Katherine Mansfield
Festa no xardín Tradución do inglés de Estela Villar Nogueira
Na baĂa
I Pola mañá, moi cedo. O sol aínda non saíra, e todo Crescent Bay se agochaba baixo unha branca brétema. Os altos outeiros poboados de arbustos que se divisaban ao fondo tamén estaban cubertos. Non se podía ver onde remataban estes e onde comezaban os xardíns e os bungalows. O camiño de area desaparecera xunto cos xardíns e coas casas do outro lado. Máis alá delas non se podían distinguir as dunas brancas cubertas de herba avermellada. Non había nada que indicase onde estaban a praia ou o mar. Caera un pesado orballo. A herba víase dunha cor azulada. Grandes pingueiras colgaban dos arbustos sen chegar a caer. Os prateados e esponxosos toitoi penduraban fláccidos dos seus longos talos, e todas as caléndulas e os caraveis dos xardíns dos bungalows se dobregaban cara á terra zumegando humidade. As frías fucsias estaban enchoupadas, e redondas perlas de orballo repousaban nas lisas follas das chagas. Semellaba coma se o mar irrompese suavemente na escuridade, coma se unha inmensa onda avanzase, avanzase… ata onde? Talvez se alguén espertase no medio da noite podería ver un enorme peixe sacudíndose na ventá e logo desaparecendo outra vez… “Ah… Ahh!”, soaba o adurmiñado mar. E desde o monte chegaba o son de pequenas correntes que fluían, rápidas, lixeiras, esvarando entre as pulidas pedras, abrollando nas cuncas enramalladas e volvendo manar outra vez. Tamén se oía a batuxada das grandes pingueiras nas amplas follas, e algo máis –que era?–, unha débil axitación e unha sacudida, o estalo dunha ramiña, e logo tal silencio que semellaba que alguén estivese intentando escoitar algo.
9
Un rabaño de ovellas viña trotando por entre as acumulacións de rochas rotas que bordeaban Crescent Bay. Ían apiñadas nun pequeno, revolto e laúdo grupo, e as súas patas, delgadas coma bastóns, marchaban con rapidez, coma se o frío e o silencio as asustasen. Detrás delas corría un vello can pastor, coas patas cubertas de terra e co fociño pegado ao chan, pero de xeito despreocupado, coma se estivese pensando noutra cosa. E entón, na rochosa entrada, apareceu o pastor. Era un home esvelto e erguido, que levaba un saio cuberto por unha arañeira de diminutas pingueiras, pantalón de veludo atado por debaixo dos xeonllos e un sombreiro de feltro cun pano azul dobrado ao redor da aba. Tiña unha man metida no cinto, e coa outra amarraba un bastón amarelo fermosamente pulido. E mentres camiñaba, paseniño, seguía o ritmo cun suave e lixeiro asubío, unha casual e abstraída melodía afrautada de son triste e tenro. O vello can fixo un par de cabriolas e logo detívose de maneira brusca, avergonzado pola súa lixeireza, e deu uns poucos pasos solemnes a carón do seu amo. As ovellas avanzaban cara adiante en pequenas carreiras. Comezaron a mear, e rabaños e mandas fantasmais respondéronlles desde o fondo do mar. “Bee! Beee!” Durante un tempo pareceu que non se movían do mesmo sitio. Diante, tiñan o camiño de terra, con pozas pouco profundas, e, a cada lado, os mesmos arbustos enchoupados e as mesmas estacadas borrosas. Entón algo inmenso apareceu ante os seus ollos: un enorme xigante melenudo cos brazos estirados. Era a descomunal árbore de caucho da tenda da señora Stubbs, que lles fixo chegar un forte aroma a eucalipto cando pasaron pola súa beira. Agora grandes focos de luz resplandecían na brétema. O pastor deixou de asubiar. Refregou o nariz encarnado e a húmida barba contra a manga mollada e, entornando os ollos, mirou cara ao mar. O sol estaba saíndo. Era marabilloso ver con que rapidez se disipaba a brétema, levantándose, esvaecéndose do val pouco profundo, retirándose sobre o monte e desaparecendo, coma se tivese moita présa por escapar. Gran-
