Anna Elffers

Hoe verleid je bezoekers om langer en beter naar kunst te kijken?

Case: Museum Minutes in de Kunsthal

15 december 2014

Wat was Museum Minutes? •

Een initiatief van cultuuradviseur Johan Idema (zie: www.johanidema.net) om de presentatiemethoden in musea te vernieuwen

•

Een samenwerking tussen de Kunsthal (Rotterdam), het Gemeentemuseum (Den Haag) en een team communicatiedeskundigen (o.a. Erik Kessels)

•

De tentoonstelling stond van 29 september 2012 tot 14 januari 2013 in de Kunsthal

Hoe zag Museum Minutes eruit? http://www.kunsthal.nl/22-712-Museum-Minutes.html

Wat wilden we weten?

Zorgen de verschillende in Museum Minutes ingezette presentatiemethoden voor een intensievere en daardoor betere beleving van de kunstwerken door het publiek in vergelijking met een reguliere beeldende kunsttentoonstelling?

Hoe hebben we dit onderzocht?

Bij 59 bezoekers aan Museum Minutes: •

kort binnenkomstinterview

•

observatie van bezoek aan Museum Minutes

•

langer interview achteraf (evt met partner)

Veldwerk uitgevoerd door 16 studenten van de Master Kunstbeleid en –management (UU), 3 helpers & AE. Advies: Letty Ranshuysen

Waarom deze methode?

Eerder onderzoek naar het effect van presentatiemethoden (John Falk, Morris Hargreaves McIntyre) laat zien dat bezoekmotivatie hier een cruciale rol bij speelt: er is niet 1 beleving.

Door iedere respondent uitgebreid te volgen en interviewen konden we hun beleving echt goed in kaart brengen en achterhalen waardoor die beleving be誰nvloed werd.

Een betere beleving?

Is dus een subjectief begrip. Om die reden hebben we de respondenten gevraagd Museum Minutes te vergelijken met een al bezochte tentoonstelling in de Kunsthal.

Daarnaast konden we door de observatie beoordelen wat respondenten echt gedaan hadden in Museum Minutes.

Meetresultaten Sensoren: • Aantal dagen gemeten: 83 • Totaal aantal keer geluisterd: 35.465 • Gemiddelde luistertijd/kunstwerk:

143 seconden

Publieksonderzoek: • Aantal respondenten:

59

• Gemiddelde duur zaalbezoek: 27 minuten • Gemiddeld aantal bekeken werken: 9,4 • Gemiddelde tijd per kunstwerk:

173 seconden

Welke typen bezoekers troffen we aan?

•

Onafhankelijke kunstkijkers, kunstbelevers en kenners

•

Klassieke tentoonstellingsbezoekers

•

Incidentele kunstbezoekers

•

Jonge, eigentijdse museumbezoekers

•

Conceptcheckers

Onafhankelijke kunstkijkers, kunstbelevers en kenners "Ik wil gewoon ergens rustig naar kunnen kijken.�

"Ik vind het lastig om onder woorden te brengen.

Daarom ga ik ook het liefst alleen, dan hoef je er niet over te praten."

"Ik kijk altijd lang naar kunstwerken omdat er altijd weer wat nieuws te zien is."

"Ik hoef niet te weten wat ze er allemaal bij bedacht hebben."

Hoe beleefden zij Museum Minutes?

Vonden het prettig om alleen te zijn met een kunstwerk/kunstenaar: het zitten voor een kunstwerk, de koptelefoon en de belichting bevorderden dit.

Vonden het vaak lastig dat de loopband/stoel vast op 1 plek stond: zij hebben behoefte om kunst vanuit verschillende hoeken te bekijken.

Vonden het niet prettig dat er zo veel ‘gedoe’ om de kunst heen was (met name loopbanden), maar waardeerden wel de vrije keuze om er wel of geen gebruik van te maken.

Waardeerden Museum Minutes vanwege de kwaliteit van de kunstwerken die er hingen: gingen gelijk af op hun favoriete werken.

