Pajot Zenne magazine lente 2017

2 0 1 7 L E N T E

Pajot Zenne magazine GRATIS

WAAR DE TIJD BLEEF STILSTAAN? OP SPEURTOCHT NAAR HET VERLEDEN

LEVE DE TUIN IJS IN DE KELDER? OP TOER MET GEUZE HET MYSTERIE VAN DE TIJDSCAPSULE URBAN EXPLORING IN DE STREEK

MET UIT-AGENDA

ontdekpajotzenne.be Ontdek de nieuwste plekjes op www.ontdekpajotzenne.be Herisemmolen Alsemberg De Papiermolen Herisem is een negentiende eeuws industrieel complex dat gegroeid is uit een oude papiermolen, die opgericht werd in 1536. Het geheel is één van de best bewaarde voorbeelden van de ooit bloeiende papier- en kartonnijverheid in de regio van Vlaams - Brabant.

Malakoffdomein Halle Op het heuvelende landschap tussen Lembeekdorp en Lembeekbos pronkt de Malakoff-toren.

Deze nagebouwde middeleeuwse wachttoren (1854) ligt in een prachtig natuurdomein met oude Zennemeander, vijvers, moeraszones en bloemrijke graslanden. Het Malakoffdomein werd verkozen tot mooiste plekje van Halle.

Liedekerkse kasjkes Aan beide kanten van de Opperstraat in Liedekerke liggen kasjkes. Een kasjke is een smal, verhard weggetje waarlangs koterij is gebouwd. Weg van het centrum van Likert ontvouwt zich zo een langgerekt dambordpatroon van genummerde ‘Zijwegen’.

Men hoort weleens trots beweren dat New York de inspiratie voor zijn stratenplan hier in Liedekerke haalde.

2

volg ons op Facebook www.facebook.com/pajotzenne

Ontdek je eigen streek

Zetjouwplekjeopdekaart!

Streekbeleving gaat digitaal.

Surf naar www.ontdekpajotzenne.be met je smartphone, tablet of PC. Met deze app ontdek je leuke plekjes vlak in de buurt of om de hoek. Plan je uitje of laat je verrassen.

Een ‘Google Maps’ voor streekbeleving in Pajottenland & Zennevallei! Zet jouw plekje, gebied of erfgoed op de kaart. De nieuwe smartphonetoepassing staat open voor iedereen.

• Tips van inwoners over plekjes • Startpunten van wandelingen • Lekkerste streekproducten • Lees Pajot Zenne Magazine online

• Zet je eigen plekjes op de kaart • Tips, horeca en streekproducenten • Beleving en wandelingen • Activiteiten UITinVlaanderen

EDITOOOO WAAR DE TIJD BLEEF STIL STAAN In dit nummer van Pajot Zenne Magazine zetten we ongegeneerd onze nostalgische bril op. Want wat is er leuker dan weg te dromen bij oude ruïnes, traditionele volkssporten en verhalen over hoe het vroeger was?

Fotograaf Johan Van Belle toont ons via zijn foto’s de mysterieuze schoonheid van oude, vaak verlaten sites in onze regio, zoals een oude fabriek of brouwerij. Op de cover van dit magazine zie je trouwens Johan in de oude tramsite van Schepdaal. Wist je dat er zich in onze regio een heleboel oude ijskelders bevinden? In dit magazine leer je deze kelders en hun bijzondere bewoners kennen.

Verder kom je te weten hoe onze wind- en watermolens vandaag nog een actieve rol opnemen.

Wie de handen graag op traditionele manier uit de mouwen steekt, kan leren schuiftafelen of tuinieren. En voor de echte liefhebbers is er op zondag 23 april Erfgoeddag met dit jaar als thema ‘Zorg’.

COLOFON Pajot & Zenne magazine verschijnt drie keer per jaar met oplage van 20 000 exemplaren in de gemeenten: Affligem, Bever, Beersel, Dilbeek, Drogenbos, Galmaarden, Gooik, Halle, Herne, Lennik, Liedekerke, Linkebeek, Pepingen, Roosdaal, Sint-Genesius-Rode, Sint-Pieters-Leeuw, Ternat Verantwoordelijke uitgevers: Regionaal Landschap, Erfgoedcel, Toerisme Pajottenland & Zennevallei en de cultuurregio.

Redactie: Alwin Loeckx Annelies Desmet Annelien Noppe Christophe Debusscher Koen Demarsin Karen Van Buggenhout Kristien Van Hecke Leen Van de Weghe Adverteren: alwin@pajot-zenne.be, 0494 236 349.

Coverfoto: Johan Van Belle

Dus stap de teletijdmachine in en flits doorheen de verschillende tijdsperiodes en artikels van ons magazine!

Lentveivalpakket sur

n ori e va t s i h De me el k a z e . d ez op p10 e j k e d on t e e gl ori n n a g r e V n s va e l e d d oor va n Be l l e Joh a n . op p20

ijd et alt e k i n t f e d Het ho e zijn. Ont p p24 t o biljart u i ft a felen h h et sc

Vormgeving en druk: PuPil, Halle.

www.pajotzenne.be www.facebook.com/pajotzenne

Toerisme

n sl a g i e d n Aa i n? Ga u t n e e ig p26 naar

03 3

kort nieuws

UIT JOUW STREEK Nieuw leven voor een mooie traditie!

Meiboomplanting van het Pajottenland, 30 april

In Roosdaal wordt opnieuw aangeknoopt met een eeuwenoud gebruik, waarmee in de gemeente tussen 1952 en 2003 de intrede van de lente werd gevierd. Enkele medewerkers van toen hebben samen met flink wat enthousiaste jongeren de draad weer opgenomen. De basisidee blijft zoals vroeger: een blije bijeenkomst waarin de verbondenheid met de natuur en de traditie de belangrijkste elementen zijn. Een dauwwandeling, meiliederen zingen, volksspelen om de Meikoning en Meigravin te kunnen kronen, planten van de meiboom, de verbranding van de winter en aansluitend het ‘meiboombal’. Om 19 uur nodigt Jeugdhuis ‘de Splinter’ uit voor een mooie afsluiter. De toegang is gratis! Locatie: Evenementenweide van GC Het Koetshuis, Roosdaal (Strijtem).

Feest van de Folk Van 28 april tot 7 mei is Muziekmozaïek al aan haar vijftiende editie van het Feest van de Folk toe en dit volledig binnen de Week van de Amateurkunsten. Gedurende 10 dagen worden dan in heel Vlaanderen en Brussel tientallen folkactiviteiten opgezet door diverse organisatoren. Dans mee op het folkbal in Gooik, ga luisteren naar het concert ‘Muziek van bij ons’ in Ternat of laat je betoveren door flamenco in Roosdaal.

Een overzicht van alle activiteiten die plaatsvinden vind je op feestvandefolk.planidoo.be

Feest van de Folk est Fe van de

Folk

van 28 april tot 7 mei 2017 volledig programma op

feestvandefolk.planidoo.be

4

Organisatie van:

V.U. Filip Verneert, Muziekmozaïek, www.muziekmozaiek.be | Tekening: © Tine Vercruysse

Wij doen mee!

Met de steun van:

Babyboom bij de herder

Misia’s missie, Een lessenpakket voor de 2de graad lager onderwijs Ieder kind heeft een uniek familieverhaal. Het pakket “Misia’s missie” biedt een kant-en-klaar educatief pakket aan waarin we kinderen uit de tweede graad lager onderwijs laten kennismaken met de boeiende wereld van de familiegeschiedenis.

De centrale figuur in dit educatief pakket is Misia, die op zoek gaat naar haar eigen familiegeschiedenis en zo meer te weten komt over haar bekende grootvader Adrien François Servais. Gedurende zes lessen neemt ze de leerlingen mee op speurtocht.Het educatief pakket is voor iedereen gratis online beschikbaar via www.erfgoedindeklas.be.

Sinds begin dit jaar heeft het Pajottenland en de Zennevallei opnieuw, voor het eerst sinds 70 jaar, een eigen herder. Hugo O is ‘Herder van het Pajottenland’ en je kan hem met zijn kudde schapen en herdershond inhuren voor onderhoud en natuurbegrazing van percelen of educatie, activiteiten en evenementen. In februari en maart was het babyboom bij de herder, met zowat 100 dartele lammetjes die geboren werden.

Bekijk filmpje en volg de herder: www.facebook.com/ herderpajottenland of www.herdervanhetpajottenland.be

Bloebelletjes in het Hallerbos

Werken aan landschap

Ruth Brillens en Rik Dewulf maakten een prachtig educatief verhaal, prentenboek en lespakket over de hyacinten in het Hallerbos. Je kan ‘Het Bloebelletjesbos’ bestellen of downloaden via www.planboommarter.be. Omdat het weer in het vroege voorjaar een belangrijke rol speelt, valt de bloei van de hyacinten niet altijd op hetzelfde moment. Ga vanaf begin april eens kijken op www.hallerbos.be voor een dagelijkse stand van zaken.

Opzij, opzij, opzij! De kraanman van Regionaal Landschap Pajottenland & Zennevallei werkte deze winter stevig door aan aanleg en herstel van zowat 30 poelen in de regio. 3000 (!) kuub grondverzet, dat ziet er eventjes ingrijpend uit maar het landschap herstelt zich snel. Water is leven, in en rond gezonde poelen en plassen concentreert zich een enorme verscheidenheid aan dieren en planten. Vaak zijn het heuse oases van natuur in het landschap. Zin om zelf aan de slag te gaan met poelen en andere ‘kleine landschapselementen’?

Alle info en gratis infofolders: www.pajot-zenne.be

Das zoekt (t)huis Eeuwenlang leefden dassen in de nabijheid van de mens, maar een doorgedreven vervolging in de 20ste eeuw maakte daar een einde aan. Dankzij beschermingsmaatregelen en acties worden opnieuw af en toe dassen waargenomen. Ze keren vaak eerst terug naar oude burchten of leefgebieden waar vroeger ook al dassen waren. Daarom is het belangrijk deze goed in kaart te brengen. Ken jij oude verhalen over het voorkomen van onze vriend das in regio Pajottenland & Zennevallei? Weet je ergens een oude dassenburcht zijn? Of heb je recent een das waargenomen in de regio? Laat in ieder geval iets weten aan Griet Nijs via griet.nijs@natuurpunt.be, 015 77 01 61 of www.natuurpunt.be/das

Bijenvriendelijk Beersel Gemeente Beersel won trofee 'Bijenvriendelijke gemeente' van de Vlaamse Vereniging voor Openbaar Groen (VVOG). Proficiat met deze mooie bekroning van het Beerselse bijenplan! Het plan in Beersel focust niet enkel op honingbijen, maar ook op solitaire ('wilde') bijen die belangrijk zijn voor bestuiving en biodiversiteit.

Het bijenplan is samenwerking van heel wat partners om 'bijen-hotspots' in kaart te brengen, openbare restruimte en begraafplaatsen in te groenen, acties in verband met educatie en communicatie... Info: www.beersel.be/product/1178/bijen

HYACINTENFESTIVAL - april 2017 Heb je ook zin gekregen om de hyacinten live te bewonderen?

Fantasie en werkelijkheid ontmoeten elkaar tijdens het Hyacintenfestival 2017!We geven je graag enkele tips & tricks mee om je bezoek aan het Hallerbos zo vlot mogelijk te laten verlopen.

• Maak dit jaar gebruik van de nieuwe shuttlebus tijdens het weekend. Deze vertrekt aan het station van Halle en brengt je helemaal gratis tot in het bos. Dichter bij de bloemen geraak je niet!

Data: 15, 16, 17 (paasmaandag), 22, 23, 29,30 april en 1 mei.

