inzoomen sept 2010

6

inZOOMen september 2010

op de

Van de redactie

Colofon

Op dit moment hebt u het eerste nummer in handen van dit nieuwe werkjaar. Tevens is dit het laatste nummer van de lopende jaargang waarin inZOOMen in zijn nieuwe uitvoering verscheen.

Nog steeds bereiken de redactie vragen of het in deze tijd van teruglopende inkomsten geen verspilling is een parochieblad uit te geven in kleurendruk op mooi glanzend papier. En nogmaals kunnen wij u verzekeren dat het blad in deze uitvoering niet meer kost dan de vroegere bladen van de verschillende geloofsgemeenschappen tezamen. Het grote winstpunt is dat – gezien de reacties van lezers – het blad nu meer uitnodigt om gelezen te worden dan de ‘oude’ bladen, terwijl vele parochianen het voor langere tijd blijken te bewaren om het nu en dan nog eens in te zien.

Het afgelopen jaar waren er nogal wat, veelal terechte, klachten over een late bezorging, waardoor berichten de parochianen soms te laat bereikten. Om aan dit probleem tegemoet te komen, heeft de redactie voor het komend jaar een strak werkschema opgesteld, waarbij de tijd tussen deadline en aanlevering van de gecorrigeerde kopij is bekort tot minder dan een week. Dat gaat, naar wij hopen, uiteindelijk een tijdwinst opleveren van ongeveer een week.

De medewerking van allen die artikelen aanleveren is daarbij echter onontbeerlijk: kopij op tijd insturen, liefst al enige tijd vóór de aangegeven deadline. Omdat alle artikelen op dezelfde wijze opgemaakt moeten worden, werkt het voor de redactie het gemakkelijkst als u zelf geen opmaak toepast in uw artikelen: géén onderstrepingen, géén woorden of regels vet, cursief of in kapitalen, geen verschillende lettertypen of lettergrootten gebruiken enz. Foto’s en plaatjes liever niet in de tekst verwerken, maar los erbij leveren.

Dit alles zal ertoe bijdragen dat u inZOOMen vanaf dit nummer op tijd in uw brievenbus kunt verwachten.

Jaargang 2, nummer 6, 2010 Dit blad is een uitgave van de Lievevrouweparochie te Bergen op Zoom en verschijnt zes keer per jaar in een oplage van 15.000 stuks.

Adriaan van Roode

Eindredactie Eugenie Daniels-Klep, Corrie Hamers, Adriaan van Roode, Ton Segers, Rud Smit, Lucie Venmans en Ward Warmoeskerken Correspondenten Gertrudis: Adriaan van Roode; adriaanvanroode@hetnet.nl; tel. 244 954 (privé) OLV van Lourdes: Tilly Meijer; tilly.meijer@planet.nl; tel. 234 867 (secretariaat) Goddelijke Voorzienigheid: Corrie Hamers; corriehamers@home.nl; tel. 236 371 (secretariaat) H. Hart: Lucie Venmans; lucievenmans@hotmail.com; tel. 234 069 (secretariaat) Redactieadres: Burgemeester Stulemeijerlaan 8 4611 EE Bergen op Zoom; tel. 233 574 inzoomen@rkboz.nl Parochiecentrum Lievevrouweparochie: Burgemeester Stulemeijerlaan 8 4611 EE Bergen op Zoom; tel. 233 574 Bankrek. nr. parochiebijdrage: 10.61.05.183 t.n.v. RK Lievevrouweparochie Kopij voor het volgende nummer dient uiterlijk 22 oktober 2010 te worden aangeleverd.

Kopij naar: inzoomen@rkboz.nl

Inhoudsopgave • Hoofdartikel: Nieuw werkjaar 3 • Pastors aan tafel 4 • Ontmoet ‘Goed ontmoet’ 5 • Pater Gerard van Geel s.c.j.

5 • Kerk in de steigers 6 • Seric: ontmoeting moslims-christenen 7 • Tussen Kunst & Kerk 8 • Bezoek aan Auschwitz 9 • Kalender vieringen en activiteiten 10 • Oktobermaand: wereldmissiemaand en rozen kransmaand 12 • Jaarboekje; programma Catechese en Toerusting 14 • Lezingen en cursussen 16 • Passiespelen Tegelen – een impressie 18 • Impressie parochieavond 19 • Verslag ziekenzalving 20 • Voor onze jongeren 20 Viering Wereldjongerendagen 20 Katholieke Jongerendag 20 Tieners en jongeren 21 The Commitment 21 Vormselvoorbereiding 21 Vieringen met kinderen 22 Kleuterkerk en Kidskerk 22 Koorschool NKC 22 • HMR-concert: Noordduitse Barokcantates 23 • H. Gertrudis 24 • OLV van Lourdes 26 • H. Hart van Jezus 28 • Goddelijke Voorzienigheid 30

Nieuw werkjaar met bijzondere weken Ik schrijf dit terwijl de scholen nog dicht zijn en het nieuwe werkjaar nog moet beginnen. En u leest dit over een maand, als de start gemaakt is en waarschijnlijk de Vredesweek al voorbij is. Zo loopt dat met een parochieblad: de weg tussen de schrijftafel en ‘het blad op de mat’ is lang.

En dus hebben we waarschijnlijk die Vredesweek al gehad. Ik kan er niet veel over schrijven, want die Vredesweek heeft iets frustrerends. Mooie naam, maar is die week wel anders en gebeurt er iets daadwerkelijks voor de vrede? Veertig jaar geleden hield me dat hevig bezig. Ik werkte toen in de bisdommelijke centrale en probeerde mensen in de parochies in beweging te krijgen voor een serie vredesactiviteiten, een week lang. En ik kreeg te horen: “Mooi dat jij ons in beweging wil zetten, maar er komt al zoveel papier bij ons in de bus en we hebben al zoveel te doen”. En dat moet ik nu, zoveel jaar later, zelf beamen: met de vredesweek weten we als parochie niet goed weg. De Raad van Kerken beijvert zich om in die week één kleine activiteit te organiseren en dan hebben we het gehad.

Ik kijk verder naar voren: komen we meer van die weken met een mooie naam? Ik schrik: snel nadert het volgende: niet een week, maar een maand: ‘Oktober: Wereldmissiemaand’. Hoe doen we dat? Opnieuw moet ik de verwachtingen van de organisatoren bijstellen.

In oktober denken we graag aan de missie, één zondag: zondag 24 oktober. Dan heet het ‘Missiezondag’ en is er een speciale collecte, dit jaar voor de kerk in Ethiopië. Mooie folders, mooi affiche. Giro 1566. En dan is die hele wereldmissiemaand voorbij.

Dan, in november, komen er weer twee weken met een ambitieuze naam: 3-10 november: ‘Week van het Boek’; 21-28 november: ‘Ontmoetingsweek van Christenen en Moslims”.

Maar nu is het anders. Deze twee weken hebben een lokale oorsprong en fundament.

Het idee om begin november een Week van het Boek te organiseren met allerlei activiteiten rond de Bijbel is genomen door twee predikanten uit onze streek. Ds. Klaas Vos uit Ossendrecht en Ds. Willem Vermeulen uit Bergen op Zoom. Die staken een vuurtje aan en zijn inventief aan de slag. Het kan een bijzondere week worden, waaraan we ook vanuit de parochie een bijzondere invulling aan gaan geven.

En die Ontmoetingsweek van Christenen en Moslims is ook van hier. Oud-collega Ignatius van Neerven nam het idee mee uit Frankrijk en wist er mensen warm voor te krijgen.

En dus staat er weer iets bijzonders te gebeuren op vrijdag 26 november: heen en weer pendelen tussen Kerk (van de Goddelijke Voorzienigheid) en Moskee. Het heet dan wel een week, maar het wordt een dag, maar wel een goede.

Zo zal het nieuwe werkjaar nog meer van die bijzondere weken kennen: Bidweek voor de Eenheid, Week Nederlandse Missionarissen, Week van de Sacramenten. Mooie namen met telkens de uitdaging om er echt iets van te maken. We houden u op de hoogte en proberen u in beweging te krijgen.

Rud Smit

Pastors aan tafel ‘Pastors aan tafel’, dat is een mooie titel voor een vaste rubriek in het parochieblad’, zeiden we een jaar geleden, toen we met het nieuwe InZOOMen begonnen. In elk nummer van dit blad zullen immers berichten vanuit het pastoraal team staan, met nieuws uit parochie en bisdom die aan overlegtafel en eettafel zijn besproken. Met natuurlijk ook berichtgeving over ons wel en wee. Zo zijn we begonnen en gaan we door.

Maar deze keer is het moeilijk om de titel letterlijk te verstaan. Want het pastoraal team dat vanaf 1 september 2010 met bisschoppelijke

zending in de Lievevrouweparochie aan de slag is, heeft op het moment dat ik dit schrijf nog niet samen rond de tafel gezeten. De vier blijvers natuurlijk wel, al waren we om de beurt weg naar onze vakantieplaatsen in Frankrijk en in eigen land. Maar de andere twee, de nieuwe teamleden met wie we samen aan de slag gaan konden nog niet aanschuiven. Pastoraal werkster Mary Zopfi had alle tijd nodig om haar vorig werk af te ronden en afscheid te nemen in de Zorginstellingen in Breda waar ze vanaf 2006 werkte.

En diaken Co van Bekkum verhuisde vanuit Suriname naar Bergen op Zoom en begon meteen aan een studie- en oriëntatieperiode (‘sabbath’) om weer terug thuis te zijn in de Nederlandse kerk en samenleving. U kunt daarom pas in het volgende nummer van dit parochieblad met hen kennismaken en horen over hun eerste indrukken en plannen.

Wat ik wel kan schrijven is dat er natuurlijk al wel eerste afspraken zijn gemaakt en dat we alle teaminformatie in het nieuwe jaarboekje hebben kunnen opnemen. Op de eerste zondag van september was dit jaarboekje, deze keer met gele kleur, weer gereed. Het ligt in de kerken en wordt onder de vrijwilligers verspreid. De nieuwe teamleden staan er met namen en adressen in, maar konden hun inbreng nog niet hebben over alle pastorale programmapunten die in het parochieboekje bij elkaar gezet zijn. Geen probleem: “we beginnen toch met verkennen en meedoen en de weg in Bergen leren kennen” en de rest komt wel. Intussen kijken wij uit naar het moment dat we publiekelijk samen beginnen.

We hebben de datum van 10-10-10 gekozen. De krant schreef dat er zich nog geen bruidsparen gemeld hebben die op die zondag het ja-woord willen uitspreken. Maar voor de installatie van nieuwe teamleden is het een mooie dag. Eerst met zevenen op de foto. En daarna een parochieviering.

U hoort het wel via de andere kanalen. Feest wegens een nieuwe start.

En daarna ‘aan tafel’.

Rud Smit

Ontmoet ‘Goed ontmoet’ Ze zouden eigenlijk in dit land niet nodig moeten zijn, maar helaas gebiedt de realiteit toe te geven dat het maar goed is, dat ze er wel zijn: voedselbanken. Zelfs in onze redelijke welvaartsstaat is er een groeiende groep medeburgers die het hoofd niet meer boven water kan houden en voor wie het door de voedselbank gratis verstrekte voedsel letterlijk overleven betekent. De economische crisis doet er ook geen goed aan.

Helaas is West-Brabant daarop geen uitzondering. Enige jaren geleden heeft een groep vrijwilligers daarom de stichting Goed Ontmoet opgericht. De doelstelling van de stichting is om de minstbedeelden in onze samenleving te voorzien van de eerste levensbehoeften (noodhulp). Met de hulp van zo’n 75 vrijwilligers probeert de stichting in West-Brabant en Tholen ongeveer 450 cliënten wekelijks te voorzien van een voedselpakket en een enkele keer van (gebruikte) kleding.

Om dat te kunnen doen is de voedselbank afhankelijk van de medewerking van het bedrijfsleven, particulieren, organisaties en de overheid. Dat betekent, dat er voortdurend beroep moet worden gedaan op iedereen die maar kan helpen, hetzij in natura, hetzij met geld.