Audiofragmenten kregen wisselende reacties: sommigen vonden muziek prettig, anderen tekstfragmenten.

Zeiden altijd al langer te kijken naar een kunstwerk en bij Museum Minutes niet langer te hebben gekeken dan anders.

Klassieke tentoonstellingsbezoekers "In een museum leer ik de kunst waarderen door de uitleg die erbij wordt gegeven."

"Ik heb het graag wel informatief, dat ik er nog wat van leer."

"Door het verhaal wordt het heel interessant.�

Hoe beleefden zij Museum Minutes?

Kozen erg vaak voor de werken die herkenden.

Vonden de audiofragmenten het meest aantrekkelijke element van Museum Minutes.

Het audiofragment ‘filosofie van het kijken’ waardeerden ze zeer, omdat het je op allerlei details wijst, ‘door kinderogen’ sloeg ook goed aan: het kunstwerk komt erdoor tot leven.

Meer afwijkende audiofragmenten, zoals yoga of rap, vielen minder in de smaak.

Geven toch vaak de voorkeur aan een gewone audiotour: ze willen graag dat het informatief is.

Vonden de ruimte vaak te donker.

Vonden het idee om langer en intensiever naar kunst te kijken aansprekend.

Incidentele kunstbezoekers ”Wij zijn niet van die kenners"

"Wij houden wat meer van chaos.”

"Wij observeren kunst gewoon meestal snel, we kijken niet zo lang naar de kunstwerken."

“Het belangrijkste in musea is dat je een goed gevoel krijgt. Het moet een soort van inspireren.”

"Ik ben nieuwsgierig ingesteld en wil graag nieuwe dingen proberen."

Hoe beleefden zij Museum Minutes?

Vonden het fijn dat er veel afwisseling in zat, zowel bij de audiofragmenten als de kunstwerken. Dit in contrast met Maillol, waar ze zich vaak verveelden.

Werden vaak onverwacht meegesleept door Museum Minutes: waren geconcentreerder dan normaal.

De audiofragmenten met muziek werden vaak genoemd als een goede ervaring.

Vaak geen duidelijke voorkeur voor loopbanden of stoelen, veel meer gegrepen door het gehele concept en de afwisseling.

De haastige kijkers bleven haastig kijken, maar zagen dit zelf niet als negatief.

Waarin kwamen de groepen overeen?

Lopen op een loopband in combinatie met kijken naar kunst leidt vooral af Luisteren naar verhaal of muziek leidt tot langer kijken Zitten op een stoel leidt tot langer kijken Experiment wordt gewaardeerd Veel bezoekers zouden graag zelf willen kiezen wat ze doen of horen bij een kunstwerk

Terug naar de onderzoeksvraag Zorgen de verschillende in Museum Minutes ingezette presentatiemethoden voor een intensievere en daardoor betere beleving van de kunstwerken door het publiek in vergelijking met een reguliere beeldende kunsttentoonstelling?

Het antwoord Voor elk bezoekerstype bevatte Museum Minutes vernieuwingen die bijdroegen aan een betere beleving.

Incidentele bezoekers gaven vaker dan onafhankelijke kunstkijkers en klassieke tentoonstellingsbezoekers aan dat ze overall een betere ervaring hadden gehad.

Wat leren we hiervan?

Bezoekmotivatie speelt een grote rol in het effect dat verschillende (nieuwe) presentatievormen hebben op de beleving van kunst.

Musea zouden hun presentatiemethoden altijd moeten testen om te bekijken voor welke bezoekerstypen ze goed werken en voor welke niet.

Bereiken we hiermee nieuw publiek?

Incidentele museumbezoekers waren enthousiast over de afwisseling die Museum Minutes bood.

Nieuwe experimenten (incl onderzoek) kunnen nieuwe kennis genereren over wat werkt voor nieuw publiek.

Dat nieuwe publiek komt niet vanzelf: het moet actief (op)gezocht worden.