• Of neem eens de fiets naar het bos. Via knooppunten 65 – 28 - 50 geraak je van het centrum naar het Hallerbos. Het mooie uitzicht krijg je er gratis bij. Knooppunten volledige fietslus: 65 – 28 – 50 – 53 – 64 – 66 – 65.

• Heb je dorst of honger gekregen van al dat ontdekken? Talrijke handelaars staan klaar met een goed gevulde menukaart. De shuttlebus stopt in het centrum, dus ideaal om even de stad in te trekken om je bezoek af te sluiten.

• Het bos is van ons allemaal, draag er mee zorg voor! Blijf zeker op de paden, pluk geen bloemen en neem je afval terug mee naar huis. Zo gaan we ook de volgende jaren kunnen blijven genieten van het paarse tapijt.

• Fotoshoot gepland? Vraag het aan via www.natuurlocaties.be/filmloket/.

Check www.hyacintenfestival.be voor meer info over de bloeiperiode en alle activiteiten.

Fotografen gezocht!

Ben je gepassioneerd door fotografie? Wil je graag jouw foto’s met een breed publiek delen? Pajot Zenne Magazine is op zoek naar fotografen die als vrijwilliger foto’s willen maken in het kader van onze artikels. Wij sturen jou er op uit om je lens scherp te stellen op een landschap uit onze mooie regio, een portret van een gepassioneerde verteller of een reportage van een culturele activiteit. En wie weet, komt jouw foto wel op onze volgende cover terecht. Interesse? Mail naar alwin@pajot-zenne.be

5

Johan uit Halle doet aan

urban exploring Johan Van Belle is amateurfotograaf met een bijzonder thema. Hij fotografeert geen landschappen of mensen, maar verlaten plaatsen. De afgelopen vijf jaar bezocht hij meer dan 200 bijzondere locaties.

6

Š Johan Van Belle - Chateau Noisy

© Johan Van Belle - Chateau de la Foret (Ook wel "Chateau de la police" genoemd. Dit omdat er zo vele betrapt zijn. wij bij het buiten gaan.)

Johan, hoe ben je bij deze hobby terecht gekomen?

Dat is heel toevallig begonnen. Een collega nam me eens mee naar een verlaten speelterrein en kort daarna bezocht ik een verlaten fabriek in Buizingen.

Nadien ging ik steeds vaker op zoek naar lege gebouwen. Eerst gebruikte ik een bridge camera, later schaftte ik me een spiegelreflexcamera en een statief aan. © Johan Van Belle - brouwerij Eylenbosch

Hoe vind je geschikte locaties?

Het is bijna een obsessie geworden. Als ik rondrijd, ben ik steeds op zoek naar leegstaande panden. Zelfs op vakantie. Het wordt wel steeds moeilijker om nieuwe plekken te vinden. In het begin ging ik meer op zoek naar het verhaal van een leegstaand huis. Wie heeft er gewoond en waarom staat het al zo lang leeg? Soms krijg ik een tip van vrienden en die kennen vaak het verhaal achter het gebouw.

7 © Johan Van Belle - Villa Heil

Ben je al in de problemen gekomen door ergens binnen te dringen?

Ik kwam eens ergens buiten en iemand was een foto aan het nemen van mijn nummerplaat. Ook stond de politie me op te wachten toen ik een kasteel was binnengegaan. Ze vroegen mijn papieren, maar daar heb ik nadien niets meer van gehoord. Enkel wanneer er een deur of een raam open is, ga ik binnen. Ik heb nog nooit ingebroken of iets gestolen.

Ga je alleen op pad?

In het begin nam ik mijn dochter mee, maar die heeft ondertussen andere interesses. Mijn vrouw gaat nu meestal mee. We blijven nooit lang in een gebouw en terwijl ik foto’s neem, gaat zij op zoek naar interessante plaatsjes. Ook voor de veiligheid doe ik het liever niet alleen.

Er is soms ook instortingsgevaar, daarom is goede kledij en goed schoeisel ook een must.

Š Johan Van Belle - Prison H15 (Frankrijk)

8

Wat was de spannendste plek waar je ooit binnenging?

Dat moet een gevangenis in Lille geweest zijn. Op de parking was een zigeunerkamp en een aantal jongeren hielden ons in het oog.

We hadden een gat gevonden in de muur, maar hadden schrik dat ze het gat zouden durven dichttimmeren en dan zouden we ĂŠcht opgesloten zitten in een gevangenis. Ik heb toen een aantal mensen opgetrommeld om er samen binnen te gaan. Iemand had een hamer meegebracht voor het geval dat we zouden vast komen te zitten in het gat in de muur.

© Johan Van Belle - Catala site Drogenbos

9 © Johan Van Belle - Chateau de la Foret (Ook wel "Chateau de la police" genoemd.

Dit omdat er zo vele betrapt zijn. wij bij het buiten gaan.)

Zijn er nog fotografen die dit doen?

Jazeker. Ze worden urban explorers genoemd. De slogan is ‘take nothing but pictures and leave nothing but footprints’.

Er zijn facebookpagina’s en websites waar je elkaars foto’s kan bekijken. Het is vooral spannend om een locatie als eerste te kunnen ontdekken. Een ongeschreven regel is dat je de locaties steeds een andere naam geeft om vandalisme te voorkomen.

Ik kan het niet verbergen, ik vind het toch een beetje griezelig.

Dat is het ook. Wij jutten elkaar ook graag op. “Heb jij dat gehoord?” “Nee, wat heb je gehoord?” “Ik dacht dat ik iemand hoorde.”

In sommige leegstaande panden lijkt het wel te spoken soms. In woonhuizen vind ik de sfeer nog specialer, omdat daar echt mensen hebben gewoond. Je voelt haast hun aanwezigheid nog.

Krijg je soms opdrachten om gebouwen te fotograferen vooraleer ze worden afgebroken?

Nee, nog niet, maar dat zou wel leuk zijn. Het paterkesklooster in Halle wordt gerenoveerd en ik wil het graag in de huidige toestand in beeld brengen.

Drie jaar lang heb ik gemaild en eindelijk heb ik de toestemming gekregen.

De voorwaarde is wel dat de verbouwers de foto’s mogen gebruiken.

Je hebt voor het eerst tentoongesteld in Kunst kraakt fabriek in Halle. Hoe was dat?

Spannend! Ik had het Vondel gevraagd of ik foto’s mocht nemen van het pand voor het project van start ging. Toen bleek dat één van de kunstenaars had afgezegd, kreeg ik de kans om mijn werk te tonen.

Mijn foto’s op groot formaat zien was een heel fijne ervaring.

Wat wil je zeker nog doen?

Een oud schip, paleis of commandocentrum uit de oorlog fotograferen. Naar het buitenland trekken is misschien wel de volgende stap. Naar Italië, Polen of Roemenië bijvoorbeeld.

Alleen mijn vrouw moet ik daarvan nog overtuigen.

Meer info: www.fadedglory.be of www.facebook.com/TheFadedGlory

Graanreis van Mesopotamie naar Pajottenland

De graanboer vertelt…

In de Langestraat in Herne, achter een van die weinige cult-campings van het Pajottenland, ligt op een mooie helling een speciaal stukje landbouwgrond. Al flink wat jaren is Bert Neuckermans er in de weer. Er staan hagen, vaste kruiden en hoogstambomen, maar centraal in heel het gebeuren staat de teelt van graan en groenten. Met de groenten ging Bert sinds het najaar van 2016 ‘den boer op’. Mensen uit de regio en mensen uit Sint-Gillis kunnen groentenpakketen bestellen via Bert.

Er is ruimte voor een 60-tal gegadigden. Het meest karakteristieke dat er op het veld van Bert gebeurde de voorbije jaren was misschien wel de teelt van granen. Bert bleef daarbij niet bij de tarwe. Hij teelde ook haver en emmertarwe.

10

Herinner je je nog wat het haast mythische 11-letterwoord Mesopotamië betekende? In het vruchtbare gebied tussen de Eufraat en de Tigris, waar nu heftig gevochten wordt om de bakermat van onze beschaving, begon onze landbouw. Niet geheel toevallig omdat er in het wild grassoorten groeiden die dikke korrels produceerden. De courante wilde soorten vormden aren die uiteenvallen.

Dat is een goede strategie voor een plant die zich wil voorplanten.

De missing link Emmertarwe is een speciaal graangewas.

Het is een beetje de missing link in het verhaal van de tarwe waarmee we vandaag zo gretig aan de slag gaan in ons dieet. Om je mee te nemen in haar ontstaansgeschiedenis keer je best met je gedachten even terug naar de schoolbanken uit je kindertijd, naar de lessen geschiedenis.

Voor de jager-verzamelaar was het echter een uitdaging om de granen op tijd te oogsten. De wilde mutaties van die grassoorten – je mag eigenlijk al graansoorten zeggen – met een compacte aar waren dan weer een makkelijke hap voor de toevallige passant – mens of dier.

Het is dan ook logisch dat de eerste keuze voor de beginnende landbouwer op die mutaties viel.

Het is een wirwar aan kruisingen en mutaties geweest daar in dat verre Mesopotamië-land. Toenmalige soapschrijvers zouden er een vette kluif aan

hebben gehad, reality-shows konden er een zeer vruchtbare Temptationaflevering mee draaien… Maar twee soorten treden op de voorgrond. Eenkoorn en Emmertarwe. De Eenkoorn heeft aren waarvan de korrels één per één aan de spil hangen, bij emmertarwe zitten ze met tweeën samen.

Beide vormen ze de oergranen waarmee we later aan de slag gingen. Volgens de ene bron is eenkoorn gekruist met een ander wilde grassoort de voorouder van emmer en is emmer in een later kruising geëvolueerd tot tarwe, volgens andere bronnen - de één al ingewikkelder dan de ander – is de eenkoorn en de emmertarwe hun ontstaansgeschiedenis niet verbonden aan dezelfde voorouders en is uit emmer dan weer de spelt en de tarwe tevoorschijn gekomen.

Laat ons even al die soap-opties vergeten en kijken naar de emmertarwe. In het Frans noemt met het petit-épautre. Dat is omdat de granen ervan ook stevig in een kafje vervat zitten. Op het eerste zicht lijkt het dus een kleine variant van de spelt.

Bij onze tarwe zit het zaad los in zijn kaf, wat mechanisatie van verwerking en oogst makkelijker maakt. Toch is emmer wel degelijk geen spelt. Emmer is ook veel ouder. Er is wilde emmer gevonden die met koolstofdatering op 17 000 voor Christus kan worden gedateerd. Van echt gecultiveerde emmer kan je stellen dat we zeker zijn over teelten in het oude Egypte ergens in 7000 v.C. In Egypte was het trouwens het populairste graangewas. Ook in onze gebieden was tijdens de bronsen de vroege ijzertijd emmertarwe het meest geteelde gewas. Pas later werd het verdrongen door het grotere spelt en het efficiëntere tarwe.

Bouwen aan de toekomst Dat deze emmertarwe nu ook zijn plek vindt in de akkers van Bert uit Herne is prachtig. In het Pajottenland werken we dus rond de toekomst van tarwe, maar zoeken we de wortels in het verleden. Mogelijks kunnen we met de nakomelingen van de emmer die Bert uitzaait

in de toekomst verder telen op Pajotse akkers, naast de bakbare tarwe waar het molenproject Water en Wind aan schrijft is het iets om naar uit te kijken. Bij het telen van dergelijke oude variëteiten – dit geldt evengoed voor oude tarwerassen of spelt – mogen we niet vergeten dat deze soorten altijd veredeld zijn geweest in biologische omstandigheden. Het heeft dan ook geen zin om ze in te passen in het keurslijf van de chemische landbouw.

De overdaad aan kunstmest kan met geen stengelverkorter worden gestopt en het gewas gaat dan ook steevast liggen.

Emmertarwe, eenkoorn, oude tarwerassen en moderne populatietarwes hebben nood aan een ‘rustige’ bodem met veel humus en een dynamisch bodemleven. Het vraagt naar boeren die ze jaar na jaar willen voorttelen in hun ‘terroir’. De stikstof voedt de bodem en maakt doorworteling mogelijk. Alleen dan komen deze gewassen tot hun recht. Voor de boer is het economisch ook interessant aangezien de dure phytofarma-facturen achterwege gelaten kunnen worden. Landbouwers die daarover meer willen weten – over het voorkomen van legering en het telen van tarwe zonder veel chemische inputs zijn welkom op de Molendag van 28 mei.

Onderzoekers van Inagro en collegaboeren komen die dag vertellen hoe je granen kan telen op een biologische manier.

Molendag thema graan Op deze molendag in de Heetveldemolen duiken we onder in de wereld van het graan.

Zowel voor boeren als voor consumenten zal er een boeiend programma zijn.

We belichten de geschiedenis van het graan, geven teelt-technische uitleg, bekijken de economische kansen voor de lokaal verankerde graanproductie en gaan zelf aan de slag. We kneden deeg, bakken brood en proeven brood dat door verschillende bakkers en boerbakkers werd gemaakt.

Zondag 28 mei van 13u tot 17u De molen is het ganse weekend open. Zaterdag om 15u: Voorstelling boek ‘Molens in Galmaarden’.

Locatie: Heetveldemolen, Munkbaan 1, 1570 Tollembeek (Galmaarden) Parkeren op de Markt van Galmaarden. 1 km wandelen via het Markpad.

Alle info op www.waterenwind.be

11

Project Water en Wind Water en Wind verbindt graan, molens, bakovens en de rivier De Mark in het Pajottenland. We verkennen samen de weg van graan tot brood en brengen mensen bij elkaar.

De molenwieken van dit project zijn Regionaal Landschap Pajottenland & Zennevallei, Erfgoedcel Pajottenland Zennevallei en Heetveldemolen vzw.

Verbinden - We brengen mensen samen en ondersteunen vrijwilligers in verschillende werkgroepjes. Ben je geïnteresseerd om mee te werken rond een van de thema’s of wil je op de hoogte blijven van de activiteiten?

Volg onze Facebook-pagina of stuur ons jouw mailadres door.

Verzamelen - Voor de thema’s graan, molens en bakovens verzamelen we erfgoedinformatie. Heb je een verhaal of oude foto’s? Of ken je iemand die hier graag over vertelt?

Laat het ons weten!

Realiseren - De Heetveldemolen verbouwt een schuur tot polyvalente ruimte. We werken aan de realisatie van het Markpad en nieuwe aanplantingen in de Markvallei.

Vertellen - Op het einde van het project willen we al onze ontdekkingen en weetjes over graan, molens, bakovens en de Mark in een publicatie bundelen. We maken ook een educatieve route langs de Mark en brengen alle erfgoedinformatie in de online erfgoeddatabank Erfgoedplus.

Alle info op www.waterenwind.be www.facebook.com/waterenwindpajottenland Lien Urmel, lien@pajot-zenne.be

Pajots graan van eigen bodem Tijs Boelens, biologisch groentekweker van De Groentelaar en medewerker bij Regionaal Landschap Pajottenland & Zennevallei, test al een tijdje het kweken van eigen Pajotse graanvariëteiten uit.

© Thierry Van Vreckem

In het Pajottenland staan ook nog heel wat oude bakovens. Ook die willen we een tweede leven geven in dit project. Momenteel maken we volop werk van de inventarisatie van alle oude molens en bakovens in het Pajottenland.

Wie nog exemplaren weet staan, mag ons die altijd signaleren.’’ © Luc Cromphout

12

Moet er nog graan zijn?

Tijs Boelens: ,,Het graan dat op de akkers in het Pajottenland groeit, wordt amper gebruikt om brood te bakken.

Het gros wordt verwerkt tot veevoeder of gebruikt als energiegewas, terwijl bakkers hun bloem vaak uit Oost-Europa halen. We willen binnen dit molenproject onderzoeken of we in het Pajottenland zoals vroeger terug graan kunnen kweken dat we ook echt kunnen verwerken tot gebruiksklare bloem. Zo maken we de keten korter en kunnen we naar buiten komen met een authentiek product uit eigen regio: echt Pajots brood van eigen kweek.

Momenteel heb ik met De Groentelaar een aantal proefvelden ingezaaid en we zijn nu de mogelijkheden aan het uittesten.’’

Onlangs kwam een eerste lichting geïnteresseerde landbouwers, molenaars en bakkers samen in plattelandscentrum Paddenbroek om onder leiding van bakker Roger Reniers de eerste Pajotse broden in de oven te schuiven. Er werden ideeën uitgewisseld en in de praktijk met oude baktechnieken geoefend. ,,Bedoeling is een eigen keten op te bouwen van landbouwers die in het Pajottenland aangepast bakbare graansoorten willen kweken, molenaars die het willen malen en bakkers die er mee aan de slag willen gaan met een eigen Pajots brood als resultaat", aldus Tijs. ,,Het kan voor landbouwers in

Wat zijn de plannen met dat speciale Pajottengraan?

Tijs: ,,Eens het graan gekweekt en geoogst, kunnen we in het Pajottenland nog bestaande molens inschakelen die we zo kunnen opwaarderen. Voor ons proefproject spraken we de Heetveldemolen in Galmaarden aan die het Pajots graan tot bloem vermaalde.

© Luc Cromphout

de regio misschien een leuk alternatief vormen en hen economisch een boost geven. Ons volgende project is om datzelfde Pajotse graan ook te gaan gebruiken bij het bier brouwen. Het kan oude molens en bakovens terug een functie geven waarrond we mogelijk ook toeristisch iets kunnen uitbouwen zoals een fiets- of wandellus."

Als de tests met het bakken van het Pajots brood positieve resultaten opleveren, kan het startschot om dit idee verder te commercialiseren vrij snel gegeven worden. Mogelijk kunnen dan in 2018 al een paar hectare van het Pajotse graan worden ingezaaid. Ondertussen kunnen particulieren thuis ook eens brood bakken met de nieuwe Pajotse bloem van De Groentelaar. Alle feedback is welkom. Die bloem is verkrijgbaar bij De Groentelaar in Gooik of op de markt in Halle. De komende maanden staan er nog workshops op het programma om het brood bakken en graan kweken aan te leren.

Pauwelbroodjes

een eeuwenoud verhaal van rogge

©Luc Cromphout

Er bestaan meerdere legendes over hoe de Pauwelviering in Galmaarden ontstaan is. Vast staat dat de kleine roggebroodjes altijd een centrale rol speelden.

De gewijde broodjes brengen al honderden jaren redding voor mens en dier en voor de landbouwgewassen.

Broodjes rollen Een week later zijn kleine kinderhandjes druk in de weer met het rollen van het roggemeel tot ronde Pauwelbroodjes. Na het bakken gaan ze in zakken en zijn ze klaar om ‘gezaaid’ te worden. Dan worden ze door de Pauwel vanop zijn paard in de menigte gegooid.

Jaarlijks trekt de Pauwelbende met een kar en een zak roggegraan naar de Heetveldemolen, waar molenaars Richard Van Ongevalle en zijn opvolgers Hubert De Weerdt en Monique Van Ongevalle hen opwachten en bestrooien met bloem.

Ook de vorige Pauwelbende doet mee aan het ‘bloemgevecht’.

13

Waarom wordt er rogge gebruikt voor de Pauwelbroodjes?

Hubert: ,,Dat is traditioneel zo gegroeid. In de periode dat de Pauweltraditie gestart was, was rogge waarschijnlijk meer in zwang dan vandaag. Rogge is ook het meest geschikt om zuurdesemstarters te maken, wat kon gebruikt worden als rijsmiddel.”

Richard: ,,Vroeger was het nog iets anders dan nu hoor! Dan waren het grote bendes. Nu moeten ze de volgende dag gaan werken. Maar het is altijd een goede sfeer geweest.”

Is er nog nooit iemand in de Mark gevallen?

Richard: ,,Haha, nee! Wel heeft er iemand ijsvoeten gehad!

Ik weet het nog goed, het had dik gevroren en van de bende liep er iemand in de Mark. Hij dacht dat het ijs was, maar hij zakte erin tot aan zijn knieën. Het was dan min 20 graden. Hij was wakker hoor!”

©Luc Cromphout

Erfgoedbroodjes In 2016 kreeg de Pauwelviering een plaats in de Inventaris Vlaanderen voor Immaterieel Cultureel Erfgoed. Deze erkenning is de kers op de taart voor iedereen die zich inzet voor de toekomst van de traditie. De Pauwelviering, elk jaar op de zondag na 25 januari, brengt een grote groep mensen bij elkaar tijdens de koude winterdagen. De lokale gemeenschap is van begin december tot eind januari betrokken bij een reeks voorbereidingen en gebeurtenissen rond de viering. Een traditie die na meer dan 600 jaar nog springlevend is. www.immaterieelerfgoed.be

Pajottenland en bieren een geslaagd huwelijk

BUITENLANDSE FAN VAN ONZE BIEREN AAN HET WOORD

14

Elk land of streek heeft een typisch product waar de inwoners trots op zijn. Zo heeft België zijn bieren. En sinds kort is dat officieel, nu de Unesco de Belgische biercultuur op de lijst van immaterieel erfgoed heeft geplaatst.

Onze bieren zijn zo lekker en uniek dat ze tot ver buiten onze landsgrenzen een grote schare fans tellen.

Neem nu Gavin Henriksen. Zuid-Afrikaan, maar ook een klein stukje Belg. A man with a story and… a passion for Belgian beers.

PAJOT & ZENNE MAGAZINE: HOE KOMT EEN ZUID-AFRIKAAN IN BELGIE TERECHT? Gavin Henriksen: “Lang verhaal. Op een van mijn diploma’s staat burgerlijk ingenieur vermeld. Door mijn job kwam ik via omwegen in Warschau terecht, waar ik een kleine twee jaar aan de slag was voor een project. Ik leerde er mijn vrouw kennen, een Belgische uit Lennik. Zelf

“Bier vervult een belangrijke culturele en maatschappelijk rol”. ben ik afkomstig uit Kaapstad. Pendelen tussen Zuid-Afrika en België is praktisch niet haalbaar. Uiteindelijk hebben we samen voor het Pajottenland gekozen als thuisbasis. Ik woon en werk hier nu vijf jaar. ”

WAT TREKT JOU AAN IN HET PAJOTTENLAND? Gavin: “Het Pajottenland is een heel aparte streek. Wat me als outsider meteen opviel, is dat alles hier sterk begrensd en afgebakend is. Dat komt tot uiting in verschillende dingen.

Elk dorp heeft zijn eigen karakter, zijn eigen gebruiken en geplogenheden, zijn eigen accent of dialect. Voor mij als Zuid-Afrikaan is het niet vanzelfsprekend om je in die gemeenschap te integreren, maar daarom niet minder boeiend. Wat ik wel merk, is dat bier deuren opent. Het vervult een belangrijke culturele, maatschappelijke rol.”

VERKLAAR JE NADER. Gavin: “In het Lennikse dorpscafé waar ik af en toe kom, is mijn eerste biertje steevast een Rodenbach. Een eerbetoon aan de grootvader van mijn vrouw, die het graag lustte. En een Zuid-Afrikaan die een Rodenbach drinkt, dat is meteen een gespreksonderwerp. Voor je het weet, raak je met iedereen aan de praat en leg je contacten.”

