Portfolio Roel Thoné - Collectief SAKADO

portfolio I Roel ThonĂŠ

Grafische vormgeving I Illustratie I Webdesign

1

ontwerp logo’s, huisstijlen & websites

1

3

ENGINEERING

ENGINEERING

gineers & consultants

brewers, process engineers & consultants

Project .................................................................................... DAte ........................................................................................................ By ..........................................................................................

SuBject ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ENGINEERING brewers, process engineers & consultants

+ASSOCIATES brewers, process engineers & consultants

ENGINEERING

ENGINEERING TRADING

brewers, process engineers & consultants

brewers, process engineers & consultants

brewers, process engineers & consultants

Floris Delée [ t ] +32(0)473 581 950 +ASSOCIATES [m] +1 (970) 215 0061 b r e w e r s , p r o c e s s e n g[ if n] e+32(0)3 e r s & c230 o n 31 s u 08 lLIVE tants b r e w e r s , p r o c e s s e[ en] gfloris@kathinka-assoc.com ineers & consultants [ w ] www.kathinka.be

+ASSOCIATES brewers, process engineers & consultants

Van Luppenstraat 10, 2018 Antwerpen, TRADINGBelgië

TRADING brewers, process engineers & consultants

brewers, process engineers & consultants

LIVE

LIVE brewers, process engineers & consultants

Gedrukt op kringlooppapier

brewers, process engineers & consultants

ENGINEERING brewers, process engineers & consultants

ENGINEERING

brewers, process engineers & consultants

rewers, +ASSOCIATES [ a ] Van Luppenstraat 10, 2018 Antwerpen, België [ t ] +32(0)473 581 950 [ f ] +32(0)3 230 31 08 [ w ] www.kathinka.be ENGINEERING ENGINEERING brewers, process engineers & consultants brewers,

brewers, process engineers & consultants

brewers, process engineers & consultants

+ASSOCIATES ENGINEERING

brewers, process engineers & consultants brewers, process engineers & consultants

TRADING

TRADING

+ASSOCIATES

brewers, process engineers & consultants

TRADING

brewers, process engineers & consultants

brewers, process engineers & consultants brewers, process engineers & consultants

DIAL

LIVE

brewers, process engineers & consultants

TRADING

brewers, process engineers & consultants brewers, process engineers & consultants

DIAL brewers, process engineers & consultants

LIVE

Pantone 5415 C

LIVE

Pantone 131 C brewers, process engineers & consultants DOWNLOADS Pantone 1805 C

1

4

DIAL

DIAL

Pantone 131 C

Pantone 582 C

brewers, process engineers & consultants

DIAL

LIVE

brewers, process engineers & consultants

brewers, process engineers & consultants Opdracht: Huisstijl Klant:DO Kathinka bvba Techniek: Illustrator WNLOADS Pantone 1805 C brewers, process engineers & consultants

Pantone 5415 C

TRADING

+ASSOCIATES

brewers, process engineers & consultants brewers, process engineers & consultants

LIVE

brewers, process engineers & consultants brewers, process engineers & consultants

+ASSOCIATES

process engineers & consultants

DIAL brewers, process engineers & consultants

Communicatie en vorming over natuur & milieu We only have ...

1Earth bvba Parkbosstraat 10, 3001 Heverlee Tel. 016 40 47 80 GSM 0486 539 569 Fax 016 40 96 34 info@1Earth.be www.1Earth.be BTW BE 859 871 841 KBC 734-0085271-17

We only have ...

1Earth bvba ir. Marc De Coster Zaakvoerder

Parkbosstraat 10 3001 Heverlee Tel. 016 40 47 80 GSM 0486 539 569 Fax 016 40 96 34 info@1Earth.be www.1Earth.be BTW BE 859 871 841 KBC 734-0085271-17

Communicatie en vorming over natuur & milieu

Opdracht: Huisstijl

Klant: 1Earth bvba 1

5

Techniek: Illustrator

Standard PCR Optimized for 454 Compatible PGM, MiSeq, ...

Multiplicom

Opdracht: webdesign Klant: Multiplicom 1

6

Opdracht: webdesign Klant: 2015 de tijd loopt 7

Toekomststraat 95, 040 Sint-Amandsberg I gsm 0485 86 22 17 I info@texmex.be I www.texmex.be BTW BE 0462.281.313 I RPR Gent I fortis: 001-3141267-95

Opdracht: Huisstijl

Klant: texmex bvba 1

8

Techniek: Illustrator / Photoshop

P RO J E C T TA P I J T E N R A A M D E C O R AT I E

P RO J E C T TA P I J T E N R A A M D E C O R AT I E

KAREN CEULEMANS P RO J E C T M A N AG E R NIEUWE VEST 52 9000 GENT T 0 9 3 2 0 5 6 67 W W W. E C L I P S . B E INFO@ECLIPS.BE B T W 0 3 5 71191 - 12 3

N I E U W E V E S T 5 2 • 9 0 0 0 G E N T • T 0 9 3 2 0 5 6 67 • W W W. E C L I P S . B E • I N F O @ E C L I P S . B E • B T W 0 3 571191 - 12 3

Opdracht: Huisstijl

Klant: Eclips Projects 1

9

Techniek: Illustrator

Opdracht: webdesign Klanten: FOS / De Natuurvrienden / Imane vzw 1

10

Opdracht: webdesign Klant: Wereldmediatheek / 11.11.11 1

11

Boeren met

natuur

g e s p r e k k e n ov e r Ag rA r I s C H n AT U U r B e H e e r

Ondersteunt plattelandswinkels in Vlaams-Brabant

ENGINEERING

ENGINEERING

brewers, process engineers & consultants

brewers, process engineers & consultants

+ASSOCIATES

+ASSOCIATES

brewers, process engineers & consultants

brewers, process engineers & consultants

TRADING

TRADING

brewers, process engineers & consultants Opdracht: logo’s

brewers, process engineers & consultants

Klanten: UNIZO / texmex bvba / Koning Boudewijn Stichting / Eclips Projects / Kathinka bvba / Imane vzw 1

LIVE brewers, process engineers & consultants

Techniek: diverse

12

LIVE brewers, process engineers & consultants

We only have ...

2015 RE

2005 2000

IT’S GETTING

NA

AL LANDS C

H AP

2010

O GI

HOT!

VZW

MDGSPOT.BE Millenniumdoelen anders belicht

Opdracht: logo’s

Klanten: UNIZO / VUB dienst APNA / 1Earth bvba / Eclips Projects / Regionaal Landschap Dijleland vzw 1

13

Techniek: diverse

Opdracht: Pictogrammenreeks

Klant: CVN 1

14

Techniek: Illustrator

2

Layout Brochures, folders & magazines

2

15

Jaargang 10

nummer 2

oKtoBer 2008

REGIONAAL LANDSCHAP

Dijleland

VZW

Landschapskrant dijLeLand Regionaal Landschap Dijleland vzw bevordert het streekeigen karakter van onze regio en ondersteunt de zorg voor natuur en landschap. Met stimulansen voor natuureducatie en recreatief medegebruik, willen we bewoners en bezoekers onze streek laten ontdekken en beleven.

Regionaal Landschap Dijleland vzw is actief in Bertem, Bierbeek, Herent, Huldenberg, Kampenhout, Kortenberg, Leuven, Oud-Heverlee, Overijse en Tervuren.

Bij onze organisatie zijn verder betrokken: • Natuur- en milieuverenigingen: De Vrienden van Heverleebos en Meerdaalwoud, Natuurpunt, Milieuraad Huldenberg, Werkgroep Leefmilieu en Zomerfeest Oud-Heverlee • Belgische Boerenbond • IGO Leuven • Wildbeheereenheid Tussen Vaart en Molenbeek Wildbeheereenheid Bertembos Wildbeheereenheid Meerdaal Wildbeheereenheid Honsem Wildbeheereenheid Tussen Voer en IJse • Pasar Leuven • Toerisme Vlaams-Brabant We krijgen ook advies van de milieuambtenaren van de betrokken gemeenten, de afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling, de afdeling Land en Bodembescherming, Ondergrond, Natuurlijke Rijkdommen, het Agentschap voor Natuur en Bos, het Agentschap RO-Vlaanderen, de VMM afdeling Water, de Vlaamse Landmaatschappij, de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening en Toerisme Vlaanderen.

© vildaphoto

Regionaal Landschap Dijleland vzw is erkend door de Vlaamse regering en krijgt financiële ondersteuning van de Vlaamse overheid (Agentschap voor Natuur en Bos, Agentschap RO-Vlaanderen), de provincie Vlaams-Brabant en de tien leden-gemeenten.

Speur mee!

Paddenstoelen- en holle wegen wandeling Zondag 26 oktober 2008, om 14 u in Loonbeek (Huldenberg) In de herfst zorgen vallende bladeren en paddenstoelen voor een kleurenspektakel in het bos. Maar niet alleen in bossen kan je paddenstoelen vinden.

In Vlaanderen alleen al zijn meer dan 4000 soorten gekend en er worden elk jaar nog nieuwe ontdekkingen gedaan. Er zijn dus overal en altijd wel paddenstoelen te vinden! tijdens deze wandeling speuren we samen met een echte kenner naar paddenstoelen in holle wegen, wegbermen, tuinen, weiland en bos. iedereen, jong en oud, is van harte welkom! Voor de allerjongsten is er een speciale kinderwandeling.

Kom dus mee op ontdekking! achteraf genieten we van een lekkere afsluiter.

Wat dacht u bijvoorbeeld van een paddenstoelenbiertje?

Plaats en uur van afspraak Zaal Vandervorst, Jan Van der Vorstlaan 73, 3040 Loonbeek.

De wandeling start om 14u en duurt ongeveer 2 uur (3,5 km).

Deelnemen is gratis!

Gelieve wel vooraf in te schrijven bij Regionaal Landschap Dijleland vzw: 016/40 85 58 of info@rld.be.

Regionaal Landschap Dijleland vzw

tijdens deze namiddag stellen we ook graag onze nieuwste wandelbrochure ‘langs holle wegen in huldenberg’ aan u voor (zie verder in deze krant). de paddenstoelenwandeling van 26 oktober doet een stukje van één van de beschreven routes aan. hopelijk doet dat u zin krijgen om ook de rest van de routes te verkennen!

Verder in deze krant: Nieuwe wandelbrochure Oproep ‘Breedsmoel zoekt poel’ Nieuwe beheerovereenkomsten Projecten in de kijker Cursus Hoogstamboomgaarden Fietsen van knooppunt naar knooppunt Een wandelnetwerk in het Dijleland Wedstrijd

i.s.m.

Natuurpunt vzw. extra bijlage met de winnende foto's en gedichten van de wedstrijd inspirerend dijleland

deze landschapskrant wordt gedrukt met financiële steun van de provincie vlaams-Brabant en verspreid met de steun van de gemeenten Bertem, Bierbeek, herent, huldenberg, Kampenhout, Kortenberg, leuven, oud-heverlee, overijse en tervuren.

extra bijlage bij de landschaPskrant dijleland

Projecten in de kijker

Hup met de beentjeS!

langs holle wegen in huldenberg

oeverversteviging aan de robianovijvers in tervuren

Nieuwe wandelbrochure

Regionaal Landschap Dijleland vzw stelt u met trots haar nieuwste wandelbrochure voor. Deze derde brochure uit de reeks 'Langs holle wegen in…' heeft opnieuw twee prachtige wandelingen voor je in petto! Dit keer gaan we op stap in Huldenberg en haar deelgemeente Loonbeek. Je kan kiezen voor een route van 7 of 11 km. Deze laatste kan ingekort worden tot 6,5 km.

(2,30 € inclusief verzending).

Je kan ze afhalen op ons secretariaat, naamsesteenweg 573 in heverlee, of bestellen door 2,30 € over te schrijven op rekeningnummer 001-3135203-45 van rld vzw met vermelding ‘holle wegen huldenberg’. de brochure wordt dan opgestuurd per post.

Beide wandelingen zijn lusvormig en starten in de dorpskern. over onverharde veld- en voetwegen leiden ze je door pittoreske holle wegen en afwisselende landschappen. de routes zijn niet bewegwijzerd, maar met de brochure in de hand is verkeerd lopen uitgesloten. een duidelijke routebeschrijving en gedetailleerde kaarten wijzen je zonder problemen de weg.

U kan ze uiteraard ook in première verkrijgen tijdens onze wandelnamiddag op zondag 26 oktober te Loonbeek (zie voorpagina). Wees erbij!

Wil je wat bijleren over holle wegen, dan moet je zeker de eerste bladzijden van de brochure lezen. Je vindt er vlot leesbare informatie over het ontstaan van deze kleine landschapselementen, hun natuur- en cultuurhistorische waarde enzovoort. deze wandelbrochure is vanaf 26 oktober te koop bij regionaal landschap dijleland vzw en de gemeente huldenberg voor 1,70 €

de bovenloop van de voer in tervuren is een landschappelijk en ecologisch waardevol valleigebied tussen het Zoniënwoud en het park van tervuren. in deze vallei liggen – langs de hertenbergstraat in tervuren - drie vijvers. Ze liggen in het beschermd dorpsgezicht waartoe ook het kasteel de robiano behoort. de oeverversteviging van de vijvers dateerde van heel wat jaren terug en was dringend aan herstelling toe om verdere afkalving te voorkomen.

de andere brochures die reeds verschenen in deze reeks zijn: • Langs holle wegen in Overijse • Langs holle wegen in Tervuren en Bertem

Voor landbouwerS

in vlaanderen zijn poelen en kleine vijvers de belangrijkste voortplantingsplaatsen voor amfibieën. elk voorjaar trekken onze kikkers, padden en salamander naar de waterplas - als het even kan naar die waar ze zelf het levenslicht zagen - om er voor nieuwe nakomelingen te zorgen. maar helaas gaat het niet goed met de amfibieën. en dat probleem stelt men overal ter wereld vast. er zijn meerdere oorzaken voor de achteruitgang, maar het verdwijnen van geschikte voortplantingsplaatsen is één van de belangrijkste. daar wil regionaal landschap dijleland vzw wat aan doen. en jij kan ons daarbij helpen! We lanceren daarom de oproep: ‘breedsmoel zoekt poel’. doel van deze actie? de aanleg van nieuwe poelen of het herstellen van oude, verlande poelen. en waarom zou dat niet kunnen in jouw tuin, weiland of bos? Je helpt er niet alleen de natuur mee vooruit, ook zelf heb je er baat bij. Want al na een jaartje geniet je van op de eerste rij van het bruisende leven aan de waterkant! denk je de gelukkige bezitter te zijn van een geschikte locatie? neem dan snel contact op met Joeri Steeno, projectmedewerker van regionaal landschap dijleland vzw: joeri.steeno@rld.be of 016/40 85 58. hij bekijkt eerst en vooral of de locatie geschikt is (is de waterstand bv. voldoende hoog?). Zo ja, dan maakt hij een plan op voor de aanleg, vraagt de bouwvergunning aan en zet een aannemer aan het werk. Zelf betaal je slechts een klein deel van de aanlegkosten, dit dankzij de financiële steun die het project krijgt van de provincie vlaams-Brabant en de vlaamse overheid, afdeling onroerend erfgoed.

nieuwe beheeroVereenkomsten Bedrijfsplanner Hans Roosen aan het woord…

Steeds meer landbouwers sluiten met de Vlaamse Landmaatschappij een beheerovereenkomst af. Dit doen zij om de strijd tegen erosie aan te binden, kwetsbare heggen, houtkanten en poelen in het landschap te beschermen, om de waterkwaliteit te verbeteren of om kwetsbare diersoorten te beschermen. in ruil voor de genomen maatregelen ontvangt de landbouwer een vergoeding. het resultaat van deze optelsom is voor het milieu, de natuur en het landschap een schitterende zaak. dit jaar zijn er een aantal wijzigingen gebeurd in de wetgeving. We vroegen bedrijfsplanner hans roosen om een woordje uitleg: “heel wat pakketten, zoals voor perceelsrandenbeheer en de aanleg van grasbufferstroken voor erosiebestrijding, bleven grotendeels ongewijzigd. interessant is dat de vergoedingen voor het onderhoud en de aanleg van heggen, houtkanten en poelen gevoelig werden verhoogd. Bovendien kan je nu ook een beheerovereenkomst aanvragen voor de aanleg en het onderhoud van hagen. helemaal nieuw zijn de maatregelen voor akkervogels. de typische akkervogels, zoals veldleeuwerik, geelgors, grauwe gors en gele kwikstaart, kenden de laatste decennia in vlaanderen een sterke achteruitgang. om deze vogels opnieuw een kans te geven op ons platteland, zijn er nu pakketten uitgewerkt om de vogels

Deze werken werden uitgevoerd met de financiële steun van de gemeente Tervuren en de Vlaamse overheid (Onroerend Erfgoed en Agentschap voor Natuur en Bos).

in juni van dit jaar werd door regionaal landschap dijleland vzw een nieuwe wandelbrug over de ringgracht gelegd. de oude betonnen brug, die vanuit esthetische en veiligheidsoverwegingen niet meer aan de huidige normen voldeed, werd volledig vervangen door

Regionaal Landschap Dijleland vzw feestjaar 2008

een houten brug met metalen leuningen. op de planning voor de toekomst staan nog twee grote werken, namelijk de ruiming van de ringgracht en het plaatsen van een tweede, grotere brug (voor voertuigen).

