oktober 2010
Veilige bereiding en toediening van medicijnen De medicijnen die patiënten tijdens hun verblijf in het ziekenhuis nodig hebben, worden geleverd door de ziekenhuisapotheek. Ziekenhuisapothekers Yvonne Dijstelbloem (locatie Lucas) en Monique Slijfer (locatie Delfzicht) vertellen welke veiligheidsmaatregelen genomen worden bij de bereiding van medicijnen in de apotheek, het transport van medicijnen naar de afdelingen en de toediening van medicijnen aan de patiënt.
Yvonne Dijstelbloem
De meeste medicijnen die patiënten in het ziekenhuis krijgen, worden in grotere hoeveelheden ingekocht en zijn gemaakt door de farmaceutische industrie. ”Deze geneesmiddelen zijn beoordeeld door het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG),”vertelt Yvonne Dijstelbloem.“Een middel dat is goedgekeurd door het CBG, krijgt een RVG-nummer (registratie in Nederland), of een EU-nummer (Europese registratie). Dit nummer is van belang bij de inkoop van geneesmiddelen, want geneesmiddelen met een RVG- of EU-nummer hebben een bewezen werkzaamheid én veiligheid.”
Monique Slijfer
bereiding cytostatica Een klein deel van de geneesmiddelen wordt wel in de ziekenhuisapotheek zelf bereid. Op beide locaties geldt dit bijvoorbeeld voor de cytostatica (dit zijn chemokuren). “Omdat per patiënt de samenstelling, de dosering en het moment van toedienen kan verschillen, worden deze kuren in de ziekenhuisapotheek ‘op maat’ gemaakt,” legt Yvonne Dijstelbloem uit. “Cytostatica zijn sterk werkzame stoffen. Om te voorkomen dat de bereider met de stof in contact komt, draagt de apothekersassistente beschermende kleding. Er worden naaldloze bereiding- en toedieningsystemen gebruikt, waardoor er geen prikaccidenten kunnen ontstaan.” In de bereidingsruimte is een speciale luchtbehandeling en de kuur wordt gemaakt in een speciale bereidingskast met afzuiging, vult Monique Slijfer haar collega aan: “De speciale luchtbehandeling
en bereidingskast met afzuiging moeten er voor zorgen dat micro-organismen buiten de bereidingsruimte blijven en dat de cytostatica bij een incident ook niet in het luchtsysteem van het ziekenhuis komen.” Een deel van de beschermende maatregelen geldt ook voor de verpleegkundigen op de poliklinieken die de chemokuren toedienen.
Het is helaas niet altijd mogelijk om te voorkomen dat geneesmiddelen die op elkaar lijken qua naam, sterkte of uiterlijk (vorm en kleur) worden verwisseld, zegt Yvonne Dijstelbloem. De belangrijkste preventieve maatregelen zijn goede etikettering en het niet naast elkaar in de (voorraad)kast plaatsen van middelen die op elkaar lijken.
geneesmiddel moet identificeerbaar zijn Een stevige transportkar moet er voor zorgen dat bij het transport van geneesmiddelen binnen het ziekenhuis geen breuken ontstaan in bijvoorbeeld ampullen of infuuszakken. Op de afdelingen worden geneesmiddelen die gekoeld bewaard moeten worden, bij aankomst direct in een speciale koelkast gelegd. “Nog belangrijker is echter dat de geneesmiddelen altijd identificeerbaar zijn. Dat wil zeggen dat herkenbaar moet zijn of het is bestemd voor de afdelingsvoorraad of voor een individuele patiënt. Dit stelt dus eisen aan de etikettering. “In het ziekenhuis worden veel zogenoemde EAV/EAG verpakkingen gebruikt waarbij elke tablet, capsule of ampul apart is verpakt en voorzien van de naam van het middel, de sterkte en de houdbaarheidsdatum,” vertelt Monique Slijfer. “Op de verpakking van de medicijnen voor de individuele patiënt staan bovendien nog naam en geboortedatum van de patiënt en het gebruik.” Voor de uitgifte van de medicijnen vanuit de ziekenhuisapotheek naar de afdeling én van de afdeling naar de individuele patiënt gelden strikte veiligheidsregels om te zorgen dat de juiste patiënt, het juiste medicijn, in de juiste dosering, op het juiste moment en op de juiste wijze krijgt toegediend.