10
des espirais e remuíños empurrábanse e apartábanse os uns aos outros a medida que os prateados feixes de luz ensanchaban. O afastado ceo –dun azul brillante e puro– reflectíase nas pozas, e as pingueiras, que esvaraban polos cables do telégrafo, escintilaban coma puntos luminosos. Agora, o vivo e rutilante mar brillaba tanto que facía dano á vista. O pastor sacou do peto da camisa unha pipa, coa cazoleta tan pequena coma unha landra, furgou na procura dun pouco tabaco negro, desfixo algunhas faragullas e encheuna. Era un ancián de aspecto serio e aposto. E mentres acendía a pipa e o fume azul lle coroaba a cabeza, o can contemplábao, coma se estivese orgulloso del. “Bee! Beee!” As ovellas espalláronse en forma de abano. Xa se atopaban fóra da colonia de veraneo cando o primeiro madrugador deu a volta e levantou a adurmiñada cabeza. O seu berro resoou no sono dos meniños… que elevaron os brazos para achegar e apertar os pequenos e adorados años laúdos que ocupaban os seus soños. Entón apareceu o primeiro habitante. Era Florrie, a gata dos Burnell, que sentara na xamba da cancela, moi cedo, como tiña por costume, para esperar á leiteira. Cando viu o vello can pastor, incorporouse con rapidez, arqueou o lombo, retraeu a cabeza atigrada e semellou que a percorría un lixeiro estremecemento de fastío. “Puf! Que criatura máis ordinaria e noxenta!”, dixo Florrie. Pero o vello can pasou ao seu carón, sen sequera mirala, meneándose e movendo as patas dun lado ao outro. Tan só o tremor dunha das súas orellas deu proba de que a vira e que a consideraba unha femia aparvada. A brisa da mañá espertou no monte, e o aroma das follas e da negra terra mollada mesturouse co intenso olor do mar. Unha miríade de paxaros comezou a cantar. Un xílgaro voou sobre a cabeza do pastor, pousouse na punta dunha rama e xirou cara ao sol, encrespando as plumiñas do peito. Acababan de pasar xunto á cabana do pescador e o pequeno almacén de aspecto calcinado onde vivía Leila, a leiteira, coa súa anciá avoa. As ovellas desviáronse cara a un pantano amarelado, e Wag, o
11
can pastor, trotou detrás delas, rodeounas e dirixiunas de novo cara ao camiño rochoso, máis empinado e estreito, polo que se ía de Crescent Bay a Daylight Cove. “Bee! Bee!” O berro debilitábase conforme o rabaño avanzaba polo camiño, que xa case estaba seco. O pastor sacou a pipa da boca e deixouna caer no peto da camisa, de xeito que a pequena cazoleta quedase colgando por fóra. E, ao momento, comezou de novo o suave e abstraído asubío. Wag botou a correr por un saliente rochoso detrás de algo que ulira e volveu correndo outra vez, desgustado. A continuación, empurrándose, atropelándose, apurándose, as ovellas colleron a curva e o pastor seguiunas ata perderse de vista.
II Uns segundos despois abriuse a porta traseira dun dos bungalows e unha figura vestida cun traxe de baño de raias saíu correndo ao xardín, saltou a estacada, baixou rapidamente pola mata de herba cara ao fondal, subiu aos tombos a lomba de area e correu polas pedras grandes e porosas, polos seixos fríos e mollados, coma se lle fose a vida niso, cara á dura area que relucía coma o aceite. Splash… splash! Splash… splash! A auga burbullaba ao redor das pernas de Stanley Burnell segundo se ía introducindo, exultante, no mar. O primeiro en bañarse, coma sempre! Volvéralles gañar a todos outra vez. E mergullouse para mollar a cabeza e o pescozo. –Saúdos, amigo! Saúdos, oh, Todopoderoso! –resoou sobre a auga unha voz grave e aveludada. Vállame Deus! Maldición! Stanley incorporouse para ver unha cabeza morena que se balanceaba na auga, ao lonxe, e un brazo levantado. Era Jonathan Trout… e chegara antes ca el! –Vai unha mañá espléndida! –cantou a voz. –Si, certo! –dixo Stanley sucintamente.