De vrijwilligers van Goed Ontmoet ondernemen zelf ook zoveel mogelijk acties, zoals bijvoorbeeld stands op braderieën en jaarmarkten. Ook via publiciteit vraagt Goed Ontmoet voortdurend aandacht en financiële steun.

Overigens is het niet zo dat eenieder zomaar een voedselpakket kan krijgen. Er vindt een serieuze screening plaats via een intake-gesprek.

Tijdens dat gesprek wordt een aantal zaken gecontroleerd. Die controle wordt om de zoveel tijd herhaald. Daarnaast wordt bekeken of en hoe een cliënt op een andere manier kan worden geholpen om zijn problemen opgelost te krijgen. Goed Ontmoet beperkt zich dus niet tot louter symptoombestrijding, maar probeert meer te bereiken.

Daartoe onderhoudt Goed Ontmoet intensieve contacten met sociale diensten.

In Bergen op Zoom is het centrale magazijn van de stichting gevestigd in de Abraham de Haanstraat 14. Van daaruit vinden alle activiteiten in

West Brabant plaats. De uitgifte van pakketten voor cliënten uit Bergen op Zoom vindt daar wekelijks plaats op vrijdag.

Ook u kunt een steentje bijdragen. Dat kan door vrijwilliger te worden, maar dat kan ook door financiële steun of sponsoring. Het kan eveneens door bijdragen in natura . Wilt u meer weten, raadpleeg dan de website: www.goedontmoet.nl of neem contact op met een van de bestuursleden: info@ goedontmoet.nl. Direct overmaken van een bedrag kan op bankrekening 1402 418 33 t.n.v. Stichting Voedselbank Goed Ontmoet, Postbus 121, 4600 AC te Bergen op Zoom. floorenada@home.nl

Pater Gerard van Geel S.C.J. Pater Van Geel, geboren 19-02-1937 in Heense Molen, gemeente Steenbergen, komt uit een gezin van drie jongens en twee meisjes.

“Zoals alle kinderen in die tijd werd wijsgemaakt, kwamen ze uit de rode kool, gestuurd door de wind, die in de Heen veelvuldig aanwezig was”, zo vertelt Pater van Geel met een glimlach.

In de Heen naar de lagere school, daarna naar het Juvenaat, toentertijd het Klein Seminarie in Bergen op Zoom. “Ik wilde pater worden.” “Bid maar veel”, was het antwoord hierop ietwat denigrerend. “Zo is het eigenlijk begonnen Ik heb toen heel wat avondcursussen gevolgd en heel wat missieblaadjes stukgelezen”.

In 1957 vertrok Gerard van Geel vanuit Napels per boot naar Brazilië om daar op het Groot Seminarie in Camaragibe zijn volledige priesteropleiding af te ronden. Tijdens deze studie werd hij al snel als pastoraal werker op de praktijk losgelaten.

Brazilië is het land in Zuid Amerika met de meeste katholieken.

Missionarissen o.a. franciscanen en jezuïeten stichtten en

bemanden veelal de parochies en de opleidingen in de seminaries.

Priesterstudenten waren dan ook meer dan welkom. Naast de priesterstudie moest er in de avonduren flink gestudeerd worden om het Portugees, de taal van Brazilië, onder de knie te krijgen en inzicht te verwerven in de gebruiken en gewoonten van de Braziliaanse bevolking. Een “must” om je te kunnen handhaven en vertrouwen te wekken in je omgeving.

Het leven in het seminarie was niet gemakkelijk, armoedig, veel zelf doen, geen audiovisuele hulpmiddelen, weinig personeel, alleen wat keukenpersoneel en een klusjesman. Er was nog net geen honger.

Klinkt een beetje dramatisch, maar dat was het eigenlijk toch ook weer niet.

Kerk in de steigers Het zou wat zijn, onze Kerk met een hoofdletter, ons instituut dus, in de steigers! Allerlei zaken eens grondig tegen het licht houden, indien nodig aanpassen en vernieuwen, zodat we er weer jaren tegen kunnen.

Na de studie afgerond te hebben ging Pater Van Geel wonen aan de rand van Recife, een wijk met 150.000 inwoners waarvan er ongeveer 100.000 katholiek en ongeveer 4 à 5 procent praktiserend katholiek waren Tijdens een eerder bezoek aan Nederland (december 1963) droeg hij in Steenbergen zijn eerste plechtige H. Mis op.

Van 1985 tot 1987 is hij tijdelijk in Nederland werkzaam geweest als pastor van ’t Fort.

In deze periode heeft hij veel bewondering gekregen voor de werkgroepen, die zich actief voor de parochie inzetten om het verlies aan religieuze medewerkers op te kunnen vangen.

Pater Gerard van Geel is eind augustus weer teruggegaan naar zijn geliefde Brazilië.

Eugenie Daniëls

Helaas, aan een dergelijke opknapbeurt kunnen we hier (nog) geen aandacht besteden, maar gelukkig wel aan de restauratie van de Lourdeskerk. U kon het al in de krant lezen, na heel veel inspanning en inzet van velen is het toch gelukt: de kerk van het Fort staat in de steigers van binnen en van buiten en dat zal nog wel even zo blijven.

Na de nieuwe vloer die de Gertrudisgeloofsgemeenschap een tijd lang tot improviseren uitdaagde daar waar het de vieringen betrof, is nu de geloofsgemeenschap van het Fort aan de beurt.

U hebt het allemaal wel eens meegemaakt, een verbouwing bij u thuis. Dat betekent een tijdlang in de rommel zitten, bepaalde dingen even niet kunnen, zaken niet kunnen gebruiken, ja soms zelfs tijdelijk geen toegang tot je eigen huis. Bij een grondige beurt van een kerk is dat net zo.

De weekendvieringen gaan gewoon door. Mocht de kerk erg vuil zijn geworden, dan worden in ieder geval de eerste 20 banken van het hoofdschip schoongemaakt. De kerkgangers wordt verzocht daar dan plaats te nemen. Naast veel vuil zal er soms ook een veiligheidsaspect meespelen. Als bijvoorbeeld de glasin-loodramen er uitgehaald worden, zou het kunnen zijn dat de kerk even echt helemaal dicht moet. Als de toren onder handen genomen wordt, zal er niet in de grot gevierd kunnen worden. Dan is de sacristie een optie of misschien zelfs de pastorie. Komt u daar ook eens. Bij uitvaarten en andere bijzondere vieringen wordt per week bekeken wat door kan gaan zonder al te veel hinder.

Er wordt dus niet op voorhand van alles aan vieringen geschrapt.

Het is net als bij de verbouwing thuis, we blijven er wonen maar bepaalde zaken gaan even niet of moeilijker.

Mededelingen over de diensten hoort u bij de mededelingen tijdens kerkdiensten of leest u in de Bergse Bode.

Uiteraard houden we u de komende maanden via inZOOMen op de hoogte van de voortgang van de restauratie.

Ton Segers

SERIC Ontmoeting moslims en christenen weer in Bergen op Zoom op vrijdag 26 november 2010 van 18.30 uur tot 21.00 uur aan de Van Heelulaan op de 10e internationale Seric-dag

heeft, hoewel de Franstaligen wat moeite blijken te hebben met de naam van Ds. Vermeulen…

Op alle mogelijke manieren worden in heel Europa ontmoetingen georganiseerd. Vorig jaar op de jaarevaluatie in Parijs, waarvoor wij uitgenodigd waren, bleek de verscheidenheid van leuke vormen die hiervoor gehanteerd worden. Van samen wandelen, tot samen fitnessen en voetballen tot een interreligieuze tuin etc.

Dit jaar in Bergen op Zoom kozen wij opnieuw voor de locatie van het grasveld tussen de nieuwe Ulu moskee en de r.-k. kerk. Het is immers nérgens anders in Europa dat een moskee en een kerk zo dicht bij elkaar staan dat je ertussen heen en weer kunt lopen en dat doen wij dan ook.

Gewone gelovigen of belangstellenden met een christelijke of moslim achtergrond worden in kleine groepjes op het grasveld in een tent aan elkaar voorgesteld. Zij leiden elkaar daarna rond in beide gebouwen, waar natuurlijk ook iets te eten en te drinken is.

Met opzet kozen wij om de uitleg van de verschillende bijzonderheden in de gebouwen over te laten aan de gewone mensen onderling. Op die manier ontstaat er gemakkelijker contact dan bij een georganiseerde rondleiding met een gids waar iedereen naar moet luisteren.

Natuurlijk zijn er voor de meer specialistische vragen van beide geloven geestelijken aanwezig, die er zo nodig even bijgeroepen kunnen worden. ‘s Middags is er een speciale ontmoeting waarvoor de leerlingen van basis- en middelbare scholen uitgenodigd zijn. Dan komt ook de burgemeester kijken.

De avond staat open voor alle individuele volwassenen en kinderen die belangstelling hebben.

Seric is een Frans-Europees initiatief dat dit jaar 10 jaar bestaat en intussen heel Europa omvat.

Seric betekent: Semaine (européenne) des Rencontres IslamoChrétiennes. Zie ook de Frans- en Engelstalige website: www.semaineseric.org, waarin Bergen op Zoom ook een plaatsje

Vorig jaar zijn er prachtige ontmoetingen geweest, hartverwarmende ontdekkingen gedaan en diepgaande gesprekken gevoerd, waarbij veel overeenkomsten bleken in gebruiken en beleving.

Voor dit jaar is de verwachting dat het niet anders zal zijn. Maar ja, dan moet u wél komen natuurlijk…

U hoeft zich niet van tevoren op te geven. Info kan ook telefonisch op 0164-236371 in de ochtenduren van elke werkdag. Beide gebouwen en de tent zijn rolstoel-toegankelijk.

Tussen Kunst & Kerk Afgelopen maand augustus was ik in Canterbury, het hart van de Anglicaanse Kerk. In de kathedraal werd op 29 december 1170 aartsbisschop Thomas à Becket vermoord. Vóór het altaar, zo stond er in de toeristische gids. Bij binnenkomst ontvang ik een plattegrond van de kathedraal. De plaats van de moord was aangeduid met ‘martyrdom’, waar Thomas als martelaar stierf: links náást het altaar. In 1986 is op die plek een klein stenen altaar geplaatst. Indrukwekkender is het kunstwerk dat tegen de muur is aangebracht. Een stalen kruis met daaraan twee flinke zwaarden.

Een verwijzing naar de soldaten door wie Thomas omgebracht is.

Zijn naam is op de grond in rode letters te lezen op een steen. Hier is het gebeurd. Althans, dat zegt men.

Want nu ben ik Thomas de ongelovige. Als klein kind is mij verteld dat bij de moord op Thomas à Becket zijn schaduw is blijven staan.

En jawel: op een van de zuilen in de crypte onder het altaar is een manshoge schaduw te zien. Foto’s maken was er niet toegestaan.

Andere mensen liepen achteloos aan de zwarte vlek voorbij. Niet vóór, niet naast, maar hier onder het altaar is het gebeurd.

Als wil niemand dat geloven. Men lijkt het te verzwijgen.

Weer boven in de kerk loop ik langs het koor. Helemaal achterin staat een brandende kaars op de grond: hij markeert de plaats waar de schrijn van Thomas à Becket tot 1538 heeft gestaan.

Maar… staat recht onder de kaars niet de zuil met zijn schaduw?

Ward Warmoeskerken

Bezoek aan Auschwitz De naziconcentratiekampen en musea van de Tweede Wereldoorlog Alles wat met de Tweede Wereldoorlog te maken heeft, wekt mijn interesse. Ik lees en zoek op internet naar informatie, bekijk de films en documentaires van de Tweede Wereldoorlog.

Ik ben vorig jaar naar NormandiĂŤ geweest. En ik heb verschillende musea en naziconcentratiekampen van en over de Tweede Wereldoorlog in verschillende landen bezocht.