Dit project wordt uitgevoerd i.s.m. de kerkraad Sint-Pieter, de gemeente Bertem en de Vlaamse overheid (Onroerend Erfgoed).

te voorzien van een betere nest- en schuilgelegenheid en een hoger voedselaanbod.”

Wil je als landbouwer graag meer informatie over de beheerovereenkomsten? aarzel dan niet en neem contact op met hans roosen, bedrijfsplanner bij de vlaamse landmaatschappij voor de regio dijleland. hij bekijkt dan samen met jou wat de mogelijkheden zijn voor beheerovereenkomsten op je bedrijf. gratis en vrijblijvend.

cursus hoogstamboomgaarden

Hans Roosen, tel.: 0499/99 43 33 of 016/31 17 37

misschien ben je nu al de gelukkige bezitter van een mooie hoogstamboomgaard. of wil je enkele nieuwe hoogstamfruitbomen planten om later lekker fruit te kunnen oogsten uit de eigen tuin? dan zit je waarschijnlijk wel met enkele vragen over de juiste aanpak om er mooie, gezonde bomen van te maken. daar wil deze cursus je bij helpen! tijdens één zaterdag geven we je een brede basis aan informatie mee. een halve dag krijg je theorie over aanplant, onderhoud, snoei, oude fruitrassen enzovoort. in de praktijkles, ook een halve dag, leer je de basiskneepjes voor het snoeien van jonge fruitbomen.

• Wanneer? Zaterdag 22 november 2008, van 9u tot 16u.

• Waar? Ontmoetingscentrum De Zolder in Erps-Kwerps (Kortenberg) • Kostprijs? 9 euro • Meer info? Inverde vzw: 02/657.93.64 of info@inverde.be.

insPirerend dijleland En de winnaars zijn…

Regionaal Landschap Dijleland vzw feestjaar 2008

bestaat 10 jaar!

1e prijs in de categorie fotografie + 18 jaar: christiaan serrus met “dijle” Wint een ballonvaart + cadeauchequ e van fotolabo Bert Verlinden t.w.v.

20 €

dijleland kunnen zich vóór 1 november wel al inschrijven op een wachtlijst, zij krijgen na 1 november de bevestiging van hun inschrijving.

nachtmerrie van het dijleland Wanneer de eeuwen zullen verjaren, indien de aarde nog bestaat, niet is weggeveegd door vervuiling en haat zullen onze nazaten verklaren: “de natuur is om zeep, vernietigd, vergast, hadden we maar beter opgepast...”

Waar zijn de lommerrijke dreven, de bloesems in de hoogstamboomgaarden, de groene weides met de stoere trekpaarden?

Waar zijn de vruchtbare akkers gebleven?

We zijn allen verdwaald, onzeker en onvast, hadden we maar beter opgepast... geen witloof meer in Kampenhout, geen kikkers, salamanders of padden, hetgeen onze poelen in overvloed hadden. geen steile valleiflanken, badend in goud.

We drijven als zeilboten zonder mast, hadden we maar beter opgepast... in overijse, tervuren, Bierbeek of huldenberg: geen beboste heuvelruggen meer te zien, zijn ze in rook opgegaan misschien? mensen zeiden: ” ‘t is allemaal niet zo erg”. politiekers vonden natuurgebieden maar een last. hadden we maar beter opgepast...

vredig is het ’s zondags varen door het zonnig dijleland vlijtig vloeit het jeugdig water Jaagt zich hotsend richting oude stad Kalmer kabbelt het in Sint-agatha-rode Schuift van bos naar wei en Kijk in Korbeek staat een koe haar pootjes fier te dijle-baden Keurig kauwend op wat klaver graast ze zo de oever schoon mijn bootje stevent wiebeldansend op haar pronkstaart toe niet eens verbaasd Zwaait ze mij koeltjes goededag ik peddel maar weer verder naar ’t geleerde leuven nu als ik daar dan aankom neem ik buiten mee naar binnen nagenietend fris zijn mijn gedachten ik ben zalig moe

het project is erkend als ‘strategisch project’ ter uitvoering van het ruimtelijk Structuurplan vlaanderen. in het project wordt de afbakening van de agrarische en natuurlijke structuur dan ook mee opgevolgd en ondersteund.

de cursuscode rld-08-hoBo. pas na betaling wordt je inschrijving geregistreerd. Wie ingeschreven is, krijgt van inverde een mail of brief ter bevestiging. ten laatste 2 weken voor de cursus krijgen de deelnemers een brief met alle praktische informatie.

Bij de inschrijvingen wordt voorrang gegeven aan inwoners van het regionaal landschap dijleland. vanaf 1 november staan de inschrijvingen open voor iedereen. geïnteresseerden van buiten het regionaal landschap

oKtoBer 2008

dijledans met korbeek-koe

• Opstart van een grondenbank om grondruil mogelijk te maken

Voor wie fruit wil oogSten uit eigen tuin

Zie jij jezelf ook al, zittend onder de brede kruin van een oude fruitboom, met een sappig appeltje in de hand? Of kersen plukkend met de kinderen om dan het jaarrond te smullen van zelfgemaakte confituur?

nummer 2

1e prijs in de categorie gedichten + 18 jaar: rita spillebeen; Wint een ballonvaart + cadeaucheque van Fnac t.w.v. 20 €

nieuw project ‘het groene bekken van de weesbeek’ vanaf september zal een voltijdse medewerker zich drie jaar lang kunnen bezighouden met: • Bosuitbreiding en bosverbinding • Versterken van de natuurlijke structuur en het inrichten van natuurverbindingsgebieden • Bescherming en ontwikkeling van de beekvalleien door een geïntegreerde aanpak van het waterbeheer

bestaat 10 jaar!

Om het Dijleland letterlijk en figuurlijk in de kijker te zetten, organiseerde Regionaal Landschap Dijleland vzw de foto- en gedichtenwedstrijd ‘Inspirerend Dijleland’. Tot 1 mei 2008 kon je digitale foto’s of een gedicht over het Dijleland insturen. De winnaars werden bekendgemaakt tijdens de Dijlelanddag op 8 juni in Overijse.

De beste inzendingen werden hier ook tentoongesteld. We ontvingen in totaal 16 gedichten en 104 foto’s.

En de winnaars zijn…

Voor meer informatie over bovenstaande projecten kan u terecht bij Koen Berwaerts, 016/40.85.58, landschapsanimator@rld.be

dit nieuwe project is een samenwerking van de gemeenten herent, Kampenhout en Kortenberg, de vlaamse landmaatschappij en regionaal landschap dijleland vzw. met dit project willen we het stroomgebied van de molenbeek en Weesbeek beter inrichten met het oog op verschillende functies zoals bos, water, wonen, natuur, landbouw en landschap.

Jaargang 10

foto- en gedicHtenwedStrijd

Zaterdag 22 november te Kortenberg

© rlnh vZW

oproep!

'breedsmoel zoekt Poel'

regionaal landschap dijleland vzw herstelde de oevers van de twee meest zuidelijk gelegen vijvers. langs de zijde van de voer en de pastoorstraat werd de bestaande oeververdediging vervangen door een stevige oeverconstructie die gebruiksvriendelijk is voor wandelaars en vissers. aan de zijde van de hertenbergstraat werden de oevers op een natuurvriendelijke manier hersteld: hier werd een vooroever met erosiewerende kokosrollen, houten palen en inheemse oeverplanten aangebracht. langs de Bergestraat werd de oever ongemoeid gelaten. ook werden de twee monniken – dit zijn sluisjes om het waterpeil te regelen – hersteld.

een opknapbeurt voor de pastorietuin van bertem de pastorietuin – gelegen langs de vossenstraat in Bertem – is vanuit cultuurhistorisch en tuinarchitecturaal oogpunt een waardevolle site. Ze werd in 1993 als dorpsgezicht beschermd. de pastorie, het wagenhuis, het poortgebouw, de ommuring, de omgrachting en de toegangsbrug werden bijkomend als monument beschermd in datzelfde jaar. de voorbije jaren werden reeds zware inspanningen geleverd om de verwaarloosde site terug op te waarderen. naast de restauratie door de gemeente van de pastorie zelf – die momenteel in zijn eindfase zit – werden in de omliggende tuin heel wat werken uitgevoerd: monumentale bomen werden vrijgesteld door het kappen van boomopslag, een mooie kringlooptuin werd ingericht, een hoogstamboomgaard werd aangeplant, etc.

‘t Zoet Water met zijn vijvers en poelen, het zachtgolvend Brabants plateau, de Koningsbergroute, Keizerkarelroute en zo, de dijle en lane die onze gronden bespoelen: overal waren wij een goed ontvangen gast, hadden we maar beter opgepast... neen, dit was maar een nare droom, elke mens heeft zijn visioen, ieder moet het zijne doen, al zeg je enkel: “ik plant een boom”.

Wees met de natuur begaan, en het dijleland zal altijd bestaan ! + 18 jaar: 2e prijs in de categorie fotografie ontwaakt” andré Verboven met “ leefdaal fotolabo Bert Wint een cadeaucheque van Verlinden t.w.v. 50 €

2e prijs in de categorie gedichten + 18 jaar: lieve ericx Wint een cadeaucheque van Fnac t.w.v. 50 €

3e prijs in de categorie fotografie + 18 jaar: joris menten met “rode beuken” Wint een cadeaucheque van fotolabo Bert Verlinden t.w.v. 30 €

waar de hemel de aarde kust heuvels, dalen, met bossen, velden en beken doorrijgen het veie Brabantse dijleland. nergens gaf me de aarde lieflijker teken dan hier in ’t vertrouwde schoon van mijn eigen kant.

Kijk, hoe de eenden spetteren, hoor, hoe de vogels schetteren, elk naar eigen natuur en lust waar de hemel de aarde kust.

ga ‘k door dit landschap wandelen zal ik eerbiedig handelen. ‘k vind hier diepe en stille rust waar de hemel de aarde kust.

’t dijleland, waar ik zalig dagen kom tappen verwent mij met holle wegen, met bos en poel, ‘k hoef geen verre vakanties ; hier wil ik stappen, want elders verdringt het heimwee mijn goed gevoel.

Zie ik statige beuken, stevige eiken of zeeën van blonde, golvende korenpracht, zwelgt mijn hart in ’t genot van dit te bekijken. dit land als het mijne kennen geeft fierheid kracht.

‘k laat mij hier overdonderen door de getoonde wonderen. van ’t geluk word ik mij bewust waar de hemel de aarde kust 3e prijs in de categorie gedichten + 18 jaar: guy kayens Wint een cadeaucheque van Fnac t.w.v. 30 €

10 bomen voor 10 jaar regionaal landschap dijleland vzw

Deze cursus is een initiatief van Regionaal Landschap Dijleland vzw i.s.m. de Nationale Boomgaardenstichting vzw en Inverde vzw.

hoe kunnen we het feestjaar beter afsluiten dan met een groene actie, die een blijvende herinnering schept? daarom planten we in elke gemeente van ons werkingsgebied, met financiële steun van de provincie vlaams-Brabant, dit najaar een mooie boom aan! 10 bomen dus, in 10 gemeenten, voor 10 jaar regionaal landschap dijleland vzw. deze markante

bomen zijn niet enkel een blijvende herinnering, ze symboliseren ook de goede samenwerking tussen de verschillende besturen (gemeenten, provincie, gewest en verenigingen) en het regionaal landschap. het einde van het feestjaar betekent uiteraard geen eindpunt voor regionaal landschap dijleland vzw.

Wij kijken al volop vooruit naar de volgende 10 jaar!

We zullen, samen met onze partners, onze uiterste best doen om het dijleland nog aantrekkelijker te maken, met meer natuur en een nog mooier landschap. de medewerkers en het bestuur van regionaal landschap dijleland vzw zijn ervan overtuigd dat de volgende 10 jaar even vruchtbaar zullen zijn! Wij gaan er alvast voor. hopelijk u ook?

vooraf inschrijven is noodzakelijk. dit kan bij voorkeur via de website www.inverde.be (doorklikken naar cursusaanbod, open aanbod) of door te bellen naar inverde (02/657.93.64) én door 9 euro over te schrijven op rekeningnummer 433-4165781-44 van inverde vzw, met vermelding van

we vermelden hier graag de sponsors die onze feestactiviteiten ondersteund hebben!

Ballonvaarder Patrick Vanassche

t/m 17 jaar: winnaar in de categorie fotografie op korbeek-lo” laurenzo creten met “zicht s Wint een ballonvaart + Fortis-sportta een uitgave van regionaal landschap dijleland vzw, naamsesteenweg 573, 3001 heverlee, tel. en fax 016 40 85 58, e-mail: info@rld.be

Opdracht: Landschapskrant

Klant: Regionaal Landschap Dijleland vzw 2

16

FotolaBo bert Verlinden

L LAND

SC

AP

RE

NAA

H

O GI

VZW

Regionaal Landschap Dijleland vzw feestjaar 2008

bestaat 10 jaar! seren we

In het kader van ons feestjaar organi

de Fotografie- en gedichtenwedstrijd

CH

© RLD vzw

I

AL LANDS © RLD vzw

CH AP

RE

AP

G

A ON

Samen zorgen voor natuur en landschap

De kronkelende Dijle en haar bijrivieren, het Heverleebos en Meerdaalwoud, het mooie lappendeken van vijvers, weilanden en bosjes in de valleien, de talrijke holle wegen, …

Het Regionaal Landschap Dijleland is de karaktervolle streek tussen Leuven en Brussel, waar de natuur en het landschap je telkens weer verrassen.