BEN JE VERTROUWD MET BRUEGEL? Gavin: “Zeker. Wist je dat Pieter Breugel tot in Zuid-Afrika bekendheid geniet?

Afrikaans en Nederlands zijn verwante talen. Bruegels schilderij ‘Nederlandse spreekwoorden’ is subliem. Ook ‘De Val van Icarus’ is wondermooi. Zijn link met het Pajottenland en zijn werk waarin het Pajotse landschap een constante is, bijvoorbeeld in de ‘Parabel der Blinden’, vernam ik pas later via mijn vrouw. Ik hoor ook dat 2019 het Bruegeljaar wordt, omdat het dan 450 jaar geleden is dat hij overleed.

JE DRINKT GRAAG EEN BIERTJE? Gavin: “Dat kan je rustig stellen. In dat opzicht ben je in België echt wel verwend (lacht uitbundig). In Zuid-Afrika heb je maar één grote marktspeler, South-African Breweries, dat tot de groep SABMiller behoort. Ga je er naar een pub, dan bestel je gewoon ‘a beer’. Hier neemt een cafébaas

geen genoegen met zo een bestelling.

Er bestaat een soort ongeschreven wet dat je een specifiek bier vraagt. Zelfs wanneer je een pintje bestelt, krijg je de vraag: Jupiler of Stella? Sterker nog: zodra sommige stamgasten de drempel van het café overschrijden, schenkt of tapt de cafébaas meteen ‘hun’ bier. Ze hoeven niet eens te bestellen!

WAT MAAKT ONZE BELGISCHE BIEREN ZO BIJZONDER VOLGENS JOU? Gavin: “Het aanbod aan bieren is nergens anders ter wereld zo gevarieerd en uniek.

België heeft naast de lichtere bieren die je elders ook vindt, een enorm assortiment aan kwaliteitsvolle sterkere bieren.

Dikwijls worden die lokaal en ambachtelijk gebrouwen én gedronken. Ook unieke, spontaan gegiste bieren zoals lambiek en geuze die je enkel in onze streek kunt brouwen.

WELK LOKAAL BIER VALT BIJ JOU IN DE SMAAK? Gavin: “Toeval wil dat we onlangs een blinde proeverij organiseerden met Pajotse bieren. Van de biertjes die we toen degusteerden, staken er naar mijn smaak twee bovenuit. Het eerste bier dat me aangenaam verraste is Gronckel, genoemd naar Frans-Jozef de Gronckel, een Lennikenaar die de naam ‘Pajottenland’ voor het eerst gebruikte.

Het is wat kruidig en fruitig, en ik ontdekte ook een zweem van citrus. Een andere topper voor mij was de Cuvée Devillé van brouwerij Den Herberg, een lichtbitter en met 6,1% geen al te sterk bier met een mooie afdronk. Loopt lekker binnen. Ik liet me vertellen dat Den Herberg naast een brouwerij ook een café is in Buizingen.

Een van de vele adressen waar ik de rijke Belgische en Pajotse biercultuur verder kan ontdekken…

Meer tijd om te genieten van Geuze en Kriek. Toer de Geuze tweedaagse De 11de editie van de Toer de Geuze wordt een tweedaags evenement en zal plaatsvinden op zaterdag 6 en zondag 7 mei 2017. Details in verband met deze happening kan u vinden op www.horal.be.

“Nergens anders is het aanbod aan bieren zo gevarieerd en uniek”

15

Dieter legt uit hoe het spel in zijn werk gaat.

TRADITIE IN DE KIJKER

Schuiftafelen in Halle Dit jaar reizen de vrijwilligers van Erfgoedcel Pajottenland Zennevallei de regio rond op zoek naar de tradities die hier leven. Heel wat mensen zetten zich met hart en ziel in zodat hun traditie kan blijven bestaan. Lina ging langs bij Geert en Dieter van de schuiftafelvereniging Sint-Dorothea uit Halle, waar de unieke volkssport al 150 jaar beoefend wordt.

16

Op het einde van de 19e eeuw stond er in meer dan de helft van de cafés in Halle een schuiftafel. Vandaag ontmoetten we Geert en Dieter in de kelder van Dieter zijn huis, dat omgebouwd is tot clublokaal.

“Vandaag is geen enkel café in Halle groot genoeg om onze schuiftafel te zetten.

Ze is 3 meter lang dus dat neemt al snel de plaats in van 2 à 3 cafétafels. Vroeger heeft onze schuiftafel in verschillende cafés in Halle zijn clublokaal gehad.”

150 jaar schuiftafelen in Halle In het clublokaal staat de schuiftafel centraal. De tafel is nog steeds het originele exemplaar van bij de opstart van de vereniging in 1867. Vroeger was schuiftafelen een populair en wijd verspreid spel. Er was ook een competitie met andere verenigingen in Vlaanderen maar de meeste van die clubs zijn vandaag uitgestorven. In Halle is de club nog actief en vierden ze in februari hun 150-jarig jubileum met een tentoonstelling en demonstraties van de sport in de Grote Post in Halle.

Van vader op zoon Geert: “Ik ben lid van ‘de schuif’ van toen ik 19 jaar was, een hele tijd geleden.

Mijn peter was toen voorzitter van de schuiftafelvereniging en was een fervente liefhebber van de sport.

Geert & Dieter op het jubileumweekend in de Oude Post

Ik herinner me dat hij in die tijd zei ‘Luister, de koning mag voor de deur staan, als het op een dag is dat het schuiftafel is, dan zal hij moeten terugkomen…’ Vandaag is het ook nog steeds een belangrijke avond voor ons!”

Dieter: “Ik kende de schuiftafel al jaren doordat mijn vader, opa en andere familieleden meespeelden. Toen ik, tien jaar geleden, eens een avond mee ging en begon mee te spelen is mijn interesse ervoor gegroeid.

"Luister, de koning mag voor de deur staan, als het op een dag is dat het schuiftafel is, dan zal hij moeten terugkomen..."

Sinds een paar jaar spelen we nu bij mij thuis, waardoor het een belangrijk deel van mijn leven is gaan uitmaken. Het is echt een hobby geworden. Zelf heb ik ook kinderen, het zou leuk zijn moest de traditie verder gezet worden.”

Schuiftafelen voor dummies Schuiftafelen is een fijne volkssport, maar hoe begin je eraan? Leer hier de basis in enkele stappen!

01 Maak twee ploegen. Elke ploeg is afwisselend aan de beurt en heeft 5 ijzeren schijven. De ene ploeg is het Romeinse cijfer V, de andere X.

02 Het spel wordt gespeeld op de schuiftafel, een langwerpige tafel met een aantal ijzeren paaltjes, dit zijn de hindernissen. Helemaal achteraan op de tafel staat in het midden het laatste paaltje. Om de schijven vlot over de tafel te laten glijden, wordt er stuifzand uit de duinen gebruikt.

17

03 Stoot met de keu elk om beurt een ijzeren schijf over de tafel, zo dicht mogelijk tegen het laatste paaltje.

Onderweg kan je de schijven van je tegenstander verder weg of van de tafel schuiven. De ijzers die van de tafel gevallen zijn, zijn niet meer geldig.

Zin om zelf eens te spelen?

Neem contact op met Geert van Sint-Dorothea, geert.vancoillie6@telenet.be.

Bij het sportimonium kan je ook zelf een schuiftafel uitlenen, meer info op www.sportimonium.be

04 De ploeg met het ijzer het dichtst bij het laatste paaltje is de winnaar!

05 Tel de punten. Elke schijf van de winnende ploeg korter bij het laatste paaltje dan een schijf van de tegenstander levert ĂŠĂŠn punt op.

ACTIVITEITEN

IN DE STREEK ilde ag meneer De W Jan de Wilde – D

NI

VAN 1 APRIL TOT 18 JU

rt Muziekconce alhoeve – Sint da GC De Boes e Genesius-Rod

Kairos Castle

Tentoonstelling asbeek Kasteel van Ga

ZO 2 APRIL

ekwandeling Opening Lambi deling met stops an w Georganiseerde ) erijen zijn open uw ro (b onderweg um tr en ersc Vertrek: Bezoek ek bi De Lam ebeersel.be www.toerism

DO 20 APRIL

telling Theatervoors ir theater nd documenta Een aangrijpe d op er se fde, geba over hoop en lie . en e verhal ware Afrikaans eek urcentrum Dilb ltu Cu Westrand

VR 21 APRIL

La La Land

Film emberg houwburg Als CC de Meent Sc and op 4 april) (Ook in Westr

18

Stop-Motion workshop

aan met

De M Beeldsmederij Futur Simple

ZO 2 APRIL

DI 4 APRIL

ZO 23 APRIL

WO 19 APRIL

- ouder/kind

met Jeron Comedy Parade r en MC Jens irke Dewulf, Bas B r ke nc do Den

6 APRIL WOE 5 APRIL & DO aifoon (8+) Fondouk met

lling Familievoorste ance Luisterperform Dilbeek ltuurcentrum Westrand - Cu

t – Flinke Gunther Lamoo Humor Halle CC ’t Vondel -

ZO 9 APRIL

ag

Gonzende zond

Circus Dilbeek Westrand - Cc

ZO 10 APRIL

iers en Voorjaarsbloe deling bosbeheerwan tap Begeleide uits alle H en ev Dr t Ach

telling Theatervoors rnat Te CC De Ploter

ZA 22 APRIL

Workshop rnat CC De Ploter Te

ZA 8 APRIL

rtuis met GAZ. Theater Malpe n gedoemde Pleidooi van ee moeder

jongen

Humor – Liedekerke GC De Warande

ZO 23 APRIL

org’ Erfgoeddag ‘Z

Evenement in de regio Op 20 locaties dagpz.be www.erfgoed

Hemelsblauw Pantalone met 2,5 jaar) (6 maand tot lling Theatervoorste rnat Te er ot Pl CC De

ZO 23 APRIL

Galmusant en tenbeurs streekproduc nd Pajottenla

Event s, s met optreden Vrijetijdsbeur . ie imat initiaties en an , Galmaarden is hu w lju GC Ba

DI 25 APRIL

Lien Van de Jan De Smet, met -Jan De Smet Kelder, Pieter t Gedeelde Smar

Muziek Dilbeek ltuurcentrum Westrand - Cu in De Moelie (ook op 4 mei Linkebeek)

29 APRIL DO 27, VR 28 & ZA nat met ToneelTijlTer Tweeduister

telling Theatervoors rnat Te er ot Pl CC De

VRIJ 28 APRIL amenca La Guardia Fl ingo met Club Flam

Concert uis - Roosdaal GC Het Koetsh

ZO 30 APRIL

t

ting van he Meiboomplan Pajottenland

MEI VR 26 MEI T.E.Min.klZOijk28 e Fanfare De

lijkheid Event - feeste uis GC Het Koetsh eide Roosdaal nw te en em even

MA 1 MEI

het park Zennefeest in en van Buizing

125 jaar Kon s Herfelingen Ware Broeder

Evenement Bieravond met Met op vrijdag ker nde en Samy Ba Die Gipfelfreu e Th zaterdag (MentTV). Op DJ am & Lennert, Br , rs Soulbrothe maar. ij w jn zi t he en DJ Lisa Smolders ik uz ale iliedag met m Op zondag fam er. afsluiter KokH verrassingen en gen lin ntrum Herfe Parking Bavoce

Evenement Zenne e editie om de Feestelijke 5d Halle te dijsplekjes van en groene para ater, he nick, familiet ontdekken. Pick el meer. wandelen en ve 17u t.be - 11u tot es www.zennefe zie flyer op p 24

WOE 3 MEI

ZO 28 MEI

et tveldemolen m Molendag Hee Pajots graan hops

works Evenement en llembeek To 1 n aa Munkb - Vanaf 13u (Galmaarden) tikel wind.be - zie ar www.wateren op p 12

se 5deTollembeek ten ch to rs ke oe ez Han

Wandelroute ntrum Ontmoetingsce Gemeentelijk llembeek Willem Tell To

ZA 6 MEI

fie Palmers & Sien Eggers, So ch met L’Êtude eers Jessa Wildem aos toe) (nu slaat de ch telling Theatervoors rnat CC De Ploter Te

ZA 13 MEI

Opera Avanti

- La Traviata

18 AUGUSTUS VAN 9 JUNI TOTOM 18U45 ELKE VRIJDAG wan delingen in Zomeravondhele regio

19

aal Landschap Pasar en Region nnevallei Ze Pajottenland & n merwandelinge zo organiseren 11 de in s je ek re natuurpl langs bijzonde el am rz ve en del mee hele regio. Wan je : rs ke tic elnames minstens 9 de prijs! met een mooie d on lo wordt be pasarzomert en www.pasar.be/ ne.be www.pajot-zen

telling Theatervoors Dilbeek ltuurcentrum Cu d Westran

Registreer je activiteit In deze kalender nemen we graag het vrijetijdsaanbod met regio-uitstraling op!

