการที่​่�ม่การคงคว์าม เคล้�อนไหว์ไม่ร้จับตั�งแต่ผู้ังยัน เปิล้อกอาคาร ที่ำาให้โครงการม่ คว์ามน่าสนใจัเพัพัิ�มมากข้ึค้น เพัราะที่ำาให้อยากร้​้ว์่าพั้�นที่​่�ด้าน ในจัะม่ลักษณะที่​่�เหม้อนกับด้าน นอกหร้อไม่

การนำาบ่อที่​่�ม่ข้นาดใหญ่​่มาไว์้ ตรงกลางข้องอาคารและใช้ ที่างเดินในการแยกพั้�นที่​่�แต่ละ ส่ว์นออกจัากกันที่ำาให้ผู้ังม่ คว์ามน่าสนใจัและสามารถ จั​ัดการงานระบบยังช่พัได้ง่าย

การนำาเร้�องราว์ปิระว์ัติศึาสตร� มาจั​ัดแสดงได้อย่างน่าสนใจั และเร่ยนร้​้ได้ง่าย การใช้ เร้�องราว์มาร้อยเร่ยงให้เกิด พั้�นที่​่� ที่ั�งการจัำาลองบรรยากาศึ ชองพั้�นที่​่�และการจัะแสดง

อาคาร

ผั​ัง

ตารางที่​่� ๕.๐๖ ข้​้อสรุ​ุปการศึ​ึกษากรณี​ีศึ​ึกษาในต่​่างประเทศ 85

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๐๖ ผลงานการออกแบบ ๑.เป้​้าหมายเชิ​ิงคุ​ุณค่​่าของโครงการ

๒.แนวความคิ​ิดในการออกแบบ

๓.การออกแบบสถาปั​ัตยกรรม

๑. “แหล่​่งเรี​ียนรู้​้�”ความต่​่อเนื่​่�องของระบบนิ​ิเวศทางทะเล สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยองเป็​็นสถาปั​ัตยกรรมที่​่�มาก กว่​่าการแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� เป็​็นพื้​้�นที่​่�แสดงความต่​่อเนื่​่�องเชื่​่�อมต่​่อถึ​ึงกั​ัน ของธรรมชาติ​ิและระบบนิ​ิเวศทั้​้�งหมดซึ่​่�งไม่​่ใช่​่แค่​่เพี​ียงผื​ืนน้ำำ�� แต่​่เป็​็นการ แสดงให้​้เห็​็นตั้​้�งแต่​่ผื​ืนป่​่าและต่​่อเนื่​่�องไปยั​ังมหาสมุ​ุทรโลก

๑.รั​ักษาและดู​ูแลสิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตที่​่�จั​ัดแสดงภายในโครงการให้​้มี​ีประสิ​ิทธิ​ิภาพที่​่�สุ​ุด เพราะเป็​็นส่​่วนหนึ่​่�งของการออกแบบสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ��ที่​่�ดี​ี ๒.พื้​้�นที่​่�ภายในโครงการจะเชื่​่�อมต่​่อถึ​ึงกั​ันและเชื่​่�อมต่​่ออย่​่างต่​่อเนื่​่�องในเรื่​่�องของ เนื้​้�อหาการจั​ัดแสดงตั้​้�งแต่​่ทางเข้​้าโครงการ ๓.การจำำ�ลองป่​่าไม้​้ในระยอง เพื่​่�อสื่​่�อถึ​ึงความอุ​ุดมสมบู​ูรณ์​์ของจั​ังหวั​ัดระยอง ๔.การออกแบบผั​ังทางเดิ​ินภายในอาคารและส่​่วนจั​ัดแสดงให้​้มี​ีความต่​่อเนื่​่�องกั​ัน ของเนื้​้�อหากั​ับทางเดิ​ินชมภายในโครงการ

๑.การแสดงออกถึ​ึงอั​ัตลั​ักษณ์​์ของโครงการและของจั​ังหวั​ัดระยองผ่​่านรู​ูปทรง ของอาคาร วั​ัสดุ​ุที่​่�ใช้​้ที่​่�ถู​ูกนำำ�เสนอผ่​่านเปลื​ือกอาคาร

๒. อนุ​ุรั​ักษ์​์ทรั​ัพยากรธรรมชาติ​ิสร้​้าง“ความรู้​้�ความเข้​้าใจการอนุ​ุรักษ์ ั ์” สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง เป็​็นสถาปั​ัตยกรรมที่​่� สะท้​้อนให้​้เห็​็นถึ​ึงความสำำ�คั​ัญของการมี​ีอยู่​่�ของสั​ัตว์​์น้ำำ��และพื​ืชน้ำำ��ทุ​ุกชนิ​ิด เป็​็นตั​ัวแทนที่​่�สื่​่�อสารไปยั​ังผู้​้�คน สื่​่�อสารไปยั​ังโลกภายนอกให้​้เห็​็นถึ​ึงความ เป็​็นจริ​ิงและวิ​ิธี​ีการที่​่�ถู​ูกต้​้อง เพื่​่�อให้​้เหล่​่าสิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตและผื​ืนน้ำำ�นี้​้ � � ได้​้อยู่​่�คู่​่�กั​ับ โลกนี้​้�สื​ืบต่​่อไป

๕.แสดงผ่​่านเนื้​้�อหาการจั​ัดแสดง การลำำ�ดั​ับเรื่​่�องราวภายในโครงการและสอด แทรกการอนุ​ุรั​ักษ์​์ตลอดการชมส่​่วนจั​ัดแสดง

๔.พิ​ิจารณาขนาดของบ่​่อที่​่�ใช้​้จั​ัดแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์และโครงสร้​้างที่​่�มารองรั​ับเพื่​่�อให้​้ สามารถใช้​้พื้​้�นที่​่�โดยรอบได้​้มากขึ้​้�น

๒.ออกแบบพื้​้�นที่​่�การใช้​้งานที่​่�สามารถรองรั​ับคนและสร้​้างรายได้​้ให้​้แก่​่โครงการ ๓.นำำ�เนื้​้�อหาการจั​ัดแสดงมาเรี​ียบเรี​ียงและเล่​่าเรื่​่�องราวรวมถึ​ึงการออกแบบผั​ัง ทางเดิ​ินไปพร้​้อมๆกั​ันเพื่​่�อให้​้มี​ีความต่​่อเนื่​่�องและเชื่​่�อมโยงทั้​้�งเนื้​้�อหาและผั​ังทาง เดิ​ิน

๕.เปลื​ือกอาคารที่​่�สามารถปฎิ​ิสั​ัมพั​ันธ์​์กั​ับผู้​้�มอง ด้​้วยรู​ูปทรงที่​่�ให้​้ความรู้​้�สึ​ึกถึ​ึง ความไหลลื่​่�น ความต่​่อเนื่​่�อง และให้​้ความรู้​้�สึ​ึกสบายๆ เหมื​ือนคลื่​่�นทะเลและ ส่​่วนเว้​้าโค้​้งของภู​ูเขา ๖.เปลื​ือกอาคารจะเป็​็นส่​่วนที่​่�ทำำ�ให้​้สถาปั​ัตยกรรมกลมกลื​ืนกั​ับบริ​ิบทโดยรอบ ของพื้​้�นที่​่�โครงการ

๓. สร้​้างความตระหนั​ักรู้​้�ของ“ผลกระทบที่​่�ส่​่งถึ​ึงกั​ันในธรรมชาติ​ิ” สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยองเป็​็นสถาปั​ัตยกรรมที่​่�เป็​็น ตั​ัวแทนและเป็​็นสื่​่�อกลางในการบอกเล่​่าถึ​ึงปั​ัญหาที่​่�อาจก่​่อให้​้เกิ​ิด“การ สู​ูญพั​ันธ์ุ​ุ�ของสิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตในมหาสมุ​ุทร”สะท้​้อนให้​้เห็​็นถึ​ึงผลกระทบที่​่�ส่​่ง ถึ​ึงกั​ันในธรรมชาติ​ิ

๔. “เชื่​่�อมโยงกั​ับชุ​ุมชนและการประมงพื้​้�นถิ่​่�น”เพื่​่�อความยั่​่�งยื​ืน สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง เป็​็นสถาปั​ัตยกรรมที่​่� สะท้​้อนให้​้เห็​็นถึ​ึงวิ​ิถี​ีชี​ีวิ​ิต การเป็​็นอยู่​่�ของชาวประมงพื้​้�นถิ่​่�น วั​ัฒนธรรมใน พื้​้�นที่​่� และใช้​้ศั​ักยภาพของการเป็​็น Open Space ขนาดใหญ่​่ในชุ​ุมชนเป็​็น พื้​้�นที่​่�สาธารณะเพื่​่�อการพั​ักผ่​่อน ออกกำำ�ลั​ังกาย พบปะสั​ังสรรค์​์รวมถึ​ึงเป็​็น พื้​้� น ที่​่� ที่​่� ช าวประมงได้​้ ม าเผยแพร่​่ ค วามรู้​้�ด้​้ า นการประมงและเป็​็ น สถาปั​ัตยกรรมที่​่�นำำ�คนในชุ​ุมชนไปสู่​่�บริ​ิบทใหม่​่ที่ดี​ี่� และสร้​้างสรรค์​์ยิ่​่�งขึ้​้�น

๖.ออกแบบลำำ�ดั​ับการเข้​้าถึ​ึงในสอดคล้​้องกั​ับเนื้​้�อหาการจั​ัดแสดงตั้​้�งแต่​่ต้​้น ให้​้ ผู้​้�คนที่​่�เข้​้ามาในพื้​้�นที่​่�โครงการได้​้ทำำ�ความเข้​้าใจถึ​ึงเนื้​้�อหาและเรื่​่�องราวที่​่�โครงการ ต้​้องการจะสื่​่�อตั้​้�งแต่​่ต้​้น ๗.ออกแบบส่​่วนจั​ัดแสดงจุ​ุดหนึ่​่�งที่​่�เน้​้นถึ​ึงเรื่​่�องของผลกระทบที่​่�เกิ​ิดขึ้​้�นและมี​ีการ จำำ�ลองถึ​ึงผลกระทบจริ​ิงๆที่​่�เกิ​ิดขึ้​้�นกั​ับระบบนิ​ิเวศนั้​้�น

๘.เพิ่​่� ม พื้​้� น ที่​่� ส าธารณะสำำ� หรั​ั บ ชุ​ุมชนให้​้ เข้​้ า มามี​ีส่​่ ว นร่​่ ว มในการใช้​้ ง านพื้​้� น ที่​่� โครงการ ๙.รั​ักษาการประมงพื้​้�นถิ่​่�นจั​ังหวั​ัดระยองเอาไว้​้ในพื้​้�นที่​่�ให้​้อยู่​่�เคี​ียงคู่​่�ไปกั​ับสถาน แสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง ๑๐.เปิ​ิดพื้​้�นที่​่�สาธารณะเพิ่​่�มโอกาสให้​้คนในชุ​ุมชนและชาวประมงพื้​้�นถิ่​่�นให้​้มี​ีราย ได้​้เพิ่​่�มมากขึ้​้�น จากการนำำ�ผลผลิ​ิตในชุ​ุมชนออกมาขายให้​้กั​ับนั​ักท่​่องเที่​่�ยว

๗.รั​ักษาความเชื่​่�อมโยงของพื้​้�นที่​่�โครงการทั้​้�ง ๒ ฝั่​่�งให้​้มี​ีส่​่วนเชื่​่�อมโยงกั​ันผ่​่าน สถาปั​ัตยกรรม ๘.เปิ​ิดพื้​้�นที่​่� เพื่​่�อเชื่​่�อมโยงชุ​ุมชนและกลุ่​่�มผู้​้�ใช้​้งานในจุ​ุดอื่​่�น ให้​้สามารถเข้​้ามาใช้​้ งานในพื้​้�นที่​่�โครงการได้​้มากขึ้​้�น ๙.สร้​้างส่​่วนสนั​ับสนุ​ุนการประมงพื้​้�นถิ่​่�นชายฝั่​่�ง จั​ังหวั​ัดระยอง เพื่​่�อเป็​็นจุ​ุดเชื่​่�อม โยงระหว่​่างโครงการกั​ับคนในชุ​ุมชน ๑๐.ออกแบบและจั​ัดการพื้​้�นที่​่�ส่​่วนงานระบบยั​ังชี​ีพของสั​ัตว์​์น้ำำ��และพื​ืชน้ำำ��ที่​่�จั​ัด แสดงภายในโครงการ

ตารางที่​่� ๖.๐๑ เป้​้าหมายการออกแบบ 86

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

Rayong + Architecture + Sea Animals + Community รู​ูปที่​่� ๖.๐๑ภาพแสดงแนวคิ​ิดเนื้​้�อหาการออกแบบ

87

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๖.๑ แนวความคิ​ิดในการออกแบบ

๖.๑.๑ แนวความคิ​ิดในการออกแบบ : เนื้​้�อหาการจั​ัดแสดง แนวความคิ​ิดและเนื้​้�อหาการจั​ัดแสดงเป็​็นส่​่วนหนึ่​่�งของการออกแบบสถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� เพราะเป็​็นส่​่วนที่​่�เป็​็นส่​่วนควบคุ​ุมใหญ่​่ของโครงการ ทั้​้�งลำำ�ดั​ับการเข้​้าถึ​ึง การวาง ผั​ังบริ​ิเวณ การวางผั​ังอาคาร การกำำ�หนดขนาดบ่​่อจั​ัดแสดง รู​ูปทรงของอาคาร แนวความคิ​ิดเปลื​ือกอาคารก็​็จะมาจากเนื้​้�อหาการจั​ัดแสดงเพื่​่�อความสอดคล้​้องและเชื่​่�อมโยงกั​ันทั้​้�ง ภายในและภายนอกของโครงการและยั​ังเป็​็นการเชื่​่�อมโยงทั้​้�งเนื้​้�อหาและงานสถาปั​ัตยกรรม

“การเชื่​่�อมต่​่อระบบนิ​ิเวศระยองกั​ับมหาสมุ​ุทรโลก” แนวคิ​ิดการจั​ัดแสดงมาจากความสั​ัมพั​ันธ์​์กั​ันของระบบนิ​ิเวศ เป็​็นการจั​ัดแสดงที่​่ใ� ห้​้ ความรู้ค�้ วามสั​ัมพั​ันธ์​์กั​ันของระบบนิ​ิเวศที่​่เ� ชื่​่อ� มต่​่อและส่​่งผลกระทบถึ​ึงกั​ัน เริ่​่ม� ต้​้นตั้​้ง� แต่​่ป่า่ ไม้​้มาสู่​่�ทะเลและจากทะเลลงไปถึ​ึงมหาสมุ​ุทร เพื่​่อ� แสดงให้​้เห็​็นว่​่ามหาสมุ​ุทรจะอุ​ุดม สมบู​ูรณ์​์ได้​้ก็ต้็ อ้ งอุ​ุดมสมบู​ูรณ์​์มาตั้​้ง� แต่​่ต้น้ ซึ่​่ง� ป่​่าไม้​้ของระยองก็​็มี​ีบทบาทและมี​ีศั​ักยภาพที่​่� สำำ�คัญ ั ในการสื่​่อ� สารเรื่​่อ� งผลกระทบที่​่ส่� ง่ ถึ​ึงกั​ัน ทั้​้ง� นี้​้เ� นื่​่อ� งจากจั​ังหวั​ัดระยอง ได้​้รับั การ กำำ�หนดให้​้เป็​็นจั​ังหวั​ัดหนึ่​่ง� ในเขตพั​ัฒนาพิ​ิเศษภาคตะวั​ันออก (EEC) ในขณะที่​่จั� งั หวั​ัด ระยองมี​ีป่​่าไม้​้ที่อุ​ุ�่ ดมสมบู​ูรณ์​์ มี​ีความหลากหลายทางชี​ีวภาพ ดั​ังนั้​้น� เนื้​้อ� หาการจั​ัดแสดงจะ เป็​็นการจั​ัดแสดงเนื้​้�อหาที่​่�เริ่​่�มต้​้นจากความหลากหลายทาวชี​ีวภาพของจั​ังหวั​ัดระยอง ขยายเชื่​่อ� มโยงไปยั​ังอ่​่าวไทย และมหาสมุ​ุทร สิ่​่ง� ที่​่ผู้� ช�้ มจะได้​้คื​ือการตระหนั​ักถึ​ึงผลกระทบ ในวงกว้​้างที่​่อ� าจจะก่​่อให้​้เกิ​ิดการเปลี่​่ย� นแปลงของระบบนิ​ิเวศในอนาคต รู​ูปที่​่�๖.๐๒ ภาพแสดงแนวคิ​ิดเนื้​้�อหาการจั​ัดแสดง 88

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

เนื้​้�อหาการจั​ัดแสดง

ระบบนิเวิศจำาลอง สิ่ัตวิ์น�ำาในระยอง

มห์าสิ่มุทรโลกิ

กิารประมงชีายฝัง

สิ่ัตวิ์น�ำาในอ่าวิไทย

สิ่ัตวิ์น�ำาในอันดามัน

ผัลกิระทบที�เกิ​ิดขึ�น

PLAY SPACE

สิ่ัตวิ์ห์ายากิ

สิ่ีสิ่ันแห์่งท้องทะเล

รู​ูปที่​่� ๖.๐๓ ภาพแสดงแนวคิ​ิดเนื้​้�อหาการจั​ัดแสดง

โครงการสถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์นํ้​้�า จั​ังหวั​ัดระยอง มี​ีเนื้​้�อหาการจั​ัดแสดงทั้​้�งหมด ๑๐ โซน ได้​้แก่​่ ๑.) ระบบนิ​ิเวศจำำ�ลอง ๒.) สั​ัตว์​์น้ำำ�� ในระยอง ๓.) สั​ัตว์​์น้ำำ�� ในอ่​่าวไทย ๔.) สั​ัตว์​์น้ำำ�� ในอั​ันดามั​ัน ๕.) สี​ีสั​ันแห่​่งท้​้องทะเล

๖.) Play Space ๗.) ผลกระทบที่​่�เกิ​ิดขึ้​้�น ๘.) สั​ัตว์​์หายาก ๙.) มหาสมุ​ุทรโลก ๑๐.) การประมงชายฝั่​่�งพื้​้�นบ้​้าน 89

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ระบบนิเวิศจำาลอง 10-15 นาที่​่ แสดงป่​่าไม้​้ในระยอง ป่​่าดิ​ิบแล้​้งและป่​่าพรุ​ุ จำำ�ลองไว้​้ในพื้​้�นที่​่�เพื่​่�อให้​้ผู้​้�ชมได้​้เข้​้าใจถึ​ึงความ สั​ัมพั​ันธ์​์ของระบบนิ​ิเวศที่​่�อุ​ุดมสมบู​ูรณ์​์ได้​้เพราะ สมบู​ูรณ์​์มาตั้​้�งแต่​่ต้​้น

รู​ูปที่​่� ๖.๐๔ ภาพแสดงแนวคิ​ิดระบบนิ​ิเวศจำำ�ลอง ปาดิบแล้ง

มะค่าโมง

90

ปาพิรุ

ยางนา,ยางแดง

พัยอม

ตะเค่ยนแดง

กระเบากลัก

ตาเส้อ

สน์่น

จัิก

โมกบ้าน

หว์ายน�ำา

ระกำา

อ้อ

แข้ม

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

สิ่ัตวิ์น�ำาในระยอง 5-10 นาที่​่ รู​ูปที่​่� ๖.๐๕ ภาพแสดงแนวคิ​ิดสั​ัตว์​์น้ำำ��ในระยอง

ปิลาสินสม์ที่รลายย�ำาเงิน

ปิลาสลิดหินสามจั์ด

ปิลาพัยาบาล

ปิลากะรังหน้างอน

ปิลาห้ช้างกลม

ปิลาการ�ต้น

ปิลาสลิดที่ะเลแถบ

ปิลาว์ัว์ดำา

ปิลากะรังหัว์โข้น

ปิลาข้​้าว์เม่าแก้มดำา ปิลาไหลมอเรย� ปิลาสร้อยนกเข้า

ปิลาข้​้างตะเภา

ปิลาเก๋าต์้กแก

ปิลากระเบนจั์ดฟั้า

ปิลาตะคองเหล้อง

ปิลาผู้่เส้�อปิากยาว์

ปิลาข้่�ตังเบ็ดเหล้อง

แสดงสั​ัตว์​์น้ำำ�� ในระยอง ปลาเศรษฐกิ​ิจ ระบบนิ​ิ เ วศน้ำำ��ตื้​้� น แนวปะการั​ั ง ที่​่� พ บใน บริ​ิเวณระยอง

เต่าตน์

ปิลากะพังที่อง

91

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

สิ่ัตวิ์น�ำาในอ่าวิไทย 10-15 นาที่​่ รู​ูปที่​่� ๖.๐๖ ภาพแสดงแนวคิ​ิดสั​ัตว์​์น้ำำ��ในอ่​่าวไทย

แสดงสั​ัตว์​์น้ำำ��ที่​่�อยู่​่�ในบริ​ิเวณอ่​่าวไทยตาม แหล่​่งที่​่�อยู่​่�อาศั​ัยของสั​ัตว์​์เป็​็นบริ​ิเวณที่​่�น้ำำ��จื​ืดไหล จากแม่​่ น้ำำ�� มาเป็​็ น จำำ� นวนมากแสดงสั​ั ต ว์​์ ที่​่� สามารถอยู่​่�ได้​้ทั้​้�ง ๒ ระบบนิ​ิเวศ

92

ปิลาสลิดหินเหล้องมะนาว์

ปิลาการ�ต้นอานม้า ปิลาการ�ต้นอินเด่ยแดง

ปิลากระรอกลายแดง

ก์้งก์ลาดำา / ก์้งข้าว์

ปิลาว์ัว์ไที่ที่ัน

ปิลานกแก้ว์ส่เหล้อง

ปิลาหม้ส่แก้มแดง

ปิลาห้ช้าง

ปิลาว์ัว์ดำา

ปิลากะรังเส้อ

ปิ้ที่ะเล

ปิลาฉลามคร่บดำา

เต่ากระ

เต่าตน์

ปิลาช่อนที่ะเล

ปิลากะรังดอกแดง/ดำา

ปิลาว์ัว์หางพั​ัด

แมงดาถ้ว์ย

ปิลาผู้่เส้�อพัระจั​ันที่ร�

ปิลาอ่โต้มอญ่

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

สิ่ัตวิ์น�ำาในอันดามัน 15-20 นาที่​่ รู​ูปที่​่� ๖.๐๗ ภาพแสดงแนวคิ​ิดสั​ัตว์​์น้ำำ��ในอั​ันดามั​ัน

ปิลาล้กดอกไฟั

ปิลาการ�ต้น

ปิลากะรังเส้อ

ปิลาสร้อยนกเข้า

ปิลาห้ช้าง

ปิลาสลิดที่ะเลแถบ

ปิลากระรอกลายแดง

ปิลากะรังเหล้องจั์ดฟั้า ปิลาปิ่กเปิ้ายักษ�

ปิลาฉนาก

ปิลากะรังดอกดำา

ปิลาโรนิน

ปิลากระเบนจั์ดฟั้า

ปิากะรังม์กดา ปิลาผู้่เส้�อพัระจั​ันที่ร�

ปิลาผู้่เส้�อปิากยาว์

ปิลาว์ัว์หางลิ�ม

ปิลาเฉ่�ยว์หิน

กัลปิ่งหา

แสดงสั​ัตว์​์น้ำำ��ที่​่�อยู่​่�ในบริ​ิเวณทะเลอั​ันดามั​ัน หรื​ือพบเจอมาที่​่�บริ​ิเวณทะเลอั​ันดามั​ันมี​ีลั​ักษณะ ของระบบนิ​ิเวศที่​่�เป็​็นหน้​้าผาชั​ันและมี​ีปะการั​ังที่​่� สวยงามและหลากหลาย

ก์้งก์ลาดำา

เต่ากระ

93

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

สิ่ีสิ่ันแห์่งท้องทะเล 15-20 นาที่​่ แสดงปะการั​ัง ดอกไม้​้ทะเล สาหร่​่ายทะเลที่​่� เป็​็นทั้​้�งที่​่�อยู่​่�อาศั​ัยของสั​ัตว์​์และยั​ังเป็​็นสี​ีสั​ันภายใต้​้ ท้​้ อ งทะเลซึ่​่� ง สี​ีสั​ั น ในทะเลก็​็ จ ะประกอบไปด้​้ ว ย ปลาดาว แมงกระพรุ​ุน ม้​้าน้ำำ�� สั​ัตว์​์น้ำำ��ในแนว ปะการั​ัง

94

รู​ูปที่​่� ๖.๐๘ ภาพแสดงแนวคิ​ิดสี​ีสั​ันแห่​่งท้​้องทะเล

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

PLAY SPACE 15-20 นาที่​่

รู​ูปที่​่� ๖.๐๙ ภาพแสดงแนวคิ​ิดสี​ีพื้​้�นที่​่�เล่​่น

เป็​็นจุ​ุดที่​่�รวบรวมกิ​ิจกรรมในพื้​้�นที่​่�ทั้​้�ง การสั​ัมผั​ัสสั​ัตว์​์น้ำำ�� (Touch Pool) ระบายสี​ี ฉายขึ้​้�นจอ LED รวมถึ​ึง KID LAB ให้​้เด็​็กได้​้ จำำ�ลองการเป็​็นนั​ักวิ​ิจั​ัย

95

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ผัลกิระทบที�เกิ​ิดขึ�น 8-10 นาที่​่ จุ​ุดที่​่� แ สดงผลกระทบที่​่� เ กิ​ิ ด ขึ้​้� น มี​ีการ จำำ�ลองผลกระทบที่​่�เกิ​ิดขึ้​้�นให้​้ดู​ูเพื่​่�อความเข้​้าใจ และให้​้ข้​้อมู​ูลถึ​ึงวิ​ิธี​ีการรั​ักษาและอนุ​ุรั​ักษ์​์

รู​ูปที่​่� ๖.๑๐ ภาพแสดงแนวคิ​ิดผลกระทบที่​่�เกิ​ิดขึ้​้�น

การอนุ​ุรั​ักษ์​์อย่​่างถู​ูกวิ​ิธี​ี การอนุ​ุรั​ักษ์​์ทางทะเลหมายถึ​ึงการศึ​ึกษาการอนุ​ุรั​ักษ์​์ทรั​ัพยากรทางทะเลทาง กายภาพ และทรั​ัพยากรทางทะเลทางชี​ีวภาพตลอดจนระบบนิ​ิเวศ โดยเป็​็นการป้​้องกั​ัน และรั​ักษาระบบนิ​ิเวศในมหาสมุ​ุทรและทะเลผ่​่านการจั​ัดการตามแผนเพื่​่�อป้​้องกั​ันการ แสวงประโยชน์​์จากทรั​ัพยากรเหล่​่านี้​้� การอนุ​ุรั​ักษ์​์ทางทะเลเป็​็นผลมาจากผลกระทบที่​่� เกิ​ิดขึ้​้�นในสิ่​่�งแวดล้​้อมของเรา เช่​่น การสู​ูญพั​ันธุ์​์,� การทำำ�ลายถิ่​่�นฐานธรรมชาติ​ิ และการ เปลี่​่�ยนแปลงของระบบนิ​ิเวศรวมถึ​ึงมุ่​่�งเน้​้นไปที่​่�การจำำ�กั​ัดความเสี​ียหายของมนุ​ุษย์​์ต่​่อ ระบบนิ​ิเวศทางทะเล,การฟื้​้�นฟู​ูระบบนิ​ิเวศทางทะเลที่​่�เสี​ียหายและรั​ักษาสายพั​ันธุ์​์�ที่​่� อ่​่อนแอ ตลอดจนระบบนิ​ิเวศของสิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตทางทะเล

96

ซึ่​่�งโครงการสถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยองมุ่​่�งเน้​้นให้​้ความรู้​้�และข้​้อมู​ูลการ อนุ​ุรั​ักษ์​์อย่​่างถู​ูกวิ​ิธี​ี ผลจากการกระทำำ�ของมนุ​ุษย์​์ ดั​ังนี้​้� ๑. การทิ้​้�งขยะและของเสี​ียลงแหล่​่งน้ำำ�� ๒. การประมงเกิ​ินขี​ีดจำำ�กั​ัด, การทำำ�ประมงแบบทำำ�ลายล้​้าง ๓. อุ​ุตสาหกรรมการท่​่องเที่​่�ยว เช่​่นการทิ้​้�งสมอเรื​ือ การเสื่​่�อมสภาพของพื​ืดหิ​ิน ปะการั​ัง ๔. การไหลรั่​่�วของน้ำำ��มั​ันจากโรงงานอุ​ุตสาหกรรม

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

สิ่ัตวิ์ห์ายากิ 10-15 นาที่​่

รู​ูปที่​่� ๖.๑๑ ภาพแสดงแนวคิ​ิดสั​ัตว์​์หายาก

วาฬโอมู​ูระ วาฬบรู​ูด้​้า

ปลาฉลามวาฬ เต่​่ามะเฟื​ือง

ปลาโรนิ​ิน ปลาโรนั​ัน ปลาฉนากเขี​ียว ปลาฉนากยั​ักษ์​์ ปลาฉนากฟั​ันเล็​็ก ปลาฉนากปากแหลม

แสดง Graphic แสง สี​ี เสี​ียง ฉายปลาหายาก บนจอ LED ขนาดใหญ่​่และทำำ�ให้​้บริ​ิบทภายในพื้​้�นที่​่� จั​ัดแสดงมี​ีรู​ูปปั้​้�นขนาดเท่​่าจริ​ิงของปลาทั้​้�งบนพื้​้�น และเพดานเพื่​่�อให้​้คนรู้​้�สึ​ึกร่​่วมไปกั​ับการจั​ัดแสดง

ปลากระเบนราหู​ูยั​ักษ์​์ ปลากระเบนราหู​ูแนวปะการั​ัง ปลากระเบนปี​ีศาจครี​ีบโค้​้ง ปลากระเบนปี​ีศาจครี​ีบสั้​้�น ปลากระเบนปี​ีศาจหางหนาม ปลากระเบนปี​ีศาจแคระ 97

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

มห์าสิ่มุทรโลกิ 20-25 นาที่​่ แสดงสั​ัตว์​์น้ำำ�� ที่​่�อยู่​่�ในบริ​ิเวณมหาสมุ​ุทร แปซิ​ิฟิ​ิกและมหาสมุ​ุทรอิ​ินเดี​ียและมี​ีการ จั​ั ด แสดงที่​่� ใ ห้​้ เ ห็​็ น ถึ​ึ ง ความแตกต่​่ า ง ระหว่​่าง ๒ มหาสมุ​ุทร

รู​ูปที่​่� ๖.๑๒ ภาพแสดงแนวคิ​ิดมหาสมุ​ุทรโลก

98

ปิลาฉลามว์าฬ

ปิลาฉลามเส้ อดาว์ ปิลาหมอที่ะเล

ปิลาฉนากยักษ�

ปิลากระเบนจัม้กว์ัว์

ปิลาฉลามเส้อที่ราย

ปิลาโรนิน

ปิลากระเบนนก

ปิลาฉลามหิน

ปิลาฉลามเส้อดาว์

ปิลากระเบนลายหินอ่อน

ปิลาฉลามคร่บดำา

ปิลาฉลามหัว์ค้อนหยัก

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

กิารประมงชีายฝัง 10-15 นาที่​่ แสดงเรื​ือประมงชายฝั่​่� งของระยองขนาด เท่​่ า จริ​ิ ง จั​ั ด แสดงเครื่​่� อ งการทำำ�ป ระมงและให้​้ ข้​้อมู​ูลการทำำ�ประมงชายฝั่​่�ง วิ​ิธี​ีและขั้​้�นตอนในการ ทำำ�ประมงพื้​้�นบ้​้าน รู​ูปที่​่� ๖.๑๓ ภาพแสดงแนวคิ​ิดการประมงชายฝั่​่�ง

เร้อหางแมงปิ่อง

เร้อผู้่หลอก

เร้อฉลอม

เร้อฉลอมที่้ายญ่ว์น

เร้อโล้

เร้อมาด

เร้อหางยาว์

เร้อหัว์โที่ง

เร้อมอร�แกน

99

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium ประเภทของ กิจกรรม

พื้นที่ที่เกิดกิจกรรม

กลุมผูใชงาน

สวนจัดแสดงพันธุสัตวนา้ํ

พื้นที่จัดนิทรรศการ ถาวร

นักทองเที่ยว ทัศนศึกษา สัมมนา นักทองเที่ยวเชิงนิเวศ

พื้นที่เรียนรู

นิทรรศการชั่วคราว

ระยะเวลาตอ รอบ

จํานวน ผูใชงาน

10.00 – 18.00 น.

1 – 2 ชั่วโมง

300 คน

10.00 – 18.00 น.

30-45 นาที

100คน

กิจกรรมเรียนรูตามสถานการณในขณะนั้นๆ

พื้นที่และระยะการชมที่ เหมาะสมและสามารถทํา กิจกรรมไดสะดวก

10.00 – 18.00 น.

10 นาที

20 คน

พื้นที่จําลองการทํางานของนักวิจัย

เปนพื้นที่ปดและสามารถมองเห็น ภายในไดงาย

10.00 – 18.00 น.

15 นาที

20 คน

พื้นที่ที่ใหผูชมไดสัมผัสกับสัตวทะเล

อยูในพื้นที่ทํากิจกรรมและตั้งอยู ในบริเวณที่คนเห็นไดชัดและมี พื้นที่กวางสําหรับการทํากิจกรรม

10.00 – 18.00 น.

10 นาที

50 คน

พื้นที่ชมภาพยนตรขนาดใหญ

พื้นที่กวางและมีระยะการ มองเห็นหนาจอที่ชัดเจน

ระบบนิเวศจําลอง

08.00 – 18.00 น.

30-45 นาที

30 คน

ทางเดินศึกษาระบบนิเวศจําลอง จังหวัดระยอง

รมรื่นและเปนธรรมขาติ

หองสมุด

10.00 – 18.00 น.

1 – 2 ชั่วโมง

50 คน

พื้นที่รวบรวมขอมูลสําหรับการศึกษาคนควาที่ผูชม สามารถเขาถึงไดทั้งหมด

มีพื้นที่ที่เหมาะสมกับการอาน หนังสือ และมีความเปนสวนตัว

Play Space

10.00 – 18.00 น.

1 ชั่วโมง

100คน

พื้นที่เรียรูและเลนไปพรอมๆกัน

มีพื้นที่นั่งและมีพื้นที่ทํากิจกรรม

Theater

10.00 – 18.00 น.

1 ชั่วโมง

200คน

พื้นที่การบรรยายกอนการเขาชมเปนหมูคณะ

พื้นที่กวางและมีระยะการ มองเห็นหนาจอที่ชัดเจน

พื้นที่นิเวศ

08.00 – 18.00 น.

30-45 นาที

30 คน

เปนเสนทางเดินศึกษาธรรมชาติที่จําลองขึ้นมาและ มีความรมรื่นเปนธรรมชาติ ตาม เปนการจําลองปาไมในจังหวัดระยอง เพื่อรวบรวมปาไม สภาพแวดลอมของจังหวัดระยอง ในระยองทั้งหมด

06.00 – 20.00 น. เวลากิจกรรม วัน

1 ชั่วโมง ระยะเวลาตอ รอบ

150คน จํานวน ผูใชงาน

พื้นที่พักผอนและออกกําลังกายที่รายลอมไปดวย รมรื่นและเหมาะกับการพักผอน กษณะของกิจกรรม สภาพแวดล ่เกิดขึ้นา ธรรมชาติในพื้นที่โลัครงการและเป นพื้นที่สําหรับคนใน และมี พื้นที่กวอามที งในการทํ ชุมชน กิจกรรมของชุมชน เปนรานอาหารที่สามารถเขาถึงไดทุกกลุมเปาหมาย เห็นมุมมองและระยะของตูจ ัด ตั้ ง อยู ใ นจุ ด ที่ มี บ รรยากาศและทั ศ นี ย ภาพที่ ดี และ แสดงปลาที่ตองการแสดงได ภายในรานหารจะเห็นมุมมองในบอปลา และวัตถุดิบที่ ชัดเจน มีพื้นที่กวางและมีการจัด นํามาใชก็นํามาจากชาวประมงพื้นถิ่นของระยอง ระยะการนั่งใหเหมาะสมกับการ รับประทานอาหาร

หองปฎิบัตรการ Touch Pool

LED Theater

พื้นที่นิเวศจําลอง

ประเภทของ กิจกรรม

เวลากิจกรรม

สวนสาธารณะ พื้นที่ที่เกิดกิจกรรม

นักทองเที่ยว ทัศนศึกษา สัมมนา นักทองเที่ยวเชิงนิวศ นักเรียน / นักศึกษา

กลุมผูใชงาน

วัน

เดินชมพื้นที่จัดแสดงพันธุสัตวนา้ํ แบงพื้นที่การจัด แสดงออกเปนโซนๆควบคูกับขอมูลตางๆระหวางทาง

สภาพแวดลอมที่เกิดขึ้น พื้นที่และระยะการชมที่ เหมาะสม มีความตอเนื่องและ เชื่อมตอเนื้อหาแตละโซนไดดี และนาสนใจ

รับประทานอาหาร

รานอาหาร

นักทองเที่ยว ทัศนศึกษา สัมมนา นักทองเที่ยวเชิงนิเวศ

10.00 – 18.00 น.

1 – 2 ชั่วโมง

100 คน

ซื้อของที่ระลึก

รานขายของที่ระลึก

10.00 – 18.00 น.

30-45 นาที

50 คน

เปนพื้นที่ขายของที่ระลึกที่ขายของฝากตางๆทั้ง พื้นที่สะดวกตอการซื้อของและมี ตุกตาสัตวทะเลหรือการนําของพื้นถิ่นในชุมชนมาขาย การตกแตงที่นาสนใจดึงดูดให เพื่อเพิ่มมูลคาของงาน สินคานาเลือกซื้อ

รานกาแฟ

รานกาแฟ

นักทองเที่ยว ทัศนศึกษา สัมมนา นักทองเที่ยวเชิงนิเวศ นักเรียน / นักศึกษา

10.00 – 18.00 น.

30-45 นาที

30 คน

เปนรานกาแฟที่อยูรวมกับรานขายของที่ระลึก เปน เปนบรรยากาศที่สบายๆมีระยะ การใชพื้นที่รวมกันเพื่อใหใชเวลาอยูในพื้นที่ไดนานเพื่อ การนั่งที่เหมาะสมและมีมุมมองที่ การเพิ่มรายไดใหกับโครงการ เห็นทัศนียภาพที่สวยงาม

ลองเรือในบอน้ํา

บอน้ําแทงกใหญสุด

นักทองเที่ยว นักทองเที่ยวเชิงนิเวศ

10.00 – 17.00 น.

15 นาที

6 คน/ลํา

เปนกิจกรรมที่ใหผูเขาชมโครงการไดนั่งลองเรือบน พื้นที่กวางและดูสะอาดปลอดภัย ปากบ อ ของแทงก ป ลาขนาดใหญ ที่ พื้ น ของเรื อ เป น มีระบบรักษาความปลอดภัยที่ดี กระจกเพื่อสรางความนาตื่นเตนและสนุกสนานรวมไป กับการจัดแสดงภายในสวนจัดแสดง

ดําน้ําใหอาหารปลา

บอน้ําแทงกใหญสุด

นักทองเที่ยว นักทองเที่ยวเชิงนิเวศ

10.00 – 17.00 น.

15 นาที

2 คน/รอบ

เป น กิ จ กรรมที่ ใ ห ผู เ ข า ชมโครงการได ดํ า น้ํ า ลงไป พื้นที่กวางและดูสะอาดปลอดภัย เพื่อใหอาหารสัตว แตตองมีใบรับรองการดําน้ําและจะ มีระบบรักษาความปลอดภัยที่ดี ลงไปพรอมกับผูเชี่ยวชาญในโครงการ

ทํางาน

สํานักงาน

ผูบริหาร พนักงาน

08.00 - 18.00 น.

ตามระยะเวลา การเขางาน

124 คน

อบรม

หองอบรม/หองสัมนา

ทัศนศึกษา สัมมนา ผูบริหารและเจาหนาที่

08.00 - 18.00 น.

2 – 3 ชั่วโมง

200 คน

ตารางที่​่� ๖.๐๒ 100

ลักษณะของกิจกรรม

ทํางานตามที่ไดรับมอบหมาย

มีบริบทที่ดีและเหมาะสมกับการ ทํางาน แสงสวางเพียงพอ

พื้นที่จัดกิจกรรมบรรยายหรือการจัดประชุมกันทาง มีบริบทที่ดีและเหมาะสมกับการ วิชาการ อบรม แสงสวางเพียงพอและได เห็นเสียงชัดเจน มองเห็นสื่อชัด

แสดงการวิ​ิเคราะห์​์ช้​้อมู​ูลพื้​้�นที่​่�ใช้​้สอยภายในโครงการสถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัด

ตารางแสดงความต้​้องการในแต่​่ละพื้​้�นที่​่�ภายในโครงการลั​ักษณะกิ​ิจกรรมที่​่� เกิ​ิดขึ้​้�นและสภาพแวดล้​้อมที่​่�ควรจะเป็​็น เป็​็นส่​่วนที่​่�วิ​ิเคราะห์​์จากเป้​้าหมายมาสู่​่�พื้​้�นที่​่� ใช้​้สอยภายในโครงการโดยจะแบ่​่งออกเป็​็น ๓ ส่​่วนหลั​ักๆ คื​ือ ส่​่วน Service area , ส่​่วน Learning area , ส่​่วน Public และจะมี​ีส่​่วนสนั​ับสนุ​ุนบางส่​่วนเพิ่​่�มเข้​้ามาเพื่​่�อให้​้มี​ี องค์​์ประกอบภายในโครงการที่​่�ครบ

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

Functional Diagram

SERVICE AREA

PUBLIC AREA

LEARNING AREA System Building

Canteen

WC

Green Area

Souvenir Shop

Library

FIRST AID Workshop Nursery

CCTV

Life Support System

Big Tank

MAIN ENTRANCE

Staff Zone

Fishing Boat Museum

Ticket Office Green Area

MAIN ENTRANCE

Tank

Theater

Gen / M&E Store

HALL

Life Support System

Drop Off

Restaurant Cafe

Green Area Activity Area

MAIN ENTRANCE รู​ูปที่​่� ๖.๑๔ Functional Diagram อธิ​ิบายความสั​ัมพั​ันธ์​์ของแต่​่ละ Function ภายในโครงการ

Functional Diagram แสดงความสั​ัมพั​ันธ์​์ชองแต่​่ละส่​่วนในพื้​้�นที่​่�โครงการ แบ่​่งออกเป็​็น ๓ ส่​่วน

ที่างเดินศึกษาธิรูรูมชี่าต่ิ ลานกิจักรูรูม สัวนสัาธิารูณะ พั้�นที่​่�เล่น พื�นที่แหงการเรียนรู ที่​่าเรู้อปรูะมงชี่ายฝั่​่�ง

ส่​่วนที่​่� ๑ Service area คื​ือ พื้​้�นที่​่�งานระบบยั​ังชี​ีพและส่​่วนของสำำ�นั​ักงานที่​่� บริ​ิหารและดู​ูแลโครงการ เป็​็นส่​่วนที่​่� Private ที่​่�สุ​ุดเพราะมี​ีการทำำ�งานตลอดเวลา

นั​ักท่​่องเที่​่�ยว นั​ักเรี​ียน (ทั​ัศนศึ​ึกษา) พนั​ักงาน นั​ักวิ​ิจั​ัย , ผู้​้�เชี่​่�ยวชาญ คนในชุ​ุมชน , ชาวประมง

ส่​่วนที่​่� ๒ Learning area คื​ือ พื้​้�นที่​่�ที่​่�เป็​็นส่​่วนจั​ัดแสดงภายในโครงการ ซึ่​่�งจะ มี​ีทั้​้�งหมด ๑๐ โซนแบ่​่งไปตามเรื่​่�องราวในการจั​ัดแสดงและยั​ังเป็​็นพื้​้�นที่​่�ที่ร่� องรั​ับผู้​้�คนใน โครงการที่​่จ� ะเข้​้าชมส่​่วนจั​ัดแสดง และยั​ังเป็​็นส่​่วนที่​่�มี​ีพื้​้�นที่​่ร� องรั​ับการเรี​ียนรู้​้�ที่​่�หลาก หลายไว้​้ในพื้​้�นที่​่� ทั้​้�งห้​้องอบรม ห้​้องฉายภาพยนตร์​์ ๓ มิ​ิติ​ิ ระบบนิ​ิเวศจำำ�ลอง เป็​็นต้​้น ส่​่วนที่​่� ๓ Public area คื​ือ พื้​้�นที่​่�ที่​่�รองรั​ับผู้​้�คนที่​่�หลากหลายมี​ีกิ​ิจกรรมในพื้​้�นที่​่� ทั้​้�งส่​่วนร้​้านอาหาร ร้​้านกาแฟ ร้​้านขายของที่​่�ระลึ​ึก ห้​้องสมุ​ุด ส่​่วนพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์เรื​ือประมง ลานกิ​ิจกรรม พื้​้�นที่​่�สี​ีเขี​ียว สวนสาธารณะ ซึ่​่�งเป็​็นส่​่วนที่​่�มาสนั​ับสนุ​ุนให้​้พื้​้�นที่​่�โครงการมี​ี ความน่​่าสนใจและมี​ีกิ​ิจจกรมให้​้ได้​้ร่​่วมทั้​้�งนั​ักท่​่องเที่​่�ยวและคนในชุ​ุมชน

Auditorium

Learning area

สัำานักงาน

Public area

รู�านอาหารู

Service area

รู​ูปที่​่� ๖.๑๕ ภาพแสดงการแบ่​่งชนิ​ิทของพื้​้�นที่​่�และกิ​ิจกรรมภายในโครงการ 101

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๖.๑.๒ แนวความคิ​ิดในการออกแบบผั​ังบริ​ิเวณ : การใช้​้งานและการเชื่​่�อมโยง อาวบานเพ

อาวบานเพ

อาวบานเพ

ทะเลระยอง

ทะเลระยอง

ทาจำอดเรือประมง

ทะเลระยอง

ทาจำอดเรือประมง

ทาจำอดเรือประมง

N

๑.กำำ�หนดตำำ�แหน่​่งอาคาร เนื่​่อ� งจากพื้​้น� ที่​่โ� ครงการมี​ีลั​ักษณะยาวทำำ�ให้​้การวางตำำ�แหน่​่ง อาคารจะวางตามแนวยาวของพื้​้�นที่​่�โครงการและการกำำ�หนดมุ​ุมมองของโครงการที่​่�มี​ี ทะเลล้​้อมทั้​้ง� ๓ ด้​้าน เพื่​่อ� ให้​้เข้​้ากั​ับบริ​ิบทโดยรอบตามลั​ักษณะของพื้​้น� ที่​่� ทั้​้ง� มุ​ุมมองที่​่ม� อง จากภายนอกเข้​้ามา รวมถึ​ึงจากภายในที่​่ม� องออกไป ทำำ�ให้​้การจั​ัดวางตำำ�แหน่​่งอาคารเป็​็น สิ่​่ง� ที่​่สำ� �คั ำ ญ ั