start van project Medicatieveiligheid Dit najaar start op de beide OZG-locaties een project rond het onderwerp Medicatieveiligheid onder leiding van ziekenhuisapothekers Yvonne Dijstelbloem en Monique Slijfer. “Uit landelijk onderzoek blijkt dat met name rondom opname in en ontslag uit het ziekenhuis fouten in het medicatiegebruik van patiënten ontstaan. Het gaat dan om dubbelmedicatie, verkeerde doseringen, verkeerde combinaties van geneesmiddelen en/of langdurig gebruik van een geneesmiddel dat bedoeld was voor kortdurend gebruik. Dit soort medicatiefouten ontstaat in het algemeen in de overdrachtmomenten tussen zorgverleners. Oorzaak blijkt nogal eens het ontbreken van informatie over de juiste actuele medicatie van de patiënt bij een van de zorgverleners,” vertelt Yvonne Dijstelbloem. Doel van het project is de continuïteit van de thuismedicatie van de patiënt te waarborgen, tenzij het betreffende geneesmiddel niet met de ingreep of de opnamegerelateerde medicatie samengaat. Om dit te kunnen bereiken is het nodig dat er bij de opname uitgebreider over het gebruik van geneesmiddelen gesproken wordt.
bereiding van cytostatica
Thuis via internet uw afspraak maken De website van de OZG bevat een speciaal zorgportaal. Dit is een webportal speciaal ontwikkeld voor patiënten. Het zorgportaal geeft patiënten toegang tot informatie van het ziekenhuis en biedt hen de mogelijkheid thuis via internet een afspraak te plannen, te wijzigen of te annuleren.
van vooronderzoek of gecombineerd worden met andere afspraken in het ziekenhuis. Deze afspraken moeten nog op de oude, vertrouwde manier worden gemaakt. In de toekomst zal ook het maken van deze meer ingewikkelde afspraken via internet mogelijk worden.
Op de OZG-locatie Delfzicht kunt u als patiënt via internet een afspraak maken voor de poliklinieken Chirurgie, Gynaecologie, Interne Geneeskunde en KNO. Op de OZGlocatie Lucas kan dit voor de poliklinieken KNO, Interne Geneeskunde, Kindergeneeskunde en Longgeneeskunde. Niet alle afspraken die u aan de balie kunt maken, zijn beschikbaar via het internet, omdat ze soms afhangen
aanmelden via de website Om gebruik te kunnen maken van het zorgportaal moet u zich eerst aanmelden via de website van het ziekenhuis. Dit aanmelden gaat volgens een vaste procedure, waarbij ook het BurgerServiceNummer (BSN) en de verzekeringsgegevens moeten worden opgegeven. Daarna krijgt u een bevestiging van de aanmelding via een e-mail. Daarin staat ook het door
u zelf aangemaakte wachtwoord. Daarna kunt u met deze gegevens direct inloggen op het zorgportaal. Het zorgportaal werkt goed met Internet Explorer. Andere webbrowsers zoals Safari, Mozilla, en Firefox kunnen problemen veroorzaken. Wel is de JAVA versie 6 nodig voor het laten zien en het maken van een afspraak. Zowel Internet Explorer als JAVA zijn via de site veilig te downloaden. Mocht het desondanks niet lukken, dan is een e-mail naar info@ozg.eu voldoende. Er wordt dan zo spoedig mogelijk via de mail contact opgenomen voor een afspraak om het probleem op te lossen.
5