12
Por que diaño non quedara ese individuo na parte do mar que lle correspondía? Por que tiña que vir molestar precisamente a ese lugar? Stanley moveu os pés, somerxeuse e saíu nadando a brazadas. Pero Jonathan non lle quedaba atrás. Alá se achegou el, co pelo negro enchoupado sobre a fronte e a barbiña mollada. –Esta noite tiven un soño do máis extraordinario! –berrou. Que diantre lle ocorría a aquel home? A súa manía por conversar irritaba a Stanley o indicible. E sempre falaba sobre o mesmo, sempre era algunha babecada sobre un soño que tivera, ou algunha idea puntillosa que se lle ocorrera, ou algunha parvada que estivera lendo. Stanley púxose de costas sobre a auga e golpeouna coas pernas ata que se converteu nun tifón humano. Pero aínda así… –Soñei que estaba pendurado dun cantil espantosamente alto, berrándolle a alguén que estaba debaixo. “Oxalá”, pensou Stanley. Non podía aguantalo nin un segundo máis. Parou de choupar. –Escoita, Trout –dixo–. Esta mañá teño algo de présa. –Que tes o QUE? –Jonathan sorprendeuse tanto, ou finxiu sorprenderse tanto, tanto que se afundiu debaixo da auga e logo apareceu outra vez resollando. –O que quero dicir –continuou Stanley– é que non teño tempo para… para… para facer o parvo. Quero acabar pronto. Teño présa. Teño moito que facer esta mañá… entendes? Jonathan xa se fora antes de que Stanley rematara. –Ben, amigo! –dixo a voz grave con amabilidade, e desprazouse pola auga con apenas un murmurio… Maldito individuo! Xa lle arruinara o baño. Era un babeco do máis estrafalario! Stanley introduciuse no mar de novo e, igual de rápido, regresou cara á praia. Sentíase estafado. Jonathan quedou un pouco máis na auga. Flotaba, movendo as mans con suavidade, coma se fosen aletas, e deixando que
13
o mar abalase o seu longo e delgado corpo. Era curioso pero, a pesar de todo, sentía algo de afecto por Stanley Burnell. Certo, ás veces tiña o diabólico desexo de burlarse del, de mofarse del, pero no fondo compadecíao. Había algo patético na súa determinación de facer todo coma se fose un traballo. Un non podía evitar sentir que algún día o descubrirían cometendo algún erro, e entón si que sufriría as consecuencias! Naquel intre unha inmensa onda alzou a Jonathan, seguiu avanzando e rompeu na praia cun alegre son. Que fermosura! E aí viña outra. Así era como se tiña que vivir: sen preocupacións, de xeito imprudente, entregándose por completo. Púxose de pé e comezou a camiñar cara á ribeira, fincando as dedas na firme e ondulada area. Había que tomar as cousas con calma, sen enfrontarse aos altos e aos baixos da vida, máis ben deixándose guiar por eles. Iso era o que había que facer. Os problemas viñan por toda esa tensión. Vivir, vivir! E semellou que esa mañá perfecta, clara e despexada, que gozaba da luz do sol coma se se rise da súa propia fermosura, lle murmuraba: “E por que non?” Porén, agora que saíra da auga, Jonathan estaba morado co frío. Doíalle todo, coma se alguén lle estivese chuchando o sangue. Mentres atravesaba a praia, tremendo, cos músculos tensos, el tamén sentiu que lle arruinaran o baño. Estivera demasiado tempo dentro da auga.
III Beryl atopábase soa no comedor cando apareceu Stanley, vestido cun traxe de estame azul, un camiseiro amidoado e unha gravata de lunares. Víase incriblemente limpo e acicalado. Ía pasar o día na cidade. Deixouse caer na cadeira, sacou o reloxo e colocouno xunto ao prato. –Só teño vinte e cinco minutos –dixo–. Podes ir mirar se están listas as papas, Beryl?