อาวบานเพ

N

๒.กำำ�หนดพื้​้�นที่​่�ระบบยั​ังชี​ีพเนื่​่�องจากระบบยั​ังชี​ีพเป็​็นระบบที่​่�สำำ�คั​ัญในการดู​ูแลสิ่​่�งมี​ี ชี​ีวิ​ิตภายในโครงการ ทำำ�ให้​้การจั​ัดวางตำำ�แหน่​่งและการทำำ�งานภายในนั้​้�นจะต้​้องให้​้ ความสำำ�คั​ัญมากที่​่�สุ​ุดในเรื่​่�องของทางเข้​้า-ออกพื้​้�นที่​่�ส่​่วนงานระบบ การขนย้​้ายสั​ัตว์​์ พื้​้�นที่​่�จั​ัดวางงานระบบสำำ�หรั​ับบำำ�บั​ัดน้ำำ��ในบ่​่อ ส่​่วนพั​ักฟื้​้�นดู​ูแลสั​ัตว์​์รวมถึ​ึงสำำ�นั​ักงานที่​่� คอยดู​ูแลพื้​้�นที่​่�โครงการ ซึ่​่�งพื้​้�นที่​่�งานระบบส่​่วนยั​ังชี​ีพและพื้​้�นที่​่�งานระบบอาคารจะ อยู่​่�แยกส่​่วนกั​ัน เนื่​่�องจากระบบยั​ังชี​ีพสั​ัตว์​์จะเสื่​่�อมสภาพเร็​็วกว่​่าจากการโดนความ เค็​็มกั​ัดกร่​่อน เลยทำำ�ให้​้งานระบบทั้​้�ง ๒ ส่​่วนนี้​้�ต้​้องอยู่​่�แยกส่​่วนกั​ัน

N

๓.พื้​้�นที่​่�สี​ีเขี​ียวภายในโครงการ เนื่​่�องจากพื้​้�นที่​่�โครงการอยู่​่�ในละแวกชุ​ุมชนบ้​้านเพ ทำำ�ให้​้ พื้​้�นที่​่�โครงการสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� (เดิ​ิม) มี​ีการเข้​้ามาใช้​้พื้​้�นที่​่�โครงการสำำ�หรั​ับการ ออกกำำ�ลั​ังกาย พบปะสั​ังสรรค์​์กั​ันของคนในชุ​ุมชน รวมถึ​ึงยั​ังมี​ีท่​่าจอดเรื​ือประมงพื้​้�นถิ่​่�น อยู่​่�ติ​ิ ด กั​ั บ พื้​้� น ที่​่� โ ครงการทำำ� ให้​้การมี​ีพื้​้� น ที่​่� สี​ี เขี​ียวและสวนสาธารณะจำำ� เป็​็ น ต่​่ อ พื้​้� น ที่​่� โครงการเพื่​่�อให้​้คนในชุ​ุมชนสามารถเชื่​่�อมโยงกั​ับสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สัตว์ ั ์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง ได้​้และยั​ังเป็​็นการจำำ�ลองพื้​้�นที่​่�ป่​่าไม้​้ในระยองเพื่​่�อความเข้​้าใจในเนื้​้�อหาที่​่�โครงการ ต้​้องการจะสื่​่�อกั​ับผู้​้�มาชมโครงการ

อาวบานเพ

อาวบานเพ

ทะเลระยอง

ทะเลระยอง

ทะเลระยอง

ทาจำอดเรือประมง

ทาจำอดเรือประมง

ทาจำอดเรือประมง

N

๔.พื้​้�นที่​่�จอดรถภายในโครงการตั้​้�งอยู่​่�ที่​่�บริ​ิเวณทางเข้​้าโครงการเนื่​่�องจากการเข้​้าถึ​ึงพื้​้�นที่​่� โครงการจะมี​ีการลำำ�ดั​ับเนื้​้�อหาที่​่ต้​้� องการสื่​่�อสารกั​ับผู้​้�มาชมตั้​้�งแต่​่ต้​้น ทำำ�ให้​้การนำำ�ส่​่วน จอดรถไปไว้​้บริ​ิ เวณทางเข้​้าโครงการจะทำำ� ให้​้ผู้​้� ที่​่� ม าโครงการได้​้มี​ีการสั​ั ม ผั​ั สพื้​้� น ที่​่� โครงการระหว่​่างทางก่​่อนเข้​้าอาคารและมี​ีจุ​ุด Drop off อยู่​่�ด้​้านในสามารถขั​ับรถเข้​้าไป และส่​่ ง คนลงที่​่� ห น้​้าทางเข้​้าอาคารได้​้ส่​่ ว นพื้​้� น ที่​่� จ อดรถสำำ� หรั​ั บ รถนั​ั ก เรี​ียนที่​่� ม า ทั​ั ศ นศึ​ึ ก ษาจะอยู่​่�ที่​่� บ ริ​ิ เวณด้​้านทางเข้​้าสำำ� หรั​ั บ รถสาธารณะและเป็​็ น จุ​ุ ด ลงรถของ นั​ักเรี​ียนที่​่�มาทั​ัศนศึ​ึกษา

N

๕.ทางเข้​้าถึ​ึงโครงการ จะเข้​้าที่​่�บริ​ิเวณส่​่วนที่​่�จอดรถเนื่​่�องจากอาคารของโครงการ เป็​็นอาคารขนาดใหญ่​่ ทำำ�ให้​้ระยะการมองอาคารจะต้​้องมี​ีระยะที่​่�ไกลจะทำำ�ให้​้เห็​็น มุ​ุมมองของเปลื​ือกอาคารที่​่�มี​ีลั​ักษณะเฉพาะและมี​ีการวางตำำ�แหน่​่งให้​้ได้​้เห็​็นถึ​ึงทุ​ุก ส่​่วนภายในโครงการตั้​้�งแต่​่เข้​้าถึ​ึงโครงการ ทั้​้�งรู​ูปทรงของอาคาร พื้​้�นที่​่�ป่​่าจำำ�ลอง สวน สาธารณะ ท่​่าจอดเรื​ือประมงพื้​้�นถิ่​่�นของชาวบ้​้าน ในส่​่วนของทางเข้​้าถึ​ึงสำำ�หรั​ับ นั​ักเรี​ียนและผู้​้�มาโครงการโดยรถสาธารณะจะเข้​้าถึ​ึงที่​่�บริ​ิเวณด้​้านข้​้างของโครงการ ซึ่​่�งการเข้​้าถึ​ึงทางนี้​้�จะเดิ​ินผ่​่านป่​่าจำำ�ลองและสามารถเข้​้าถึ​ึงพื้​้�นที่​่�อาคารได้​้เลย

N

๖.การเชื่​่�อมโยงพื้​้�นที่​่�โครงการเนื่​่�องจากพื้​้�นที่​่�โครงการอยู่​่�ในละแวกชุ​ุมชนและยั​ังมี​ี ท่​่าเรื​ือประมงพื้​้�นถิ่​่�นของจั​ังหวั​ัดระยองอยู่​่�ภายในโครงการ ทำำ�ให้​้มี​ีการเปิ​ิดมุ​ุมมองเพื่​่�อ เชื่​่�อมโยงพื้​้�นที่​่�ส่​่วนท่​่าเรื​ือออกไปทางด้​้านหลั​ังโครงการให้​้สามารถมองเห็​็นบ้​้านของชาว ประมงหรื​ือคนในชุ​ุมชนโดยที่​่�มี​ีพื้​้�นที่​่�โครงการเป็​็นศู​ูนย์​์กลางของการเชื่​่�อมโยงและการ เชื่​่�อมโยงเพื่​่�อเปิ​ิดมุ​ุมมองภายในโครงการ ลั​ักษณะพื้​้�นที่​่�โครงการเป็​็นพื้​้�นที่​่�ที่​่�ยาวออกไป และยื่​่�นออกไปในทะเลระยอง ทำำ�ให้​้มุ​ุมมองที่​่�สำำ�คั​ัญคื​ือมุ​ุมมองทะเลระยองที่​่�มองไปจะ เห็​็นทะเลที่​่�กว้​้างใหญ่​่และเห็​็นเกาะเสม็​็ด เลยมี​ีการเปิ​ิดมุ​ุมมองตรงทางเข้​้าถึ​ึงโครงการ เพื่​่�อให้​้ผู้​้�คนที่​่�เข้​้ามาได้​้เห็​็นถึ​ึงบรรยากาศในพื้​้�นที่​่�โครงการที่​่�จะเกิ​ิดขึ้​้�น รู​ูปที่​่� ๖.๑๖ ภาพแสดง การใช้​้งานและการเชื่​่�อมโยง

102

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

อาวบานเพ

ตนโกงกาง Service Area

Parking

Learning Area

ระบบนิเวศจำำาลอง Parking

Public Area สวนสาธารณ์ะ

ทะเลระยอง

ทาจำอดเรือประมง

N รู​ูปที่​่� ๖.๑๗ ภาพแสดงการแบ่​่ง zoning ของโครงการ

การออกแบบพื้​้�นที่​่�โครงการจะเน้​้นการเชื่​่�อมโยงกั​ันในพื้​้�นที่​่�ซึ่​่�งหลั​ักๆจะแบ่​่ง ออกเป็​็น ๓ ส่​่วนประกอบไปด้​้วย ส่​่วน Learning Area , ส่​่วน Public Area , ส่​่วน Service Area ซึ่​่�งเป็​็นส่​่วนประกอบหลั​ักภายในโครงการ และจะมี​ีส่​่วนสนั​ับสนุ​ุนคื​ือ สวนสาธารณะ ระบบนิ​ิเวศจำำ�ลองและส่​่วนที่​่�จอดรถ การจั​ัดวางตำำ�แหน่​่งส่​่วนต่​่างๆให้​้มี​ี ความเชื่​่�อมโยงถึ​ึงกั​ัน ทั้​้�งในส่​่วนของงานระบบยั​ังชี​ีพที่​่�จะอยู่​่�ติ​ิดกั​ับทางเข้​้าโครงการเพื่​่�อ ให้​้ง่​่ายต่​่อการจั​ัดการและการขนส่​่งต่​่างๆที่​่�เกี่​่�ยวข้​้องกั​ับระบบยั​ังชี​ีพของโครงการและ อยู่​่�ติ​ิดกั​ับส่​่วน Learning Area ที่​่�เป็​็นส่​่วนจั​ัดแสดงเพื่​่�อให้​้สามารถ service ในส่​่วน ต่​่างๆได้​้สะดวกและการจั​ัดวางงานระบบของการจั​ัดแสดงในส่​่วนต่​่างๆ ซึ่​่�งจะแยกส่​่วน กั​ับพื้​้�นที่​่�ต่​่างๆในโครงการ

เมื่​่�อเข้​้ามาก็​็จะเจอกั​ับพื้​้�นที่​่�ระบบนิ​ิเวศจำำ�ลองมาเป็​็นส่​่วนต้​้อนรั​ับของพื้​้�นที่​่� โครงการและบริ​ิเวณนี้​้�ยั​ังมี​ีทางเข้​้าถึ​ึงโครงการโดยการเดิ​ินและยั​ังเป็​็นจุ​ุดลงรถบั​ัสรั​ับส่​่งนั​ักเรี​ียน ถั​ัดเข้​้ามาจะเป็​็นทางเข้​้าอาคารที่​่ส� ามารถมองเห็​็นทุ​ุกอย่​่างภายในโครงการ ได้​้ซึ่​่�งจะอยู่​่�ติ​ิดกั​ับพื้​้�นที่​่จ� อดรถและมี​ีทางเข้​้าไป Drop off ด้​้านหน้​้าอาคาร และบริ​ิเวณนี้​้� ยั​ั ง มี​ีพื้​้� น ที่​่� ส วนสาธารณะที่​่� เ ปิ​ิ ด ให้​้คนในชุ​ุ ม ชนและผู้​้� เข้​้าชมโครงการได้​้มาใช้​้พื้​้� น ที่​่� โครงการ รวมถึ​ึงยั​ังมี​ีการจั​ัดแสดงประมงพื้​้�นถิ่​่�นจั​ังหวั​ัดระยอง อยู่​่�บริ​ิเวณสวนสาธารณะ ที่​่�อยู่​่�ติ​ิดกั​ับท่​่าจอดเรื​ือประมง

Key Plan ทางเข้​้า-ออกหลั​ักของพื้​้�นที่​่�โครงการ ทางเข้​้า-ออกโครงการ ทางเข้​้า-ออกส่​่วนพื้​้�นที่​่�งานระบบยั​ังชี​ีพ ทางเข้​้า-ออกส่​่วนพื้​้�นที่​่�งานระบบยั​ังชี​ีพ ส่​่วนอาคารและพื้​้�นที่​่�จั​ัดแสดง ส่​่วนต้​้อนรั​ับ พื้​้�นที่​่�สี​ีเขี​ียว / พื้​้�นที่​่ส� วนสาธารณะ พื้​้�นที่​่�จอดรถ 103

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

อาวบานเพ

ทะเลระยอง

ทาจำอดเรือประมง

N รู​ูปที่​่� ๖.๑๘ ภาพแสดงขอบเขตของโครงการและเส้​้นทางสั​ัญจร

ขอบเขตพื้​้� น ที่​่� โ ครงการที่​่� อ อกแบบเนื่​่� อ งจากพื้​้� น ที่​่� โ ครงการตั้​้� ง อยู่​่�ภายใน ศู​ูนย์​์วิ​ิจั​ัยและพั​ัฒนาประมงอ่​่าวไทยฝั่​่�งตะวั​ันออก (ระยอง) และส่​่วนท่ี่​่�นำำ�มาออกแบบ จะตั้​้�งอยู่​่�ภายในศู​ูนย์​์ ทำำ�ให้​้ต้​้องมี​ีการกำำ�หนดขอบเขตของพื้​้�นที่​่�ที่​่�ออกแบบ ซึ่​่�งโครงกร สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สัตว์ ั ์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง มี​ีอยู่​่�เดิ​ิมทำำ�ให้​้พื้​้�นที่​่�ที่​่�นำ�ำ มาออกแบบจะใช้​้พื้​้�นที่​่� เดิ​ิมของโครงการนำำ�มาออกแบบ ซึ่​่�งมี​ีขนาดพื้​้�นที่​่� ๒๓ ไร่​่ (๓๖,๘๐๐ ตารางเมตร)

104

การเข้​้าถึ​ึงและการสั​ัญจรภายในโครงการ ซึ่​่�งการสั​ัญจรและทางเข้​้าถึ​ึงพื้​้�นที่​่� โครงการจะมี​ีการเปลี่​่�ยนตำำ�แหน่​่งจากเดิ​ิมที่​่�เข้​้าทางด้​้านข้​้างมาเป็​็นเข้​้าทางด้​้านขวาสุ​ุด ของพื้​้�นที่​่�โครงการ เพื่​่�อให้​้ผู้​้�เข้​้ามาโครงการสามารถเข้​้าถึ​ึงได้​้สะดวกและเห็​็นบรรยากาศ ในพื้​้�นที่​่ทั้​้� �งหมด และมี​ีการนำำ�ต้​้นไม้​้และเนิ​ินเขาขนาดเล็​็กเข้​้ามาช่​่วยสร้​้างบรรยากาศใน การเข้​้าถึ​ึงพื้​้�นที่​่�และสร้​้างเรื่​่�องราวในพื้​้�นที่​่�ให้​้สอดคล้​้องกั​ับเนื้​้�อหาจั​ัดแสดง เป็​็นการ ลำำ�ดั​ับเรื่​่�องราวของเนื้​้�อหาการจั​ัดแสดงในเรื่​่�องของป่​่าไม้​้ก่​่อนจะเข้​้าถึ​ึงอาคารที่​่�เป็​็น เนื้​้�อหาเกี่​่�ยวกั​ับสั​ัตว์ท์ ะเล

Key Plan ขอบเขตพื้​้�นที่​่�โครงการในการออกแบบ เส้​้นทางสั​ัญจรทางรถยนต์​์,รถประจำำ�ทาง เส้​้นทางสั​ัญจรของคนโดยการเดิ​ิน

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๖.๑.๓ แนวความคิ​ิดในการออกแบบผั​ังบริ​ิเวณ : การกำำ�หนดเส้​้นทางการเข้​้าถึ​ึงของกลุ่​่�มผู้​้�ใช้​้งาน

๑.กลุ่​่�มนั​ักท่​่องเที่​่�ยว : เส้​้นทางการเข้​้าถึ​ึงโครงการจะเข้​้าจากถนนทางเข้​้าศู​ูนย์​์วิ​ิจั​ัยและ พั​ัฒนาประมงอ่​่าวไทยฝั่​่�งตะวั​ันออก (ระยอง) และเข้​้าทางด้​้านขวาสุ​ุดของโครงการ สามารถจอดรถบริ​ิเวณที่​่�จอดรถหรื​ือเข้​้าไปส่​่วน Drop off

๔. ส่​่วนพื้​้น� ที่​่� Service : เส้​้นทางการเข้​้าถึ​ึงโครงการจะเข้​้าจากถนนทางเข้​้าศู​ูนย์​์วิจัิ ยั และพั​ัฒนา ประมงอ่​่าวไทยฝั่​่ง� ตะวั​ันออก (ระยอง) และเข้​้าถึ​ึงส่​่วนงานระบบยั​ังชี​ีพและสามารถเข้​้าถึ​ึงส่​่วน อื่​่น� ของอาคารผ่​่านทางด้​้านหลั​ังโครงการที่​่มี​ี� การเว้​้นระยะร่​่นจากพื้​้น� ที่​่โ� ครงการ ๑๒ เมตร ซึ่​่ง� รถ ใหญ่​่สามารถเข้​้า-ออกเพื่​่อ� service ได้​้สะดวกและไม่​่รบกวนพื้​้น� ที่​่อื่​่� น� ภายในโครงการ

๒.กลุ่​่�มนั​ักเรี​ียน(ทั​ัศนศึ​ึกษา) : เส้​้นทางการเข้​้าถึ​ึงโครงการจะเข้​้าจากถนนทางเข้​้า ศู​ูนย์​์วิ​ิจั​ัยและพั​ัฒนาประมงอ่​่าวไทยฝั่​่�งตะวั​ันออก(ระยอง) และจอดรถโดยสารไม่​่ ประจำำ�ทางไว้​้ที่​่�บริ​ิเวณลานจอดรถโดยสาร และเข้​้าถึ​ึงพื้​้�นที่​่�โครงการโดยการเดิ​ิน ผ่​่านส่​่วนจั​ัดแสดงระบบนิ​ิเวศจำำ�ลอง

๕. กลุ่​่�มชาวประมง : เส้​้นทางการเข้​้าถึ​ึงโครงการจะเข้​้าจากถนนทางเข้​้าศู​ูนย์​์วิจัิ ยั และพั​ัฒนา ประมงอ่​่าวไทยฝั่​่ง� ตะวั​ันออก (ระยอง) และเข้​้าถึ​ึงส่​่วนท่​่าจอดเรื​ือประมงพื้​้น� ถิ่​่น� ผ่​่านทางเดี​ียวกั​ับ ทางเข้​้าถึ​ึงโครงการไปยั​ังท่​่าเรื​ือได้​้อย่​่างสะดวกและเป็​็นจุ​ุดที่​่ผู้� ค�้ นที่​่ม� าชมโครงการสามารถเห็​็น วิ​ิถี​ีชี​ีวิติ และวั​ัฒนธรรมที่​่เ� กิ​ิดขึ้​้น� ภายในพื้​้น� ที่​่�

๓.กลุ่​่�มเจ้​้าหน้​้าที่​่ใ� นโครงการ : เส้​้นทางการเข้​้าถึ​ึงโครงการจะเข้​้าจากถนนทางเข้​้าศู​ูนย์​์วิจัิ ยั และ พั​ัฒนาประมงอ่​่าวไทยฝั่​่ง� ตะวั​ันออก (ระยอง) มาจอดที่​่ส่� ว่ นจอดรถและและเดิ​ินไปยั​ังส่​่วนพื้​้น� ที่​่� สำำ�นักั งาน

๖. กลุ่​่�มชาวบ้​้านในชุ​ุมชน : เส้​้นทางการเข้​้าถึ​ึงโครงการจะเข้​้าจากถนนทางเข้​้าศู​ูนย์​์วิจัิ ยั และพั​ัฒนา ประมงอ่​่าวไทยฝั่ง� ่ ตะวั​ันออก (ระยอง) สามารถเข้​้าถึ​ึงได้​้ทั้​้ง� ๒ ทางเข้​้าของโครงการ การสั​ัญจรมาของ ชาวบ้​้านมี​ีทั้​้ง� การเดิ​ินและนำำ�รถส่​่วนบุ​ุคคลมา ทำำ�ให้​้การเข้​้าถึ​ึงโครงการสามารถเข้​้าได้​้ทั้​้ง� ๒ ทาง ซึ่ง� ่ ระยะในการเดิ​ินเข้​้าถึ​ึงส่​่วนของพื้​้น� ที่​่ส� าธารณะอยู่​่�ในระยะที่​่ไ� ม่​่ไกลจากทางเข้​้าเพื่​่อ� ความสะดวกและ ง่​่ายต่​่อการเข้​้าถึ​ึงของคนในชุ​ุมชน ซึ่ง� ่ พื้​้น� ที่​่ส� าธารณะจะจั​ัดตั้​้ง� อยู่​่�ติดิ กั​ับท่​่าจอดเรื​ือประมง เพื่​่อ� ให้​้มี​ีส่ว่ น เชื่​่อ� มโยงถึ​ึงกั​ันของคนในชุ​ุมชนและเพิ่​่ม� โอกาสในการใช้​้พื้น� ้ ที่​่�

รู​ูปที่​่� ๖.๑๙ ภาพแสดงการกำำ�หนดเส้​้นทางการเข้​้าถึ​ึงของกลุ่​่�มผู้​้�ใช้​้งาน 105

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๖.๒ ผลงานการออกแบบขั้​้�นสมบู​ูรณ์​์

๑ Key Plan ๑. Service area (งานระบบยั​ังชี​ีพ,สำำ�นั​ักงาน) ๒. Learning area (ส่​่วนจั​ัดแสดง) ๓. ทางเข้​้าอาคารสำำ�หรั​ับนั​ักเรี​ียนและผู้​้�มารถประจำำ�ทาง , ที่​่�จอดรถบั​ัส ๔. ระบบนิ​ิเวศจำำ�ลอง ๕. ทางเข้​้า-ออกพื้​้�นที่​่�โครงการ ๖. จุ​ุดรั​ับ-ส่​่ง , จุ​ุดต้​้อนรั​ับ 106

๒

๓

๔

๕

๗. ที่​่จ� อดรถ ๘. บ่​่อกั​ักเก็​็บน้ำำ�� กลางแจ้​้ง ๙. Public area (ส่​่วนร้​้านอาหาร,ร้​้านขายของที่​่�ระลึ​ึก,ห้​้องสมุ​ุด,ร้​้านกาแฟ) ๑๐. ท่​่าจอดเรื​ือประมงพื้​้�นถิ่​่�น ๑๑. สวนสาธารณะ ๑๒. พื้​้�นที่​่�จั​ัดแสดงเรื​ือและอุ​ุปกรณ์​์การทำำ�ประมง

๖

๗ ๘ ๙ ๑๐

๑๑

๑๒

รู​ูปที่​่� ๖.๒๐ ภาพแสดงพื้​้�นที่​่�โครงการสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

รู​ูปที่​่� ๖.๒๑ ภาพแสดงผั​ังบริ​ิเวณของโครงการสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง

107

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

21

20 2

๑

3

10

4 5 6 7

11

16

12 13 9

14

15

8

แนวความคิ​ิดในการแบบพื้​้�นที่​่ส่� ่วน Service Area ซึ่​่�งเป็​็นส่​่วนที่​่�สำำ�คั​ัญส่​่วน หนึ่​่�งของการออกแบบสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� เพราะสิ่​่�งที่​่�ต้​้องให้​้ความสำำ�คั​ัญมากที่​่สุ� ุด คื​ือการเป็​็นอยู่​่�ของสั​ัตว์​์และสิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตที่​่�นำำ�มาจั​ัดแสดง อี​ีกทั้​้�งยั​ังเป็​็นการจำำ�ลองสภาพการ อยู่​่�อาศั​ัยของสั​ัตว์​์ อุ​ุณหภู​ูมิ​ิที่​่�เหมาะกั​ับการอยู่​่�อาศั​ัย อากาศ คุ​ุณภาพน้ำำ�� อาหาร ลั​ักษณะและทิ​ิศทางการว่​่ายน้ำำ��ของปลา ซึ่​่�งทั้​้�งหมดที่​่�กล่​่าวมาข้​้างต้​้นเป็​็นปั​ัจจั​ัยหลั​ักที่​่� ทำำ�ให้​้สั​ัตว์น้ำ์ ำ��สามารถดำำ�รงชี​ีวิ​ิตอยู่​่�ภายในส่​่วนจั​ัดแสดงได้​้ ตำำ� แหน่​่ ง ของพื้​้� น ที่​่� ง านระบบยั​ั ง ชี​ีพจะอยู่​่�ในส่​่ ว นที่​่� ไ กลจากผู้​้� ค นมากที่​่� สุ​ุ ด เนื่​่�องจากงานระบบยั​ังชี​ีพจะมี​ีการทำำ�งานตลอด ๒๔ ชั่​่�วโมง และด้​้วยสภาพพื้​้�นที่​่�ที่​่�ไม่​่ ควรเปิ​ิดให้​้บุ​ุคคลภายนอกได้​้เห็​็น การทำำ�งานภายในส่​่วนงานระบบ การขนย้​้ายสั​ัตว์​์ การบำำ�รุ​ุงรั​ักษาพยาบาลสั​ัตว์​์เลยทำำ�ให้​้ตำำ�แหน่​่งการจั​ัดวางงานระบบจะอยู่​่�ในส่​่วน 108

ที่​่ไ� กลกั​ับผู้ค�้ นมากที่​่สุ� ดุ และต้​้องอยู่​่�ในบริ​ิเวณที่​่โ� ล่​่งกว้​้าง และใกล้​้กั​ับทางเข้​้า-ออกของ โครงการเพื่​่อ� ให้​้ง่​่ายต่​่อการเข้​้าถึ​ึงและขนส่​่งต่​่างๆ รวมถึ​ึงกลิ่​่น� ของของเสี​ียจากระบบยั​ังชี​ีพ อาหารของสั​ัตว์​์ ทำำ�ให้​้ต้​้องอยู่​่�ในตำำ�แหน่​่งที่​่โ� ล่​่งและกว้​้าง และต้​้องไม่​่เปิ​ิดให้​้คนนอกได้​้เห็​็น พื้​้�นที่​่�ส่​่วนนี้​้�ยั​ังเป็​็นตำำ�แหน่​่งที่​่�ตั้​้�งในส่​่วนของสำำ�นั​ักงานที่​่�บริ​ิหารโครงการสถาน แสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำ�ำ� จั​ังหวั​ัดระยอง เนื่​่�องจากการบริ​ิหารและการจั​ัดการงานควรจะตั้​้�งอยู่​่� ในพื้​้�นที่​่�ที่​่�ใกล้​้กั​ันเพื่​่�อง่​่ายต่​่อการจั​ัดการ และจั​ัดวางตำำ�แหน่​่งห้​้องทำำ�งานที่​่�เหมาะสมกั​ับ พื้​้�นที่​่� เช่​่น ห้​้องทำำ�งานฝ่​่ายควบคุ​ุมคุ​ุณภาพน้ำำ�� จะตั้​้�งอยู่​่�ใกล้​้กั​ับส่​่วนงานระบบยั​ังชี​ีพ ห้​้องควบเครื่​่�องปั่​่�นไฟและห้​้องงานระบบไฟจะตั้​้�งอยู่​่�ในตำำ�แหน่​่งที่​่�ใกล้​้กั​ับห้​้อง ทำำ�งานและสามารถเข้​้าถึ​ึงได้​้ง่​่าย และจะอยู่​่�ไกลจากห้​้องทำำ�งานฝ่​่ายอื่​่�นๆเพราะเสี​ียงดั​ัง จากการทำำ�งานของเครื่​่�องนั้​้�น

17

18

19

Key Plan

รู​ูปที่​่� ๖.๒๒ ภาพแสดงผั​ังบริ​ิเวณส่​่วน service area

๑. ป้​้อมรั​ักษาความปลอดภั​ัย ๒. ห้​้องขยะ ๓. ตำำ�แหน่​่ง Water Treatment ๔. ที่​่�พั​ักฟื้​้�น,พยาบาลสั​ัตว์​์ (ขนาดเล็​็ก) ๕. ที่​่�พั​ักฟื้​้�น,พยาบาลสั​ัตว์​์ (ขนาดใหญ่​่) ๖. ห้​้องเก็​็บอาหารสั​ัตว์​์ ๗. ห้​้องเก็​็บของ

๑๒. ห้​้องเครื่​่�องปั่​่�นไฟ ๑๓. ห้​้องงานระะบบไฟ ๑๔. ห้​้องทำำ�งานฝ่​่ายควบคุ​ุณคุ​ุณภาพน้ำำ�� ๑๕. ห้​้องพั​ักแม่​่บ้​้านและพนั​ักงานรั​ักษาความปลอดภั​ัย ๑๖. พื้​้�นที่​่�งานระบบยั​ังชี​ีพสั​ัตว์​์ ๑๗. พื้​้�นที่​่�ส่​่วนต้​้อนรั​ับของสำำ�นั​ักงาน ๑๘. ห้​้องทำำ�งานแผนกพั​ัสดุ​ุ

๘. ทางเข้​้าพื้​้�นที่​่�งานระบบยั​ังชี​ีพ ๙. พื้​้�นที่​่�จอดรถสิ​ิบล้​้อ-รถขนส่​่ง ๑๐. เครนยกสั​ัตว์​์ ๑๑. โรงซ่​่อมบำำ�รุ​ุง

๑๙. ทางเดิ​ินเข้่​่�าพื้​้�นที่​่�ส่​่วนสำำ�นั​ักงาน ๒๐. พื้​้�นที่​่�เตรี​ียมอาหาร ๒๑. โรงอาหารสำำ�หรั​ับพนั​ักงาน

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

Location

รู​ูปที่​่� ๖.๒๓ ภาพแสดงบรรยากาศพื้​้�นที่​่�ส่​่วนงานระบบยั​ังชี​ีพ

109

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

6

2

3 ๑

4

5

รู​ูปที่​่� ๖.๒๔ ภาพแสดงผั​ังบริ​ิเวณส่​่วนต้​้อนรั​ับ

แนวความคิ​ิดในการออกแบบพื้​้�นที่​่�ส่​่วนต้​้อนรั​ับ เนื่​่�องจากพื้​้�นที่​่�โครงการตั้​้�งอยู่​่� ในบริ​ิบทที่​่�เป็​็นทะเลล้​้อมรอบ และมี​ีทั​ัศนี​ียภาพที่​่�เป็​็นภู​ูเขาห้​้อมล้​้อมอยู่​่� ทำำ�ให้​้การเข้​้า ถึ​ึงพื้​้�นที่​่�โครงการ มี​ีการเปิ​ิดมุ​ุมมองให้​้การเข้​้าถึ​ึงสามารถเห็​็นทั​ัศนี​ียภาพทั้​้�งหมดในพื้​้�นที่​่� และมี​ีการจำำ�ลองระบบนิ​ิเวศของจั​ังหวั​ัดระยองมาไว้​้ในพื้​้�นที่​่�โครงเลยนำำ�มาไว้​้ในบริ​ิเวณ ก่​่อนทางเข้​้าโครงการ เพราะเป็​็นจุ​ุดที่​่�เห็​็นได้​้ชั​ัดตอนเข้​้าถึ​ึงโครงการ และยั​ังเป็​็นการ ลำำ�ดั​ับเรื่​่�องราวภายในพื้​้�นที่​่�โครงการ ลั​ักษณะของส่​่วนป่​่าไม้​้จำำ�ลองนี้​้�จะเป็​็นการจำำ�ลอง ป่​่าพรุ​ุและป่​่าดิ​ิบแล้​้ง ที่​่�มี​ีมากในจั​ังหวั​ัดระยองมาเป็​็นจุ​ุดต้​้อนรั​ับก่​่อนเข้​้าพื้​้�นที่​่�โครงการ

110

การเช้​้าถึ​ึงพื้​้น� ที่​่โ� ครงการสามารถเข้​้าถึ​ึงได้​้ ๒ ทาง ๑.ทางรถส่​่วนบุ​ุคคล ๒.ทางการ เดิ​ิน ซึ่​่ง� การเดิ​ินจะสามารถเข้​้าถึ​ึงได้​้จากบริ​ิเวณที่​่จ� อดรถบั​ัสของนั​ักเรี​ียนที่​่ม� าทั​ัศนศึ​ึกษา และ ทางรถส่​่วนบุ​ุคคลสามารถจอดรถและเดิ​ินเข้​้าไปหรื​ือสามารถเข้​้าไปส่​่งตรงจุ​ุดรั​ับ-ส่​่ง หน้​้า อาคารได้​้ ซึ่​่ง� การเข้​้าถึ​ึงโดยรถส่​่วนบุ​ุคคลจะเป็​็ยนการเข้​้าถึ​ึงที่​่ส� ามารถเห็​็นพื้​้น� ที่​่โ� ครงการได้​้ ทั้​้ง� หมด ตั้​้ง� แต่​่ส่ว่ นระบบนิ​ิเวศจำำ�ลอง ท่​่าจอดเรื​ือประมง พื้​้น� ที่​่ส� วนสาธารณะ ส่​่วนจั​ัดแสดงเรื​ือ ประมง และยั​ังเห็​็นทั​ัศนี​ียภาพของทะเลระยองได้​้ในระยะไกล

Key Plan ๑. ที่​่จ� อดรถบั​ัส ๒. ทางเข้​้า-ออกสำำ�หรั​ับนั​ักเรี​ียน(ทั​ัศนศึ​ึกษาและผู้​้�มารถโดยสารสาธารณะ) ๓. ระบบนิ​ิเวศจำำ�ลอง ๔. ทางเข้​้า-ออกหลั​ักของโครงการ ๕. ที่​่จ� อดรถ ๖. จุ​ุดรั​ับ-ส่​่ง

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

Location

รู​ูปที่​่� ๖.๒๕ ภาพแสดงบรรยากาศพื้​้�นที่​่�ส่​่วนต้​้อนรั​ับ

111

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

Location

112

รู​ูปที่​่� ๖.๒๖ ภาพแสดงบรรยากาศพื้​้�นที่​่ส่� ่วนต้​้อนรั​ับ

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

Location

รู​ูปที่​่� ๖.๒๗ ภาพแสดงบรรยากาศพื้​้�นที่​่�ส่​่วนต้​้อนรั​ับ

113

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

10

9

8 11

7 6 12

5 16

4 14

13

2

3

15

๑

แนวความคิ​ิดในการออกแบบพื้​้�นที่​่�ส่​่วนต้​้อนรั​ับภายในอาคาร เป็​็นการจั​ัด วางตำำ�แหน่​่งที่​่�ใช้​้ส่​่วนของโถงอาคารเชื่​่�อมโยงคนที่​่�เข้​้ามาให้​้สามารถเชื่​่�อมไปยั​ังอี​ีกฝั่​่�ง ของอาคารได้​้และมี​ีการเปิ​ิดมุ​ุมมองให้​้เห็​็นวิ​ิวที่​่�อยู่​่�ทางด้​้านหลั​ังของโครงการ โดยการ ใช้​้กระจกเป็​็นผนั​ังของอาคาร เพื่​่�อให้​้สามารถมองเห็​็นภายนอกได้​้ และภายนอกก็​็ยั​ัง มองเห็​็นภายในส่​่วนของโถงต้​้อนรั​ับได้​้และบริ​ิเวณจุ​ุดรั​ับ-ส่​่งจะมี​ีบั​ันไดก่​่อนเข้​้าถึ​ึงตั​ัว อาคารซึ่​่�งจั​ัดวางในตำำ�แหน่​่งที่​่�ต้​้องเดิ​ินผ่​่านน้ำำ��ทั้​้�ง ๒ ฝั่​่�งทำำ�ให้​้เสริ​ิมความน่​่าสนใจใน พื้​้�นที่​่�โครงการและเป็​็นการเปลี่​่�ยนผ่​่านพื้​้�นที่​่�จากป่​่าไม้​้มาเข้​้าสู่​่�ส่​่วนจั​ัดแสดงที่​่�มี​ีน้ำำ�� เป็​็นส่​่วนประกอบหลั​ักและเนื่​่�องจากสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ��เป็​็นที่​่�นิ​ิยมที่​่�นั​ักเรี​ียนจะ มาทั​ัศนศึ​ึกษา ทำำ�ให้​้ต้​้องมี​ีพื้​้�นที่​่�ที่​่�เป็​็นจุ​ุดรวมของนั​ักเรี​ียน เป็​็นพื้​้�นที่​่�ที่​่�เอาไว้​้รวมคน ทำำ�ให้​้โถงส่​่วนต้​้อนรั​ับมี​ีขนาดที่​่�ใหญ่​่เพื่​่�อเอาไว้​้รองรั​ับกลุ่​่�มนั​ักเรี​ียนที่​่�มาและโดยรอบ ยั​ังมี​ีการนำำ�เรื​ือเข้​้ามาเป็​็นส่​่วนหนึ่​่�งของพื้​้�นที่​่�โถงโครงการเพื่​่�อแสดงให้​้เห็​็นถึ​ึงความ สำำ�คั​ัญของการทำำ�ประมงภายในจั​ังหวั​ัดระยอง 114

ภายในอาคารจะมี​ีพื้​้น� ที่​่ร� องรั​ับกลุ่​่�มคนที่​่เ� ข้​้าชมโครงการที่​่ห� ลากหลาย และมี​ี ส่​่วนของห้​้องอบรมและห้​้องฉายภาพยนตร์​์ ๓ มิ​ิติ​ิ เป็​็นจุ​ุดที่​่ใ� ห้​้นั​ักเรี​ียนที่​่ม� าทั​ัศนศึ​ึกษาได้​้ เข้​้าไปนั่​่ง� ฟั​ังถึ​ึงเนื้​้อ� หาของโครงการที่​่ต้​้� องการจะสื่​่อ� ก่​่อนที่​่จ� ะเข้​้าไปรั​ับชมของจริ​ิง หรื​ือใช้​้ เป็​็นพื้​้�นที่​่�อบรมสำำ�หรั​ับกลุ่​่�มที่​่�มาสั​ัมมนาก็​็สามารถใช้​้พื้​้�นที่​่�ตรงนี้​้�เพื่​่�อการศึ​ึกษาและเรี​ียนรู้​้� ก่​่อนเข้​้าชมพื้​้น� ที่​่โ� ครงการ ส่​่วนจั​ัดแสดงที่​่� ๑ ระบบนิ​ิเวศจำำ�ลอง เป็​็นการจำำ�ลองระบบนิ​ิเวศที่​่�สำำ�คั​ัญ ของระยองคื​ือป่​่าพรุ​ุ พื้​้�นที่​่�ตรงนี้​้�จะเป็​็นการจำำ�ลองป่​่าพรุ​ุขึ้​้�นมาเพื่​่�อให้​้นั​ักท่​่องเที่​่�ยวได้​้ เข้​้าไปสั​ัมผั​ัสบรรยากาศของป่​่าพรุ​ุ และจะได้​้เห็​็นระบบนิ​ิเวศเล็​็กๆ ทั้​้�งต้​้นไม้​้ภายใน ป่​่าพรุ​ุ และสิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตที่​่�อาศั​ัยอยู่​่�ในบริ​ิเวณป่​่าพรุ​ุ รวมถึ​ึงมี​ีเส้​้นทางที่​่�ให้​้คนได้​้เดิ​ินศึ​ึกษา ธรรมชาติ​ิ และเป็​็นจุ​ุดเริ่​่�มต้​้นของการจั​ัดแสดงที่​่�สอดคล้​้องกั​ับเนื้​้�อหาการจั​ัดแสดงที่​่� แสดงให้​้เห็​็นถึ​ึงระบบนิ​ิเวศของป่​่าที่​่�อุ​ุดมสมบู​ูรณ์​์ก่​่อนจะถึ​ึงส่​่วนของทะเล

รู​ูปที่​่� ๖.๒๘ ภาพแสดงผั​ังบริ​ิเวณส่​่วนอาคาร

Key Plan

๑. จุ​ุดรั​ับ-ส่​่ง ๒. โถงอาคาร ๓. ที่​่�ขายบั​ัตรเข้​้าชมโครงการ ๔. พื้​้�นที่​่�ต้​้อนรั​ับ , สอบถามรายละเอี​ียด ๕. ที่​่ฝ� ากของ ๖. ห้​้องน้ำำ�� ๗. ห้​้องควบคุ​ุมระบบแอร์​์ของอาคาร ๘. ห้​้องงานระบบไฟ

๙. ห้​้องเครื่​่�องปั่​่�นไฟ ๑๐. ห้​้องงานระบบน้ำำ�� ๑๑. ห้​้องพยาบาล ๑๒. ห้​้องควบคุ​ุมกล้​้องวงจรปิ​ิด ๑๓. ห้​้องอบรม , ห้​้องฉายภาพยนตร์​์ ๓ มิ​ิติ​ิ ๑๔. ห้​้องเก็​็บอุ​ุปกรณ์​์จั​ัดแสดง ๑๕. ส่​่วนจั​ัดแสดงโซนที่​่� ๑ ระบบนิ​ิเวศจำำ�ลอง(ป่​่าพรุ​ุ) ๑๖. บั​ันไดหนี​ีไฟ

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

รู​ูปที่​่� ๖.๒๙ ภาพแสดงบรรยากาศพื้​้�นที่​่�จุ​ุดรั​ับ-ส่​่ง Location

115

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

Location

116

รู​ูปที่​่� ๖.๓๐ ภาพแสดงบรรยากาศ พื้​้�นที่​่�บริ​ิเวณทางเข้​้าหน้​้าอาคาร

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

Location

รู​ูปที่​่� ๖.๓๑ ภาพแสดงบรรยากาศพื้​้�นที่​่�ส่​่วนโถงต้​้อนรั​ับ

117

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

10

5 ๑

2

3

9

4

7

8

6

Key Plan การออกแบบพื้​้�นที่​่�ร้​้านอาหารเป็​็นการออกแบบที่​่�เน้​้นบรรยากาศภายในร้​้าน เพราะเป็​็นร้​้านอาหารที่​่�มี​ีส่​่วนจั​ัดแสดงสั​ัตว์​์น้ำำ��ให้​้ได้​้ชมระหว่​่างรั​ับประทานอาหารด้​้วย ลั​ักษณะของพื้​้�นที่​่�ทำำ�ให้​้ระยะการจั​ัดโต๊​๊ะภายในต้​้องมี​ีระยะที่​่�สามารถมองเห็​็นส่​่วนจั​ัด แสดงได้​้ดี​ีและเห็​็นจากทุ​ุกมุ​ุมมองภายในพื้​้�นที่​่�

งานระบบยั​ังชี​ีพสั​ัตว์​์ เนื่​่�องจากส่​่วนจั​ัดแสดงนี้​้�เป็​็นปะการั​ังส่​่วนมากทำำ�ให้​้พื้​้�นที่​่� พยาบาลสั​ัตว์​์และพื้​้�นที่​่�งานระบบยั​ังชี​ีพจะมี​ีขนาดที่​่�เล็กกว่​่าส่​่วน Big tank และขนาด ของบ่​่อที่​่�เล็​็กกว่​่าทำำ�ให้​้พื้​้�นที่​่�งานระบบก็​็จะเล็​็กลงตามไปด้​้วย

๑. พื้​้�นที่​่�งานระบบยั​ังชี​ีพ ๒. ห้​้องช่​่าง ๓. ห้​้องเครื่​่�องปั่​่�นไฟ ๔. ห้​้องงานระบบไฟ ๕. บั​ันไดหนี​ีไป ๖. ร้​้านอาหาร ๗. บ่​่อแสดงปะการั​ังและปลาในแนวปะการั​ัง ๘. ห้​้องครั​ัว , ห้​้องเก็​็บความเย็​็น ๙. ห้​้องน้ำำ�� ๑๐. ที่​่�พั​ักฟื้​้�น,พยาบาลสั​ัตว์​์

118

รู​ูปที่​่� ๖.๓๒ ภาพแสดงผั​ังบริ​ิเวณส่​่วนร้​้านอาหาร

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

Location

รู​ูปที่​่� ๖.๓๓ ภาพแสดงบรรยากาศพื้​้�นที่​่ส่� ่วนร้​้านอาหาร

119

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๑

4

3 5 2

6

รู​ูปที่​่� ๖.๓๔ ภาพแสดงผั​ังบริ​ิเวณส่​่วนพื้​้น� ที่​่�

การออกแบบพื้​้�นที่​่�สาธารณะเป็​็นการออกแบบที่​่�เชื่​่�อมโยงพื้​้�นที่​่�โดยรอบเข้​้าหา กั​ันและให้​้จุ​ุดนี้​้�เป็​็นจุ​ุดศู​ูนย์​์กลางของกลุ่​่�มคน ทั้​้�งนั​ักท่​่องเที่​่�ยว นั​ักเรี​ียน คนในชุ​ุมชน ชาวประมง โดยใช้​้พื้​้�นที่​่�สาธารณะตรงนี้​้�เป็​็นจุ​ุดรวมกิ​ิจกรรมภายในโครงการ ทั้​้�งลาน กิ​ิจกรรมและส่​่วนจั​ัดแสดงการทำำ�ประมงพื้​้�นถิ่​่�น และยั​ังเป็​็นจุ​ุดที่​่�คนในชุ​ุมชนมาพบปะ สั​ังสรรค์​์ ออกกำำ�ลั​ังกาย และยั​ังสามารถเพิ่​่�มโอกาสในการประกอบอาชี​ีพของคนใน ชุ​ุมชนได้​้ ทั้​้�งการนำำ�ของในชุ​ุมชนมาขาย การเผยแพร่​่วั​ัฒนธรรม การเล่​่าเรื่​่�องราววิ​ิถี​ี ชี​ีวิ​ิตในพื้​้�นที่​่�โครงการ และยั​ังสามารถเปิ​ิดให้​้เป็​็นพื้​้�นที่​่�ตลาดที่​่�คนในชุ​ุมชนมาขายของ หรื​ือผลผลิ​ิตในชุ​ุมชนรวมถึ​ึงปลาที่​่�ชาวประมงออกเรื​ือไปหามาด้​้วย 120

พื้​้�นที่​่กั� ักเก็​็บน้ำำ��สามารถเก็​็บได้​้หลายแบบ เช่​่น การเก็​็บใแท้​้นงค์​์น้ำำ�� การเก็​็บ เป็​็นอ่​่างเก็​็บน้ำำ�� ทั้​้�งกลางแจ้​้งและในร่​่ม แต่​่พื้​้�นที่​่�โครงการมี​ีการเชื่​่�อมโยงโดยเปิ​ิดพื้​้�นที่​่� ตรงกลางระหว่​่าง ๒ ส่​่วน (Learning area , Public area) เพื่​่�อเชื่​่�อมโยงบ้​้านชาว ประมงกั​ับพื้​้�นที่​่จ� อดเรื​ือประมงทำำ�ให้​้บริ​ิเวณตรงกลางของอาคารมี​ีพื้​้�นที่​่�กว้​้างขนาดใหญ่​่ จึ​ึงออกแบบพื้​้�นที่​่�บริ​ิเวณนี้​้�เป็​็นพื่​่�นที่​่�กั​ักเก็​็บน้ำำ�� ซึ่​่�งสามารถใช้​้ประโยชน์​์ได้​้หลายอย่​่าง ทั้​้�ง การกั​ักเก็​็บน้ำำ�� การเปลี่​่�ยนผ่​่านพื้​้�นที่​่� เพิ่​่�มความเย็​็นในพื้​้�นที่​่�โครงการ รวมถึ​ึงความ สวยงามภายในโครงการ และยั​ังสามารถเพิ่​่�มกิ​ิจกรรมเข้​้าไปในส่​่วนนี้​้�ได้​้ ทั้​้�งการพายเรื​ือ และการจั​ัดแสดงเรื​ือประมง

Key Plan ๑. พื้​้�นที่​่�เก็​็บน้ำำ�� กลางแจ้​้ง ๒. ส่​่วนจั​ัดแสดงประมงพื้​้�นถิ่​่�น ๓. ลานกิ​ิจกรรม ๔. สวนสาธารณะ ๕. ท่​่าเรื​ือ ๖. ที่​่จ� อดเรื​ือประมงพื้​้�นถิ่​่�น

