Zit u goed?

Het belang van een goede zithouding voor rolstoelgebruikers

Zitten. We doen het allemaal en gemiddeld zo’n 9,1 uur per dag (Leefstijlmonitor 2021). En toch denken we er niet al te veel over na. Zitten kun je overal en als je niet prettig zit verander je gewoon van houding of zoek je een andere plek. Zo makkelijk is dat.

Hoe anders is dat voor mensen die dagelijks een rolstoel gebruiken. Zij maken per dag niet alleen veel meer zituren (tot wel 13,5 uur bij een dwarslaesie), ook het even verplaatsen of van houding veranderen is vaak lastig. Rolstoelgebruikers kunnen daarom sneller last krijgen van pijn- en vermoeidheidsklachten en drukplekken. Ook hun bewegingsvrijheid is voor een deel afhankelijk van een goede zithouding.

Allard Dijkstra , Kinderfysiotherapeut

Een goede zithouding is voor rolstoelgebruikers daarom heel belangrijk. Zowel om goed te kunnen zitten en bewegen als om dagelijkse klachten en problemen op langere termijn te voorkomen.

Het ZitAdviesTeam van Roessingh helpt rolstoelgebruikers met het voorkomen en oplossen van zitproblemen. In een team werken gespecialiseerde fysio- en ergotherapeuten samen met rolstoelgebruikers aan een optimale zithouding. Roessingh heeft vier ZitAdviesTeams, twee voor volwassen en twee voor kinderen en jongeren.

Kinderfysiotherapeut Allard Dijkstra en kinderergotherapeut Mattie van Westen zijn vanaf het begin betrokken bij het ZitAdviesTeam, inmiddels al meer dan tien jaar. Samen verzorgen zij de zitadviezen voor kinderen en jongeren.

Uiteenlopende klachten

“Bij het ZitAdviesTeam zien we rolstoelgebruikers met uiteenlopende diagnoses en van alle leeftijden. Het grootste deel van de volwassenen die geadviseerd worden heeft een dwarslaesie, halfzijdige verlamming of amputatie. Bij de kinderen gaat het met name om cerebrale parese en neuromusculaire aandoeningen. Vanuit ons dagelijks werk in het revalidatiecentrum hebben we veel kennis en ervaring opgebouwd met al deze verschillende doelgroepen. Daar maken we gebruik van om een zo passend mogelijk zitadvies te geven.

Mensen komen met uiteenlopende klachten bij ons terecht. Vaak zijn dat pijnklachten aan rug, nek, schouders of bekken. Maar ook vermoeidheid komt vaak voor, doordat de spieren voortdurend bezig zijn met het compenseren van een verkeerde houding. Zitbalans is ook een belangrijk aandachtspunt. Dit heb je nodig om je vanuit de rolstoel goed te kunnen bewegen.”

Uitgebreide zitanalyse

“Meestal zijn de klachten wel duidelijk, maar het achterhalen van de oorzaak ervan is niet zo eenvoudig. We kijken daarom in een uitgebreide zitanalyse naar verschillende aspecten van de zithouding. We brengen de beweeglijkheid van de spieren en gewrichten die nodig zijn bij het zitten in kaart. Deze gegevens vertellen ons wat de probleemgebieden zijn waar we een oplossing voor moeten zoeken. Daarnaast meten we de houding goed op en kijken ook naar de drukverdeling van het zitvlak. Met deze meting kunnen we precies zien waar eventuele drukplekken (piekbelasting) zich bevinden. Deze drukplekken kunnen, als je er niets aan doet, oppervlakkige tot diepe wonden veroorzaken.

Omdat het lichaam van een kind nog in ontwikkeling is, is het voor hen extra van belang dat de zithouding het zo symmetrisch mogelijk blijft zonder onderuit of scheef te zakken. Als dit wel het geval is bepalen we of hiervoor meer ondersteuning nodig is.

Na de zitanalyse stellen we een op maat gemaakt zitadvies op. Wij adviseren bijvoorbeeld aanpassing van de rolstoel, zoals een op maat gemaakt zitkussen, het verstellen van de wielen of een andere rugleuning. Mensen die al een rolstoel hebben, helpen we met het controleren of deze goed is ingesteld. Is er sprake van het aanmeten van een nieuwe rolstoel dan begeleiden de ergotherapeuten van het team de passing met de leverancier.”

Lighouding

“En als ZitAdviesTeam blijven we onszelf ook steeds ontwikkelen; naast het zitten doen we steeds meer kennis op naar de invloed van de lighouding. In bed kunnen voorkeurshoudingen leiden tot vergroeiingen. Wanneer er aanleiding voor is, kunnen wij ook de lighouding in kaart brengen en daarover een advies geven.”

Het ZitAdviesTeam van Roessingh heeft meegewerkt aan de website Check je Zit, met alle informatie over een goede zithouding, voor en door rolstoelgebruikers.

Neem een kijkje op checkjezit.nl of scan de QR-code: