Σχετικά με αυτήν την εργαλειοθήκη Αυτή η εργαλειοθήκη σχεδιάστηκε το 2023 στο πλαίσιο του έργου Ιστορίες μίας αθέατης Αθήνας - Invisible Athens Stories - In-Athens. Η εργαλειοθήκη προσφέρει μία μεθοδολογική προσέγγιση δημιουργίας φύλλων εργασίας με θέμα τη γνωριμία των μαθητών με την ιστορία και την αρχιτεκτονική της πόλη τους, μέσα από τεκμήρια του αποθετηρίου του έργου. Η προσέγγιση αυτής της εργαλειοθήκης αναδύθηκε μέσα από εργαστήριο συσχεδίασης μεταξύ σχεδιαστών, ερευνητών, και εκπαιδευτικών Α’ Βάθμιας Εκπαίδευσης για την ανάπτυξη φύλλων εργασίας επάνω στο συγκεκριμένο θέμα.
Σε ποιον απευθύνεται αυτή η εργαλειοθήκη; Η εργαλείοθηκη απευθύνεται σε κάθε εκπαιδευτικό Α’ Βάθμιας Εκπαίδευσης (και όχι μόνο) που ψάχνει τρόπους, ιδέες, και δραστηριότητες για να εμπλέξει τους μαθητές του στην ιστορία και αρχιτεκτονική της πόλης τους.
Πώς να χρησιμοποιήσετε αυτήν την εργαλειοθήκη; Το πως μπορείτε να χρησιμοποιήσετε αυτήν την εργαλειοθήκη περιγράφεται βήμα βήμα παρακάτω.
2
3
Πλαίσιο χρήσης Μέσα από το έργο in-Athens ψηφιοποιήθηκαν και συγχωνεύτηκαν τρία (3) αρχεία υψηλής ιστορικής σημασίας σε ένα ψηφιακό αποθετήριο που περιλαμβάνει τεκμήρια από την αρχαιότητα, τη νεότερη και τη σύγχρονη αρχιτεκτονική και πολιτιστική κληρονομιά της Αθήνας σε μία περιοχή μελέτης στο κέντρο της πόλης. Η περιοχή μελέτης συγκαταλέγει τη Λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας, από το ύψος του Χίλτον, έως την Πλατεία Συντάγματος και την οδό Ερμού, έως το ύψος της Παναγιάς Καπνικαρέας. Στη συνέχεια, αυτό το ψηφιακό αποθετήριο με τα τεκμήριά του λειτουργεί ως βάση για τη δημιουργία αφηγηματικών περιηγήσεων μέσω διαδικτύου και μέσω κινητών, οι οποίες προκύπτουν από συμμετοχικές διαδικασίες με την ομάδα έργου, τους εν δυνάμει εμπλεκόμενους και τους χρήστες των ψηφιακών εφαρμογών. Tο μεθοδολογικό πλαίσιο αυτής της εργαλειοθήκης είναι αποτέλεσμα συμμετοχικής σχεδίασης με εκπαιδευτικούς Α’ Βάθμιας Εκπαίδευσης, και συγκεντρώνει καλές πρακτικές που ακολουθούνται ανά τάξη δημοτικού για την ανάπτυξη φύλλων εργασίας (ή εκπαιδευτικών σεναρίων) με χρήση τεκμηρίων από το αποθετήριο και κεντρικό θέμα τη γνωριμία των μαθητών με την ιστορία και την αρχιτεκτονική της πόλης του. Η μεθοδολογία ανάπτυξης των φύλλων εργασίας επικεντρώνεται στις δεξιότητες που δύναται να αναπτύξει σε κάθε τάξη ο μαθητής με αφορμή το κεντρικό θέμα, στις θεματικές, στους στόχους, και στις φάσεις που μπορεί να λάβει ένα φύλλο εργασίας ανά ηλικιακή ομάδα δημοτικού. Τέλος, προτείνονται τεκμήρια για έμπνευση, πιλοτικά φύλλα εργασίας, και μία δραστηριότητα έκπληξη που μπορεί να εκκινήσει περιέργεια και ανακάλυψη.