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

Location

รู​ูปที่​่� ๖.๓๕ ภาพแสดงบรรยากาศบริ​ิเวณพื้​้�นที่​่ส่� ่วนสาธารณะ

121

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

Location

122

รู​ูปที่​่� ๖.๓๖ ภาพแสดงบรรยากาศบริ​ิเวณพื้​้�นที่​่ส่� ่วนสาธารณะ

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

รู​ูปที่​่� ๖.๓๗ ภาพแสดงผั​ังชั้​้�น ๒ 123

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ทางเดิ​ินภายในอาคาร

รู​ูปที่​่� ๖.๓๘ ภาพแสดงทางเดิ​ินภายในอาคาร

124

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

4 3

2 ๑

รู​ูปที่​่� ๖.๓๙ ภาพแสดงผั​ังส่​่วนสำำ�นั​ักงานชั้​้�น ๒

Key Plan ๑. พื้​้�นที่​่�ต้​้อนรั​ับชั้​้�น ๒ ๒. พื้​้�นที่​่�งานระบบยั​ังชี​ีพ ๓. พื้​้�นที่​่�สำำ�นั​ักงาน (แบ่​่งตามฝ่​่าย) ๔. ลิ​ิฟต์​์ service , บั​ันไดหนี​ีไฟ

125

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ระบบนิเวศจำำาลอง 10-15 นาที่​่

ส้ตว์น�ำาในระยอง 5-10 นาที่​่ ส่​่วนจั​ัดแสดงที่​่� ๑ ระบบนิ​ิเวศจำำ�ลอง เป็​็นการจำำ�ลองระบบนิ​ิเวศที่​่�สำำ�คั​ัญของ ระยองคื​ือป่​่าพรุ​ุ พื้​้�นที่​่�ตรงนี้​้�จะเป็​็นการจำำ�ลองป่​่าพรุ​ุขึ้​้�นมาเพื่​่�อให้​้นั​ักท่​่องเที่​่�ยวได้​้เข้​้าไป สั​ัมผั​ัสบรรยากาศของป่​่าพรุ​ุ และจะได้​้เห็​็นระบบนิ​ิเวศเล็​็กๆ ทั้​้�งต้​้นไม้​้ภายในป่​่าพรุ​ุ และ สิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตที่​่�อาศั​ัยอยู่​่�ในบริ​ิเวณป่​่าพรุ​ุ รวมถึ​ึงมี​ีเส้​้นทางที่​่�ให้​้ผู้​้�ชมได้​้เดิ​ินศึ​ึกษาธรรมชาติ​ิ และเป็​็นจุ​ุดเริ่​่�มต้​้นของการจั​ัดแสดงที่​่�สอดคล้​้องกั​ับเนื้​้�อหาการจั​ัดแสดงที่​่�แสดงให้​้เห็​็น ถึ​ึงระบบนิ​ิเวศของป่​่าที่​่�อุ​ุดมสมบู​ูรณ์​์ก่​่อนจะถึ​ึงส่​่วนของทะเล ส่​่วนจั​ัดแสดงที่​่� ๒ สั​ัตว์​์น้ำำ��ในจั​ังหวั​ัดระยอง เป็​็นการจั​ัดแสดงที่​่�เน้​้นเกี่​่�ยวกั​ับ ปลาที่​่�หาได้​้มากในระยองและเป็​็นปลาเศรษฐกิ​ิจของระยองการออกแบบพื้​้�นที่​่�จั​ัดแสดง จะมี​ีการนำำ�ตู้​้�จั​ัดแสดงที่​่�มี​ีหลายขนาดเพื่​่�อเพิ่​่�มความน่​่าสนใจที​ีละจุ​ุดและมี​ีการเปิ​ิดให้​้ เห็​็นปลาใน Big tank บางส่​่วนเพื่​่�อเพิ่​่�มความน่​่าตื่​่�นเต้​้นให้​้กั​ับการเข้​้าถึ​ึงในแต่​่ละส่​่วน126

ระบบนิ​ิเวศจำำ�ลอง จะมี​ีลั​ักษณะตู้​้�จั​ัดแสดงที่​่�มี​ีรู​ูปทรงและการวางที่​่�แตกต่​่างกั​ันออกไปและใน บริ​ิเวณนี้​้�ยั​ังมี​ีทางเดิ​ินกระจกเอาไว้​้เพื่​่�อเพิ่​่�มความน่​่าตื่​่�นเต้​้นให้​้กั​ับการเข้​้าชมใน พื้​้�นที่​่�ส่​่วนต่​่างๆ

รู​ูปที่​่� ๖.๔๐ ภาพแสดงผั​ังส่​่วนจั​ัดแสดงปลาในระยอง

งานระบบยั​ังชี​ีพสั​ัตว์​์ เป็​็นส่​่วนที่​่�อยู่​่�ด้​้านหลั​ังพื้​้�นที่​่�การจั​ัดแสดงซึ่​่�งจะ ประกอบได้​้งานส่​่วนงานระบบแยกคนละตู้​้� และมี​ีพื้​้�นที่​่�ที่​่�กว้​้างพอที่​่�จะสามารถ service ปลาที่​่�จั​ัดแสดงได้​้ ส่​่วนมากจะมี​ีระยะประมาณ ๒-๓ เมตร เพื่​่�อให้​้วาง งานระบบได้​้และยั​ังมี​ีทางเดิ​ินสำำ�หรั​ับผู้​้�ดู​ูแล โดยส่​่วนมากจะอยู่​่�ต่​่างระดั​ับกั​ับ บ่​่อหรื​ือมี​ีบั​ันไดที่​่�สามารถขึ้​้�นไปยั​ังด้​้านบนของตู้​้�จั​ัดแสดงได้​้ ทางเดิ​ินภายในอาคาร

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

Location

รู​ูปที่​่� ๖.๔๑ ภาพแสดงบรรยากาศพื้​้�นที่​่�ส่​่วนจั​ัดแสดงสั​ัตว์น้ำ์ ำ��ในระยอง

127

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

Location

128

รู​ูปที่​่� ๖.๔๒ ภาพแสดงบรรยากาศพื้​้�นที่​่�ส่​่วนจั​ัดแสดงสั​ัตว์น้ำ์ ำ��ในระยอง

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

Location

รู​ูปที่​่� ๖.๔๓ ภาพแสดงบรรยากาศพื้​้�นที่​่�ส่​่วนจั​ัดแสดงสั​ัตว์น้ำ์ ำ��ในระยอง

129

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ส้ตว์น�ำาในอาวไทย 15-20 นาที่​่ รู​ูปที่​่� ๖.๔๔ ภาพแสดงผั​ังส่​่วนจั​ัดแสดงปลาในอ่​่าวไทย

ส่​่วนจั​ัดแสดงที่​่� ๓ สั​ัตว์​์น้ำำ��ในอ่​่าวไทย เป็​็นการออกแบบที่​่มี​ีลั � ักษณะตู้​้�และการ จั​ัดวางผั​ังที่​่�หลากหลาย มี​ีส่​่วนจั​ัดแสดงห้​้องวิ​ิจั​ัย เป็​็นการโชว์​์พื้​้�นที่​่�ทำ�ำ งานของนั​ักวิ​ิจั​ัย และผู้�เ้ ชี่​่�ยวชาญ เป็​็นพื้​้�นที่​่�ที่สร้​้ ่� างความน่​่าสนใจและดึ​ึงดู​ูดนั​ักท่​่องเที่​่�ยวให้​้แวะชมการ จั​ัดการของห้​้องวิ​ิจั​ัย

130

ทางเดิ​ินภายในอาคาร

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

Location

รู​ูปที่​่� ๖.๔๕ ภาพแสดงบรรยากาศพื้​้�นที่​่�ส่​่วนจั​ัดแสดงสั​ัตว์น้ำ์ ำ��ในอ่​่าวไทย

131

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

Location

132

รู​ูปที่​่� ๖.๔๖ ภาพแสดงบรรยากาศพื้​้�นที่​่�ส่​่วนจั​ัดแสดงสั​ัตว์น้ำ์ ำ��ในอ่​่าวไทย

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

Location

รู​ูปที่​่� ๖.๔๗ ภาพแสดงบรรยากาศพื้​้�นที่​่�ส่​่วนจั​ัดแสดงกราฟิ​ิกทะเล (การเปลี่​่�ยนผ่​่านพื้​้�นที่​่�)

133

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

PLAY SPACE 15-20 นาที่​่ รู​ูปที่​่� ๖.๔๘ ภาพแสดงผั​ังส่​่วนพื้​้�นที่​่�เล่​่น

ส่​่วนจั​ัดแสดงที่​่� ๔ Play Space พื้​้�นที่​่�รวบรวมกิ​ิจกรรมภายในส่​่วนจั​ัดแสดง ทั้​้�ง Touch Pool , KID’S Lap , วาดรู​ูปแสกนขึ้​้�นจอ LED รวมถึ​ึงยั​ังเป็​็นจุ​ุดแวะพั​ัก ระหว่​่างการชม พื้​้�นที่​่�บรเิ​ิวณนี้​้�ต้​้องการบรรยากาศที่​่�สนุ​ุก และต้​้องเป็​็นจุ​ุดที่​่ส� ามารถ รองรั​ับนั​ักท่​่องเที่​่�ยวได้​้เป็​็นจำำ�นวนมาก เพราะจะเป็​็นจุ​ุดที่​่มี​ี� การแวะพั​ักและใช้​้เวลาใน บริ​ิเวณนี้​้�นาน รวมถึ​ึงยั​ังเป็​็นบริ​ิเวณที่​่�มี​ีการให้​้ความรู้​้�ประกอบกั​ับการเล่​่นไปพร้​้อมๆกั​ัน ทำำ�ให้​้นั​ักเรี​ียนและเด็​็กๆสามารถเข้​้าใจได้​้ง่​่ายขึ้​้�นผ่​่านการเล่​่น การสั​ัมผั​ัส การทดลองทำำ� ด้​้วยตนเองและบรรยากาศก็​็เป็​็นส่​่วนสร้​้างเสริ​ิมการเรี​ียนรู้​้�ที่​่�ดี​ี

134

ทางเดิ​ินภายในอาคาร

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

Location

รู​ูปที่​่� ๖.๔๙ ภาพแสดงบรรยากาศพื้​้�นที่​่ส่� ่วนจั​ัดแสดงปะการั​ัง

135

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

Location

136

รู​ูปที่​่� ๖.๕๐ ภาพแสดงบรรยากาศพื้​้�นที่​่�เล่​่น

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

Location

รู​ูปที่​่� ๖.๕๑ ภาพแสดงบรรยากาศพื้​้�นที่​่�เล่​่น

137

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

รู​ูปที่​่� ๖.๕๒ ภาพแสดงผั​ังชั้​้�น ๓ 138

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ทางเดิ​ินภายในอาคาร

รู​ูปที่​่� ๖.๕๓ ภาพแสดงทางเดิ​ินภายในอาคาร

139

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ส้ตว์น�ำาในอ้นดาม้น 15-20 นาที่​่

สีส้นแหงทองทะเล 15-20 นาที่​่ รู​ูปที่​่� ๖.๕๔ ภาพแสดงผั​ังส่​่วนสี​ีสั​ันแห่​่งท้​้องทะเล

ส่​่วนจั​ัดแสดงที่​่� ๕ สี​ีสั​ันแห่​่งท้​้องทะเล เป็​็นพื้​้น� ที่​่ก� ารจั​ัดแสดงที่​่เ� น้​้นถึ​ึงสี​ีสั​ันที่​่เ� กิ​ิด ขึ้​้น� ภายในท้​้องทะเล และลั​ักษณะการจั​ัดผั​ังจั​ัดแสดงก็​็จะมี​ีลั​ักษณะของตู้​้ที่� ห�่ ลากหลาย มี​ี จุ​ุดที่​่จั� ดั แสดงแมงกระพรุ​ุนและมี​ีการนำำ�ไฟเข้​้ามาจั​ัดแสดงด้​้วย ทำำ�ให้​้เพิ่​่ม� สี​ีสั​ันภายในพื้​้น� ที่​่� ได้​้มากกว่​่าเดิ​ิม รวมถึ​ึงระยะในการมองตู้​้จั� ดั แสดงมี​ีระยะที่​่เ� หมาะสมกั​ับการชม และทาง เดิ​ินภายในบ่​่อที่​่มี​ี� ความน่​่าตื่​่น� เต้​้นเพราะการเป็​็นการลงบั​ันไดเลื่​่อ� น ภายในอุ​ุโมงค์​์ ทำำ�ให้​้ การสั​ัญจรภายในบ่​่อจะไม่​่แออั​ัดมาก และลดปั​ัญหาการอยู่​่�ในอุ​ุโมงค์​์นานเกิ​ินไป ทางเดิ​ินภายในอาคาร 140

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

รู​ูปที่​่� ๖.๕๕ ภาพแสดงบรรยากาศพื้​้�นที่​่�ส่​่วนจั​ัดแสดงสี​ีสั​ันแห่​่งท้​้องทะเล Location

141

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

Location

142

รู​ูปที่​่� ๖.๕๖. ภาพแสดงบรรยากาศพื้​้�นที่​่�ส่​่วนจั​ัดแสดงสี​ีสั​ันแห่​่งท้​้องทะเล

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

รู​ูปที่​่� ๖.๕๗ ภาพแสดงผั​ังชั้​้�น ๔

143

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ทางเดิ​ินภายในอาคาร

รู​ูปที่​่� ๖.๕๘ ภาพแสดงทางเดิ​ินภายในอาคาร

144

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

Gallery Graphic 8-10 นาที่​่

ผลกระทบที่เกิดขั้ึ�น 8-10 นาที่​่ รู​ูปที่​่� ๖.๕๙ ภาพแสดงผั​ังส่​่วนผลกระทบที่​่�เกิ​ิดขึ้​้�น

ส่​่วนจั​ัดแสดงที่​่� ๖ ขยะ Sculpture เป็​็นการนำำ�ขยะที่​่�อยู่​่�ในท้​้องทะเลมาจั​ัด แสดงเป็​็น Sculpture เพื่​่�อให้​้ผู้​้�ชมได้​้ได้​้เดิ​ินผ่​่านการที่​่�มี​ีขยะลอยอยู่​่�บนหั​ัวของตั​ัวเอง และเป็​็นจุ​ุดเปลี่​่�ยนผ่​่านความรู้​้�สึ​ึกเพื่​่�อให้​้เข้​้าสู่​่�ส่​่วนจั​ัดแสดงผลกระทบที่​่�เกิ​ิดขึ้​้�น ซึ่�ง่ จุ​ุดที่​่� นำำ�ขยะมาจั​ัดแสดงนี้​้� จะมี​ีการให้​้ความรู้​้�ในการทิ้​้�งขยะที่​่�ถู​ูกต้​้อง รวมถึ​ึงมี​ีนิ​ิทรรศการ รู​ูปภาพขยะที่​่�อยู่​่�ในน้ำำ�� ว่​่ามี​ีผลกระทบอะไรบ้​้าง

ทางเดิ​ินภายในอาคาร

ส่​่วนจั​ัดแสดงที่​่� ๗ ผลกระทบที่​่�เกิ​ิดขึ้​้�น เป็​็นพื้​้�นที่​่�ที่​่�จั​ัดแสดงผลกระทบที่​่�เกิ​ิดขึั้​้��น จากการกระทำำ�ของมนุ​ุษย์​์ ทั้​้�งปะการั​ังฟอกขาว การทิ้​้�งขยะลงทะเล การไม่​่ดู​ูแลป่​่าไม้​้ อุ​ุณหภู​ูมิ​ิที่​่�เปลี่​่�ยน ภาวะโลกร้​้อน การปล่​่อยของเสี​ียสู่​่�แหล่​่งน้ำำ�ธรร � มชาติ​ิ และมี​ีการ จำำ�ลองถึ​ึงผลกระทบที่​่�เกิ​ิดขึ้​้�นภายในทะเล ถ้​้ามนุ​ุษย์​์ไม่​่เปลี่​่�ยนพฤติ​ิกรรม 145

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

Location

146

รู​ูปที่​่� ๖.๖๐ ภาพแสดงบรรยากาศพื้​้�นที่​่�ส่​่วนจั​ัดแสดงขยะ Sculpture

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

Location

รู​ูปที่​่� ๖.๖๑ ภาพแสดงบรรยากาศพื้​้�นที่​่�ส่​่วนจั​ัดแสดงผลกระทบที่​่�เกิ​ิดขึ้​้�น

147

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ส้ตว์หายาก 10-15 นาที่​่

มหาสมุทรโลก 20-25 นาที่​่ รู​ูปที่​่� ๖.๖๒ ภาพแสดงผั​ังส่​่วนสั​ัตว์​์หายากและมหาสมุ​ุทร

ส่​่วนจั​ัดแสดงที่​่� ๘ สั​ัตว์​์หายากเป็​็นส่​่วนจั​ัดแสดงสั​ัตว์​์ที่​่�ไม่​่สามารถ นำำ�มาจั​ัดแสดงในโครงการได้​้ เนื่​่�องจากเป็​็นสั​ัตว์​์สงวนหรื​ือเป็​็นสั​ัตว์​์ที่​่�หาได้​้ ยาก การจั​ัดแสดงสั​ัตว์​์ประเภทดั​ังกล่​่าวจึ​ึงเป็​็นการจั​ัดแสดงแบบจำำ�ลอง โดยการทำำ�เป็​็นรู​ูปปั้​้�นขนาดเท่​่าจริ​ิงนำำ�มาไว้​้ในส่​่วนจั​ัดแสดงและมี​ีจอ LED ขนาดใหญ่​่แสดงปลาที่​่�หายาก เพื่​่�อสร้​้างบรรยากาศในการรั​ับชม รวมถึ​ึงมี​ี การออกแบบพื้​้�นที่​่�โดยรอบให้​้เหมื​ือนตั​ัวผู้​้�ชมอยู่​่�ในมหาสมุ​ุทรที่​่�มี​ีปลาเหล่​่า นี้​้�ว่​่ายน้ำำ��อยู่​่�รายล้​้อมตั​ัว

ทางเดิ​ินภายในอาคาร 148

ส่​่วนจั​ัดแสดงที่​่� ๙ มหาสมุ​ุทรโลก เป็​็นการจั​ัดแสดงในส่​่วนของ Big Tank ซึ่�ง่ ภายในนั้​้�นจะประกอบไปด้​้วยปลาขนาดใหญ่​่ เช่​่น ปลาฉลามวาฬ ปลาโรนิ​ิน ปลาฉลาม เสื​ือกทราย ปลาเก๋​๋ายั​ักษ์​์ เป็​็นต้​้น จะเป็​็นการจั​ัดแสดงปลาที่​่�อยู่​่�ในมหาสมุ​ุทรอิ​ินเดี​ียและ แปซิ​ิฟิ​ิก โดยที่​่จ� ะมี​ีการใช้​้ตู้​้�ขนาดใหญ่​่นี้​้�ให้​้เป็​็นประโยชน์​์ในหลากหลายรู​ูปแบบ ทั้​้�งการ จั​ัดทำำ� Auditorium อุ​ุโมงค์​์ การลงไปดำำ�น้ำำ�� ล่​่องเรื​ือภายในบ่​่อ เป็​็นต้​้น

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

Location

รู​ูปที่​่� ๖.๖๓ ภาพแสดงบรรยากาศพื้​้�นที่​่�ส่​่วนจั​ัดแสดงสั​ัตว์​์หายาก

149

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

Location

150

รู​ูปที่​่� ๖.๖๔ ภาพแสดงบรรยากาศพื้​้�นที่​่�ส่​่วนจั​ัดแสดงมหาสมุ​ุทรโลก

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

มหาสัมุทิ้รโลิก 20-25 นาที่​่

รู​ูปที่​่� ๖.๖๕ ภาพแสดงผั​ังชั้​้�น ๓

ทางเดิ​ินภายในอาคาร 151

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

Location

152

รู​ูปที่​่� ๖.๖๖ ภาพแสดงบรรยากาศพื้​้�นที่​่�ส่​่วนจั​ัดแสดงมหาสมุ​ุทรโลก

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

Location

รู​ูปที่​่� ๖.๖๗ ภาพแสดงบรรยากาศพื้​้�นที่​่�ส่​่วนจั​ัดแสดงมหาสมุ​ุทรโลก (อุ​ุโมงค์​์)

153

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

Location

154

รู​ูปที่​่� ๖.๖๘ ภาพแสดงบรรยากาศพื้​้�นที่​่ส่� ่วนร้​้านขายของที่​่�ระลึ​ึก

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

รู​ูปที่​่� ๖.๖๙ ภาพแสดงผั​ังชั้​้�น ๕ งานระบบปากบ่​่อ

155

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

การเดิ​ินชมภายในโครงการเป็​็นการเดิ​ินชมแบบเป็​็นทางลาดขึ้​้�นไปเรื่​่�อยๆ ซึ่�ง่ เมื่​่�อได้​้เข้​้าไปอยู่​่�ด้​้านในแล้​้วจะไม่​่รู้​้�สึ​ึกถึ​ึงความลาด และเป็​็นทางลาดที่​่�เดิ​ินวนรอบแท้​้งค์​์ ใหญ่​่ ๒ แท้​้งค์​์ คื​ือ Big tank และ Coral reef tank และทางเดิ​ินก็​็จะวนอยู่​่�รอบแท้​้งค์​์นี้​้� เมื่​่�อนำำ�ทางลาดมาใช้​้ในการออกแบบพื้​้�นที่​่�จะทำำ�ให้​้ได้​้บรรยากาศการเดิ​ินชม ภายในโครงการที่​่�ตื่​่�นเต้​้น เพราะเวลาจะเดิ​ินผ่​่านไปที​ีละจุ​ุดก็​็จะไม่​่เห็​็นว่​่าทางข้​้างหน้​้า เป็​็นอย่​่างไร หรื​ือส่​่วนจั​ัดแสดงที่​่�อยู่​่�ด้​้านหน้​้ามี​ีการจั​ัดแสดงอะไร ประกอบกั​ับการ ออกแบบส่​่วนจั​ัดแสดงให้​้น่​่าตื่​่�นเต้​้นโดยที่​่�เปิ​ิดให้​้เห็​็นส่​่วนของ Big tank อย่​่างละนิ​ิด ทำำ�ให้​้การเดิ​ินผ่​่านไปมี​ีสิ่​่�งที่​่�ทำำ�ให้​้ตื่​่�นเต้​้นได้​้ตลอดทาง

รู​ูปที่​่� ๖.๗๐ ภาพแสดงทางเดิ​ินภายในโครงการ 156

การเล่​่าเรื่​่�องราวและเนื้​้�อหาการจั​ัดแสดงที่​่ต้� ้องการเน้​้นย้ำำ��ถึ​ึงการเชื่​่�อมโยงและ แสดงความต่​่อเนื่​่�องของพื้​้�นที่​่�ทั้​้�งในส่​่วนเนื้​้�อหาที่​่�จะแสดงความต่​่อเนื่​่�องของระบบนิ​ิเวศ ตั้​้�งแต่​่ป่​่าไม้​้ไปจนถึ​ึงมหาสมุ​ุทรโลก การวางผั​ังและทางเดิ​ินก็​็จะต้​้องเป็​็นทางเดิ​ินที่​่�ต่​่อ เนื่​่�องและเชื่ิ​ิ�อมต่​่อไปตั้​้�งแต่​่ทางเข้​้าไปจนทางออก

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๑. รู​ูปตั​ัดอาคาร (ด้​้านที่​่� ๑)

๒. รู​ูปตั​ัดอาคาร (ด้​้านที่​่� ๒)

๓. รู​ูปตั​ัดอาคาร (ด้​้านที่​่� ๓)

รู​ูปที่​่� ๖.๗๑ ภาพแสดงรู​ูปตั​ัดอาคาร 157

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๑. รู​ูปด้​้านอาคาร (ด้​้านที่​่� ๑)

รู​ูปที่​่� ๖.๗๒ ภาพแสดงรู​ูปด้​้านอาคาร

158

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๒. รู​ูปด้​้านอาคาร (ด้​้านที่​่� ๒)

รู​ูปที่​่� ๖.๗๓ ภาพแสดงรู​ูปด้​้านอาคาร

159

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๓. รู​ูปด้​้านอาคาร (ด้​้านที่​่� ๓)

รู​ูปที่​่� ๖.๗๔ ภาพแสดงรู​ูปด้​้านอาคาร

160

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๔. รู​ูปด้​้านอาคาร (ด้​้านที่​่� ๔)

รู​ูปที่​่� ๖.๗๕ ภาพแสดงรู​ูปด้​้านอาคาร

161

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

งานระบบน้ำำ��

ที่​่อส่งน�ำา สาธารูณะ มิเตื่อรู์น�ำา

Pump Pump

Water tank, Pump , Fine tank (Under Ground) รู​ูปที่​่� ๖.๗๖ ภาพแสดงงานระบบน้ำำ��

งานระบบน้ำำ��ภายในโครงการเป็​็นการกั​ับน้ำำ�� ไว้​้ยั​ังแท้​้งค์​์ใต้​้ดิ​ิน ซึ่​่�งจะประกอบ ไปด้​้วยแท้​้งค์​์น้ำำ��และแท้​้งค์​์สำำ�หรั​ับน้ำำ��ดั​ับเพลิ​ิง และการแจกจ่​่ายจะจ่​่ายไปตามแนวท่​่อ ไปตามพื้​้�นที่​่�ที่​่�ตั้​้�งการใช้​้น้ำำ��และมี​ีการติ​ิดตั้​้�งปั๊​๊�มน้ำำ��เพื่​่�อส่​่งน้ำำ��ไปตามจุ​ุดต่​่างๆในโครงการ ตำำ� แหน่​่ ง ที่​่� ว างแท๊​๊ ง ค์​์ น้ำำ�� ใต้​้ ดิ​ิ น จะสามารถเข้​้ า ถึ​ึ ง ได้​้ จ ากส่​่ ว นงานระบบอาคารและ สามารถลงไปที่​่�บริ​ิเวณแท้​้งค์​์น้ำำ��ได้​้

162

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

งานระบบน้ำำ��ทิ้​้�ง

Water treatment (Under Ground) ที่​่อรูะบายน�ำา สาธารูณะ

บ่อพักน�ำา

ถึังดักไขมัน รู​ูปที่​่� ๖.๗๗ ภาพแสดงงานระบบน้ำำ��ทิ้​้�ง

งานระบบน้ำำ�ทิ้​้ � �งภายในโครงการจะต่​่อท่​่อออกมาที่​่�บริ​ิเวณ Water treatment และในส่​่วนที่​่�มี​ีท่​่อน้ำำ��ทิ้​้�งก็​็จะมี​ีถั​ังดั​ักไขมั​ันก่​่อนจะไปถึ​ึงยั​ังตั​ัวบ่​่อพั​ักน้ำำ��และนำำ�ไปบำำ�บั​ัด หลั​ังจากนั้​้�นก็​็ปล่​่อยลงท่​่อระบายน้ำำ��สาธารณะ ตำำ�แหน่​่งที่​่�วางส่​่วนบำำ�บั​ัดน้ำำ��จะอยู่​่� บริ​ิเวณด้​้านข้​้างส่​่วนงานระบบยั​ังชี​ีพ เพราะเป็​็นจุ​ุดที่​่รถ � ขนาดใหญ่​่สามารถเข้​้าถึ​ึงได้​้

163

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

งานระบบไฟฟ้​้า

Main board

ไฟจัากการู ไฟฟ้า

Main board

Main board

รู​ูปที่​่� ๖.๗๘. ภาพแสดงงานระบบไฟฟ้​้า

งานระบบไฟฟ้​้าภายในโครงการต่​่อสายตรงมาจากการไฟฟ้​้าและต่​่อมายั​ังที่​่� ห้​้องควบคุ​ุมหลั​ักของโครงการ และกระจายไปตามส่​่วนต่​่างๆภายในโครงการ

ภาพแสดงงานระบบไฟฟ้​้า ที่​่�มา : I YTIMG , ๒๕๕๘ , https://i.ytimg.com/vi/9XvBzV5iVKA/maxresdefault/ 164

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

งานระบบปรั​ับอากาศ

ตื่ำาแหน่งวางคอยล์รู้อน ตื่ำาแหน่งวางคอยล์รู้อน

ตื่ำาแหน่งห้องควบคุม แอรู์รูะบบ VRF ตื่ำาแหน่งห้องควบคุม แอรู์รูะบบ VRF

ตื่ำาแหน่งห้องควบคุม แอรู์รูะบบ VRF

ตื่ำาแหน่งห้องควบคุม แอรู์รูะบบ VRF

รู​ูปที่​่� ๖.๗๙ ภาพแสดงงานระบบปรั​ับอากาศ VRF

งานระบบปรั​ับอากาศภายในโครงการเป็​็นระบบ VRF ระบบปรั​ับอากาศที่​่� Condensing Unit (คอยล์​์ร้​้อน ตั​ัวที่​่�มี​ีคอมเพรสเซอร์​์อยู่​่�ข้​้างใน) ๑ ชุ​ุด สามารถเชื่​่�อม ต่​่อกั​ับ Indoor Unit (คอยล์​์เย็​็น หรื​ือ แฟนคอยล์​์) ได้​้มากกว่​่า ๖๐ ตั​ัวโดยผ่​่านการ ควบคุ​ุมที่​่�จุ​ุดเดี​ียว

ภาพแสดงงานระบบปรั​ับอากาศ VRF ที่​่�มา : T.T. AIR ENGINEERING , ๒๕๖๑ , https://www.xn--12cla8djn4bmafbb8frb5ehb5hvhwa3s.com/catalog/item/%E0%B8%A3%E0% B8%B0%E0%B8%9A%E0%B8%9A-VRF-Variable-Refrigerant-Flow-7MgEcCO 165

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ตำำ�แหน่​่งบั​ันไดภายในอาคาร

60 เมตื่รู

บันได Service บันไดหน่ไฟ บันไดสำานักงาน

รู​ูปที่​่� ๖.๘๐ ภาพแสดงตำำ�แหน่​่งบั​ันไดหนี​ีไฟ

ตำำ�แหน่​่งบั​ันไดหนี​ีไฟภายในโครงการจะมี​ีการจั​ัดวางตำำ�แหน่​่งที่​่ร� ะยะห่​่าง ๖๐ เมตร เพราะเป็​็นข้​้อกฎหมายอาคารขนาดใหญ่​่ และจะตั้​้ง� อยู่​่�ในบริ​ิเวณที่​่เ� ชื่​่อ� มต่​่อกั​ับส่​่วน จั​ัดแสดงหรื​ือส่​่วนที่​่มี​ีนั � กั ท่​่องเที่​่ย� วอยู่​่� เพื่​่อ� ให้​้สามารถใช้​้ทางหนี​ีไฟได้​้สะดวกและรวดเร็​็ว

166

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ตำำ�แหน่​่งลิ​ิฟต์​์ภายในอาคาร

ลิฟตื่์ที่ั�วไป ลิฟตื่์ Service

รู​ูปที่​่� ๖.๘๑ ภาพแสดงตำำ�แหน่​่งลิ​ิฟต์​์

ตำำ�แหน่​่งลิ​ิฟต์​์ภายในโครงการจะมี​ีอยู่​่� ๒ ประภท คื​ือ ลิ​ิฟต์​์ทั่​่�วไปและลิ​ิฟต์​์ Service ลิ​ิฟต์​์ทั่​่�วไปจะอยู่​่�ในตำำ�แหน่​่งสำำ�นั​ักงานและบริ​ิเวณโถงของโครงการ ส่​่วนลิ​ิฟต์​์ Service จะอยู่​่�ในตำำ�แหน่​่งงานระบบยั​ังชี​ีพ ๒ ส่​่วนคื​ือ Big tank และ Coral reef tank

167

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

งานระบบดั​ับเพลิ​ิง

ห้องควบคุมรูะบบดับเพลิง

บันไดหน่ไฟ ถึังดับเพลิง,กรูิ�งเตื่้อนภัย,ป้ายที่างหน่ไฟ ลิฟตื่์ดับเพลิง อุปกรณ์ตรวจจับควันไฟ, อุปกรณ์ส�งั ฉีดสารดับเพลิงแบบอัตโนมัต

จัุดรูวมพล

ที่างรูถึดับเพลิง 6 เมตื่รู

รู​ูปที่​่� ๖.๘๒ ภาพแสดงงานระบบดั​ับเพลิ​ิง

งานระบบดั​ับเพลิ​ิงอาคาร จะประกอบไปด้​้วย บั​ันไดหนี​ีไฟ ถั​ังดั​ับเพลิ​ิง กริ่​่ง� เตื​ือน ภั​ัย ป้​้ายทางหนี​ีไฟ ลิ​ิฟต์​์ดับั เพลิ​ิง อุ​ุปกรณ์​์ตรวจจั​ับควั​ันไฟและอุ​ุปกรณ์​์ดับั เพลิ​ิงอั​ัตโนมั​ัติ​ิ จุ​ุดรวมพล ทางรถดั​ับเพลิ​ิง ซึ่​่ง� ลั​ักษณะอาคารเป็​็นอาคารขนาดใหญ่​่ ทำำ�ให้​้ระบบดั​ับเพลิ​ิง จะต้​้องครอบคลุ​ุมทั้​้ง� อาคาร และเป็​็นการดั​ับเพลิ​ิงที่​่อั� ตั โนมั​ัติสั่​่ิ ง� การโดยห้​้องควบคุ​ุม ซึ่​่ง� ตำำ�แหน่​่งห้​้องควบคุ​ุมจะตั้​้ง� อยู่​่�ภายในอาคารบริ​ิเวณส่​่วนงานระบบอาคาร ทำำ�ให้​้ง่า่ ยต่​่อการ จั​ัดการและใกล้​้กับั ลิ​ิฟต์​์ดับั เพลิ​ิงและบั​ันไดหนี​ีไฟ

168

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

งานระบบบำำ�บั​ัดน้ำำ�� (ระบบยั​ังชี​ีพ)

Pump

ที่​่� Stock น�ำา

Pump Pump

รู​ูปที่​่� ๖.๘๓ ภาพแสดงงานระบบบำำ�บั​ัดน้ำำ��

ระบบบำำ�บัดั น้ำำ�� โครงการสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สัตว์ ั น้ำ์ ��ำ สิ่​่ง� ที่​่สำ� �คั ำ ญ ั ที่​่สุ� ดุ คื​ือน้ำำ�� ที่​่นำ� �ำ มาใช้​้ ในแท้​้งค์​์ ซึ่​่ง� การนำำ�น้ำ�จ �ำ ากทะเลมาใช้​้ก็เ็ ป็​็นส่​่วนหนึ่​่ง� ในการยั​ังชี​ีพสั​ัตว์​์ ซึ่​่ง� การนำำ�น้ำ��ำ มาใช้​้ใน แท้​้งค์​์จะต้​้องมี​ีการบำำ�บัดั ก่​่อนนำำ�ไปใช้​้ดังั นี้​้� ถ้​้าพื้​้น� ที่​่โ� ครงการอยู่​่�ใกล้​้กับั ทะเล สามารถดู​ูดน้ำำ�� จากทะเลมากั​ักเก็​็บไว้​้ โดยการใช้​้ปั๊ม�๊ ดู​ูดน้ำำ�ขึ้​้ � น� มาและมากั​ักเก็​็บไว้​้บริ​ิเวณพื้​้น� ที่​่� Stock น้ำำ�� หลั​ั ง จากนั้​้�น ก็​็ ใช้​้ ปั๊�๊ม ดู​ู ด น้ำำ�� ไปบำำ�บั​ัด ที่​่�ส่​่ว นบำำ�บั​ัด น้ำำ�� ภายในระบบยั​ั ง ชี​ีพและเมื่​่�อ ผ่​่ า น กระบวนการบำำ�บัดั น้ำำ�� แล้​้วก็​็จะส่​่งน้ำำ�� ไปยั​ังแท้​้งค์​์ต่า่ งๆภายในโครงการ

169

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

การเคลื่​่�อนย้​้ายสั​ัตว์​์

รู​ูปที่​่� ๖.๘๔ ภาพแสดงการขนย้​้ายสั​ัตว์​์

เครนยกปลาเป็​็นส่​่วนประกอบในพื้​้น� ที่​่ร� ะบบยั​ังชี​ีพ ที่​่จ� ะเชื่​่อ� มระหว่​่างพื้​้น� ที่​่ส่� ว่ น งานระบบยั​ังชี​ีพและส่​่วนแท้​้งค์​์ เอาไว้​้ลำ�ำ เลี​ียงปลาขนาดใหญ่​่ ที่​่ไ� ม่​่สามารถขนได้​้เอง และ นำำ�ไปปล่​่อยไว้​้ในบริ​ิเวณห้​้องที่​่อ� ยู่​่�ในบ่​่อแต่​่ยังั ปิ​ิดประตู​ูไม่​่ให้​้ปลาสามารถออกไปได้​้ เป็​็นการ ปรั​ับอุ​ุหภู​ูมิขิ องสั​ัตว์ใ์ ห้​้ชินิ กั​ับน้ำำ�ก่ � อ่ นจะปล่​่อยไปภายในแท้​้งค์​์

รู​ูปที่​่� ๑..... ภาพแสดงเครนยกปลา ที่​่�มา : Sand Press , ๒๕๖๒ , https://www.send2press.com/wire/ati-innovates-for-the-new-york-aquarium-with-a-one-of-a-kind-shark-crane/ 170

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ระบบโครงสร้​้าง

ระบบโครงสร้​้างของตั​ัวอาคารจะเป็​็นโครงสร้​้างที่​่�รวมระหว่​่างผนั​ังรั​ับแรง (Shear Wall) กั​ับระบบเสาคาน ผนั​ังรั​ับแรงจะอยู่​่�ในส่​่วนของแท้​้งค์​์ในโครงการเพราะ ต้​้องรั​ับแรงทั้​้�งจากน้ำำ��และโครงสร้​้างในพื้​้�นที่​่�และส่​่วนไหนของแท้​้งค์​์ที่​่�เปิ​ิดให้​้ชมส่​่วนจั​ัด แสดงก็​็จะเป็​็นแผ่​่นอะคริ​ิลิ​ิคขนาดใหญ่​่และหนาตามการคำำ�นวณการรั​ับแรง ส่​่วนของพื้​้�นโครงการจะเป็​็นพื้​้�น Post Tension ทำำ�ให้​้การก่​่อสร้​้างมี​ีความ รวดเร็​็วและสามารถลดต้​้นทุ​ุนการก่​่อสร้​้างได้​้ สามารถจั​ัดแบ่​่งพื้​้�นที่​่�ใช้​้งานได้​้อย่​่างอิ​ิสระ ทำำ�ให้​้เหมาะสมกั​ับพื้​้�นที่​่�จั​ัดแสดงแบบเป็​็นทางลาดและมี​ีลั​ักษณะที่​่�โค้​้ง การใช้​้พื้​้�น Post Tension จะช่​่วยให้​้ความโค้​้งและทางลาดสม่ำำ��เสมอกั​ันและก่​่อสร้​้างได้​้รวดเร็​็วแข็​็งแรง และยั​ังเพิ่​่�มพื้​้�นที่​่�ระหว่​่างชั้​้�นเพราะไม่​่มี​ีคานเข้​้ามาเป็​็นส่​่วนหนึ่​่�งของโครงสร้​้าง ระบบโครงสร้​้างเสา-คาน จะอยู่​่�ในตำำ�แหน่​่งงานระบบยั​ังชี​ีพ เป็​็นส่​่วนที่​่�อยู่​่� ไกลจากแท้​้งค์​์และไม่​่จำำ�เป็​็นต้​้องเชื่​่�อมโครงสร้​้างกั​ัน ทำำ�ให้​้สามารถใช้​้ระบบเสาคาน ได้​้และง่​่ายต่​่อการบำำ�รุ​ุงรั​ักษาอาคารที่​่�เสื่​่�อมจากการโดนความเค็​็มกั​ัดกร่​่อนภายใน พื้​้�นที่​่�

รู​ูปที่​่� ๖.๘๕ ภาพแสดงระบบโครงสร้​้างอาคาร

Post Tension

เสา-คาน

Curtain Wall

ผนั​ังอาคารจะประกอบไปด้​้วยผนั​ังกระจก (Curtain Wall) จะอยู่​่�ในส่​่วน พื้​้�นที่​่�โถงต้​้อนรั​ับของอาคาร และผนั​ังของอาคารในส่​่วนจั​ัดแสดงจะเป็​็นผนั​ังคอนกรี​ีต และตกแต่​่งภายในให้​้เหมาะสมกั​ับเนื้​้�อหาการจั​ัดแสดง

Shear Wall

acrylic Wall

171

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

เปลื​ือกอาคาร

รู​ูปที่​่� ๖.๘๖ ภาพแสดงเปลื​ือกอาคาร

ความลาดโค้​้งต่​่อเนื่​่�องกั​ันของส่​่วนปิ​ิดล้​้อมอาคาร (เปลื​ือกอาคาร) เป็​็นผล จากลั​ักษณะของผั​ังอาคารที่​่�โค้​้งและทางเดิ​ินที่​่�ลาดชั​ันต่​่อเนื่​่�องทั้​้�งโครงการ อี​ีกทั้​้�ง ยั​ังแสดงถึ​ึงลั​ักษณะเฉพาะของพื้​้�นที่​่�โครงการซึ่​่�งห้​้อมล้​้อมด้​้วยภู​ูเขาและทะเล เส้​้น โค้​้งและส่​่วนเว้​้าโค้​้งของภู​ูเขาให้​้ความรู้​้�สึ​ึกเชื่​่​่� อมโยงและต่​่อเนื่​่​่��อง เส้​้นโค้​้งของคลื่​่�น ทะเลให้​้ความรู้​้�สึ​ึกไหลลื่​่�น ไม่​่มี​ีรู​ูปแบบตายตั​ัว เมื่​่�อนำำ�คุ​ุณลั​ักษณะดั​ังกล่​่าวมา ออกแบบจึ​ึงทำำ�ให้​้อาคารเมื่​่�อมองจากภายนอกจะให้​้ความรู้​้�สึ​ึกสบายๆ และมี​ีความ เป็​็นกั​ันเอง และทำำ�ให้​้อาคารมี​ีความกลมกลื​ืนกั​ับพื้​้�นที่​่�รอบๆ

172

เปลื​ือกอาคารที่​่�ออกแบบขั้​้�นสมบู​ูรณ์​์แล้​้วจะมี​ีลั​ักษณะที่​่�แบ่​่งออกเป็​็น ๒ ฝั่​่�งตามขนาดของแท้​้งค์​์ ซึ่​่�งบริ​ิเวณ Big Tank ด้​้วยขนาดของแท้​้งค์​์ทำำ�ให้​้บริ​ิเวณนี้​้�มี​ี ความสู​ู ง ที่​่� ม ากกว่​่ า แท้​้ ง ค์​์ ด้​้ า นหน้​้ า ทำำ� ให้​้ ก ารออกแบบเปลื​ือกอาคารจะเน้​้ น ที่​่� บริ​ิเวณส่​่วนด้​้านหลั​ังมากกว่​่า เพื่​่�อให้​้เป็​็นจุ​ุดเด่​่นในพื้​้�นที่​่� นำำ�เส้​้นโค้​้งมาประกบที​ี ละส่​่วน ต้​้องการเน้​้นพื้​้�นที่​่�ตรงไหนก็​็เพิ่​่�มส่​่วนโค้​้งที่​่�บริ​ิเวณนั้​้�น และค่​่อยๆลดทอน ความโค้​้งและการบิ​ิดของเปลื​ือกอาคารออกที่​่�บริ​ิเวณด้​้านหน้​้าโครงการ

พื้​้น� ที่​่ตร � งส่​่วนทางเข้​้าอาคารต้​้องการเน้​้นสายตาก็​็จะเน้​้นเส้​้นที่​่โ� ค้​้งและบิ​ิดไปขึ้​้น� ไปตรงบริ​ิเวณทางเข้​้า และยั​ังเป็​็นการเปิ​ิดมุ​ุมมองตรงทางเข้​้าให้​้มี​ีความรู้​้�สึกึ เชื้​้อ� เชิ​ิญและ สามารถเห็​็นบ้​้านชาวประมงที่​่อ� ยู่​่�อี​ีกฝั่ง�่ และเห็​็นภู​ูเขาที่​่อ� ยู่​่�ด้า้ นหลั​ังได้​้เช่​่นกั​ันและพื้​้น� ที่​่ด้� า้ น หลั​ังโครงการที่​่�มี​ีการยกสู​ูงขึ้​้�นเพื่​่�อเป็​็นการเน้​้นสายตาให้​้มี​ีความรู้​้�สึ​ึกถึ​ึงความไหลลื่​่�นและ ทำำ�ให้​้อาคารมี​ีระดั​ั​ับ� ที่​่ไ� ม่​่เท่​่ากั​ันเพื่​่อ� เพิ่​่ม� ความซ้ำำ�� ของเปลื​ือกอาคาร และยั​ังเป็​็นพื้​้น� ที่​่ส่� ว่ น งานระบบยั​ังชี​ีพที่​่�มี​ีการขนย้​้ายสั​ัตว์​์อยู่​่�ตลอดทำำ�ให้​้การยกสู​ูงขึ้​้�นเป็​็นการบั​ังมุ​ุมมองเวลา ทำำ�การขนย้​้ายสั​ัตว์​์

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ระบบโครงสร้​้างเปลื​ือกอาคาร

เปลื​ือกอาคารเป็​็นส่​่วนที่​่�มาปิ​ิดตั​ัวอาคารและสามารถออกแบบเปลื​ือกอาคาร ให้​้มี​ีลั​ักษณะที่​่�แตกต่​่างกั​ันไปตามแนวคิ​ิดและสั​ักษณะของพื้​้�นที่​่�และโครงการสถาน แสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ��จั​ังหวั​ัดระยองมี​ีการใช้​้เปลื​ือกอาคารแบบ Double-Skin Facade หรื​ือ ผนั​ังสองชั้​้�น คื​ือการกรุ​ุหรื​ือหุ้​้�มผนั​ังภายนอกอี​ีกชั้​้�นให้​้กั​ับอาคารโดยเว้​้นระยะออก จากผนั​ังภายในเล็​็กน้​้อย ซึ่​่�งก็​็มี​ีรู​ูปแบบที่​่�หลากหลายขึ้​้�นอยู่​่�กั​ับการออกแบบและวั​ัสดุ​ุที่​่� นำำ�มาใช้​้แต่​่ลั​ักษณะทั่​่�วไปคื​ือเป็​็นผนั​ังทึ​ึบสลั​ับโปร่​่งให้​้ประโยชน์​์ในการกรองแสงแดด ลดอุ​ุณหภู​ูมิ​ิ และสร้​้างความเป็​็นส่​่วนตั​ัว ทำำ�ให้​้เหมาะกั​ับการนำำ�มาใช้​้ในพื้​้�นที่​่�โครงการ เพราะต้​้องการความเป็​็นส่​่วนตั​ัวและต้​้องมี​ีผนั​ังปิ​ิดในบริ​ิเวณพื้​้�นที่​่�จั​ัดแสดง

ตำำ�แหน่​่งวางคอยล์​์ร้​้อน

พื้​้�นที่​่� Service ปากบ่​่อ

Big Tank

Auditorium

ระบบนิ​ิเวศจำำ�ลอง (ป่​่าดิ​ิบแล้​้ง) foundation

๒. Truss Support (Structure) เป็​็นส่​่วนของโครงสร้​้างที่​่�มารั​ับ Aluminum composite เป็​็นโครงเหล็​็ก Truss ที่​่� ดั​ัดโค้​้งตามเปลื​ือกของอาคาร เพื่​่�อรั​ับน้ำำ��หนั​ักและรั​ับความโค้​้งของเปลื​ือกอาคารได้​้รวม ถึ​ึงยั​ังทำำ�ได้​้เร็​็วและแข็​็งแรง