Waar die interesse bij mij vandaan komt, weet ik niet. Voorzover ik weet, wordt er onder woonwagenbewoners niet of nauwelijks over de Tweede Wereldoorlog gepraat. Het enigste wat ik er als kind van bij mijn moeder over hoorde, was als ik het koud had, als ik honger had of als je ergens commentaar op gaf. Dan was het: je had de oorlog mee moeten maken. Meer niet, verder geen uitleg. Mijn zus is op dit moment 80 jaar oud, zij kan wel eens iets los laten over de Tweede Wereldoorlog als ik er naar vraag, maar niet veel.

De Tweede Wereldoorlog is een taboe bij woonwagenbewoners maar ook bij Roma, Sinti en burgers, denk ik. Ze praten liever niet over wat ze toen hebben meegemaakt. Toch moet de jeugd weten wat er toen is gebeurd en vooral hoe een man als Hitler het voor elkaar kreeg om zo’n grote aanhang te krijgen van mensen die hem hielpen.

Het valt mij op dat als ik de naziconcentratiekampen en de musea van de Tweede Wereldoorlog bezoek, er altijd jeugd is, soms wel bussen vol, dat het erg stil is en dat ze respect en interesse tonen voor wat er gebeurd is.

Auschwitz-Birkenau, naziconcentratiekamp in Polen Het naziconcentratiekamp Auschwitz-Birkenau in Polen, stond al lang op mijn lijstje om daar eens een keer heen te gaan. En eindelijk was het dan zover.

Ik ben met mijn man Ben en kleindochter Kimberly (16 jaar oud) een paar weken geleden naar dat naziconcentratiekamp in Polen geweest. Het was een hele beleving en de moeite waard om daar eens te gaan kijken. Wel emotioneel. Wat ze daar allemaal met de

mensen hebben uitgespookt, ja, daar heb ik geen woorden voor.

We waren al eerder op weg, een paar weken van te voren, maar door de overstroming in Polen konden we toen niet verder. Het is zelfs op TV geweest bij het nieuws, dat Auschwitz-Birkenaugevaar liep om ook onder water te komen staan. Daarom was het toen gesloten.

Een ding vond ik wel jammer, wij waren er om half 11 in de ochtend en je moest dan om 11 uur in een groep met een gids mee. Pas na 15.00 uur mocht je alleen het kamp in. Maar ja, wat moet je doen tot die tijd, dus hebben wij ons ook maar aangesloten en zijn met de groep meegegaan. Het was heel druk met mensen van verschillende landen, zelfs uit Amerika. Er waren nog meer Nederlanders, zelfs Brabanders. Wat is de wereld toch klein.

Jammer dat er geen Nederlandse gids was, dus wij met de Engels pratende gids mee. Je kreeg een koptelefoon op en kon het dan zo proberen te volgen. Nou dat ding stoorde door de drukte van alle kanten, dus daar hebben we niet veel aan gehad.

Het was zo druk dat het, vond ik, ook afgeraffeld werd. Sommige gebouwen en plaatsen kon je niet in door de drukte en soms waren dingen ook afgesloten. Daar mocht je dan ook niet komen.

Een paar kilometer verder naar het tweede kamp met de bus kon je mee naar Auschwitz-Birkenau 2. De kampen hoorde wel bij elkaar.

Hier werden de mensen meteen vergast als ze binnenkwamen met de trein. Dit kamp is wel zo groot, dat kan je je niet voorstellen. Ook weer veel plaatsen waar je niet mocht komen.

En dan die dokter Jozef Mengele met zijn onderzoeken bij de kinderen en volwassenen. Wat die heeft uitgespookt, verschrikkelijk.

Ik had liever zonder gids op mijn eigen manier gelopen. Maar ja, dan hadden we tot 15.00 uur moeten wachten en dat zagen we niet zo zitten. Na 15.00 uur wilde ik nog terug, maar Ben en Kim vonden het genoeg. We hadden vier uur gelopen (op een draf); het was heel warm die dag. Het was me allemaal te vlug gegaan.

Ik ben iemand die alles graag op mijn eigen manier wil ervaren en verwerken.

10

We zijn ook nog naar de fabriek van Schindler geweest. Ik heb de film van hem gezien. Jammer dat de fabriek en de musea pas op 10 juni open gingen.

Wij zijn ook nog naar het Majdanek naziconcentratiekamp in Polen geweest. Daar heeft de tijd stil gestaan en is nog precies (zeggen ze) hoe het kamp in de oorlog was.

Wat ik gezien en gehoord heb in de naziconcentratiekampen Auschwitz-Birkenau heeft een diepe indruk op ons/mij achtergelaten.

Tini Beek Otto

Kalender van vieringen en activiteiten Oktober: Mariamaand Rozenkrans: iedere dinsdagmiddag om 16.00 uur in de kapel van het Markiezenhof. Iedere woensdagavond in de Lourdeskerk en in de H. Hartkerk en vrijdag om 14.00 uur in de Mariakapel in de voormalige Antonius-Abtkerk (Rembrandtstraat).

Zondag 3 oktober Concert HMR Projectkoor in de Gertrudiskerk. (lees elders meer) Zondag 10 oktober Installatie nieuwe pastors Om 10.00 is in de Gertrudiskerk een parochiĂŤle dienst waarin beide nieuwe pastors, diaken Co van Bekkum en pastoraal werkster Mary Zopfi-de Bruijn, worden geĂŻnstalleerd. Van de kant van het bisdom en dekenaat zal diaken Peter Hoefnagels de installatie verrichten. (lees elders meer) Zondag 17 oktober Lezing in de synagoge aan de Koevoetstraat; aanvang 16.00 uur (lees elders meer) Grote of Maria Magdalenakerk, Goes

Zaterdag 23 en zondag 24 oktober Wereldmissiezondag: collecte voor Ethiopië (lees elders meer) In de Gertrudiskerk: feest Kerkwijding en patroonsfeest (zie onder geloofsgemeenschap H. Gertrudis) Woensdag 27 oktober Bevrijding Bergen op Zoom (1944) Kranslegging op de oorlogskerkhoven en bij de bevrijdingsmonumenten Zaterdag 30 oktober Kledinginzamelingsactie tussen 09.00 en 12.00 uur bij alle kerken Zondag 31 oktober 15.00 uur: viering in het kader van de Wereldjongerendagen (lees elders meer) Maandag 1 november Hoogfeest van Allerheiligen 19.00 uur: één viering voor heel de stad in de Gertrudiskerk Dinsdag 2 november Allerzielen ’s Avonds zijn er vieringen in alle kerken. De nabestaanden van de overledenen uit de parochie worden speciaal hiervoor uitgenodigd.

Een gedachtenisprentje met namen zal worden uitgereikt.

Zondag 7 november Katholieke Jongerendag! (lees elders meer) Zondag 14 november In de Gertrudiskerk: Zondag van de Kerkmuziek Zaterdag 20 november en zondag 21 november Feest van Christus Koning Maandag 22 november Feest van St. Caecilia Week van 22 tot 28 november Ontmoetingsweek van christenen en moslims Vrijdag 26 november tussen 15.00 uur en 21.00 uur plaats van ontmoeting tussen jong en oud aan de Van Heelulaan, tussen de kerk en de moskee. De organisatie van deze ontmoeting is in handen van werkgroep SERIC (Semaine de Rencontres IslamoChrétiennes). (lees elders meer) Zaterdag 27 november en zondag 28 november Begin Advent en begin kerkelijk jaar A Tijdens de Advent is iedere zondagavond om 17.30 uur een oecumenische vesperdienst, afwisselend in het koor van de Gertrudiskerk of in de Ontmoetingskerk.

Woensdag 3 november Naamdag heilige Hubertus; Zegening Hubertusbrood (hupkes)

Zondag 28 november Lezing in de Synagoge aan de Koevoetstraat, aanvang 16.00 uur (zie elders meer)

Woensdag 3 november tot en met woensdag 10 november Oecumenische Week van het Boek (lees elders meer)

Maandag 29 november Wijdingsfeest kerk Goddelijke Voorzienigheid (1964)

Zaterdag 6 en zondag 7 november Naamdag heilige Willibrord, verkondiger van het geloof en patroon van de Nederlandse kerkprovincie Caritascollecte voor Willibrordvereniging. In de Gertrudiskerk wordt om 10.00 uur ook Hubertus herdacht. Jachthoornblazers zullen deze dienst opluisteren. Cartascollecte

Zaterdag 4 en zondag 5 december Caritascollecte: Adventsactie

11

Oktobermaand Wereldmissiemaand Missio richt dit jaar in de Wereldmissiemaand haar aandacht op de kerk in Ethiopië.

Ethiopië: land van droogte en hongersnood; land met vruchtbare hoogvlaktes, land met een eeuwenoude christelijke traditie, land met een kleine katholieke minderheid, land met een rijke cultuur.

Kortom: een land met vele gezichten. Reden genoeg voor Missio om dit jaar in de Wereldmissiemaand Ethiopië centraal te stellen.

Missio staat voor solidariteit met parochies wereldwijd. Speciaal in Wereldmissiemaand (oktober) worden uw gebed en actie gevraagd voor de minder draagkrachtige parochies in de derde wereld.

Ethiopië is een van de armste landen van Afrika. Het is een door en door christelijk land, 62% van de bevolking is christen en het merendeel behoort tot de Ethiopisch-Orthodoxe Kerk.

De Rooms-Katholieke Kerk vormt een kleine minderheid (0,7%).

Het bijzondere van de Rooms-Katholieke Kerk in Ethiopië is dat ze twee liturgische tradities heeft: in het noorden viert men de liturgie volgens de Ge’ez ritus, net als in de Ethiopisch-Orthodoxe Kerk. In het zuiden volgt men de Latijnse ritus, in de plaatselijke taal.

Hoewel klein in aantal, is de katholieke kerk zeer dienstbaar in de samenleving, zoals op het gebied van voedselzekerheid. Naast het verlenen van noodhulp heeft de kerk een speciaal programma voor de langere termijn. Er zijn trainingen voor boeren en men werkt aan het versterken van de plaatselijke gemeenschappen, zodat de mensen niet afhankelijk blijven van noodhulp.

Veel parochies zijn betrokken bij WATSAN-projecten (Water en Sanitation): veilig drinkwater en een goede riolering zijn van levensbelang. Juist omdat deze projecten door de plaatselijke parochies opgepakt worden, komen ze ten goede aan veel mensen, vooral de meest kwetsbare zoals vrouwen en kinderen.

In de katholieke kerk zijn nog enkele missionarissen werkzaam, onder wie de Nederlandse pater Lazarist Theo van Ruijven, bisschop van Nekemte.

Het bisdom heeft zeer beperkte financiële middelen, zoals de hele katholieke gemeenschap in Ethiopië. Men heeft goede ideeën en

12

uitgewerkte plannen om noden van diverse aard te lenigen. Zo wil men onder jongeren het bewustzijn rond de problematiek van hiv/aids vergroten door het geven van trainingen en workshops op katholieke scholen.

Ook voor de opbouw van de plaatselijke geloofsgemeenschappen is geld nodig. Op dit moment kunnen slechts twintig priesterstudenten aan het seminarie studeren, hoewel er meer kandidaten zijn. In de parochies spelen vrijwilligers een belangrijke rol. Voor hen worden toerustingscursussen georganiseerd, zoals leiderschapstrainingen en cursussen bible-sharing.

Helpt u mee de plannen van de parochies in Ethiopië te realiseren?

Steun de collecte in de kerk in het weekend van 23 en 24 oktober of stort uw bijdrage op giro 1566 Missio Wereldmissiemaand Den Haag. Kijk voor meer informatie op: www.missio.nl.

en “glorievolle” geheimen. Heel kort door de bocht, deze geheimen (mysteries) vertellen de Bijbelse levensgeschiedenis van Jezus vanaf de blijde boodschap aan Maria tot aan het sterven aan het kruis van Jezus. In het jubileumjaar 2000 heeft paus Johannes Paulus II hieraan een reeks geheimen over het openbaar leven van Jezus toegevoegd: “de geheimen van het licht”.