‘Inspirerend Dijleland’

Thema van de wedstrijd:

‘Natuur en Landschap in het Dijleland’.

Iedereen kan deelnemen, leeftijd speelt geen rol!

Er zijn vier categorieën: Fotografie, tot en met 17 jaar Fotografie, vanaf 18 jaar Gedichten, tot en met 17 jaar Gedichten, vanaf 18 jaar Voor fotografie kan je deelnemen met maximum 5 digitale kleurenfotobestanden.

In de categorieën gedichten mag per deelnemer 1 gedicht ingestuurd worden.

De wedstrijd loopt tot 1 mei 2008.

Bekendmaking winnaars en prijsuitreiking tijdens de Dijlelanddag op 8 juni 2008!

Hoofdprijs in elke categorie is een adembenemende ballonvaart!

Lees voor alle informatie het wedstrijdreglement op www.rld.be of vraag het op via info@rld.be of 016/40 85 58.

Op www.rld.be vind je ook meer info over de andere activiteiten van Regionaal Landschap Dijleland vzw tijdens dit feestjaar.

Organisatie: Regionaal Landschap Dijleland vzw, Naamsesteenweg 573, 3001 Heverlee

© RLD vzw

VZW

Opdracht: Drukwerk feestjaar 10 jaar Dijleland

Klant: Regionaal Landschap Dijleland vzw

VZW

2

17

© MaRCEL VOS

ij te ij zijn hier ze waa anahf aaltwwijsa igsespen. lf fotosy zijn voedse brdlopelamnth, amlfaa teegreenn lant m nthese l au u aa ove et g ). G mee aaenn(.d rgm s kt rs o r e o t zelftuas ve taand roene e Groeip i an rsch sta blad Voe plaa l ijne an i e Vooral aats of l dselar ts n h nge ren d kalkrij e eld pla i ke bovder mig me of van ve erro nt. e edm z e ze perenb lal populibeerbe rasagint daenbdo. V zure b ons,svals ook oomorkruin ode omen ing e acana keu en ms . zijn ciatt,eapp r vo , ho Voo Voortp nad stanel- enor d ofdz lantin Eé rtpla elig dpla roge ake • Het g nhu nti voo atse gro lijk z is een ma izig ng r d e n . B nd e a nd t w n e manne zi eenheul iz pla ze s em n, m e plannt m oor esti e cehnnvi ijkig e • De b lijk t. ng aar n v t; ert tzijn estuivdeze erot ualweliejk en reoux we dus l • Voor vo inglfvdin e e e w e e de veor ra e dbltoplaant op m elipjklarenslac s s h l . p e leve rebid d e t m via nsv ijeinn.gZ vanend.eB evzelilefdgene. xem ige blo atb ade zeastden e pl plar em aar e n b uivi zorgaennt, en . lijve ng vmo b n: n in door agaerlso. evinde o n i de bod nsecte k binn en em n, zee r la ng

Natuur als gebuur!

e anj reekt uw Kenmerken ne or b e . d n bla e nmereknd ont ons la • Vogel nd w Ke vall leur dis in l. p e urig ie g k e t o a p ze lau h d e e . r n e operkle eraan zijn grijze bovendelen elann erb . me•t R oranej povaontlodzee arm wor•deMakkelijk - otef kherkennen n me erklg .nk ekt wit eEnig t bronsgestreepte m lang a an kop, v en ren zij onderdelen en lange staart. n nm ta dedro ds is d Dez•t kan 50gcem Ke maegvleinen neeltbje znetnen. e toon• dKear n trooet ner kan variëre De jonge die Naast deze grijze variant bestaat er ook een e• nD n anug lpanu enDe nnngd kleu beige. e r). n e beet mle ugaleg gtrjoe. eft •eafeZeiji of goud of bruine variant. r dan d e d e t ffe e e•b H e vrvleta uw l grote n rju bb s h ivgoo e vrond ls h van to urig. estanonmiskenbare • Een roep: koekoek. e e le m k d u m ke te he el led n mhet ne uge n zijn msrand de dag er (wa tjes eug vol ebeij chij rvle me - 20go vanlang. o• Wordt tote40 uwntjes b lencm n d nm ct ne vl de en orcshte g. ne : +/ • De vro n eje e t s. n e n. koelere iddag).

Ke nse an . De jna ebb doa keninaarengte m maenkne nnde opzidj e b • I e m am e bi s h met elst. e aluwgell oilavaactieefzig late na l Woonplaats e n t a r e w o r h d d o n n V • D licha d di wtje am leug •voVolre , e ats udwe• n buun agae ocht Bos-, moerasn u a Zolang zijn hun en landbouwgebieden. of- en pla ladn e(nvtreoe ba ro ch e v je tjes n e van lo en, droge e v n li uin kan s. oon grascsh ridnpdla voorkomen Bosrietzanger, . uw gnataender s waardsoorten . all (bv.

• D groe enbr ort ustu W chtigenbe waaaan Woonplaat ipn-vprlao avetnaserdnp,lea enfdkeelnk, hrouuptsw s ook in n o a g t d Kleine Karekiet, Zwartkop, Graspieper, Gele n o o r m e o o a s r u V l n h beleanwajef i seleawn trodoattfbsoch gbroeernmeenp..So stronken gro ze s ot au sataar lde m e voedsel e…) en ero voldoende ingVaria or s bosdseKwikstaart, d e o o w k t n o e w o e e t p n e is (grote b o d s o j e e z g s • D ei rr-tlvooot zetolft ee onhdtigeer o.ac.h. len onder d at , m ze . plan zgeettmeeenitliefkvenideerupsen). m pla jke eft reonrt ring ntjegattelezhoendate elot uwinrgnac errzt. iin ho . on ofri e tr aVteo de pa op huewun nlikoeonk-t tvwatnwibktek. b dooren gvelinbdeguen els stenen r p e n e u n a t , n u t Voortplanting u m e s e in Wo urst en. J e w Na en aft vrooedm netl b jeh o kovseerw opsttrdonkeevan of d n.

Zu r ier e bl o eint tenn.mO i p n g r j h g la e Broedparasiet: eieren worden in nesten e n t m h andere t p g i u e t i e o i i a n o zicvan n t t n e e e n b n h d s i a l t riv ilsta eieren a p inzek h ormnd stsac ondeter o orde zijn waardsoorten, ard na de gelegd. lan pg Nea sv aa dreoonrd, lenvogelsoorten, R. N st w wrad waeanr. tp rin int. fl m engvo de ikkeleVnE O m or pa tDe avl olg te gen lantincght ordtn gheupnaa loew je ontw E ROaarop ze Vo de plan Hieent feer volVoortp Voedsel lu ar w a t brou t elegtdaf,Dw g vooerja n v n hr euti v .

S ) n Na ter n t pasjufd n e r e g ie © In het n d elueik vacta n d e b i jo e e e d 2 e d 1 torren, vlinders, rupsen en ook n wa g ee ssen n e à d r 6 el dieer ineSpinnen, l o rs: nmotten, a r o s w d t e s e r n v e d e e d g CHE no a d n m w e : n ( a i l kleinere reptielen, zoals slangen en hagedissen. a E SS n l n e o e m v t e m V 3 l DRI o s c à k vo n e D EN s Rsuep 2 sse llijk uit aN ed • in lwanmidde . IJN V Vo ine Vo o secten KatR Trek • in © n e Kle d sel rmen o e o w V n Lange-afstandstrekker (overwintert in afrika).

JEaN n, rege y pEtIt Slakke © Ru D

M JE es) LWOR TIP minHAZE agilis) KOEKOEK NJE rda (Anguis fr R (Cuculus canorus) FE ns) RA is ca UF e O ar KJ nd och EE ple nth EB yx s (A EID ter W lop (Ca

MA (Viscu RETAK m alb um) Kenm erken • Zaad p • Hee lant.

(Ca STRU ft een llun IKH bolvor Ken diame mig a v EI er k • In de ter) die het e g•roZeaiwm ij hele •ja ad ze (etont winter ulg p 1 a • Het m r d l Eendoor agnt raagt is een aris d r . e o l z e a e n half bli k pla g miner ) alen b parasie•t:Vh ruisgnet weithtoeub jft.

V ER

RO O

DE

taf

©S

N EN

E SWIN

pH a N

© StE

18

2

Klant: Brakona

Opdracht: Determinatiewaaier

PB BC 4283 3000 LEUVEN 1 • ERKENNINGSNUMMER: P2A6124

PB BC 4283 3000 LEUVEN 1 • ERKENNINGSNUMMER: P2A6124

Natuur daar zorgen we voor

Natuur daar zorgen we voor

J A A R G A N G 6 , N U M M E R 4 , M A A RT- A P R I L 2 0 0 4 • T W E E M A A N D E L I J K S N I E U W S M A G A Z I N E VA N D E A F D E L I N G N AT U U R

J A A R G A N G 6 , N U M M E R 6 , J U L I - A U G U S T U S 2 0 0 4 • T W E E M A A N D E L I J K S N I E U W S M A G A Z I N E VA N D E A F D E L I N G N AT U U R

NIEUW NATUUR OP LINKERSCHELDEOEVER

V.U.: Jean-Pierre Heirman, Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, AMINAL, Koning Albert II-laan 20 bus 8, 1000 Brussel.

VERDER IN DIT NUMMER Schulensbroek Bourgoyen-Ossemeersen Geratel in de berm Dorenbosbeek Veldparelmoervlinder

Duivelskuil Taluds Albertkanaal Meetkerkse Moeren Zoogdieren in Vlaanderen Gazellen in Noord-Afrika

SOORT IN DE SCHIJNWERPER

PB BC 4283 3000 LEUVEN 1 • ERKENNINGSNUMMER: P2A6124

SCHADE AAN NATUURTERREINEN

CANADESE GANS Een van de meest opvallende ‘vreemde vogels’ die de laatste jaren over het Vlaamse land vliegt, is ongetwijfeld de Canadese gans (Branta canadensis). We trokken naar het Instituut voor Natuurbehoud voor een gesprek met Anny Anselin. Ze is al tien jaar verbonden aan dit instituut en coördineert de monitoring van bijzondere broedvogels. Dat zijn ongeveer zestig soorten: zeldzame broedvogels, koloniebroedvogels en verwilderde soorten. Verder volgt ze ook bepaalde aspecten van de toepassing van de Vogelrichtlijn in Vlaanderen op en is ze een van de eindredacteurs van de ‘Atlas van de Vlaamse broedvogels 2000-2002’.

NIEUW GROOTBROEK

16

HONKERS Hoe zijn die Canadese ganzen hier terecht gekomen?

Anny Anselin: “ De Canadese gans leeft ‘van nature’ op het Noord-Amerikaanse continent: in Canada en in het noorden van de Verenigde Staten. Er bestaan nogal wat ondersoorten die in grootte verschillen.

In Europa kwam deze soort al in de zeventiende eeuw in Engeland terecht, als ‘siervogel’ in parken en als jachtvogel. In de twintigste eeuw is de soort ook in Finland en Zweden uitgezet als jachtwild. De eerste waarneming bij ons dateert van het einde van de negentiende eeuw.

Het ging dan waarschijnlijk over een ontsnapte parkvogel.

Later zijn er steeds meer van die Canadese ganzen ‘in de vrije natuur’ terecht gekomen als ‘overschot’ van vogelkwekers.

Actueel zijn er belangrijke concentraties van de Canadese gans te vinden rond de steden Gent, Antwerpen en Brussel. Het eerste

in het wild broedende koppel Canadese ganzen werd in 1973 in de buurt van Kalmthout ontdekt. Ondertussen is het aantal broedparen (spectaculair) gestegen tot 1500. Dat betekent een permanente populatie van minstens 10.000 Canadese ganzen in Vlaanderen. De vogels broeden als ze twee of drie jaar oud zijn.

Ze zijn niet erg kieskeurig. Ze broeden graag in een parkachtig landschap in de buurt van een plas of brede beek, onder bomen.

In de Bourgoyen-Ossemeersen bij Gent is er een groep van 120 broedparen die in los kolonieverband broeden. Van nature is dit echter geen koloniebroedvogel.

Ze zoeken graag de nabijheid van open water op omdat ze tijdens de ruiperiode in juli (ze kunnen dan niet vliegen) een veilige toevlucht kunnen zoeken op het water. We volgen al tien jaar Canadese ganzen met halsbanden en we vonden dat ze in Vlaanderen verplaatsingen maken tot enkele tientallen kilometer ver. Ze vliegen in V- of

1600 1400

September-Oktober 2004

1000 800 600 400 200

Natuur daar zorgen we voor

V.U.: Jean-Pierre Heirman, Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, AMINAL, Koning Albert II-laan 20 bus 8, 1000 Brussel.

©

Ezels in de Houtsaegerduinen.

GROTE GRAZERS Eric Cosyns is doctor in de biologie. Deze plantkundige kon samen met collega’s van de Universiteit Gent (Indra Lamoot, Onderzoeksgroep Terrestrische Ecologie) en de KU Leuven (Martine Couvreur, Laboratorium voor Bos, Natuur en landschap) een hele reeks aspecten van beheer met grote grazers in de duinen onderzoeken.

Dat gebeurde in opdracht van de afdeling Natuur van 1998 tot en met 2003.

Een babbel en een fikse wandeling in de duinen leerde ons heel wat bij over dit boeiende natuuronderzoek.

VERDER IN DIT NUMMER • • • • •

De Mangelbeekvallei Grote grazers in de duinen Vleermuizen in en om Bos ’t Ename Grote Vijver hersteld Natuurbeheer op militaire domeinen

12

Natuur daar zorgen we voor

in de duinen

Wat hebben jullie onderzocht ?

We keken naar het effect van hoefdieren als zaadverbreiders in de Vlaamse natuurreservaten ‘De Westhoek’ en de ‘Houtsaegerduinen’ (De Panne).

En we onderzochten het terreingebruik, de dieetsamenstelling en de voedselvoorkeur van ezels in dit laatste duingebied. De begrazing met 6 ezels startte in de Houtsaegerduinen in april 1997.

Nu lopen er hier 23 ezels.

Er is om verschillende redenen voor ezels gekozen. Een daarvan is historisch. Om een voorbeeld te geven: we hebben ontdekt dat er in 1828 in de duinen tussen Nieuwpoort en de Panne niet minder dan 240 koeien, 112 ezels, 51 paarden en 450 schapen graasden ! Ezels zijn geharde dieren die

gemakkelijk in een droog duingebied met nogal wat reliëf en voedsel van relatief lage kwaliteit aan de kost komen. Het zijn aaibare, handelbare dieren (dat is belangrijk als er ook wandelaars in het gebied komen). En tenslotte is er nog niet zo veel bekend over ezels als grote grazers in natuurterreinen, wat altijd interessant is voor een wetenschapper.

Wat is de bedoeling van de inzet van hoefdieren, met name ezels, in duingebieden ?