ระบบนิ​ิเวศจำำ�ลอง (ป่​่าพรุ​ุ) รู​ูปที่​่� ๖.๘๗ ภาพแสดงเปลื​ือกอาคาร

4

3

2

ระบบโครงสร้​้างเปลื​ือกอาคาร ประกอบไปด้​้วย ๔ ส่​่วน ๑. วั​ัสดุ​ุเปลื​ือกอาคาร ประกอบด้​้วย -Aluminium Composite เป็​็นส่​่วนนอกสุ​ุดเป็​็นส่​่วนเปลื​ือกของอาคารโดยวั​ัสดุ​ุที่​่�ใช้​้คื​ือ Aluminum composite เป็​็น Aluminum ที่​่�มี​ีลั​ักษณะโครงสร้​้างแบบแซนด์​์วิ​ิช ซึ่​่�งประกอบด้​้วย แผ่​่นประกบด้​้านบนและด้​้านล่​่างซึ่​่�งมี​ีความบางแต่​่มี​ีความแข็​็งแรงสู​ูงส่​่วนแกนกลาง เป็​็นวั​ัสดุ​ุอ่​่อน สำำ�หรั​ับแผ่​่นอลู​ูมิ​ิเนี​ียมคอมโพสิ​ิทนั้​้�นโดยทั่​่�วไปจะใช้​้แผ่​่นประกบเป็​็น แผ่​่นอลู​ูมิ​ิเนี​ียมบางประมาณ ๐.๑๕ - ๐.๕๐ มม. และแกนกลางเป็​็นโพลี​ีเอทิ​ิลี​ีนความ หนาแน่​่นต่ำำ�� ด้​้วยคุ​ุณสมบั​ัติ​ิที่​่�ทนการกั​ัดกร่​่อนได้​้ดี​ี ไม่​่เกิ​ิดสนิ​ิม และน้ำำ��หนั​ักเบา -ไม้​้ยางพารา เป็​็นส่​่วนหนึ่​่ง� ของเปลื​ือกอาคารโดยใช้​้ไม้​้ยางพารา เพราะเป็​็นไม้​้ที่มี​ี�่ อยู่​่�มากใน จั​ังหวั​ัดระยอง ซึ่​่ง� จะไปกอบด้​้วยแผ่​่นไม้​้ยางพาราและมี​ีเหล็​็กประกบยึ​ึดส่​่วนของไม้​้และ เชื่​่อ� มต่​่อกั​ับส่​่วนของโครงสร้​้าง Truss ด้​้วยความอ่​่อนและดั​ัดง่​่ายให้​้ให้​้ไม้​้ยางพาราเหมาะ สมกั​ับการนำำ�มาประกอบเปลื​ือกอาคารอี​ีกทั้​้ง� ยั​ังแข็​็งแรงทนทานและมี​ีลวดลายที่​่ส� วย

๓. Structure Support เป็​็นส่​่วนโครงสร้​้างที่​่�ยึ​ึดระหว่​่างเปลื​ือกอาคารกั​ับตั​ัวอาคาร จะเป็​็นเพลทเหล็​็กขนาด ใหญ่​่ที่​่�เชื่​่�อมต่​่อกั​ับโครงสร้​้างของอาคารมี​ีไว้​้เพื่​่�อยึ​ึดโครงสร้​้างกั​ับเปลื​ือกอาคารโดย เฉพาะความยาวและความหนาของเหล็​็กขึ้​้�นอยู่​่�กั​ับระยะของเปลื​ือกอาคารว่​่าอยู่​่�ใน ตำำ�แหน่​่งที่​่�ใกล้​้หรื​ือไกล เพื่​่�อความแข็​็งแรง ๔. Building Structure เป็​็นส่​่วนโครงสร้​้างของอาคารที่​่�มี​ีหน้​้าที่​่�รั​ับแรงจากเหล็​็ 1 กที่​่�มายึ​ึดกั​ับตั​ัวโครงสร้​้างของ อาคาร และเป็​็นจุ​ุดติ​ิดตั้​้�งผนั​ังอาคาร เป็​็นส่​่วนหลั​ักของโครงอาคารที่​่�โครงสร้​้างเปลื​ือก อาคารจะมายึ​ึดกั​ับอาคาร 2

1 รู​ูปที่​่� ๑..... ภาพแสดงเปลื​ือกอาคาร

1 Aluminum composite Facade

3 Structure Support

2 Truss Support (Structure)

4 Building Structure

3

173

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

วั​ัสดุ​ุเปลื​ือกอาคาร Aluminum composite

ไม้​้จากต้​้นยางพารา

Steel Truss

รู​ูปที่​่� ๖.๘๘ ภาพแสดงเปลื​ือกอาคาร

Aluminum composite

ไม้​้จากต้​้นยางพารา Steel Plates (Structure)

Concrete

Concrete Steel Plates (Structure)

174

Steel Truss

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

รู​ูปที่​่� ๖.๘๙ ภาพแสดงเปลื​ือกอาคาร

175

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

Model Final (Scale ๑ : ๕๐๐)

รู​ูปที่​่� ๖.๙๐ ภาพแสดงโมเดลสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง 176

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

รู​ูปที่​่� ๖.๙๑ ภาพแสดงโมเดลสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์น้ำ์ ำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง 177

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๐๗ บทสรุ​ุปและข้​้อเสนอแนะ

๗.๑ ความคิ​ิดเห็​็นต่​่อผลงานการออกแบบ การทำำ�วิทิ ยานิ​ิพนธ์​์ในหั​ัวข้​้อ สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สัตว์ ั น้ำ์ �� ำ จั​ังหวั​ัดระยองเป็​็น กระบวนการ ทำำ�งานที่​่�มุ่​่�งเน้​้นที่​่�จะศึ​ึกษาและหาคำำ�ตอบถึ​ึงบทบาททางสถาปั​ัตยกรรมต่​่อมนุ​ุษย์​์โดย กระบวนการศึ​ึกษาถู​ูกแบ่​่งออกเป็​็น ๒ ส่​่วนได้​้แก่​่ ๑.กระบวนการสำำ�รวจ เก็​็บข้​้อมู​ูล จากโครงการเดิ​ิมเพื่​่�อนำำ�มาซึ่​่�งความเข้​้าใจใน พื้​้�นที่​่�โครงการ สู่​่�เป้​้าหมายในการออกแบบสถาปั​ัตยกรรม ๒.กระบวนการศึ​ึกษาและออกแบบสถาปั​ัตยกรรมสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ��ที่​่�มี​ี กายภาพตอบรั​ับกั​ับโจทย์​์และเป้​้าหมายที่​่�วางไว้​้ เมื่​่อ� ได้​้ศึกึ ษากระบวนการออกแบบสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สัตว์ ั น้ำ์ ��ำ ทำำ�ให้​้พบว่​่าการ ออกแบบสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สัตว์ ั น้ำ์ ��ำ มี​ีวิ​ิธี​ีอยู่​่�หลากหลายมิ​ิติ​ิ ไม่​่ใช่​่เพี​ียงแค่​่การนำำ�ตู้​้�ปลาไปจั​ัด แสดง แต่​่บทบาทของการเป็​็นสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สัตว์ ั น้ำ์ �นั้​้ �ำ น� คื​ือการที่​่ส� ถาปั​ัตยกรรมเป็​็นส่​่วน หนึ่​่ง� ในการแสดงเรื่​่อ� งราวหรื​ือเนื้​้อ� หาการจั​ัดแสดงที่​่ต้� อ้ งการจะสื่​่อ� ออกไป สิ่​่ง� เหล่​่านี้​้เ� ป็​็น เงื่​่อ� นไขสำำ�คัญ ั ในการออกแบบโครงการและจากการสำำ�รวจและเก็​็บข้​้อมู​ูลในพื้​้น� ที่​่โ� ครงการ เดิ​ิมก็​็เป็​็นเงื่​่อ� นไขในการกำำ�หนดโปรแกรมการใช้​้งาน ที่​่ส� ามารถเกิ​ิดขึ้​้น� ได้​้ในโครงการ โดยที่​่� ประสานความต้​้องการของทุ​ุกส่​่วนสู่​่�การกำำ�หนดเป้​้าหมายเชิ​ิงคุ​ุณค่​่า ที่​่เ� ป็​็นหลั​ักยึ​ึดสำำ�คัญ ั ในการออกแบบให้​้กายภาพของโครงการสามารถตอบสนองต่​่อเป้​้าหมายได้​้อย่​่างครบถ้​้วน การออกแบบสถาปั​ัตยกรรมให้​้เป็​็น “อั​ัตลักั ษณ์​์” ของโครงการเป็​็นปั​ัจจั​ัยที่​่สำ� �คั ำ ญั ที่​่� นิ​ิยามถึ​ึงตั​ัวตนของสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สัตว์ ั น้ำ์ ��ำ จั​ังหวั​ัดระยอง ทั้​้ง� นี้​้ก� ารที่​่ส� ถาปั​ัตยกรรมจะเป็​็นอั​ัต ลั​ักษณ์​์ต้อ้ งผ่​่านกระบวนการที่​่ห� ลากหลาย ทั้​้ง� กระบวนการการพู​ูดคุ​ุยกั​ับคนในพื้​้น� ที่​่ถึ� งึ ความ เป็​็นมาและสิ่​่ง� ที่​่อ� ยากจะให้​้เป็​็น และการพั​ัฒนาจากโครงการเดิ​ิม เพื่​่อ� ถอดรหั​ัสถึ​ึงสิ่​่ง� ที่​่เ� ป็​็นอั​ัต ลั​ักษณ์​์ของสถานแสดงพั​ันธุ​ุสัตว์ ั น้ำ์ ��ำ จั​ังหวั​ัดระยอง ทั้​้ง� ที่​่เ� ป็​็นนามธรรมและรู​ูปธรรม โดยจาก กระบวนการพบว่​่าอั​ัตลักั ษณ์​์ที่ส�่ ามารถถ่​่ายทอดถึ​ึงความเป็​็นสถานแสดงพั​ันธุ​ุสัตว์ ั น้ำ์ ��ำ จั​ังหวั​ัด ระยองได้​้นั้​้น� มี​ีอยู่​่�หลายประเด็​็น ซึ่​่ง� ประกอบไปด้​้วย ๑.บริ​ิบทโดยรอบของพื้​้�นที่​่�โครงการ ที่​่ตั้​้� �งของโครงการที่​่�อยู่​่�ในเขตชุ​ุมชน และ ตั้​้�งอยู่​่�บนพื้​้�นที่​่�ที่​่�ยื่​่�นออกไปในทะเล มี​ีทั​ัศนี​ียภาพที่​่�ดี​ี ๒.เนื้​้�อหาการจั​ัดแสดง ที่​่�จะเป็​็นจุ​ุดถ่​่ายทอดเรื่​่�องราวในพื้​้�นที่​่�ได้​้ดี​ีที่​่�สุ​ุด เป็​็นการ บอกเล่​่าถึ​ึงเรื่​่�องราวในพื้​้�นที่​่�โครงการและสิ่​่�งที่​่�ต้​้องการจะสื่​่�อสารออกไป ๓.วิ​ิถี​ีที่​่�เกิ​ิดขึ้​้�น ได้​้แก่​่การเป็​็นอยู่​่�เดิ​ิมในพื้​้�นที่​่�โครงการ การออกเรื​ือไปทำำ�การ ประมงพื้​้�นถิ่​่�น การรวมกลุ่​่�มพบปะสั​ังสรรค์​์และทำำ�กิจิ กรรมร่​่วมกั​ัน การออกกำำ�ลั​ังกาย ๔.โครงการสถานแสดงพั​ันธุ​ุสั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง มี​ีศั​ักยภาพที่​่�จะพั​ัฒนา ให้​้เป็​็นพื้​้�นที่​่�สาธารณะประโยชน์​์ของชุ​ุมชนโดยรอบ เพราะก่​่อนเข้​้าถึ​ึงโครงการจะมี​ี บ้​้านของคนในชุ​ุมชั้​้�นตั้​้�งอยู่​่�และภายในพื้​้�นที่​่�โครงการยั​ังมี​ีท่​่าจอดเรื​ือประมงของชาว บ้​้าน ทำำ�ให้​้การเชื่​่�อมโยงพื้​้�นที่​่� ๒ จุ​ุดนี้​้�เข้​้าหากั​ันก็​็เป็​็นส่​่วนหนึ่​่�งในการแสดงอั​ัตลั​ักษณ์​์ ของโครงการ

178

ผลที่​่� ไ ด้​้ ทำำ� ให้​้ เ ห็​็ น ว่​่ า อั​ั ตลั​ั ก ษณ์​์ คื​ื อความเป็​็ น พื้​้� น ที่​่� เ ดิ​ิ ม การเป็​็ น อยู่​่�เดิ​ิ ม แต่​่ สถาปั​ัตยกรรมเป็​็นส่​่วนหนึ่​่�งที่​่�เข้​้าไปทำำ�ให้​้อั​ัตลั​ักษณ์​์นี้​้�ชั​ัดเจนขึ้​้�นและเข้​้าใจได้​้ง่​่ายขึ้​้�น การถ่​่ ายทอดเงื่​่� อนไขเหล่​่ านี้​้� มาสู่​่�กายภาพทางสถาปั​ัตยกรรมจึ​ึ ง ไม่​่ ใช่​่ แ ค่​่ เ พี​ียงองค์​์ ประกอบของพื้​้�นที่​่�ว่​่าง ขนาดและระยะการใช้​้งานของพื้​้�นที่​่�ต่​่างๆ แต่​่ต้​้องคำำ�นึ​ึงไปถึ​ึง องค์​์ประกอบแวดล้​้อมที่​่�สนั​ับสนุ​ุนให้​้อั​ัตลั​ักษณ์​์นี้​้� เช่​่น การเชื่​่�อมโยงการมองเห็​็นจาก ภายในสู่​่�ภายนอก การเพิ่​่�มองค์​์ประกอบต่​่างๆที่​่�มาส่​่งเสริ​ิมให้​้โครงการชั​ัดเจนยิ่​่�งขึ้​้�น ทั้​้�งวิ​ิถี​ีชี​ีวิ​ิตเดิ​ิม และการเล่​่าเรื่​่�องราวของเนื้​้�อหาการจั​ัดแสดง รวมถึ​ึงการสร้​้างเสริ​ิม บรรยากาศในพื้​้�นที่​่�ให้​้น่​่าสนใจและเกิ​ิดความประทั​ับใจและการสื่​่�อสารถึ​ึงตั​ัวตนของ สถานแสดงพั​ันธุ​ุสั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยองผ่​่านเปลื​ือกอาคาร (Facade) ให้​้ผู้​้�คนโดยรอบ ได้​้รั​ับรู้​้�ว่​่าที่​่�แห่​่งนี้​้�คื​ือสถานแสดงพั​ันธุ​ุสั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง จากเป้​้าหมายที่​่�ได้​้ตั้​้�งไว้​้ก่​่อนเริ่​่�มกระบวนการทำำ�งานต้​้องการให้​้วิ​ิทยานิ​ิพนธ์​์ นี้​้�สามารถเป็​็นข้​้อเสนอแนะต่​่อกรมประมงหรื​ือศู​ูนย์​์วิ​ิจั​ัยและพั​ัฒนาประมงอ่​่าวไทยฝั่​่�ง ตะวั​ันออก (ระยอง) และเป็​็นทางเลื​ือกที่​่�สามารถนำำ�ไปปฎิ​ิบั​ัติ​ิได้​้จริ​ิง ทั้​้�งในแง่​่ของเนื้​้�อหา การจั​ัดแสดง และสถาปั​ัตยกรรมที่​่�ออกมา รวมไปถึ​ึงการเชื่​่�อมโยงพื้​้�นที่​่�ภายในโครงการ เนื่​่�องด้​้วยระยะเวลาในการทำำ�วิ​ิทยานิ​ิพนธ์​์มี​ีอย่​่างจำำ�กั​ัดทำำ�ให้​้กระบวนการ บางอย่​่างตกหล่​่นไป ซึ่​่�งเป็​็นกระบวนการที่​่�มี​ีความสำำ�คั​ัญอย่​่างหนึ่​่�งได้​้แก่​่ การนำำ�ผล การออกแบบกลั​ั บ ไปสร้​้ า งกระบวนการแลกเปลี่​่� ย นกั​ั บ ทางศู​ู น ย์​์ วิ​ิ จั​ั ย และพั​ั ฒ นา ประมงอ่​่าวไทยฝั่​่�งตะวั​ันออก (ระยอง) กรมประมง ชาวบ้​้านในชุ​ุมชนและชาวประมง ในพื้​้�นที่​่�โครงการ เพื่​่�อเป็​็นการตรวจสอบว่​่าสิ่​่�งที่​่�ได้​้ศึ​ึกษา การตี​ีความ การเก็​็บข้​้อมู​ูล การลงพื้​้� น ที่​่� ต ลอดการทำำ�วิ​ิ ท ยานิ​ิ พ นธ์​์ นี้​้� ต ลอดไปจนการออกแบบสถาปั​ัตยกรรม สามารถตอบโจทย์​์ความต้​้องการของพื้​้�นที่​่�ได้​้จริ​ิงหรื​ือไม่​่ และสถานแสดงพั​ันธุ​ุสั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยองนี้​้�ทำำ�ให้​้ผู้​้�อยู่​่�เดิ​ิมในพื้​้�นที่​่�โครงการพึ​ึงพอใจเพี​ียงใด จะเป็​็นการเรี​ียนรู้​้� และแลกเปลี่​่�ยนที่​่�สำำ�คั​ัญต่​่อการพั​ัฒนาทั​ักษะการออกแบบสถาปั​ัตยกรรมในอนาคต สื​ืบต่​่อไป

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

บรรณานุ​ุกรรม ผศ ร.ต.อ. ดร. อนุ​ุชา แพ่​่งเกษร,“การออกแบบภายในพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์”[ออนไลน์​์].แหล่​่ง ที่​่�มา : https://issuu.com/jew-nathrathanonthongsuthipheerapas/docs/.(๒๔ พฤศจิ​ิกายน ๒๕๕๕)

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง.(๒๕๕๑) .ข้​้อมู​ูลสั​ัตว์​์ที่​่�จั​ัดแสดง [ภาพนิ่​่�ง]. ระยอง : ศู​ูนย์​์วิ​ิจั​ัยและพั​ัฒนาประมงอ่​่าวไทยฝั่​่�งตะวั​ันออก(ระยอง)

Wazzadu Encyclopedia,“หลั​ักการออกแบบเส้​้นทางสั​ัญจรภายในพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์ และ อาร์​์ตแกลอรี่​่�”[ออนไลน์​์].แหล่​่งที่​่�มา : www.wazzadu.com/article/6059/.(๑๕ มี​ีนาคม ๒๕๖๕)

สถาบั​ันวิ​ิทยาศาสตร์​์ทางทะเล มหาวิ​ิทยาลั​ัยบู​ูรพา.(๒๕๖๐) .ข้​้อมู​ูลสั​ัตว์​์ที่​่�จั​ัดแสดง [ภาพนิ่​่�ง].ชลบุ​ุรี​ี : สถาบั​ันวิ​ิทยาศาสตร์​์ทางทะเล มหาวิ​ิทยาลั​ัยบู​ูรพา

นรรชนภ ทาสุ​ุวรรณ,“การออกแบบการจั​ัดแสดง”[ออนไลน์​์].แหล่​่งที่​่�มา : http:/ artd3507-wannisa.blogspot.com/2018/01/blog-post.html/.(๐๗ มกราคม ๒๕๖๑) Educazone,“ประเภทของนิ​ิทรรศการ”[ออนไลน์​์].แหล่​่งที่​่�มา : http://educazone.com/science/ประเภทของนิ​ิทรรศการ.html/.(๐๙ มี​ีนาคม ๒๕๖๓) แพรว โควสุ​ุวรรณ.(๒๕๕๐). สถานแสดงพั​ันธ์​์สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดกระบี่​่�. วิ​ิทยานิ​ิพนธ์​์ ปริ​ิญญาบั​ัณฑิ​ิต ภาควิ​ิชาสถาปั​ัตยกรรมศาสตร์​์ คณะสถาปั​ัตยกรรมศาสตร์​์ จุ​ุฬาลงกรณ์​์มหาวิ​ิทยาลั​ัย. อดิ​ิสรณ์​์ มนวิ​ิเศษ. (๓ กั​ันยายน ๒๕๔๓).ระบบนิ​ิเวศชายฝั่​่�งทะเล. จุ​ุลสารสถาบั​ัน วิ​ิทยาศาสตร์​์ทางทะเล บางแสน มหาวิ​ิทยาลั​ัยบู​ูรพา.๔(๑๒),๔-๘.

โครงการซี​ีไลฟ์​์ แบงคอก.(๒๕๖๐) .ข้​้อมู​ูลสั​ัตว์​์ที่​่�จั​ัดแสดง [ภาพนิ่​่�ง].กรุ​ุงเทพฯ : Merlin Entertainments Chiangmai Aquarium,“ปลาที่​่�อาศั​ัยในมหาสมุ​ุทรอิ​ินเดี​ีย”[ออนไลน์​์].แหล่​่งที่​่�มา : https://www.chiangmaiaquarium.com/Aquatic-animals-zone3.php/.(๒๑ มกราคม ๒๕๖๓) มหาสมุ​ุทร,“ปลาที่​่�อาศั​ัยในมหาสมุ​ุทร”[ออนไลน์​์].แหล่​่งที่​่�มา : https://sites.google.com/site/mhasmuthr94/satw-na-ni-mhasmuthr/.(๔ เมษายน ๒๕๖๒) Violet T.(๒๕๖๓).สิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตในมหาสมุ​ุทร.(แปลจาก STUBBORNLY).แหล่​่งที่​่�มา : https://board.postjung.com/1240818/.(๒๑ กั​ันยายน ๒๕๖๓)

สุ​ุเมตต์​์ ปุ​ุจฉาการ. (๓ ธั​ันวาคม ๒๕๔๓).การสำำ�รวจชี​ีวภาพทางทะเลเพื่​่�อการศึ​ึกษา วิ​ิจั​ัย. จุ​ุลสารสถาบั​ันวิ​ิทยาศาสตร์​์ทางทะเล บางแสน มหาวิ​ิทยาลั​ัยบู​ูรพา.๕(๑๓),๔-๗.

Redfin. (๒๕๖๐).AQUARIUN DESIGN. Retrieved from redfin : https://www. redfin.com/en/aquarium design. สถาบั​ันวิ​ิจั​ัยสั​ัตว์​์น้ำำ��สวยงามและพรรณไม้​้น้ำำ�� กองวิ​ิจั​ัยและพั​ัฒนาประมงน้ำำ��จื​ืด กรม ประมงและคณะประมง มหาวิ​ิทยาลั​ัยเกษตรศาสตร์​์.(๒๕๕๙).๑๐๐ ชนิ​ิด ปลาทะเล สวยงาม (พิ​ิมพ์​์ครั้​้�งที่​่� ๑).นนทบุ​ุรี​ี : สำำ�นั​ักพิ​ิมพ์​์วนิ​ิดาการพิ​ิมพ์​์ (สาขาที่​่� ๑). ศู​ูนย์​์วิ​ิจั​ัยและพั​ัฒนาประมงอ่​่าวไทยตอนบน(สมุ​ุทรปราการ).(๒๕๕๙) .ชนิ​ิดปลา บริ​ิเวณอ่​่าวไทยตอนในจากเรื​ือสำำ�รวจประมง ๒ (พิ​ิมพ์​์ครั้​้�งที่​่� ๑).นนทบุ​ุรี​ี : สำำ�นั​ักพิ​ิมพ์​์ วนิ​ิดาการพิ​ิมพ์​์ (สาขาที่​่� ๑).

179

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำ�ำ� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ภาคผนวก ก

ภาคผนวก ก ข้​้อมู​ูลประกอบการออกแบบจั​ัดแสดงนิ​ิทรรศการพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์นํ้​้�า รายละเอี​ียดพั​ันธุ์​์�สตว์​์นํ้​้�าที่​่�จั​ัดแสดง ระยะเวลาในการชม จำำ�นวนระยะก้​้าว ขนาดบ่​่อ ความน่​่าสนใจ และแหล่​่งที่​่�อยู่​่�

ชีน้ดสั​ัตำว์​์ ปลิาการ์ตำูน

เว์ลิา/บ่อ

จำานว์นระยะก้าว์

ข้นาดบ่อ

3-5 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

น่ า สนใจัมากเพรูาะเป็ น สั ตื่ ว์ น�ำ า ที่​่� ม่ ก รู ะ จั า ย ใ น แ ถึ บ อิ น โ ด แ ป ซึ่ิ ฟิ ก ส่สันสดใสและม่การู์ตืู่นที่ำาให้คนรู​ู้จั​ัก มหาสมุที่รูอินเด่ย / ไที่ยพบในที่ะเล และเป็นที่​่�นิยมของเด็ก ฝั่๊�งอันดามัน

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

น่ า สนใจัเพรูาะม่ ส่ สั น ที่​่� ส ดใสและม่ อยู่ ตื่ ามแนวปะการูัง และอยู่ เยอะใน ส่สัน ที่​่�ตื่ั ดกั บส่ ของน�ำ าในบ่ อเลยม่ส่ ที่​่� อ่าวไที่ย เด่นออกมา

3-5 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

น่าสนใจัด้วยขนาดแลกส่สันของตื่ัว สัตื่ว์ที่แ่� สดงและการูจั​ัดวาง องค์ปรูะกอบภายใน

อยู่ตื่ามซึ่อกปะการูัง ที่างที่ะเลฝั่๊�งอัน ดามัน .ตื่ามแนวปะการูังที่ะเลอันดา มัน ไม่พบในอ่าวไที่ย อยู่ตื่ามซึ่อก ปะการูัง มหาสมุที่รูอินเด่ย

3-5 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

น่าสนใจัตื่รูงที่​่�ส่สันของสัตื่ว์ที่​่�แสดง และการูอยู่อาศัยกับปะการูัง

อยู่ตื่ามแนวปะการูังฝั่๊�งอินโด-แปซึ่ิฟิก

3-5 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

น่ า สนใจัมากเพรูาะเป็ น สั ตื่ ว์ น�ำ า ที่​่� ม่ ในไ ที่ยพบได้ ที่ั� ง ฝั่๊� ง อ่ า วไที่ยเป็ น ลักษณะคล้ายๆกับปลาน่โม่ส่ส้มและม่ ส่วนมาก ลวดลายส่ขาว-ดำาสลับกัน

3-5 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ลักษณะโดยเฉพาะที่​่�ม่ปากขนาดใหญ่​่ อยู่ ตื่ามแนวปะการูัง ฝั่๊�ง อ่า วไที่ยและ และม่เข่�ยว อันดามัน

3-5 นาที

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

น่าสนใจด้วยขนาดแลกสีสนั ของตัว สัตว์ท�ีแสดงและการจัดวาง องค์ประกอบภายใน

อยู่ตามแนวปะการัง และกองหิ นใต้ นํา� ฝั� งมหาสมุทรอินเดีย

2-3 นาที

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

น่าสนใจตรงที�สีสนั ของสัตว์ท�ีแสดง

อยู่ในบริเวณมหาสมุทรแปซิฟิก

สั้มข้าว์ ปลิาสัลิ้ดห้น เหลิ่องมะนาว์ กุ้งมังกรข้าว์ กุ้งมังกรเหลิ่อง

คว์ามน่าสันใจ

กุ้งมังกรเข้ียว์ ปลิาการ์ตำูน มะเข้่อเทิ้ศ ปลิาการ์ตำูน อานม้า ปลิาว์ัว์ไทิ้ทิ้ัน ปลิาว์ัว์หน้าลิาย ปลิาว์ัว์ลิายสั้ม ปลิาเปลิี�ยนสัี

แหลิ่งทิ้ี�อยู่

ทิ้​้องเหลิ่อง ตารางที่​่� ก.๐๑ ภาพแสดงตารางชนิ​ิดของสั​ัตว์ท์ ะเล

180

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์น้ำ์ ำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ชีน้ดสั​ัตำว์​์

เว์ลิา/บ่อ

จำานว์นระยะก้าว์

ข้นาดบ่อ

คว์ามน่าสันใจ

แหลิ่งทิ้ี�อยู่

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ส่สันและลักษณะที่​่�เหม้อนกับลูกดอก

อาศั ยตื่ามพ้� นที่รูายแนวปะการูัง ฝั่๊� ง ที่ะเลอันดามัน

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ลั ก ษณะโดยเฉพาะของสั ตื่ ว์ ที่​่� แ สดง อยู่ตื่ามแนวปะการูังฝั่๊�งตื่ะวันออกของ และส่สันที่​่�ดึงดูด มหาสมุที่รูแปซึ่ิฟิก

2-3 นาที

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ลักษณะเฉพาะตัวทีมีความน่าสนใจ

อยู่ ต ามแนวปะการัง ฝั� งมหาสมุท ร อินเดีย

2-3 นาที

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ลักษณะพิเศษที�น่าสนใจและ ลวดลายตามตัว

อยู่ในซอกหินในแนวปะการังฝั� งทะเล อันดามัน

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ส่สันเฉพาะของสัตื่ว์และม่ลวดลายที่​่� อาศัยตื่ามเกาะและแนวปะการูังที่ั�วไป น่าสนใจั / มหาสมุ ที่ รูอิ น เด่ ย มหาสมุ ที่ รู แปซึ่ิฟิก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ลั ก ษณะโดยเฉพาะของสั ตื่ ว์ ที่​่� แ สดง อ ยู่ ตื่ า ม แ น ว ป ะ ก า รูั ง ที่ั� ว ไ ป / และส่สันที่​่�ดึงดูด มหาสมุที่รูอินโดแปซึ่ิฟิก

2-3 นาที

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ลักษณะเฉพาะตัวทีมีความน่าสนใจ

กระจายอยู่บริเวณกองหินใต้นาํ�

2-3 นาที

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ลักษณะพิเศษที�น่าสนใจและ ลวดลายตามตัวอีกทัง� เป็ นสัตว์ท�ี เพาะพันธุโ์ ดยกรมประมง

ปลาการ์ตนู สายพันธุใ์ หม่ท�ีเพาะได้ โดยทีมนักวิจยั กรมประมง

ปลิาลิูกดอกไฟ ปลิาผีเสั่�อ ปราม้ด ปลิาข้ี�ตำัง ใบเร่อ ปลิาไหลิ มอเรย์ปานดำา ปลิาสั้นสัมุทิ้ร ลิายน�ำาเง้น ปลิาพยาบาลิ

ปลิาหูชี้างกลิม ปลิาการ์ตำูน แพลิตำตำ้นั�ม

ตารางที่​่� ก.๐๒ ภาพแสดงตารางชนิ​ิดของสั​ัตว์ท์ ะเล

181

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำ�ำ� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ชีน้ดสั​ัตำว์​์ ปลิาสัลิ้ดทิ้ะเลิ

เว์ลิา/บ่อ

จำานว์นระยะก้าว์

ข้นาดบ่อ

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ส่ สั น เฉพาะของสั ตื่ ว์ ม่ ล วดลายที่​่� อาศัยตื่ามแนวปะการูัง / มหาสมุที่รู น่ า สนใจัและม่ ลั ก ษณะพิ เ ศษที่​่� ไ ม่ อินเด่ย (เป็นปลาม่พิษ) เหม้อนสัตื่ว์อ้�นๆ

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ส่สันที่​่�นา่ สนใจัและลวดลายที่​่�สวยงาม

อยู่ตื่ามแนวปะการูังมหาสมุที่รูอินเด่ย

2-3 นาที

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ลักษณะเฉพาะตัวทีมีความน่าสนใจ

กระจายอยู่ บ ริ เวณปะการั ง ใ น ม ห า ส มุ ท ร แ ป ซิ ฟิ ก ( ไ ม่ พ บ ใ น ประเทศไทย)

2-3 นาที

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

มีลกั ษณะที�ใกล้เคียงกับสัตว์อีกชนิด พบตามแนวปะการังทัง� ฝั� งอันดามัน แต่มีลกั ษณะที�แตกต่างกันและอาศัย อยู่คนละที�

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ลวดลายที่​่� อยู่ บ นตื่ั ว ม่ ค วามน่ า สนใจั อาศั ย ตื่ามแนวปะการูั ง ที่ั� ว ไปใน และแปลกกว่าสัตื่ว์ชั้นิดอ้�น น่านน�าำ ไที่ย

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ส่สันที่​่�นา่ สนใจัและลวดลายที่​่�สวยงาม

อยู่ตื่ามแนวเกาะแก่งรูิมที่ะเลฝั่๊�งอ่าว ไที่ยและอันดามัน

3-5 นาที

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ลักษณะเฉพาะตัวทีมีความน่าสนใจ ทัง� ลวดลายที�คล้ายปลาการ์ตนู สีสม้ แต่มีคนละสี

มีการนําเข้าจากต่างประเทศและมี การเพาะเลีย� งได้ส าํ เร็จ ในประเทศ ไทย

2-3 นาที

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

สี สั น ขอ งปล าที� น่ า สนใ จแ ละ มี พบตามซากเรือหรือกองหินใต้นาํ� ทั�ว ลวดลายคาดเต็มตัว ไทยในน่านนํา� ไทย

เหลิ่องปากยาว์ ปลิาฟอกเฟสั

คว์ามน่าสันใจ

แหลิ่งทิ้ี�อยู่

หนามแดง ปลิาสัลิ้ด ห้นน�ำาเง้น ปลิาการ์ตำูน แดงดำา ปลิาสัลิ้ดห้น สัามจุด ปลิานกแก้ว์ สัีเหลิ่อง ปลิาการ์ตำูนดำา

ปลิาว์ัว์ดำา

ตารางที่​่� ก.๐๓ ภาพแสดงตารางชนิ​ิดของสั​ัตว์ท์ ะเล

182

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์น้ำ์ ำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ชีน้ดสั​ัตำว์​์ ปลิาหูชี้าง

ปลิาหมอทิ้ะเลิ

ปลิาฉลิาม

เว์ลิา/บ่อ

จำานว์นระยะก้าว์

ข้นาดบ่อ

5-15 นาที่​่

15-20 ก้าว

ขนาดกลาง

ลวดลายที่​่� อยู่ บ นตื่ั ว ม่ ค วามน่ า สนใจั อาศัยตื่ามแนวปะการูังและตื่ามก้อน และแปลกกว่าสัตื่ว์ชั้นิดอ้�น ม่ขนาดตื่ัว หินใตื่้น�ำา 30-50 ซึ่ม.

5-15 นาที่​่

15-20 ก้าว

ขนาดกลาง

เ ป็ น ป ล า ก ะ รูั ง ที่​่� ม่ ข น า ด ใ ห ญ่​่ อยู่ตื่ามแนวเกาะแก่งใตื่้น�ำา ตื่ามซึ่าก ปากกว้างและม่ลวดลายอยู่ตื่ามลำาตื่ัว โป ะ ที่ั� ง ในอ่ า วไที่ยและมหาสมุ ที่ รู อินเด่ย มหาสมุที่รูอินโดแปซึ่ิฟิก

5-15 นาที่​่

15-20 ก้าว

ขนาดกลาง

น่าสนใจตรงที�เป็ นฉลาม มีความ น่าสนใจในตนเองอยู่แล้ว

พบทั�ว ไปตามแนวชายฝั� งไปจนถึ ง ทะเลเปิ ดและมักว่ายนํา� ตลอดเวลา

5-15 นาที่​่

15-20 ก้าว

ขนาดกลาง

ลวดลายบนตัวมีความน่าสนใจ

ทะเลสาบแนวปะการัง / มหาสมุทร แปซิฟิก

5-15 นาที่​่

15-20 ก้าว

ขนาดกลาง

ขนาดที่​่� ใหญ่​่ ถึ​ึง 2 เมตื่รูและม่แ ถึบส่ อยู่ กั น เป็ น ฝัู่ ง พบที่ั� ง อ่ า วไที่ยและ พาดตื่ามความยาวที่​่�ลำาตื่ัว มหาสมุที่รูอินเด่ย

5-15 นาที่​่

15-20 ก้าว

ขนาดกลาง

ส่ สั น ที่ั� ง ลำ า ตื่ั ว และม่ จัุ ด ส่ ฟ้ า แตื่้ ม ที่ั� ว อยู่ ตื่ ามแนวเกาะแก่ ง ใตื่้ น�ำ า ที่ะเล / ลำาตื่ัว มหาสมุที่รูแปซึ่ิฟิก

5-15 นาที่​่

15-20 ก้าว

ขนาดกลาง

-

พบทั�ว ไปตามแนวชายฝั� งไปจนถึ ง ทะเลเปิ ด

5-15 นาที่​่

15-20 ก้าว

ขนาดกลาง

-

อาศัยบริเวณปากแม่นาํ� และชายฝั� ง ทั�วไปในอ่าวไทย

ครีบดำา ปลิากะรัง

คว์ามน่าสันใจ

หน้างอน ปลิาชี่อนทิ้ะเลิ ปลิากะรัง เหลิ่องจุดฟ้า ปลิาโมงตำาโตำ ปลิากะรัง ดอกแดง

แหลิ่งทิ้ี�อยู่

ตารางที่​่� ก.๐๔ ภาพแสดงตารางชนิ​ิดของสั​ัตว์ท์ ะเล

183

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำ�ำ� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ชีน้ดสั​ัตำว์​์ ปลิากะรัง

เว์ลิา/บ่อ

จำานว์นระยะก้าว์

ข้นาดบ่อ

คว์ามน่าสันใจ

แหลิ่งทิ้ี�อยู่

5-15 นาที่​่

15-20 ก้าว

ขนาดกลาง

ลาดลายและจัุดกลมๆส่ส้มรูอดลำาตื่ัว

อาศัยตื่ามแนวปะการูังและตื่ามก้อน หินใตื่้น�ำา ที่ั�งฝั่๊�งอ่าวไที่ยและอันดามัน

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ลำาตื่ัวที่​่�แบนและส่สันของลำาตื่ัวรูวมถึ​ึง พบที่ั�วไปในน่านน�ำาไที่ย ลายจัุดส่ขาวที่ั�วที่ั�งตื่ัว

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ลําตัวสีเหลืองแต้มจุดกลมๆสีมว่ ง

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

สี แ ดงเข้ม สลั บ กั บ สี ข าวพาดตาม พบในเขตทะเลตื น� อ่าวไทยและอัน ลําตัว1-8แถบ ดามัน

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

-

อยู่ ตื่ ามดิ น ที่รูายปนโคลนที่ั� ว ไปใน ที่ะเลอ่าวไที่ยและอันดามัน

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

-

อยู่ ตื่ ามดิ น ที่รูายปนโคลนที่ั� ว ไปใน ที่ะเลอ่าวไที่ยและอันดามัน

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ลักษณะสีสนั น่าสดใจมีสีสนั ที�สดใส

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

-

ดอกดำา ปลิาสัลิ้ด ทิ้ะเลิแถบ

พืน� ทะเลริมชายฝั� งทั�วไปในอ่าวไทย

ปลิาว์ัว์หางพัด ปลิากระ รอกลิายแดง กุ้งกุลิาดำา กุ้งข้าว์หร่อ กุ้งแชี่บว์ย ปลิาข้​้าว์เม่า

ตามซอกปะการังใต้นาํ�

แก้มดำา ปลิาหมูสัี แก้มแดง

อาศัย ในทะเลตามแนวกองหิ น ทั� ง อ่าวไทยและอันดามัน

ตารางที่​่� ก.๐๕ ภาพแสดงตารางชนิ​ิดของสั​ัตว์ท์ ะเล

184

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์น้ำ์ ำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ชีน้ดสั​ัตำว์​์ ปลิาตำะกรับ

เว์ลิา/บ่อ

จำานว์นระยะก้าว์

ข้นาดบ่อ

คว์ามน่าสันใจ

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ม่จัุดส่ดำากรูะจัายอยู่เตื่็มลำาตื่ัว

ตื่ามปากแม่น�ำารูิมชั้ายฝั่๊�งและสามารูถึ อาศัยในน�ำาจั้ดได้ พบได้ที่​่�มหาสมุที่รู อินเด่ย

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

-

พบที่ั�งฝั่๊�งอ่าวไที่ยและที่ะเลอันดามัน

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ลําตัวแบนครีบตัง� ขึน� เป็ นทรงสูงและ อาศัยอยู่ตามกองหินใต้นาํ� ริมชายฝั� ง มีสีดาํ คาด 3 แถบ ทะเล

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

มี จุ ด สี เ ข้ ม ต าม ลํ า ตั ว ที� มี ขน า ด อาศัย ในทะเลตามแนวกองหิ น ทั� ง แตกต่างกัน อ่าวไทยและอันดามัน

5-10 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ม่ลวดลายที่​่�คล้ายกับม้าลายม่รู​ูปแบบ อยู่ตื่ามแนวปะการูัง / มหาสมุที่รูอิน ที่​่�น่าดึงดูด โด-แปซึ่ิฟิก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

มี จุ ด สี ฟ้ า แต้ม ทั� ว ลํา ตัว บนลํา ตัว สี ตามเกาะแก่ ง และกองหิ น ใต้ท ะเล เหลือง มีสีสนั สดใส ทั�วไป

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ลวดลายบนลําตัวเป็ นจุดสีเทาและมี พบตามแนวปะการัง แนวชายฝั� ง ลายนํา� ตาลบนหัวและลําตัว

เสั่อดาว์

แหลิ่งทิ้ี�อยู่

ปลิาเฉี�ยว์ห้น

ปลิาหูชี้างกลิม

ปลิากะรังเสั่อ

ปลิาไหลิมอเรย์

ปลิาสัร้อยนกเข้า ปลิากะรัง เหลิ่องจุดฟ้า ปลิาเกาตำุกแก

-

พบที่ั�วไปตื่ามแนวชั้ายฝั่๊�ง จันถึ​ึงที่ะเล เปิด

ตารางที่​่� ก.๐๖ ภาพแสดงตารางชนิ​ิดของสั​ัตว์ท์ ะเล

185

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำ�ำ� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ชีน้ดสั​ัตำว์​์

เว์ลิา/บ่อ

จำานว์นระยะก้าว์

ข้นาดบ่อ

3-5 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดกลาง

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

-

พบกรูะจัายที่ั�วไปในชั้ายฝั่๊�ง

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

-

อาศัย อยู่ ใ นโคลนตามป่ าชายเลน หรือปากแม่นาํ�

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

-

ตามลําคลองและชายฝั� งทะเลทั�วไป

ปลิาฉลิามกบ ปลิาตำะ

คว์ามน่าสันใจ

เป็นฉลามพันธุ์เล็กวัยอ่อนจัะเป็นลาย อาศัยตื่ามพ้� นที่รูายที่ั�งที่ะเลอ่าวไที่ย สลั บ ขาวดำ า แตื่​่ โ ตื่ขึ� น จัะกลายเป็ น ส่ และอั น ดามั น มหาสมุ ที่ รูอิ น เด่ ย น�ำาตื่าล มหาสมุที่รูแปซึ่ิฟิก -

คองเหลิ่อง ลักษณะของกุง้ ที�มีสีสนั หลากสี

กุ้งมังกรเจ็ดสัี ปลิาข้ี�ตำัง

-

เบ็ดเหลิ่อง ปลิาผีเสั่�อ ปากยาว์

แหลิ่งทิ้ี�อยู่

อาศัยบริเวณกองหิ นใต้นาํ� หรือตาม พื � น ที� ท้ อ ง ท ะ เ ล / อ่ า ว ไ ท ย มหาสมุทรอินโด-แปซิฟิก ตามซ อกปะ การั ง ทางท ะเลฝั� ง มหาสมุทรอินเดีย อยู่ร วมกัน เป็ น ฝูง ในแนวปะการัง / มหาสมุทรแปซิฟิก

ลำาตื่ัวแบน ปากแหลมและย้น� ยาวออก อาศัยที่ั�วไปตื่ามแนวปะการูัง มาก ม่แถึบตื่ามขวางที่​่�ลำาตื่ัว 5 แถึบ

ปลิากะพงทิ้อง

ปูทิ้ะเลิ

ปลิาข้​้างตำะเภา

ตารางที่​่� ก.๐๗ ภาพแสดงตารางชนิ​ิดของสั​ัตว์ท์ ะเล

186

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์น้ำ์ ำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ชีน้ดสั​ัตำว์​์ ปลิาเหาฉลิาม ปลิาฉลิามกบ

เว์ลิา/บ่อ

จำานว์นระยะก้าว์

ข้นาดบ่อ

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ลั กษณะลำ า ตื่ั ว ที่​่� เรู่ ย วยาวม่ แ ถึบส่ ดำ า อาศั ย ที่ั� ว ไปตื่ามแนวปะการูั ง มั ก พาดตื่ามตื่ัว เกาะตื่ิดหรู้อว่ายน�ำากับปลาฉลาม

3-5 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

เป็นปลาฉลามขนาดเล็ก ขนาดความ ตื่ามพ้� น ที่ะเลทีุ่ ก สภาพที่ั� ง ที่​่� เ ป็ น ดิ น ยาวอยู่ที่​่�ปรูะมาณ 1 เมตื่รู ที่รูาย ที่รูายปนโคลนหรู้อโคลน

5-15 นาที่​่

15-20 ก้าว

ขนาดกลาง

เป็ นปลากระเบนลําตัวสีดาํ และแต้ม อยู่ใกล้พืน� ทะเลหรือแนวปะการัง พบ ที� บ ริ เ วณเขตอบอุ่ น ในมหาสมุ ท ร ด้วยจุดกลมๆสีขาวกระจายเต็มตัว แ ป ซิ ฟิ ก ม ห า ส มุ ท ร อิ น เ ดี ย มหาสมุทรแอตแลนติก

5-15 นาที่​่

15-20 ก้าว

ขนาดกลาง

เ ป็ น ป ล า ฉ ล า ม ข น า ด ใ ห ญ่ มี อาศั ย อยู่ ตื่ ามพ้� น ที่รูา ยและแน ว ลวดลายทั�วทัง� ลําตัวและเป็ นมิตรกับ ปะการูัง พบในที่ะเลบรูิเวณแถึบอิ น โด-แปซึ่ิ ฟิ ก และมหาสมุ ที่ รูอิ น เด่ ย นักดํานํา� และเจัอได้ที่ั�งฝั่๊�งอ่าวไที่ยและอันดามัน

5-15 นาที่​่

15-20 ก้าว

ขนาดกลาง

เป็ น เตื่​่ า ที่​่� ม่ ข นาดใหญ่​่ แ ละม่ ล ายจัุ ด พบที่ั�งอ่าวไที่ยและอันดามัน เตื่็มตื่ัว

5-15 นาที่​่

15-20 ก้าว

ขนาดกลาง

เป็ น เตื่​่ า ขนาดใหญ่​่ ม่ ส่ น�ำ า ตื่าลปน พบบรูิ เ วณปะการูั ง และแหล่ ง หญ่้ า เหล้องม่ลวดลายเป็นรูิ�วๆ ที่ะเล

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

น่ า ส น ใ จ ด้ ว ย ช นิ ด ข อ ง ป ล า มี แหล่งหญ้าทะเลและป่ าชายเลนตาม พื น� โคลน / มหาสมุท รอิน เดีย (เป็ น ลักษณะกลมๆน่ารัก ปลามีพิษ)

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ลักษณะคล้ายๆกับของแข็ง เหมือน พบที่ั�วไปในน่านน�ำาไที่ย ก้อนหิ น น่ าสนใจเพราะหาไม่ ค่อ ย เจอ

ฉลิามห้น ปลิากระเบนนก

ปลิาฉลิาม เสั่อดาว์ เตำ่ากระ

เตำ่าตำนุ ปลิาป่กเป้า หน้าหมา ปลิากะรัง หัว์โข้น

คว์ามน่าสันใจ

แหลิ่งทิ้ี�อยู่

ตารางที่​่� ก.๐๘ ภาพแสดงตารางชนิ​ิดของสั​ัตว์ท์ ะเล

187

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำ�ำ� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ชีน้ดสั​ัตำว์​์ ปลิาป่กเป้า

เว์ลิา/บ่อ

จำานว์นระยะก้าว์

ข้นาดบ่อ

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

น่ า ส น ใ จ ด้ ว ย ช นิ ด ข อ ง ป ล า มี แนวปะการูั ง / มหาสมุ ที่ รูแปซึ่ิ ฟิ ก มหาสมุที่รูอินเด่ย ลักษณะกลมๆน่ารัก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ลักษณะที่​่�ไม่เหม้อนกับสัตื่ว์ชั้นิดอ้�นๆ

พบในแนวปะการูังและโขดหินรูิมหาด ฝั่๊�งที่ะเลที่ั�วไป ที่ั�งฝั่๊�งอ่าวไที่ยและอัน ดามัน

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ลักษณะที่​่�ไม่เหม้อนกับสัตื่ว์ชั้นิดอ้�นๆ