De verkorte versie van het rozenkransgebed is het rozenhoedje.

Hiervoor gebruikt men de rozenkrans of paternoster (met zijn 5 grote en 50 kleine kralen) slechts eenmaal; voor het bidden van de rozenkrans gaat men vier keer rond, zodat alle geheimen worden overwogen.

Caritascollectes: 6-7 nov. Willibrordzondag 4-5 dec. Adventsactie

Rozenkransmaand De rozenkrans is een gebedssnoer dat wordt gebruikt voor het rozenkransgebed met grote kralen en daartussen telkens tien kleine kralen. Dit bestaat uit 200 keer (20x10) het Wees gegroet, afgewisseld, na ieder tientje, met een Onze Vader.

In plaats van het volledige rozenkransgebed wordt veelal een vierde gedeelte, met gebruikmaking van een kleiner snoer, het zogenaamde rozenhoedje gebeden.

De rozenkrans (gebedssnoer) dankt zijn ontstaan aan zeer verschillende religieuze gebruiken. O.a. aan het herhalend gebed van de Egyptische kluizenaars en ook aan buitenchristelijke godsdiensten, zoals het Hindoeïsme, Boeddhisme en de Islam.

De verdeling in tientjes met daartussen een Onze Vader ontstond in de 15e eeuw.

Het bidden van een rozenkrans gaat gepaard met het gedenken van de geloofsgeheimen. (Het woord geheim dient men op te vatten in de betekenis van mysterie). Dit zijn de “blijde”, “droevige”

De oorsprong van het rozenkransgebed moet worden gezocht in de vervanging van het monastieke rozenkrans psalmgebed. In plaats van 150 psalmen werden door de ongeletterde gelovigen

13

gebedsformules gezegd zoals het Onze Vader. Veel later werd hieraan in het Westen de devotie tot Maria verbonden.

De rozenkrans in de heraldiek De geprofeste leken, mannen die de lagere wijdingen ontvingen maar geen priesters zijn, en vrouwelijke religieuzen mogen volgens de tradities en de regels van de kerkelijke heraldiek een rozenkrans om hun wapen hangen. Deze rozenkrans is zwart.

Het bidden van de Rozenkrans of het Rozenhoedje vindt in Bergen op Zoom o.a. plaats: Iedere dinsdagmiddag wordt de rozenkrans/rozenhoedje gebeden in de kapel van het Markiezenhof (eerste grote binnenplaats aan het eind van de galerij).

In de maanden mei en oktober vindt een speciaal rozenkransgebed plaats op de woensdagavonden om 19.00 uur in de Lourdeskerk en de H. Hartkerk. Op vrijdag wordt om 14.00 uur de rozenkrans gebeden in de kapel van de voormalige Antonius-Abtkerk (Rembrandtstraat).

Eugenie Daniels-Klep

Jaarboekje Aan het begin van dit werkjaar is er voor de zesde keer een jaarboekje verschenen, deze keer geel van kleur. Evenals de voorafgaande edities bevat het weer veel informatie en adresgegevens. Naast de gegevens over de organisatie van de Lievevrouweparochie treft u er informatie aan over het stedelijke pastoraal programma wat betreft liturgie, catechese, diaconie en parochieopbouw. Vervolgens de gegevens en programmapunten van de vier geloofsgemeenschappen. In het hoofdstuk Varia treft u informatie over instanties en groeperingen van buiten de parochie aan. Ook de liturgische kalender is weer opgenomen, waarin vieringen op zon- en feestdagen, bijzonder of niet en, voorzover nu bekend, zijn opgenomen.

Het is een wegwijzer en daarmee een handig boekje om te

14

gebruiken als u iemand hetzij telefonisch hetzij per mail wilt bereiken met uw vragen, op welk gebied dan ook.

Vanwege de start van twee nieuwe pastores aan dit begin van het werkjaar, zullen er in de loop van het jaar wel verschuivingen plaats gaan vinden. De adressen waarop ze bereikbaar zijn, staan er al in vermeld. Gaandeweg het jaar zullen wijziging via andere kanalen u gaan bereiken.

Het jaarboekje is op het secretariaat te verkrijgen en is in alle kerken te vinden. Hebt u aan- of opmerkingen, wij horen dat graag van u. U kunt deze sturen naar: Secretariaat Parochiecentrum, Burg. Stulemeijerlaan 8, tel. 210 402, e-mail: lievevrouweparochie@rkboz.nl Contactpersoon: Corrie Hamers, tel. 244 983, e-mail: corriehamers@home.nl

Programma voor Catechese en Toerusting In het nieuwe jaarboekje zijn bijna vier bladzijden ingeruimd om de verschillende initiatieven bij elkaar te zetten op het terrein van catechese en van vorming en toerusting.

Kort daarna is dit alles verder uitgewerkt en is er in de kerken en op allerlei andere plaatsen een vouwblad neergelegd waarin alles bij elkaar staat wat door de parochie wordt ondernomen. Want de parochie wil graag velen met haar aanbod bereiken.

Parochiecatechese is belangrijk. De Nederlandse bisschoppen schreven er onlangs een brochure over met uitgangspunten en voorstellen. In het pastoraal team is daar op doorgedacht.

Pastor Theresia de Meijer nam het op zich om het catechetisch programma voor de parochie op te zetten. Zij is binnen het pastoraal team de ‘portefeuillehouder’. Zij leidt zelf een aantal van onderstaande groepen en houdt toezicht op het hele programma.

Zij is te bereiken via het parochiecentrum (0164-233 574) en via mobiel 06-579 444 35. e-mail: theresiademeijer@rkboz.nl Er wordt onderscheid gemaakt tussen catechese en toerusting.

Catechese Catechese richt zich op mensen die op hun geloof willen doordenken, erin willen groeien en tot een gelovige levenshouding willen komen.

Voor iedereen: ‘Kom en zie’, zei Jezus. Onder die titel start de parochie met een ‘catechetisch inloophuis’.

Maandelijks is er voor allen die belangstelling hebben een avond met een inleiding en met gesprek over één van de topics van het geloof. De pastors zullen beurtelings de avond verzorgen.

Voor mensen die gedoopt willen worden of een van de andere sacramenten willen ontvangen: Er start opnieuw een ‘catechumenengroep’: een groep voor geloofsleerlingen. Zes bijeenkomsten. Startbijeenkomst: dinsdag 26 oktober.

Voor mensen die in groepsverband verder willen: Groep over de geloofsbelijdenis. Maandelijks tussen oktober en mei.

Groep over het boek van John Dickson ‘Jezus een kort leven’.

Leiding: Paul Neelissen.

Groepen ‘Geloven Nu’ in Advent- en Veertigdagentijd.

Toegespitst op de sacramenten: Binnen de voorbereiding op Doop, Eerste Communie en Vormsel zijn er steeds voorbereidingsavonden voor de ouders met deels praktische en deels inhoudelijke onderwerpen. Nieuw is dat er aan de ouders nu enkele extra bijeenkomsten worden aangeboden onder de noemer “Geloven Thuis’ om te spreken over hoe geloof en sacramenten verder doorwerken in de opvoeding.

geloofsleven en zich verder te bekwamen in hun vrijwilligerswerk.

De belangrijkste onderdelen van het aanbod zijn: – Maandelijke Bijbelavond, speciaal voor lectoren. Eerste dinsdag van de maand. Dit jaar lezing van het evangelie van Mattëus.

– Voorgaan in woord- en communievieringen. Serie avonden voor hen die overwegingen houden. Uitwisseling en verdieping.

– Geloof Verbeeld. Bezoek aan kerkgebouwen in de buurt, met aandacht voor de beeldtaal (ikonografie). Donderdagmiddag om de zes weken. Leiding: Margit Kaspers en Rud Smit.

Aanvang: donderdag 14 oktober.

– Brongroep. Gesprek- en Bezinningsgroep op de maandagmorgen. Steeds op de tweede maandag van de maand. Contact adres: Marinette Boulanger(244 600).

– Meditatiegroep. Iedere donderdagavond is de Gertrudiskerk open voor gebed en meditatie, onder begeleiding van Karin van de Velde.

– Leesgroep Filosofie. Bespreking van het boek ‘Religie in de 21e eeuw’ van Den Dijn.

Leiding: Philip Verdult (236 373).

Samen met de Protestantse Gemeente Bergen op Zoom: – Cursus Tweespraak. Ds. Willem Vermeulen en pastor Rud Smit gaan maandelijks op een vrijdagmorgen met elkaar in gesprek. Steeds van 09.30 tot 11.45 uur in het zaaltje van de Ontmoetingskerk, Bolwerk Zuid 134. Dit jaar buigen ze zich over de Apostolische Geloofsbelijdenis. Dit jaar: vrijdag 8 oktober, vrijdag 5 november, vrijdag 10 december.

– Synagogelezingen: drie lezingen over het thema “Voltooid leven’. Steeds op zondagmiddag 16.00 uur in de synagoge in de Koevoetstraat. Eerste keer: zondag 17 oktober.

Zie verder: www.rkboz.nl

Vorming en Toerusting: Naast deze initiatieven op het terrein van parochiecatechese staat een programma dat gericht is op vorming en toerusting van vrijwilligers. Zij worden uitgenodigd verder te reflecteren op hun

15

Lezingen en cursussen

De nieuwe geloofsboekjes voor sacramentencatechese

Synagogelezingen ‘Voltooid leven’

Vanwege het project ‘Tekens van de levende Heer’ verschijnen bij het bisdom nieuwe geloofsboekjes. Van elk sacrament werd een geloofsboekje gemaakt. Parochies kunnen de geloofsboekjes gebruiken in de catechese en aanreiken in contacten met parochianen rond de sacramenten.

Handzame boekjes De handzame kleine boekjes geven korte, bondige informatie over de sacramenten. Elk geloofsboekje gaat in op het sacrament vanuit de Bijbel en de liturgie. De geloofsboekjes leggen in heldere taal de betekenis van de sacramenten uit.

Catechetisch hulpmiddel Rond het doopsel, de eerste heilige communie en het vormsel hebben parochies contact met vele mensen, ook met parochianen die geen regelmatige bezoeker zijn van vieringen. De nieuwe geloofsboekjes over deze initiatiesacramenten kunnen goed gebruikt worden als catechetisch hulpmiddel bij de voorbereiding, met name voor de ouders, voor andere familieleden en parochianen.

Het boekje over het sacrament van het huwelijk levert een inhoudelijke bijdrage in het kader van huwelijksvoorbereiding alsook in het pastoraat voor reeds gehuwden. Ook de overige geloofsboekjes over de andere sacramenten zijn bedoeld om in parochies een inhoudelijke bijdrage te leveren in het pastoraat, ten behoeve van de viering van de sacramenten, de catechese en in geloofsgesprekken.

Speciaal voor kinderen werd een kleurboekje gemaakt met tekeningen van de sacramenten.

De geloofsboekjes worden verspreid in de parochies in het bisdom van Breda. De digitale versie kunt u vinden op de website van het bisdom: www.bisdombreda.nl.

Het komende seizoen zullen de drie synagogelezingen gaan over het thema ‘Voltooid leven’. In het begin van dit jaar heeft een groep bekende Nederlanders – zich noemend ‘Uit vrije wil’ – dit thema onder de aandacht gebracht. Oude mensen die vinden dat hun leven voltooid is en de wens hebben waardig te sterven, moeten daarbij geholpen kunnen worden. Dat is op dit moment niet toegestaan. De initiatiefgroep pleit ervoor de wetgeving op dit punt te verruimen en werkt aan een manifest, waarmee men in dit najaar naar buiten zal komen. Het centrale uitgangspunt en de belangrijkste onderliggende voorwaarde van dit manifest is de zelfbeschikking die in dit kader voor ouderen zou moeten kunnen leiden tot een humaan en waardig zelfgekozen levenseinde.