De beheerder wil met de begrazing struweel (dicht struikgewas), verruiging en vergrassing (overheersing door enkele grassoorten zoals duinriet of glanshaver) terugdringen ten voordele van soortenrijke duingraslanden en Mei - Juni 2004

Wat hebben jullie ontdekt ?

Bij het terreingebruik grazen de dieren in duingedeelten met duinriet of waar struweel of bos werd gekapt. Duingrasland en mosduin worden matig begraasd.

In de struwelen komen ze amper.

Dat geldt voor ezels, paarden en runderen. Ezels doen meer ‘snoeiwerk’ dan paarden en eten ook braam, meidoorn, liguster, roos, es en esdoorn. Ezels zullen het struweel zelf niet terugdringen, maar ze dringen wel door in afstervend struikgewas. Belangrijk is dat zowel ezels als paarden heel wat zaden helpen verspreiden; niet alleen van meer algemene maar ook van zeldzamere plantensoorten. Begrazing zal niet alleen de structuur van een ‘eentonig’ dicht grasland veranderen, maar er zullen zich onder andere via de mest ook veel sneller andere plantensoorten vestigen. We vonden kiemkrachtige zaden van ruim 50 plantensoorten in paardenmest.

En in de vacht van galloway-runderen, ezels en paarden vonden we kiemkrachtige zaden van wel 75 plantensoorten. Bij ezels gaat het al snel over 100.000 plantenzaden per dier per jaar die zo verbreid worden. Bij de paarden in de Westhoek ligt dat getal nog een heel stuk hoger.

Ezels hebben een efficiëntere vertering dan paarden en halen meer voedingsstoffen en energie uit hun voedsel. Dat betekent ook dat ezels in vergelijking met paarden onder omstandigheden van bijvoorbeeld voedselschaarste over het algemeen een betere conditie hebben. In de duinen blijken de ezels zonder veel gewichtsverlies de winter door te komen, wat niet kan gezegd worden van Mei - Juni 2004

Opdracht: Nieuwsbrief ‘Natuur daar zorgen we voor’ 2

19

Klant: Vlaamse Gemeenschap Afdeling Natuur

de konikpaarden en de shetlandpony’s.

Wat zijn de belangrijkste conclusies ?

Het lijkt erop dat ezels in droge natuurgebieden erg geschikt zijn om structuurdiversiteit te behouden. We moeten wel beseffen dat de macro-structuur van het landschap eerst door gerichte beheer-

1999

VOOR MEER INFORMATIE

Anny Anselin, Instituut voor Natuurbehoud, Kliniekstraat 25, 1070 Brussel, tel. 02 558 18 26, anny.anselin@instnat.be In 2002 publiceerde het Instituut voor Natuurbehoud het rapport 2002.8 ‘Beheer van verwilderde watervogels in Vlaanderen. Onderzoeksresultaten en buitenlandse bevindingen.’ door Olivier Beck, Anny Anselin en Eckhart Kuijken.

U kunt dit rapport raadplegen en downloaden via www.instnat.be > Publicaties & producten > Rapporten > 2002.

Het rapport is voorlopig niet meer in gedrukte vorm beschikbaar, maar wordt binnenkort wel herdrukt.

17

NATUURONDERZOEK mosduinen. Ook het behoud van open zandplekken als leefgebied voor insecten (bijvoorbeeld zandloopkevers) is een doelstelling.

1997

Ik denk dat het nu meer dan de hoogste tijd is om in te grijpen.

De schade aan kwetsbare natuurterreinen wordt steeds groter. De populatie stijgt exponentieel. We kunnen die populatie nu nog indijken. Hoe langer we wachten, hoe moeilijker (en duurder) maatregelen zullen zijn.

Het is trouwens een illusie te denken dat we ze ‘allemaal’ kunnen weg krijgen. De soort is hier stevig ingeburgerd en er zullen altijd wel Canadese ganzen in Vlaanderen overblijven.”

maatregelen vorm moet krijgen.

Een voorbeeld: aangeplante abelen moeten eerst gekapt worden en ook de wortelopslag moet verder verwijderd worden. In zo’n terreingedeelte zullen de grote grazers de ruderale vegetatie gaan begrazen en ontstaat er na een relatief korte periode een structuurrijk grasland waarin geleidelijk ook meer kenmerkende

©

Natuur daar zorgen we voor

13

2000-02

1995

1993

1991

0 1989

Hoe kan er opgetreden worden?

Anny Anselin: “Actueel zijn er in Vlaanderen twee perioden waarbij de jacht op Canadese gans geopend is. Die jacht is gebonden aan bepaalde voorwaarden: bijvoorbeeld als dit de enige manier is om belangrijke schade aan gewassen te voorkomen. De ervaring in het buitenland leert dat jacht echter geen oplossing is om de aantallen te beperken.

Door de jacht worden de dieren ook schuwer en ze gaan nog meer ‘rustige’ gebieden opzoeken. Ze komen dan nog vaker terecht in natuurreservaten: dat is dus het omgekeerde van wat we in feite willen bereiken.

Een andere aanpak is om de eieren te schudden. De oudervogels blijven dan de eieren bebroeden, maar er komen geen jongen. Dat kan helpen in natuurgebieden, maar is ook wel min of meer dweilen met de kraan open. Een Canadese gans wordt gemakkelijk meer dan 10 jaar oud en elk jaar is er een legsel van 4 tot 8 eieren.

De enige echte oplossing is dat grote groepen tijdens de rui worden weggevangen.

KAART

September-Oktober 2004

Natuur daar zorgen we voor

GRAFIEK 1800

1200

Veroorzaken ze ook schade?

Anny Anselin: “Ik denk dat ze momenteel (nog) niet zoveel schade aanrichten aan landbouwgewassen. In de zomer eten ze gras en waterplanten; in de vroege winter zoeken ze voedsel op de stoppel van maïsakkers en bietenvelden, nadien ook op graslanden of soms op ingezaaide akkers. Maar in de ruiperiode zoeken ze graag rustige plekken op en dan komen ze heel vaak in natuurreservaten terecht. Als die grote groepen van niet zelden honderden vogels in een klein en kwetsbaar natuurgebied terecht komen, dan wordt er wel degelijk veel schade veroorzaakt: wateren oeverplanten worden op grote schaal weggevreten, oevers worden vertrapt, het water wordt overbemest met uitwerpselen en veren (van de ruiende ganzen).

Als er pogingen worden gedaan (onder andere met Europese financiële steun) om de natuurwaarde van kleinere, kwetsbare terreinen te herstellen, dan kan een kort verblijf van een grote groep Canadese ganzen dit

JAARGANG 6, NUMMER 5, MEI - JUNI 2004 • TWEEMAANDELIJKS NIEUWSMAGAZINE VAN DE AFDELING NATUUR

op zeer korte termijn om zeep helpen. Dat betekent dus dat ook niet zelden dure natuurinrichtings- en herstelmaatregelen teniet worden gedaan.”

1987

Natuur daar zorgen we voor

lijnformatie en zijn bij die vluchten nogal luidruchtig; de Engelse naam ‘honker’ is een klanknabootsing van de roep.”

1985

• • • • •

VERDER IN DIT NUMMER • • • • •

1983

V.U.: Jean-Pierre Heirman, Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, AMINAL, Koning Albert II-laan 20 bus 8, 1000 Brussel.

NIEUW POLDERGRASLANDEN

I

G

I

N

G

Brussel, donderdag 13 maart 2003

T

N

O

D

BElEIDsDIalOOG aGRaRIsCH NaTUURBEHEER

U

I

Een initiatief van de Koning Boudewijnstichting, Boerenbond en Natuurpunt

EEN DIalOOG OvER aGRaRIsCH NaTUURBEHEER

BE lEID sDI alOOG aGRa RIsCH NaTUURBEHEER Waar

Op 17 en 30 januari 2003 organiseerden de Koning Boudewijnstichting, Boerenbond en Natuurpunt twee lokale dialoogdagen over agrarisch natuurbeheer. landbouwers en natuurbeheerders kregen de kans om ervaringen uit te wisselen en verwachtingen naar voor te brengen over de rol van landbouwers bij het beheer van natuur en landschap.

Donderdag 13 maart 2003

Aanvang

17 uur

Verwelkoming Presentatie

Een reeks getuigenissen zijn opgenomen in een brochure ‘Boeren met Natuur’.

Koning Boudewijnstichting, Brederodestraat 21, 1000 Brussel

Wanneer

Door Gerrit Rauws, Directeur bij de Koning Boudewijnstichting vaststellingen uit de dialoogdagen agrarisch natuurbeheer, door prof. Dr. Dirk Reheul, Hoofdpromotor steunpunt Duurzame landbouw

Op een afsluitende beleidsdialoog, op donderdag 13 maart, willen de Koning

Panelgesprek

Boudewijnstichting, Boerenbond en Natuurpunt een reeks vaststellingen uit deze

Onder leiding van Willem De Bock, journalist, met

dialoogdagen bespreken. Dat gebeurt, in gezelschap van een beperkte groep geno-

mevrouw vera Dua, vlaams minister van leefmilieu en landbouw

digden, met mevrouw vera Dua, vlaams minister van leefmilieu en landbouw,

de heer Noël Devisch, voorzitter Boerenbond

de heer Noël Devisch, voorzitter van de Boerenbond en de heer Walter Roggeman,

de heer Walter Roggeman, voorzitter Natuurpunt

voorzitter van Natuurpunt.

Dialoog met de genodigden.

Afsluiting

Omstreeks 18.30 uur.

We nodigen u graag uit voor een nabespreking bij een hapje en een drankje.

G

Brussel, donderdag 13 maart 2003

I

• We vragen u uitdrukkelijk om de inschrijvingskaart in bijlage terug te sturen vóór 4 maart 2003 naar de Koning Boudewijnstichting.

N

Ontwerp: Roel Thoné

I N s C H R IJ v I N G

Koning Boudewijnstichting, Brederodestraat, 21

I D O N U

• Beleidsdialoog agrarisch Natuurbeheer Donderdag 13 maart 2003 Koning Boudewijnstichting, Brederodestraat 21, 1000 Brussel

BElEIDsDIalOOG aGRaRIsCH NaTUURBEHEER

T

• Voor bijkomende inlichtingen over deze beleidsdialoog kan u terecht bij Johan alleman, Projectleider bij de Koning Boudewijnstichting, tel 02 549 02 24.

I

V.U.: L. Tayart de Borms, Brederodestraat 21, 1000 Brussel

G

• Inschrijven kan ook via fax op nummer 02 500 54 28 of via e-mail naar: massart.g@kbs-frb.be

Een initiatief van de Koning Boudewijnstichting, Boerenbond en Natuurpunt

Met de steun van de Nationale Loterij

Opdracht: Infofolder ‘Boeren met Natuur’

Klant: Koning Boudewijn Stichting 2

20

Techniek: fotografie / Photoshop

Masterplan

Masterplan

NatioNaal Park Hoge kemPeN

HOGE KEMPEN-GROENE KANS

HOGE KEMPEN-GROENE K

Masterplan

Aanpak Masterplan Nationaal Park Hoge Kempen

Europa En hEt VlaamsE natuurbElEid

In de Vogelrichtlijngebieden zijn een aantal specifieke maatregelen van kracht: • MER-plicht bij de aanleg van transportleidingen, ruilverkaveling en landinrichting, wijziging waterhuishouding; • Specifieke jachtvoorschriften (geen vergunningen voor nachtelijke eendenjacht, geen jacht op Smient en Wintertaling); • Ministeriële omzendbrief naar Polders en Wateringen voor een ecologisch meer verantwoord waterbeheer; • Specifieke maatregelen in het kader van het Mestdecreet; • Geen toelating voor permanente omlopen voor motorvoertuigen; • Toepassing van de natuurvergunningsplicht, in uitvoering van het Natuurdecreet.

Deze richtlijn heeft als doel om samen met

Vogelrichtlijn 79/409/EEG van 2 april 1979 tot behoud van de vogelstand In dit besluit werden 23 speciale beschermingszones afgebakend, met een totale oppervlakte van bijna 98.000 ha. 7 zijn integraal beschermd, 16 ten dele (het gaat dan over een aantal zoneringen op de gewestplannen en specifieke habitats, leefomgevingen, voor - in dit geval - vogelsoorten).

In Limburg zijn drie speciale beschermingszones integraal beschermd: • Mechelse Heide en Vallei van de Ziepbeek.

De totale oppervlakte, 2344 ha, is groter dan de bestaande Vlaamse natuurreservaten.

Soorten die opgenomen zijn in ‘Bijlage I’ van de Vogelrichtlijn (en die aanleiding moeten geven tot alle nodige maatregelen om de leefgebieden van deze soorten in stand te houden en te herstellen) en die als broedvogel in deze speciale beschermingszone voorkomen zijn nachtzwaluw, wespendief, blauwborst, boomleeuwerik en zwarte specht.

• De Maten (591 ha) • Bokrijk en omgeving (781 ha)

© Wildlife pictures / H. VerBieseN

Aanpak Masterplan Nationaal Park Hoge Kempen

Inhoud

• Houthalen-Helchteren, MeeuwenGruitrode en Peer • Hamonterheide, Hageven, Buitenheide, Stamprooierbroek, Mariahof • Demervallei

De Europese Unie beïnvloedt het Vlaamse natuurbeleid met richtlijnen, verordeningen en financiële instrumenten. Een richtlijn moet door elke lidstaat van de Europese Unie omge­ zet worden in eigen wetgeving. Een verordening biedt de mogelijkheid om gebruik te maken van Europese financiële ondersteuning voor maatregelen. Bij de financiële instru­ menten zitten specifieke fondsen en programma’ s (Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling, LIFE, Interreg, …) van de Europese Unie om welbepaalde natuurprojecten te ondersteunen.

In dit masterplan komen volgende elementen aan bod: Afbakening, inrichting en beheer • een perimeter voor het Nationaal Park Hoge Kempen, • een voorstel van inpassing in het Vlaams Ecologisch Netwerk, • de koppeling met ruimtelijke uitvoeringsplannen, • de mogelijkheden voor natuurinrichting, • de mogelijkheden voor ecologische ontsnippering, • een reeks uitstapscenario’ s voor de enclaves, • de krachtlijnen voor de natuurrichtplannen, • de natuurdoelen, • de krachtlijnen voor recreatief medegebruik.

Roodborst­ tapuit

© RLKM / e. chRistis

Deze Vogelrichtlijn resulteerde voor Vlaanderen in een aanpassing van de jachtwetgeving in de periode 1981-1988 en in een Besluit van de Vlaamse Regering van 17 oktober 1988.

NatioNaal Park Hoge kemPeN

© Wildlife pictures / d. arNHem

Europese habitatrichtlijn (92/43/EEG) van 21 mei 1992 de Vogelrichtlijn een Europees netwerk te creëren met speciale beschermingszones voor planten en dieren: NATURA 2000.

De richtlijn hanteert 2 bijlagen.

Bijlage I geeft 253 habitattypen, daarvan komen er 44 voor in Vlaanderen. Binnen de perimeter van het Nationaal Park Hoge Kempen zijn oligotrofe (voedselarme) wateren, Noordatlantische vochtige heide met gewone dophei, droge heide, heischrale graslanden, overgangs- en trilveen, slenken in veengronden en oude zuurminnende bossen met zomereik op zandgronden de aanwezige habitattypes uit bijlage I van de Habitatrichtlijn.