พบบริเวณชายฝั� งและป่ าชายเลนทั�ง ฝั� งอ่าวไทยและอันดามัน

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

เป็ น ปลากระเบนที� มีลัก ษณะลําตัว อยู่ตื่ามแนวปะการูังและซึ่อกหินใกล้ ชั้ายฝั่๊ง� กลมๆและมีลวดลายที�มีสีสนั สดใส

จุดข้าว์ เม่นทิ้ะเลิ

แมงดาถ้ว์ย แมงดาหางกลิม ปลิากระเบน จุดฟ้า

คว์ามน่าสันใจ

แหลิ่งทิ้ี�อยู่

30 นาที่​่

ลึก 9 เมตื่รู ยาว 34 เมตื่รู

มหาสมุที่รูแปซึ่ิฟิก

30 นาที่​่

ลึก 9 เมตื่รู ยาว 34 เมตื่รู

มหาสมุที่รูแปซึ่ิฟิก

30 นาที่​่

ลึก 9 เมตื่รู ยาว 34 เมตื่รู

มหาสมุที่รูแปซึ่ิฟิก

2-3 นาที

ขนาดกลาง

ฉลิามว์าฬ ปลิากระเบน ค้างคาว์ ปลิาทิู้อ้นเดีย

ปลิาหมึกยักษ์

ที่ะเลเซึ่ะโตื่ะใน

ตารางที่​่� ก.๐๙ ภาพแสดงตารางชนิ​ิดของสั​ัตว์ท์ ะเล

188

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์น้ำ์ ำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ชีน้ดสั​ัตำว์​์

เว์ลิา/บ่อ

จำานว์นระยะก้าว์

ข้นาดบ่อ

คว์ามน่าสันใจ

แหลิ่งทิ้ี�อยู่

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ที่ะเลเซึ่ะโตื่ะใน

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ที่ะเลเซึ่ะโตื่ะใน

5-10 นาที่​่

5-8 ก้าว

ขนาดใหญ่​่

5-10 นาที่​่

5-8 ก้าว

ขนาดใหญ่​่

แนวหินชายฝั� งของชิลี

5-10 นาที่​่

5-8 ก้าว

ขนาดใหญ่​่

แนวหินชายฝั� งของชิลี

5-10 นาที่​่

10-20 ก้าว

ขนาดใหญ่​่

ช่องแคบคุก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ช่องแคบคุก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ร่องลึกบาดาลญี�ปนุ่

กุ้ง lobster

ปลิาทิ้รายแดง

ปลิาแสัง อาทิ้​้ตำย์ ปลิาซาร์ดีน ยุโรป

ปลิาซาร์ดีน

เตำ่าทิ้ะเลิ ปลิาป่ก เป้าหนาม ปูแมงมุม ตารางที่​่� ก.๑๐ ภาพแสดงตารางชนิ​ิดของสั​ัตว์ท์ ะเล

189

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำ�ำ� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ชีน้ดสั​ัตำว์​์

เว์ลิา/บ่อ

จำานว์นระยะก้าว์

ข้นาดบ่อ

คว์ามน่าสันใจ

แหลิ่งทิ้ี�อยู่

5-10 นาที่​่

5-8 ก้าว

ขนาดกลาง

5-10 นาที่​่

5-8 ก้าว

ขนาดกลาง

5-10 นาที่​่

5-8 ก้าว

ขนาดกลาง

5-10 นาที่​่

5-8 ก้าว

ขนาดใหญ่​่

5-10 นาที่​่

5-8 ก้าว

ขนาดเล็ก

น่ า สนใจัมากเพรูาะเป็ น สั ตื่ ว์ น�ำ า ที่​่� ม่ แนวปะการูั ง /มหาสมุ ที่ รูอิ น โด ส่สันสดใสและม่การู์ตืู่นที่ำาให้คนรู​ู้จั​ัก แปซึ่ิฟิก และเป็นที่​่�นิยมของเด็กฃ

5-10 นาที่​่

5-8 ก้าว

ขนาดเล็ก

พบได้ ตื่ามแถึบน�ำา อุ่นของมหาสมุที่ รู อินเด่ย มหาสมุที่รูแปซึ่ิฟิก

5-10 นาที่​่

5-8 ก้าว

ขนาดเล็ก

อาศั ย ตื่ามกองหิ น ใตื่้ น�ำ า และแนว ปะการูั ง น�ำ า ตื่้� น / มหาสมุ ที่ รูอิ น เด่ ย มหาสมุที่รูแปซึ่ิฟิก

5-10 นาที่​่

5-8 ก้าว

ขนาดเล็ก

ที่ะเลอันดามัน

แมงกะพรุน

แมงกะพรุนไฟ แมงกะพรุน ทิ้ราย ปลิากระเบน

อควอเกท

จมูกว์ัว์ ปลิาข้ี�ตำังเบ็ด น�ำาเง้น ปลิาดาว์ สัีน�ำาเง้น ปลิาสั้งโตำ ปลิาป่ก เป้ายักษ์ ตารางที่​่� ก.๑๑ ภาพแสดงตารางชนิ​ิดของสั​ัตว์ท์ ะเล

190

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์น้ำ์ ำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ชีน้ดสั​ัตำว์​์

เว์ลิา/บ่อ

จำานว์นระยะก้าว์

ข้นาดบ่อ

คว์ามน่าสันใจ

แหลิ่งทิ้ี�อยู่

5-10 นาที่​่

5-8 ก้าว

ขนาดกลาง

ที่ะเลอันดามัน

5-10 นาที่​่

5-8 ก้าว

ขนาดเล็ก

อาศัยอยู่บริเวณชายฝั� ง เกาะอยู่ตาม สาหร่ายทะเล บริเวณที�เป็ นพืน� ทราย

5-10 นาที่​่

10-20 ก้าว

ขนาดใหญ่​่

อินโด-แปซึ่ิฟิก และมหาสมุที่รูอินเด่ย

5-10 นาที่​่

10-20 ก้าว

ขนาดใหญ่​่

แปซึ่ิฟิกตื่ะวันตื่ก อินเด่ยตื่ะวันออก

10-20 นาที่​่

10-20 ก้าว

ขนาดใหญ่​่

แปซึ่ิฟิกและแอตื่แลนตื่ิด

10-20 นาที่​่

10-20 ก้าว

ขนาดใหญ่​่

อาศัยอาศัยในเขตอบอุน่ ทั�วโลก

10-20 นาที่​่

10-20 ก้าว

ขนาดใหญ่​่

มหาสมุที่รูแปซึ่ิฟิก

5-10 นาที่​่

10-20 ก้าว

ขนาดใหญ่​่

กรูะจัายพันธุ์อยู่ที่ั�วไปในที่ะเลเขตื่รู้อน และเขตื่อบอุ่นที่ั�วโลก ในไที่ยพบได้ที่ั�ง ฝั่๊�งอ่าวไที่ยและที่ะเลอันดามัน

กัลิป่งหา

ม้าน�ำา ปลิาฉลิาม ม้าลิาย ปลิาฉลิาม พรม ปลิาฉลิามหัว์ ค้อนหยัก ปลิาฉนาก ปลิาฉลิาม หลิังหนาม ปลิาอีโตำ้มอญ

ตารางที่​่� ก.๑๒ ภาพแสดงตารางชนิ​ิดของสั​ัตว์ท์ ะเล

191

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำ�ำ� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ชีน้ดสั​ัตำว์​์

เว์ลิา/บ่อ

จำานว์นระยะก้าว์

ข้นาดบ่อ

5-10 นาที่​่

10-20 ก้าว

ขนาดใหญ่​่

พบกรูะจัายพันธุ์ที่ั�งมหาสมุที่รูแปซึ่ิฟิก , มหาสมุ ที่ รูแอตื่แลนตื่ิ ก และที่ะเล แครูิบเบ่ยน

5-10 นาที่​่

10-20 ก้าว

ขนาดใหญ่​่

มหาสมุ ที่ รูแปซึ่ิ ฟิ ก และมหาสมุ ที่ รู อินเด่ย

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

แพรู่หลายในมหาสมุที่รูเขตื่รู้อนและ อบอุ่น, แตื่​่ส่วนใหญ่​่จัะพบมากสุดใน อินโดแปชั้ิฟิก

5-10 นาที่​่

5-8 ก้าว

ขนาดเล็ก

พบที่ั� ว ไปตื่ามพ้� น ที่รูายบรูิ เ วณแนว ปะการูัง ใตื่้มหาสมุที่รูอินโด-แปซึ่ิฟิก และน่ า นน�ำ า เขตื่รู้ อ นในมหาสมุ ที่ รู แอตื่แลนตื่ิก

5-10 นาที่​่

10-20 ก้าว

ขนาดใหญ่​่

เขตื่รู้อนและน�ำาที่ะเลที่ั�วโลก

5-10 นาที่​่

10-20 ก้าว

ขนาดใหญ่​่

ชั้ายฝั่๊� ง มหาสมุ ที่ รูแอตื่แลนตื่ิ ก และ แปซึ่ิฟิก

5-10 นาที่​่

10-20 ก้าว

ขนาดใหญ่​่

พ บ ไ ด้ ใ น ที่ ะ เ ล แ ด ง , แ อ ฟ รูิ ก า ตื่ะวันออก, ญ่​่�ปุ่นตื่อนใตื่้, ปาป๊วนิวกิน่ , ในไที่ยพบที่​่�ฝั่๊�งอันดามัน

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

แนวปะการูังที่​่�ม้ดครูึ�มของมหาสมุที่รู อินเด่ย - มหาสมุที่รูแปซึ่ิฟิก

ปลิาสัากใหญ่ เตำ่าทิ้ะเลิ มะกอกร้ดลิีย์ ปลิาแมงปอง

ปลิาไหลิสัว์น

ปลิาฉลิาม

คว์ามน่าสันใจ

แหลิ่งทิ้ี�อยู่

เสั่อทิ้ราย ปลิาฉลิาม พยาบาลิ ปลิาโรน้น

ปลิาสั้นสัมุทิ้ร

ตารางที่​่� ก.๑๓ ภาพแสดงตารางชนิ​ิดของสั​ัตว์ท์ ะเล

192

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์น้ำ์ ำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ชีน้ดสั​ัตำว์​์ Emperor

เว์ลิา/บ่อ

จำานว์นระยะก้าว์

ข้นาดบ่อ

คว์ามน่าสันใจ

แหลิ่งทิ้ี�อยู่

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

มหาสมุที่รูอินโด - แปซึ่ิฟิก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

พบได้ ที่ั� ว มหาสมุ ที่ รูแอตื่แลนตื่ิ ก มหาสมุ ที่ รูอิ น เด่ ย และมหาสมุ ที่ รู แปซึ่ิฟิก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ที่ั� ว ม ห า ส มุ ที่ รู อิ น โ ด - แ ป ซึ่ิ ฟิ ก ตื่ะวันตื่ก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

มหาสมุที่รูอินโด - แปซึ่ิฟิก

3-5 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

มหาสมุที่รูแปซึ่ิฟิก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

แนวปะการูังและอ่าวที่​่�ม่ที่​่�หลบภัย / มหาสมุที่รูอินโด-แปซึ่ิฟิก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ก รู ะ จั า ย ใ น แ ถึ บ อิ น โ ด แ ป ซึ่ิ ฟิ ก มหาสมุที่รูอินเด่ย / ไที่ยพบในที่ะเล ฝั่๊�งอันดามัน

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

พบได้ทั� ง อ่ า วไทยและมหาสมุ ท ร แปซิฟิก

Angelfish มารีนแองเจลิฟชี

Teira Batfish

Longhorn Cowfish หมึกแก้ว์ ปลิาผีเสั่�อ ครีบยาว์ ปลิาการ์ตำูน เพอร์คูลิ่า ปลิาการ์ตำูน อ้นเดียแดง

ตารางที่​่� ก.๑๔ ภาพแสดงตารางชนิ​ิดของสั​ัตว์ท์ ะเล

193

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำ�ำ� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ชีน้ดสั​ัตำว์​์

เว์ลิา/บ่อ

จำานว์นระยะก้าว์

ข้นาดบ่อ

คว์ามน่าสันใจ

แหลิ่งทิ้ี�อยู่

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

อยู่ผัิวน�ำาตื่ามชั้ายฝั่๊�งและปากแม่น�ำา

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ตื่ามชั้ายฝั่๊� ง ที่​่� เ ป็ น ที่รูายหรู้ อ โคลน บรูิเวณมหาสมุที่รูอินเด่ย / เป็นสัตื่ว์ ที่ะเลที่​่�ม่พิษ

3-5 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ตามแนวปะการัง- มหาสมุทรอินโด แปซิฟิก

3-5 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ฝั่๊งตื่ัวในพ้�นที่รูายในมหาสมุที่รูอินโด แปซึ่ิฟิก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

บรูิเวณชั้ายฝั่๊�งที่​่�ม่กรูะแสน�ำาพัดผั่าน / แถึบที่ะเลอันดามัน ที่ะเลแปซึ่ิฟิกและ อินโด-แปซึ่ิฟิก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ตามพืน� ทรายท้องทะเล / มหาสมุทร อินโด-แปซิฟิก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

พบมากตามพืน� ทรายและโขดหินใน เขตนํา� ขึ น� นํา� ลงและแนวปะการัง / เขตอินโดแป๙ฟิ ก

ปลิาเสั่อพ่นน�ำา

แมงดาจาน

ดาว์หมอน ป่กเข้็ม ดาว์แสังอาทิ้​้ตำย์ แมงกะพรุน พระจันทิ้ร์ ปะการังมุกดา

ปลิาบู่เหลิ่อง ปลิ้งทิ้ะเลิ ปลิ้งดำา

ตารางที่​่� ก.๑๕ ภาพแสดงตารางชนิ​ิดของสั​ัตว์ท์ ะเล

194

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์น้ำ์ ำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ชีน้ดสั​ัตำว์​์ ปลิาผีเสั่�อ

เว์ลิา/บ่อ

จำานว์นระยะก้าว์

ข้นาดบ่อ

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

พบได้ที่ั�วไปในแนวปะรูัง / พบได้ที่ั�ง ฝั่๊�งอ่าวไที่ยและฝั่๊�งอันดามัน

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

พบมากแนวปะการูังแถึบที่ะเลอินโด แปซึ่ิฟิก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

พื �น ทรายเขตนํ�า ตื �น / มหาสมุ ท ร อินเดียและมหาสมุทรแปซิฟิก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ตื่ามพ้�นที่รูายที่้องที่ะเล / มหาสมุที่รู อินโด-แปซึ่ิฟิก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

แหล่ ง หญ่้ า ที่ะเลและสาหรู่ า ย / มหาสมุที่รูอินโด-แปซึ่ิฟิก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

น่านนํา� ไทย

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

น่านนํา� ไทย

พระจันทิ้ร์ ปลิาเข้ียว์ พระอ้นทิ้ร์ ปลิาป�นแก้ว์

คว์ามน่าสันใจ

แหลิ่งทิ้ี�อยู่

ปลิาดุกทิ้ะเลิ ปลิาม้าน�ำาทิ้ราย ปลิาม้าน�ำาดำา

ปลิาม้า น�ำาหนาม ปลิาม้าน�ำาสัามจุด

แนวปะการูังในเขตื่อินโด-แปซึ่ิฟิก ปลิาป่กเป้าเข้า

ตารางที่​่� ก.๑๖ ภาพแสดงตารางชนิ​ิดของสั​ัตว์​์ทะเล

195

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำ�ำ� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ชีน้ดสั​ัตำว์​์

เว์ลิา/บ่อ

จำานว์นระยะก้าว์

ข้นาดบ่อ

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

น่านนํา� ไทย

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

น่านนํา� ไทย

5-15นาที่​่

20-30 ก้าว

ขนาดใหญ่​่

ชายทะเลหรื อ ตามแนวลาดชั น / มหาสมุทรอินเดีย มหาสมุทรแปซิฟิก

5-15นาที่​่

20-30 ก้าว

ขนาดใหญ่​่

แนวปะการั ง นํ� า ลึ ก / มหาสมุ ท ร แปซิฟิก มหาสมุทรอินเดีย

5-15นาที่​่

20-30 ก้าว

ขนาดใหญ่​่

แนวลาดชั้ันของปะการูัง / มหาสมุที่รู อินโด-แปซึ่ิฟิก

5-15นาที่​่

20-30 ก้าว

ขนาดใหญ่​่

บรูิ เ วณที่้ อ งที่ะเลที่​่� อ อกไปสู่ แ นว ปะการูัง / มหาสมุที่รูอินโด-แปซึ่ิฟิก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

พบอยู่ ต ามชายฝั� งทะเล โขดหิ น / มหาสมุทรอินเดีย มหาสมุทรแปซิฟิก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ปลิาม้าน�ำาแคระ ปลิาม้าน�ำา

คว์ามน่าสันใจ

แหลิ่งทิ้ี�อยู่

หนามข้อ ปลิากระเบน เสั่อดาว์ ปลิาเกาดอก หมากยักษ์ ปลิากระเบน ลิายห้นอ่อน ปลิามง

ดาว์ทิ้ะเลิ ดาว์ทิ้ะเลิ ปุมแดง

ตารางที่​่� ก.๑๗ ภาพแสดงตารางชนิ​ิดของสั​ัตว์ท์ ะเล

196

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์น้ำ์ ำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ชีน้ดสั​ัตำว์​์ ดาว์ทิ้ะเลิ

เว์ลิา/บ่อ

จำานว์นระยะก้าว์

ข้นาดบ่อ

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

คว์ามน่าสันใจ

แหลิ่งทิ้ี�อยู่

พระอาทิ้​้ตำย์ ดาว์ทิ้ะเลิ ค้างคาว์ ดาว์ทิ้ะเลิ

มีทงั� สีเหลือง ส้ม นํา� ตาล ม่วง

สัีเหลิ่อง ดาว์ทิ้ะเลิ ดอกทิ้านตำะว์ัน ดาว์ทิ้ะเลิ พระราชีา ดาว์ทิ้ะเลิ

พบพวกมันได้มากที่​่�สุด ค้อบรูิเวณไหล่ ที่ว่ป ที่​่�ม่ความลึกรูะดับ 20–30 เมตื่รู

ข้นมป่งบ้สัก้ตำ Pterasteridae ดอกไม้ทิ้ะเลิ หนว์ดลิูกโปง ตารางที่​่� ก.๑๘ ภาพแสดงตารางชนิ​ิดของสั​ัตว์ท์ ะเล

197

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำ�ำ� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ชีน้ดสั​ัตำว์​์ ดอกไม้ทิ้ะเลิ

เว์ลิา/บ่อ

จำานว์นระยะก้าว์

ข้นาดบ่อ

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

คว์ามน่าสันใจ

แหลิ่งทิ้ี�อยู่

หนว์กเกลิียว์ เห็ดทิ้ะเลิ

เห็ดทิ้ะเลิเข้ียว์

ปะการังอ่อน ปะการัง เข้ากว์าง ปะการังโข้ด ปะการัง แผ่นใบไม้ ปะการังโตำะ

ตารางที่​่� ก.๑๙ ภาพแสดงตารางชนิ​ิดของสั​ัตว์ท์ ะเล

198

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์น้ำ์ ำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ชีน้ดสั​ัตำว์​์

เว์ลิา/บ่อ

จำานว์นระยะก้าว์

ข้นาดบ่อ

คว์ามน่าสันใจ

แหลิ่งทิ้ี�อยู่

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

มหาสมุที่รูแปซึ่ิฟิก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ที่ะเลอินโดน่เซึ่​่ย

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ที่ะเลอันดามัน / อินโด-แปซึ่ิฟิก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

อินโด-แปซึ่ิฟิก / ที่ะเลอันดามัน

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ปลิาอะชี้เลิสั ปลิาอมไข้่ ครีบยาว์ ปลิาว์ัว์ตำัว์ตำลิก ปลิาคราว์น์ทิ้ร้กเกอร์ ปลิาว์ัว์ลิาย ข้​้าว์หลิามตำัด ปะการังเคลิ่อบ

ปะการังเห็ด

กัลิป่งหา

ปะการังสัมอง

ตารางที่​่� ก.๒๐ ภาพแสดงตารางชนิ​ิดของสั​ัตว์ท์ ะเล

199

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำ�ำ� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ชีน้ดสั​ัตำว์​์

เว์ลิา/บ่อ

จำานว์นระยะก้าว์

ข้นาดบ่อ

คว์ามน่าสันใจ

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

ที่ะเลอันดามัน

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

มหาสมุที่รูแปซึ่ิฟิก

2-3 นาที่​่

2-3 ก้าว

ขนาดเล็ก

มหาสมุที่รูแปซึ่ิฟิก

ปลิาว์ัว์หางลิ้�ม

ปลิาแมนดาร้น

แหลิ่งทิ้ี�อยู่

ปลิาว์ัว์ข้น ตารางที่​่� ก.๒๑ ภาพแสดงตารางชนิ​ิดของสั​ัตว์ท์ ะเล

สถาบั​ันวิ​ิจั​ัยสั​ัตว์​์น้ำำ��สวยงามและพรรณไม้​้น้ำำ�� กองวิ​ิจั​ัยและพั​ัฒนาประมงน้ำำ��จื​ืด กรมประมงและ คณะประมง มหาวิ​ิทยาลั​ัยเกษตรศาสตร์​์.(๒๕๕๙).๑๐๐ ชนิ​ิด ปลาทะเลสวยงาม (พิ​ิมพ์​์ครั้​้�งที่​่� ๑). นนทบุ​ุรี​ี : สำำ�นั​ักพิ​ิมพ์​์วนิ​ิดาการพิ​ิมพ์​์ (สาขาที่​่� ๑). ๒ ศู​ูนย์​์วิ​ิจั​ัยและพั​ัฒนาประมงอ่​่าวไทยตอนบน(สมุ​ุทรปราการ).(๒๕๕๙) .ชนิ​ิดปลาบริ​ิเวณอ่​่าวไทย ตอนในจากเรื​ือสำำ�รวจประมง ๒ (พิ​ิมพ์​์ครั้​้�งที่​่� ๑).นนทบุ​ุรี​ี : สำำ�นั​ักพิ​ิมพ์​์วนิ​ิดาการพิ​ิมพ์​์ (สาขาที่​่� ๑). ๑

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง.(๒๕๕๑) .ข้​้อมู​ูลสั​ัตว์​์ที่​่�จั​ัดแสดง [ภาพนิ่​่�ง].ระยอง : ศู​ูนย์​์วิ​ิจั​ัยและพั​ัฒนาประมงอ่​่าวไทยฝั่​่�งตะวั​ันออก(ระยอง) ๔ สถาบั​ันวิ​ิทยาศาสตร์​์ทางทะเล มหาวิ​ิทยาลั​ัยบู​ูรพา.(๒๕๖๐) .ข้​้อมู​ูลสั​ัตว์​์ที่​่�จั​ัดแสดง [ภาพนิ่​่�ง]. ชลบุ​ุรี​ี : สถาบั​ันวิ​ิทยาศาสตร์​์ทางทะเล มหาวิ​ิทยาลั​ัยบู​ูรพา ๕ โครงการซี​ีไลฟ์​์ แบงคอก.(๒๕๖๐) .ข้​้อมู​ูลสั​ัตว์​์ที่​่�จั​ัดแสดง [ภาพนิ่​่�ง].กรุ​ุงเทพฯ : Merlin Entertainments ๖ Chiangmai Aquarium,“ปลาที่​่�อาศั​ัยในมหาสมุ​ุทรอิ​ินเดี​ีย”[ออนไลน์​์].แหล่​่งที่​่�มา : https:// www.chiangmaiaquarium.com/Aquatic-animals-zone3.php/.(๒๑ มกราคม ๒๕๖๓) ๓

มหาสมุ​ุทร,“ปลาที่​่�อาศั​ัยในมหาสมุ​ุทร”[ออนไลน์​์].แหล่​่งที่​่�มา : https://sites.google.com/ site/mhasmuthr94/satw-na-ni-mhasmuthr/.(๔ เมษายน ๒๕๖๒) ๗

Violet T.(๒๕๖๓).สิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตในมหาสมุ​ุทร.(แปลจาก STUBBORNLY).แหล่​่งที่​่�มา : https:// board.postjung.com/1240818/.(๒๑ กั​ันยายน ๒๕๖๓) ๘

200

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ภาคผนวก ข

ภาคผนวก ข ระบบการจั​ัดแสดงในพิ​ิพิ​ิธภั​ันฑ์​์สถาน ๑) การจั​ัดแสดงวั​ัตถุ​ุตามแบบธรรมชาติ​ิ(Natural Presentation) วิ​ิธี​ีการดั​ังกล่​่าวนี้​้�ส่​่วนใหญ่​่นิ​ิยมกั​ันในพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์ฯ ประวั​ัติ​ิธรรมชาติ​ิวิ​ิทยาทั้​้�งนี้​้� เพราะตามธรรมดาพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑสถานชนิ​ิดนี้​้�แสดงให้​้เห็​็นความงามและความหั​ัศจรรย์​์ ของธรรมชาติ​ิที่​่�แท้​้จริ​ิง บางแห่​่งอั​ัดเสี​ียงและกลิ่​่�นของป่​่าไม้​้ประกอบ ทำำ�ให้​้ห้​้องแสดงมี​ี ชี​ีวิ​ิตชี​ีวามากขึ้​้�นบางแห่​่งมี​ีการปรั​ับอุ​ุณหภู​ูมิ​ิแวดล้​้อมประกอบ ๒) การจั​ัดตั้​้�งตามอิ​ิริ​ิยาบถของสั​ัตว์​์ (Habitat Group) ลั​ักษณะทั่​่�วไปแบบเดี​ียวกั​ับการจั​ัดแสดงตามธรรมชาติ​ิแต่​่แทนที่​่�จะแสดงวั​ัตถุ​ุ โดดเดี่​่�ยว ก็​็รวมกั​ันเป็​็นหมู่​่� เป็​็นฝู​ูง เป็​็นโขลง เช่​่น ฝู​ูงนกเกาะอยู่​่�คาคบไม้​้ในรั​ังหรื​ือ กำำ�ลั​ัง หากิ​ินตามท้​้องนาการจั​ัดแสดงแบบนี้​้�จะต้​้องระมั​ัดระวั​ังเกี่​่�ยวกั​ับอิ​ิริ​ิยาบถของสั​ัตว์​์ และ สภาพแวดล้​้อมทางธรรมชาติ​ิพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑสถานบางแห่​่งได้​้จั​ัดอิ​ิริ​ิยาบถของสั​ัตว์​์ในลี​ีลา แตกต่​่างกั​ัน เช่​่น แม่​่นกกำำ�ลั​ังป้​้อน เหยื่​่�อลู​ูกบางตั​ัวกำำ�ลั​ังโผบิ​ิน เป้​้าหมายสำำ�คั​ัญของการ จั​ัดแบบนี้​้�เพื่​่�อให้​้ผู้​้�ชม ได้​้เห็​็นชี​ีวิ​ิตจริ​ิงๆของสั​ัตว์​์แต่​่ละชนิ​ิด ๓) การจั​ัดแสดงตามสภาพทางนิ​ิเวศวิ​ิทยา (Ecological Presentation) เป็​็นการแสดงให้​้เห็​็นสภาพแวดล้​้อมของวั​ัตถุ​ุเกี่​่�ยวพั​ันกั​ับสภาพแวดล้​้อมทาง นิ​ิเวศวิ​ิทยา มี​ีทะเล ป่​่าเขา ลำำ�เนาไพรเร้​้าความสนใจของผู้​้�ชมตั้​้�งแต่​่ต้​้นว่​่าการแสดงเกี่​่�ยว กั​ับชี​ีวิ​ิตของชาวอเมริ​ิกั​ัน-อิ​ินเดี​ียนที่​่�อาศั​ัยอยู่​่�ตามทะเลทรายชี​ีวิ​ิตของชาวประมงในท้​้อง ทะเลทำำ�ให้​้ผู้​้�ชมมี​ีความรู้​้�สึ​ึกเข้​้าใจเรื่​่�องราวและสภาพแวดล้​้อมของกลุ่​่�มชนต่​่างๆได้​้ มากกว่​่าการนำำ�วั​ัตถุ​ุโดดเดี่​่�ยวมาจั​ัดแสดงในตู้​้� ๔) การจั​ัดแสดงตามความเป็​็นจริ​ิง (Realistic Presentation) การแสดงดั​ังกล่​่าวได้​้แก่​่ การเคลื่​่�อนย้​้ายวั​ัตถุ​ุจริ​ิงๆ มา แสดงในพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑสถาน เช่​่น การย้​้ายหลุ​ุมขุ​ุดค้​้นทางโบราณคดี​ีมาจั​ัด แสดงในพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์ฯ ซึ่​่�งแทนที่​่�จะแยกวั​ัตถุ​ุ หรื​ือชั้​้�นเดิ​ินต่​่างๆออกจากกั​ันก็​็ยกเคลื่​่�อนย้​้ายวั​ัตถุ​ุตามสภาพเดิ​ิมมารวมจั​ัดไว้​้ตามสภาพ เดิ​ิมการแสดงทั​ับหลั​ังซึ่​่�งเป็​็นส่​่วนหนึ่​่�งของโบราณสถานจะจำำ�ลองส่​่วนของโบราณสถาน จริ​ิงๆแล้​้วจั​ัดแสดงขึ้​้�นในห้​้องแสดงหรื​ือการนำำ�สั​ัตว์​์สตั​ัฟฟ์​์มาจั​ัดแสดงในสตั​ัฟฟ์​์มาจั​ัด แสดงในตู้​้�เป็​็ น ต้​้ น เกณฑ์​์ ม าตรฐานห้​้ อ งแสดงนิ​ิ ทรร ศการในพิ​ิ พิ​ิ ธ ภั​ั ณ ฑสถานการ ออกแบบห้​้องแสดงเป็​็นงานของมั​ัณฑนากรแต่​่เนื่​่�องจากพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑสถานเป็​็นจำำ�นวน มากมี​ีกำำ�ลั​ังเจ้​้าหน้​้าที่​่�น้​้อยงานออกแบบห้​้องแสดงจึ​ึงเป็​็นงานในหน้​้าที่​่�ประการหนึ่​่�งของ ภั​ัณฑารั​ักษ์​์จะต้​้องจั​ัดทำำ�เองการออกแบบห้​้องแสดงนั้​้�นจะต้​้องจั​ัดทำำ�ภายหลั​ังที่​่�ได้​้ ศึ​ึกษาหรื​ือเรี​ียบเรี​ียงแนวนิ​ิทรรศการเรี​ียบร้​้อยแล้​้วแต่​่ไม่​่ง่​่ายเลยที่​่�จะอธิ​ิบายให้​้ทราบถึ​ึง ความสำำ�เร็​็จของการออกแบบห้​้องแสดงที่​่�ดี​ีเพราะห้​้องแสดงของพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑสถานมี​ี หลายแบบหลายเรื่​่� อ งและหลายความคิ​ิ ด ในการออกแบบห้​้ อ งแสดงไม่​่ ว่​่ า จะเป็​็ น นิ​ิทรรศการประจำำ�หรื​ือนิ​ิทรรศการพิ​ิเศษก็​็ตามสิ่​่�งที่​่�ช่​่วยให้​้ห้​้องแสดงเปลี่​่�ยนรู​ูปร่​่างได้​้ อย่​่างดี​ีที่​่�สุ​ุดนั้​้�นคื​ือแผงซึ่​่�งทำำ�ด้​้วยไม้​้อั​ัดหรื​ือวั​ัสดุ​ุที่มี​ีน้ำ ่� �ำ� หนั​ักเบาสามารถเคลื่​่�อนย้​้ายได้​้ แพรว โควสุ​ุวรรณ.(๒๕๕๐). สถานแสดงพั​ันธ์​์สัตว์ ั ์น้ำ�ำ� จั​ังหวั​ัดกระบี่​่�. วิ​ิทยานิ​ิพนธ์​์ปริ​ิญญาบั​ัณฑิ​ิต ภาควิ​ิชา สถาปั​ัตยกรรมศาสตร์​์ คณะสถาปั​ัตยกรรมศาสตร์​์จุ​ุฬาลงกรณ์​์มหาวิ​ิทยาลั​ัย. ๑

๕)มาตรฐานการออกแบบตู้​้�จั​ัดแสดง การออกแบบตู้​้�จั​ั ด แสดงเป็​็ น สิ่​่� ง สำำ�คั​ั ญ มากที่​่� สุ​ุ ด ในการสร้​้ า งสรรค์​์ พิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑสถานให้​้มี​ี ประสิ​ิทธิ​ิภาพการเตรี​ียมตู้​้�จั​ัดแสดงให้​้เหมาะสม สถาปนิ​ิกควรเป็​็น ผู้​้�ออกแบบให้​้เป็​็นพิ​ิเศษรวมทั้​้�งเป็​็นผู้​้�กะประมาณการใช้​้จ่​่า ในการจั​ัดตั้​้�งพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑสถาน เป็​็นควรข้​้อคำำ�นึ​ึงในการออกแบบตู้​้�ให้​้มี​ี ประสิ​ิทธิ​ิภาพในพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑสถานขนาดเล็​็ก การเคลื่​่�อนย้​้าย ตู้​้�แสดงถ้​้าหากเป็​็นตู้​้�แสดงที่​่�เคลื่​่�อนย้​้ายได้​้ยิ่​่�งดี​ีเพราะจะทำำ�ให้​้ เกิ​ิดการเปลี่​่�ยนแปลงห้​้องแสดงได้​้อยู่​่�เสมอถ้​้าใช้​้แท่​่นฐานสู​ูงจากพื้​้�น ๖นิ้​้�วก็​็ควรติ​ิดลู​ูกล้​้อ ไว้​้ ข้​้ า งใต้​้ เ พื่​่� อ สะดวกในการเคลื่​่� อ นย้​้ า ยและการเจาะติ​ิ ด ลู​ู ก ล้​้ อ แบบกลมก็​็ จ ะทำำ� ให้​้ เคลื่​่�อนไปในทิ​ิศทางใด ๆ ได้​้สะดวกกว่​่าลู​ูกล้​้อแบบธรรมดาอื่​่�น ๆ การออกแบบในลั​ักษณะตั้​้�งเป็​็นมุ​ุมฉากตู้​้�ลั​ักษณะเป็​็นมุ​ุมฉากใช้​้ประโยชน์​์มาก ที่​่�สุ​ุดเพราะว่​่าสามารถจั​ัดวางตู้​้�ชิ​ิดผนั​ังได้​้ส่​่วนด้​้านข้​้างและด้​้านหลั​ังอาจเป็​็นแผ่​่นไม้​้ เรี​ียบแข็​็งแรงสามารถแขวนวั​ัตถุ​ุได้​้หรื​ือวางไว้​้กั​ับพื้​้�นตู้​้�แผงไม้​้ที่​่�ติ​ิดวางไว้​้ในตู้​้�ใช้​้เป็​็นที่​่�ทำำ� ชั้​้�นวางวั​ัตถุ​ุ เป็​็นที่​่�ติ​ิด วั​ัตถุ​ุและป้​้ายคำำ�บรรยายได้​้โดยไม่​่ทำำ�ให้​้ตู้​้�เสี​ียหาย โดยทั่​่�วไปแล้​้ว ถ้​้าตู้​้�มี​ีลั​ักษณะรู​ูปโค้​้งควรจั​ัดไว้​้กลางห้​้อง กระจกเปิ​ิดปิ​ิดหน้​้าตู้​้� เมื่​่�อใช้​้ตู้​้�มี​ีลั​ักษณะตั้​้�งเป็​็นมุ​ุมฉาก กระจกตู้​้�ด้​้านหน้​้าควร ปิ​ิดเปิ​ิดได้​้จะติ​ิดบานพั​ับหรื​ือใช้​้บานพั​ับเลื่​่�อนไปมาก็​็ได้​้เมื่​่�อติ​ิดตั้​้�งวั​ัตถุ​ุที่​่�จั​ัดแสดงก็​็ทำำ�ได้​้ จากทางด้​้านหน้​้าตู้​้�การติ​ิดบานพั​ับกระจกไม่​่ว่​่าจะติ​ิดด้​้านล่​่างหรื​ือด้​้านบนหรื​ือด้​้านข้​้าง ย่​่อมเป็​็นประโยชน์​์ทั้​้�งสิ้​้�นอย่​่างไรก็​็ตามสิ่​่�งนี้​้�มี​ีปั​ัญหาด้​้านความคงทนและโครงสร้​้าง แต่​่ อาจเอาชนะได้​้บางที​ีกระจกเปิ​ิดปิ​ิดด้​้านหน้​้าตู้​้�ที่​่�ใช้​้ในพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑสถานก็​็เป็​็นปั​ัญหาอี​ีก เพราะกระจกหน้​้าตู้​้�แบบธรรมดาที่​่�สุ​ุด การรั​ักษาความมั่​่�นคงและความปลอดภั​ัย ตู้​้�แสดงควรติ​ิดกุ​ุญแจที่​่�มี​ีคุ​ุณภาพดี​ี เพื่​่�อให้​้เกิ​ิดความปลอดภั​ัยในการลั​ักลอบขโมยวั​ัตถุ​ุอย่​่างไรก็​็ดี​ีตู้​้�กระจกเลื่​่�อนหรื​ือแบบ ติ​ิดบานพั​ับก็​็เป็​็นปั​ัญหาในการเลื​ือกใช้​้กุ​ุญแจที่​่�เหมาะสม ปั​ัจจุ​ุบั​ันมี​ีการใช้​้กระจกแบบที่​่�ทำำ�ให้​้แข็​็งแรงตามกรรมวิ​ิธี​ีทางเคมี​ี(อย่​่างที่​่�เรี​ียก ว่​่าโปลิ​ิกลาส หรื​ือ ปลาสซี่​่�กลาส) ที่​่มี​ี� ความคงทน มากและ น้ำำ��หนั​ักเบาซึ่​่�งลดอั​ันตราย จากการแตกของกระจกลงได้​้มาก ขนาดของตู้​้�ที่​่�เหมาะสมขนาดของตู้​้�แตกต่​่างกั​ันไปตามขนาดของวั​ัตถุ​ุที่​่�จั​ัด แสดงอย่​่างไรก็​็ตาม พบว่​่าตู้​้�ขนาดยาวมี​ีประโยชน์​์มากความยาวของตู้​้�โดยทั่​่�วไปจะเป็​็น ขนาด ๔ หรื​ือ ๖ หรื​ือ ๘ ฟุ​ุต ภายในด้​้านหน้​้าของตู้​้�ติ​ิดไฟฟ้​้าตู้​้�ควรมี​ีความลึ​ึกด้​้านใน อย่​่างน้​้อย ๒ ฟุ​ุต และ ๒ ฟุ​ุต ๖ นิ้​้�ว กระจกตู้​้�ควรสู​ูงถึ​ึง ๔ ฟุ​ุต๖ นิ้​้�ว ถึ​ึง ๕ ฟุ​ุต ๖ นิ้​้�ว จะ เป็​็นขนาดที่​่�ดี​ีสำำ�หรั​ับ วั​ัตถุ​ุขนาดใหญ่​่แต่​่กระจกจะมี​ีน้ำำ��หนั​ักมากขึ้​้�นและราคาสู​ูงขึ้​้�นด้​้วย ฐานล่​่างของตู้​้�ควรสู​ูงประมาณ ๒ ฟุ​ุต เพื่​่�อให้​้เด็​็กเล็​็กได้​้เห็​็นภาย ในตู้​้�อย่​่างไร ก็​็ตาม ถ้​้าใช้​้ตู้​้�กระจกเปิ​ิดปิ​ิดด้​้านหน้​้า พึ​ึงจำำ�ไว้​้ว่​่าเมื่​่�อตู้​้�มี​ีขนาด ใหญ่​่ขึ้​้�นกระจกที่​่�เปิ​ิดปิ​ิด ย่​่อมมี​ีความลำำ�บากขึ้​้�นด้​้วย เหตุ​ุนี้​้�จึ​ึงเป็​็นเหตุ​ุผลอั​ัน หนึ่​่�งที่​่�จู​ูงใจให้​้การทำำ�ความสะอาด และการเปลี่​่�ยนวั​ัตถุ​ุจั​ัดแสดงน้​้อยลงเพราะฉะนั้​้�นควรใช้​้กระจกเลื่​่�อนจะสะดวกกว่​่าหาก ใช้​้กระจกติ​ิดบานพั​ับที่​่�กว้​้าง ๒ ฟุ​ุตหรื​ือมากกว่​่านั้​้�นก็​็ได้​้ แต่​่จำำ�เป็​็นต้​้องใช้​้ขายึ​ึดกระจก สำำ�หรั​ับเปิ​ิดตู้​้�

แสงสว่​่าง ควรติ​ิดตั้​้�งแสงไฟฟ้​้าในด้​้านบนของตู้​้� และวางแผน กระจกรองแสง ภายในตู้​้�ไม่​่ให้​้รบกวนสายตาผู้​้�ชม แผ่​่นกระจก มี​ีคุ​ุณสมบั​ัติ​ิในการลดแสงอั​ัลตราไวโอเลต ที่​่�จะไปทำำ�ลายเอกสารและวั​ัตถุ​ุต่​่าง ๆ ให้​้เสื่​่�อม เสี​ียด้​้วยหลอดไฟควรอยู่​่�ในระดั​ับเหนื​ือ กระจกอย่​่างเหมาะสม และติ​ิดไฟเป็​็นกลุ่​่�มให้​้เพี​ียงพอและสม่ำำ��เสมอทั่​่�วตู้​้�ด้​้านบนของตู้​้� ทำำ�เป็​็นฝาเปิ​ิดปิ​ิดได้​้ในเวลาเปลี่​่�ยนหลอดไฟในตู้​้�จั​ัดแสดง อาจต้​้องใช้​้ไฟ ๒ ส่​่วน คื​ือ ส่​่วน สปอตไลท์​์และส่​่วนไฟนิ​ิออน ที่​่�เปิ​ิดไฟอาจติ​ิดอยู่​่�ด้​้านบนหรื​ือด้​้านข้​้างของตู้​้� แต่​่ควรเดิ​ิน สายไฟออกไปทางมุ​ุมหลั​ังตู้​้� ยาวออกไปหลายๆ ฟุ​ุตจนถึ​ึงปลั๊​๊�กที่​่�ผนั​ังห้​้อง หรื​ือตามพื้​้�น อาคารที่​่�เตรี​ียมไว้​้ การออกแบบตู้​้� สิ่​่�งสำำ�คั​ัญที่​่�ช่​่วยเสริ​ิมสร้​้างพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑสถานที่​่�ทั​ันสมั​ัยอย่​่างเห็​็น ได้​้ชั​ัดคื​ือ ความสง่​่างามขององค์​์ประกอบในห้​้องแสดง ซึ่�ง่ ประกอบด้​้วยขนาดของตู้​้� การ ออกแบบและรู​ูปแบบที่​่�เป็​็นแบบแผนเดี​ียวกั​ันไม่​่มี​ีการตกแต่​่งและดั​ัดแปลงสามารถใช้​้ งานได้​้ดี​ีง่​่ายต่​่อการรั​ักษามี​ีความพอเหมาะสี​ีไม่​่ขั​ัดตาและการเลื​ือกใช้​้แผงไม้​้อย่​่าง รอบคอบเป็​็นความประทั​ับใจเบื้​้�องต้​้นของพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑสถานสมั​ัยใหม่​่ ๖) การบริ​ิการพิ​ิเศษเกี่​่�ยวกั​ับการศึ​ึกษาในพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์ ๖.๑ การบริ​ิการนำำ�ชม (Guided Tour) การบริ​ิการนำำ�ชมแก่​่สถาบั​ันการศึ​ึกษา หรื​ือบุ​ุคคลที่​่ติ� ิดต่​่อล่​่วงหน้​้า ประชาชน ในกลุ่​่�มนี้​้�โดยทั่​่�วไปมั​ักจะมี​ีวั​ัตถุ​ุประสงค์​์ที่​่�จะเข้​้าชมพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์แผนกใดแผนกหนึ่​่�งโดย เฉพาะหรื​ือเรื่​่�องใดเรื่​่�องหนึ่​่�งตามที่​่�สั​ัมพั​ันธ์​์กั​ับการศึ​ึกษาหรื​ือเรื่​่�องราวที่​่�ตนกำำ�ลั​ังศึ​ึกษา อยู่​่� ในการบริ​ิการนำำ�ชม เจ้​้าหน้​้าที่​่�มั​ัคคุ​ุเทศก์​์ของพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์จึ​ึงมี​ีโอกาสที่​่�จะเตรี​ียมงานนี้​้� โดยตรงแต่​่ความสนใจของประชาชนเหล่​่านี้​้�ไม่​่ใช่​่ตามที่​่�พิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์ชอบหรื​ือมี​ีความ ชำำ�นาญ ๖.๒ การบริ​ิการนำำ�ชมแก่​่ประชาชนทั่​่�วไป ได้​้แก่​่ การโฆษณา โดยความร่​่วมมื​ือของหนั​ังสื​ือพิ​ิมพ์​์ประกาศของพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์ ที่​่�พิ​ิมพ์​์ไว้​้ในหนั​ังสื​ือ และความร่​่วมมื​ือกั​ับสถานบริ​ิการอื่​่�น ๆ เช่​่น สถานี​ีรถไฟสถาน องค์​์การแนะนำำ�การท่​่องเที่​่�ยวโดยกำำ�หนดเวลาส่​่วนต่​่างๆของพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์เอาไว้​้อย่​่าง ชั​ัดเจนว่​่า วั​ันไหนใครนำำ�ชมเรื่​่�องอะไร เวลาเท่​่าใดวนเวี​ียนผลั​ัดเปลี่​่�ยนกั​ันไปตลอด ๖.๓ การบริ​ิการนำำ�เที่​่�ยวโบราณสถานหรื​ือสถานที่​่น่� ่าสนใจ การบริ​ิการทางการศึ​ึกษาอี​ีกรู​ูปแบบหนึ่​่�งแก่​่ประชาชนนอกจากจำำ�เจอยู่​่�ใน ห้​้องและวั​ัตถุ​ุที่​่�จั​ัดแสดงในพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์แล้​้วบางประเภทยั​ังดำำ�เนิ​ินการบริ​ิการการท่​่อง เที่​่�ยวโบราณสถานเป็​็นประจำำ�แบบเดี​ียวกั​ับการชมวั​ัตถุ​ุที่​่�แสดงในพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์ซึ่​่�งดำำ�เนิ​ิน การอยู่​่�ทุ​ุกวั​ัน หรื​ือทุ​ุก ๆ ๗ วั​ัน ๖.๔ การนำำ�ชมวั​ัตถุ​ุในพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์โดยตรงเอง (Self Guiding System) เครื่​่�องมื​ือที่​่�ใช้​้ด้​้วยตนเองในการนำำ�เที่​่�ยวนี้​้�เป็​็นการอั​ัดเสี​ียงบั​ันทึ​ึกลงไปในเทป ตามเรื่​่�องราวแสดงในพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑสถานแห่​่งนั้​้�นเพื่​่�อป้​้องกั​ันมิ​ิให้​้เสี​ียงที่​่�อั​ัดในเครื่​่�องบั​ันทึ​ึก เสี​ียงต้​้องทำำ�ความรบกวนประชาชนคนอื่​่�นและด้​้วยรสนิ​ิยมที่​่�แตกต่​่างกั​ันดั​ังนั้​้�นจึ​ึงใช้​้ เครื่​่�องรั​ับเสี​ียงอั​ัดแน่​่นอยู่​่�กั​ับหู​ูฟั​ังเพี​ียงคนเดี​ียวบางแห่​่งเครื่​่�องบั​ันทึ​ึกเสี​ียงรวมกั​ันอยู่​่� แบบเดี​ียวกั​ับหู​ูฟั​ังของเครื่​่�องมื​ือแพทย์​์บางแห่​่งใช้​้ระบบอั​ัดเสี​ียงใส่​่ไว้​้ในห้​้องแสดงโดยใช้​้ ระบบเซนเซอร์​์จะมี​ีเสี​ียงเมื่​่�อมี​ีคนเดิ​ินเข้​้ามาเท่​่านั้​้�น ทั้​้�งนี้​้�เพื่​่�อประหยั​ัดพลั​ังงาน 201

