LONGREAD

DE 3 C’S DIE HET VOETBAL BEDREIGEN…??!!

DOOR DE TOVENAAR VAN TIJENRAAN

De 3 C’s die het voetbal bedreigen? Hiermee bedoel ik Corona, CAR (een substituut voor VAR) en de Commercialsering van het voetbal. Om maar eens met de laatste af te trappen.

De ‘finales’ van de ontknopingen in de landencompetities, de finale van de Champions League en dit jaar het EK zijn bij elkaar de jaarlijkse hoogmis voor voetballiefhebbers. Maar steeds meer gelovigen lijken hun religie en het bijhorende instituut de rug toe te keren. Of is dat uiteindelijk maar uiterlijke schijn?

Graag neem ik u even mee naar Manchester, anno 2011. United of Manchester; deze voetbalclub was enkele jaren eerder opgericht door boze fans van Manchester United, als reactie op de overname van hun club door de Amerikaanse miljardair Malcolm Glazer. Die zou zich de eerste kennismaking met zijn nieuwe speeltje overigens nog lang heugen. Amper aangekomen bij Old Trafford moest de kersverse eigenaar door Engelse politieagenten in allerijl in een taxi geduwd worden om te vermijden dat woedende supporters hem zouden lynchen.

Ik kon het in die dagen nauwelijks voorstellen: waarom keerde je als supporter de rug toe naar een Champions League-winnaar en koos je resoluut voor voetbal op een laag niveau in een oud en aftands stadionnetje, diep verscholen in een buitenwijk van Manchester? Maar de paar duizend Mancunians waren vastberaden, ze hadden genoeg van de steeds verregaande commercialisering van het voetbal, dat in hun ogen werd geregeerd door zakenmannen zonder een enkele voetbalziel en met alleen ponden, euro’s of dollartekens in hun ogen. “We’re going back to the roots, mate” werd hun strijdkreet.

Een voorbeeld van deze aftakeling is snel te vinden zoals bijvoorbeeld een taxichauffeur in hartje Manchester. De man is al zijn hele leven ‘diehard’ fan, maar kan door de hoge ticketprijzen al jaren geen wedstrijd live bijwonen in het stadion. Mijn bezoek aan een van dé voetbalsteden van Engeland legde de vinger op een zere plek; het voetbal was ruw losgerukt uit haar wortels binnen de arbeidersklasse, en bleek geëvolueerd tot plezier en tijdverdrijf voor de meer vooraanstaande burger.

Terug naar het heden, met name 1 mei 2021. We zijn opnieuw in Manchester beland, waar enkele uren voor de aftrap van de wedstrijd tussen Manchester United en Liverpool duizenden boze United fans de catacomben en de grasmat van Old Trafford hebben bezet. De machteloze voetbalbobo’s kunnen niet anders dan de wedstrijd te annuleren. Deze nieuwe vorm van supportersprotest, dat in Manchester eigenlijk al zestien jaar sluimert, kwam niet uit de lucht vallen. United was namelijk een van twaalf initiatiefnemers van de Super League, de gesloten elitecompetitie tussen Europese topclubs. Een natte droom van onder andere Juventus-voorzitter Agnelli en Real Madrid-preses Perez, met slechts één opzet: nog méér geld en inkomsten genereren voor de rijke happy few. Het protest tegen dit gedrocht was navenant, zeker in Engeland, waar zelfs in de persoon van Boris Johnson de hoogste politieke kringen zich roerden. En dus zagen de initiatiefnemers zich genoodzaakt om hun plannen voorlopig ten grave te dragen.

In eerste instantie lijkt de opdracht voor de supporters geslaagd. “Football back to the people!” Het is helaas slechts een tijdelijke overwinning. Je wint een slag maar verliest uiteindelijk de oorlog! Het voetbal is reeds te lang in handen van een stel losgeslagen miljardairs, die in de televisiezenders hun ideale ‘partner in crime’ hebben gevonden. Hun ongebreidelde hebzucht zal niet verdwijnen, net als de waanzinnige salarissen en transferbedragen waarmee ze de markt op gaan. De ziel van hun club, de passie van de fans voor het logo en de clubkleuren, ze zien er het heil niet meer van in. Supporters zijn een leuke bijkomstigheid om de tribunes te vullen, maar ook niet meer dan dat. Hun plaats in het klassement is dan ook uiterst mager; hoge ticketprijzen, aanvangsuren op de meest onmogelijke momenten, bekerwedstrijden die in de meest exotische landen worden georganiseerd, etc.

De gevolgen zijn dan ook navenant; de echte voetbalfan verdwijnt uit de (Engelse) stadions. Deze stoeltjes worden ingenomen door toeristen, sporadische bezoekers en vooral… liefhebbers (niet te verwarren met supporters!). Vaak zitten die laatsten ook achter hun televisie: in Europa, maar vooral in Azië. Het is op die afzetmarkt in het Verre Oosten dat de kassa doet rinkelen. Niet in een paar grauwe arbeiderswijken van Manchester, Liverpool of Londen.

Laten we trouwens niet alleen met het vingertje richting Engeland wijzen. De toestand op het Europese vasteland is geen haar beter. Ook hier heeft het winstbejag van clubeigenaars de supporters definitief buitenspel gezet. Hand in hand met de almachtige televisiestations, die hun kijkpubliek, voetballiefhebbers in plaats van echte clubsupporters, op hun wenken bedient. Zo worden ook in Nederland, sinds een aantal seizoenen, alle wedstrij-

den op een verschillend tijdstip afgetrapt, een aardigheidje dat men vanuit het buitenland heeft overgenomen. Weg dus met het traditionele voetbal op zaterdagavond of zondagmiddag. En het fenomeen dat veel fans moeilijk op een zaterdagmiddag of een zondagavond de gang naar het stadion vinden? Geen halszaak, zolang de televisiegelden maar in de clubkas belanden.