Bijlage II is een soortenbijlage, met de soor-

Daarnaast zijn delen beschermd binnen de perimeter van volgende Limburgse Vogelrichtlijngebieden: • Noord-Limburg • Militair domein Leopoldsburg en Vallei van de Zwarte beek • Vijvercomplex Midden-Limburg

ten die op Europees niveau bescherming nodig hebben; in Vlaanderen komen daarvan 21 soorten voor.

Beekprik, bittervoorn en gevlekte witsnuitlibel zijn soorten uit deze bijlage II die (kunnen) voorkomen binnen de perimeter van het Nationaal Park Hoge Kempen.

Dit proces verliep in een zeer positieve en constructieve sfeer. Simultaan is overleg gepleegd met een waaier van betrokkenen, die als klankbord fungeerden om de voorstellen in dit masterplan te toetsen aan de haalbaarheid.

De Vlaamse regering keurde een voorstel goed met een totale oppervlakte aan speciale beschermingszones in uitvoering van de Habitatrichtlijn van 102.000 hectare.

Dit voorstel moet nog worden bekrachtigd door de Europese Commissie.

Het is dus erg belangrijk te beklemtonen dat dit masterplan ook gedragen wordt door de betrokken lokale besturen en dat er een stevig draagvlak is om de voorstellen uit dit masterplan verder te realiseren.

De meerwaarde van het masterplan is ook dat in de schoot van het Regionaal Landschap Kempen en Maasland een

Boomleeuwerik

10

17

Masterplan

Afbakening, inrichting en beheer

NatioNaal Park Hoge kemPeN

Afbakening, inrichting en beheer

perimeter Afbakening, inrichting en beheer

natuur als hoofdfunctie In het Nationaal Park Hoge Kempen is natuur de hoofdfunctie. Bij de afbakening (het uittekenen van de perimeter) is vanzelfsprekend sterk rekening gehouden met de actuele en potentiële ecologische waarde van de terreinen. Ook de actuele eigendomstoestand (grotendeels publieke eigendommen) speelde een belangrijke rol, zonder evenwel een logische begrenzing uit het oog te verliezen.

De totale oppervlakte binnen de perimeter bedraagt 5746 ha.

© RLKM / M. de costeR

Van deze oppervlakte ligt: • 3022 ha (53 %) op het grondgebied van Maasmechelen • 1349 ha (23 %) op het grondgebied van Lanaken • 435 ha (8 %) op het grondgebied van Dilsen-Stokkem • 367 ha (6 %) op het grondgebied van As • 313 ha (5 %) op het grondgebied van Genk • 260 ha (5 %) op het grondgebied van Zutendaal

De voorgestelde perimeter voor het Nationaal Park Hoge Kempen is het resultaat van een evenwichtsoefening tussen ambitie en realiteitszin.

Het masterplan gaat over de zone binnen de perimeter (het eigenlijke nationaal park) en geeft aan welke ontwikkelingsmogelijkheden (met name inzake natuurgericht toerisme) er mogelijk of wenselijk zijn in de invloedssfeer buiten de perimeter van het Nationaal Park Hoge Kempen.

In dit hoofdstuk worden de linken gelegd met het Vlaams ecologisch netwerk en met het ruimtelijk beleid. De impact van de wegeninfrastructuur die het Nationaal Park doorsnijdt, wordt via ontsnipperende maatregelen (onder andere aanleg van ecoducten) gemilderd. Voor de enclaves worden uitstapscenario’ s voorgesteld. Bij inrichting en beheer komen zowel de ecologische als de recreatieve krachtlijnen aan bod.

18

Taakverdeling en financiering • aankoop en beheer van natuur en bos, • mogelijkheden voor publiek private samenwerking, • begroting, timing en financiering, • de rol van de verschillende partners binnen het proces (taakverdeling).

16

11

Belangrijkeoverwegingenbijdeaflijningvandeze perimeter zijn: • De overwegend groene bestemmingen op de gewestplannen Limburgs Maasland en Hasselt-Genk. De oppervlakte ‘groene bestemmingen’ op de gewestplannen bedraagt 5472 ha of 95 %.

• De grote oppervlakte publieke eigendommen: circa 4800 ha (83 %) van de totale oppervlakte is publieke eigendom. Dit betekent: eigendom van de betrokken gemeenten, de Vlaamse overheid, de provincie of de Gewestelijke Ontwikkelingsmaatschappij (GOM) Limburg.

• De grote oppervlakte van natuurterreinen en bossen die beheerd worden door de Vlaamse overheid, in casu de afdeling Bos en Groen en de afdeling Natuur.

Ontsnippering nemen. In het bijzonder voortbouwend op de (gedetailleerde en goed onderbouwde) voorstellen die zijn uitgewerkt door AMINAL, afdeling Algemeen Natuur- en Milieu beleid, cel natuurtechnische milieubouw en de Admini stratie Wegen en Verkeer Limburg willen we volgende ontsnipperingsvoorstellen mee naar voor schuiven:

• 3100 ha wordt actueel beheerd door de afdeling Bos en Groen: • 1430 ha is domeinbos, eigendom van de Vlaamse overheid; • 1670 ha is eigendom van de betrokken gemeentebesturen As, Dilsen-Stokkem, Maasmechelen, Genk, Lanaken en Zutendaal.

• 922 hectare wordt beheerd door de afdeling Natuur: • 7 ha is eigendom van de provincie • 24 ha van de Vlaamse overheid • Het grootste deel van de overige oppervlakte is eigendom van de gemeenten Maasmechelen en Lanaken.

Samen maakt dit nu 4022 ha of 70 % van het toekomstige nationaal park.

• De aanwezige speciale beschermingszones die aangeduid zijn in uitvoering van de Europese Vogel- en Habitatrichtlijn.

De oppervlakte van het integraal beschermde Vogelrichtlijngebied ‘Mechelse Heide en Vallei van de Ziepbeek’ bedraagt 2344 ha.

De oppervlakte van het aangemelde Habitat richtlijn gebied ‘Mechelse Heide en Vallei van de Ziepbeek’ bedraagt 2381 ha.

gemeentewegen • Versmalling tot fietspad en afsluiting voor autoverkeer van de Weg naar Heiwijk (zogenaamde toeristische weg) tussen de Steenweg naar As (N 763) en de Weg naar Zutendaal (in relatie met inrichting nieuwe laad- en loskaai Sibelco).

• Onderzoek naar afsluiting voor door gaand verkeer en de mogelijke afbraak, met behoud van een fietspad, van de weg tussen Rekem en Zutendaal, na definitieve sluiting van het Asielcentrum Rode Kruis en het Kinderdorp Molenberg.

• Onderzoek naar maatregelen om ver keers slachtoffers bij fauna te verminderen en verkeer op deze verbinding te ontraden op de weg van Opgrimbie naar Heiwijk.

e 314: ecoducten en ecotunnels

© RLKM / M. De CosteR

2

masterplan is verder dat niet alleen de mogelijkheden voor natuurbeheer en natuurontwikkeling aan bod komen, maar evenzeer en evenwichtig de kansen voor recreatief medegebruik en natuurgericht toerisme.

Voortbouwend op dit overleg, wordt in dit masterplan een lans gebroken om dit overleg, als sturing en begeleiding bij de verdere realisatie van het concept, in de toekomst te continueren om de lokale en provinciale betrokkenheid bij de realisatie van het Nationaal Park Hoge Kempen te garanderen en te versterken.

samenspraak tot stand gekomen is, waarbij de afdeling Natuur en de afdeling Bos en Groen op dezelfde golflengte kwamen bij het uitstippelen van de krachtlijnen voor inrichting en beheer van het hele gebied.

Erg belangrijk is ook dat er bruggen zijn gebouwd tussen de diverse overheden (gemeenten, provincie en Vlaamse overheid) en dat er een overleg tussen de sectoren natuurbehoud en toerisme tot stand kwam.

In het Vlaamse Milieubeleidsplan 1997 2001 of MINA-plan 2 wordt in het hoofdstuk 2 ‘Doelgroepen’ trouwens een pleidooi gehouden om het overleg met de doelgroep ‘Recreatie en toerisme’ te verbeteren.

Een andere belangrijke meerwaarde in dit

Natuurgerichttoerisme,voorlichtingeneducatie • bevordering van het natuurgericht toerisme, rekening houdend met de ecologische draagkracht van de regio, • formuleren en ontwikkelen van creatieve en vernieuwende initiatieven voor voorlichting, educatie en draagvlakverbreding, • een permanente communicatie voor een breed publiek in de regio.

E314

Versnippering betekent onder andere dat de verplaatsing van wilde dieren verhinderd of belemmerd wordt door barrières. Dat kunnen infrastructuurwerken zijn (autowegen, spoorwegen, kanalen, lintbebouwing, …), maar het kunnen ook andere hinderpalen zijn bij de migratie van kleinere dieren, met name voor invertebraten. Een voorbeeld zijn dichte, gesloten bosmassieven tussen open heidegebieden, als onoverkomelijke barrière voor vlinders. Een belangrijk uitgangspunt voor dit masterplan is dat er geen nieuwe versnipperende infrastructuur meer mag bijkomen.

Dat betekent bijvoorbeeld geen verbreding en/of elektrificering van de oude spoorweg naar Eisden, het zogenaamde Kolenspoor.

Eventuele nieuwe infrastructuur (bijvoorbeeld voor de verbetering van verbindingen voor het openbaar vervoer naar het Maasland) wordt bij voorkeur gebundeld met de bestaande N 75. Gebruik van de bestaande - enkele - spoorlijn tot Eisden-Station met een (eventuele) verlenging tot Eisden-mijnterrein is wel mogelijk. Het is niet alleen nodig om nieuwe versnippering te vermijden, maar ook om actief ontsnipperingsmaatregelen te

• De oppervlakte die actueel de facto geen bos of natuurterrein is, bedraagt slechts 680 ha (minder dan 12 % van de oppervlakte binnen de perimeter).

Voor alle duidelijkheid Ook buiten de perimeter van het nationaal park liggen (zeer) belangrijke natuurgebieden. De aanduiding van deze perimeter betekent dus helemaal niet dat alleen ‘binnen’ de perimeter sprake zou zijn van bijzondere en/of waardevolle natuurterreinen.

19

Opdracht: Masterplan Nationaal park Hoge Kempen

• Bouw van een ecoduct ter hoogte van kilometer 8,4.

• Bouw van een ecoduct ter hoogte van kilometer 9,5.

• Ombouwen van brug 23 (As - Wiemesmeer) tot ecoduct, met fietspad • Aanpassen van brug 24 tot ecoduct, met fietspad • Aanpassen van brug 25 tot ecotunnel, met aanpassing doorgang van bestaand fietspad • Persen van kleine ecotunnels en herinrichting van bestaande tunnels onder de E 314

Klant: Regionaal Landschap Hoge Kempen en Maasland vzw 21

west verbindingen (behalve de weg van Rekem naar Zutendaal) blijven behouden. Bij maatregelen wordt gezorgd voor een zorgvuldige communicatie naar omwonenden.

Beheer van natuur, bos en bermen • Creatie van een bosstructuur met open corridors en open plekken.

• Uitvoeren voorstellen bermbeheer E 314 om migratie van invertebraten mogelijk te maken.

• Creatie van doorwaadbare plaatsen in grote plassen bij herstructurering zandgroeven.

gewestwegen • Omvormen van het traject van de N 730 (As - Wiemesmeer) door het Nationaal Park Hoge Kempen tot fietspad, met voetgangers- en ruitersverbinding, en als bijkomende randvoorwaarden: weghalen zwaar verkeer op N 744; een gepaste ontsluiting van Genk-Oost en Genk-Zuid en bijkomende toegangsweg naar het militair domein in Zutendaal.

• Onderzoek naar maatregelen om verkeersslachtoffers bij fauna te verminderen op het traject van de N 75 (Genk - Dilsen) dat het Nationaal Park Hoge Kempen doorsnijdt.

• Onderzoek naar maatregelen om verkeersslachtoffers bij fauna te verminderen op het traject van de N 763 (As - Maasmechelen) dat het Nationaal Park Hoge Kempen doorsnijdt.

26

2

Voor alle duidelijkheid : de oost -

© .....................

Masterplan

Nationaal Park Hoge Kempen

nationaal park Hoge keMpen

Regionaal Landschap Kempen en Maasland vzw Winterslagstraat 87, 3600 Genk Tel.: 089 32 28 10 Fax: 089 32 28 19 E-mail: info@rlkm.be Website: www.rlkm.be

Ecoduct

27

Werkvorm bij Gelovige Identiteit

12

Werkvorm bij Man-Vrouw verhouding

Werkvorm bij Thuis in BelgiĂŤ

Werkvorm bij Toekomstverwachtingen

16

18

20

Opdracht: handleiding bij DVD

Klant: Motief vzw 2

22

Techniek: potlood - Photoshop

B LE ER LI N G EN

O EK J E

H A N D LE ID IN

MARIA ELENA & NACHO

ER K R A C G V O O R LE

H TE N

WONEN & LEVEN

IN

IN

y y y y y y y y y y y y y y y y y y y y yyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyy yyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyy y y y y y y y y

Dabba

ha n dl ei di

le er k r ac ng voor

wonen & LeVen

Proef India!

in

leerlingenboekje

Opdracht: Lespakketten 2

Klant: Studio Globo 23

ht en

India

d e b a t a v o n d

o v e r

n a t u u r

&

m i l i e u

NMEningen donderdag 10 mei 2007 Provinciehuis, antwerpen

Opdracht: Folders infosessies

Klant: UNIZO / Provinciaal Instituut voor Milieu Educatie 2

24

1

Hoe VIND Ik gescHIkte meDewerkers?

N

u de economie vertraagt zou je verwachten dat het probleem om geen mensen te vinden van de baan is.

Niets is minder waar, vertellen ons tal van KMO-bedrijfsleiders.

Het aanbod van werkzoekenden vergroot, maar daarbinnen blijft het in tal van regio’s en voor heel wat profielen bijzonder moeilijk de geschikte medewerkers te vinden. Meer en meer ondernemers zijn er dan ook van overtuigd dat zij hun rekruteringsbeleid verder moeten professionaliseren, ook als het wat makkelijker gaat op de arbeidsmarkt. Een goede aanpak van deze eerste fase in de relatie met een nieuwe medewerker is bovendien een goede start voor de verdere professionalisering van het gehele personeelsbeleid. Vinden van geschikte medewerkers vraagt ook om een goede kennis van de deskundige partners die de ondernemer ter beschikking staan: VDAB en lokale werkwinkels, selectiebureau’s, interimkantoren, internet… De ontdekking van de precieze ondersteuning die van deze instellingen en deskundigen mag verwacht worden, is voor tal van deelnemers de extra meerwaarde van deze informatiesessie.

5 1

Praktisch De algemene afspraken op p. …. gelden ook voor deze avond.

Naast de panelleden zorgt UNIZo-VormINg ook voor de moderator. U zorgt als plaatselijke organisator voor een geschikte locatie en een goede opstelling voor het panel.