14
–Mamá acaba de ir buscalas –contestou Beryl, mentres sentaba á mesa e lle servía o té. –Grazas. –Stanley deulle un sorbo–. Ei! –exclamou con voz sorprendida–. Esqueceuche o azucre. –Ai, perdoa! Con todo, Beryl limitouse a achegarlle a cunca. Que significaba aquilo? Mentres Stanley se servía o azucre, os seus ollos azuis agrandáronse e semellaron estremecerse. Lanzoulle unha rápida mirada á súa cuñada e reclinouse no asento. –Ocorre algo? –preguntou de xeito despreocupado, apalpando o camiseiro. Beryl tiña a cabeza inclinada e dáballe a volta ao prato cos dedos. –Nada –dixo coa súa voz doce. Logo ela tamén levantou a mirada e sorriulle a Stanley–. Por que tería que ocorrer algo? –Oh… oh! Por ningunha razón, que eu saiba. Parecíame que estabas algo… Naquel mesmo intre abriuse a porta e apareceron tres meniñas, levando cadanseu prato de papas. Ían vestidas do mesmo xeito, con xersei azul e bombacho. Tiñan as pernas morenas ao descuberto e o cabelo trenzado e suxeito no que chamaban unha cola de cabalo. Detrás delas viña a señora Fairfield coa bandexa. –Con coidado, nenas –advertiunas. Pero elas xa estaban tendo o máximo coidado. Encantáballes poder levar cousas–. Xa lle destes os bos días ao voso pai? –Sí, avoa. Sentaron no banco que estaba en fronte de Stanley e Beryl. –Bos días, Stanley! –saudou a anciá señora Fairfield cando lle entregou o seu prato. –Bos días, mamá! Como está o neno? –Espléndido! Esta noite só espertou unha vez. Que mañá máis marabillosa! A anciá detívose, coa man pousada sobre a barra de pan, para ollar pola porta cara ao xardín. Podíase oír o mar. O sol
15
entraba pola ventá aberta de par en par e golpeaba nas paredes de verniz amarelo e no chan espido. Todo o que se atopaba enriba da mesa escintilou e reluciu. No centro había unha vella ensaladeira chea de chagas amarelas e vermellas. Sorriu, e nos seus ollos brillou unha mirada de profunda satisfacción. –Poderías cortarme unha rebanda dese pan, mamá? –preguntou Stanley–. Só me quedan doce minutos e medio antes de que pase o coche. Alguén lle deu os meus zapatos á criada? –Si, xa os tes listos –respondeu a señora Fairfield con moita calma. –Oh, Kezia! Por que serás tan porcalleira? –exclamou Beryl con desesperación. –Eu, tía Beryl? –Kezia mirouna en fite. Que fixera agora? Só cavara un río no centro das papas, enchérao e agora puxérase a comer as ribeiras. Pero facía o mesmo todas as mañás, e ninguén lle dixera nada ata aquel momento. –Por que non podes comer con decoro, coma Isabel e Lottie? Que inxustos son os adultos! –Pero se Lottie sempre fai unha illa flotante, non si, Lottie? –Eu non –dixo Isabel sen demora–. Eu limítome a botarlle azucre e leite e comelas. Só os bebés xogan coa comida. Stanley apartou a cadeira e levantouse. –Poderías traerme os zapatos, mamá? E ti, Beryl, se remataches, gustaríame que foses ata a cancela e parases o coche. Isabel, corre onda a túa nai e pregúntalle onde me deixou o chapeu. Un segundo… rapazas, estivestes xogando co meu bastón? –Non, papá! –Pero eu deixeino aquí –comezou a vocear Stanley–. Lembro perfectamente que o deixei nesta esquina. Así que, quen o colleu? Non teño tempo que perder. Bulide! Temos que atopalo! Ata Alice, a criada, se viu arrastrada á busca do bastón. –Por un casual… non o estarías usando para avivar o lume da cociña?