Een levenseinde dat van respect voor leven en sterven getuigt.

Stervenshulp is daarvoor een noodzakelijke voorwaarde. Landelijk zijn er al discussies over dit thema gevoerd, zowel met uitgesproken voor- als tegenstanders van dit thema.

De eerste lezing zal gehouden worden door iemand die nauw betrokken is bij dit burgerinitiatief. Deze wordt gehouden op zondag 17 oktober in de synagoge (‘Huis van Samenkomst’) aan de Koevoetstraat en begint om 16.00 uur.

Voor de tweede lezing wordt een spreker gevraagd die dit onderwerp kritisch zal benaderen en zijn of haar vragen zal stellen ten aanzien van dit initiatief. Deze lezing vindt plaats op zondag 28 november eveneens om 16.00 uur in de synagoge. Beide lezingen zullen aanleiding geven tot uitgebreide discussie.

Als derde bijeenkomst zal het thema centraal staan: welke muziek en uitingen van beeldende kunst bieden jou troost. Deze bijeenkomst, die gehouden wordt op zondag 27 februari 2011, wordt nog verder uitgewerkt en nadere berichtgeving volgt nog.

16

Tweespraak over de geloofsbelijdenis Pastor Rud Smit en ds. Willem Vermeulen gaan ook dit seizoen weer een cursus leiden onder de titel “cursus tweespraak”. De opzet zal liggen in het verlengde van wat u gewend was bij het

oecumenisch bijbels leerhuis en bij de cursussen abc en xyz.

Tweespraak probeert mensen over zaken met elkaar in gesprek te brengen en deze naast of juist tegenover elkaar te leggen.

We kijken naar het onderwerp vanuit de r.-k. en protestantse tradities. Tevens werken we vanuit de bijbelse theologie en de kerkgeschiedenis. Ook krijgen taal en poezie veel aandacht. U bent als luisteraar uitgenodigd ook eigen kennis en inzichten in te brengen. Tweespraak gaat dus alle kanten op.

Dit jaar willen we de Apostolische geloofsbelijdenis onder de loep leggen. Ook wel bekend onder de titel “12 artikelen des geloofs”.

Zowel de protestantse als de r.-k. liturgie kent deze geloofsbelijdenis.

Veel mensen zingen uit het hoofd mee. Sommigen in Latijn. Maar waar gaat het precies over? Welke theologie en kerkelijke keuzes zijn er in te ontdekken?

Tweespraak komt bijeen op (meestal) de tweede vrijdagochtend van de maand. We beginnen dan om 09.30 uur en eindigen om 11.45 uur.

Data: vrijdagochtenden: 8 oktober, 5 november, 10 december, 7 januari, 11 februari, 11 maart, 8 april en 10 juni.

Plaats: Ontmoetingskerk, Bolwerk Zuid 134.

Inleiders: pastor Rud Smit (0164-235 574) en ds. Willem Vermeulen (241 712)

Vrouw Geloof Samenleving Thema-bijeenkomsten: Laatste levensfase en rituelen bij het afscheid Vrijdagmiddag 15 oktober 2010 geeft Wout van den Broek een lezing in het zaaltje naast kerk van de Goddelijke Voorzienigheid van 14.00-16.00 uur. Zie ook zijn website: www.woordenrite.nl.

Als iemand te horen krijgt: “we kunnen niets meer voor u doen”, dan wordt er soms inderdaad ook heel weinig gedaan. Maar wel beschouwd komt het er dan juist op aan nog uit het leven te halen wat er in zit, per saldo gaat niemand met de armen over elkaar zitten om maar rustig het einde af te wachten. Wout van den Broek weet dat als verpleegkundige/ theoloog maar al te goed. Het is goed om mensen te vergezellen op het laatste stukje van hun levensweg, om het gesprek aan te gaan over wat er nog gezegd

moet worden, gedaan kan worden, iets goed te maken of juist nog beter te maken of te doen. Zeggen dat je van iemand houdt, laten merken dat je trots bent, nog de verhalen over vroeger ophalen.

Sommigen vinden het ook heel belangrijk om hun eigen uitvaart samen te stellen. En als het afscheid dan voor de deur staat, is het goed om dat vergezeld te laten gaan van iets moois, een ritueel, een bijzonder samenzijn. Pas als we over onze eigen levenseinde durven te spreken en er mee om kunnen gaan, kunnen we ook iets betekenen voor de ander die het daadwerkelijk overkomt.

Feestelijke muziekavond met het Thools Vocaal Ensemble BZB Op dinsdag 9 november 2010 in het zaaltje bij de Ontmoetingskerk, ingang Thomas de Rouckstraat van 19.30-21.30 uur. Negen dames en een pianist brengen ons in sprookjessferen door hun kleding en muziek.

Voor de pauze sprookjesthema o.a. Lullaby (Billy Joel), Sound the trumpet, fragmenten uit de opera Hansel und Gretel Na de pauze in elk geval liedjes die meegezongen kunnen worden.

Zie ook de website: www.bzbvocaalensemble.nl Opgave minimaal een week tevoren bij het secretariaat: Miep Tiemessen, tel. 240 726; e-mail: h.f.tiemessen@home.nl

Luistercursus Matthäus Passion Evenals vorige jaren geeft Annemiek Vogels ook dit jaar een luistercursus. Nu behandelt zij de laatste van de vier grote werken van J.S. Bach, zijn Matthäus Passion. Bij dit overbekende werk is het extra boeiend om er de grote lijnen van te onderzoeken en stil te staan bij de bijzondere details.

In de Matthäus Passion tekent Bach de Christus als de Lijdende Dienaar, zoals bij Matteüs te lezen is. De componist besteedt veel aandacht aan de combinatie menselijke schuld - goddelijke genade. Met grote diversiteit aan instrumentale klankkleuren tekent hij de verschillende taferelen van het lijdensverhaal. De emoties die erdoor worden opgeroepen, komen tot uitdrukking in indrukwekkende aria’s. De stem van de gemeente is te horen in koralen.

17

Bijzonder is het grondplan: Hans Brandts Buys en Kees van Houten menen dat de Matthäus Passion is ontworpen in de vorm van een kruis, symbool van het lijden van Jezus. Uiteraard gaan we op zoek naar deze kruisvorm. Daarnaast belichten we het gehele werk naar tekst en muziek. Ook zal er – indien gewenst – ruimte zijn voor uw persoonlijke reactie.

De luistercursus is al begonnen in september. Belangstellenden kunnen echter nog deelnemen aan de laatste drie cursusavonden in het r.-k. Parochiecentrum, Markt 22, ingang Paulinastraat, Tholen.

Deze avonden zijn op de woensdagen 6, 13 en 20 oktober van 19.15 tot 22.00 uur. Kosten per avond: € 10,– inclusief lesmateriaal en koffie/thee.

U kunt zich voor deze interessante cursus nog opgeven bij Annemiek Vogels, telefoon 0166-603 724.

Week van het boek Ds. Willem Vermeulen en Ds. Klaas Vos hebben het initiatief genomen om van woensdag 3 tot en met woensdag 10 november een week te organiseren met speciale activiteiten rond de Bijbel.

Twee van die activiteiten zijn gepland in de Gertrudiskerk: op woensdag 3 november ’s avonds de opening, een bijbelavond waaraan bisschop J. van den Ende zal deelnemen. Op vrijdag 5 november : Avond van de Psalmen. Een programma om op velerlei wijzen psalmen te bidden, te zingen en te overwegen. Nadere gegevens volgen.

Kijk op www.pkgw.nl/weekvanhetboek, en u ziet het hele programma voor die week.

Passiespelen Tegelen Een impressie In een prachtig decor zijn we getuige van de kruisiging in Jeruzalem ten tijde van de Romeinse bezetting van het land. Een jongeman die vanuit zijn religieuze bevlogenheid vol idealen leefde, die

18

de wereld wilde verbeteren en zo, bijna onontkoombaar, met de gevestigde godsdienstige orde in botsing kwam. Dat werd hem uiteindelijk fataal.

Natuurlijk is dat niet goed, maar laten we voordat we met de vinger wijzen ook naar onze eigen situatie kijken. (de vrouw en het ambt; het te lang zwijgen over seksueel misbruik). De splinter en de balk, denk ik dan.

Voor christelijke gelovigen krijgt het gebeuren daar, toen, een extra lading: het slachtoffer is Gods eigen Zoon. Hij die van stad tot stad ging. Waar zouden we beter terecht kunnen met onze zorgen, vragen, hoop, geloof en ongeloof, vreugde, vertwijfeling en zoeken. Voor mij werd die worsteling prachtig verwoord door Lazarus, die net door Jezus uit het graf tot leven was geroepen. Hij zegt: “Herboren als een teruggeworpen vis die op de kant, in het

zand, te stikken lag, maar levend water vond, Jezus, in Uw naam!”

Hij vervolgt dan met: “Soms ben ik moedeloos, en hoogstens nog een vonk van het vuur dat in mij was. Ik weet niet waar ik gaan moet en waar staan: verhef je hart eens als het graf steeds aan je trekt, omdat je levensdraad te ver werd uitgerekt… Ik val terug, ik kan niet langer uit mijzelf vandaan. Ik geloof in Hem, in Hem, maar niet in mij. Soms denk ik: in de dood was ik pas vrij. Hoe maak ik waar wie ik voor Hem moet zijn? Hoe kan ik groeien als ik krimpen moet van pijn?” Herkenbaar voor velen.

Nog een ding trof mij bijzonder. Jezus zegt: “De waarheid…is niet een doel dat vastligt voor de eeuwen, maar is beweging daar naartoe. Is zoeken, volgen, ademen. Is geest die levend maakt.

Geen dode letter die in boeken kleeft en daar niet van los komt…”.

Waarheid die telkens weer opnieuw ontdekt moet worden in de wisselende tijden waarin we leven. Een bevrijdende maar ook lastige opgave omdat we zelf aan de slag moeten. We kunnen niet teruggrijpen op wat anderen zeggen, maar zullen zelf de mouwen uit de handen moeten steken. Maar zijn Geest zal ons leiden.

Als u de kans krijgt: ga en beleef het zelf; het is de moeite meer dan waard.

Hein Paulissen

Impressie van de parochieavond Woensdag 30 juni, 19.30 uur, Dagkerk GV. Buiten is het 25º, binnen zijn zo´n 70 mensen.

Op deze parochieavond zal het resultaat van de inventarisatie van de vier geloofsgemeenschappen (waar zijn we nu) en de toekomstvisie (waar zijn we over vijf jaar) bekend gemaakt worden.

Vooraf heeft het bestuur de brochure met de resultaten gestuurd naar een aantal mensen die buiten de parochie wonen met het verzoek deze avond hun visie hierop te geven.

Eerst worden de feiten en cijfers gepresenteerd. Daarna krijgen degenen het woord aan wie de brochure eerder toegezonden was.

19

Wat me tijdens hun betoog vooral opviel is dat we als Lievevrouweparochie in een ongelooflijk luxe positie verkeren wat betreft het aantal kerken en diensten. In elke van de vier kerken is er op zondag een H. Mis en op zaterdag een Mis of Woorden Communiedienst. Wat betreft de dienstverlening is er dus niks mis. In de parochies waartoe de sprekers behoren, is dat meestal wel anders.

Ook spraken zij echter zonder uitzondering hun zorg uit over de huidige financiĂŤle toestand. De financiĂŤle bijdragen van de parochianen dalen gestaag en het is niet gemakkelijk deze trend te doorbreken. Een begrotingstekort zoals uit de cijfers sprak, kan niemand lang volhouden. Zij deelden de zorgen van de penningmeester. Ik moet me hier helaas volledig bij aansluiten nu ik de cijfers gezien heb.

Aan het eind van de avond kreeg ook de penningmeester het woord. Hij zag op termijn nog lichtpuntjes door verkoop en (gedeeltelijk) terughuren constructies van de kerken, waardoor de kosten van de gebouwen (hopelijk) dalen. Ik help het hem hopen, want anders is sluiting van kerken onvermijdelijk. Tot slot werd een exemplaar, met daarin het resultaat van de inventarisatie, aan elk van de geloofsgemeenschappen overhandigd.