Indien een geluidsinstallatie is aangewezen (meer dan 40 deelnemers) dient u in dit geval voor minimaal 2 microfoons te zorgen. UNIZo-VormINg helpt u graag bij het zoeken en het briefen van een lokale ondernemer voor de getuigenis.

sPrekeN met klaNteN

N

u de economie vertraagt zou je verwachten dat het probleem om geen mensen te vinden van de baan is.

Niets is minder waar, vertellen ons tal van KMO-bedrijfsleiders.

Het aanbod van werkzoekenden vergroot, maar daarbinnen blijft het in tal van regio’s en voor heel wat profielen bijzonder moeilijk de geschikte medewerkers te vinden. Meer en meer ondernemers zijn er dan ook van overtuigd dat zij hun rekruteringsbeleid verder moeten professionaliseren, ook als het wat makkelijker gaat op de arbeidsmarkt. Een goede aanpak van deze eerste fase in de relatie met een nieuwe medewerker is bovendien een goede start voor de verdere professionalisering van het gehele personeelsbeleid. Vinden van geschikte medewerkers vraagt ook om een goede kennis van de deskundige partners die de ondernemer ter beschikking staan: VDAB en lokale werkwinkels, selectiebureau’s, interimkantoren, internet… De ontdekking van de precieze ondersteuning die van deze instellingen en deskundigen mag verwacht worden, is voor tal van deelnemers de extra meerwaarde van deze informatiesessie.

3

Programma Deze sessie wordt opgebouwd rond een panel van deskundigen. De avond start met een getuigenis van een zelfstandige ondernemer. De levensechtheid en de herkenbaarheid van de ervaringen vormen een goed aanknopingspunt voor de andere sprekers. De overige panelleden zijn deskundigen uit de VDAB, een expert van een selectiekantoor en een verantwoordelijke van een interimkantoor. Na hun korte inleidingen is er ruimte voor vragen en discussie.

Praktisch De algemene afspraken op p. …. gelden ook voor deze avond.

Naast de panelleden zorgt UNIZo-VormINg ook voor de moderator. U zorgt als plaatselijke organisator voor een geschikte locatie en een goede opstelling voor het panel.

Indien een geluidsinstallatie is aangewezen (meer dan 40 deelnemers) dient u in dit geval voor minimaal 2 microfoons te zorgen. UNIZo-VormINg helpt u graag bij het zoeken en het briefen van een lokale ondernemer voor de getuigenis.

fIscale coNtrole

N

u de economie vertraagt zou je verwachten dat het probleem om geen mensen te vinden van de baan is.

Niets is minder waar, vertellen ons tal van KMO-bedrijfsleiders.

Het aanbod van werkzoekenden vergroot, maar daarbinnen blijft het in tal van regio’s en voor heel wat profielen bijzonder moeilijk de geschikte medewerkers te vinden. Meer en meer ondernemers zijn er dan ook van overtuigd dat zij hun rekruteringsbeleid verder moeten professionaliseren, ook als het wat makkelijker gaat op de arbeidsmarkt. Een goede aanpak van deze eerste fase in de relatie met een nieuwe medewerker is bovendien een goede start voor de verdere professionalisering van het gehele personeelsbeleid. Vinden van geschikte medewerkers vraagt ook om een goede kennis van de deskundige partners die de ondernemer ter beschikking staan: VDAB en lokale werkwinkels, selectiebureau’s, interimkantoren, internet… De ontdekking van de precieze ondersteuning die van deze instellingen en deskundigen mag verwacht worden, is voor tal van deelnemers de extra meerwaarde van deze informatiesessie.

Opdracht: Brochure UNIZO-INFORMATIEF 2

Programma Deze sessie wordt opgebouwd rond een panel van deskundigen. De avond start met een getuigenis van een zelfstandige ondernemer. De levensechtheid en de herkenbaarheid van de ervaringen vormen een goed aanknopingspunt voor de andere sprekers. De overige panelleden zijn deskundigen uit de VDAB, een expert van een selectiekantoor en een verantwoordelijke van een interimkantoor. Na hun korte inleidingen is er ruimte voor vragen en discussie.

25

Klant: UNIZO

Programma Deze sessie wordt opgebouwd rond een panel van deskundigen. De avond start met een getuigenis van een zelfstandige ondernemer. De levensechtheid en de herkenbaarheid van de ervaringen vormen een goed aanknopingspunt voor de andere sprekers. De overige panelleden zijn deskundigen uit de VDAB, een expert van een selectiekantoor en een verantwoordelijke van een interimkantoor. Na hun korte inleidingen is er ruimte voor vragen en discussie.

Praktisch De algemene afspraken op p. …. gelden ook voor deze avond.

Naast de panelleden zorgt UNIZo-VormINg ook voor de moderator. U zorgt als plaatselijke organisator voor een geschikte locatie en een goede opstelling voor het panel.

Indien een geluidsinstallatie is aangewezen (meer dan 40 deelnemers) dient u in dit geval voor minimaal 2 microfoons te zorgen. UNIZo-VormINg helpt u graag bij het zoeken en het briefen van een lokale ondernemer voor de getuigenis.

F e e s t w e e k

inFormatie i n s p rPraktische aakavon den van knokke)

10 jaar wereldwinkel wilrijk

Windmolens

in de noordzee

20 tot 22 uur

• Zaterdag 17 mei 2003 feest op de Kinderboerderij, Lievevrouwkesbosweg 20 in Wilrijk, heel de dag feest met allerlei activiteiten van 10u. tot 18u., onze workshops kan je bezoeken van 11u. tot 15u. en zijn gratis.

10 – 18 mei 2003

• Zondag 18 mei 2003 om 11u.

Aperitiefconcert in Kasteel Steytelinck, Sint Bavostraat 20 in Wilrijk.

Prijs : € 5,00 ( 1 aperitief inbegrepen ) Kaarten worden bij voorkeur aangekocht in de Wereldwinkel. Telefonische reservaties ( 03/825.56.62 ) zijn pas geldig na storting op rekeningnummer 7765956296-11 van Wereldwinkel Wilrijk.

vonden Bedoeld?

ructieve dialoog, als:

n startbijeenkomst, tbijeenkomst

inFo

e?

Met vragen kan u steeds terecht in onze winkel.

één van de bij: Hoof straat 215,

Jules Moretuslei 458, 2610 Wilrijk Telefoon: 03/825.56.62 Fax: 03/825.56.62 E-mail: wereldwinkel.wilrijk@pandora. be

230 90 19 ra.be

inSpraakavonDen

Windmolens in de noordzee er zijn aanvragen voor de bouw van windmolens in de noordzee.

C­power deed een aanvraag voor de bouw van een windmolen­ park in de noordzee, ter hoogte van Wenduine.

Seanergy wil een park bouwen ter hoogte van knokke­Heist.

Maar wat vindt ù daar eigenlijk van? Hoe ervaart u voor­ en nadelen? We willen het graag weten. Daarom vragen we uw mening en ideeën over deze projecten.

10 jaar WereldWinKel WilrijK

de startbijeenkomst Op de startbijeenkomst maakt u kennis met windenergie en het windmolenpark.

U wordt tevens ingelicht over het verloop van de inspraakavonden.

Deelname is gratis en vrijblijvend, inschrijven is niet noodzakelijk.

Voor het project Wenduinebank heeft u de keuze uit twee startbijeenkomsten.

op 10 mei 2003 bestaat Wereldwinkel Wilrijk precies 10 jaar. dat kunnen we natuurlijk niet ongevierd voorbij laten gaan. met enige fierheid nodigen wij u dan ook uit op één of meer van onze feestelijkheden die plaats­ vinden in de week van 10 tot 18 mei 2003. graag tot dan ...

twee inspraakavonden Voor elk project behandelen we op twee avonden telkens twee thema’s. Een deskundige leidt in, daarna is er ruimte voor discussie. We zoeken samen voor- en nadelen, kansen, randvoorwaarden en bemerkingen bij het project.

De conclusies worden meegedeeld aan de ganse groep.

De thema’s zijn:

Dhr. Olivier Deleuze, Staatssecretaris voor Energie en Duurzame Ontwikkeling, gaf de opdracht om informatieen inspraak te organiseren. De bijeenkomsten zullen resulteren in een rapport van de bevolking, dat, naast andere adviezen, het beleid mee zal vormgeven.

Stadsland vzw, een vormingsorganisatie, staat in voor de begeleiding en organisatie van deze bijeenkomsten’.

Wij zoeken geïnteresseerde burgers om deel te nemen.

Waarom Windmolens op Zee? België moet de uitstoot van broeikasgassen fors beperken. Dit kan gerealiseerd worden via een rationeel energiebeleid en de ontwikkeling van hernieuwbare energiebronnen zoals windenergie. Windmolens op zee hebben een hoger rendement dan op land. Vandaar de keuze voor windmolenparken op zee.

inspraakavonden Wij zoeken burgers die mee willen denken en discussieren over één van de projecten. Voor een opbouwende discussie is enige dossierkennis noodzakelijk. Daarom willen we iedereen eerst goed informeren, daarna gaan we het gesprek aan en wisselen meningen uit. We werken dus in verschillende stappen:

Zaterdag 10 mei 2003 Vanaf 16u. bent U hartelijk welkom in de winkel om met ons 10 kaarsjes uit te blazen en een glas te drinken.

Deelname is gratis, vooraf inschrijven (op een startbijeenkomst) is noodzakelijk.

U kan naar keuze aan één of twee ateliers deelnemen. U kiest op elke avond (telkens) voor één van beide thema’s.

Heel de feestweek lang (10 - 18 mei 2003) kunt u in de Wereldwinkel proeven van lekkere Wereldwinkelhapjes.

een slotbijeenkomst Stadsland vzw vat de resultaten samen in een rapport van de bevolking, dat we bespreken en aanvullen op de slotbijeenkomst.

We verwachten u, als u deelnam aan een inspraakavond.

Naast hun uitgebreid feestprogramma organiseren wij daar 4 workshops tussen 11u. en 15u. : • Djembé • Papier scheppen • Afrikaanse kralen • Instrumentjes maken De workshop Afrikaanse kralen start om 11u., 12u., 13u., 14u. telkens voor 1 uur, de andere workshops kunnen doorlopend bezocht worden.

Een aanrader voor groot en klein .

programma

inspraakavond 1: ‘toerisme’ en ‘visserij’ inspraakavond 2: ‘natuurbehoud’ en ‘recreatie’ UW meninG TelT

Zaterdag 17 mei 2003 feesten wij samen met en op de Kinderboerderij in Wilrijk ter gelegenheid van hun 25jarig bestaan.

dinsdag 13 mei 2003 Om 20.15u. presenteren wij U in CC De Kern een film uit het filmaanbod van “africalia” : abouna (Mahamat-Saleh Haroun, Tsjaad, 2002, 35 mm, kleur, 85 min. )

Zondag 18 mei 2003 Om 11 u. in Kasteel steytelinck: aperitiefconcert met xenia.

Twee kinderen gaan op zoek naar hun verdwenen vader en raken op de dool. Voor één van hen, Tahir is dit een initiatieparcours : op zeer jonge leeftijd krijgt hij te maken met verantwoordelijkheden van volwassenen. Iets wat niet ongewoon is in Afrika. Na de film is er gelegenheid een praatje te maken bij een (h)eerlijk drankje en knabbeltje.

het rapport van de bevolking Het rapport maakt duidelijk wat uw mening is.

Zo weten we wat u denkt over de geplande projecten. Het rapport wordt overhandigd aan de staatssecretaris voor Energie en Duurzame Ontwikkeling, die hiermee rekening houdt in zijn beslissing.

Opdracht: Infofolders ‘Windmolens op zee’ / ‘10 jaar Wereldwinkel Wilrijk’ 2

Klant: Stadsland / Wereldwinkel Wilrijk 26

Techniek: Bryce 3d / Photoshop

© Martine Thoné

sserij’ eatie’

• Dinsdag 13 mei 2003 om 20.15u.

Filmavond in CC De Kern in Wilrijk.

Kaarten reserveren in CC De Kern, tel. 03/821.01.20.

Prijs : € 4,50, € 3,50 (vvk)

09/01/02 31/01/02 07/02/02 21/02/02

Omdat Wannes al een heleboel babyspulletjes kreeg en wij graag iets willen terug doen voor de mensen in Bobo die ons een geweldig jaar schonken, sponsoren we een project in Burkina Faso.

De organisatie Djiguitougou doorkruist het land met educatieve films en demonstraties ter preventie van AIDS. Het enige dat zij nog nodig hebben om volledig autonoom te kunnen werken is een dataprojector.

Wij willen die graag voor hen financieren.

Wannes*

Wil je je steentje bijdragen dan kan je storten op rekening 320-0273992-37, met de vermelding: “projectie”

Foto’s van Wannes op www.klaroen.be *made in Bobo

Anne & Pipo Van den Bulck - Nevens dromen vanvoor eenHana mooie toekomst We hebben & Yeabsera een rekening geopend.samen Je kan vrijblijvend iets storten op met

Welkom ...

733-0517970-20

Hana & Yeabsera

18/07/’02 - Addis Abeba

14/09/’04 - Addis Abeba

meters & peter: Anke, Jasper, Eveline en Tine Graag zouden we even aan elkaar wennen, maar na 7 september ben je steeds welkom (liefst na een seintje) bezoekadres: Lintseheide 6b, 2570 Duffel gsm Pipo: 0473 / 91 08 60 gsm Anne: 0474 / 96 40 62

jaspeR ° 17 maaRt 2009

Kom maar mee mijn kleine broer dan laat ik je de wereld zien.

Eerst haal ik nog wat kippenvoer, we zijn wat later terug misschien.

gewicht: 3,72 kg lengte: 51 cm mama: Klara Van den Ende papa: Roel Thoné grote broer: Wannes Thoné

Kruip al maar in mijn traktorbak, voor jou de wieg vanuit een droom.

Maar buk je op voor die bloesemtak, het is die van de appelboom.

meter: Elke Van den Ende peter: Peter Van den Ende

Ik rij je rond van hier naar daar en stel je aan mijn vriendjes voor. want weldra is ons huisje klaar, maar tot die tijd rijden we door.

adres: Tuinlei 47, 2627 Schelle bezoek adres: Kerkeveldstraat 67, 2610 Wilrijk Om te weten waar je terecht kan; best even bellen naar +32(0)487 560 314

Je grote broer

Opdracht: Geboortekaartjes

Klant: Particulier 2

27

Techniek: Illustrator / Photoshop

NCMV

bedrijfskalender

een geHeugensteuntje met belangrijke data Het ganse jaar door. maak er gebruik van.

een geheugensteuntje met belangrijke data het ganse jaar door. maak er gebruik van.

bedrijfskalender

hang

deze

kalender

op

in

uw

Untitled-2 1

Hang deze kalender op in uw zaak!

zaak!

24-10-2008 10:15:45

Untitled-4 1

24-10-2008 10:19:46

unizo-bedrijfskalender 2002 H a n g

d e z e

k a l e n d e r

o p

i n

u w

z a a k !

een geheugensteuntje met belangrijke data het ganse jaar door. maak er gebruik van.

In samenwerking met:

In samenwerking met:

een geHeugensteuntje met belangrijke data Het ganse jaar door. maak er gebruik van.