4
ΠΡΙΝ
Παρατήρηση, Αναζήτηση, Σύνδεση
ΜΕΤΑ
ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ
ΔΙΑΡΚΕΙΑ
(επιτόπιαεπίσκεψη επίσκεψη (επιτόπια )) ΚΑΤΑ ΤΗΝ
ΠΡΙΝ
Α’ και Β ‘ Δημοτικού
Δημιουργία, Παρατήρηση, Αναζήτηση, Συνεργασία
--------
*
προτείνεται και για μικρότερες ηλικίες
5
ΠΡΙΝ Φαντασία, Συζήτηση, Παρατήρηση
ΜΕΤΑ
ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ
ΔΙΑΡΚΕΙΑ
(επιτόπιαεπίσκεψη επίσκεψη (επιτόπια )) ΚΑΤΑ ΤΗΝ
ΠΡΙΝ
Γ’ και Δ ‘ Δημοτικού
Παρατήρηση, Καταγραφή, Σύγκριση, Συζήτηση, Δημιουργία
Συζήτηση, Σύνδεση, Παρατήρηση, Αναζήτηση, Δημιουργία
* 6
προτείνεται και για μεγαλύτερες ηλικίες
ΜΕΤΑ
--------
(επιτόπια επίσκεψη )
ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ
ΠΡΙΝ
Ε’ και ΣΤ ‘ Δημοτικού
Παρατήρηση, Καταγραφή, Σύγκριση, Ειδική παρατήρηση, Φαντασία, Σύνδεση, Επικοινωνία, Συνεργασία
Φαντασία, Σύνδεση, Επικοινωνία, Συνεργασία, Δημιουργία
*
προτείνεται και για μεγαλύτερες ηλικίες
7
ΠΡΙΝ
Παρατήρηση, Αναζήτηση, Σύνδεση
ΜΕΤΑ
ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ
ΔΙΑΡΚΕΙΑ
(επιτόπιαεπίσκεψη επίσκεψη (επιτόπια )) ΚΑΤΑ ΤΗΝ
ΠΡΙΝ
Α’ και Β ‘ Δημοτικού
8
Δημιουργία, Παρατήρηση, Αναζήτηση, Συνεργασία
--------
Θέματα φύλλου εργασίας ʳ Θεματικές διαδρομές ή εκδρομές. ʳ Ενασχόληση με τη φύση και τα ζώα. ʳ Αναφορά σε ερείπια ή αρχαιολογικά κατάλοιπα με τη μορφή του αόρατου στοιχείου. ʳ Σύγκριση αόρατου - ορατού στοιχείου.
Στόχοι φύλλου εργασίας 1. Να βιώσουν το χώρο. 2. Να συνδέσουν βίωμα και μάθηση πέρα από τις «θεωρητικές γνώσεις». 3. Να αποκτήσουν αισθητικά κριτήρια. 4. Να συγκρίνουν το τότε και το τώρα. 5. Να εξοικειωθούν με την πόλη και την ιστορία της. 6. Να γνωρίσουν πτυχές της καθημερινής ζωής του παρελθόντος και του σήμερα. 7. Να διαμορφώσουν το μέλλον με βάση τα παραπάνω.
9
Δεξιότητες Το φύλλο εργασίας για αυτές τις τάξεις αποτελεί έναν πιο ελεύθερο και ημιδομημένο τρόπο προσέγγισης για την εμπλοκή αυτών των ηλικιών. Είναι πιο κοντά σε ένα παιχνίδι ανακάλυψης ή κυνήγι θησαυρού που έχει ανάγκη από αφήγηση και απλές οδηγίες για αποστολές που θα καθοδηγήσουν τα παιδιά στο στόχο. η
ήρησ
ρατ 1. πα
3. σύνδεση
2. ανα
ζήτηση
4. δημιου
ργία
5. συνε
ργασία
10
Κεντρικό ερώτημα Ποιο αντιπροσωπευτικό μέρος μέσα στην πόλη είναι ασφαλές για να πραγματοποηθεί επιτόπια επίσκεψη στο πλαίσιο δραστηριοτήτων του φύλλου εργασίας;
απαιτούμενα υλικά χαρτί κυρομπογιές χάρτης ρυζόχαρτο
ηλικίες & εύρος τάξεων 5-8 ετών Νηπιαγωγείο έως Β’ τάξη δημοτικού
Σχετικό φύλλο εργασίας Ένα πιλοτικό φύλλο εργασίας βρίσκεται στην Ψηφιακή Εκπαιδευτική Πλατφόρμα e-me για όλους εδώ.