16
Stanley entrou correndo no cuarto onde estaba deitada Linda. –É incrible. Non podo deixar nada. Agora leváronme o bastón! –O bastón, querido? Que bastón? Stanley decidiu que a abstracción que amosaba Linda nesas ocasións non podía ser real. É que ninguén se ía compadecer del? –O coche! O coche, Stanley! –berrou a voz de Beryl desde a cancela. Stanley díxolle adeus coa man a Linda. –Non teño tempo para despedidas! –exclamou, coa intención de castigala. Colleu o chapeu, saíu correndo da casa e descendeu polo camiño do xardín. Si, o coche xa estaba agardando, e Beryl, inclinada sobre a cancela aberta, ríase de alguén ou de algo coma se non pasase nada. A crueldade das mulleres! Como daban por feito que un tiña a obriga de deslombarse por elas cando nin sequera se molestaban en procurar que non se lle perdese o bastón. Kelly estalou o látego sobre os cabalos. –Adeus, Stanley! –despediuse Beryl, con dozura e alegría. Que fácil era dicir adeus! E alí quedou, de pé, protexendo os ollos do sol coa man. O peor de todo foi que Stanley tamén tivo que berrar un adeus polas aparencias. Logo viu como daba a volta, pegaba un chimpiño e corría de novo cara á casa. Estaba contenta de librarse del! Si, estaba agradecida. Entrou correndo no comedor e berrou: –Foise! –Beryl! Xa se foi Stanley? –berrou Linda desde o seu cuarto. A anciá señora Fairfield apareceu co neno envolto na súa chaquetiña de flanela. –Foise? –Foise! Oh, que alivio, que diferenza, cando o home se ía da casa. Ata as súas voces cambiaban ao chamarse as unhas ás outras.
17
Soaban cálidas e cariñosas, coma se compartisen un segredo. Beryl dirixiuse cara á mesa. –Toma outra cunca de té, mamá. Aínda está quente. Quería celebrar dalgún xeito que agora podían facer o que quixesen. Non había ningún home que as molestase. Tiñan todo un día perfecto para elas soas. –Non, grazas, nena –dixo a anciá señora Fairfield, pero o xeito en que alzou o neno naquel intre e lle dixo “aguu… guu… ga!” indicaba que se sentía igual. As nenas correron cara ao xardín coma galiñas escapadas do galiñeiro. Ata Alice, a criada, se contaxiou daquel mesmo ánimo mentres lavaba os pratos na cociña, e fixo uso da prezada auga do depósito con absoluta imprudencia. –Ai, estes homes! –exclamou, mergullando a teteira na almofía e manténdoa debaixo da auga aínda cando deixou de burbullar, coma se o recipiente tamén fose un home e afogar resultase demasiado bo para eles.
IV –Espera por min, Isabel! Kezia, espera por min! Alí estaba a pobre Lottie, abandonada outra vez, e todo porque lle parecera terriblemente difícil saltar soa a estacada. Cando se detivo no primeiro chanzo, comezáronlle a tremer os xeonllos. Agarrouse ao poste. Tiña que botar unha perna por enriba. Pero cal? Nunca era quen de decidilo. E cando por fin levantou unha, nunha especie de patada desesperada… sentiu algo horrible. Tiña unha metade do corpo no xardín e a outra nas matas de herba do outro lado. Aferrouse ao poste con desesperación e berrou: –Esperade por min! –Non, non esperes por ela, Kezia! –dixo Isabel–. É unha babeca. Sempre se está queixando. Veña! –Deulle un tirón ao
18
xersei de Kezia–. Se vés comigo, déixoche usar o meu caldeiro –dixo con amabilidade–. É máis grande ca o teu. Pero Kezia non podía deixar a Lottie alí soa, así que correu de volta ao seu carón. Para entón, Lottie xa tiña a cara colorada e arquexaba. –Aquí, pasa o outro pé –dixo Kezia. –A onde? Lottie mirou cara a Kezia coma se estivese no cumio dunha montaña. –A onde teño a man –dixo Kezia, tocando o lugar. –Ah, queres dicir aí! Lottie deu un profundo suspiro e pasou o outro pé. –Agora… dá un pouco a volta, senta e escorrega –dixo Kezia. –Pero non hai nada onde sentar, Kezia –dixo Lottie. Porén, ao final, conseguiuno e, unha vez estivo do outro lado, deu unha sacudida e comezou a sorrir. –Estou mellorando nisto de saltar as estacadas, non che parece, Kezia? Lottie posuía un carácter moi optimista. A cofia rosa