En de echte supporter? Hij staat erbij en kijkt ernaar. Al klonk er de laatste jaren soms wat bescheiden protest. In stadions doken spandoeken op met “Against Modern Football”. Maar meer dan een beetje vlaggensymboliek is dat niet. In verschillende landen ontstonden “fan owned clubs”, gesticht door supporters en vaak met algemeen stemrecht voor de leden. Maar heel uitzonderlijk ontgroeien die clubs op sportief vlak het amateurniveau en telt hun achterban meer dan enkele honderden aanhangers.

De clubeigenaren rekenen erop dat fans zullen blijven komen. Voorlopig krijgen ze daarin ook gelijk. Al zijn de eerste barstjes in het beton zichtbaar. In ons eigen kikkerlandje zien bepaalde clubs de tribunes leger worden vanwege de eerder genoemde, belachelijke aanvangstijden. Nu de Super League begraven is zou het een mooi gebaar zijn om ook de andere excessen aan te pakken en het edele balspel aan haar echte fans terug te geven. Helaas zal daar veel meer voor nodig zijn dan een paar spandoeken en een eenmalige terreinbestorming. Leve Koning Voetbal om half 3 zondagmiddag!

Dan de 2e C als mogelijke bedreiging voor het voetbal, Corona! De laatste edities heb ik hier al meer dan genoeg over geschreven. Voor de reguliere competitie in het amateurvoetbal heeft al voortijdig het eindsignaal geklonken en zijn trainingen in een soort van plichtmatige 2 tegen 2 veranderd zonder enige vorm van fysiek contact. Gelukkig gloort er hoop aan de voetbalhorizon. De maatregelen, goed bedoeld of slecht nageleefd, en het vaccinatieprogramma lijken toch hun vruchten af te werpen. Minder besmettingen en meer versoepelingen, hoe mooi kan het voetballeven zijn. Nog even een zomertje doorbijten voor de televisie met het Europees Kampioenschap en dan is de kans zeer zeker aanwezig dat de competitie van 2021-2022 ‘normaal’ kan worden afgetrapt. Lekker weer met de ‘poten’ in de klei (of op het kunstgras). Koning Voetbal verslaat Keizer Corona in de verlenging!

Dan aangekomen bij de laatste C! Hier heb ik bewust gekozen voor de CAR in plaats van de VAR. Tot mijn frustratie heb ik hier al regelmatig al iets aan gewijd en toch kan ik het wederom niet laten om dit als een potentiële bedreiging voor het (betaald) voetbal te definiëren. Voor mijn eigen gemoedsrust heb ik toch nog even de begripsomschrijving van de VAR, uitgelegd door de KNVB, er bij opgezocht. “De Video Assistant Referee (VAR) is een scheidsrechter die, buiten het veld, de arbitrage kan ondersteunen in het nemen van beslissingen tijdens de wedstrijd. Dit doet hij met behulp van beelden van de aanwezige camera’s in het stadion”.

Het eerste wat mij opvalt is het woord ‘ondersteunen’. Wat betekent eigenlijk ondersteunen? Van Dale geeft aan dat dit ‘helpen’, bijstaan’ betekent. Ik vraag mij dan toch af waarom een VAR zich actief met een wedstrijd moet gaan bemoeien als was hij/zij zelf de scheidsrechter? Ik kan inmiddels verschillende dwalingen van de VAR opsommen maar waarschijnlijk heeft u als lezer deze voorbeelden zelf wel paraat. Mijn voorstel is om de VAR enkel en alleen in te zetten als het gaat over wel of geen vermeend buitenspel. Deze regel, welke nog steeds geldt binnen het voetbal tot ongenoegen van een aantal gerenommeerde oud-voetballers, is met de evolutie van het voetbal de afgelopen decennia voor een assistent-scheidsrechter niet meer met het blote oog juist te beoordelen. Hierin kan de VAR een uitstekende en positieve bijdrage leveren. Voor de rest kan de VAR incidenteel ingezet worden voor grove overtredingen of ‘handige’ overtredingen van spelers die bewust plaatsvinden buiten het gezichtsveld van de (assistent)scheidsrechter. En als derde en tevens als laatste middel kan de VAR als controleur bij de doellijntechniek ingezet worden. Daar kan ik nog wel mee leven.

Alle andere beslissingen dient de VAR, in mijn ogen, over te laten aan de leidsmannen op het veld. Daar gebeurt het en daar dienen ook de beslissingen te worden genomen. Mede door de overmatige invloed van de VAR raakt voetbal haar charme kwijt en wordt het een soort klucht die wordt opgevoerd in het theater met de scheidsrechter in de hoofdrol. Wie kent zijn/haar tekst (lees: reglementen) wel en wie niet? En daarbij; fouten maken mag, als je er maar van leert!

Als eindsignaal en voor de nieuwsgierige lezers onder ons, CAR staat voor; “De Confused Assistant Referee (CAR) is een scheidsrechter die, buiten het veld, de arbitrage op het verkeerde been zet en zich teveel mengt in het nemen van beslissingen tijdens de wedstrijd. Dit doet hij met behulp van beelden van de aanwezige camera’s in het stadion wat zorgt voor veel verwarring en onduidelijkheid”.