De pastores R. Smit en B. Riesewijk hebben samen de ziekenzalving toegediend en de gebeden gedaan met ondersteuning van Zr. Paula.

Het dameskoor o.l.v. Lucie van Wezel heeft deze H. Mis met passende liederen tot een sfeervolle dienst gemaakt. Volgend jaar is er in juni weer een ziekenzalving.

Namens de 55+ werkgroep Riet Meesters

Voor onze jongeren Jongerenviering Wereldjongerendagen in Bergen op Zoom

Aan het eind van de avond was de temperatuur in de dagkerk aanzienlijk opgelopen en lieten de aanwezige belangstellenden zich een hapje en een koel drankje goed smaken. Ook werd informeel kennis gemaakt met andere aanwezigen en werden nieuwtjes uitgewisseld. Al met al was het een interessante avond.

Zondag 31 oktober 2010 zal de karavaan van de Wereldjongerendagenvieringen neerstrijken in Bergen op Zoom.

Ter voorbereiding van de Wereldjongerendagen die in augustus 2011 in Madrid zullen plaatsvinden, worden in het gehele bisdom vieringen aangeboden. Zo ook in Bergen op Zoom. De viering begint om 15.00 uur. Daarna zal gesproken worden over een heilige. Dit keer gaat het over de heiligen Franciscus en Clara. De middag zal afgesloten worden met een eenvoudige maaltijd.

Ben je tussen de 16 en 30 jaar en geĂŻnteresseerd om deze viering mee te maken? Laat het dan even weten! Dan kunnen we meer informatie verschaffen. e-mail: rktieners_jongerenboz@hotmail.com

Wally van den Boom

Groetjes, Werkgroep Tieners & Jongeren

Verslag Ziekenzalving

Katholieke Jongerendag

Op woensdag 16 juni heeft in de H. Hartkerk de jaarlijkse ziekenzalving voor de gehele Lievevrouweparochie plaatsgevonden.

Om 19.00 uur begon de H. Mis, die geheel in het teken van deze ziekenzalving stond.

Op 7 november 2010 is het weer zover: de Katholieke Jongerendag!

Ieder jaar gaan we met de bus, geregeld door het bisdom, naar de KJD! Het is ieder jaar weer een groot feest om jongeren uit het hele land te ontmoeten, te luisteren naar boeiende sprekers, en

20

de grootste eucharistievieringen voor jongeren in het land mee te maken! Het thema dit jaar is “FOCUS”. Tijdens deze dag zal er ook aandacht worden geschonken aan de twee grote evenementen die in dit seizoen aan de orde zijn, namelijk de Europese Ontmoeting van Taizé in Rotterdam, en de Wereldjongerendagen 2011 in Madrid. Het is dus zeer de moeite waard om mee te gaan!

Het is altijd een erg gezellige dag, en je leert de tieners en jongeren van de parochie goed kennen! Traditiegetrouw sluiten we deze dag af met een frietje in het Luifeltje!

Vind je het leuk om mee te gaan? Laat het dan weten aan: Nancy van der Zande, contactpersoon Werkgroep Tieners & Jongeren. tel: 06-389 199 70.

Tieners en jongeren Hallo, De zomervakantie is weer voorbij en het nieuwe tienerseizoen is met de openingsactiviteit weer volop begonnen. De werkgroep tieners & jongeren binnen de Lievevrouweparochie biedt ook dit seizoen tal van leuke programma`s en activiteiten aan voor tieners & jongeren variërend van leeftijd 11 tot en met 25.

Ben je tussen de 11 en 16 jaar dan ben je van harte welkom op de tieneravonden die we organiseren in het Praathuis OLV van Lourdes (Prins Bernhardlaan 83) op vrijdag 22 oktober, 5 november, 19 november, 3 december en 17 december 2010. De avonden beginnen om 7 voor 7 en eindigen om 9 over 9. De groep wordt tijdens de avond in tweeën gesplitst, de jongsten doen Rock Solid, de oudsten krijgen een eigen gedeelte tijdens de avond!

Natuurlijk is de keuze geheel vrij met welk onderdeel je mee wilt doen!

Ben je tussen de 16 en 25 jaar dan ben je van harte welkom om aan de volgende activiteiten deel te nemen die we speciaal voor jullie leeftijd organiseren.

7 november 2010 Katholieke jongerendag 27-28 november 2010 Overnachting + dagje Antwerpen 8-9 januari 2011 Verrassingsweekend (+ overnachting)

Lijk je het leuk om op een tieneravond, of jongerenactiviteit te komen of om te helpen met het tiener & jongeren werk, meld je

dan aan door een e-mail te sturen naar: rktieners_jongerenboz@hotmail.com.

Groetjes, Sjors vd Zande Namens de werkgroep tieners & jongeren Lievevrouweparochie BOZ

“The Commitment” is op zoek naar JOU! Vind je het leuk om te zingen, of bespeel je een instrument? Lijkt het je leuk om samen met andere tieners en jongeren te spelen in onze jongerenband The Commitment? Misschien heb je ons al eens horen spelen tijdens Lopend Vuurtje, de vastenviering of in een van de andere vieringen?

Wij nodigen je van harte uit om eens te komen meespelen met de band!! Kom maar eens kijken bij de repetities.

Wij repeteren iedere maandag in onze eigen oefenruimte in Bergen op Zoom.

Voor meer informatie kun je contact opnemen met Yvonne Fehr (tel. 0164-241 873 / ycm.fehr@ziggo.nl) of met Richard Hout, bandleider (tel. 06-534 375 91 / richard.hout@hetnet.nl)

Voorbereiding op vormselvieringen 2011 Na de meivakantie in 2011 vinden er in Bergen op Zoom weer Vormselvieringen plaats. Alle kinderen van groep 8 die gedoopt zijn, worden uitgenodigd om zich te laten vormen. In de voorbereidingen wordt gewerkt met het project ‘In vuur en vlam’.

Er worden enkele werkavonden gepland samen met de vormelingen en er zijn enkele activiteiten met alle vormelingen uit de stad.

Achter in de kerken van alle geloofsgemeenschappen liggen aanmeldingsformulieren. Deze formulieren kunnen bij het secretariaat van de parochie worden ingeleverd. Het adres staat vermeld op het formulier.

Vanaf oktober 2010 wordt gestart met de voorbereidingen.

Werkgroep Vormsel

21

Vieren met kinderen

Kidskerk

In iedere geloofsgemeenschap vinden regelmatig speciale vieringen voor jonge ouders met kinderen plaats. In de Heilig Hartkerk en in de O.L.V. Lourdeskerk zijn regelmatig vieringen met kindernevendienst. Op dit moment wordt gekeken of we komend werkjaar ook in de H. Gertrudis opnieuw met een kindernevendienst kunnen beginnen. Als we daarmee van start gaan, zullen we u daar uitgebreid over berichten.

Het komende werkjaar zullen er ook op weekdagen diverse projecten zijn van “Kids-Kerk” (Kinderkerk). Deze projecten worden afgesloten met een gezinsviering op zondag in één van de kerken, met, indien mogelijk, muzikale ondersteuning van het Stedelijk kinderkoor.

In de Bergen op Zoomse Bode, op de website en in het parochieblad kunt u lezen waar u met uw kind(eren) naar een kindgerichte viering kunt gaan.

Onder de noemer Kidskerk organiseren we activiteiten en bijeenkomsten voor kinderen in de basisschoolleeftijd [vanaf groep 3]. Met de Kidskerk willen we laten zien dat de kerk een plek is waar het goed is om samen te komen en waar je kunt groeien in je geloof. In de adventsperiode voor Kerst en de vastentijd naar Pasen hebben we weer een leuk project voor de kids. De kinderen maken op een speelse manier kennis met Bijbelverhalen en de katholieke gebruiken en tradities.

Kleuterkerk op zoek naar vrijwilligers Gedurende vijf jaar organiseerde een klein werkgroepje geregeld speciale vieringen voor jonge kinderen. De werkgroepleden zijn er eind deze zomer mee gestopt en we zijn op zoek naar nieuwe vrijwilligers die zin hebben om mee vorm te geven aan deze speciale vieringen. Zo’n viering duurt maar een half uurtje en heeft steeds een verrassend verloop. Kom maar eens kijken, je bent van harte welkom. Deze vieringen zijn iedere tweede zondag van de maand. In het najaar en de winter komen we samen in de dagkerk van het Heilig Hart om 10.00 uur. In het voorjaar verhuizen we met de kleuterkerk naar de H. Gertrudis. Ook daar komen we samen in de dagkerk, maar dan om 9.30 uur. Daarnaast zijn er aparte vieringen voor kleuters op Eerste Kerstdag en Eerste Paasdag.

Als u op de hoogte gehouden wilt worden van de precieze data en de thema’s van de kleutervieringen kunt u zich opgeven voor de mailinglist bij Alida van Veldhoven, tel. 233 574 of 06-43949062, e-mail: alidavanveldhoven@rkboz.nl.

22

Dit jaar willen we ook aparte activiteiten gaan organiseren voor kinderen van groep 7 en 8. Zij krijgen dan hun eigen Kidskerk jeugdgroep. Door het jaar heen is er van alles voor kinderen te doen en te beleven in de kerk. De Kidskerk is een stedelijk initiatief van de Lievevrouweparochie. De Kidskerk wordt het komend werkjaar steeds op een woensdagmiddag gehouden in het Cantatorium van de H. Gertrudis. De Kidskerkjeugdgroep voor kinderen van groep 7 en 8 komt ook op woensdagmiddag samen maar dan in het zaaltje van de kerk Goddelijke Voorzienigheid.

Pastoraal projectmedewerkster: Alida van Veldhoven, tel. 233 574 of 06-43949062, e-mail: alidavanveldhoven@rkboz.nl.

Koorschool NKC Maandag 6 september j.l. is de koorschool weer gestart met het nieuwe cursusjaar.

De lessen, waarin op speelse wijze wordt gewerkt aan goed gebruik van je stem, zijn zeer gevarieerd en heel gezellig. De tijd is zo voorbij. Vind jij zingen ook leuk? Wil jij ook leren hoe je met je stem mooie muziek kunt maken, samen met vriendjes en vriendinnetjes? Kom dan op een maandag om 16.00 uur naar de repetitieruimte in de Peperbus. Doe gewoon een keertje mee en kijk of het iets voor je is. Je kunt elke maandag terecht, behalve in de schoolvakanties. Iedereen vanaf acht jaar kan lid worden.

Het maakt niet uit bij welke geloofsgemeenschap je hoort, want de koorschool is voor de hele stad en de hele regio.

HMR-Concert met NoordDuitse Barokcantates Op zondagmiddag 3 oktober is er in de Gertrudiskerk onder auspiciën van het NKC een concert door het HMR-projectkoor.

Begeleid door een strijkersensemble en b.c. en met medewerking van koorsoli wordt onder leiding van afwisselend Marcel van Westen en Hans Smout een bijzonder programma ten gehore gebracht.

Drie jaar geleden werden door HMR naar aanleiding van Buxtehudes 300e sterfjaar een aantal cantates van deze Noord-Duitse componist uitgevoerd. Bij het concert van 3 oktober worden een tweetal andere cantates van Buxtehude (“Fürwahr, er trug unsere Krankheit” en “Jesu meines Lebens Leben”) gezongen en gespeeld én composities van andere belangrijke componisten die in NoordDuitsland in de 17e en begin 18e eeuw werkzaam waren. Van grote namen als Nicolaus Bruhns en Georg Böhm worden respectievelijk de cantates “Ich liege und schlafe” en “Mein Freund ist mein” uitgevoerd en kleiner werk van Johann Rosenmüller, Vincent Lübeck en van Franz Tunder, Buxtehudes schoonvader.