Untitled-5 1

24-10-2008 10:23:42

Opdracht: covers bedrijfskalender

covkal.indd 1

Klant: UNIZO 2

28

Techniek: Bryce 3d / Illustrator

24-10-2008 10:37:45

3

AFFICHEontwerp

3

3

v.u. Piet Spanhove, Huidvettersstraat 165, 1000 Brussel – vormgeving: Roel Thoné – druk: Print Marketing

or 12 woensdag 5 oktober 5 vo rkracht InternatIonale dag van de lee

Doe mee

Laat jullie schoolbel horen en laat het weten op www.savedbythebell.be

Opdracht: ...... Klant: ...... Techniek: ......

3

4

v.u. Piet Spanhove, Huidvettersstraat 165, 1000 Brussel – vormgeving: Roel Thoné – druk: Print Marketing

VRIJDAG 5 OKTOBER 2012AchT

InTERnATIOnAlE DAG VAn DE lEERKR

D o e m ee Laat jullie schoolbel horen en laat het weten op www.savedbythebell.be

Opdracht: ...... Klant: ...... Techniek: ......

3

5

Opdracht: ...... Klant: ...... Techniek: ......

3

6

Opdracht: ...... Klant: ...... Techniek: ......

3

7

Goed of slecht zaaigoed…

Voor een boerengezin in Centraal-Afrika kan dit het verschil maken tussen leven en overleven.

Tussen kinderen naar school sturen of niet, tussen geld of geen geld om de dokter te betalen, tussen eten of met honger naar bed.

Naast zaaigoed hebben de boeren ook kredieten nodig en mogelijkheden voor opslag en verwerking, transport naar de markt, betaalbare meststoffen en ook toegang tot grond, zeker voor vrouwen…

In Rwanda, Burundi en RDCongo moeten 70 tot 90 % van de mensen leven van de landbouw.

80 tot 94 % van hen zijn arm.

Het is bewezen dat investeren in landbouw en plattelandsontwikkeling loont. Meer nog, het is de enige weg om de eerste Millenniumdoelstelling te realiseren en armoede en honger te bestrijden.

11.11.11 werkte samen met haar partners in deze landen een campagne uit.

Wij vragen: De nodige middelen en een krachtdadig landbouwbeleid in overleg met de organisaties van boeren en boerinnen.

BURUNDI

© Dieter Telemans

© Dieter Telemans

Daar moeten zowel de overheden in Centraal-Afrika als België en Europa een topprioriteit van maken.

Imaculé, verleent juridische bijstand aan arme vrouwen.

“ 80% van de klachten gaan over grond. Terugkerende vluchtelingen stellen vast dat hun land verkocht is, vrouwen klagen dat hun man de grond verkocht zonder hun toestemming. Veel vrouwen zijn in de oorlog alleen achtergebleven maar kunnen geen aanspraak maken op grond. ”

Opdracht: posterreeks Klant: 11.11.11 Techniek: Fotografie (© Dieter Tielemans) 3

8

© Mocicc - Oxfam Int.

© Mocicc - Oxfam Int.

Help! Het klimaat verandert. PERU I 2011

05 « Landbouwers, veeboeren, vissers… Het zijn de armste gezinnen die de zwaarste gevolgen dragen van de klimaatverandering. » Rocio Valdeavellano, Mocicc

Opdracht: posterreeks Klant: 11.11.11 Techniek: Fotografie (© Mocicc - Oxfam int.)

3

9

30-12-2003

18:03

Pagina 1

V.U.: Katrijn Korten, Bisschopstraat 67, B-2060 Antwerpen • foto: Martine Thoné • lay-out & beeldverwerking: roel.thone@pandora.be

04-08-02•FESTIVAL•affiche

16de EUROPEES

JEUGDFILM VLAANDEREN FESTIVAL 22 TOT EN MET 29 FEBRUARI 2004 UGC ANTWERPEN [nieuwe locatie] 23 TOT EN MET 28 FEBRUARI 2004 CINEMA LUMIERE BRUGGE

www.kidfilm.be kidfilm@skynet.be INFO ANTWERPEN 03/232.64.09 INFO BRUGGE 050/34.91.93

Met de steun van de Vlaamse Gemeenschap

Opdracht: Affiche Europees Jeugdfilmfestival Vlaanderen 3

10

Klant: Kidfilm

Techniek: Fotografie / Photoshop

Opdracht: Kampaandenken

Klant: Chirojeugd Vlaanderen 3

11

Techniek: Acrilverf

V.U. Nico Koedam, Algemene Plantkunde en Natuurbeheer, ICZO - CIFS Vrije Universiteit Brussel Pleinlaan 2 , B1050 BRUSSEL • Grafisch ontwerp: roel.thone@skynet.be

Gast uit China, die zich hier goed thuis voelt. Als sierplant naar Europa gebracht op het einde van de 19de eeuw, is de soort snel uit tuinen ontsnapt. Met een voorkeur voor stenige plaatsen, ruïnes, muren, trottoirs, is het een echte stadsplant geworden, die dichte, spontane stadsstruwelen vormt. 'Nectarleverancier' die veel zweefvliegen en opvallende vlinders zoals dagpauwoog, atalanta, kleine vos, maar ook nachtvlinders, aantrekt.

Een project van de VUB dienst Algemene Plantkunde en Natuurbeheer in samenwerking met het Aardgasnatuurfonds Wenst u meer informatie over dit project, surf dan naar:

Espèce originaire de Chine qui s’est bien acclimatée chez nous. Elle fut importée en Europe à la fin du 19ème siècle comme plante ornementale et s‚est rapidement échappée des jardins. En raison de sa préférence pour des endroits pierreux, ruines, murs, trottoirs, elle est devenue une véritable plante urbaine qui forme spontanément des massifs denses. Elle est également une source de nectar très attractive pour beaucoup de syrphes et de papillons remarquables tels que le paon-du-jour, le vulcain, la petite tortue, ainsi que des papillons nocturnes.

Un projet de la VUB, service de Botanique et de Gestion de la Nature, en collaboration avec le Fonds Gaz Naturel.

Pour plus d'information sur ce projet, visitez le site:

www.vub.ac.be/APNA/jungle.html

Opdracht: Affichecampagne Stadswildernissen 3

Klant: VUB Dienst APNA 12

Koning Boudewijn Stichting Fondation Roi Baudouin

Techniek: Photoshop

V.U. Nico Koedam, Algemene Plantkunde en Natuurbeheer, ICZO - CIFS Vrije Universiteit Brussel Pleinlaan 2 , B1050 BRUSSEL • Grafisch ontwerp: roel.thone@skynet.be

V.U. Nico Koedam, Algemene Plantkunde en Natuurbeheer, ICZO - CIFS Vrije Universiteit Brussel Pleinlaan 2 , B1050 BRUSSEL • Grafisch ontwerp: roel.thone@skynet.be

Een telg uit een eerbiedwaardige groep van het Carboon (300 miljoen jaar geleden) en nog de gezellen van de dinosauriërs, toen de bloemen nog niet 'uitgevonden' waren.

Verspreidt zich via sporen die gevormd worden aan bruine sporenvormende stengels over lange afstanden. Heermoes voelt zich thuis op braakgronden.

Zo'n oude taaie soort zal Brussel zelf misschien nog overleven !

Een project van de VUB dienst Algemene Plantkunde en Natuurbeheer in samenwerking met het Aardgasnatuurfonds Wenst u meer informatie over dit project, surf dan naar:

Un projet de la VUB, service de Botanique et de Gestion de la Nature, en collaboration avec le Fonds Gaz Naturel.

Pour plus d'information sur ce projet, visitez le site:

Solidage Glabre... aussi en euro

Belangrijke nectarbron in de nazomer, wanneer de bloei van andere planten afloopt. Noordamerikaanse soort, die in onze streken als sier- en honingplant is ingevoerd. Nu verwilderd en vrij algemeen op allerlei voedselrijke plaatsen, vooral waar bodemverstoring heeft plaatsgehad.

Les prêles descendent d‚un groupe de plantes respectables de l’époque du Carbonifère (il y a 300 millions d’années) et furent les compagnons des dinosaures alors que les fleurs n’avaient pas encore été ‘découvertes’. La prêle des champs se disperse sur de longues distances par le biais de spores qui sont formées sur des tiges sporifères brunes.

Elle se sent particulièrement bien dans les terrains vagues. Une telle plante aussi coriace survivra peutêtre encore à Bruxelles!

Een project van de VUB dienst Algemene Plantkunde en Natuurbeheer in samenwerking met het Aardgasnatuurfonds Wenst u meer informatie over dit project, surf dan naar:

Koning Boudewijn Stichting Fondation Roi Baudouin

Représente une importante source de nectar à la fin de l’été, quand la floraison d‚autres plantes se termine.

Espèce Nord-américaine qui, dans nos régions, fut introduite comme plante ornementale et nectarifère.

Elle est maintenant retournée à l’état sauvage et est assez commune sur des substrats riches en éléments nutritifs, surtout aux endroits où le sol a été perturbé.

Un projet de la VUB, service de Botanique et de Gestion de la Nature, en collaboration avec le Fonds Gaz Naturel.

Pour plus d'information sur ce projet, visitez le site:

Koning Boudewijn Stichting Fondation Roi Baudouin

www.vub.ac.be/APNA/jungle.html

V.U. Nico Koedam, Algemene Plantkunde en Natuurbeheer, ICZO - CIFS Vrije Universiteit Brussel Pleinlaan 2 , B1050 BRUSSEL • Grafisch ontwerp: roel.thone@skynet.be

V.U. Nico Koedam, Algemene Plantkunde en Natuurbeheer, ICZO - CIFS Vrije Universiteit Brussel Pleinlaan 2 , B1050 BRUSSEL • Grafisch ontwerp: roel.thone@skynet.be

www.vub.ac.be/APNA/jungle.html

Guldenroede... nu ook in euro

Deze van oorsprong Noordamerikaanse soort opent zijn bloemen 's nachts.

Hij verspreidt dan een sterke, eigenaardige geur (bestuiving door nachtvlinders) : het nachtleven van de stad !

Reeds in de 17de eeuw vanuit de Nieuwe Wereld ingevoerd, is de plant volledig ingeburgerd op braakgronden en in gestoorde vegetaties.

Een project van de VUB dienst Algemene Plantkunde en Natuurbeheer in samenwerking met het Aardgasnatuurfonds Wenst u meer informatie over dit project, surf dan naar:

Un projet de la VUB, service de Botanique et de Gestion de la Nature, en collaboration avec le Fonds Gaz Naturel.

Pour plus d'information sur ce projet, visitez le site:

www.vub.ac.be/APNA/jungle.html

Cette plante originaire d’Amérique du Nord ouvre ses fleurs durant la nuit. Elle diffuse alors une forte odeur caractéristique (pollinisation par des papillons nocturnes): la vie nocturne de la ville! Déjà importée du Nouveau Monde au 17ème siècle, cette espèce est parfaitement acclimatée dans les terrains en friche et les milieux perturbés.

Gast uit Oost-Azië. Als sierplant naar Europa gebracht in de loop van de 19de eeuw. Aangeplante of weggegooide stukjes van deze soort verwilderen zeer sterk en kunnen grote groepen vormen ten koste van inheemse planten. Op talrijke plaatsen (wegbermen, spoorwegbermen, bosranden, rivieroevers) vormt de plant een dichte ruigte, die 's winters in een luguber, bladloos bamboe-achtig woud verandert.

Een project van de VUB dienst Algemene Plantkunde en Natuurbeheer in samenwerking met het Aardgasnatuurfonds Wenst u meer informatie over dit project, surf dan naar:

Koning Boudewijn Stichting Fondation Roi Baudouin

Opdracht: Affichecampagne Stadswildernissen

Originaire d’Asie orientale. Introduite en Europe dans le courant du 19ème siècle pour l’ornement. Lorsqu’ elle est plantée ou jetée sous forme de fragments, cette plante s’échappe très facilement et peut former de vastes populations au détriment de la végétation indigène.

A de nombreux endroits (bords de route, talus de voie ferrée, lisières forestières, berges de cours d’eau), elle se développe sous forme de fourrés très denses qui perdent leurs feuilles en hiver et se transforment alors en massifs lugubres faisant penser à des fourrés de bambous.

Un projet de la VUB, service de Botanique et de Gestion de la Nature, en collaboration avec le Fonds Gaz Naturel.

Pour plus d'information sur ce projet, visitez le site:

www.vub.ac.be/APNA/jungle.html

Klant: VUB Dienst APNA 3

13

Techniek: Bryce 3d / Acrilverf / Poser / Photoshop

Koning Boudewijn Stichting Fondation Roi Baudouin

WAArdiG WErk WErEldWijd!

ApEriTiEfcONcErT

cultureel centrum

dE kErN Aan de Bist te Wilrijk Deuren: 10.30u.

Aanvang concert: 11.00u.

deel 1:

Poëtische en passionele Franse en Russische liederen: • Kristien Roland, zang • Jef Van den Ende, piano

deel 2:

Latijns-Amerikaanse Poëzie: • Anita Daldini, voordracht • Joeri Cosman, gitaar • Toegangskaarten vanaf 1/10/2008 verkrijgbaar in Wereldwinkel Wilrijk • Jules Moretuslei 458 • tel. 03/8255662 • wilrijk@oww.be • Reservatie kan ook via storting op het rekeningnr. van WW Wilrijk: 523-0801068-20. Met vermelding: ”aperitiefconcert 11.11.11” • Prijs: 14 euro • Studenten, werklozen en kinderen tot 12 jaar: 12 euro (bij betaalde voorverkoop tot 25/10/08) • Inbegrepen in de prijs: Een glas WW-champagne en hapjes Giften voor 11.11.11-wilrijk zijn welkom op het rekeningnr. 375-1029924-57

Opdracht: Affiche Aperitiefconcert

Klant: 11.11.11. Wilrijk 3

14

Techniek: fotografie / Photoshop

V.U. Pol Thoné Sporthalplein 202 2610 Wilrijk • Ontwerp: Roel Thoné (www.klaroen.be)

Wilrijk OrGANiSEErT Op zONdAG 2 NOvEmbEr

zoNdag 5 febRuaRi 2006

RommelmaRkt feestzaal Rozenkrans, Heistraat 390, 2610 Wilrijk deuren: Stipt om 10.00 uur tot 18.00 uur Verkoop per opbod: Vanaf 15.00 uur door Walter Witters, nadien alles -20 % inkom: 1 euro

De opbrengst komt integraal ten goede aan acties van

Wij bieden: Kleine meubelen, boeken, CD’s en platen, kleding, glaswerk, serviezen, speelgoed, vlechtwerk, brokante enz.

Snacks en drank: Belegde broodjes, snacks uit de Wereldwinkel, diverse dranken.

Nog welkom: Sympathisanten kunnen tot op de dag van de markt spulletjes afgeven in de Wereldwinkel van Wilrijk, Jules Moretuslei 458, waarvoor hartelijk dank.

Opdracht: Affiche RommelmarktOpdracht: Klant: Amnesty ...... Klant: International ...... Techniek: Antwerpen ......

3

15

Techniek: Tabletop fotografie

Schud zoveel mogelijk mensen wakker en win een digitale videocamera.

Doe het alleen, met vrienden, met je sportclub, jeugdhuis of jeugdbeweging.

In je straat, stad, jeugdbeweging, jeugdhuis, slaapkamer of duivenlokaal.