mais a azul seguiron a cofia dun vermello vivo de Isabel pola empinada e esvaradía pendente. Detivéronse no cumio para decidir cara a onde dirixirse e para botarlle unha ollada a quen estivese xa alí. Vistas desde atrás, paradas contra o horizonte e xesticulando enfaticamente coas pas, semellaban pequenas exploradoras desorientadas. Xa chegara toda a familia de Samuel Joseph coa súa señorita de compañía, que se atopaba sentada nun tallo encartable e mantiña a orde cun asubío que levaba ao pescozo e un pequeno bastón co que dirixía as operacións. Os Joseph nunca xogaban sós nin pola súa conta. Se o facían, os nenos acababan verténdolles auga nos escotes ás nenas ou as nenas intentaban meterlles pequenos cangrexos nos petos aos nenos. Entón, a señora Joseph e a pobre señorita de compañía inventaran o que esta denominaba un “brograma” matinal co fin de mantelos “intri-
19
tidos e sin facer travisuras”. O programa consistía en competicións, carreiras ou xogos de cartas. Todo comezaba cun enxordecedor asubío e remataba con outro. Mesmo había premios: uns enormes paquetes envoltos nun papel bastante sucio que a señorita de compañía sacaba cunha risiña amarga dunha avultada bolsa de gancho. Os Joseph pelexaban atrozmente polos premios, facían trampas e beliscábanse nos brazos. Todos eran expertos beliscadores. A única vez que as nenas Burnell xogaran con eles, Kezia gañara un premio e, ao desenvolver tres anacos de papel, atopara un pequeno corchete oxidado. Non podía entender por que montaban tanto escándalo… Pero agora xa non xogaban cos Joseph, nin sequera ían ás súas festas. Os Joseph sempre estaban organizando festas para os nenos da baía e sempre daban a mesma comida. Unha grande almofía cunha macedonia de cor moi parda, bolos partidos en catro porcións e unha xerra chea de algo que a señorita de compañía chamaba “limonida”. E á noite, as nenas marchaban para a casa con medio volante arrincado do vestido ou con algo derramado por toda a parte dianteira do mandil aberto, mentres os Joseph quedaban brincando coma salvaxes no céspede. Non! Eran demasiado insoportables. No outro lado da praia, preto da auga, dous meniños cos bombachos remangados corricaban coma arañas. Un estaba cavando un buraco, o outro entraba e saía do mar cun caldeiriño. Eran os fillos dos Trout, Pip e Rags. Pero Pip estaba tan ocupado cavando e Rags axudándolle, que ningún deles viu as súas primiñas ata que estiveron bastante preto. –Mirade! –dixo Pip–. Mirade o que atopei! E ensinoulles unha bota vella, mollada e esnaquizada. As tres nenas botáronlle unha ollada. –E que pensas facer con ela? –preguntou Kezia. –Gardala, por suposto! –respondeu Pip, con desprezo–. É un descubrimento, non o ves? Si, víao. Pero aínda así…
20
–Hai un montón de cousas enterradas na area –explicou Pip–. Son restos de naufraxios. Tesouros. Poderías atopar… –Pero por que Rags ten que seguir vertendo auga no buraco? –preguntou Lottie. –Ah, para humedecer a area e facilitarme o traballo –respondeu Pip–. Ti sigue, Rags. E o boíño de Rags seguiu correndo arriba e abaixo, vertendo auga, que se ía volvendo marrón coma o chocolate. –Ei, queredes que vos ensine o que atopei onte? –preguntou Pip, misterioso, mentres cravaba a pa na area–. Prometédeme que non llo ides contar a ninguén. Prometéronllo. –Dicide: “Xúroo polo máis sagrado”. Dixérono. Pip sacou algo do peto, fregouno durante un tempo contra a parte de diante do xersei, logo botoulle o alento e volveuno fregar. –Agora dade a volta! –ordenou. Deron a volta. –Mirade todas cara ao mesmo lado! Quedade quietas! Xa! Abriu a man e sostivo contra a luz algo que escintilaba, algo que refulxía, algo dunha fermosa cor verde. –É unha meralda –dixo Pip con gravidade. –De verdade? –Ata Isabel estaba impresionada. Aquela fermosa cousa verde semellaba bailar nos dedos de Pip. A tía Beryl tiña unha meralda nun anel, pero era moi pequena. Esta era tan grande coma unha estrela, e moito máis bonita.