Een rijk palet aan muzikale vormen, puttend uit het rijke Luthers kerkmuzikaal erfgoed. De vocale werken worden afgewisseld door orgelmuziek van zowel deze als van andere Noord-Duitse componisten, gespeeld door Janno den Engelsman.

Het concert begint om 16.00 uur. De gebruikte ingang is die aan de zijde van de Kerkstraat.

Kaarten zijn voor aanvang van het concert aan de kerk verkrijgbaar.

De toegangsprijs incl. toelichtend programmaboekje bedraagt € 12,00; voor houders van een CJP en Pas 65 € 10,00.

23

H. Gertrudis Adres: Burg. Stulemeijerlaan 8, 4611 EE Bergen op Zoom tel. 0164 - 233 574 e-mail: gertrudis@rkboz.nl website: www.rkboz.nl Misintenties / Parochiebijdrage: bankrek. nr. 10.61.05.183 t.n.v. RK Lievevrouweparochie Bereikbaarheid secretariaat: elke werkdag tussen 9.00 en 12.00 uur tel. 0164 - 233 574.

Contactpastor: pastor Rud Smit, tel. 0164 - 233 574 Weekendvieringen: zondag 10.00 uur Door de week: Kapel van huize St. Catharina (Catharinaplein 25) dagelijks om 9.15 uur.

Maandag, dinsdag en vrijdag: eucharistie.

Woensdag en donderdag: woord- en communieviering.

Dagkapel van de Gertrudiskerk (ingang Grote Markt), maandag tot en met vrijdag om 12.15 uur middaggebed.

24

Familieberichten Getrouwd: Rik van Oijen en Marie Bénédicte Nocito Stefan Collet en Maria Brouwers Adrianus Nuijten en Tamara van Pul Diederik Bullynck en Marieke Bruijs Mark Nijse en Daniëlle Havermans Pieter van der Heijden en Jacqueline Ecury Alben Verwerda en Melissa Opdam Overleden: Jo Dekkers-Schuurbiers 89 jr.

Isa Koolen-Hopmans 77 jr.

Astrid van den Berg 25 jr.

Jenny Touw-Wagenaar 81 jr.

Gerard van Broekhoven 80 jr.

Piet Michielsen 77 jr.

Wim Bosters 66 jr.

Maria Buuron-Nuijtermans 89 jr.

Gedoopt: Juno Linssen Toma Gelic Nina Schepers Olivier van de Pavert Emma van Orsouw Lorenzo Roodenburg Tim Rommens Bas van Louvezijn Victoria Bol Camiel Hopmans Petrus Nuijten Demi van Est Suzie Pellis Brian Nuijten Menno Hoendervangers Sam Franken Evy Dogge

Terugkeer van het Ibach-orgel Wanneer ik deze informatie schrijf, is het eind augustus. Enkele weken geleden hoorden we van de orgelbouwer Verschueren uit Heythuysen dat men medio september zal beginnen met de inbouw van het gerestaureerde orgel in de al anderhalf jaar leegstaande orgelkas. Als u dit leest, is in de kerk het grote werk begonnen!

Eerst een korte terugblik: in mei is de vloer van het orgelbalkon geopend om balken bij te plaatsen die het veel grotere en zwaardere orgel mee moeten dragen. De opening van de voormalige trap in het balkon is gedicht om de noodzakelijke ruimte te kunnen winnen binnen in het orgel. Alles aan het balkon werd verder keurig bijgemaakt. Op 19 juni zijn de Vrienden van het Ibach-orgel en een aantal belangstellenden met de bus naar Heythuysen gereisd om de vorderingen van de werkzaamheden aan ons orgel te bekijken.

Ieder was onder de indruk van de orgelmakerij en van alles wat er al van ons orgel te zien was! In de laatste week van juni heeft de orgelbouwer in de kerk de kas van het orgel gerestaureerd.

Werkend vanaf een hoogwerker hebben drie man ontbrekende eiken ornamenten bijgemaakt, krimpscheuren opgevuld, naden gedicht en alle nieuwe delen op kleur gebracht. Begin juli werd de nieuwe wenteltrap naast het orgelbalkon geplaatst. Medio juli zijn we met enkelen nog eens naar Heythuysen gereisd om de vorderingen te volgen en we hebben ons weer verbaasd over het tempo waarin het werk vorderde! In Heythuysen is nagenoeg het hele orgel opgebouwd en, toen begin september alles klaar was, alles paste en alles werkte, werd het geheel weer gedemonteerd, ingepakt en naar Bergen op Zoom vervoerd. Vooruitkijkend: terwijl het bestuur van de Stichting Restauratie Ibach-orgel de laatste ontbrekende financiën probeert te verwerven, zal men komende maanden aan één stuk werken aan het uitpakken en inbouwen van alle onderdelen van het orgel: oud en gerestaureerd, of nieuw en naar oude voorbeelden gekopieerd of gereconstrueerd. We noemen stellingwerk, balgen, windkanalen, windladen, mechaniek, speeltafel, bijna 2500 pijpen (waaronder veel meer grote pijpen dan voorheen) en nog veel meer. Over het moment van inspelen, wanneer alles echt af is .....? Op dit moment wagen we ons niet aan voorspellingen. Als het orgel er met Kerstmis af uit zou zien is het al heel wat! Echt alle pijpen van alle registers optimaal tot

klinken brengen (“intoneren”) en daarna nog stemmen is nog een volgende fase. We houden u op de hoogte van de inwijding en de officiële inspeling, gevolgd door bijzondere evenementen. Eén ding is zeker: een groot feest wordt het!

Hans Smout, Stichting Restauratie Ibach-orgel

Kerkwijding en patroonsfeest Zondag 24 oktober wordt voor de gemeenschap rond de Gertrudiskerk een nieuwe feestdag: Kerkwijding en Gertrudisfeest.

In het liturgisch directorium staat vermeld dat kerken waarvan de wijdingsdatum niet bekend is, jaarlijks op 25 oktober of op de dichtstbijzijnde zondag hun wijdingsdag kunnen vieren.

In het Liturgisch Beraad is vorig jaar uitvoerig gesproken over het Wijdingsfeest en het Patroonsfeest van de Gertrudiskerk.

Wat de wijding betreft: op de pilaren in het koor van de Gertrudiskerk zijn oude wijdingskruisjes gemarkeerd, maar de datum waarop de middeleeuwse kerk ooit gewijd is, konden we niet achterhalen.

Dus kunnen we 25 oktober als wijdingsdatum gaan vieren.

De H. Gertrudis heeft haar naamsfeest op 17 maart, in de veertigdagentijd. In Nijvel, de plaats van haar relieken, wordt haar feest sinds jaar en dag in oktober gevierd. Daarom lijkt het een goed idee om haar feestdag nu aan deze wijdingsdag te koppelen en voortaan de zondag rond 25 oktober aan Gertrudis en haar Bergse kerk te wijden. We beginnen daar dit jaar mee.

Eerste Communie In de Gertrudiskerk zullen de Eerste-Communievieringen zijn op zondag 22 mei 2011. Dat is dezelfde dag waarop ook in de Lourdeskerk de Eerste Communie wordt gedaan.

In de maand september zijn er al brieven met informatie verspreid in de stad en is de inschrijving al opengesteld. In de maand oktober zal een eerste informatieavond worden gehouden. Degenen die zich aangemeld hebben, ontvangen daarover bericht.

Werkgroep Eerste Communie

25

Onze Lieve Vrouw van Lourdes Adres: Pr. Bernhardlaan 83 4615 BB, Bergen op Zoom tel. 0164 - 234 867 tel. praathuis/kerk 0164 - 235 106 fax 0164 - 251 530 E-mail: olvlourdes@rkboz.nl website: www.rkboz.nl.

Misintenties / Parochiebijdrage: bankrek. nr. 10.61.05.183 t.n.v. RK Lievevrouweparochie Bereikbaarheid secretariaat: elke werkdag van 09.30 tot 11.30 uur; tel: 0164 - 234 867 Contactpastor: pastor Ben Riesewijk bereikbaar via de administratie m.u.v. dinsdag (in dringende gevallen privĂŠ: tel: 0164 - 233 276) Weekendvieringen: zaterdag 19.00 uur, Lourdesgrot zondag 09.30 uur.

Door de week: dinsdag 09.00 uur, Lourdesgrot In de maanden mei en oktober: woensdagavond 19.00 uur rozenhoedje in de Lourdesgrot

26

Familieberichten Gedoopt: Noor van Bedaf Jasmijn Lugthart Vince Paasen Jordy Hopmans Chris Buyzen

Alex Matthijs Kaine van den Engh Mitch Rath Sverre Franken Alisiya de Kok

Overleden: Anna Bras-Clarijs Johanna Slinkert-Heijnen Cornelis Nuijten Jo Klasen Francine Hartman-Dayer Rosalie Nuijten-Hendrickx Johanna Heijboer-Weijts Louis Sebregts Gerarda Rentrop-Butter Dina Brouwers-Kats Petronella Spaapen-van Eekelen Paula Schipper-Franken Paula Spekhorst-Lesscher Petronella Massar Alida Verbiest

90 jaar 85 jaar 58 jaar 73 jaar 81 jaar 85 jaar 90 jaar 64 jaar 89 jaar 79 jaar 98 jaar 70 jaar 82 jaar 78 jaar 94 jaar

Bericht uit de Lourdeskerk Nu de vakantie voorbij is en wij als geloofsgemeenschap hebben genoten en uitgerust zijn, staan we samen voor een nieuw werkjaar dat bol staat van wijzigingen, aanpassingen, eventuele verhuizingen. Dit alles heeft natuurlijk te maken met de restauratie van onze mooie kerk, die een heel jaar in beslag neemt. Hoe alles precies zal gaan en of we wel eens moeten uitwijken naar een andere kerkruimte, staat allemaal nog te bezien. In ieder geval is er een groepje mensen, bestaande uit John Maas en Rob Stuart namens het bestuur, verder Tilly Meijer, Henk Moerenhout en RenĂŠ Buijs namens de geloofsgemeenschap, die in goed contact staan met de uitvoerder Nico de Bont en ons steeds op de hoogte

houden wat er staat te gebeuren en dienovereenkomstig de nodige maatregelen zullen nemen. We horen dat op tijd.

Ons mooie orgel wordt binnenkort grondig ingepakt en wat dat betekent voor het jubileum van onze organist, Chris van den Boom, is nog niet te overzien. Hij is 60 jaar organist, hiervan 33 jaar bij ons en geboren Fortificaan…. Dat gaan we vieren.

U ziet het, er wordt aan vele zaken gedacht en aandacht gegeven.

Wel hoop ik vurig dat we genoemd jubileum en ook het Kerstfeest in onze kerk kunnen vieren. We zien wel.

Samen met onze vele zeer gewaardeerde vrijwilligers gaan we er weer tegen aan met hetzelfde enthousiasme en geestdrift bij o.a. het verzorgen van de liturgische vieringen, het voorbereiden naar de eerste communie en het vormsel en alle andere zaken. We hebben samen in de stad een naam hoog te houden waar we trots op zijn. Alle vrijwilligers, alle succes en zet ‘m op…

Ben Riesewijk

55+ Middag in oktober Op dinsdag 12 oktober is er om 14.00 uur weer een 55+ middag in de grot van de Lourdeskerk. We hebben als thema gekozen “De werken van barmhartigheid”. Een middag met gebed, discussie en gezang. Uiteraard is er ook gezelligheid met een kopje koffie, een drankje en wat lekkers. Onze vaste bezoekers worden persoonlijk uitgenodigd, maar iedereen is van harte welkom. Er zullen tijdig uitnodigingen op het secretariaat liggen en ook in de kerk en de diverse tehuizen.

Romereis Op maandag 20 september zijn we met een groep van 40 mensen vanaf de kerk van Onze Lieve Vrouw van Lourdes voor een 10daagse reis naar Rome vertrokken. Woensdag 29 september zijn we, hopelijk na een mooie reis, weer veilig thuis gekomen. Op de heenreis hebben we een bezoek gebracht aan Arezzo en op de terugreis Florence. In de volgende uitgave van de inZOOMen kunt u een verslag van onze reis lezen.