Doe het subtiel, origineel, letterlijk, figuurlijk of gewoon dodelijk efficiënt.

Waarom? Om extreme armoede en honger uit de wereld te bannen.

Film je actie en post dit filmpje op www.wachtmee.be (klik door op ‘wake up’).

Hoe meer mensen je wakker schudt, hoe origineler je het doet en hoe leuker je filmpje: des te meer kans maak je op de hoofdprijs. En zorg ervoor dat je vrienden, buren, familie, je ex, je studiegenoten, … stemmen op jouw filmpje. Een veelkoppige jury, waarin ondermeer Lieven Scheire (Neveneffecten) zetelt, beslist wie er wint.

Win een digitale camcorder en je 5 minutes of fame wanneer jouw filmpje getoond wordt aan meer dan 10.000 mensen op de Wachtnacht van 11 september in Gent!

Opdracht: Affiche ‘Wake up and win’

Klant: 2015 de tijd loopt 3

16

Techniek: Photoshop

4

Illustraties

4

17

Dagboek voor de toekomst St. Lukas Instituut Brussel Acrilverf 4

18

Opdracht: 150 jaar Zoo

Klant: St. Lukas Instituut Brussel 4

19

Techniek: Acrilverf

Opdracht: Rapunsel (illustratie voor sprookjesboek) 4

Klant: St. Lukas Brussel 20

Techniek: Acrilverf

‘Teambuilding’ / ‘Hoe vind ik geschikt personeel’ UNIZO Bryce 3d / Photoshop 4

21

Opdracht: ‘Teambuilding’ / ‘Hoe vind Opdracht: ik geschikt ... personeel’ Klant: ... Klant: Techniek: UNIZO ...

4

22

Techniek: Bryce 3d / Photoshop

5

ontwerp tentoonstellingen & infopanelen

5

23

Opdracht: Inrichting permanente tentoonstelling Natuur Educatief Centrum ‘De Vroente’ (Kalmthout) ing Natuur 5

24

Klant: VUB Dienst APNA i.o.v. de Vlaamse Gemeenschap Afdel-

Opdracht: Inrichting permanente tentoonstelling Natuur Educatief Centrum ‘De Vroente’ (Kalmthout) 5

25

Klant: VUB Dienst APNA i.o.v. de Vlaamse Gemeenschap Afdel-

EducatiEf natuurgEbiEd ‘De KronKel’

ruigte

bos

IJse

poel

IJse

hooiland

bos

De Kronkel is een klein natuurgebied van 1,4 ha groot.

Het ligt tussen de twee armen van de iJse. dit natuurgebied wordt beheerd door de milieudienst van de gemeente Huldenberg. dat beheer streeft de ontwikkeling na van een gevarieerd gebied, waarin men verschillende biotopen op een korte afstand van elkaar aantreft.

Er loopt een natuurleerpad door het natuurgebied.

Wie dit pad volgt kan halt houden op de meest interessante plekjes. de brochure met de info per stopplaats kan men verkrijgen op de gemeentelijke milieudienst (02-686 61 56). iedereen mag het gebied vrij bezoeken, maar respecteer de planten en dieren die in dit gebied leven. Honden horen aan de leiband! Laat vooral geen zwerfvuil achter…

heuvel

beachvolley

StopplaatSen natuurleerpaD

heuvel met struiken

hooiland

poel

knotessenrij

inrichting natuurgebied ‘de Kronkel’ en uitwerking natuurleerpad door de gemeente Huldenberg en regionaal Landschap dijleland vzw, met financiële steun van de provincie Vlaams-brabant.

natuurgebied De Kronkel

Dijleland

JunI 2003

VZW

oever van de iJse

REGIONAAL LANDSCHAP

beoogde ontwikkeling

gemengd loofbos

hoogstamfruitbomen

gemeente Huldenberg

DE OEVERS VAN DE IJSE

HOOGSTAMFRUITBOMEN

Wens je nog meer info, dan kan je altijd terecht bij de gemeentelijke milieudienst (02-686 61 56).

Gedrukt op gerecycleerd papier.

Vormgeving: roel.thone@pandora.be Juni 2003. ® RLD

NATUURLEERPAD

DE KRONKEL

D

e IJse ontspringt in het Zoniënwoud en stroomt te Neerijse in de Dijle. De vallei van de IJse ligt wel 40 meter dieper dan het plateau rondom. Als je Huldenberg verlaat richting Terlanen of Duisburg, moet je inderdaad flink bergop! Door de schurende werking van het water kwam de rivier door de eeuwen heen in een steeds diepere vallei te liggen.

Het water doet nog steeds hetzelfde werk. Oevers worden uitgeschuurd en kalven (brokkelen) af door de werking van het water. Zo kunnen inhammen in de oevers ontstaan, zoals op deze plek. Omdat het water er minder snel stroomt zijn het geschikte plaatsen voor vissen om eieren af te zetten (paaiplaatsen). Door het uitschuren

natuurgebied van de gemeente Huldenberg

Deze brochure kwam tot stand dankzij

VZW

REGIONAAL LANDSCHAP

Gemeente Huldenberg

® HUGO WILLOCX / WILDLIFE PICTURES.

IJsvogel

Educatief

Dijleland

van de oevers worden soms rechte, kale wanden gevormd.

Voor IJsvogels is dit precies wat ze nodig hebben. In de wanden graven ze holen uit om te broeden en ze zitten vlakbij het water zodat ze kunnen vissen. IJsvogels duiken vanaf een overhangende tak pijlsnel het water in om een vis te vangen. En ja, er zitten een heleboel vissen in de IJse: stekelbaars, riviergrondel, beekforel, snoek, enzovoort. Dat was enkele jaren terug wel anders! Door het rioolwater niet meer in de IJse te laten lopen, maar naar een zuiveringsstation (sinds 1995) is het water nu veel properder geworden en kunnen er meer vissen overleven.

Het ‘bermpje’ is een beschermde vissoort die gevoelig is voor vervuiling, maar nu terug in de IJse voorkomt. Het is een klein visje (niet meer dan 18 cm lang) dat overdag meestal stilligt tussen stenen of waterplanten. ’s Nachts wordt het visje actief. Bermpjes leven in groep en eten vooral muggenlarven.

I 8 I NATUURLEERPAD DE KRONKEL

Opdracht: Infopaneel & brochure Natuurleerpad ‘De Kronkel’

Klant: Regionaal Landschap Dijleland 5

26

Bij de start van het beheer werden hier twee appelaars geplant.

Het vraagt nog enkele jaren geduld, maar in de toekomst kan je hier lekkere appels komen smullen.

hoogstamboomgaard

W

oogstamfruitbomen zijn een echte streling voor het oog.

In de lente bloeien ze volop en dan gonzen ze van de vele bijen en hommels die er nectar komen snoepen.

De laatste jaren verdwenen veel hoogstamfruitbomen uit het landschap omdat ze vervangen werden door laagstamfruitbomen. Het fruit van laagstammen is immers makkelijker te plukken. Maar hoogstammen hebben andere voordelen: ze zijn beter bestand tegen ziekten en plagen (zodat geen pesticiden nodig zijn!), ze geven een grotere opbrengst en vereisen minder snoeiwerk.

In de herfst kan afgevallen fruit dat blijft liggen dienen als voedsel voor insecten, vogels en zoogdieren. De eikelmuis is een typische soort voor hoogstamboomgaarden. Ze klautert door de takken van de bomen en eet vooral fruit, zaden, en bladeren, maar ook insecten en slakken.

® BENNY ODEUR / WILDLIFE PICTURES

Kom af en toe nog eens een kijkje nemen in de Kronkel. Dan kan je het gebied zien evolueren. Bovendien is de natuur elk seizoen anders, dus valt er steeds weer iets nieuws te ontdekken.

® DAMIEN HUBAUT / WILDLIFE PICTURES

Gooi deze brochure niet weg. Je kan hem terugbrengen naar de milieudienst zodat een volgende bezoeker er gebruik van kan maken.

De eikelmuis is een typische soort voor hoogstamboomgaarden NATUURLEERPAD DE KRONKEL I 9 I

Techniek: Bryce 3d - Photoshop

Holle Wegen, landschappelijk e

Een moo zoeken is nog doo eerste zo bloeiers:

1

2

3

3

1 2 3

Everbergh

Beboste taluds van holle wegen of graften

Grubbe

Speenkru naam va wortelkn

Infopaneel

Kinderenbos

Voor dieren is een netwerk van groene kleine landschapselementen erg belangrijk.

Het zijn verbindingswegen tussen voedsel- en nestplaatsen en ze bieden beschutting.

Hoe ontstaan holle wegen?

Holle Wegen, landschappelijk erfgoed …

Bedreiging van holle wegen Een mooie periode om de holle weg te bezoeken is de prille lente, waneer het zonlicht nog door de boomkruinen dringt. Van deze eerste zonnestralen profiteren de voorjaarsbloeiers:

1

Een holle weg is een weg of pad waarvan het wegdek lager ligt dan het omliggende land. Eeuwenlang gebruik, te voet of met paard en kar, heeft geleid tot een natuurlijk proces van erosie. Losgewoelde aarde spoelt af met het regenwater en diept op die manier jaar na jaar de holle weg verder uit. Een proces dat ook vandaag nog optreedt zolang het wegdek onverhard blijft.

Deze holle weg maakt deel uit van het pad dat vroeger door handelaars, boeren en marktkramers gebruikt werd tussen Leuven en Brussel.

2

Ondanks hun natuurwaarde gaat het niet altijd even goed met onze holle wegen. De intensivering van de akkerbouw en de toenemende bebouwing vormen een bedreiging voor vele holle wegen en andere kleine landschapelementen zoals graften en houtkanten.

3

3

1 2 3

Everbergh

Beboste taluds van holle wegen of graften

Grubbe

Speenkruid vormt mooie gele tapijten. De naam van de plant duidt op de speenvormige wortelknolletjes.

Infopaneel

Kinderenbos

Voor dieren is een netwerk van groene kleine landschapselementen erg belangrijk.

Het zijn verbindingswegen tussen voedsel- en nestplaatsen en ze bieden beschutting.

Hoe ontstaan holle wegen?

Bedreiging van holle wegen

Een holle weg is een weg of pad waarvan het wegdek lager ligt dan het omliggende land. Eeuwenlang gebruik, te voet of met paard en kar, heeft geleid tot een natuurlijk proces van erosie. Losgewoelde aarde spoelt af met het regenwater en diept op die manier jaar na jaar de holle weg verder uit. Een proces dat ook vandaag nog optreedt zolang het wegdek onverhard blijft.

Deze holle weg maakt deel uit van het pad dat vroeger door handelaars, boeren en marktkramers gebruikt werd tussen Leuven en Brussel.

Ondanks hun natuurwaarde gaat het niet altijd even goed met onze holle wegen. De intensivering van de akkerbouw en de toenemende bebouwing vormen een bedreiging voor vele holle wegen en andere kleine landschapelementen zoals graften en houtkanten.

Deze holle weg en zijn omgeving staan op topografische kaarten aangeduid met het toponiem ‘De Grubbe’. ‘Grubbe’ is afgeleid van het woord ‘Groeb’ dat diepe, holle weg betekent. In de omgeving zijn nog meer holle wegen te vinden en ook enkele waardevolle oude bosgebieden: de Grubben, de Everbergh en het Kinderenbos.

Natuurwaarde van holle wegen

Beheer van holle wegen

Beheer van holle wegen

Behoud en beheer van holle wegen is dus een noodzaak geworden. Vandaar dat Regionaal Landschap Dijleland vzw in overleg met de gemeente Kortenberg beheerplannen heeft opgesteld voor enkele waardevolle holle wegen in de streek. De uitvoering ervan gebeurt door de gemeentelijke diensten. Erg belangrijk hierbij is dat het beheer niet te intensief gebeurd; dit zou immers leiden tot verstoring van het biotoop.

Daarom werd de holle weg opgedeeld in beheervakken. Voor elk vak vermeldt het beheerplan wanneer en hoe het vak moet worden onderhouden.

Behoud en beheer van holle wegen is dus een noodzaak geworden. Vandaar dat Regionaal Landschap Dijleland vzw in overleg met de gemeente Kortenberg beheerplannen heeft opgesteld voor enkele waardevolle holle wegen in de streek. De uitvoering ervan gebeurt door de gemeentelijke diensten. Erg belangrijk hierbij is dat het beheer niet te intensief gebeurd; dit zou immers leiden tot verstoring van het biotoop.

Daarom werd de holle weg opgedeeld in beheervakken. Voor elk vak vermeldt het beheerplan wanneer en hoe het vak moet worden onderhouden.

Witte bosanemoon is vooral te vinden in loofbossen en beboste holle wegen.

Beheerschema holle weg

hh = hooghoutbeheer • mh = middelhoutbeheer BEHEERPERIODE 2003-2004

BEHEERVAKKEN

1

2

3

4

mh mh hh

2006-2007 2009-2010

6

7

8

9

10

11

12

hh hh hh

2012-2013 jaarlijks

5

hh hh hh

hh hh hh

Verwijderen zaailingen van exoten - Zwerfvuil opruimen

De bladeren van de Gevlekte aronskelk verdwijnen aan het einde van de bloei in mei. Enkel de bloeiwijze met de opvallende rode (giftige) bessen, blijft in de zomer over.

Beheerdoelstellingen:

hooghout

middelhout

gemeente Kortenberg

REGIONAAL LANDSCHAP

Holle wegen in de Grubbe

De hoge beboste bermen zorgen voor een microklimaat in de holle weg; het is er windluw, schaduwrijker en vochtiger dan in het open landschap. Veel dieren vinden er voedsel en beschutting en ook de nodige rust om te overleven. In beboste holle wegen vind je voornamelijk typische bosplanten terug zoals Salomonszegel, Heksenkruid, Bosandoorn, vele varensoorten.... Wie goed rondkijkt, ontdekt hier misschien wel de Tongvaren, een zeldzame varensoort. Je herkent hem aan zijn tongvormige, leerachtige groene bladeren.

Het Bleeksporig bosviooltje wordt ook wel het gewoon bosviooltje genoemd en draagt blauwe bloempjes.

Dijleland

VZW

Holle wegen in de Grubbe

Deze holle weg en zijn omgeving staan op topografische kaarten aangeduid met het toponiem ‘De Grubbe’. ‘Grubbe’ is afgeleid van het woord ‘Groeb’ dat diepe, holle weg betekent. In de omgeving zijn nog meer Beheerschema holle weg holle wegen te vinden en ook enkele waarhh = hooghoutbeheer • mh = middelhoutbeheer devolle oude bosgebieden: de Grubben, de BEHEERBEHEERVAKKEN Opdracht: Infopaneel ‘Holle Wegen’ Klant: Regionaal Landschap Dijleland Techniek: Acrilverf Bryce 3d - Photoshop PERIODE Everbergh en het Kinderenbos.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Natuurwaarde van holle wegen

Het Bleek gewoon we bloem

5

2003-2004

27

2006-2007 2009-2010 2012-2013

11

12

mh mh hh hh hh hh hh hh hh hh hh hh

Witte bos bossen e

Opdracht: Concept voor overzichtstentoonstelling 50 jaar BZN (Kursaal) 5

28

Klant: Bond Zonder Naam