Τεκμήρια Δύο αντιπροσωπευτικά τεκμήρια του πιλοτικού φύλλου εργασίας που αποτέλεσαν έμπνευση βρίσκονται στο ψηφιακό αποθετήριο in-Athens εδώ και εδώ.
11
ΠΡΙΝ Φαντασία, Συζήτηση, Παρατήρηση
ΜΕΤΑ
ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ
ΔΙΑΡΚΕΙΑ
(επιτόπιαεπίσκεψη επίσκεψη (επιτόπια )) ΚΑΤΑ ΤΗΝ
ΠΡΙΝ
Γ’ και Δ ‘ Δημοτικού
Παρατήρηση, Καταγραφή, Σύγκριση, Συζήτηση, Δημιουργία
Συζήτηση, Σύνδεση, Παρατήρηση, Αναζήτηση, Δημιουργία
Θέματα φύλλου εργασίας ʳ Εύρεση ενός συνδέσμου μεταξύ λογοτεχνίας / τέχνης και αρχιτεκτονικής. ʳ Χρήση του συνδέσμου για αναφορές στην τέχνη και τη ζωή. ʳ Αλλαγή πόλης /περιοχής. ʳ 4. Βιοτικό επίπεδο και καθημερινότητα τότε και σήμερα.
Στόχοι φύλλου εργασίας 1. Να αποκτήσουν αισθητικά κριτήρια. 2. Να συνδέσουν βίωμα και μάθηση πέρα από τις «θεωρητικές γνώσεις». 3. Να βιώσουν το χώρο. 4. Να γνωρίσουν πτυχές της καθημερινής ζωής του παρελθόντος και του σήμερα. 5. Να συγκρίνουν το τότε και το τώρα. 6. Να εξοικειωθούν με την πόλη και την ιστορία της. 7. Να διαμορφώσουν το μέλλον με βάση τα παραπάνω.
Δεξιότητες Το φύλλο εργασίας αυτών των ηλικιών, με προσαρμογές στο περιεχόμενο, όπως ιστορικά στοιχεία και περιγραφές, μπορεί να απευθυνθεί και σε μεγαλύτερες τάξεις δημοτικού. Έχει σκοπό να αποτελέσει αρχικά μία αφόρμηση για διάλογο και στοχασμό, και έπειτα παραγωγή λόγου, επιτόπια παρατήρηση, σύνδεση με άλλα έργα τέχνης, δημιουργική σκέψη και αποτύπωση (ζωγραφιές). ία
ντασ
1. φα
2. συζήτηση
!!!
......
3. π
5. σύγκριση
4. κ
αρα
ατα
8. σύνδεση
9. αναζήτηση
14
... !!! 7. δημ
ιουργία
γρα
φή
6. συζήτηση
τήρ
ηση
Κεντρικό ερώτημα Ποιο αντιπροσωπευτικό τεκμήριο ή αναφορά μεταξύ λογοτεχνίας / τέχνης και αρχιτεκτονικής μπορεί να αποτελέσει αφορμή για την ανάπτυξη δραστηριοτήτων παραγωγής λόγου και στοχασμού του φύλλου εργασίας;
απαιτούμενα υλικά χαρτί μολύβι φωτογραφική μηχανή μπογιές χάρτης διαδίκτυο
ηλικίες & εύρος τάξεων 9-12 ετών Γ’ έως ΣΤ’ τάξη δημοτικού
Σχετικό φύλλο εργασίας Ένα πιλοτικό φύλλο εργασίας βρίσκεται στην Ψηφιακή Εκπαιδευτική Πλατφόρμα e-me για όλους εδώ.
Τεκμήρια Ένα αντιπροσωπευτικό τεκμήριο που χρησιμοποιήθηκε στο πιλοτικό φύλλο εργασίας για να εκκινήσει περιέργεια και διάλογο βρίσκεται εδώ. Παράλληλα, το τεκμήριο αυτό συνδέθηκε με ένα κτήριο που βρίσκεται στο ψηφιακό αποθετήριο in-Athens εδώ.