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๖.๕ ปาฐกถาในและนอกพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์ (Lecture Programme) รายการพิ​ิเศษเกี่​่�ยวกั​ับการศึ​ึกษาในพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์ซึ่​่�งนิ​ิยมแพร่​่หลายในปั​ัจจุ​ุบั​ันนี้่​่� ได้​้แก่​่การปาฐกถาเรื่​่�องราวการค้​้นคว้​้าของเจ้​้าหน้​้าที่​่�ที่​่�พิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์ต่​่อสั​ังคมโดยทั่​่�วไปโดย ทางพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์ได้​้จั​ัดพิ​ิมพ์​์รายการปาฐกถาเตรี​ียมไว้​้เผยแพร่​่และประชาสั​ัมพั​ันธ์​์ให้​้ ประชาชนทราบ อาจทำำ�โดยการร่​่วมมื​ือกั​ับหนั​ังสื​ือพิ​ิมพ์​์ โทรทั​ัศน์​์วิ​ิทยุ​ุและเจ้​้าหน้​้าที่​่� ประชาสั​ัมพั​ันธ์​์เป็​็นต้​้น ๖.๖ การจั​ัดนิ​ิเทศสำำ�หรั​ับสถาบั​ันการศึ​ึกษา (Guided Demonstration) การจั​ัดนิ​ิเทศนี้​้�เป็​็นการแสดงให้​้เห็​็นถึ​ึงรายละเอี​ียดของวั​ัตถุ​ุเหล่​่านั้​้�น แทนการ อธิ​ิบายเรื่​่�องราวของวั​ัตถุ​ุเหล่​่านั้​้�น ๖.๗ การสอนแบบพิ​ิเศษในพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์(Special Programme of Education) การศึ​ึกษาในพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์แตกต่​่างจากการศึ​ึกษาในโรงเรี​ียนเป็​็นอย่​่างมากโดย เฉพาะการศึ​ึกษาสำำ�หรั​ับเด็​็ก เพื่​่�อเป็​็นการปลู​ูกฝั​ังจิ​ิตสำำ�นึ​ึกเกี่​่�ยวกั​ับอารยธรรมโดยทาง พิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์มี​ีการเตรี​ียมห้​้องปาฐกถาซึ่​่�งเป็​็นเสมื​ือนห้​้องเรี​ียนแต่​่เป็​็นลั​ักษณะของการ หยิ​ิบยื่​่�นให้​้ประชาชนมากกว่​่าโดยที่​่�ไม่​่ต้​้องติ​ิดตามผลแต่​่อย่​่างใดเพี​ียงแต่​่เป็​็นการสั​ังเกต จากประชาชนที่​่�เข้​้ามาชมและปฏิ​ิกิ​ิริ​ิยาของประชาชนที่​่�มี​ีต่​่อพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์เท่​่านั้​้�น ๖.๘ การสอนในพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์ (Museum Class) การจั​ัดห้​้องเรี​ียนในพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์เป็​็นการสอนนั​ักเรี​ียนที่​่�สนใจอยากเข้​้ามาเรี​ียน ในพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์โดยความร่​่วมมื​ือระหว่​่างโรงเรี​ียนกั​ับพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์นั้​้�นๆส่​่วนใหญ่​่ดำำ�เนิ​ินการ อาทิ​ิ ตย์​์ ล ะครั้​้� ง อาจเป็​็ น วั​ั น เสาร์​์ ห รื​ือวั​ั น อาทิ​ิ ตย์​์ ก็​็ ไ ด้​้ เรื่​่� อ งราวที่​่� ส อนนั้​้� น ส่​่ ว นใหญ่​่ จ ะ เป็​็ น การฝึ​ึ ก หั​ั ด ทั้​้� ง ทางทฤษฎี​ีและการปฏิ​ิ บั​ั ติ​ิ เ กี่​่� ย วกั​ั บ เรื่​่� อ งราวในแผนกต่​่ า งๆของ พิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์

พฤติ​ิกรรมของผู้​้�ชมนิ​ิทรรศการ ๑) การชมอย่​่างใกล้​้ชิ​ิด เนื่​่�องจากเนื้​้�อหาในการจั​ัดแสดงเป็​็นเนื้​้�อหาทางวิ​ิชาการผู้​้�ชมต้​้องการรู้​้�เรื่​่�อง การจั​ัดแสดงไม่​่เหมื​ือนการจั​ัดแสดงงานทางศิ​ิลปะซึ่​่�งคำำ�นึ​ึงถึ​ึงมุ​ุมมองและระยะเป็​็น สำำ�คั​ัญเพื่​่�อการชมงานการชมพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์เพื่​่�อการศึ​ึกษาจึ​ึงมี​ีความใกล้​้ชิ​ิดมากกว่​่าทั้​้�งนี้​้� การจั​ัดแสดงงานขึ้​้�นอยู่​่�กั​ับ ๑.๑ วั​ัตถุ​ุนิทรร ิ ศการที่​่�มี​ีอยู่​่� ๑.๒ ความสามารถทางเทคนิ​ิคและการออกแบบ ๑.๓ งบประมาณ ๑.๔ นโยบายของพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์ ๑.๕ วั​ัสดุ​ุอุ​ุปกรณ์​์ ดั​ังนั้​้�นการหาพื้​้�นที่​่�การจั​ัดแสดงจึ​ึงเป็​็นเพี​ียงแนวทางหนึ่​่�งในการกำำ�หนดขนาด ของพื้​้�นที่​่�ที่​่�ขึ้​้�ตามลั​ักษณะการจั​ัดแสดง แบ่​่งแยกขนาดและประเภทเพื่​่�อเลื​ือกใช้​้ในหั​ัวข้​้อ นิ​ิ ทรร ศการแต่​่ ล ะหั​ั ว ข้​้ อ ตามความเหมาะสมในการจั​ั ด นิ​ิ ทรร ศการหั​ั ว ข้​้ อ เดี​ียวกั​ั น สามารถเลื​ือกเทคนิ​ิคการจั​ัดแสดงได้​้หลายเทคนิ​ิคหรื​ือนำำ�มาผสมผสานกั​ัน ๒) การสั​ัมผั​ัส การจั​ัดนิ​ิทรรศการที่​่�ใช้​้เทคนิ​ิคทางอิ​ิเลคโทรนิ​ิคหรื​ือมี​ีการทดลองที่​่�จำำ�เป็​็นต้​้อง มี​ีการสั​ัมผั​ัส เช่​่น การกดปุ่​่�มหมุ​ุนทดลอง การแสดงนิ​ิทรรศการนั้​้�นจึ​ึงจะสมบู​ูรณ์​์ได้​้ เนื้​้�อหาตามจุ​ุดประสงค์​์โดยอาศั​ัยประสาทสั​ัมผั​ัสจากอุ​ุปกรณ์​์เทคนิ​ิคเหล่​่านั้​้�นอกจาก การชมอย่​่างเดี​ียว ๓) การเป็​็นส่​่วนหนึ่​่�งของการแสดง การแสดงขนาดใหญ่​่ที่​่�เป็​็นขบวนการทดลองผู้​้�ชมนิ​ิทรรศการอาจเข้​้าไปอยู่​่�ใน การแสดงนั้​้�นๆ เช่​่น การขั​ับรถ หรื​ืออั​ันตรทั​ัศน์​์ (Diorama) ขนาดใหญ่​่ที่​่�เข้​้าไปเดิ​ินชม ได้​้การจั​ัดแสดงของพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑใ์​์นปั​ัจจุ​ุบั​ันนิ​ิยมให้​้ผู้​้�ชมได้​้สั​ัมผั​ัสและมี​ีส่​่วนร่​่วม มิ​ิใช่​่การดู​ู เพี​ียงอย่​่างเดี​ียวโดยเฉพาะเด็​็กเมื่​่�อพิ​ิจารณาตามหลั​ักจิ​ิตวิ​ิทยา ความอยากรู้​้�อยากเห็​็น อยากทดลองต้​้องการจั​ับ ต้​้องสั​ัมผั​ัสให้​้รู้​้�จั​ักจริ​ิง ถ้​้ามี​ีเสี​ียงด้​้วยก็​็ยิ่​่�งตื่​่�นเต้​้นดั​ังนั้​้�นการจั​ัด แสดงต้​้องมี​ีการเคลื่​่�อนไหว และมี​ีปฏกิ​ิ​ิ�ริ​ิยาต่​่อกั​ัน (Interact) ตลอดเวลา หลั​ักในการออกแบบจั​ัดนิ​ิทรรศการ ๑)การจั​ัดตู้​้�หรื​ือแผงต้​้องจั​ัดให้​้เหมาะสม ไม่​่ปล่​่อยให้​้โล่​่งจนเกิ​ินไปและควรพิ​ิจารณา เรื่​่�องที่​่�จะจั​ัดแสดงให้​้น่​่าสนใจที่​่�จะดึ​ึงดู​ูดคนเข้​้าชมได้​้ ๒)ไม่​่ว่​่าจะวางแปลนซั​ับซ้​้อนเพี​ียงใดควรจะมี​ีการเรี​ียงลำำ�ดั​ับเรื่​่�องราวที่​่�จั​ัดแสดงให้​้มี​ี ความชั​ัดเจน ๓)เนื้​้�อที่​่�ระหว่​่างสิ่​่�งที่​่�นำำ�มาแสดงแต่​่ละอั​ันควรมี​ีช่​่องว่​่างให้​้เคลื่​่�อนไหวไปมาได้​้อย่​่าง สะดวกไม่​่ควรให้​้ผู้​้�ชมต้​้องเบี​ียดเสี​ียดกั​ันเพื่​่�อเข้​้าชมงานและสามารถโน้​้มน้​้าวผู้​้�ชมได้​้โดย อั​ัตโนมั​ัติ​ิ ๔)ขนาดของแผงและสี​ีที่​่�จะนำำ�มาใช้​้ขึ้​้�นอยู่​่�กั​ับลั​ักษณะของห้​้องและความเหมาะสมควร จะมี​ีการเปลี่​่�ยนแปลงบ้​้างตามความเหมาะสมวรรณะของสี​ีที่​่�ใช้​้ต้​้องคำำ�นึ​ึงถึ​ึงการมอง เห็​็นโดยระดั​ับความสว่​่างต้​้องไม่​่ขั​ัดแย้​้งกั​ัน (Contrast) มากจนก่​่อให้​้เกิ​ิดความเมื่​่�อยล้​้า ของสายตา

202

๕)ถึ​ึงจะมี​ีการวางแปลนที่​่ซั� ับซ้​้อนแต่​่ต้​้องไม่​่ก่​่อให้​้เกิ​ิดความรู้​้�สึ​ึกว่​่าหลงทางหรื​ือไม่​่ทราบ ว่​่าตนเองอยู่​่�ในส่​่วนใดของอาคารและห้​้องแสดงเพราะเมื่​่�อเกิ​ิดความรู้​้�สึ​ึกเช่​่นนี้​้�แล้​้วจะ ทำำ�ให้​้ขาดความสนใจในการดู​ูงานทั​ันที​ี ๖) ควรให้​้นิ​ิทรรศการในแต่​่ละห้​้องมี​ีความสั​ัมพั​ันธ์​์และเชื่​่�อมโยงกั​ันโดยที่​่ผู้​้�ช � มมี​ีอิ​ิสระใน การที่​่�จะเลื​ือกชมนิ​ิทรรศการตามความต้​้องการได้​้การสั​ัญจรภายในก็​็ไม่​่ควรคั​ับแคบจน รู้​้�สึ​ึกเหมื​ือนถู​ูกบี​ีบบั​ังคั​ับเพราะความเป็​็นจริ​ิงที่​่�ว่​่าผู้​้�ชมนี้​้�มี​ีความต้​้องการและพื้​้�นฐานใน การศึ​ึกษากั​ับวั​ัตถุ​ุประสงค์​์ที่ต่​่� ่างกั​ันย่​่อมมี​ีความประสงค์​์ในการศึ​ึกษาเรื่​่�องราวที่​่ต่� ่างกั​ัน การหาพื้​้� น ที่​่� ใ นส่​่ ว นการจั​ั ด นิ​ิ ทรร ศการจำำ� เป็​็ น ต้​้ อ งทราบถึ​ึ ง การใช้​้ โ สต ทั​ั ศ นู​ู ป กรณ์​์ แ ละอุ​ุ ป กรณ์​์ ที่​่� จ ะนำำ� มาแสดงรวมทั้ั​ั� ง รู​ู ป แบบข้​้ อ ดี​ี–ข้​้ อ เสี​ียของการจั​ั ด นิ​ิทรรศการแต่​่ละประเภทเสี​ียก่​่อนแล้​้วจึ​ึงกำำ�หนดพื้​้�นที่​่�ส่​่วนจั​ัดแสดงนิ​ิทรรศการได้​้ทั้​้�งนี้​้� มี​ีขั้​้�นตอน ดั​ังนี้​้� ๑) ศึ​ึกษาลั​ักษณะรู​ูปแบบ และการใช้​้งานของโสตทั​ัศนู​ูปกรณ์​์รวมถึ​ึงอุ​ุปกรณ์​์ที่นำ่� ำ�มาจั​ัด แสดงนิ​ิทรรศการ ๒) ศึ​ึกษาพฤติ​ิกรรมของผู้​้�เข้​้าชมโครงการกั​ับลั​ักษณะของการจั​ัดนิ​ิทรรศการ ๓)กำำ�หนดลั​ักษณะการใช้​้พื้​้�นที่​่�ของการจั​ัดนิ​ิทรรศการและการเข้​้าชมในส่​่วนการจั​ัด แสดงแต่​่ละส่​่วน ๔) สรุ​ุปขนาดการใช้​้พื้​้�นที่​่�ตั​ัวอย่​่างเพื่​่�อใช้​้เป็​็นแนวทางในการจั​ัดพื้​้�นที่​่�ในส่​่วนนิ​ิทรรศการ ตามหั​ัวข้​้อต่​่างๆ ๕) นำำ�หั​ัวข้​้อการจั​ัดแสดงนิ​ิทรรศการแต่​่ละหั​ัวข้​้อมาเลื​ือกใช้​้ลั​ักษณะการจั​ัดนิ​ิทรรศการ ๖) กำำ�หนดขนาดพื้​้�นที่​่�ใช้​้สอยให้​้กั​ับส่​่วนจั​ัดแสดงแต่​่ละส่​่วนและรวมพื้​้�นที่​่ส่� ่วนจั​ัดแสดง โสตทั​ัศนู​ูปกรณ์​์ โสตทั​ัศนู​ูปกรณ์​์หมายถึ​ึงอุ​ุปกรณ์​์การสอนเป็​็นเครื่​่�องมื​ือที่​่�ช่​่วยถ่​่ายทอดสิ่​่�ง ต่​่างๆที่​่�เป็​็นความจริ​ิง ทั​ักษะ ความรู้​้�ความเข้​้าใจไปยั​ังผู้​้�เขี​ียน รวมถึ​ึงการทำำ�กิ​ิจกรรมร่​่วม ต่​่างๆ ที่​่�จั​ัดขึ้​้�น เพื่​่�อให้​้กระบวนการเรี​ียนรู้​้�เป็​็นไปอย่​่างมี​ีประสิ​ิทธิ​ิภาพมากที่​่�สุ​ุดโดย ทั่​่�วไปโสตทั​ัศนู​ูปกรณ์​์แบ่​่งเป็​็นประเภทใหญ่​่ๆ ได้​้ ๓ ประเภทดั​ังนี้​้� ๑.ประเภทวั​ัสดุ​ุ (AUDIO VISUAL MATERIALS) ๒. ประเภทอุ​ุปกรณ์​์ (AUDIO VISUAL EQUIPMENT) ๓. ประเภทกิ​ิจกรรม (ACTIVITIES) ๑) ประเภทวั​ัสดุ​ุ (AUDIO VISUAL MATERIALS) ๑.๑ กระดาน, บอร์​์ด (BOARD, PLANE) ๑.๒ กราฟ (GRAPHS) ๑.๓ วั​ัตถุ​ุของจริ​ิง (OBJECTS) ๑.๔ วั​ัตถุ​ุของจำำ�ลอง (MODEL) ๑.๕ วั​ัตถุ​ุของตั​ัวอย่​่าง (SPECIMEN) ๑.๖ วั​ัตถุ​ุของเลี​ียนแบบ (MOCK-UP) ๑.๗ อั​ันตรทั​ัศน์​์ (DIORAMA) ๑.๘ภาพเขี​ียน, ภาพประกอบ (ILLUSTRATION PICTURE) ๑.๙ ภาพ ๓ มิ​ิติ​ิ (PHOTO GRAPHIC)

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๒) ประเภทอุ​ุปกรณ์​์ (AUDIO VISUAL EQUIPMENT) ๒.๑ เครื่​่�องฉายภาพ (LANTERN SLIDE PROJECTORS) ๒.๒ เครื่​่�องฉายภาพข้​้ามศี​ีรษะ (OVERHEAD PROJECTORS) ๒.๓ เครื่​่�องฉายภาพ ๓ มิ​ิติ​ิ (HOLOGRAM PROJECTORS) ๒.๔ เครื่​่�องฉายแสงเลเซอร์​์ (LASER PROJECTORS) ๒.๕ เครื่​่�องฉายภาพยนตร์​์ (MOTION PICTURE PROJECTORS) ๒.๖ เครื่​่�องฉายสไลด์​์ (SLIDE PROJECTORS) ๒.๗ เครื่​่�องฉายวิ​ิดี​ีโอ (VDO. PROJECTORS) ๒.๘ เครื่​่�องรั​ับโทรทั​ัศน์​์ (TV. PROJECTORS) ๒.๙ จอฉายภาพ (SCREEN) ๒.๑๐ เครื่​่�องมื​ืออิ​ิเลคทรอนิ​ิค (ELECTRONIC EQUIPMENT) ๒.๑๑ เครื่​่�องคอมพิ​ิวเตอร์​์ (COMPUTER) ๒.๑๒ เครื่​่�องจำำ�ลองสถานการณ์​์ (SIMULATOR) ๒.๑๓ อุ​ุปกรณ์​์จำ�ำ ลองภาพ ๓ มิ​ิติ​ิ (VIRTUAL REALITY)

มุ​ุมมองของผู้​้�ชมงาน (Visual Field) ๑.) ในมุ​ุมมองทางตั้​้�ง โดยการมองในมุ​ุมเงยที่​่�มากที่​่�สุ​ุดที่​่�สามารถมองเห็​็นสี​ีได้​้เท่​่ากั​ับ ๓๐ องศา (ไม่​่ ควรเกิ​ินจากนี้​้�) ส่​่วนมุ​ุมก้​้มเท่​่ากั​ับ ๔๐ องศาและมุ​ุมมองที่​่�เหมาะสมที่​่สุ� ุดในการหมุ​ุน ของดวงตานั้​้�น มุ​ุมเงยจะเท่​่ากั​ับ ๒๕ องศาและมุ​ุมก้​้ม เท่​่ากั​ับ ๓๐ องศา

รู​ูปแบบของการจั​ัดแสดง การจั​ัดแสดงในปั​ัจจุ​ุบั​ันจำำ�เป็​็นต้​้องมี​ีเทคโนโลยี​ีทางด้​้านการศึ​ึกษามาประกอบ เพื่​่�อให้​้ความรู้​้�ความเข้​้าใจได้​้สะดวกมากยิ่​่�งขึ้​้�นนั​ักจิ​ิตวิ​ิทยาพบว่​่าความสามารถในการรั​ับ รู้​้�ของคนแบ่​่งออกเป็​็นส่​่วนต่​่างๆ ได้​้แก่​่ ๑. การรั​ับรู้​้�ทางสายตา ๗๕% ๒. การรั​ับรู้​้�ทางหู​ู ๑๓% ๓. การรั​ับรู้​้�ทางสั​ัมผั​ัส ๖% ๔. การรั​ับรู้​้�ทางกลิ่​่�น ๓% ๕. การรั​ับรู้​้�ทางรส ๓% ดั​ังนั้​้�นสื่​่�อในการจั​ัดแสดงอาจแบ่​่งได้​้เป็​็น ๓ กลุ่​่�ม ได้​้แก่​่ สื่​่�อ ๒ มิ​ิติ​ิ, สื่​่�อ ๓ มิ​ิติ​ิ,สื่​่�อ ๔ มิ​ิติ​ิและสื่​่�อที่​่�ไม่​่มี​ีมิติ​ิ ิโดยสื่​่�อที่​่�ส่​่งผ่​่านทางสายตาจะได้​้ผลรวดเร็​็วที่​่�สุ​ุด

รู​ูปที่​่� ข.๐๒ ภาพแสดงมุ​ุมมองในแนวนอน ที่​่�มา : Panero, J. and Zelnik, M. (๑๙๗๙). Human dimensions and interior space, a source Book of Design Reference Standards. The architectural Press Ltd. London.

รู​ูปที่​่� ข.๐๑ ภาพแสดงมุ​ุมมองในแนวตั้​้�ง ที่​่�มา : Panero, J. and Zelnik, M. (๑๙๗๙). Human dimensions and interior space, a source Book of Design Reference Standards. The architectural Press Ltd. London.

๒) ในมุ​ุมมองทางนอน แบ่​่งเป็​็น - การรั​ับรู้​้�คำำ� ตั​ัวอั​ักษร (Word Recognition) มุ​ุมมองที่​่�กว้​้างที่​่�สุ​ุดคื​ือ ๑๐-๒๐ องศาจากเส้​้นมาตรฐานการมอง - การรั​ับรู้​้�สัญลั ั ักษณ์​์กราฟฟิ​ิกต่​่างๆ (Symbol Recognition)มี​ีมุ​ุมมองกว้​้าง ที่​่�สุ​ุดที่​่� ๕-๓๐ องศาจากเส้​้นมาตรฐานการมอง - การแยกแยะสี​ี(Color Recognition) มุ​ุมมองที่​่�กว้​้างที่​่�สุ​ุดอยู่​่�ที่​่� ๓๐-๖๐ องศาจากเส้​้นมาตรฐานการมอง

203

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ลั​ักษณะของสื่​่�อ แบ่​่งเป็​็น ๗ ประเภท ดั​ังนี้​้� ๑) วั​ัตถุ​ุ ๓ มิ​ิติ​ิ(Object & Model) มี​ีขนาดแตกต่​่างกั​ันตั้​้�งแต่​่ขนาดเล็​็กจนถึ​ึงขนาดใหญ่​่การจั​ัดแสดงอาจจั​ัดแสดง เป็​็นวั​ัตถุ​ุแบบเดี่​่�ยวๆชนิ​ิดเดี​ียวหรื​ือนำำ�เอาวั​ัตถุ​ุขนาดเล็​็กมาประกอบกั​ันเพื่​่�อเพิ่​่�มความ น่​่าสนใจและสร้​้างบรรยากาศวั​ัตถุ​ุที่​่�มี​ีขนาดเล็​็กจำำ�เป็​็นจะต้​้องมี​ีฐานตั้​้�งรองรั​ับ เช่​่น ชั้​้�น วางของหรื​ือตู้​้�จั​ัดแสดงในขณะที่​่�วั​ัตถุ​ุขนาดใหญ่​่มากสามารถวางแสดงด้​้วยตนเองอาจใช้​้ การแขวนเพื่​่�อให้​้เหมาะสมกั​ับเนื้​้�อหา เช่​่น เรื่​่�องอวกาศ เครื่​่�องบิ​ิน เป็​็นต้​้น

กำำ�หนดพื้​้�นที่​่�ของชิ้​้�นงานที่​่�มี​ีลั​ักษณะเป็​็นหุ่​่�นจำำ�ลองขนาดไม่​่ใหญ่​่มากนั​ักแบ่​่ง เป็​็นหน่​่วย (Module) เล็​็กที่​่�สุ​ุด ขนาด ๐.๖๐ x ๐.๖๐ เมตรจั​ัดแสดงโดยติ​ิดผนั​ังด้​้าน หนึ่​่�ง ใช้​้พื้​้�นที่​่�เป็​็น ๓.๒๔ , ๖.๗๖ และ ๙.๐๐ ตารางเมตร ตามลำำ�ดั​ับ แบบชิ​ิดผนั​ัง (MD) A และ B คื​ือความกว้​้างของวั​ัตถุ​ุจั​ัดแสดง กำำ�หนดให้​้มี​ี ๓ ขนาดคื​ือ ๐.๖๐ x ๐.๖๐ ๑.๒๐ x ๑.๒๐ ๑.๘๐ x ๑.๘๐ C คื​ือระยะห่​่างของพื้​้�นที่​่� : คน ๐.๖๐ เมตร D คื​ือระยะที่​่�ใช้​้ยื​ืนดู​ูสบาย ๑.๒๐ เมตร ดั​ังนั้​้�น MD.A๑ = (๐.๖ + ๑.๒๐) x (๐.๖ + ๑.๒๐) = ๓.๒๔ ตารางเมตร MD.A๒ = (๑.๒๐ + ๑.๒๐) x (๑.๒๐ + ๑.๒๐) = ๖.๗๖ ตารางเมตร MD.A๓ = (๑.๘๐ + ๑.๒๐) x (๑.๘๐ + ๑.๒๐) = ๙.๐๐ ตารางเมตร

รู​ูปที่​่� ข.๐๓ ภาพแสดงการกำำ�หนดพื้​้�นที่​่�ชิ้​้�นงาน ที่​่�มา : Panero, J. and Zelnik, M. (๑๙๗๙). Human dimensions and interior space, a source Book of Design Reference Standards. The architectural Press Ltd. London.

๓.๒๔ ตำร.ม.

๖.๗๖ ตำร.ม.

๒) แผ่​่น ๒ มิ​ิติ​ิ(Boards) ส่​่วนใหญ่​่จั​ัดเป็​็นผนั​ัง (Panel) เป็​็นจุ​ุดๆ มี​ีขนาดแตกต่​่างกั​ันไม่​่มากในแต่​่ละชุ​ุด เพราะการนำำ�บอร์​์ดมาจั​ัดแสดงคราวละมาก ๆ หรื​ือต่​่อเนื่​่�องกั​ันเป็​็นจำำ�นวนมากจะทำำ�ให้​้ ผู้​้�ชมเบื่​่�อง่​่าย ๆอาจเป็​็นบอร์​์ดที่​่ตั้​้� �งแสดงลอยตั​ัว หรื​ือติ​ิดกั​ับผนั​ัง แบ่​่งออกเป็​็น ๒ ชนิ​ิด คื​ือ - บอร์​์ดแบบธรรมดา (Wall Board) ใช้​้จั​ัดแสดงภาพ ๒ มิ​ิติ​ิทั่​่�วไป - บอร์​์ดอิ​ิเลคโทรนิ​ิค (Electronic Boards) เป็​็นบอร์​์ดที่​่�ใช้​้อุ​ุปกรณ์​์เข้​้าช่​่วยในการจั​ัดแสดง เพิ่​่�มความน่​่าสนใจและสามารถ ตอบสนองประสาทสั​ัมผั​ัสได้​้มากกว่​่าการใช้​้สายตาเพี​ียงอย่​่างเดี​ียวเช่​่น การใช้​้ไฟฟ้​้า ไฟ กระพริ​ิบ เครื่​่�องบั​ันทึ​ึกเสี​ียงฯลฯโดยอาศั​ัยการกดปุ่​่�มหรื​ือทดลองในแบบต่​่างๆ ซึ่​่�งบอร์​์ด ชนิ​ิดนี้​้�มี​ีความหนามากเพราะต้​้องการพื้​้�นที่​่�ในการบรรจุ​ุอุ​ุปกรณ์​์อิ​ิเลคโทรนิ​ิคประเภท ต่​่างๆ ด้​้วยบอร์​์ดที่​่�ใช้​้ประกอบกั​ับการจั​ัดอื่​่�น ๆอาจรวมอยู่​่�ในพื้​้�นที่​่�การจั​ัดแสดงนั้​้�น เช่​่น บอร์​์ดที่​่�ติ​ิดตั้​้�งกั​ับแท่​่นตั้​้�งแสดงบอร์​์ดต่​่างๆหรื​ือต่​่อเติ​ิมจากส่​่วนของการจั​ัดแสดงนั้​้�น - บอร์​์ดเคลื่​่�อนไหว เป็​็นบอร์​์ดที่​่มี​ี� การจั​ัดบรรยากาศให้​้เกิ​ิดมิ​ิติ​ิประกอบด้​้วย วั​ัตถุ​ุแสดงต่​่างๆ เช่​่น วั​ัตถุ​ุหรื​ือหุ่​่�นจำำ�ลองและมี​ีคำำ�อธิ​ิบายประกอบ พร้​้อมทั้​้�งมี​ีการจั​ัด แสดงไฟเพื่​่�อให้​้เกิ​ิดความน่​่าสนใจยิ่​่�งขึ้​้�น

๙.๐๐ ตำร.ม.

รู​ูปที่​่� ข.๐๔ ภาพแสดงการกำำ�หนดพื้​้�นที่​่�ชิ้​้�นงานแบบชิ​ิดผนั​ัง

แบบลอยตั​ัว (MD) A และ B คื​ือ ความกว้​้างของวั​ัตถุ​ุจั​ัดแสดง กำำ�หนดให้​้มี​ี ๔ ขนาด คื​ือ ๐.๖๐ x ๐.๖๐ ๑.๒๐ x ๑.๒๐ ๑.๘๐ x ๑.๘๐ ๒.๔๐ x ๒.๔๐ C คื​ือระยะห่​่างของพื้​้�นที่​่� : คน ๑.๒๐ เมตร MD.B๑ = (๐.๖๐ + ๒.๔๐) x (๐.๖๐ + ๒.๔๐) = ๙.๐๐ ตารางเมตร MD.B๒ = (๑.๒๐ + ๒.๔๐) x (๑.๒๐ + ๒.๔๐) = ๑๓.๐๐ ตารางเมตร MD.B๓ = (๑.๘๐ + ๒.๔๐) x (๑.๘๐ + ๒.๔๐) = ๑๗.๖๔ ตารางเมตร MD.B๔ = (๒.๔๐ + ๒.๔๐) x (๒.๔๐ + ๒.๔) = ๒๓.๐๐ ตารางเมตร

รู​ูปที่​่� ข.๐๖ ภาพแสดงระยะการกำำ�หนดพื้​้�นที่​่ชิ้​้� �นงาน ๙.๐๐ ตำร.ม.

๑๓.๐๐ ตำร.ม.

๑๗.๖๔ ตำร.ม.

๒๓.๐๐ ตำร.ม.

รู​ูปที่​่� ข.๐๕ ภาพแสดงการกำำ�หนดพื้​้�นที่​่�ชิ้​้�นงานแบบลอยตั​ัว 204

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

บอร์​์ดอิ​ิเลคโทรนิ​ิค ที่​่�ชมได้​้ทั้​้�ง ๒ ด้​้าน (Electronic Boards) ใช้​้พื้​้�นที่​่�ในการชมเป็​็น ๗.๒๐ , ๙.๐๐ และ ๑๐.๘๐ ตารางเมตร ตามลำำ�ดั​ับ

บอร์​์ดติ​ิดผนั​ัง (Wall Board) A – ความยาวของบอร์​์ด กำำ�หนดให้​้มี​ี ๓ ขนาด คื​ือ ๑.๒๐ / ๑.๘๐ / ๒.๔๐ B – ระยะการอ่​่านที่​่�มี​ีประสิ​ิทธิ​ิภาพ ๐.๖๐ เมตร C – ความกว้​้างของพื้​้�นที่​่�เข้​้าชม : คน ๐.๖๐ เมตร ดั​ังนั้​้�น WB ๑ = ๑.๒๐ x (๐.๖๐ +๐.๖๐) = ๑.๔๔ ตารางเมตร WB ๒ = ๑.๘๐ x (๐.๖๐ +๐.๖๐) = ๒.๑๖ ตารางเมตร WB ๓ = ๒.๔๐ x (๐.๖๐ +๐.๖๐) = ๒.๘๘ ตารางเมตร

๗.๒๐ ตำร.ม.

๙.๐๐ ตำร.ม.

๑๐.๘๐ ตำร.ม.

รู​ูปที่​่� ข.๑๑ ภาพแสดงการกำำ�หนดพื้​้�นที่​่ชิ้​้� �นงานแบบบอร์​์ดอิ​ิเลคโทรนิ​ิคมราชมได้​้ ๒

บอร์​์ดที่​่�ตั้​้�งแสดงลอยตั​ัว ใช้​้พื้​้�นที่​่�ในการชมเป็​็น ๕.๗๖ , ๗.๒๐ และ ๘.๖๔ ตารางเมตร ตามลำำ�ดั​ับ รู​ูปที่​่� ข.๐๙ ภาพแสดงระยะการกำำ�หนดพื้​้�นที่​่�ชิ้​้�นงาน

๑.๔๔ ตำร.ม. ๒.๑๖ ตำร.ม.

๒.๘๘ ตำร.ม.

รู​ูปที่​่� ข.๐๗ ภาพแสดงการกำำ�หนดพื้​้�นที่​่ชิ้​้� �นงานแบบบอร์​์ดติ​ิดผนั​ัง

บอร์​์ดอิ​ิเลคโทรนิ​ิค (Electronic Boards) A – ความยาวของบอร์​์ด กำำ�หนดให้​้มี​ี ๓ ขนาด คื​ือ ๑.๒๐ / ๒.๔๐ /๓.๖๐ B – ความลึ​ึกของตู้​้� ๐.๖๐ เมตร C – ระยะการอ่​่าน ๐.๖๐ เมตร D – ความกว้​้างของพื้​้�นที่​่� : คน ๐.๖๐ เมตร ดั​ังนั้​้�น

EB๑ = ๑.๒๐ x (๐.๖๐ + ๐.๖๐ + ๐.๖๐) = ๒.๑๐ ตารางเมตร EB๒ = ๑.๘๐ x (๐.๖๐ + ๐.๖๐ + ๐.๖๐) = ๓.๒๔ ตารางเมตร EB๓ = ๓.๖๐ x (๐.๖๐ + ๐.๖๐ + ๐.๖๐) = ๔.๓๒ ตารางเมตร EB๔ = ๗.๒๐ ตารางเมตร EB๕ = ๙.๐๐ ตารางเมตร EB๖ = ๑๐.๘๐ ตารางเมตร

๒.๑๖ ตำร.ม. ๓.๒๔ ตำร.ม. รู​ูปที่​่� ข.๐๘ ภาพแสดงระยะการกำำ�หนดพื้​้�นที่​่�ชิ้​้�นงาน

๕.๗๖ ตำร.ม.

๗.๒๐ ตำร.ม.

๘.๖๔ ตำร.ม.

บอร์​์ดดิ​ิสเพลย์​์(DisPlay Board) A – คื​ือ ความยาวของตู้​้�กระจกมี​ี ๓ ขนาดคื​ือ ๑.๒๐ / ๒.๔๐ / ๓.๖๐ B – คื​ือ ความลึ​ึกของตู้​้� ๐.๖๐ เมตร C – ระยะการอ่​่าน ๐.๖๐ เมตร D – ระยะช่​่วงสำำ�หรั​ับการเดิ​ิน ๑.๒๐ เมตร ดั​ังนั้​้�น DB๑ = ๑.๒๐ x (๐.๖๐ + ๐.๖๐ + ๑.๒๐) = ๔.๓๒ ตารางเมตร DB๒ = ๒.๔๐ x (๐.๖๐ + ๐.๖๐ + ๑.๒๐) = ๕.๗๖ ตารางเมตร DB๓ = ๓.๖๐ x (๐.๖๐ + ๐.๖๐ + ๑.๒๐) = ๘.๐๔ ตารางเมตร

๔.๓๒ ตำร.ม.

รู​ูปที่​่� ข.๑๐ ภาพแสดงการกำำ�หนดพื้​้�นที่​่�ชิ้​้�นงานแบบบอร์​์ดอิ​ิเลคโทรนิ​ิค รู​ูปที่​่� ข.๑๒ ภาพแสดงระยะการกำำ�หนดพื้​้�นที่​่�ชิ้​้�นงาน 205

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๓) อั​ันตรทั​ัศน์​์ (Diorama) เป็​็นการนำำ�เอาบอร์​์ด ซึ่​่�งจั​ัดเป็​็นฉากและวั​ัตถุ​ุประเภทสิ่​่�งของ (Object) หรื​ือ หุ่​่�นจำำ�ลอง (Model) มาประกอบกั​ันเพื่​่�อแสดงให้​้เห็​็นถึ​ึงบรรยากาศของเนื้​้�อหาที่​่�ใกล้​้ เคี​ียงกั​ั บ ความเป็​็ น จริ​ิ ง มากที่​่� สุ​ุ ด การจั​ั ด แสดงที่​่� มี​ี ขนาดเล็​็ ก ที่​่� สุ​ุ ด จะเป็​็ น ตู้​้�อั​ั น ตรทั​ัศน์​์(Diorama) ที่​่�มี​ีความลึ​ึกประมาณ ๖๐ เซนติ​ิเมตร และมี​ีขนาดใหญ่​่ขึ้​้�นจนจั​ัดเป็​็น ห้​้องที่​่�สามารถเดิ​ินเข้​้าไปเป็​็นส่​่วนหนึ่​่�งของการจั​ัดแสดงได้​้ อั​ันตรทั​ัศน์​์ (Diorama) A- ความยาวตู้​้�กำำ�หนดให้​้มี​ี ๔ ขนาด คื​ือ ๑.๒๐ / ๒.๔๐ / ๓.๖๐ / ๒.๔๐ B- ความลึ​ึกของตู้​้�กำำ�หนดให้​้มี​ี ๒ ขนาด คื​ือ ๐.๙๐ / ๑.๒๐ C- ระยะการอ่​่านที่​่�มี​ีประสิ​ิทธิ​ิภาพ ๐.๖๐ เมตร D- ความกว้​้างของพื้​้�นที่​่�เข้​้าชม : คน ๐.๖๐ เมตร ดั​ังนั้​้�น DIO ๑ = ๑.๒๐ x (๐.๙๐ + ๐.๖๐ + ๐.๖๐) = ๒.๕๒ ตารางเมตร DIO ๒ = ๒.๔๐ x (๐.๙๐ + ๐.๖๐ + ๐.๖๐) = ๕.๐๔ ตารางเมตร DIO ๓ = ๓.๖๐ x (๑.๒๐ + ๐.๖๐ + ๐.๖๐) = ๘.๖๔ ตารางเมตร DIO ๔ = ๒.๔๐ x (๑.๒๐ + ๐.๖๐ + ๐.๖๐) = ๒๓.๐๐ ตารางเมตร ขนาดของตู้​้�อั​ันตรทั​ัศน์​์ยาว ๑.๒๐ ,๑.๘๐ และ ๒.๔๐ เมตร มี​ีความลึ​ึกอย่​่าง น้​้อย ๐.๖๐ เมตร ใช้​้พื้​้�นที่​่�ในการชมอั​ันตรทั​ัศน์​์เป็​็น ๔.๓๒ , ๖.๓๐ และ ๘.๖๔ ตาราง เมตรตามลำำ�ดั​ับ

๔.๓๒ ตำร.ม.

๖.๓๐ ตำร.ม.

๘.๖๔ ตำร.ม.

รู​ูปที่​่� ข.๑๓ ภาพแสดงการกำำ�หนดพื้​้�นที่​่�ชิ้​้�นงานแบบอั​ันตรทั​ัศน์​์

๔) ม็​็อค อั​ัพ (Mock Up) มี​ีลั​ักษณะคล้​้ายกั​ับอั​ันตรทั​ัศน์​์(Diorama) โดยเป็​็นหุ่​่�นจำำ�ลอง (Model)ขนาด ใหญ่​่ ๑ ชิ้​้�น ให้​้คนเดิ​ินเข้​้าไปในหุ่​่�นจำำ�ลอง (Model) นั้​้�นได้​้เช่​่น ม็​็อค อั​ัพ (Mock Up) เซลล์​์ของมนุ​ุษย์​์เราเดิ​ินเข้​้าไปชมก็​็คื​ือเดิ​ินไปในเซลล์​์นั่​่�นเอง ม็​็อค อั​ัพ (Mock Up)แตก ต่​่างจากอั​ันตรทั​ัศน์​์(Diorama) ในแง่​่ของจุ​ุดสนใจโดยอั​ันตรทั​ัศน์​์(Diorama)มี​ีจุ​ุดสนใจ อยู่​่�ตรงวั​ั ตถุ​ุ ที่​่� นำำ� มาจั​ั ด แสดงส่​่ ว นม็​็ อ ค-อั​ั พ (Mock-Up)จะมี​ีจุ​ุ ด สนใจอยู่​่�ที่​่� ตั​ั ว มั​ั น เอง ทั้​้�งหมด ส่​่วนขนาดก็​็ขึ้​้�นอยู่​่�กั​ับการจั​ัดแสดง

206

๕) อุ​ุปกรณ์​์อิ​ิเลคโทรนิ​ิค (Electronical Equipment) ๕.๑ คอมพิ​ิวเตอร์​์ (Computer Display) ปั​ัจจุ​ุบั​ันคอมพิ​ิวเตอร์​์มี​ีบทบาทสำำ�คั​ัญต่​่อมวลมนุ​ุษย์​์การใช้​้คอมพิ​ิวเตอร์​์เพื่​่�อให้​้ เกิ​ิดความน่​่าสนใจ และสะดวกต่​่อผู้​้�เข้​้าชม เช่​่นการใช้​้จอสั​ัมผั​ัส (Touch Screen Kiosk) เพื่​่�อให้​้ใช้​้กั​ับคนได้​้ทุ​ุกวั​ัยใช้​้พื้​้�นที่​่�ประมาณ ๑.๘๒ ตร.ม./หน่​่วยแต่​่มี​ีข้​้อเสี​ีย คื​ือ มี​ีราคา แพงและเสี​ียง่​่ายเนื่​่�องมาจากความรู้​้�เท่​่าไม่​่ถึ​ึงการณ์​์ของผู้​้�เข้​้าชม ดั​ังนั้​้�นจึ​ึงต้​้องพิ​ิจารณา จำำ�นวนผู้​้�ใช้​้และการป้​้องกั​ันการทำำ�ลายไว้​้ให้​้ดี​ี ๕.๒ วิ​ิดี​ีทั​ัศน์​์ติ​ิดผนั​ัง (Video Wall) คล้​้ายกั​ับบอร์​์ดอิ​ิเลคโทรนิ​ิค (Electronic Boards) แต่​่เป็​็นบอร์​์ด ที่​่มี​ี� แต่​่จอ โทรทั​ัศน์​์จำำ�นวนมาก มี​ีหลายรู​ูปร่​่างลั​ักษณะทั้​้�งที่​่�เป็​็นกล่​่องสี่​่�เหลี่​่�ยมหรื​ือทรงกลม ขนาด ก็​็ขึ้​้�นอยู่​่�กั​ับจำำ�นวนและขนาดของจอโทรทั​ัศน์​์ความลึ​ึกประมาณ ๐.๘๐-๑.๐๐ เมตร ใช้​้ พื้​้�นที่​่�ประมาณ ๗.๒๐ ตร.ม./หน่​่วยปั​ัจจุ​ุบั​ันเป็​็นเทคนิ​ิคที่​่�นิ​ิยมมากขึ้​้�น เพราะเข้​้าใจง่​่าย และสามารถให้​้ความรู้​้�ได้​้พร้​้อม ๆ กั​ันหลาย ๆ คนแต่​่ต้​้องมี​ีการควบคุ​ุมแสงในพื้​้�นที่​่นั้​้� �น เป็​็นพิ​ิเศษ ๕.๓ เทคนิ​ิคจำำ�ลองภาพเหมื​ือนจริ​ิง (Virtual Reality) ในสถานการณ์​์จำำ�ลอง(Simulation Technique) โดยไม่​่ต้​้องสร้​้างวั​ัตถุ​ุขึ้​้�นมา จริ​ิงๆแต่​่เป็​็นภาพที่​่�สร้​้างขึ้​้�นจากคอมพิ​ิวเตอร์​์อุ​ุปกรณ์​์มี​ีขนาดไม่​่ใหญ่​่มากเนื้​้�อหาของ งานเปลี่​่�ยนแปลงได้​้อยู่​่�เสมอส่​่วนใหญ่​่พบมากในพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์วิ​ิทยาศาสตร์​์โดยผู้​้�ชมจะ เข้​้าไปในพื้​้�นที่​่�ที่​่�เตรี​ียมไว้​้หรื​ือสวมที่​่�ครอบหั​ัว ทำำ�ให้​้เห็​็นภาพต่​่างๆ เหมื​ือนกั​ับของจริ​ิง โดยอาจจำำ�ลองเหตุ​ุการณ์​์ต่​่างๆ เช่​่น การซ่​่อมดาวเที​ียม ซึ่​่�งผู้​้�ชมจะรู้​้�สึ​ึกเหมื​ือนอยู่​่�ใน อวกาศจริ​ิงๆ ๕.๔ การฉายภาพยนตร์​์สไลด์​์วิ​ิดี​ีทั​ัศน์​์ ไม่​่สามารถทำำ�ได้​้ในลั​ักษณะเป็​็นแบบการจั​ัดแสดงทั่​่�วไปเพราะต้​้องการความ มื​ืดพอสมควรจำำ�เป็​็นต้​้องควบคุ​ุมแสงสว่​่างดั​ังนั้​้�นการจั​ัดแสดงจึ​ึงต้​้องมี​ีสั​ัดส่​่วนเฉพาะ เป็​็นห้​้องหรื​ือเป็​็นส่​่วนที่​่�ควบคุ​ุมแสงสว่​่างได้​้อุ​ุปกรณ์​์บางชนิ​ิดเช่​่น เครื่​่�องเสี​ียงที่​่�ประกอบ การจั​ัดแสดงต่​่างๆเพื่​่�อทำำ�ให้​้เกิ​ิดเสี​ียงบรรยาย จะแฝงอยู่​่�ในการจั​ัดแสดงนั้​้�นๆเช่​่นลำำ�โพง หรื​ืออุ​ุปกรณ์​์อื่​่�นๆจึ​ึงไม่​่ใช้​้พื้​้�นที่​่�พิ​ิเศษสำำ�หรั​ับการแสดงการใช้​้โทรทั​ัศน์​์ใช้​้ในลั​ักษณะ คล้​้ายกั​ับเป็​็นสิ่​่�งของ (Object) หรื​ือ หุ่​่�นจำำ�ลอง(Model) หรื​ือติ​ิดตั้​้�งไว้​้บนบอร์​์ด เป็​็น แบบบอร์​์ดอิ​ิเลคโทรนิ​ิค (Electronic Boards) ๕.๕ ฮาโลแกรม (Hologram) คื​ือเครื่​่�องมื​ือที่​่�ทำำ�ให้​้เกิ​ิดภาพสามมิ​ิติ​ิเหมื​ือนกั​ับมี​ีสิ่​่�งของนั้​้�น จริ​ิงๆ ภาพฮาโล แกรมเกิ​ิดจากการแยกแยะแสงเลเซอร์​์ที่​่�ยิ​ิงออกมาจากเครื่​่�องกำำ�เนิ​ิดมายั​ังสิ่​่�งจั​ัดแสดง เป็​็นการใช้​้เทคนิ​ิคระหว่​่างคอมพิ​ิวเตอร์​์และเครื่​่�องกลพิ​ิเศษ ๕.๖ ห้​้องแสดงขนาดเล็​็ก พื้​้�นที่​่�แสดงประมาณ ๔.๖ x ๓.๕ = ๑๖.๑๐ ตารางเมตร