Wil je jouw activiteit in deze kalender zien verschijnen? Voer je activiteit in op www.uitdatabank.be en geef het de tag UiTinMijnRegio.

Vlieg wijst je de weg naar leuke familieactiviteiten / familieUiTjes

Nog meer activiteiten en alle informatie vind je op www.pajotzenne.be

Zomerdromen langs natuur en landschap Avondwandelingen Pajottenland & Zennevallei

Niets mooier dan een landschap onder het zachte licht op een zomeravond. Daarom wijzen Pasar en Regionaal Landschap Pajottenland & Zennevallei je bij valavond de weg langs verrassende paradijsplekjes en natuurparels.

Wandel mee, kom je licht opsteken en beleef zomerse avond-uren!

09/06 16/06 23/06 30/06

20

VLEZENBEEK (ST-P-L)

STRIJTEM (ROOSDAAL)

LIEDEKERKE

SINT-GENESIUS-RODE

Fruitig Vlezenbeek – 7,5 km Vertrek: CC De Merselborre, Schaliestraat 2, Vlezenbeek.

Groen Strijtem in het spoor van pastoor Cuylits – 7,5 km Vertrek: GC Het Koetshuis, Kristus Koninglaan z/n, Strijtem

Tweedorpenwandeling – 7 km Vertrek: Café Het Kerkzicht, Warandestraat 9, Liedekerke

Wat ruist er in ‘t struikgewas van de Kwadeplas – 6 km Vertrek: Petanque club Rode, Kwadeplasstraat 32A, Sint-Genesius-Rode

07/07

14/07

21 /07

28/07

Paddenbroekwandeling - 8 km Vertrek: Plattelandscentrum Paddenbroek, Paddenbroekstraat 12, Gooik

In de vallei van de Bellebeek – 8 km Vertrek: Katarinakring, Rodestraat 28, Sint-Katherina-Lombeek.

Met de Dominicanessen langs de taalgrens – 8 km Vertrek: Dominicanessenklooster, Heilige Geeststraat 24, Herne

Wilde bijen… zijn lieve beestjes – 8 km Vertrek: Bezoekerscentrum De Lambiek, Gemeenveldstraat 1, Alsemberg.

GOOIK

TERNAT

HERNE

BEERSEL

04/08

11 /08

18/08

AFFLIGEM

DILBEEK

ESSENBEEK (HALLE)

Hopcultuurtrip - 7 km Vertrek: Gasthof d’Oude Brouwerij, Abdijstraat 4, Hekelgem

Wolfsputten, de groene long - 7 km Vertrek: Saviocentrum, Stationsstraat 275, Dilbeek

In het spoor van de boommarter – 7 km Vertrek: Café ’t Oud Kasteel, Kasteelstraat 96, Essenbeek (Halle)

AVOND-UUR WEDSTRIJD Bij elke avondwandeling krijg je een nieuwe sticker op een spaarkaart Per 3 verschillende stickers op je spaarkaart neem je deel aan een gratis tombola met mooie prijzen: gratis abonnement Pasar, Lannoo wandel- of fietsgids van Pasar…

Voor een spaarkaart met 9 verschillende stickers krijg je van Regionaal Landschap Pajottenland & Zennevallei een extra cadeau naar keuze: insectenhotel of kaart Wandelnetwerk Pajottenland

Vertrek: inschrijven ter plaatse vanaf 18u45 – start wandeling stipt om 19u15 Begeleide wandelingen in de natuur van 6 à 8 km – duur ca.

2u Deelname: 1 euro (gratis voor kinderen -12j en voor leden Pasar op vertoon lidkaart) Elke deelnemer ontvangt bij elke wandeling een versnapering

MEER INFO Pasar Zomert: www.pasar.be/pasarzomert Regionaal Landschap Pajottenland & Zennevallei: www.landschappajotzenne.be

Tijdcapsules

van alle tijden Een tijdcapsule is een verborgen capsule gevuld met informatie van het heden, bedoeld voor mensen in de toekomst. Zo’n capsule kan je maken door voorwerpen of informatie in een metalen kist of koker te stoppen en ze dan goed te verzegelen. Via de capsule wil je aan wie na jou komt een bepaalde boodschap meegeven. De capsule verberg je dan, bijvoorbeeld op een symbolische plaats, zodat iemand ze op een bepaald tijdstip of op een toevallig moment in de toekomst kan openen. Zo kom je echt in contact met het verleden. Dat klinkt abstract, maar wist je dat we in onze streek ook tijdscapsules hebben? Ga mee op ontdekking!

Dit alles weet Jan De Cock, heemkundige uit Beersel: “In 1923 vierde papierfabriek de Meurs op de site haar 150-jarig bestaan. Maar ze feestten vijf jaar te vroeg! Door een leesfout van archiefstukken las men “1773” in plaats van “1778”. Na het feestelijke diner mocht het voltallige personeel plechtig zijn naam schrijven op een groot vel papier. Deze personeelslijst borg de directie op in een zinken cilinder en metselde het op het einde van de dag in achter een gedenksteen. Bezoekers konden vanaf toen aan de ingangspoort van de fabriek in het Frans lezen “17731923 gedenksteen aangebracht door Gustave de Meurs 23 juli 1923” . In 2004 recupereerde ik de koker en de gedenksteen.

De steen werd daarna geïntegreerd in een monument langs de vijvers in het park. In de lente van 2017 wordt het monument, gemaakt met resterende stenen van de oude watermolenkamer, ingehuldigd en voorziet men een kleine tentoonstelling.”

Een zinken koker in de oude papierfabriek “Sint-Genesius-Rode en omgeving mogen aanspraak maken op de titel 'bakermat' van de Belgische papiernijverheid. Al sinds de 16e eeuw vind je in de streek molens die met het maken van papier begonnen. In 1778 startte de familie de Meurs er haar papieractiviteiten. De productie liep meer dan 200 jaar door tot de fabriek de Meurs, later Novarode, werd gesloopt in 2004.”

© Godelieve Deschuyffeleer - Keure toren

Een nieuwe kerkhaan in Herne Bij de restauratiewerken in 2011 aan de toren van de SintPetrus en Pauluskerk in het centrum van Herne knoopte het gemeentebestuur aan met een oud gebruik: het plaatsen van een tijdscapsule in de holte van de bol onder de kerkhaan. De vorige onderhoudsbeurt van de kerktoren was in 1921 en de renovatie bood een goede gelegenheid. Het gemeentebestuur legde in de bol de namenlijst van het schepencollege van Herne en een exemplaar van “De Kleine Kroniek van het Groene Kwadrant” met een overzicht van tal van gebeurtenissen uit de voorbije 800 jaar in Herne. Omdat de boek in zijn geheel niet paste, sneed men het boek in twee helften. Hopelijk legt het nageslacht de puzzel.

We vernamen dat er bij restauratiewerken aan de kerk van Herne, in de bol onder kerkhaan van de kerktoren een tijdscapsule zou zijn gevonden. We zochten meer informatie op het gemeentehuis.

Daar vertelde men over de nieuwe capsule, maar had men geen weet over een oude tijdscapsule. De gemeente verwees daarvoor door naar iemand anders, die op zijn beurt aanraadde om contact op te nemen met de koster. De koster stuurde ons door naar de voorzitter van de kerkfabriek. Hij gaf het bevrijdende antwoord: er bevond zich geen oude tijdscapsule in de bol onder de kerkhaan, tenzij men op de gemeente meer zou weten.

En zo was de cirkel rond. Een nieuwe dorpsmythe leek alvast in de maak. Maar een nieuwe capsule, die is er wel gekomen. [ Auteur Tom Vanschandevyl ] © Jan De Cock

Wil je zelf op zoek gaan of je eigen capsule maken?

Bij geocaching, tijdscapsule 2.0, kan je op zoek gaan naar een kleine verborgen container (“cache”). Dit kan aan de hand van tips, opdrachten of raadsels. De tochten variëren in lengte en moeilijkheidsgraad. Het is een sportieve en originele manier om je omgeving te verkennen. In onze streek liggen al tientallen schatten verborgen.

Meer info: www.langsvlaamsewegen.be/op-schattenjacht-in-vlaams-brabant/

21

COOL! ijskelders en vleermuizen Nieuwe vleermuizenwerkgroep in onze regio

22

Lente in het land, betekent ook dat vleermuizen weer ontwaken na hun winterrust. Misschien fladderen er al enkele rond je huis bij zonsondergang?

Voor deze zoogdiertjes geldt zeker dat ongekend onbemind is. De vrijwilligers van de nieuwe vleermuizenwerkgroep Myotis hebben een goed zicht op waar vleermuizen zich thuis voelen in het Pajottenland en de Zennevallei.

Voorzitster Christine met een aantal leden van de vleermuizenwerkgroep

Hebben vleermuizen een vaste stek?

Christine Goessens: ,,Vleermuizen verhuizen een paar keer per jaar. Overwinteren gebeurt vaak in bunkers of oude ijskelders.

Tijdens de koude maanden zoeken ze immers beschutting in ruimtes met constante temperatuur en voldoende luchtvochtigheid.

Ze houden er een winterslaap. Van zodra het warmer wordt verhuizen ze naar zomerverblijfplaatsen zoals zolders of holtes in bomen”.

Toegang tot ijskelder bij Kasteel van Gaasbeek

’s Winters mogen vleermuizen niet verstoord worden, enkel experts zoals jullie hebben toegang tot de winterverblijfplaatsen.

Rik: ,,Dat is een leuk werkje, we inventariseren ijskelders en andere plaatsen om te tellen welke soorten en aantallen er te vinden zijn. Het is soms wel wat zoeken tussen kieren en spleten.

Om een voorbeeld te geven: in de ijskelder op het Malakoff-domein in Lembeek telden we 17 baardvleermuizen, 1 grootoorvleermuis en 4 franjestaarten. Een mooie mix.’’

Jullie zijn gestart met een nieuwe Bestaan er nog veel vooroordelen vleermuizenwerkgroep van over vleermuizen? Batman en Natuurpunt. Een gedeelde passie? Dracula zijn nooit ver weg.

www.natuurpunt.be/afdelingen/ vleermuizenwerkgroep-myotis 0479/59 22 59

Rik Tanghe: ,,Ik wist eigenlijk niet bijzonder veel over vleermuizen, maar nu ben ik er helemaal door gefascineerd geraakt. Af en toe zag ik wat diertjes fladderen, maar door mee te doen met de nieuwe werkgroep heb ik nu een goed zicht op vleermuizen in de hele regio. Dat is echt een andere bril om naar je omgeving te kijken.’’