15
ΠΡΙΝ
--------
ΜΕΤΑ
ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ
ΔΙΑΡΚΕΙΑ
(επιτόπιαεπίσκεψη επίσκεψη (επιτόπια )) ΚΑΤΑ ΤΗΝ
ΠΡΙΝ
Ε’ και ΣΤ ‘ Δημοτικού
16
Παρατήρηση, Καταγραφή, Σύγκριση, Ειδική παρατήρηση, Φαντασία, Σύνδεση, Επικοινωνία, Συνεργασία
Φαντασία, Σύνδεση, Επικοινωνία, Συνεργασία, Δημιουργία
Θέματα φύλλου εργασίας ʳ Αλλαγή πόλης / περιοχής / κτηρίου ʳ Αλλαγή χρήσης / περιοχής / κτηρίου ʳ Μελλοντικές αλλαγές / μελλοντική χρήση ʳ Υλικά, ενέργεια, περιβάλλον
Στόχοι φύλλου εργασίας 1. Να εξοικειωθούν με την πόλη και την ιστορία της. 2. Να βιώσουν το χώρο. 3. Να συγκρίνουν το τότε και το τώρα. 4. Να διαμορφώσουν το μέλλον με βάση τα παραπάνω. 5. Να συνδέσουν βίωμα και μάθηση πέρα από τις «θεωρητικές γνώσεις». 6. Να γνωρίσουν πτυχές της καθημερινής ζωής του παρελθόντος και του σήμερα. 7. Να αποκτήσουν αισθητικά κριτήρια.
17
Δεξιότητες Το πιλοτικό φύλλο εργασίας για αυτές τις μεγαλύτερες τάξεις του δημοτικού, έχει κεντρικό στόχο να παρουσιάσει την αλλαγή χρήσης χώρου ή κτηρίων. Στην ιδανική προέκτασή του, επιθυμεί να δημιουργήσει ερεθίσματα για συζήτηση επάνω σε θέματα ενεργειακής αυτονομίας κτηρίου με παρατήρηση υλικών, περιβάλλον χώρου και πράσινου, προκειμένου να συνδεθεί με άλλα σχετικά μαθήματα. ρηση ή τ α αρ 1. π
2. καταγρ
αφή
4 παρ . ειδική ατή ρηση
3. σ
ύγ
6. σύνδεση
5. φαν
τασία
9. δη
...
...
μιου
ργία 8. συ
7. επικ
νεργ
οινωνί
18
ασία
α
κρ
ιση
Κεντρικό ερώτημα Ποιο αντιπροσωπευτικό κτήριο ή περιοχή μπορεί να αποτελέσει βάση για παρατήρηση και συζήτηση επάνω σε αλλαγές στην πόλη, συνοδεύοντας δραστηριότητες του φύλλου εργασίας;
απαιτούμενα υλικά χαρτί μολύβι φωτογραφική μηχανή μπογιές χάρτης διαδίκτυο
ηλικίες & εύρος τάξεων 9-12 ετών Γ’ έως ΣΤ’ τάξη δημοτικού
Σχετικό φύλλο εργασίας Ένα πιλοτικό φύλλο εργασίας βρίσκεται στην Ψηφιακή Εκπαιδευτική Πλατφόρμα e-me για όλους εδώ.
Τεκμήρια Δύο αντιπροσωπευτικά τεκμήρια που χρησιμοποιήθηκαν στο πιλοτικό φύλλο εργασίας βρίσκονται στο ψηφιακό αποθετήριο in-Athens εδώ και εδώ.
19
Κουτί μυστηρίου | Mystery box Μία ενδεδειγμένη εναρκτήρια δραστηριότητα για όλες τις ηλικίες
Η δραστηριότητα του Mystery Box αποτελεί μια ευφάνταστη παιδαγωγική στρατηγική που συνδυάζει τη θεωρία με την πράξη και προωθεί τη δια βίου μάθηση μέσα από την περιέργεια και την ανακάλυψη.
Η χρήση αποκομμάτων, στη μορφή μικρών εικόνων, από τεκμήρια που έχουν χρησιμοποιηθεί στο έργο in-Athens προκειμένου να εκκινήσουν μία δραστηριότητα Mystery Box για τη γνωριμία των μαθητών με την Αθήνα. Κόψτε τις εικόνες από την σελίδα 22-25 αυτής της εργαλειοθήκης, και χρησιμοποιήστε τες σαν αντικείμενα του Mystery Box. Ακόμα, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τις εικόνες για πιο δημιουργικές δραστηριότητες, όπως κολάζ.