รู​ูปที่​่� ข.๑๔ ภาพแสดงการพื้​้�นที่​่�ห้​้องแสดงขนาดเล็​็ก

๖) กิ​ิจกรรมการเรี​ียนรู้​้� (Learning Activity) คื​ือจั​ัดเป็​็นลั​ักษณะส่​่วนเสริ​ิมสร้​้างการเรี​ียนรู้​้�ด้​้วยตนเองโดยอาจมี​ีอุ​ุปกรณ์​์ เครื่​่�องมื​ือให้​้ทดลองเพื่​่�อทดสอบความสามารถ มั​ักจะจั​ัดเป็​็นโต๊​๊ะหรื​ือส่​่วนนั่​่�งเล่​่นกั​ับพื้​้�น โดยมี​ีของเล่​่นต่​่างๆ ให้​้ทดลอง สามารถเล่​่นได้​้ทั้​้�งเด็​็กและผู้​้�ใหญ่​่จากการสำำ�รวจในงาน สั​ัปดาห์​์วิ​ิทยาศาสตร์​์พบว่​่าส่​่วนนี้​้�มี​ีผู้​้�คนให้​้ความสนใจมากและใช้​้เวลาในส่​่วนนี้​้�ค่​่อนข้​้าง นานเพราะมี​ีของเล่​่นทดสอบเชาว์​์ปั​ัญญาอยู่​่�หลายชิ้​้�นแต่​่ละชิ้​้�นมี​ีขนาดเหมาะแก่​่การ หยิ​ิบจั​ับ เล่​่นได้​้ทุ​ุกเพศทุ​ุกวั​ัย ๗) ระบบนิ​ิเวศจริ​ิง เป็​็นการให้​้ผู้​้�ชมนิ​ิทรรศการได้​้สั​ัมผั​ัสกั​ับของจริ​ิงโดยใช้​้สภาพแวดล้​้อมที่​่�มี​ีอยู่​่� จริ​ิงในโครงการเพื่​่�อให้​้ผู้​้�เข้​้าชมได้​้เห็​็นสิ่​่�งที่​่�เกิ​ิดขึ้​้�นจริ​ิงในธรรมชาติ​ิจากการที่​่�ได้​้รั​ับรู้​้�มา จากวิ​ิธี​ีการจั​ัดแสดงอื่​่�นๆที่​่�เป็​็นการจำำ�ลองขึ้​้�นมาจะทำำ�ให้​้ผู้​้�ชมมี​ีประสบการณ์​์กั​ับของจริ​ิง โดยการเดิ​ินในเส้​้นทางศึ​ึกษาธรรมชาติ​ิป่​่าชายเลน

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

เทคนิ​ิคในการจั​ัดแสดง (Presentation Techniques) ๑) เทคนิ​ิคเพื่​่�อความงาม (Aesthetic Presentation) เป็​็นเทคนิ​ิคที่​่�ใช้​้กั​ันในการจั​ัดแสดงศิ​ิลปะวั​ัตถุ​ุของพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์สถานศิ​ิลปะและ หอศิ​ิลป์​์เทคนิ​ิคอยู่​่�ที่​่�การจั​ัดวางรู​ูปห้​้องการให้​้สี​ีพื้​้�นหลั​ังการให้​้แสงสว่​่างแก่​่วั​ัตถุ​ุบนตู้​้�และ แท่​่นที่​่�เหมาะสมประณี​ีต สวยงาม จะไม่​่มี​ีป้​้ายหรื​ือสิ่​่�งใดรบกวนสายตาของผู้​้�ชมการเน้​้น ความงามของวั​ัตถุ​ุองค์​์ประกอบจะต้​้องเป็​็นส่​่วนช่​่วยส่​่งเสริ​ิมให้​้งามเด่​่นยิ่​่�งขึ้​้�นแต่​่ไม่​่ใช้​้จั​ัด แสดงให้​้องค์​์ประกอบกลายเป็​็นส่​่วนสำำ�คั​ัญยิ่​่�งกว่​่าวั​ัตถุ​ุ แสงที่​่�ใช้​้กั​ับศิ​ิลปวั​ัตถุ​ุก็​็เช่​่นเดี​ียวกั​ันมี​ีความสำำ�คั​ัญมากสำำ�หรั​ับพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์สถาน ของแต่​่ละชนิ​ิดต้​้องการแสงไม่​่เหมื​ือนกั​ัน เช่​่น แสงจ้​้า แสงสว่​่างทางตรง แสงด้​้านข้​้าง เป็​็นต้​้น แสงสำำ�หรั​ับประติ​ิมากรรมจะต้​้องเป็​็นแสงที่​่�ไม่​่ทำำ�ให้​้ประติ​ิมากรรมแบนแต่​่ ต้​้องเป็​็นแสงที่​่�ช่​่วยให้​้ประติ​ิมากรรมเด่​่นนอกจากนี้​้�เทคนิ​ิคการให้​้แสงต่​่างๆที่​่�จะทำำ�ให้​้ เกิ​ิดความประทั​ับใจ เช่​่นห้​้องมื​ืดแล้​้วใช้​้ไฟจ้​้องไปที่​่�วั​ัตถุ​ุแสงสลั​ัวเช่​่นนี้​้�ผู้​้�ชมจะเพลิ​ิดเพลิ​ิน แต่​่ไม่​่เห็​็นรายละเอี​ียดของวั​ัตถุ​ุที่​่�ตั้​้�งแสดง ๒) เทคนิ​ิคเพื่​่�อความรู้​้� (Instructional Presentation) หรื​ือเรี​ียกว่​่า การจั​ัดแสดงให้​้เกิ​ิดปั​ัญญา (Intellectual Presentation) เป็​็นการจั​ัดแสดงที่​่�ใช้​้คำำ�บรรยาย ภาพถ่​่าย ภาพเขี​ียน แผนที่​่�แผนภู​ูมิ​ิหรื​ือองค์​์ประกอบ อื่​่�น ๆ ที่​่�จะให้​้เรื่​่�องราวเกี่​่�ยวกั​ับเรื่​่�องที่​่�จะจั​ัดแสดง นอกจากประเภทศิ​ิลปะแล้​้วจะใช้​้แสดงเพื่​่�อให้​้ความรู้​้�เป็​็นหลั​ักสำำ�คั​ัญเทคนิ​ิค การใช้​้องค์​์ประกอบเพื่​่�อบรรยายเรื่​่�องราว (Explanatory Exhibit) มี​ีวิ​ิธี​ีการต่​่างๆเช่​่น การใช้​้ภาพถ่​่ายขนาดใหญ่​่มากเป็​็นพื้​้�นหลั​ังใช้​้ภาพกราฟฟิ​ิกตกแต่​่งประกอบการจั​ัด แสดงวั​ัตถุ​ุความสำำ�คั​ัญอยู่​่�ที่​่�องค์​์ประกอบที่​่�จะต้​้องจั​ัดแสดงด้​้วยเทคนิ​ิค เช่​่น เครื่​่�องมื​ือ มนุ​ุษย์​์หิ​ิน ดิ​ินหิ​ิน แร่​่ เครื่​่�องจั​ักร วั​ัตถุ​ุทางวิ​ิทยาศาสตร์​์เป็​็นต้​้น ๓) การจั​ัดแสดงตามสภาพธรรมชาติ​ิ (Natural context Presentation) โดยการใช้​้เทคนิ​ิคการจั​ัดฉากอั​ันตรทั​ัศน์​์(Diorama) มี​ีทั้​้�งขนาดจริ​ิงและขนาด ย่​่อ หลั​ักการสำำ�คั​ัญ คื​ือ ต้​้องแสดงข้​้อเท็​็จจริ​ิงและจั​ัดให้​้เหมื​ือนจริ​ิงตามสภาพธรรมชาติ​ิ ที่​่�สุ​ุดส่​่วนใหญ่​่เป็​็นการจั​ัดแสดงในพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์สถานประวั​ัติ​ิศาสตร์​์ธรรมชาติ​ิ(Natural History Museum)โดยใช้​้เทคนิ​ิคจั​ัดฉากละคร (Diorama Technique) หลั​ักการ สำำ�คั​ัญคื​ือจั​ัดแสดงให้​้เหมื​ือนธรรมชาติ​ิมากที่​่�สุ​ุด การใช้​้เทคนิ​ิคนี้​้�นั้​้�น มี​ีทั้​้�งขนาดจริ​ิงและ ขนาดย่​่อ(Minature Diorama) เช่​่น พิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์สงครามโลก (War Memorail Museum)กรุ​ุงแคนเบอร่​่า ประเทศออสเตรเลี​ีย จั​ัดทำำ�หุ่​่�นย่​่อเป็​็นฉากการสงครามครั้​้�งสำำ�คั​ัญ ๆ โดยปั้​้�นหุ่​่�นแสดงเป็​็นฉากๆด้​้วยขนาดย่​่อเป็​็นต้​้นการจั​ัดแสดงสั​ัตว์​์สตั​ัฟฟ์​์อาจจั​ัดเป็​็น กลุ่​่�มๆแสดงถึ​ึงชี​ีวิ​ิตความเป็​็นอยู่​่�และอิ​ิริ​ิยาบถของสั​ัตว์ต่์ ่างๆ ทำำ�ให้​้รู้​้�สึ​ึกเหมื​ือนสั​ัตว์​์เหล่​่า นั้​้�นอยู่​่�ในป่​่าจริ​ิงๆ ๔) การจั​ัดแสดงตามสภาพจริ​ิง (Authentic Setting Presentation) โดยการใช้​้เทคนิ​ิคการจั​ัดฉากสภาพเป็​็นจริ​ิงตามยุ​ุคสมั​ัยพบในพิ​ิ พิ​ิธภั​ัณฑ์​์ สถานประวั​ัติ​ิศาสตร์​์โบราณคดี​ีวั​ัฒนธรรม ศิ​ิลปะ (Period RoomTechnique) เช่​่น บ้​้านประวั​ัติ​ิศาสตร์​์เป็​็นต้​้น

๕) เทคนิ​ิคกดปุ่​่�ม (Push Botton Presentation) การจั​ัดแสดงสำำ�หรั​ับเยาวชน นิ​ิยมให้​้เด็​็กได้​้ใช้​้ประสาททั้​้�งหมดไม่​่ใช่​่เพี​ียงแต่​่ตาดู​ู อย่​่างเดี​ียว แต่​่อาจจะตาดู​ูหูฟั​ัู ง มื​ือกดปุ่​่�มหรื​ือหมุ​ุนอย่​่างใดอย่​่างหนึ่​่ง� ก็​็ได้​้ เทคนิ​ิ ค การจั​ั ด แสดงด้​้ ว ยวิ​ิ ธี​ีดั​ั ง กล่​่ า วนั้​้� น เป็​็ น หลั​ั ก การที่​่� ใช้​้ กั​ั น โดยทั่​่� ว ไปใน พิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์สถานตามความเหมาะสมและดั​ัดแปลงปรั​ับปรุ​ุงกั​ันอยู่​่�เสมอและที่​่�สำ�คั ำ ัญ คื​ือ จะใช้​้เทคนิ​ิคอย่​่างใดต้​้องมี​ีวั​ัตถุ​ุประสงค์​์ที่​่�แน่​่ชั​ัด และเข้​้าใจหลั​ักการของเทคนิ​ิคนั้​้�น ลั​ักษณะของห้​้องจั​ัดแสดง ๑. ห้​้องที่​่�มี​ีหน้​้าต่​่าง (Simple Chamber) อาจเป็​็นหน้​้าต่​่างสู​ูงหรื​ือมี​ีหน้​้าต่​่างด้​้านหนึ่​่�ง และแสงไฟฟ้​้าช่​่วยในการจั​ัดแสดง ๒. ห้​้องแสดงแบบพื้​้�นโล่​่ง (Hall With Balcony) เป็​็นแบบเก่​่าที่​่�นิ​ิยมสร้​้างในยุ​ุโรป คื​ือ มี​ีโถงชั้​้�นล่​่างขึ้​้�นบั​ันไดเข้​้าห้​้องโถง มองลงมาเห็​็นชั้​้�นล่​่าง ๓. ห้​้องแสดงแบบห้​้องประชุ​ุมใหญ่​่ (Clear Story Wall) ๔. ห้​้องแสดงแบบทางเดิ​ิน (Exhibition Corridor)จั​ัดวางชิ้​้�นงานไปตามทางเดิ​ิน ๕. ห้​้องแสดงภาพเขี​ียนที่​่�ใช้​้แสงธรรมชาติ​ิจากหลั​ังคา (Skylight PictureGallery) ใช้​้ สำำ�หรั​ับพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์ศิ​ิลปะ ๖. ห้​้องแสดงนิ​ิทรรศการแบบติ​ิดผนั​ังตลอดผนั​ัง และอี​ีกด้​้านหนึ่​่�งเป็​็นหน้​้าต่​่างและใช้​้ตู้​้� หรื​ือแผงแบ่​่งเนื้​้�อที่​่�ในการแสดง (Cabinets) ๗. ห้​้องแสดงแบบไม่​่มี​ีหน้​้าต่​่าง (Windowless)ปล่​่อยเนื้​้�อที่​่�ไว้​้สำ�ำ หรั​ับดั​ัดแปลงการจั​ัด แสดงได้​้ตามต้​้องการสำำ�หรั​ับการจั​ัดนิ​ิทรรศการที่​่ต้� ้องควบคุ​ุมเรื่​่�องแสง บรรยากาศของห้​้องแสดง (Gallery’s Atmosphere) ในการจั​ัดแสดงนิ​ิทรรศการประเภทใดๆก็​็ตาม มี​ีสิ่​่�งที่​่�ต้​้องคำำ�นึ​ึงถึ​ึงเป็​็นอย่​่างยิ่​่�ง คื​ือ บรรยากาศของห้​้องแสดงงาน จะต้​้องสั​ัมพั​ันธ์​์กั​ับผู้​้�ชม คื​ือจะต้​้องตอบสนองความ ต้​้องการของผู้​้�ชมหลายประเภทได้​้ห้​้องแสดงควรมี​ีคุ​ุณสมบั​ัติ​ิดั​ังนี้​้� ๑. เร้​้าใจในด้​้านความงาม (Esthetics) ๒. เร้​้าใจทางด้​้านความเพลิ​ิดเพลิ​ิน (Romantic) ๓. เร้​้าใจให้​้อยากรู้​้�อยากเห็​็นอยากค้​้นคว้​้า (Intellectual) ตั​ัวอย่​่างเช่​่น -ออกแบบลั​ักษณะของห้​้องแสดงให้​้เร้​้าใจเป็​็นขั้​้�นตอนไม่​่อ้​้างว้​้างหรื​ือโล่​่งจน เกิ​ินไปเมื่​่�อเดิ​ินเข้​้าไปในห้​้องตอนหนึ่​่�งก็​็เห็​็นตอนสองและตอนสามตามลำำ�ดั​ับ -ห้​้องแสดงแห่​่งใดที่​่�ยาวเกิ​ินไปจะทำำ�ให้​้เกิ​ิดความอ้​้างว้​้างหรื​ือห้​้องแสดงที่​่�เรี​ียง เป็​็นแถวยาว โดยไม่​่มี​ีขั้​้�นตอนก็​็ไม่​่ชวนแก่​่การชมด้​้วย -คำำ� อธิ​ิ บ ายวั​ั ตถุ​ุ ป ระสงค์​์ เ ป็​็ น ส่​่ ว นสำำ�คั​ั ญ ที่​่� เร้​้ า ความอยากรู้​้� อ ยากเห็​็ น ของ ประชาชน พิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์หลายแห่​่งได้​้ตั้​้�งปั​ัญหาเป็​็นคำำ�ถามแก่​่ผู้​้�เข้​้าชมเพื่​่�อจะหยุ​ุดและอ่​่าน คำำ�ตอบสั​ัมพั​ันธ์​์กั​ันเช่​่นนี้​้�ตลอดเวลา

การจั​ัดกลุ่​่�มห้​้องจั​ัดแสดง การจั​ัดห้​้องแสดงลั​ักษณะต่​่างๆ ย่​่อมขึ้​้�นอยู่​่�กั​ับชนิ​ิดประเภทและลั​ักษณะของ พิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์การกำำ�หนดว่​่าห้​้องแสดงจะต้​้องต่​่อเนื่​่�องกั​ันอย่​่างไรย่​่อมมี​ีอิ​ิทธิ​ิพลต่​่อผู้​้�ชม มาก โดยทั่​่�วไปการจั​ัดห้​้องแสดงสามารถแบ่​่งออกเป็​็น ๔ ลั​ักษณะดั​ังนี้​้� ๑) การจั​ัดแบบห้​้องต่​่อห้​้อง (Room to Room Arrangement/Circle) เป็​็นการจั​ัดห้​้องแบบเดิ​ินห้​้องต่​่อห้​้อง ผู้​้�ชมสามารถเดิ​ินจากห้​้องหนึ่​่�งไปสู่​่�อี​ีก ห้​้องหนึ่​่�งเรื่​่�อยไปจนครบ โดยไม่​่ต้​้องย้​้อนกลั​ับ ทำำ�ให้​้ผู้​้�ชมได้​้ชมทั่​่�วถึ​ึงตามลำำ�ดั​ับ -ข้​้อดี​ี เป็​็นการจั​ัดแบบง่​่าย ๆ ประหยั​ัดเนื้​้�อที่​่� -ข้​้อเสี​ีย ถ้​้าหากใช้​้ในโครงการใหญ่​่ เมื่​่�อปิ​ิดห้​้องใดห้​้องหนึ่​่�งแล้​้วจะกระทบ กระเทื​ือนห้​้องอื่​่�นด้​้วยและไม่​่อาจจะเลื​ือกชมเฉพาะบางส่​่วนได้​้ทำำ�ให้​้ผู้​้�ชมเกิ​ิด ความติ​ิดขั​ัดและทำำ�ให้​้เบื่​่�อหน่​่ายได้​้

E

D

HALL

C A

B รู​ูปที่​่� ข.๑๕ ภาพแสดงการจั​ัดแบบห้​้องต่​่อห้​้อง

207

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๒) การจั​ัดแบบทางเดิ​ินต่​่อห้​้อง (Corridor to Room Arrangement) มี​ีลั​ักษณะเป็​็นทางเดิ​ินยาว แล้​้วแจกไปตามห้​้องต่​่างๆมี​ีทางเดิ​ินแยกเข้​้าห้​้อง แสดงงาน หรื​ือมี​ีลานโล่​่งอยู่​่�ตรงกลางก็​็ได้​้แต่​่ละห้​้องจะมี​ีทางเข้​้าออก โดยตรงไม่​่ผ่า่ นห้​้อง อื่​่น� และส่​่วนของทางเดิ​ินอาจใช้​้เป็​็นที่​่แ� สดงภาพอี​ีกด้​้วยถ้​้าปิ​ิดห้​้องใดห้​้องหนึ่​่ง� จะไม่​่กระทบ กระเทื​ือนยั​ังห้​้องอื่​่น� และสามารถรั​ักษาความต่​่อเนื่​่อ� งในการชมได้​้ -ข้​้อดี​ี ผู้​้�ชมสามารถเลื​ือกชมได้​้ตามใจชอบถ้​้าปิ​ิดห้​้องใดห้​้องหนึ่​่ง� จะไม่​่กระทบ กระเทื​ือนยั​ังห้​้องอื่​่น� -ข้​้อเสี​ีย การแสดงจะไม่​่ต่อ่ เนื่​่อ� งกั​ัน เป็​็นการขั​ัดจั​ังหวะการแสดงและเปลื​ือง เนื้​้อ� ที่​่ท� างเดิ​ินด้​้วย

D A

C

๓) การจั​ัดแบบโถงกลาง (Nave to Room Arrangement) เป็​็นการจั​ัดกลุ่​่�มห้​้องแสดงที่​่�มี​ีห้​้องโถงเป็​็นจุ​ุดศู​ูนย์​์กลางจากห้​้องโถงสามารถ เข้​้ า ถึ​ึ ง ส่​่ ว นต่​่ า งๆได้​้ ทุ​ุ ก ห้​้ อ งอาจจะจั​ั ด การแสดงหลายๆชั้​้� น ได้​้ โ ดยมี​ีห้​้ อ งโถงเป็​็ น จุ​ุดศู​ูนย์​์กลางเช่​่นเดิ​ิม เหมาะสำำ�หรั​ับการเข้​้าชมเป็​็นกลุ่​่�มซึ่​่�งจะแยกเข้​้าชมงานแสดงใน แต่​่ละห้​้องได้​้ตามต้​้องการ -ข้​้อดี​ี เป็​็นการเลื​ือกเอาข้​้อดี​ีจากลั​ักษณะที่​่� ๑ และ ๒ มาใช้​้ทำำ�ให้​้สามารถ เลื​ือกชมได้​้ตามใจชอบ และประหยั​ัดเนื้​้�อที่​่�อี​ีกด้​้วย -ข้​้อเสี​ีย ต้​้องระวั​ังเรื่​่�องการเจรจาของผู้​้�ชมด้​้วย ในกรณี​ีที่​่มี​ี� คนจำำ�นวนมาก

C

D

HALL

E

รู​ูปที่​่� ข.๑๗ ภาพแสดงการจั​ัดทางเดิ​ินแบบโถงกลาง 208

C

๒) ความต้​้องการของผู้​้�ชมส่​่วนน้​้อย คื​ือเส้​้นทางเลื​ือกเล็​็ก ๆ น้​้อย ๆที่​่ต� อบสนองความ ต้​้องการหรื​ือความสนใจเฉพาะอย่​่างซึ่​่�งจะเกิ​ิดกั​ับผู้​้�ชมส่​่วนน้​้อยอาจจะจั​ัดเป็​็นพื้​้�นที่​่� สำำ�หรั​ับอ่​่านหรื​ือทบทวนเรื่​่�องราวที่​่�สนใจหรื​ือการจั​ัดแสดงเพื่​่�อคนส่​่วนน้​้อยก็​็ควรจั​ัดเอา ไว้​้ด้​้านซ้​้ายของห้​้องแสดงซึ่​่�งการจั​ัดแสดงแบบนี้​้�จั​ัดตามความเคยชิ​ินของผู้​้�ชมส่​่วนใหญ่​่ จากการค้​้นคว้​้าของโรบิ​ินสั​ัน เมลทอน (Robinson Melton)พบว่​่าพื้​้�นที่​่�และผนั​ังทาง ด้​้านซ้​้ายของทุ​ุก ๆ ห้​้องแสดงจะเป็​็นการแสดงของสิ่​่�งที่​่�มี​ีความสำำ�คั​ัญน้​้อย

B

รู​ูปที่​่� ข.๑๖ ภาพแสดงการจั​ัดทางเดิ​ินแบบห้​้องต่​่อห้​้อง

A

การจั​ัดระบบทางเดิ​ินภายในห้​้องจั​ัดแสดง ในพื้​้�นที่​่�การแสดงงานจำำ�เป็​็นต้​้องมี​ีการกำำ�หนดระบบทางเดิ​ินที่​่�แน่​่นอนสำำ�หรั​ับ เป็​็นแนวทางในการชมของผู้​้�ชมส่​่วนใหญ่​่ซึ่​่�งการวางเส้​้นทางจะเกิ​ิดจากความต้​้องการ ของผู้​้�ชม ๒ กลุ่​่�ม คื​ือ

E B

B

๔)การจั​ัดแบบศู​ูนย์​์กลาง (Central Arrangement) เป็​็นการนำำ�รู​ูปแบบการจั​ัดตั้​้�งทั้​้�ง ๓ แบบข้​้างต้​้นมาใช้​้ประสมกั​ันมี​ีห้​้องโถงเป็​็น ตั​ัวกลางแยกสู่​่�ห้​้องต่​่างๆ และแต่​่ละห้​้องสามารถติ​ิดต่​่อกั​ันได้​้เมื่​่�อปิ​ิดห้​้องใดห้​้องหนึ่​่�ง ก็​็ สามารถใช้​้ลานโล่​่ง หรื​ือโถง เป็​็นจุ​ุดจ่​่ายไปยั​ังห้​้องต่​่างๆ ได้​้ทั้​้�งนี้​้�ขึ้​้�นอยู่​่�กั​ับวั​ัตถุ​ุประสงค์​์ ในการจั​ัดแสดงและความต่​่อเนื่​่�องของเนื้​้�อหาการจั​ัดแบบนี้​้�ทำำ�ให้​้เกิ​ิดความยื​ืดหยุ่​่�นของ ตั​ัวอาคาร

A

HALL

D E

รู​ูปที่​่�ข.๑๘ ภาพแสดงการจั​ัดทางเดิ​ินแบบศู​ูนย์​์กลาง

ซึ่​่�งจากการพิ​ิจารณาเปรี​ียบเที​ียบ ข้​้อดี​ีและข้​้อเสี​ียแล้​้วทำำ�ให้​้สามารถสรุ​ุปได้​้ว่​่า การจั​ัดห้​้องแสดงแบบการจั​ัดแบบศู​ูนย์​์กลาง (Central Arrangement)ทำำ�ให้​้เกิ​ิดความ คล่​่องตั​ัวและความต่​่อเนื่​่�องในการชมงานและสามารถปรั​ับเปลี่​่�ยนดั​ัดแปลงให้​้เหมาะสม กั​ับการจั​ัดแสดงภายในโครงการได้​้

๑) ความต้​้องการของผู้​้�ชมส่​่วนใหญ่​่ คื​ือเส้​้นทางหลั​ักภายในห้​้องแสดงงานมี​ีการจั​ัด ลำำ�ดั​ับและระเบี​ียบของการแสดงอย่​่างเรี​ียบร้​้อยพยายามลดความสั​ับสนให้​้น้​้อยที่​่�สุ​ุด

ดั​ังนั้​้�น ในการออกแบบห้​้องแสดง ควรมี​ีการคำำ�นึ​ึงถึ​ึงความเคยชิ​ินของผู้​้�ชมแต่​่ ต้​้องสามารถสนองตอบความต้​้องการของผู้​้�ชมส่​่วนน้​้อยได้​้นอกจากนี้​้�หากเราสามารถ เปิ​ิดโอกาสให้​้ผู้​้�ชมเลื​ือกเส้​้นทางสำำ�หรั​ับชมงานได้​้มากขึ้​้�นก็​็จะเป็​็นการเพิ่​่�มความยื​ืดหยุ่​่�น ให้​้แก่​่ห้​้องจั​ัดแสดงและไม่​่เกิ​ิดการบั​ังคั​ับเส้​้นทางเกิ​ินไป

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

การออกแบบสถานแสดงพั​ันธุ์​์�สัตั ว์​์น้ำ�ท ำ� ะเล ๑) หลั​ักการจั​ัดแสดงในอควาเรี​ียม (Aquarium) หลั​ักการจั​ัดแสดงในอควาเรี​ียมควรพิ​ิจารณาถึ​ึงสภาพแวดล้​้อมและแสงสว่​่างที่​่� เหมาะสม การจั​ัดกลุ่​่�มที่​่�แสดง การเรี​ียงลำำ�ดั​ับความสำำ�คั​ัญ ความสำำ�คั​ัญในการจั​ัดแสดง เช่​่น เทคนิ​ิคการใช้​้ไฟ เสี​ียงประกอบ และต้​้องสามารถแบ่​่งส่​่วนแสดงพิ​ิเศษกั​ับส่​่วนส่​่วน แสดงทั่​่�วไปได้​้ราวมื​ือจั​ับควรวางให้​้ห่​่างจากผนั​ังตู้​้�ประมาณ ๓ ฟุ​ุต เพื่​่�อแบ่​่งแยกระหว่​่าง สิ่​่�งแสดงกั​ับคนเมื่​่�อคนกลุ่​่�มใหญ่​่จะเข้​้ามาชมอย่​่างใกล้​้ชิ​ิดราวเหล็​็กจะช่​่วยป้​้องกั​ันผู้​้�ชม จากกระจกตู้​้�แสดงเพื่​่�อให้​้คนอื่​่�นสามารถมองเห็​็นตู้​้�แสดงได้​้ส่​่วนแท่​่นสำำ�หรั​ับเด็​็กยื​ืนควร จะเตรี​ียมไว้​้ตามปกติ​ิจะสู​ูง๑ ฟุ​ุตกว้​้าง ๑ ฟุ​ุตและอาจเป็​็นส่​่วนหนึ่​่�งของโครงสร้​้างอาคาร ๑.๑ วิ​ิธี​ีจั​ัดแสดงในอควาเรี​ียม (Aquarium) โดยทั่​่�วไปมี​ีวิ​ิธี​ีจั​ัดแสดงงาน ๓ วิ​ิธี​ีคื​ือ ๑.๑.๑ แบบวงแหวน การจั​ัดวิ​ิธี​ีนี้​้�คนดู​ูจะเดิ​ินวนลงมาตามทางลาด โดยมี​ีทาง Service อยู่​่�รอบนอก ซึ่​่�งจะทำำ�ให้​้Service ลำำ�บากและสิ้​้�นเปลื​ืองเนื้​้�อที่​่ค่� ่อนข้​้างมาก

๑.๑.๓ แบบจั​ัดเข้​้ากลุ่​่�ม การแสดงงานทั้​้�งหมดจะอยู่​่�ในชั้​้�นเดี​ียวกั​ันตลอดโดยคนดู​ูสามารถเดิ​ินชมได้​้ต่​่อ เนื่​่�องกั​ันตลอดและการจั​ัดตู้​้�ปลาจะแบ่​่งตามกลุ่​่�มประเภท ปลาการดู​ูแลรั​ักษาก็​็สามารถ ทำำ�ได้​้ง่​่าย

Tank

Service

Circulation

Service

Tank

รู​ูปที่​่� ข.๒๑ ภาพแสดงการจั​ัดแสดงแบบจั​ัดเข้​้ากลุ่​่�ม

Open or Tank Circulation Service รู​ูปที่​่� ข.๑๙ ภาพแสดงการจั​ัดแสดงแบบวงแหวน

๑.๑.๒ แบบขึ้​้�นไปที​ีละครึ่​่�งชั้​้�น การจั​ัดแบบนี้​้�คนดู​ูจะเดิ​ินขึ้​้�นที​ีละครึ่​่�งชั้​้�น โดยส่​่วน Service อยู่​่�ทางด้​้าน หลั​ัง ทั้​้�ง ๒ ข้​้างของอาคาร ทำำ�ให้​้การดู​ูแลตู้​้�แสดงถู​ูกแยกเป็​็น ๒ ส่​่วน Tank Circulation Open Service รู​ูปที่​่� ข.๒๐ ภาพแสดงการจั​ัดแสดงแบบขึ้​้�นไปที​ีละครึ่​่�งชั้​้�น แพรว โควสุ​ุวรรณ.(๒๕๕๐). สถานแสดงพั​ันธ์​์สัตว์ ั ์น้ำ�ำ� จั​ังหวั​ัดกระบี่​่�. วิ​ิทยานิ​ิพนธ์​์ปริ​ิญญาบั​ัณฑิ​ิต ภาควิ​ิชา สถาปั​ัตยกรรมศาสตร์​์ คณะสถาปั​ัตยกรรมศาสตร์​์จุ​ุฬาลงกรณ์​์มหาวิ​ิทยาลั​ัย. ๑

๑.๒ ส่​่วนปฏิ​ิบั​ัติ​ิงาน ( Service Aquarium ) การออกแบบพื้​้�นที่​่�ทำำ�งานหลั​ังตู้​้�แสดงจะต้​้องพจิ​ิารณาถึ​ึงปลา ส่​่วนทำำ�งานนั้​้�น พื้​้�นจะต้​้องยกสู​ูง ๓ ฟุ​ุต เหนื​ือจากระดั​ับทางเดิ​ินชมภายนอก โดยจะกำำ�หนดจากความ สู​ูงเฉลี​ียของผู้​้�ชมโดยประมาณที่​่�กึ่​่�งกลางของกระจก โดยเฉลี่​่�ยจากตู้​้�แสดงใหญ่​่ ตู้​้�แสดง ส่​่วนใหญ่​่จะตั้​้�งอยู่​่�บนพื้​้�นของส่​่วนทำำ�งาน และตู้​้�แสดงขนาดใหญ่​่กั​ับขนาดเล็​็ก ควรวาง อยู่​่�ในสถานที่​่�ที่​่�ต่​่างกั​ันแยกออกจากกั​ันตู้​้�แสดงจะต้​้องตั้​้�งในที่​่�ที่​่�ทำำ�ความสะอาดได้​้โดย ง่​่ายพื้​้�นทางเดิ​ินจะต้​้องกว้​้างอย่​่างน้​้อย ๖ ฟุ​ุต จากหลั​ังตู้​้�แสดงและสามารถขนส่​่งสั​ัตว์​์ หรื​ือตั​ัวอย่​่างที่​่�จะนำำ�มาแสดงได้​้โดยง่​่าย ด้​้วยรถยก ที่​่�ใช้​้ภายในหรื​ือแท่​่นเลื่​่�อน ๔ ล้​้อซึ่​่�ง จะต้​้องมี​ีบั​ันได หรื​ือสิ่​่�งกี​ีดขวางอื่​่�น ๆ ตั้​้�งอยู่​่�บนทางสั​ัญจร ผิ​ิวหน้​้าของพื้​้�นส่​่วนทำำ�งานจะ ต้​้องเป็​็นวั​ัสดุ​ุที่​่�ไม่​่ เคลื่​่�อนที่​่�ไปมาต้​้องมี​ีการระบายน้ำำ��ที่​่�พื้​้�นและพื้​้�นที่​่จ� ะลาดเอี​ียงลงสู่​่�ท่​่อ ระบายน้ำำ�ส่ � ่วนที่​่�อยู่​่�ใกล้​้ชิ​ิดแทงค์​์จะต้​้องทำำ�ด้​้วยวั​ัสดุ​ุที่กั่� ันน้ำำ��ได้​้ ๑.๒.๑ บ่​่ออนุ​ุบาล ( Holding Tank ) ส่​่วนทำำ�งานหลั​ังตู้​้�จะต้​้องมี​ีTank สำำ�หรั​ับรั​ับสั​ัตว์​์ที่​่�นำำ�มาใหม่​่ และเก็​็บส่​่วน ที่​่� เกิ​ินหรื​ือสั​ัตว์​์ที่​่�เจ็​็บป่​่วย จะต้​้องเป็​็นที่​่�ตั้​้�งที่​่�สะดวก แต่​่ละ Holding Tankจะต้​้องมี​ีระบบ หมุ​ุนเวี​ียนของตั​ัวเอง ส่​่วน Holding Tank จะต้​้องเท่​่ากั​ับ ๑/๓ ของตู้​้�แสดงโดยจะขึ้​้�น อยู่​่�กั​ับขนาดของตู้​้�แสดง และจำำ�นวน สั​ัตว์​์ที่​่�แสดงโดย ให้​้พอกั​ับสั​ัตว์​์ที่ต่� ายและถู​ูกแทนที่​่� ด้​้วยส่​่วนสั​ัตว์​์ที่​่�เจ็​็บป่​่วย จะต้​้องแยกการระบายน้ำำ��คนละส่​่วน และรวดเร็​็วหลั​ังการ รั​ักษาปฏิ​ิบั​ัติ​ิและตะแกรงของปั๊​๊�มน้ำำ��ในแต่​่ละ Tank ควรจะสามารถ ล้​้างเปลี่​่�ยนได้​้สั​ัตว์​์ที่​่� แสดงนั้​้�นควรจะได้​้รั​ับการบำำ�รุ​ุงรั​ักษาสุ​ุขภาพในตู้​้�แสดงตั้​้�งแต่​่เข้​้ามาอยู่​่�ในพิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์ และถู​ูกเก็​็บไว้​้ในส่​่วนสำำ�รอง ( Holding Tank )และต้​้องการดู​ูแลเหมื​ือนกั​ับสั​ัตว์​์ในตู้​้� แสดง

๑.๒.๒ การวางท่​่อระบบ ระบบท่​่อที่​่จำ� ำ�เป็​็นในการจั​ัดการTank ต่​่างๆ ได้​้แก่​่ ท่​่อน้ำำ��จื​ืด, ท่​่อน้ำำ��เค็​็ม และ ท่​่อลม (ออกซิ​ิเจน) จะกระจาย ไปรอบ ๆAquarium โดยมี​ีวาล์​์วควบคุ​ุมการเปิ​ิดปิ​ิดของ ปั๊​๊�ม เหนื​ือตู้​้�แสดงและ บ่​่ออนุ​ุบาล (Holding Tank) เพื่​่�อความสะดวกในการทำำ�ความ สะอาด และการเปลี่​่�ยนถ่​่ายน้ำำ��ในแต่​่ละกลุ่​่�มตู้​้�แสดงส่​่วนน้ำำ�ทิ้​้ � �งหรื​ือน้ำำ��ที่​่�จะระบายออก จากตู้​้�จะปล่​่อยทิ้​้�งในท่​่อระบายน้ำำ��หรื​ือปล่​่อยให้​้น้ำำ��ล้​้นลงรางระบายน้ำำ��ก็​็ได้​้ส่​่วนมากจะ วางท่​่อน้ำำ��ทิ้​้�งใต้​้พื้​้�น ที่​่�ยกสู​ูงขึ้​้�นมาจากระดั​ับคนเดิ​ินชม (๓ ฟุ​ุต) ๑.๒.๓ บ่​่อพั​ักน้ำำ�� เมื่​่�อนำำ�น้ำำ��ทะเลใหม่​่เข้​้ามาจะต้​้องมี​ีการพั​ักน้ำำ��ไว้​้เป็​็นน้ำำ��สำำ�รองและเพื่​่�อให้​้สิ่​่�ง สกปรกทั้​้�งหลายตกตะกอน แล้​้วจึ​ึง นำำ�น้ำำ��มาใช้​้บ่​่อพั​ักน้ำำ��ทะเลจะอยู่​่�นอกอาคารอาจวาง ไว้​้ใต้​้ดิ​ินเพื่​่�อความ สะดวกในการขนถ่​่ายน้ำำ��จากรถส่​่งน้ำำ�� แต่​่ระดั​ับของฝาเปิ​ิดบ่​่อควรจะ อยู่​่�สู​ูงจากระดั​ับดิ​ินเพื่​่�อกั​ันน้ำำ��และสิ่​่�งสกปรกจากภายนอกเข้​้าไปปะปนกั​ันทำำ�ให้​้น้ำ�ท ำ� ะเล สกปรก ๑.๒.๔ อุ​ุณหภู​ูมิ​ิ คื​ืออุ​ุณหภู​ูมิ​ิใต้​้น้ำำ��ในตู้​้�ปลามี​ีความสำำ�คั​ัญกั​ับชี​ีวิ​ิตต่​่างๆในตู้​้�ปลาทั้​้�งหมดโดย เฉพาะปลาเป็​็นสั​ัตว์​์เลื​ือดเย็​็นอุ​ุณหภู​ูมิ​ิในร่​่างกายจะเท่​่ากั​ับอุ​ุณหภู​ูมิ​ิของน้ำำ�� ดั​ังนั้​้�นการ เปลี่​่�ยนแปลงอุ​ุณหภู​ูมิ​ิภายในน้ำำ��อย่​่างกระทั​ันหั​ันเพี​ียง ๑ องศาเซลเซี​ียสก็​็อาจจะทำำ�ให้​้ ปลาเป็​็นอั​ันตรายได้​้ในแต่​่ละตู้​้�แสดงจะต้​้องควบคุ​ุมอุ​ุณหภู​ูมิ​ิของน้ำำ��ให้​้เหมาะสมกั​ับ ลั​ักษณะการดำำ�รงชี​ีวิ​ิตตามปกติ​ิของสั​ัตว์​์ชนิ​ิดนั้​้�น เช่​่น ปลาน้ำำ�ลึ � ึกจะอยู่​่�อาศั​ัยในน้ำำ�� เย็​็น จะต้​้องปรั​ับอากาศแก่​่น้ำำ��ในตู้​้�ด้​้วย ๒) ตู้​้�เลี้​้�ยง ( Display Tanks ) ตู้​้�ที่​่�ใช้​้แสดงสั​ัตว์​์น้ำำ��มั​ักมี​ีราคาแพงโลหะในถั​ังสำำ�หรั​ับน้ำำ��ทะเลต้​้องถู​ูกเลื​ือก อย่​่างระมั​ัดระวั​ัง มากกว่​่าน้ำำ��จื​ืดอย่​่างไรก็​็ตามวั​ัสดุ​ุทั้​้�งหมดต้​้องทำำ�ด้​้วยโลหะ เฉื่​่�อยที่​่�สุ​ุด เท่​่าที่​่�จะทำำ�ได้​้ ถั​ังน้ำำ��ที่​่�สมบู​ูรณ์​์แบบคื​ือถั​ังที่​่�มี​ีราคาถู​ูกน้ำำ��หนั​ักเบาเฉื่​่�อยในน้ำำ��ทะเลภายในมี​ี ความแข็​็งแรงและราบเรี​ียบ สำำ�หรั​ับถั​ังเล็​็ก ๆ ตั้​้�งแต่​่ ๒,๐๐๐ แกลลอน ขึ้​้�นไปถั​ังไฟเบอร์​์ กล้​้าสหรื​ือไม้​้อั​ัดฉาบพลาสติ​ิก กลายเป็​็นถั​ังที่​่�เหมาะสมที่​่จ� ะนำำ�มาใช้​้ ไฟเบอร์​์ กล้​้ าสเป็​็ นสารเฉื่​่� อยสมบู​ูรณ์​์มี​ีน้ำำ��หนั​ั กเบามี​ีการเปลี่​่� ย นแปลงและ ทดลองมาแล้​้วอย่​่างดี​ี สำำ�หรั​ับถั​ังที่​่�ใหญ่​่ คอนกรี​ีตที่​่�แข็​็งแกร่​่ง แผ่​่นที่​่�เป็​็นเหล็​็กกล้​้าหรื​ือสสารอื่​่�นๆ และโลหะที่​่�เหมาะจะเป็​็นที่​่�ต้​้องการ ถั​ังคอนกรี​ีตจะไม่​่ได้​้เป็​็นส่​่วนโครงสร้​้างเดี​ียวกั​ันกั​ับอาคารอย่​่างครบถ้​้วนถั​ัง แต่​่ละอั​ันจะต้​้องมี​ี Unit ที่​่�เป็​็นอิ​ิสระสามารถที่​่จ� ะทำำ�ลายและเคลื่​่�อนย้​้าย ได้​้โดยไม่​่ก่​่อให้​้ เกิ​ิดความเสี​ียหายต่​่อตั​ัวตึ​ึก การออกแบบจะต้​้องพิ​ิจารณาถึ​ึงปั​ัญหาของการระบายน้ำำ�� การทำำ�ความสะอาด วิ​ิวและอื่​่�น ๆอี​ีก ถึ​ึงบางอย่​่างอาจจะต้​้องการลั​ักษณะพิ​ิเศษทาง ระบายน้ำำ��ต้​้องทำำ�ได้​้สะดวกรวดเร็​็ว คอนกรี​ีตทั้​้�งหมดและผิ​ิวพื้​้�นโลหะฉาบผิ​ิวด้​้วย Epoxy Sealer และ Epoxy นี้​้� จะสมานรอยแตกของคอนกรี​ีตที่​่�เป็​็นเส้​้น ๆ ได้​้ 209

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๒.๑ ประเภทตู้​้�เลี้​้�ยง ๒.๑.๑ Small Tank มี​ีหลั​ักการจั​ัดคื​ือ - ปลามี​ีขนาดเล็​็ก (ยาวประมาณ ๔-๖”) - ปลาที่​่�น่​่าสนใจเป็​็นพิ​ิเศษ - ปลาที่​่�อยู่​่�ร่​่วมกั​ับตั​ัวอื่​่�นไม่​่ได้​้ - ปลาที่​่�กิ​ินแพลงตอนและสาหร่​่ายเป็​็นอาหาร ๒.๑.๒ Medium Tank มี​ีหลั​ักการจั​ัดคื​ือ - ปลาตั​ัวขนาดประมาณ ๑๒” - ปลาที่​่�เคลื่​่�อนไหวช้​้า - ปลาซุ​ุกตามซอกมุ​ุม - ปลาอยู่​่�เป็​็นฝู​ูง - ปลากิ​ินเศษอาหาร ๒.๑.๓ Large Tank, Giant Tank, Shark Tank มี​ีหลั​ักการจั​ัดคื​ือ - ปลาว่​่ายน้ำำ��เร็​็ว - ปลาขนาดใหญ่​่ - ปลาชอบที่​่�กว้​้าง - ปลาที่​่�อยู่​่�รวมกั​ันเป็​็นฝู​ูง - ปลาพ่​่นพิ​ิษ

Tank

Circulation Tunnel Construction รู​ูปที่​่� ข.๒๒ ภาพแสดงตู้​้�เลี้​้�ยงดู​ูแบบดู​ูจากภายนอก

๒.๒ การออกแบบตู้​้�เลี้​้�ยง ( Display Tanks Design ) คื​ือการจั​ัดสภาพแวดล้​้อมที่​่�เหมาะสมกั​ับสภาพความเป็​็นอยู่​่�ของสั​ัตว์​์การแสดง ต่​่างๆไม่​่รบกวนสั​ัตว์​์แสงสว่​่างที่​่�เหมาะสมการจั​ัดกลุ่​่�มสิ่​่�งแสดงการเรี​ียงลำำ�ดั​ับความ สำำ�คั​ัญเพื่​่�อเพิ่​่�มความน่​่าสนใจในการจั​ัดแสดง ๒.๒.๑ ตู้​้�เลี้​้�ยงแบบดู​ูจากภายนอก (Outer Display Tanks) ๒.๒.๒ ตู้​้�เลี้​้�ยงแบบดู​ูจากภายใน (Tunnel Display Tanks) ๒.๒.๓ ตู้​้�เลี้​้�ยงแบบดู​ูได้​้ทั้​้�งภายนอกและภายใน ( Mix Display Tanks )

รู​ูปที่​่� ข.๒๓ ภาพแสดงตู้​้�เลี้​้�ยงดู​ูแบบดู​ูจากภายนอก ที่​่�มา : Japan All Pass , 2022 , https://japanallpass.com/japan-fit-travel/okinawa-churaumi-aquarium-japan/?v=cb21c4d7dea9 210

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๒.๒.๒ ตู้​้�เลี้​้�ยงแบบดู​ูจากภายใน (Tunnel Display Tanks)

Tank

Circulation Tunnel Construction รู​ูปที่​่� ข.๒๔ ภาพแสดงตู้​้�เลี้​้�ยงดู​ูแบบดู​ูจากภายใน

รู​ูปที่​่� ข.๒๕ ภาพแสดงตู้​้�เลี้​้�ยงดู​ูแบบดู​ูจากภายใน ที่​่�มา : S.E.A Aquarium , 2022 ,https://www.rwsentosa.com/en/attractions/sea-aquarium 211

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๒.๒.๓ ตู้​้�เลี้​้�ยงแบบดู​ูได้​้ทั้​้�งภายนอกและภายใน ( Mix Display Tanks )

Tank Circulation Circulation Tunnel Construction รู​ูปที่​่� ข.๒๖ ภาพแสดงตู้​้�เลี้​้�ยงดู​ูแบบดู​ูจากภายนอกและภายใน

รู​ูปที่​่� ข.๒๗ ภาพแสดงตู้​้�เลี้​้�ยงดู​ูแบบดู​ูจากภายนอกและภายใน ที่​่�มา : Aquarium Tropical , 2020 ,https://frenchglimpses.com/2021/12/10/the-tropics-in-paris-at-the-aquarium/?amp=1 212

๒.๓ วั​ัสดุ​ุสำำ�หรั​ับใส่​่ Window Tank จากการศึ​ึกษาอาคารประเภทเดี​ียวกั​ันใช้​้อะครี​ีลิ​ิค หนา ๔-๑๐ เซนติ​ิเมตรแล้​้ว แต่​่ขนาดของถั​ังแสดง เนื่​่�องจากคุ​ุณสมบั​ัติ​ิของอะครี​ีลิ​ิค คื​ือ ความหนามากเท่​่าไรยิ่​่�งเกิ​ิด การหลอกตาน้​้อยลง และสามารถรั​ับความดั​ันสู​ูงได้​้รวมทั้​้�งการต่​่อของส่​่วนต่​่างๆ กั​ับ วั​ัสดุ​ุอื่​่�น ๆ ยั​ังง่​่ายและสนิ​ิทแนบแน่​่นกว่​่ากระจก ขนาดอะครี​ีลิ​ิค