Enkele activiteiten van de werkgroep: • Vleermuizenwandeling: batman op Oude Trambaan in Gooik op 20 mei • Opening vleermuizen Fietsroute in Halle op 21 mei • Kinderwandeling Provinciedomein Huizingen op 19 augustus • Europese Nacht van de Vleermuis in het Kasteeldomein van Beersel op 26 augustus

Monik Ghijssels: ,,Met onze vleermuizengroep werken we op dit moment aan een fietsroute in Halle, met onderweg infoborden aan locaties waar iets over vleermuizen te vertellen valt. We passeren onder andere aan de kerken van Lembeek en Buizingen , waar invliegopeningen voor vleermuizen gemaakt zijn. Hopelijk kunnen we veel mensen boeien!

We werken daarom samen met de stad Halle en de Fietsersbond.’’

Christine: ,,Tenzij je een insect bent, heb je weinig te vrezen van vleermuizen. Ik werd eens gebeld door een gezin uit Gooik dat het geen probleem vond om enkele vleermuizen als vaste huisgenoten in de living te hebben.

Toen ze op een dag 27 vleermuizen rond zich hadden fladderen in de slaapkamer, hebben ze toch advies gevraagd aan de vleermuizenwerkgroep. Het volstond om enkele kieren naar de schouw te dichten om opnieuw rustig te slapen.’’

Meer info: Download brochure over ijskelders en vleermuizen www.landschappajotzenne.be

LikART

Zaterdag 6 en zondag 7 mei Liedekerke We laten Chris Lockefeer, voorzitter van de cultuurraad en Leen De Winter, coördinator cultuur, aan het woord.

Wat is LikART precies?

Chris: Het is een idee dat al langer leefde, met de cultuurraad hadden we een droom om een route uit te tekenen waar kunst in al zijn facetten, de rode draad zou zijn. Tijdens een van onze overlegmomenten hebben we de koppen bij elkaar gestoken en LikART was geboren!

Leen: Het is geen klassieke kunstenroute geworden, we gaan verder in de beleving. Je kan niet alleen kunst bekijken en passief beleven, maar vooral de actieve beleving zetten we in de kijker. Zo kan je als bezoeker deelnemen aan workshops zoals pottenbakken, een eigen button ontwerpen, meewerken aan de grootste tekening in Liedekerke,.. De meeste van deze doe-activiteiten kan je meemaken in de Steinfurtdreef, die we voor de gelegenheid hebben omgetoverd in de Doe-dreef.

Het is een afwisselende route, achter elke hoek zal je opnieuw verrast worden.

Chris: En dit alles op meer dan 35 locaties met al meer dan 90 projecten! De gemeentelijke kunstacademie speelt hierbij ook een prominente rol. Alle klassen komen met straffe projecten naar buiten. Ze zullen de bezoekers verbluffen met hun creatieve talenten.

LikART, vanwaar de naam?

Chris: Het is een afgeleide van Likert en art, kunst. En LikART was geboren! De naam benadrukt het kleurrijke van de gemeente en toont dat Liedekerke een hart heeft voor kunst in al zijn facetten. Met ook een knipoog naar ‘Like art’: Liedekerke houdt van kunst en zijn kunstenaars!

Jullie enthousiasme werkt in elk geval aanstekelijk!

Laat je prikkelen

Chris: Alle betrokkenen bij het project (en dat zijn er heel wat!), hebben van begin af aan de lat hoog gelegd. Voor mijzelf is dit ook belangrijk.

The sky is the limit of toch er net onder.

Laat je prikkelen, verrassen of omver blazen op maar liefst 35 verschillende locaties.

Laat je onderdompelen in een wereld van fantasie, kleur, verbijstering en originaliteit.

Kijk en geniet. Of doe gewoon mee: probeer één van onze workshops of doe-sessies!

Volg de wandeling van 3km of stippel zelf je route uit.

We willen onze bezoekers een wow gevoel meegeven. Op het einde van de rit moeten ze het gevoel hebben ‘dat willen we nog eens meemaken en meedoen’.

Leen: Behalve de beleving is het voor ons ook belangrijk dat het een uniek gebeuren is in Liedekerke en vooral dat het toegankelijk is. We willen kunst letterlijk en figuurlijk naar buiten brengen en het hierdoor toegankelijk maken.

De deuren vallen weg…

De voorbereiding lijkt heel wat werk met zich mee te brengen, zie je hier nog een vervolg aan in de toekomst?

Leen: Het is een event van 2 dagen, maar er is ook voor een aantal werken een permanente aanwezigheid in het straatbeeld weggelegd.

We hopen in elk geval dat onze bezoekers even enthousiast als wij zijn en wie weet kunnen we dit dan in de toekomst verder zetten?

Tot slot. Nog een tip voor de bezoekers van LikART? Chris: De wandeling is ideaal voor wandelaars of fietsers, ook voor diegene die denken dat kunst niet echt hun ding is. We zullen hun hart wel snel veroveren! De locaties liggen dicht bij elkaar en niet te vergeten er zijn ook nog onze deelfietsen. Gewoon afkomen en beleven, we ontmoeten elkaar op 6 en 7 mei!

LikART, niet zo maar een klassieke kunstroute. Alle kunstvormen komen aan bod: muziek, theater, zang, schilderen, tekenen, beeldhouwen, moderne media, dans, poëzie, fotografie, installaties, graffiti, film, ambachten, etc. Een belevingswandeling waar je met workshops en aanbouwconstructies ook zelf kan participeren om je creatieve beestje naar buiten te laten komen. Met natuurlijk enkele speciaal voor onze kids, zoals een XL-tekening penselen, je eigen button ontwerpen, een zandtekening maken, meebouwen aan een Curieuze Constructie,...

Zaterdag 6 en zondag 7 mei van 10.00 tot 18.00 uur GRATIS www.liedekerke.be

23

t s e e f e Zenn INGEN Z PARK BUImei 2017 MAANDAG

24

1

Waar

izingen raat u B n a v t Park rebooms e e p n e d Van

Wannee

r

maanda g van 11 u 1 mei 2017 ur tot 17 uur

n?

Wat te doe · Picknick · Drankstand · Fietsen · Wandelen cht · Huifkarrento · Speeldorp nten · Vertelmome r · Familietheate · Workshops · Infostanden · Muziek

Meer www info Voora .zennefe est.be pic f reserve knick

via we ren voor bsite

En vele Halse verenigingen

,,Pluk je eten, pluk je dag’’

25

Het goeie leven in het Pajottenland Heb je vorig najaar gekeken naar de moestuiniers in ‘Het goeie leven’ op één?

Heerlijke televisie, waar traagheid een deugd was. Zes kweek- en kookduo’s namen het tegen elkaar op om zelfgekweekte en zelfbereide maaltijden op tafel te zetten.

TV-tuinier Wim Lybaert hield het vuur brandend en de touwtjes in handen.

De moestuiniers kookten zonder elektriciteit, vaak in een houtoven. Een van de markante tuiniers uit ‘Het goeie leven’ was Bert De Doncker: pottenbakker, imker, bio-tuinier en… eventjes nog Pajot. Bert woont in de conciërgewoning van domein Ter Rijst in Pepingen, maar staat op verhuizen.

Bert en zijn medetuinier Dirk in Het goeie leven.

Filmpje: www.een.be/het-goeie-leven/bert-en-dirk

Net nu we de ambassadeur van het goede leven gevonden hebben, verlaat je het Pajottenland.

Bert De Doncker: ,,Ha, ik ben niet helemaal weg hoor. Al 15 jaar woon en werk ik in de ruime regio tussen de Vlaamse Ardennen en het Pajottenland. Ik ben verknocht aan dit landschap. Ik zou zelfs niet meer kunnen gedijen in een andere regio, zoals bijvoorbeeld de polders. Enkele van m’n bijenkasten staan in de tuin van plattelandscentrum Paddenbroek in Gooik. Ik geef er dit jaar nog een lessenreeks voor Landwijzer over natuurlijk imkeren. Naast de getuigenheuvels zorgen dus ook de bijtjes voor een blijvende verbinding tussen m’n nieuwe woonplaats en het Pajottenland.’’

,,Ik ben verknocht aan dit landschap’’ Binnenkort start een nieuwe tuinencampagne.

Er zijn hobbytuiniers, grasmaaiende tuiniers of ecologische tuiniers. Dat lijkt me wel duidelijk in jouw geval.

Bert: ,,Ik ben absoluut een ecologische tuinier. Respect voor de natuur, daar begint alles mee. Wat de aarde ons te bieden heeft is ongelooflijk. Ik haal mijn grondstof uit de aarde om keramiek te maken. Ik bewerk de aarde om groenten te kweken en te oogsten. Combineer deze passies met elkaar en je hebt vuurwerk op je bord.’’

26

Bert is lesgever natuurlijk imkeren in Paddenbroek

Hagen, knotbomen, poelen, boomgaarden…

Genieten van natuur en landschap doe je elke dag. Maar misschien heb je zin om er ook zelf je steentje aan bij te dragen? Word landschapsbouwer. Herstel kleine landschapselementen of leg er nieuwe aan. Bij het Regionaal Landschap kan je terecht voor gratis infobrochures en tips. www.landschappajotzenne.be www.facebook.com/landschappajotzenne

Leve de tuin Tuinkabouters kunnen het bevestigen: 86% van de inwoners uit Vlaams-Brabant heeft een eigen tuin. In regio Pajottenland & Zennevallei ligt dat vast nog een stuk hoger. Jouw tuin is kostbaarder dan je denkt. Bekijk hem eens vanuit de lucht en je ziet hoe jouw tuin en de tuin van jouw buren, en die van de buren van jouw buren, samen een groot groen lint vormen. Liefst 9% van Vlaanderen is tuin. Daar kunnen we dus samen een groot groen paradijs van maken om nog meer te genieten.

Kleine stappen, meer genieten • Minder mos in je gazon? Strooi compost op je gazon of versnipper je grasmaaisel met een mulchmaaier.

• De wekelijkse maaibeurt van je grote gazon beu? Een bloemenweide vermindert je tuinwerk.

• Weg met het onkruid tussen de planten? Strooi de herfstbladeren van je gazon of tuinpad tussen de planten.

• Wat met het houtafval na het snoeien in je tuin? Een takkenwal is niet alleen mooi in de tuin, het is een ideale schuilplaats voor kleine zoogdieren.

Die groene ecologische vingers, hoe kweek je die?

Bert: ,,Het tuinieren heb ik niet meteen met de paplepel meegekregen. Na m’n opleiding lichamelijke opvoeding in Gent heb ik anderhalf jaar bij een biobedrijf in Portugal gewerkt.

Ik leerde er imkeren en bewerkte de moestuin. De groenten werden gekweekt voor de vakantiegangers van het gastenverblijf.

Sindsdien is de natuur een steeds belangrijkere rol in m’n leven gaan spelen.’’ ,,Ik heb ook als lesgever bij Natuurpunt Educatie gewerkt.

Drie jaar lang toerde ik door het Vlaamse land met voordrachten over natuur, klimaat en biodiversiteit. Na een passage bij de Vlaamse overheid, kwam ik in de biologische landbouw terecht.

Toen ik na een opleiding pottenbakken bij mijn leermeester deeltijds aan de slag kon, pasten alle puzzelstukken in elkaar om van mijn passies een coherent verhaal te kneden.’’

Graag nog enkele tuintips voor onze lezers.