20
Σκοπός Η ανάπτυξη αναλυτικών και κριτικών δεξιοτήτων μέσω της εξερεύνησης και αναγνώρισης άγνωστων αντικειμένων με βάση περιορισμένες πληροφορίες.
Μέθοδος διεξαγωγής Οι μαθητές καλούνται να χρησιμοποιήσουν τις αισθήσεις τους για να εξάγουν συμπεράσματα σχετικά με τα περιεχόμενα του κουτιού, δίχως την οπτική τους αίσθηση. Εναλλακτικά, μπορούν να δουν το στοιχείο αλλά λόγω έλλειψης πληροφοριών να αναγκαστούν να κάνουν ερωτήσεις.
Προσδοκώμενα εκπαιδευτικά αποτελέσματα Η δραστηριότητα ενθαρρύνει την κριτική σκέψη, την ενσυναίσθηση, την ομαδική εργασία και τη διεπιστημονική σύνδεση διαφόρων μαθημάτων και θεμάτων.
Οφέλη της μεθοδολογίας Επιπρόσθετα, η εμπειρία μπορεί να συμβάλλει στην ενίσχυση της αυτοπεποίθησης των μαθητών καθώς ανακαλύπτουν και επιβεβαιώνουν νέες γνώσεις αυτοβούλως.
Δυναμική της δραστηριότητας Η διαδικασία προσδίδει μια δυναμική αγωνίας και διασκέδασης στην ανακάλυψη, ενισχύοντας την ενθουσιώδη συμμετοχή και την προθυμία για μάθηση.
21
Αρχοντικό Εμπειρίκου, σημερινό κτήριο γραφείων στην Βασιλίσσης Σοφίας 45 Ο αρχιτέκτονας Θ. Χάνσεν του Μεγάρου Α. Δημητρίου, σημερινό ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρετάνια» στην πλατεία Συντάγματος
22
Μέγαρο Κορομηλά, σημερινό Υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης στην πλατεία Συντάγματος Οικία Βόγλη, σημερινή πολυκατοικία στην Βασιλίσσης Σοφίας 35
23
Μέγαρο Πεσματζόγλου του αρχιτέκτονα Τσίλλερ στην Βασιλλίσης Σοφίας 2. Σήμερα υψώνεται πολυώροφο κτήριο Μέγαρο Νεγρεπόντη στην πλατεία Συντάγματος. Σήμερα είναι κτισμένο πολυώροφο κτήριο
24
Στο παλίο εντυπωσιακό Μέγαρο Παπούδωφ στην Βασιλίσσης Σοφίας 1 σήμερα βρίσκεται πολυώροφο κτήριο που στεγάζει τις Υπηρεσίες του Υπουργείου Εσωτερικών Ξενοδοχείο Hilton, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Βουρέκα
25
ΕΥΧΑΡΙΣΤΊΕΣ
Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε θερμά τη Σχολή Χιλλ, την Ιωάννα Ραγκούση και την Μίννη Καρρά, για την απαράμιλλη υποστήριξή τους στο έργο in-Athens.
Θα θέλαμε επίσης να ευχαριστήσουμε τους εκπαιδευτικούς της Σχολής Χιλλ που συμμετείχαν στο εργαστήριο συσχεδίασης από όπου προέκυψε η παρούσα εργαλειοθήκη, και την Ειρήνη Γρατσία για την υποδειγματική και εμπνευστική καθοδήγησή της στο θέμα “γνωριμία με την ιστορία και την αρχιτεκτονική της πόλης μας”.
Τέλος, θα θέλαμε το παρόν διερευνητικό βήμα που πραγματοποιήθηκε να αξιολογηθεί, να συνεχιστεί και να εμπλουτιστεί με περισσότερα φύλλα εργασίας από περισσότερους εκπαιδευτικούς, από όποια πόλη της Ελλάδας και αν βρίσκονται!
26
Έρευνα και συντονισμός Βασιλική Νικολακοπούλου Εικονογράφηση και γραφιστική επιμέλεια Δανάη Καλλιαμπέτσου
www.in-athens.gr facebook instagram edu.in-athens.gr