-ตู้​้�เลี้​้�ยงขนาดเล็​็ก หนา ๔ เซนติ​ิเมตร

-ตู้​้�เลี้​้�ยงขนาดกลาง หนา ๔-๖ เซนติ​ิเมตร

-ตู้​้�เลี้​้�ยงขนาดใหญ่​่ หนา ๑๐ เซนติ​ิเมตร ๓) การควบคุ​ุมคุ​ุณภาพน้ำำ�� ( Water Quality ) สภาพทางเคมี​ีของน้ำำ��มี​ีความสำำ�คั​ัญต่​่อชี​ีวิ​ิตปลาและสั​ัตว์​์ทะเลซึ่​่�งไม่​่มี​ีกระดู​ูก สั​ันหลั​ังมากสารเคมี​ีใดๆก็​็ตามที่​่�ลอยอยู่​่�ในน้ำำ��จะสั​ัมผั​ัสอย่​่างใกล้​้ชิ​ิดโดยตรงต่​่อสั​ัตว์​์น้ำำ�� โดยผ่​่านเหงื​ือกของมั​ัน ถ้​้ามี​ีสิ่​่�งเจื​ือปนเพี​ียงเล็​็กน้​้อยก็​็จะเป็​็นอั​ันตรายต่​่อส่​่วนสำำ�คั​ัญโดย การเข้​้าสู่​่�เส้​้รทางเดิ​ินโลหิ​ิตของสั​ัตว์​์น้ำำ�� ตั​ัวอย่​่าง เช่​่นสั​ังกะสี​ี(Zn) เพี​ียง ๒ ในล้​้านส่​่วนที่​่� ผสมอยู่​่�ในน้ำำ�� สามารถทำำ�ให้​้ปลาบางชนิ​ิดตายภายใน ๒๔ ชั่​่�วโมง ในขณะที่​่� ENDRIN ซึ่​่�ง มี​ีฤทธิ์​์�ในการ ทำำ�ลายโรคระบาดปลา ต้​้องใช้​้ ๑ ส่​่วนต่​่อน้ำำ��พั​ันล้​้านส่​่วนเป็​็นอย่​่างน้​้อย โดยเฉพาะกั​ับสั​ัตว์​์ที่​่�ไม่​่มี​ีกระดู​ูกสั​ันหลั​ัง เพื่​่�อที่​่�จะรั​ักษาสั​ัตว์​์ให้​้มี​ีความรู้​้�สึ​ึก ในที่​่กั� ักขั​ังให้​้เหมื​ือนกั​ับอยู่​่�ในสภาพถิ่​่�นที่​่�อยู่​่� ของมั​ันจริ​ิงๆ มี​ีกฎที่​่�ปลอดภั​ัยอยู่​่�ข้​้อหนึ่​่�งที่​่�ว่​่า ถั​ังแสดง (Display Tank)หรื​ือถั​ังเก็​็บปลา อื่​่�น ๆ (Holding Tank) และส่​่วนอื่​่�น ๆของระบบน้ำำ��ต้​้องเป็​็นวั​ัสดุ​ุที่มี​ี่� สารเคมี​ีน้​้อย ในกรณี​ีที่​่�มี​ีการเน่​่าเปื่​่�อยของสั​ัตว์​์เล็​็ก ๆ ที่​่ต� าย ถึ​ึงแม้​้น้ำำ��จะถู​ูกนำำ�มากลั่​่�นกรอง แล้​้วก็​็ตามอาจจะต้​้องมี​ีการกั​ักน้ำำ�� ไว้​้ประมาณ ๖ สั​ัปดาห์​์ก่​่อนที่​่�จะนำำ�มาใช้​้โดยเฉพาะใน ถั​ังเล็​็ก ๆ สำำ�หรั​ับถั​ังใหญ่​่ๆ การนำำ�น้ำำ��มาใช้​้อาจไม่​่ต้​้องกั​ักไว้​้อย่​่างกรณี​ีถั​ังเล็​็กก็​็ได้​้ถั​ังมั​ัน ไม่​่มี​ีพิ​ิษผสมอยู่​่�จากแหล่​่งน้ำำ�� เดิ​ิมที่​่�สู​ูบมาใช้​้ ในทางตรงกั​ันข้​้ามน้ำำ�ต � ามธรรมชาติ​ิที่​่�ไม่​่ได้​้ รั​ับการดู​ูแลสามารถใช้​้ได้​้ในระบบเปิ​ิด (Open System) ในกรณี​ีที่​่�พิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์สั​ัตว์​์น้ำำ��ไม่​่สามารถสร้​้างใกล้​้กั​ับแหล่​่งน้ำำ��ที่​่�มี​ีคุ​ุณสมบั​ัติ​ิ เหมาะสมและปริ​ิมาณเพี​ียงพอได้​้ระบบน้ำำ��ปิ​ิดก็​็จะเป็​็นสิ่​่�งจำำ�เป็​็นมากแต่​่น้ำำ��ที่​่�ถู​ูกใช้​้แล้​้วก ลั​ับมาใช้​้อี​ีกของเสี​ียจากสั​ัตว์​์ที่​่�อาศั​ัยอยู่​่�จะรวมตั​ัวกั​ันมากขึ้​้�นในเวลาที่​่�เพิ่​่�มขึ้​้�นและสิ่​่�ง เหล่​่านี้​้�จะรวมกั​ันมากเกิ​ินไป สั​ั ตว์​์ น้ำำ�� ที่​่� อ าศั​ั ย อยู่​่�ในพิ​ิ พิ​ิ ธ ภั​ั ณ ฑ์​์ ก็​็ เ หมื​ือนกั​ั บ สั​ั ตว์​์ ที่​่� อ าศั​ั ย อยู่​่�บนพื้​้� น โลกคื​ือ ต้​้องการออกซิ​ิเจนในการมี​ีชี​ีวิ​ิตอยู่​่�แลในขณะเดี​ียวกั​ันก็​็คายคาร์​์บอนไดออกไซด์​์ออก มากถ้​้าในถั​ังน้ำำ��ที่​่�มั​ันอยู่​่�มี​ีออกซิ​ิเจนมากเกิ​ินไปและคาร์​์บอนไดออกไซด์​์น้​้อยเกิ​ินไปมั​ันก็​็ จะตายแต่​่ในบรรยากาศได้​้จั​ัดเตรี​ียมออกซิ​ิเจนไม่​่ จำำ�กั​ัดจำำ�นวนเอาไว้​้และสามารถ ละลายคาร์​์บอนไดออกไซด์​์ไม่​่จำำ�กั​ัดจำำ�นวนเช่​่นเดี​ียวกั​ันฉะนั้​้�นสิ่​่�งที่​่�ต้​้องทำำ�ก็​็คื​ือทำำ�ให้​้ ผิ​ิ ว น้ำำ�� ของถั​ั ง แสดงปลามพีื้​้�� น ที่​่� ก ว้​้ า งเพี​ียงพอสิ่​่� ง ที่​่� จ ะช่​่ ว ยให้​้ ผิ​ิ ว น้ำำ�� มากขึ้​้� น โดยการ หมุ​ุนเวี​ียนของน้ำำ��โดยการอั​ัดลมเข้​้าไปแม้​้ระบบการอั​ัดอากาศเพิ่​่�มความยุ่​่�งยากขึ้​้�นแต่​่ มั​ันก็​็ช่​่วยได้​้เหมื​ือนกั​ัน

สถานแสดงพั​ันธุ์​์�สั​ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

ผลิ​ิตผลที่​่�สำำ�คั​ัญอย่​่างหนึ่​่�งคื​ือ แอมโมเนี​ีย จากการถ่​่ายปั​ัสสาวะของปลาและ สั​ัตว์​์เหล่​่านี้​้�จะขั​ับถ่​่ายแอมโมเนี​ียผ่​่านอวั​ัยวะผ่​่านการหายใจได้​้ดี​ีและแอมโมเนี​ียนี้​้�เองที่​่� เป็​็นพิ​ิษมากเกิ​ินไป สำำ�หรั​ับและสั​ัตว์​์ไม่​่มี​ีกระดู​ูกสั​ัน หลั​ังทั้​้�งหมด ในปั​ัจจุ​ุบั​ันมี​ีการแก้​้ปั​ัญหาทางเดี​ียว เพื่​่�อเป็​็นการหลี​ีกเลี่​่�ยงของแอมโมเนี​ียให้​้ เป็​็นไนเตรต ซึ่​่�งเป็​็นสารเคมี​ีเป็​็นพิ​ิษกั​ับสั​ัตว์​์ให้​้น้​้อยลง แบคที​ีเรี​ียที​ีทำำ�ให้​้เกิ​ิดไนเตรตนนี้​้� เกิ​ิดขึ้​้�นตามธรรมชาติ​ิในระบบน้ำำ��อยู่​่�แล้​้วแต่​่ก็​็ไม่​่มากพอที่​่�จะทำำ�ให้​้พิ​ิษของแอมโมเนี​ีย กลายเป็​็นไนเตรตได้​้อย่​่างเร็​็ว ในถั​ังน้ำำ��ที่​่�มี​ีการอั​ัดอากาศอย่​่างดี​ีแบคที​ีเรี​ียเหล่​่านี้​้�จะอยู่​่�ตามฝาผนั​ังหรื​ือผิ​ิว หน้​้าอื่​่�นแต่​่ไม่​่ได้​้อยู่​่�ในน้ำำ��เพราะว่​่ามั​ันต้​้องอยู่​่�กั​ับโลหะแข็​็ง เพิ่​่�มจะเติ​ิบโตและเพิ่​่�มจำำ�นวน ขึ้​้�นและผิ​ิวของตู้​้�แสดงก็​็ไม่​่มี​ีพื้​้�นที่​่�เพี​ียงพอที่​่�จะให้​้มั​ันเกาะอยู่​่�ส่​่วนหนึ่​่�งของการกลั่​่�น กรองที่​่�ดี​ีคื​ือการจั​ัดเตรี​ียมที่​่�ว่​่าง สำำ�หรั​ับแบที​ีเรี​ียไนเตรตเอให้​้มี​ีชี​ีวิ​ิตอยู่​่� นอกจากพื้​้�นผิ​ิวแข็​็งๆที่​่�พวกมั​ันต้​้องการแล้​้วแบคที​ีเรี​ียไนเตรตยั​ังต้​้องการ ออกซิ​ิเจน น้ำำ��จะทำำ�ให้​้เกิ​ิดขึ้​้�นทั้​้�ง ๒ อย่​่าง ก่​่อนและหลั​ังการกลั่​่�นกรองหลั​ังจากนั้​้�นเพื่​่�อที่​่� จะแทนที่​่�ออกซิ​ิเจนที่​่�ถู​ูกใช้​้โดยแบคที​ีเรี​ียในการกรองและแบคที​ีเรี​ียไนเตรตจะมี​ีการ เพิ่​่�มอย่​่างช้​้าเมื่​่�อเที​ียบกั​ับแบคที​ีเรี​ียชนิ​ิดอื่​่�นๆต้​้องการอุ​ุณหภู​ูมิ​ิเย็​็น, น้ำำ��ที่​่มี​ี� กรดมี​ีเกลื​ือแร่​่ ปะปนอยู่​่�สู​ูงถ้​้าขาดแคลเซี​ียมจะทำำ�ให้​้การเติ​ิบโตช้​้าลง ยิ่​่�งระบบน้ำำ��ที่​่�มี​ีการติ​ิดต่​่อนานเท่​่าใดจำำ�นวนของไนเตรตก็​็มี​ีการสะสมมาขึ้​้�น เท่​่านั้​้�นในน้ำำ��คุ​ุณภาพของน้ำำ��ที่​่�เหมาะสมที่​่�จะใช้​้ตู้​้�แสดงสั​ัตว์​์น้ำำ��ขึ้​้�นอยู่​่�กั​ับสิ่​่�งต่​่อไปนี้​้� - โลหะที่​่�เฉื่​่�อยต่​่อสารเคมี​ี - แหล่​่งน้ำำ��ที่​่�เหมาะสม - การหมุ​ุนเวี​ียน, การอั​ัดลม, การกลั่​่�นกรองที่​่�เพี​ียงพอ - ความสะอาดของน้ำำ�� หลี​ีกเลี่​่�ยงการให้​้อาหารมากเกิ​ินไป - ควบคุ​ุมผลผลิ​ิตขั้​้�นสุ​ุดท้​้ายของน้ำำ��เสี​ียโดยการกลั่​่�นกรอง ๓.๑ ผิ​ิวหน้​้าของน้ำำ�� (Liberal Water Surface) คื​ือการเปิ​ิดผิ​ิวหน้​้าของน้ำำ��ให้​้สั​ัมผั​ัสกั​ับอากาศให้​้สั​ัมพั​ันธ์​์กั​ับความต้​้องการใน การถ่​่ายเทออกซิ​ิเจน และคาร์​์บอนไดออกไซด์​์หรื​ืออี​ีกนั​ัยหนึ่​่�งคื​ือการถ่​่ายเทของอากาศ ในน้ำำ��ส่​่ ว นใหญ่​่ จ ะเกิ​ิ ด บริ​ิ เ วณผิ​ิ ว หน้​้ า เท่​่ า นั้​้� น และพื​ืชใต้​้ น้ำำ��ก็​็ มี​ีส่​่ ว นช่​่ ว ยกำำ� จั​ั ด คาร์​์บอนไดออกไซด์​์ไม่​่มากนั​ัก ดั​ังนั้​้�นถ้​้าผิ​ิวหน้​้าขิ​ิงน้ำำ��มี​ีพื้​้�นที่​่�มากเท่​่าใดโอกาสของแลก เปลี่​่�ยนโมเลกุ​ุลของน้ำำ��กั​ับอากาศก็​็มี​ีมากขึ้​้�นการปั๊​๊�มอากาศลงในตู้​้�ปลาเพื่​่�อให้​้เกิ​ิดฟอง อากาศไม่​่ได้​้ช่​่วยเพิ่​่�มออกซิ​ิเจนโดยตรงให้​้กั​ับน้ำำ��แต่​่ทำำ�ให้​้น้ำำ��ในตู้​้�เกิ​ิดการเคลื่​่�อนไหวและ ช่​่วยเพิ่​่�มผิ​ิวหน้​้าของน้ำำ�� ให้​้มากขึ้​้�น ๓.๒ แสงสว่​่าง (Lighting) หมายถึ​ึง แสงสว่​่างในตู้​้�ปลามี​ีความจำำ�เป็​็นคื​ือช่​่วยให้​้ความงามแก่​่ตู้​้�ปลาและจำำ�เป็​็น อย่​่างยิ่​่�งสำำ�หรั​ับพื​ืชใต้​้น้ำำ�� ในตู้​้�ปลานั้​้�นเทื่​่�อใดที่​่�แสงสว่​่างไม่​่พอ พื​ืชจะหายใจด้​้วยอออกซิ​ิ เจนจากน้ำำ�ทำ � ำ�ให้​้น้ำ�ำ� ขาดออกซิ​ิเจนมากขึ้​้�น ดั​ังนั้​้�น ควรจั​ัดแสงให้​้พื​ืชโดยเฉพาะและแสง สว่​่ างจากดวงอาทิ​ิ ตย์​์ เ ป็​็ นแสงที่​่� เ หมาะสมที่​่� สุ​ุ ดแต่​่ การที่​่� จะให้​้ ตู้​้� ปลาได้​้ รั​ั บแสงแดด โดยตรงนั้​้�นควบคุ​ุมได้​้ยากจึ​ึงจำำ�เป็​็นต้​้องใช้​้แสงไฟฟ้​้าเข้​้าช่​่วย โดยการใช้​้แสงสี​ีแดงเพราะ พื​ืชต้​้องการแสงสี​ีแดงในการปรุ​ุงอาหารแต่​่แสงสี​ีแดงนี้​้�อาจมี​ีอั​ันตรายต่​่อนั​ัยตาปลาบาง ชนิ​ิดได้​้จึ​ึงไม่​่ควรใช้​้แสงสี​ีแดงโดยตรงควรใช้​้สี​ีผสมที่​่�มี​ีสี​ีแดงอยู่​่�ด้​้วย

๓.๓ อุ​ุณหภู​ูมิ​ิ (Temperature) คื​ืออุ​ุณหภู​ูมิ​ิใต้​้น้ำำ��ในตู้​้�ปลามี​ีความสำำ�คั​ัญกั​ับชี​ีวิ​ิตต่​่างๆในตู้​้�ปลาทั้​้�งหมดโดย เฉพาะปลาเป็​็นสั​ัตว์​์เลื​ือดเย็​็นอุ​ุณหภู​ูมิ​ิภายในร่​่างกายจะเท่​่ากั​ับอุ​ุณหภู​ูมิ​ิของน้ำำ��ดั​ังนั้​้�น การเปลี่​่�ยนอุ​ุณหภู​ูมิ​ิภายในน้ำำ��กระทั​ันหั​ันเพี​ียง ๑ องศาเซลเซี​ียสจะทำำ�ให้​้ปลาเป็​็น อั​ันตรายได้​้ ๓.๔ ระบบกรองน้ำำ�� น้ำำ��เป็​็นสิ่​่�งสำำ�คั​ัญที่​่�สุ​ุดในการจั​ัด Aquariumน้ำำ�� ที่​่�ใส่​่ลงไปในถั​ังจะต้​้องไม่​่มี​ี แพลงตอนเชื้​้�อโรคและสั​ัตว์​์มี​ีชี​ีวิ​ิตอื่​่�น ๆต้​้องเป็​็นน้ำำ�ท � ะเลที่​่มี​ี� ความสะอาดจริ​ิงๆ การกรอง น้ำำ��มี​ีหลายแบบ หลายวิ​ิธี​ีการจะใช้​้วิ​ิธี​ีใดขึ้​้�นอยู่​่�กั​ับชนิ​ิดของ Aquarium และขึ้​้�นอยู่​่�กั​ับ ปริ​ิมาณของถั​ังแสดงด้​้วย ระบบการกรองน้ำำ��ประกอบด้​้วย ท่​่อส่​่งน้ำำ��เข้​้า ส่​่วนทำำ�น้ำำ��ใสและฆ่​่าเชื้​้�อโรคถั​ัง เก็​็บน้ำำ�� ท่​่อจ่​่ายน้ำำ�� การั​ักษาอุ​ุณหภู​ูมิ​ิของน้ำำ��ในถั​ังแสดง การระบายน้ำำ��เข้​้าและน้ำำ��ออก ท่​่อระบายน้ำำ��และเครื่​่�องกรอง ท่​่อที่​่�ใช้​้ไม่​่ควรเป็​็นโลหะ นอกจากช่​่วงที​ีจำำ�เป็​็นจริ​ิงๆแต่​่ ต้​้องมี​ีการบำำ�รุ​ุงรั​ักษาและป้​้องกั​ันสนิ​ิมที่​่จ� ะเกิ​ิดขึ้​้�น ระบบการกรองน้ำำ��มี​ีอยู่​่� ๒ ระบบคื​ือ ๓.๔.๑ ระบบเปิ​ิด (Open System of Water Circulation ) เป็​็นวิ​ิธี​ีที่​่�มี​ีขบวนการยุ่​่�งยากน้​้อยที่​่สุ� ุด ใช้​้กรณี​ีที่​่�การจั​ัดหาแหล่​่งน้ำำ��ที่​่�ปราศจาก เชื้​้�อโรคไม่​่ยากการใช้​้ท่​่อโลหะจะต้​้องมี​ีการฉาบฉนวนป้​้องกั​ันสนิ​ิมสำำ�หรั​ับด้​้านความ ประหยั​ัดควรคำำ�นึ​ึงถึ​ึงการกำำ�จั​ัดน้ำำ��หลั​ังจากการใช้​้แล้​้วการระบายน้ำำ��ทิ้​้�งหลั​ังการใช้​้เพี​ียง เดี​ียวทำำ�ให้​้ของเสี​ียจากสั​ัตว์​์ถู​ูกจำำ�กั​ัดออกตลอดเวลาสิ่​่�งสำำ�คั​ัญที่​่�ต้​้องคำำ�นึ​ึงถื​ือปลาที​ีมี​ี ขนาดเล็​็กจะต้​้องการความสะอาดค่​่อนข้​้างสู​ูงจะต้​้องมี​ีการเปลี่​่�ยนน้ำำ��อย่​่างรวดเร็​็ว เพราะปลามั​ักทนต่​่อเชื้​้�อโรคในน้ำำ��ไม่​่ค่​่อยได้​้ หลั​ักการของระบบนี้​้�คื​ือสู​ูบน้ำำ��เข้​้าไปในถั​ังแสดงโดยตรงไม่​่ผ่​่านเครื่​่�องกรอง แล้​้วจ่​่ายไปยั​ังถั​ังแสดงต่​่างๆน้ำำ��ที​ีเกิ​ินระดั​ับที่​่�ต้​้องการจะล้​้นและระบายออกระบบนี้​้�ต้​้อง สู​ูบน้ำำ��เข้​้าตลอดเวลาและปล่​่อยน้ำำ��ที่​่�ใช้​้แล้​้วทิ้​้�ง น้ำำ��ทะเล ที่​่นำ� ำ�มาใช้​้ไม่​่ต้​้องกรองเพราะ ปริ​ิมาณน้ำำ�มี​ี � มากกกว่​่าที่​่�จะกรองได้​้ทั​ัน เหมาะ กั​ับถั​ังเลี้​้�ยงปลาขนาดใหญ่​่ๆซึ่​่�งสิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิต เล็​็ก ๆหรื​ือเชื้​้�อโรคไม่​่สามารถทำำ�อั​ันตรายปลาได้​้ ระบบกรองน้ำำ��แบบเปิ​ิดจะสู​ูบน้ำำ��ทะเลเข้​้าถั​ังพั​ัก A และใช้​้ Pump สู​ูบขึ้​้�นถั​ังB แล้​้วจ่​่ายน้ำำ��ไปยั​ังถั​ัง C ซึ่​่�งเป็​็นถั​ังแสดง และถั​ัง Dซึ่​่�งเป็​็นถั​ังพั​ักฟื้​้�นและให้​้น้ำำ��ล้​้นออกหรื​ือ ทิ้​้�งไป

ข้​้อดี​ีของระบบนี้​้�คื​ือ - นำำ�น้ำำ��ทะเลใหม่​่ๆ มาหมุ​ุนเวี​ียนได้​้ตลอดเวลา - ความเค็​็มของน้ำำ��ในตู้​้�แสดงใกล้​้เคี​ียงกั​ับน้ำำ��ทะเลจริ​ิงๆ - ไม่​่เกิ​ิดปั​ัญหากั​ับสั​ัตว์​์ในถั​ังขนาดใหญ่​่เพราะเชื้​้�อโรคไม่​่สามารถทำำ�อั​ันตรายได้​้ - เหมาะกั​ับถั​ังที่​่�แสดงสั​ัตว์​์กิ​ินแพลงตอนเป็​็นอาหาร ข้​้อเสี​ียของระบบน้ำำ��คื​ือ - ไม่​่สามารถทราบได้​้ว่​่าน้ำำ��ทะเลจะเสี​ียหรื​ือเป็​็นพิ​ิษเมื่​่�อใดควบคุ​ุมความ สะอาดของน้ำำ��ได้​้ยากและอาจเป็​็นอั​ันตรายต่​่อปลาขนาดเล็​็ก ๓.๔.๒ ระบบปิ​ิด ( Close System of Water Circulation ) เป็​็นวิ​ิธี​ีการที่​่�น้ำำ��ทะเลจะต้​้องผ่​่านเครื่​่�องกรองเอาแพลงตอน เชื้​้�อโรค และสั​ัตว์​์ เล็​็ ก ๆออกให้​้ ห มดเพื่​่� อ ให้​้ เ ป็​็ น น้ำำ��ท ะเลที่​่� บ ริ​ิ สุ​ุ ทธิ์​์� จริ​ิ ง ๆหลั​ั ก การของระบบนี้​้� คื​ื อการ หมุ​ุนเวี​ียนน้ำำ��จากถั​ังมาแสดงมาผ่​่านเครื่​่�องกรองและเติ​ิมอากาศแล้​้วนำำ�กลั​ับไปใช้​้ในตู้​้� เหมื​ือนเดิ​ิมเป็​็นระบบที่​่�อยู่​่�ตั​ัวไม่​่ต้​้องเติ​ิมน้ำำ��ทะเลเพื่​่�อเปลี่​่�ยนถ่​่ายให้​้กั​ับระบบอาจจะ เปลี่​่�ยนเมื่​่�อเวลาผ่​่านไปมากๆหรื​ือมี​ีการติ​ิดเชื้​้�อในถั​ังแสดงในการนำำ�น้ำำ��ทะเลมาเปลี่​่�ยน อาจจะใช้​้รถ ขนน้ำำ�� มากเก็​็บไว้​้หรื​ือดู​ูดจากทะเลโดยตรงได้​้ สำำ�หรั​ับระบบ Close System of Water Circulation มี​ีลำำ�ดั​ับขั้​้�นของการไหลของน้ำำ�� ดั​ังนี้​้� - มี​ีห้​้องเครื่​่�องอยู่​่�ริ​ิมทะเล ปั๊​๊�มน้ำำ��ขึ้​้�นมา ตรงตำำ�แหน่​่งที​ีวางที่​่�ดู​ูดน้ำำ��ขึ้​้�นมาควร อยู่​่�ลึ​ึกประมาณ ๕-๑๐ เมตร เพื่​่�อที่​่�จะได้​้สะอาดไม่​่มี​ีสาหร่​่ายหรื​ือสิ่​่�งสกปรกติ​ิดขึ้​้�นมา ตรงปลายท่​่อเป็​็นตะแกรงกั​ันสาหร่​่าย และสิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตอื่​่�น ๆ และมี​ีลิ้​้�นคอยเปิ​ิดปิ​ิดให้​้น้ำ�ำ� เข้​้ามาเมื่​่�อปิ​ิดนั้​้�นจะปิ​ิดขั​ังอยู่​่�ในท่​่อเมื่​่�อต้​้องการน้ำำ�� ก็​็เดิ​ินเครื่​่�องลิ้​้�นก็​็จะเปิ​ิด ออกและดู​ูด น้ำำ��เข้​้าได้​้เลยโดยไม่​่ต้​้องเสี​ียเวลาเติ​ิมน้ำำ�� ให้​้เต็​็มหรื​ือกรณี​ีที่​่�บ่​่อพั​ักน้ำำ�� ไม่​่ ได้​้อยู่​่�ริ​ิมทะเลจะ มี​ีการปั๊​๊�มน้ำำ��ขึ้​้�นมายั​ังท่​่อส่​่งน้ำำ��เมื่​่�อต้​้องการน้ำำ��ทะเลก็​็จะสู​ูบน้ำำ��เก็​็บไว้​้ใน รถขนน้ำำ�� เพื่​่�อนำำ� ไปพั​ักไว้​้ในบ่​่อกรองต่​่อไป - บ่​่อพั​ักอยู่​่�ภายนอกอาคารมี​ีหลั​ังคามุ​ุง เพื่​่�อป้​้องกั​ันความร้​้อนให้​้ลม ถ่​่ายเทได้​้ น้ำำ��ทะเลจะได้​้ไม่​่ร้​้อนไม่​่เกิ​ิดสาหร่​่ายถั​ังพั​ักควรทำำ�เป็​็นส่​่วนๆเพื่​่�อสะดวกในการทำำ� ความ สะอาด เมื่​่�อน้ำำ��เสี​ียจะได้​้ไม่​่ต้​้องทิ้​้�งน้ำำ��หมด ควรกั​ักไว้​้ประมาณ ๗ วั​ัน ถั​ังกรองจะอยู่​่�ภาย ใน อาคารหลายครั้​้�งจะอยู่​่�ในส่​่วนของห้​้องใต้​้ดิ​ิน ทำำ�เป็​็นส่​่วน ๆ เช่​่น สิ่​่�งที่​่�จะใช้​้กรองน้ำำ�� ทะเลมี​ีหลายชนิ​ิดคื​ือเศษปะการั​ัง ใยแก้​้ว กระดู​ูกเผา หิ​ินควอทซ์​์ ถ่​่าน ข้​้อดี​ีสำำ�หรั​ับระบบนี้​้�คื​ือ - น้ำำ��ทะเลมี​ีความสะอาดสู​ูงเพราะผ่​่านการกรอง - ควบคุ​ุมความสะอาด, เชื้​้�อโรค, ความเป็​็นพิ​ิษได้​้ง่​่าย - เหมาะสำำ�หรั​ับปริ​ิมาณน้ำำ�� ที่​่�ไม่​่มากเกิ​ินกำำ�ลั​ังการกรอง ข้​้อเสี​ียของระบบนี้​้�คื​ือ - เมื่​่�อใช้​้ไปนานน้ำำ��ทะเลจะเปลี่​่�ยนความเค็​็ม เนื่​่�องจากน้ำำ��ระเหยไป - ต้​้องควบคุ​ุมความเค็​็มของน้ำำ��อยู่​่�ตลอดเวลา - ใช้​้อุ​ุปกรณ์​์งบประมาณ และเนื้​้�อที่​่�ในการกรองมาก

213

สถานแสดงพั​ันธุ์​์สั� ัตว์​์น้ำำ�� จั​ังหวั​ัดระยอง l Rayong Aquarium

๔) ส่​่วนปฏิ​ิบั​ัติ​ิการวิ​ิจั​ัยวิ​ิทยาศาสตร์​์ทางทะเล เป็​็นห้​้องปฏิ​ิบั​ัติ​ิการที่​่�ใช้​้ในการศึ​ึกษาคุ​ุณภาพทางเคมี​ีของน้ำำ��การศึ​ึกษาธาตุ​ุ ปริ​ิมาณน้​้อยและโลหะหนั​ักในน้ำำ��ทะเลและสั​ัตว์​์บางชนิ​ิดในห้​้องปฏิ​ิบั​ัติ​ิการประกอบ ด้​้วยเครื่​่�องมื​ือทางวิ​ิทยาศาสตร์​์ที่​่�มี​ีคุ​ุณภาพสู​ูงได้​้แก่​่อะตอมมิ​ิคแอบซอบชั่​่�น สเปคโตรโฟ โตมิ​ิเตอร์​์(Atomic Absorption Spectrophotometer) ใช้​้สำำ�หรั​ับวิ​ิเคราะห์​์หาค่​่า ประมาณโลหะหนั​ักในน้ำำ�� ในดิ​ินตะกอนและในตั​ัวอย่​่างสั​ัตว์​์, อิ​ินฟราเรด สเปคโตรโฟโต มิ​ิเตอร์​์(Infrared Spectrophotometer)ใช้​้สำำ�หรั​ับศึ​ึกษาโครงสร้​้างโมเลกุ​ุลของสาร อิ​ินทรี​ีย์​์ อุ​ุลตราไวโอเลต-วิ​ิสิ​ิเบิ​ิลเปคโครโฟโตมิ​ิเตอร์​์(UV-VIS Spectrophotometer) ใช้​้สำำ�หรั​ับหาปริ​ิมาณของสารต่​่างๆ เป็​็นต้​้น งานในห้​้องปฏิ​ิบั​ัติ​ิการนี้​้�ส่​่วนใหญ่​่ได้​้แก่​่การ ตรวจวิ​ิ เ คราะห์​์ คุ​ุ ณ ภาพน้ำำ�� ที่​่� ใช้​้ เ ลี้​้� ย งสั​ั ตว์​์ ใ นสถานเลี้​้� ย งสั​ั ตว์​์ น้ำำ�� เค็​็ ม โดยการเตรี​ียม ตั​ัวอย่​่างน้ำำ��แล้​้วนำำ�มาวั​ัดปริ​ิมาณหาสารอนิ​ินทรี​ีย์​์ที่​่�มี​ีผลกระทบต่​่อสั​ัตว์​์ด้​้วยเครื่​่�องอุ​ุล ตราไวโอเลต ๔.๑ ห้​้องปฏิ​ิบัติั ิการทางสมุ​ุทรศาสตร์​์ ( Oceanography Laboratory ) ห้​้องปฏิ​ิบั​ัติ​ิการนี้​้�ใช้​้สำำ�หรั​ับรวบรวมและจั​ัดเตรี​ียมเครื่​่�องมื​ือสมุ​ุทรศาสตร์​์เพื่​่�อ นำำ�มาใช้​้ในงานภาคสนาม โดยออกเก็​็บตั​ัวอย่​่างน้ำำ��ทะเล ตามจุ​ุดต่​่างๆสภาพการไหล ของน้ำำ��ทะเลในส่​่วนนั้​้�นๆ แล้​้วนำำ�มาตรวจสอบ และประมวลผลข้​้อมู​ูล อุ​ุปกรณ์​์ในห้​้องประกอบด้​้วย - เครื่​่�องวั​ัดความลึ​ึกของน้ำำ�� (Echo Sounder) - เครื่​่�องวั​ัดความเค็​็มของน้ำำ�� (Salinometer) - เครื่​่�องวั​ัดความเร็​็วและทิ​ิศทางของกระแสน้ำำ�� (Currentmeter) - เครื่​่�องวั​ัดความเข้​้มของแสงในน้ำำ�� (Lux Meter) - เครื่​่�องวั​ัดปริ​ิมาณอ๊​๊อกซิ​ิเจนที่​่�ละลายน้ำำ�� - เครื่​่�องวั​ัดความเป็​็นกรดเป็​็นด่​่างเครื่​่�องมื​ือสมุ​ุทรศาสตร์​์เหล่​่านี้​้�จะถู​ูกนำำ�ไปใช้​้ ในงานทางสมุ​ุทรศาสตร์​์ที่สำ่� ำ�คั​ัญเช่​่นการศึ​ึกษาลั​ักษณะทางสมุ​ุทรศาสตร์​์ กายภาพของบริ​ิเวณชายฝั่​่�งทะเลภาคตะวั​ันออกของอ่​่าวไทยและศึ​ึกษา สมุ​ุทรศาสตร์​์ที่สั่� ัมพั​ันธ์​์กั​ับการเปลี่​่�ยนแปลงของปริ​ิมาณสิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตในทะเล ๔.๒ ห้​้องปฏิ​ิบัติั ิการทางเคมี​ี ( Chemistry laboratory ) เป็​็นห้​้องปฏิ​ิบั​ัติ​ิการที่​่�ใช้​้ในการศึ​ึกษาคุ​ุณภาพทางเคมี​ีของน้ำำ��ทะเลการศึ​ึกษา ธาตุ​ุปริ​ิมาณน้​้อยและโลหะหนั​ักในน้ำำ��ทะเลและสั​ัตว์​์บางชนิ​ิดในห้​้องปฏิ​ิบั​ัติ​ิการประกอบ ด้​้วยเครื่​่�องมื​ือวิ​ิทยาศาสตร์​์ที่​่�มี​ีราคาแพงและคุ​ุณภาพสู​ูงได้​้แก่​่ อะตอมมิ​ิคแอบซอบชั่​่�น สเปคโตรโฟโตมิ​ิเตอร์​์(AtomicAbsorptionSpectrophotometer)ใช้​้สำำ�หรั​ับวิ​ิเคราะห์​์ หาค่​่าประมาณโลหะหนั​ักในน้ำำ��ในดิ​ินตะกอนและในตั​ัวอย่​่างสั​ัตว์​์, อิ​ินฟราเรด สเปคโต รโฟโตมิ​ิเตอร์​์ (InfraredSpectrophotometer) ใช้​้สำำ�หรั​ับศึ​ึกษาโครงสร้​้างโมเลกุ​ุลของ สารอิ​ินทรี​ีย์​์,อุ​ุลตราไวโอเลต-วิ​ิสิ​ิเบิ​ิลเปคโครโฟโตมิ​ิเตอร์​์(UV-VIS Spectrophotometer)ใช้​้สำำ�หรั​ับหาปริ​ิมาณของสารต่​่างๆ เป็​็นต้​้น งานในห้​้องปฏิ​ิบั​ัติ​ิการนี้​้�ส่​่วนใหญ่​่ได้​้แก่​่ การตรวจวิ​ิเคราะห์​์คุ​ุณภาพน้ำำ��ที่​่�ใช้​้เลี้​้�ยงสั​ัตว์​์ในสถานเลี้​้�ยงสั​ัตว์​์น้ำำ��เค็​็มโดยการเตรี​ียม ตั​ัวอย่​่างน้ำำ��แล้​้วนำำ�มาวั​ัดปริ​ิมาณหาสารอนิ​ินทรี​ีย์​์ที่​่�มี​ีผลกระทบต่​่อสั​ัตว์​์ด้​้วยเครื่​่�องอุ​ุล ตราไวโอเลตวิ​ิสิ​ิเบิ​ิลสเปคโตรโฟโตมิ​ิเตอร 214

๔.๓ ห้​้องปฏิ​ิบั​ัติ​ิจุ​ุลชี​ีววิ​ิทยา ( Microbiology laboratory ) งานประจำำ� อย่​่ า งหนึ่​่� ง ของเจ้​้ า หน้​้ า ที่​่� ส ถานเลี้​้� ย งสั​ั ตว์​์ น้ำำ�� เค็​็ ม ก็​็ คื​ื อการดู​ู แ ล สุ​ุขภาพของสั​ัตว์​์ที่​่�เลี้​้�ยงไว้​้ถ้​้าหากสั​ัตว์​์ใดแสดงอาการผิ​ิดปกติ​ิหรื​ือตายลงก็​็จะต้​้องนำำ� สั​ั ตว์​์ นั้​้� น มาศึ​ึ ก ษาถึ​ึ ง สาเหตุ​ุ ข องการเจ็​็ บ ป่​่ ว ยหรื​ือการตายโดยการแยกพยาธิ​ิ ห รื​ือ จุ​ุลิ​ินทรี​ีย์​์จากตั​ัวสั​ัตว์​์มาเลี้​้�ยงและจำำ�แนกชนิ​ิดรวมทั้​้�งทดสอบว่​่ายาชนิ​ิดใดที่​่�สามารถ ยั​ับยั้​้�งพยาธิ​ิหรื​ือจุ​ุลิ​ินทรี​ีย์​์ที่​่�เป็​็นสาเหตุ​ุของโรคนั้​้�นๆได้​้เพื่​่�อเป็​็นแนวทางในการป้​้องกั​ัน และรั​ักษาโรคเกี่​่�ยวกั​ับการใช้​้ยาป้​้องกั​ันและรั​ักษาโรคสั​ัตว์​์น้ำำ��แก่​่ฟาร์​์มเพาะเลี้​้�ยงสั​ัตว์​์น้ำำ�� แก่​่ฟาร์​์มเพาะเลี้​้�ยงสั​ัตว์​์น้ำ�ำ� ของภาคเอกชนในบริ​ิเวณใกล้​้เคี​ียงอี​ีกด้​้วย ๔.๔ ห้​้องปฏิ​ิบั​ัติ​ิการอนุ​ุกรมวิ​ิธาน ( Taxonomy laboratory ) ห้​้องปฏิ​ิบั​ัติ​ิการอนุ​ุกรมวิ​ิธานเป็​็นห้​้องที่​่�ใช้​้ในการศึ​ึกษาชี​ีวประวั​ัติ​ิและสายวิ​ิวั​ัฒ การของสั​ัตว์​์ทะเลชนิ​ิดต่​่างๆ ตลอดจนจั​ัดหมวดหมู่​่�และให้​้ชื่​่�อวิ​ิทยาศาสตร์​์แก่​่สัตว์ ั ์ทะเล เหล่​่านั้​้�นด้​้วยห้​้องปฏิ​ิบั​ัติ​ิการอนุ​ุกรมวิ​ิธานนี้​้�แบ่​่งออกเป็​็น ๒ ส่​่วน คื​ือ ๔.๔.๑ ส่​่วนที่​่�หนึ่​่�งใช้​้ทำำ�การศึ​ึกษาชี​ีวประวั​ัติ​ิและจำำ�แนกชนิ​ิดของสั​ัตว์​์ทะเล ๔.๔.๒ ส่​่วนหนึ่​่�งเป็​็นส่​่วนที่​่�ใช้​้สตั​ัฟฟ์​์สัตว์ ั ์โดยใช้​้เครื่​่�งฟรี​ีซ-ดราย(Freeze-Dry Apparatus) สำำ�หรั​ับวิ​ิธี​ีการสตั​ัฟฟ์​์สัตว์ ั ์โดยเครื่​่�องมื​ือดั​ังกล่​่าวจำำ�เป็​็นต้​้องนำำ�ตั​ัวอย่​่างสั​ัตว์​์ ที่​่�ได้​้มาจั​ัดรู​ูปร่​่างตามต้​้องการแล้​้วนำำ�ไปแช่​่ไว้​้ในตู้​้�เย็​็นทิ่​่�อุ​ุณหภู​ูมิ​ิ-๔๐องศาเซลเซี​ียส ประมาณ ๔๘ ชั่​่�วโมงจากนั้​้�นจึ​ึงนำำ�ไปเข้​้าเครื่​่�องฟรี​ีซ-ดราย เป็​็นระยะเวลาหนึ่​่�งขึ้​้�นอยู่​่�กั​ับ ชนิ​ิ ด และขนาดของตั​ั ว อย่​่ า งสั​ั ตว์​์ นั้​้� น ๆตั​ั ว อย่​่ า งที่​่� อ อกจากเครื่​่� อ งฟรี​ีซดรายนี้​้� ก็​็ จ ะมี​ี ลั​ักษณะแห้​้งไม่​่เน่​่าเสี​ีย สามารถนำำ�ไปตกแต่​่งสี​ีและจั​ัดแสดงได้​้ทั​ันที​ีฃ ๔.๕ ห้​้องปฎิ​ิบั​ัติ​ิการนิ​ิเวศน์​์วิ​ิทยา (Ecology laboratory) ห้​้องปฏิ​ิบั​ัติ​ิการนิ​ิเวศวิ​ิทยาเป็​็นห้​้องที่​่�ใช้​้ในการศึ​ึกษาวิ​ิจั​ัยสภาวะแวดล้​้อมโดย เฉพาะสภาวะแวดล้​้อมทางทะเล เช่​่น บริ​ิเวณชายฝั่​่�งทะเลภาคตะ วั​ันตกของอ่​่าวไทย โดยเฉพาะพื้​้�นที่​่�บริ​ิเวณชายฝั่​่�งทะเลตั้​้�งแต่​่ปากน้ำำ�� สมุ​ุทรปราการ บางขุ​ุนเที​ียนคลอง โดน เพชรบุ​ุรี​ี นอกจากนั้​้�นยั​ังรวมห้​้องปฏิ​ิบั​ัติ​ิการนิ​ิเวศวิ​ิทยายั​ังทำำ�การวิ​ิจั​ัยทดสอบระดั​ับ ความเป็​็นพิ​ิษของโลหะหนั​ักบางชนิ​ิดและสารพิ​ิษบางชนิ​ิดที่​่�มี​ีผลต่​่อการดำำ�รงชี​ีวิ​ิตของ สั​ัตว์​์ทะเลอี​ีกหลายชนิ​ิด เช่​่นเครื่​่�องวั​ัดความเป็​็นกรดเป็​็นด่​่าง เครื่​่�องวั​ัดความเค็​็ม เครื่​่�อง วั​ัดออกซิ​ิเจนที่​่�ละลายในน้ำำ�อุ � ุปกรณ์​์ต่​่างๆ ในการตรวจสอบคุ​ุณภาพน้ำำ�ท � างเคมี​ี เช่​่น การหาปริ​ิมาณแอมโมเนี​ียไนเตรท ฟอสเฟท ความเป็​็นด่​่าง นอกจากนี้​้�ห้​้องปฏิ​ิบั​ัติ​ิการ นิ​ิเวศวิ​ิทยายั​ังให้​้บริ​ิการตรวจสอบคุ​ุณภาพน้ำำ��จากผู้​้�ประกอบกิ​ิจการเพาะเลี้​้�ยงสั​ัตว์​์น้ำำ�� เค็​็มในบริ​ิเวณชายฝั่​่�งทะเลอ่​่าวไทยด้​้านตะวั​ันตกและจั​ังหวั​ัดใกล้​้เคี​ียง

๔.๖ ห้​้องปฏิ​ิบั​ัติ​ิการแพลงตอนพื​ืช-สั​ัตว์​์(Phyto Zooplankton laboratory ) แพลงตอนพื​ืชและแพลงตอนสั​ัตว์​์ นั​ับว่​่ามี​ีความสำำ�คั​ัญต่​่อการเพาะเลี้​้�ยงสั​ัตว์​์ ทะเลวั​ัยอ่​่อนและสั​ัตว์​์ไม่​่มี​ีกระดู​ูกสั​ันหลั​ังบางชนิ​ิด เช่​่น ปะการั​ัง และกั​ัลปั​ังหาเป็​็นต้​้น สั​ัตว์​์เหล่​่านี้​้�จะกิ​ินแพลงตอนเป็​็นอาหารดั​ังนั้​้�นหน้​้าที่​่�ของห้​้องปฏิ​ิบั​ัติ​ิการทั้​้�งสองนี้​้�คื​ือ เพาะและขยายพั​ันธุ์​์�สาหร่​่ายเซลเดี​ียวอั​ันได้​้แก่​่โคเรลลา (Chlorella) ดู​ูนาลี​ีลลา (Dunaliella) และเตตราเซลมิ​ิส (Tetraselmis) เป็​็นต้​้นและแพลงตอนจำำ�พวกโรติ​ิ เฟอร์​์(Rotifer) และอาร์​์ที​ีเมี​ีย (Artemia)หรื​ือไรน้ำำ��เค็​็มให้​้พอเพี​ียงกั​ับความต้​้องการของ ห้​้องปฏิ​ิบั​ัติ​ิการเพาะเลี้​้�ยงสั​ัตว์​์น้ำำ��และสถานเลี้​้�ยงสั​ัตว์​์น้ำำ��เค็​็ม ในการเพาะและขยายพั​ันธุ์​์� สาหร่​่ายเซลเดี​ียวนั้​้�น จะนำำ�เอาสาหร่​่ายบริ​ิสุ​ุทธิ์​์�ที่​่�แยกเก็​็บ ไว้​้ในหลอดทดลองถ่​่ายลง เลี้​้�ยงด้​้วยอาหารเหลวในโหลแก้​้วเมื่​่�อสาหร่​่ายเจริ​ิญเติ​ิบโตเพิ่​่�มปริ​ิมาณขึ้​้�นจนได้​้ที่​่�แล้​้วจึ​ึง ถ่​่ายลงสู่​่�ถั​ังขนาด ใหญ่​่ที่​่�มี​ีความจุ​ุ ๕๐๐ ลิ​ิตร เพื่​่�อให้​้สาหร่​่ายเจริ​ิญเติ​ิบโตมี​ีปริ​ิมาณเพี​ียง พอ กั​ับความต้​้องการ ๔.๗ ห้​้องปฏิ​ิบั​ัติ​ิการเพาะเลี้​้�ยงสั​ัตว์​์น้ำำ�� ( Aquaculture laboratory ) เป็​็นห้​้องเพาะเลี้​้�ยงสั​ัตว์​์ทะเลตั​ัวอ่​่อนที่​่�มี​ีคุ​ุณค่​่าทางเศรษฐกิ​ิจอาธิ​ิ ม้​้าน้ำำ��ปลา การ์​์ตู​ูน ปลาการั​ัง นอกจากนี้​้�ยั​ังมี​ีบ่​่อเลี้​้�ยงเพื่​่�อการสาธิ​ิตให้​้ผู้​้�ประกอบกิ​ิจการเพาะเลี้​้�ยง สั​ัตว์น้ำ์ ำ��เค็​็ม ในบริ​ิเวณชายฝั่​่�งทะเลอ่​่าวไทยด้​้าน ตะวั​ันตกและจั​ังหวั​ัดใกล้​้เคี​ียงในตู้​้�ปลา เพื่​่�อทำำ�การวิ​ิจั​ัย มี​ีการเลื​ือกวิ​ิธี​ีที่​่�แตกต่​่างกั​ัน เช่​่น เมื่​่�อมี​ีความจำำ�เป็​็นที่​่�จะทดลอง และ ง่​่ายที่​่�จะทำำ�ความสะอาดโดยปกติ​ิแล้​้วในตู้​้�ปลาเพื่​่�อทำำ�การวิ​ิจั​ัยจะไม่​่มี​ีเครื่​่�องติ​ิดตั้​้�งและ ตกแต่​่งในตู้​้�ปลาจึ​ึงนิ​ิยมใช้​้ถั​ัง PVC เนื่​่�องจากแข็​็งแรง ไร้​้สารพิ​ิษและง่​่ายต่​่อการทำำ�ความ สะอาด