Bert: ,,Verlies gewoon nooit de essentie uit het oog: meng een moderne kijk op traditionele en ambachtelijke technieken met respect voor mens, dier en omgeving en je haalt het beste uit jezelf en de natuur naar boven. De ecologische tuinier denkt op lange termijn, in het voordeel van de volgende generatie.’’

Meer info over Bert zijn activiteiten in verband met keramiek en over de cursus imkeren: www.kleinood.be en www.landwijzer.be

• Wil er op een plek in je tuin niets groeien? Kies voor inheemse planten die aangepast zijn aan de standplaats.

• Geen ruimte in je kleine stadstuin voor een boom? Plant een klimplant en trek zo vogels en vlinders aan.

Meer info Tuinsessie op maandag 8 mei om 19u30 in Hanenbos (Beersel) www.vlaamsbrabant.be/levedetuin, www.pajot-zenne.be

27 Je eigen bloemenweide aanleggen Bloemenweiden of hooilanden bestaan uit meerjarige planten, zoals margriet, wilde peen en knoopkruid.

Dit is een groot verschil met een bloemenakker, die uit eenjarige planten bestaat. Een bloemenweide kan je op verschillende manieren aanleggen. Na de aanleg is vooral het beheer van belang. Zonder het juiste beheer zal de bloemenrijkdom immers niet blijven bestaan.

Cursus op zaterdag 13 mei om 9u30 in plattelandscentrum Paddenbroek (Gooik)

Info en inschrijven: www.inverde.be, 02 658 24 94

Gewikt en gewogen

De balans van Van Roye

28

Je zou het bijna niet zeggen, zoals ze daar nu alleen in het immense gebouw staat, maar de houten balans van mouterij Van Roye was ooit onmisbaar.

In deze oude fabriek werd gerst omgevormd tot mout. Die hadden de brouwerijen in de streek nodig om hun bier te kunnen brouwen. En met dat mouten waren de mensen in Halle bekend. Schepen met ronkende namen als ‘Astrid’ of ‘Blanche neige’ brachten langs het kanaal de speciaal gekozen gerst uit Frankrijk mee. Met vrachtwagens werd de last dan door de smalle straten van Halle naar de fabriek gevoerd, waaruit dikke rookpluimen vertrokken en ons eraan herinnerden dat de gerst hier gedroogd werd.

Maar achter dit zware handwerk zat een verborgen wereld van wikken, wegen en meten en controleren. Alles werd nagekeken: het gewicht van de zakken die toekwamen, de kwaliteit en de vochtigheid van de gerst. Er mocht namelijk niets mislopen in het ingewikkelde moutproces.

En zo kwam ook de moderniteit het brouwambacht binnen.

Ver weg van de oude boerderijbrouwers werd het in de 19e eeuw een echte gespecialiseerde industrie, waarin de houten balans een kleine maar belangrijke schakel was. Maar wie zou dat nu vermoeden als je hem daar nu nutteloos in de hoek ziet rusten?

Oproep: > Heb je zelf nog voorwerpen of foto’s van de mouterijen Van Roye of Petre? Of heb je er een verhaal over? Laat het ons dan weten. In het project “Gluren achter de fabrieksmuren” vertellen we in september 2017 het verhaal van al die mensen uit de Zennevallei die in de fabrieken werkten, die er rond woonden en er een band mee hadden. > Naast informatie over de mouterijen Van Roye en Petre uit Halle zoeken we getuigen en objecten over de firma’s Catala (Drogenbos), ACEC (Drogenbos/Ruisbroek), De Meurs (Huizingen), Rey (Ruisbroek). Help jij ons mee zoeken?

Mail naar info@industriezenne.be of bezoek ons op www.industriezenne.be

Met de steun van de Ambassade van het Koninkrijk der Nederlanden te Brussel

Joanna De Vos @ Kasteel van Gaasbeek

kasteel van gaasbeek

DE KUNSTENAAR/ RIDDER

Andy Wauman, 2016 Corinne Mercadier, Les planètes, met dank aan Galerie Les filles du calvaire - Susanna Hertrich, Chrono-Schredder, foto Susanna Hertrich - David Claerbout, The Quiet Shore, met dank aan de kunstenaar, Esther Schipper, Berlijn, en Sean Kelly, New York Berndnaut Smilde, Nimbus D’Aspremont, met dank aan de kunstenaar en Ronchini Gallery - Sofie Muller, Leap of Faith - Quayola, Pleasant Places Mynke Buskens, De steden en de hemel, foto Peter Cox, met dank aan Janknegt Gallery, Laren Jan Fabre, filmstill uit Lancelot, © Angelos bvba/ Jan Fabre André Pielage, Reclining Hans Op De Beeck, filmstill uit Staging Silence (2) Alexandra Cool, One Hour Etenity - Self-Portrait - Gilbert Garcin, Le moulin de l’oubli, met dank aan Galerie Camera Obscura - Maarten Baas, Grandfather’s Clock, met dank aan Carpenters Workshop Gallery

Fotowedstrijd

Johan Van Belle, de fotograaf die foto’s neemt op desolate locaties (lees het interview op p.20-23) nam deze foto in de regio Pajottenland-Zennevallei.

Mail de juiste locatie samen met je adresgegevens naar info@penzine.be en win een fotoboek van Jimmy Kets.

KAIROS CASTLE

Joke Hermsen @ Kasteel van Gaasbeek

1 april > 18 juni 2017

www.kasteelvangaasbeek.be

11 juli > 5 november 2017

29

Iedereen zorgt www.erfgoeddagpz.be

“Iedereen zorgt voor iedereen!” De erfgoeddag op zondag 23 april staat volledig in het teken van ‘Zorg’. Dan hebben we het over de archivaris die zorg draagt voor bijzondere archiefstukken of een vrijwilliger die zich inzet om een kapelletje te restaureren. Er wordt ook gewerkt met en voor de zorgsector. Samen denken we na hoe erfgoed kan ingezet worden in de zorg voor bejaarden en personen met dementie of hoe we een erfgoedactiviteit ook voor specifieke doelgroepen beschikbaar kunnen maken. En zo wordt erfgoed volop maatschappelijk relevant!

Beersel Ik ben Hans. Als archivaris van de gemeente Beersel draag ik op verschillende manieren zorg voo r het lokale erfgoed. Ik bewaar en ontsluit de archieven van het gemeentebestuur.

Maar ook collecties met foto’s, doodsprentj es of affiches die verenigingen of particulieren ons schenken worden in het gemeentearchief voor het nageslacht bewaard. Ik heb een grote passie voor geschiedenis en vind dat onze lokale geschiedenis wel wat meer aandacht verdient.

Gaasbeek

lbeBek DiIL EEK D

zorg voor van de gemeente Dilbeek. Mijn Ik ben Ann, OCMW-medewerker praak van familie is ingegeven vanuit de uits personen met dementie en hun kan gaan”. om mee niet er ving als de samenle Jan Hoet: “Dementie is vooral erg te maken, te baat om dementie bespreekbaar Ik neem graag elke gelegenheid de rede wie van and Iem . ken beeld te doorbre om het taboe en het negatieve jk zijn ngri Bela ger. sbur rang ede rd tot een twe verrafelt, wordt algauw gedegradee n met one pers van en hed elijk ruk ligt op de mog dan ook initiatieven waarbij de nad ties nisa orga ere and ook rbij waa alen delen… dementie: kunst maken, zingen, verh … ties nisa orga oed erfg , aars cademie, kunsten betrokken worden: de muzieka n, moet men strelen”.

En verder: “Wat men niet kan hele

Als publieksmedewerkers van het Kasteel van Gaasbeek dragen wij, Marieke en Annelies, zorg voor blinden en slechtzienden. Op Erfgoeddag willen wij ons aanbod voor blinden en slecht zienden in de kijker zetten. Voor hen ontwikkelden we met de steun van de Lions Kasteel van Gaasbeek Twin Visionkaarten. Met een combinatie van reliëf, grote letters, braille en felle kleuren kunnen zij zich voortaan oriënteren in het kasteel en het hele domein. Een audiogids op maat dompelt hen onder in de lopende expo Kairos Castle. Daarnaast organiseren we op Erfgoeddag ook een rondleiding voor anderstaligen.

draag ik zorg Ik ben Christiane en als buur tbewoner tmoeder en groo voor de kapel in onze straat. Mijn kapel van de om zet moeder hebben zich ook altijd inge het de was nlijk eige r Mekingen te onderhouden. Maa oude de Aan rde. hele buur t die zich hier om bekomme s oner tbew buur de kapel was er vroeger een gleuf waar dan werd geld Dit af en toe een centje in stopten. van de Heilige gebruikt voor een mis op de naamdag dswerken. De rhou Maria Magdalena maar ook voor onde reerd onder stau gere l kapel is het afgelopen jaar helemaa ebewoners eent gem impuls van cultuurraad. Heel wat te verven, en, mets te droegen een steentje bij door ten,… plan te het dak te vernieuwen, plantjes aan

Galmaarden Ik ben Ilona en dr aag zorg voor pe rsonen met dementie omw ille van hun kw et sbaarheid.

Ze weten niet go ed meer waar ze zijn, waar ze naar toe wille n, wat ze nodig hebben, …

Aan de hand va n reminiscentie ac tiviteiten, zoals het ganzen bord dat ik zelf on twikkelde, keren we terug na ar de persoon di e ze vroeger waren. Op deze manier leer je de persoon pas echt kennen . Dit is een he el boeiend gegeven waar ik als ergotherapeu t vaak mee aan de slag ga omdat de herin neringen aan vroeger meestal erg kostbaar zijn.

Spel Levenswandeling

Zorg ontwikkelde Naar aanleiding van Erfgoeddag allei het spel nev Zen land Erfgoedcel Pajotten huisbewoners rust met kan spel Dit g.

Levenswandelin den maar kan wor of mensen met dementie gespeeld kinderen klein en ers ook leuk zijn voor grootoud enden. oev beh zorg en s rger of voor mantelzo d van han aan de De bedoeling van het spel is om ger. vroe aan n hale leuke vragen herinneringen op te ties loca de van één op Interesse? Speel het spel mee op tie rma info r mee op Erfgoeddag. Of krijg www.erfgoedcelpz.be.

Sint-Pieters-Leeuw

© Norbert Verbsetl

Roosdaal Ik ben Greet Van den Spiegel, ik draag zorg voor de bewoners van het Woon- en zorgcentrum O.L.V., beter bekend als het ‘rusthuis van Pamel’. Als animator probeer ik voor onze mensen activiteiten op touw te zetten die hen wat verstrooiing bieden.

Nog belangrijker is het dat wij hen zo ook uit hun kamertje halen en hen ‘onder de mensen brengen’.

Zo zorgen wij ervoor dat ook mensen die minder bezoek krijgen, toch ook eens een gezellige babbel kunnen doen. Foto Norbert Verbestel

Programma www.erfgoeddagpz.be

Op Erfgoeddag gaan er in de regio Pajottenland & Zennevallei maar liefst 20 activiteiten door. Je ontdekt wat je allemaal kan beleven in dit magazine of op www.erfgoeddagpz.be. We hopen jou te mogen verwelkomen op zondag 23 april!

Erfgoeddag in zorginstellingen Tollembeek

Affligem Expo: Zorg voor mens en patrimoni um

Erfgoeddag 'Zorg' richt zich tot de rusthuisbewoners Van Lierde met familie en vrienden.

Een rolstoelwandeling in de omgeving van het rustoord met onderweg een hopboer, een bloemist, een monnik, een chirurgijn en een gasthuiszuster die hun verhaal doe n. In het rustoord wordt o.a. de geschiedenis van de zorg belic ht en het animatieteam werkt mee aan een programma voo r de zorgbehoevenden.