Bezorgers gezocht Voor het bezorgen van ons parochieblad inZOOMen en voor de actie Kerkbalans zijn wij op zoek naar reserves, zowel voor de Plaat als voor het Fort. Het komt regelmatig dat door ziektes of vakantie een aantal van onze vaste bezorgers niet beschikbaar zijn. Het zou dan fijn zijn als we een aantal personen achter de hand hebben die dat dan kunnen overnemen. U kunt zich melden op het secretariaat, op werkdagen tussen 09.30 en 11.30 uur, tel.

234867.

InZOOMen verschijnt 6 × per jaar. De actie Kerkbalans is half januari.

De coördinatoren, Frida Somers en Martin Kuipers

Jubileum Chris van den Boom Op zondag 24 oktober vieren wij dat Chris van den Boom 60 jaar organist is binnen de Lievevrouweparochie, waarvan meer dan de helft in de geloofsgemeenschap van Onze Lieve Vrouw van Lourdes. Wij doen dit met een plechtige eucharistieviering. Na de viering is er koffie, thee, een drankje en een hapje waarbij u tevens in de gelegenheid bent om Chris met dit heugelijke feit te feliciteren.

Het kerkkoor en de contactgroep Onze Lieve Vrouw van Lourdes

Vrijwilligersavond Op vrijdag 5 november is het weer tijd om dank je wel te zeggen tegen al onze vrijwilligers. Want het kan niet vaak genoeg gezegd worden, zonder onze vrijwilligers kan onze geloofsgemeenschap en de hele Lievevrouweparochie niet functioneren. Wij doen dat met een gezellige avond in het wijkcentrum ’t Fort aan het Lourdesplein. Het programma blijft nog even geheim. U kunt deze datum al wel in uw agenda zetten, maar iedereen wordt nog persoonlijk uitgenodigd.

De contactgroep en de werkgroep.

27

Heilig Hart van Jezus Adres: Kastanjelaan 160, 4621 HK Bergen op Zoom telefoon pastorie: 0164 - 234 069 e-mail: heilighart@rkboz.nl website: www.rkboz.nl Misintenties / Parochiebijdrage: bankrek. nr. 10.61.05.183 t.n.v. RK Lievevrouweparochie Secretariaat: spreekuur: werkdagen 09.00 - 10.00 uur tel. 0164 – 234 069 Contactpastor: zr. Paula Friskes tel. 06 309 28 750 Weekendvieringen: zaterdag: 19.00 uur (dagkerk) zondag: 11.00 uur met kinderwoorddienst Door de week: in de maanden mei en oktober: woensdagavond rozenhoedje (dagkerk)

Familieberichten H. Hart Gedoopt: Steijn van Haaten Eva van der Linden Màc de Wit Jayson Dolman Nino Boschman Levi Boschman

28

Marte Moerland Dewy Hagenaars Iris Hagenaars Caithlin van der Horst Danilo Havermans Demi Havermans

Overleden: Riet Verbraak-van Tillo Petronella Vermandel-van Loon Martha Waszink Maria Scheerder-Bakx Jeaniene Rijk-de Weerd Petrus van den Kieboom Catharina van den Broek-Wanrooij

62 jaar 85 jaar 94 jaar 86 jaar 58 jaar 85 jaar 90 jaar

Het Koepelkoor Het Koepelkoor bestaat 30 jaar.

In 1980 is het Koepelkoor van de H. Hartgeloofsgemeenschap opgericht. Dat betekent dat het koor dit jaar 30 jaar bestaat!! Vier mensen die vanaf de start lid zijn, kwamen een avondje bij elkaar en haalden herinneringen op. Zij vertellen over het ontstaan van het koor en hun hobby: de muziek en het zingen.

In de H. Hartkerk waren een mannen- en een dameskoor. Men wilde ook graag een gemengd koor ter ondersteuning van de volkszang.

Tijdens een zondagsmis werd een oproep gedaan en in diezelfde week zongen ± 40 mensen in de “oude” Kastanje. Pastor Verhees en Bert Becht waren de oprichters van het Koepelkoor, dat zijn naam dankt aan de vorm van de H. Hartkerk: een koepelkerk.

Bert Becht was de eerste dirigent van het Koepelkoor. Hij richtte ook Koor 80 op, een jongerenkoor dat helaas niet lang bestaan heeft. Henny Tak was daarvan al lid en zij ging na de opheffing bij het Koepelkoor, zodat zij gewoon kon blijven zingen. De heer Becht heeft een goede basis gelegd voor het koor; repetities duurden soms langer dan gepland en ook daarna werd er regelmatig nog tot diep in de nacht nageborreld.… Door verandering in zijn werksituatie moest Bert verhuizen en stoppen met het Koepelkoor.

Bert is in de regio Den Bosch nog steeds werkzaam als organist en dirigent. Hij heeft ervoor gezorgd dat Frans Sinot zijn stokje overnam.

Tijdens de dirigeerperiode van Frans werd het 12½ jarig bestaan gevierd; iedereen had gespaard voor de busreis naar Windberg

in Duitsland, waar een broer van Frans priester is. De koorleden sliepen bij Duitse koorleden thuis en er is in het klooster gezongen tijdens een eucharistieviering. Hennie Verdult vindt dit nog steeds één van de hoogtepunten van de afgelopen dertig jaar.

Frans leefde mee met het wel en wee van de leden. Iedereen heeft goede herinneringen aan de heer Sinot, die om gezondheidsredenen moest stoppen met dirigeren. Lucie van Wezel werd benaderd om het dirigeerstokje over te nemen. Zij is tot op heden nog steeds naar ieders tevredenheid de dirigente.

Mede door haar invloed op de zangprestaties van het koor en de repertoirekeuze, geven de kerkgangers zondags regelmatig complimenten aan de koorleden.

Al pratende blijkt dat organist Theo Slangen een andere voorkeur heeft voor bepaalde liederen dan de zangers. Hij legt ook uit dat iedere dirigent een muziekstuk naar eigen smaak interpreteert.

Christ Vonk vertelt dat zingen gezond is en hij kan daar wel gelijk in hebben, want het oudste lid is 86 jaar. Het is erg gezellig bij het koor en er is weinig verloop. De reden dat de meesten stoppen is hun overlijden….

Eerste H. Communie Op zondag 29 mei 2011 zal om 11.00 uur in de H. Hartkerk de viering voor de Eerste Communie worden gehouden. Binnenkort beginnen de voorbereidingen hiervoor. Kinderen die willen meedoen, kunnen zich opgeven bij Yvonne Nieuwstad. Haar telefoonnummer is: 0164-258 102. E-mailen kan ook. Haar emailadres is adyvonne@ziggo.nl.

Vrijwilligersdag Zondag 3 oktober is de vrijwilligersdag voor de vrijwilligers van de H. Hart geloofsgemeenschap.

Tijdens de collecte en de communie zingt het koor liederen uit verschillende stijlperioden en van verschillende componisten.

Tijdens kerkelijke feestdagen worden ze regelmatig ondersteund door fluitisten en/of een saxofonist. De afgelopen 30 jaar is de vaste kern ouder geworden; nieuwe (jongere) leden zijn dan ook van harte welkom. Informatie kan gevraagd worden bij Lucie van Wezel tel. 682 703 of gewoon zondags na de mis achter in de koffiehoek. Het koor repeteert elke donderdagavond in de dagkerk.

Om het jubileum te vieren maakte het gezelschap 29 augustus een “cruise” naar Antwerpen.

29

Goddelijke Voorzienigheid Adres: Van Heelulaan 73, 4624 BL Bergen op Zoom tel. 0164 - 236 371 e-mail: voorzienigheid@rkboz.nl website: www.rkboz.nl.

Misintenties / Parochiebijdrage: bankrek. nr. 10.61.05.183 t.n.v. RK Lievevrouweparochie Secretariaat: elke werkdag van 9.00 tot 12.00 uur tel. 0164 - 236 371 Contactpastor: Theresia de Meijer, tel. 06 579 444 35 of bereikbaar via de administratie Weekendvieringen: zaterdag 17.00 uur (dagkerk) zondag 09.30 uur Door de week: woensdag 09.00 uur Gemeenschapshuis Eigen Haard Pieter Breughelstraat 23

30

Familieberichten Gedoopt: Frank van Broekhoven Getrouwd: Coen Hoogstede en Leonie van Broekhoven Wim Bogaarts en Lydia de Kock Overleden: Jo Delrue-van der Zande Johannes Teuns Cherethy van den Boom Maria Martens-Roeken

Vrijwilligersfeest Op zondag 29 augustus was er weer ons jaarlijks vrijwilligersfeest, dit keer weer dicht bij huis. Om 14.00 uur eerst koffie en thee en daarna vertrokken we met auto’s naar achtereenvolgens de Lourdeskerk, het Gertrudiskapelletje aan de Schelde en de Gertrudiskerk.

We kregen er mooie verhalen te horen en gebruikten vooral eens goed onze ogen. Om 17.00 uur waren we weer terug bij de Goddelijke Voorzienigheid. Na de borrel samen aan tafel sloten we de dag rond 20.00 uur in tevredenheid af. Nico Boere hebben we in de bloemen gezet, vanwege zijn 50-jarig professiefeest en koster Wim Bogaarts wensten we een mooie 1 septemberdag toe, waarop hij zijn ja-woord gaat geven aan zijn liefde, Lydia.

Alle vrijwilligers werden met mooie woorden veel dank toegesproken. Welverdiend, want er wordt zichtbaar, maar zeker ook veel onzichtbaar, veel werk verzet in en rond de kerk van de Goddelijke Voorzienigheid. En nu weer aan de slag, een nieuw werkjaar ligt voor ons.

Rozenkrans in de oktobermaand In de oktobermaand, de Maria-maand, wordt iedere vrijdagmiddag om 14.00 uur in de kapel in de voormalige Antonius-Abtkerk aan de Rembrandtstraat de Rozenkrans gebeden. Voor wie mee wil bidden: van harte welkom.

Vrijwilligers gevraagd Verschillende werkgroepen snakken naar aanvulling. Zingen in het koor, dienen als acoliet, poetsen in de kerk, administratieve ondersteuning, lezen tijdens de vieringen als lector, meehelpen in de vormselwerkgroep, bezorgen van het parochieblad inZOOMen en ga zo maar door. Hebt u veel tijd, hebt u maar weinig tijd, dat maakt niet uit. Wilt u zich scharen onder een gezellige groep vrijwilligers, meldt u zich dan. Er is voor ieder van u wel een taak of taakje te vinden en wij zien ernaar uit.

Iedere morgen is er iemand tussen 09.00 en 12.00 uur aanwezig op het secretariaat. Loop er gerust eens binnen of bel tel. 236 371.

We maken graag een afspraak met u.

Corrie Hamers, coĂśrdinator

Eerste Communie Hallo, beste ouders en aanstaande communicantjes.

Als jullie dit berichtje lezen, dan is de inschrijvingsbrief voor de Eerste Communie al bij u binnen. De viering van de Eerste Communie is in 2011 op zondag 15 mei.

Wij starten dit jaar met een nieuw project en wij hopen dat jullie daar veel plezier aan beleven. Ook dit jaar willen wij met de aanstaande communicantjes de kerstviering verzorgen. Deze is op vrijdag 24 december 2010.

Als jullie geen inschrijvingsformulier hebben ontvangen of jullie willen meer informatie, neem dan contact op met Petra Reijnders.

Mijn telefoonnummer is 0164-234 139.

Hopelijk hebben we volgend jaar weer zo’n gezellige groep.

Petra Reijnders

31

Parochiecentrum Lievevrouweparochie Burgemeester Stulemeijerlaan 8 4611 EE Bergen op Zoom tel. 0164-233 574 lievevrouweparochie@rkboz.nl www.rkboz.nl Bankrek. nr. parochiebijdrage: 10.61.05.183