• 10u tot 17u - rolstoelwandeling om 14u • Woonzorgcentrum Van Lierde, Belle straat 3, Affligem

Expo: Nieuwsgierig naar den trouwfoto van onze Fons en tante Cle mentine?

Een terugblik op de heu gelijkste dagen van de Tollembeekenaren. Aan de han d van de gevoelige plaat krijg je een zicht op het dopen en huwen in den tijd van toen. In het voormalig gem eentehuis van Tollembeek kan je deze 'ja ik wil en mijn naam is' tentoonstelling bezoeken. De bewoners van het Zonnelied, zorginstelling voor mensen met een verstandelijke beperking, geven graag een woordje uitl eg.

• 10u: opening met receptie • 11u-17u: expo • Oud gemeentehuis Tollemb eek, Hernestraat 7, Tollembeek

Demonstratie: Modeshow/Koken/Fototentoonstelling/Spel Levenswandeling

Vollezele

Op onze agenda staat het unieke erfgoedspel ‘Levenswandeling’, bedacht door onze ergotherapeuten.

We organiseren ook een modeshow met klederdracht van vroeger. Haal oude fotoverhalen van Galmaarden, Vollezele en Tollembeek op in ons gezellig salonnetje. Wat zeker niet mag ontbreken?

Oliebollen op grootmoederswijze! Steek je neus in het verleden en kom even langs!

• 14u tot 16u30 - Inschrijven via e-mail: wonen@rvtdezwaluw.be • Locatie: WZC De Zwaluw, Ninoofsesteenweg 44, Vollezele

Vertelmoment: Zorg in zinnen en beelden

ereniging Roosdaal en In Roosdaal slaan de Cultuurraad, Fotografenv zorg een boeiende thema het rond Erfgoed Rausa de handen in elkaar om rs en ontvangers. erlene zorgv van publicatie te maken met portretten cht en vertellen gebra leven tot len Op de Erfgoeddag worden deze verha en en verhalen beeld Via al. verha zorgwerkers en kranige bejaarden hun pend ook een doorlo is Er er. vroeg roepen we allerlei herinneringen op van m O.L.V. entru zorgc en woon het van tentoonstelling over de geschiedenis • 15u tot 17u - de expo is doorlopend open van 13u tot 18u uisstraat 57, Roosdaal • Woon- en Zorgcentrum Onze Lieve Vrouw, Gasth

Roosdaal

Ternat Tentoonstelling en voorstelling: De geschiedenis van de ouderenzorg in Ternat

Door middel van de inrichting van een paar kamers, zoals ze er uitzagen tussen de jaren 60-70 van vorige eeuw, een markt, een spel, een historis ch verhaal en muzikale omlijsting wordt de geschiedenis van de ouderenzorg in de gemeente aan een ruim publiek voorgesteld.

De animatieploeg van WZC Sint -Carolus zal samen met vrijwilligers van Ziekenzorg de bezo ekers begeleiden.

• 10u tot 14u30 • W.Z.C. Sint-Carolus Meerstraat 1, Ternat

Quiz: Hallo herinnering, waarvoor gebruikten jullie dat ding?

Weet jij waarvoor het voorwerp op de foto werd gebruikt?

Samen met de bewoners van WZC Sint-Felix zoeken we uit waar vele voorwerpen vroeger voor gebruikt werden. Zo halen we hun herinneringen naar boven. Maar ook jij bent welkom om in jouw geheugen te graven. Kom langs om voorwerpen van vroeger (terug) te zien en mee te doen aan de quiz. Leuk voor jong en oud om terug te gaan in de tijd!

• 14u tot 16u30 • WZC Sint-Felix, Lindestraat 3, Herne

Eizeringen ’t Klooster van Eizeringen

Op 23 april stelt Zonnelied vzw ’t Eizerenhof in het kader van Erfgoeddag haar deuren van “t klooster van Eizeringen” open. Waar vroeger de kostschool van de zusters was, wordt nu dagondersteuning geboden aan mensen met een beperking. Aan de hand van fotomateriaal en info uit het archief, nemen wij u mee in de geschiedenis van deze gebouwen en de huidige werking. Gebak, koffie en drank staan voor u klaar.

• 14u30 en 17u00 • ‘t Eizerenhof, Carnaalstraat 50, Lennik

Herne

Dilbeek Verlicht Verleden: expo, kermis, spel en proevertjes

Erfgoed kan een middel zijn in de strijd tegen dementie, één van de belangrijkste maatschappelijke uitdagingen van onze tijd. Via reminiscentie kunnen herinneringen uit het verleden worden opgehaald. De gemeente zal samen met de woonzorgcentra een programma uitwerken voor de bewoners en bezoekers van deze centra.

• Seniorencentrum Breugheldal (Itterbeeksebaan 208, Itterbeek): 14u tot 17u: Een knusse zondagnamiddag voor bewoners en hun bezoekers met muziek, desserts en een woonhoek zoals weleer.

• vzw Het Witte Huis (Kerkstraat 64, Itterbeek): 14u30 tot 17u00: kermis met alpaca’s, eendjes vissen, blikjes werpen en smoutebollen • Quietas (Bezenberg 10, Dilbeek): 14u tot 17u: tentoonstelling 'de tijd van toen' & kranten uit 1914,rijstpap & vlaai, optreden volksdans (15u) • Zorghotel Koning Albert I (Keperenbergstraat 36, Dilbeek): van 14u tot 17u, expo Dilbeek vroeger en nu.

Gooik Evocatie: 'Vroeger' herleeft in verh ale

n en foto's

Via verhalen en foto's van inwoners van rus t- en verzorgingstehuis Eycken borch (centrum Gooik) zorgen we dat hun verleden nie t helemaal verdwijnt. Me t een evocatie op Erfgoeddag worden de verhalen toe gankelijk voor iedereen. Een aan tal oude foto's worden vergroot tentoongesteld, naast de huidige foto van de bew oner.

Ook oude voorwerpen uit de collectie en het archief van heemkring Gooik wo rden in het tehuis gep laatst.

De grote zaal krijgt een ret rotintje.

• 14u tot 17u • Rust- en verzorgingstehu is Eyckenborch, Bronnenweg 4, Gooik

Erfgoeddag in erfgoedinstellingen

Beersel Rondleiding: Ontdek de geheimen van het onderaardse archief in het Rondenboskasteel

Schepdaal Tentoonstelling: Halte in de tijd

als Er is er nog één in België: een site integraal bewaard trams buurtspoorwegstelplaats. Op deze plek vonden el onderdak en werden ze hersteld, was het trampersone tijdens thuis en stapten reizigers op. Deze verhalen ontdek je de rondleidingen om het uur. Waar er vroeger hersteld werd, van wordt er nu gerestaureerd. Ontdek wat de restauratie het exterieur en interieur van een tram inhoudt.

• 10u tot 17u - dieseltrammetje rijdt om de 30min. k • Tramsite Schepdaal, Ninoofsesteenweg 955, Dilbee

Tijdens een boeiende rondleiding in het geme entehuis van Beersel maakt u kennis met de wijze waarop de archiefdienst en het Heemkundig Genootschap zorg drage n voor het Beersels erfgoed (bewaring, restauratie, enz.).

De fraaiste collec tiestukken worden bovengehaald en we bezoeken het archiefdepot. Via foto's en documenten leert u nog wat bij over de geschiedenis van het geme entehuis, het voormalige Rondenboskasteel.

• Rondleidingen om 10u, 11u, 12u, 13u, 14u, 15u en 16u (duur: circa 1 uur) • Gemeentehuis Beersel - Kasteeltje, Alsembergsteenweg 1046, Alsemberg

Tentoonstelling: Kairos Castle

Gaasbeek

‘Kairos Castle’ is een pleidooi voor een langzame toekomst. In deze hedendaagse kuns ttentoonstelling over ‘het juiste ogen blik’ speurt de Nede rlandse filosofe Joke Hermsen met woord en beeld, kla nk en kleur naar de verstilde tijd. Al s tegengif voor tijd gebrek en -nood biedt ze vertraging en bezinning. Met werk van David Claerbout, Alexandr a Cool, Antony Gorm ley, Hans Op de Beeck, Pipilotti Ris t, Alexandra Cool en vele anderen.

• 10 u tot 18u • Kasteelstraat 40 , 1750 Gaasbeek

Kairos Castle voor anderstaligen

Leer je Nederlands en hou je van erfgoed en kunst? uit Het Kasteel van Gaasbeek nodigt NT2-cursisten het met kennis Maak voor een groepsbezoek op maat. op kasteel, zijn collec tie en geschiedenis en beleef tijd ’.

Castle s ‘Kairo expo de in r manie ke getelij een onver e nieuw k Oefen daarbij je taalvaardigheid en ontde 11u. woordenschat op deze unieke plek. Rondleiding om voor: ikt Gesch 30.

01 531 02 T: via ht Reser veren verplic Leerlingen NT2, niveau 2 en hoger – min. 2 taaliconen.

Kairos Castle voor blinden en slechtzienden

Op Erfgoeddag lanceren we onze unieke TwinVision-kaarten.

Deze contrastrijke reliëftekeninge n met grote letters, braille en kleu r helpen blinde en slechtziende bez oekers zich in het kasteel, binnen tuin en park te oriënteren. Een aud iotour begeleidt het bezoek aan de expo ‘Kairos Castle’. Me t dank aan Lions Kasteel van Gaa sbeek, VeBeS (Vereniging voor Blin den en Slechtzienden) en Luisterpunt

Sint-Pieters-Leeuw

Bogaarden

Tentoonstelling: Kapel van Mekingen: oud en nieuw

Expo en demonstratie: Z.O.R. G.

vele De kapel van Mekingen is opgefrist dankzij Dit gd. ehuldi hering lijk feeste vrijwilligers en wordt een ooit wat van e getuig de is etje klassiek klein kapell en kleine kerk was, iets verderop, een baken tussen Halle oude vele op vinden te nog is Deze .

Sint-Pieters-Leeuw de kaarten. Met oude prenten en kaarten, proberen we n. truere recons te kapel oude levensloop van de t, • Expo: In de oude Smis van Mekingen, J. B. Cardijnstraa van open pend doorlo Leeuw 1600 Sint-Pieters14:00 tot 18:00 • Inhuldiging: De kapel staat 300m verder in de straat om 15:30

uitgezonden

In het Audiovisueel Museu m ontdek je de geschiede nis van de draadloze commu nicatie. Doorheen de jare n heeft deze vorm van com municatie een belangrijk e rol gespeeld in de zorg voor mensen. Ontdek de Vonkenzender uit 1910. Een zelfde toestel stond op de Titanic en zorgde voor de redding van 100 opvarende n.

In een Morsedemonstrati e ondervind je hoe een SO S uitzending van belang kan zijn bij noodhulp.

• 10:00 tot 18:00 • Audiovisueel Museum Ter kammen, Terkammenstraat 11, Pep ingen (Bogaarden)

Tentoonstelling: Ontrafel het raadsel van schilderijen in de Basiliek van Halle

Halle

Twee 17de-eeuwse schilderijen worden tento ongesteld: 'De Madonna der gehangenen met zicht op het middeleeuwse Halle" en de "Clarisse Madonna".

Deze schilderijen waren vervuild en in slechte staat maar werden gerestaureerd. Ontdek alles over het restauratieproces en ontrafel mee wat Rube ns en Teniers met deze werken te maken hebben.

• 11:00 tot 16:45 • Basiliek Halle, Mark t, Halle

Erfgoeddag in Pajottenland & Zennevallei

www.erfgoeddagpz.be

MA M R A IN! G O PR INNEN B

Activiteiten in Affligem, Beersel, Dilbeek, Galmaarden, Gooik, Halle, Herne, Lennik, Pepingen, Roosdaal, Sint-Pieters-Leeuw en Ternat