V Segundo ía avanzando a mañá, foron aparecendo polas lombas de area grupos de persoas que viñan bañarse no mar. Dá-
21
base por feito que a partir das once en punto as mulleres e os nenos da colonia de veraneo tiñan a praia para eles sós. Primeiro espíanse as mulleres, poñían os traxes de baño e cubrían as cabezas con horrendos gorros que semellaban neceseres. Logo desabotoaban os rapaces. Por toda a praia quedaban esparexidas pequenas moreas de roupa e zapatos. Os enormes sombreiros estivais, suxeitos con pedras para evitar que saísen voando, parecían cunchas xigantescas. Era curioso como ata o mar soaba de xeito diferente con todas aquelas figuras que saltaban e rían ao toparse coas ondas. A anciá señora Fairfield, que levaba posto un vestido de algodón de cor lila e un sombreiro negro atado debaixo do queixo, reuniu a súa prole e preparouna para o baño. Os pequenos Trout quitaron as camisas pola cabeza e alá se foron correndo os cinco, mentres a súa avoa sentaba cunha man na bolsa de gancho, lista para sacar a madeixa de la en canto comprobase que entraban a salvo na auga. As nenas, que se vían robustas e vigorosas, non eran nin a metade de valentes que os nenos, de aspecto doce e delicado. Pip e Rags nunca dubidaban á hora de entrar na auga, tremendo, agachándose, salpicando. Pero Isabel, que podía nadar doce brazadas, e Kezia, que nadaba case oito, só os seguiron coa promesa de que non as salpicasen. Lottie, pola súa parte, nin se molestou en ir detrás deles. Gustáballe que a deixasen entrar ao seu ritmo, se lle facían o favor. E o seu ritmo consistía en sentar na ribeira, coas pernas estiradas e os xeonllos apertados, e facer vagos movementos cos brazos, coma se esperase a que a transportase o mar. Pero cando unha onda máis grande do normal, unha xa cana, avanzou a tomballóns na súa dirección, incorporouse cunha expresión de pánico e voou cara á praia outra vez. –Toma, mamá, podes gardarme isto? No regazo da señora Fairfield caeron dous aneis e unha fina cadea de ouro. –Claro, querida. Pero non te vas bañar aquí?
22
–Noooon –dixo Beryl lentamente. Semellaba distraída–. Vou espirme máis aló e bañarme coa señora de Harry Kember. –Moi ben. A señora Fairfield apertou os labios. Non aprobaba á señora Kember. E Beryl sabíao. Pobre e vella mamá, sorriu, mentres avanzaba polas pedras. Pobre e vella mamá! Vella! Oh, que alegría, que bendición era ser nova… –Pareces moi contenta –dixo a señora Kember. Estaba sentada nas pedras, agachada, abrazando os xeonllos, fumando. –Vai un día espléndido! –dixo Beryl, sorríndolle. –Oh, querida! A voz da señora Kember soou coma se soubese algo máis. Aínda que, en verdade, a súa voz sempre soaba coma se soubese algo máis do que unha persoa sabía sobre si mesma. Era unha muller alta, de aspecto estraño e cos pés e as mans moi longos. A súa cara, tamén estreita e longa, tiña unha expresión de cansazo, e ata o seu longo e rizado floco semellaba queimado e murcho. Era a única muller da baía que fumaba, e facíao sen parar, mantiña o cigarro entre os labios mentres falaba e só o quitaba cando a cinza era tan longa que non se entendía por que aínda non caera. Cando non a atopabas xogando ao bridge –xogaba ao bridge todos os días–, pasaba o tempo tombada baixo os raios do sol. Podía estar ao sol todo o tempo que quixese, nunca tiña dabondo. E con todo, este non parecía amornala. Estirábase nas pedras, seca, murcha, fría, coma unha táboa á deriva. As mulleres da baía opinaban que era unha disoluta. A súa falta de vaidade, o seu vocabulario vulgar, a maneira en que trataba os homes, coma se fose un deles, e o feito de que non daba nin un penique pola súa casa e de que lle chamara á súa criada Gladys “Flirt-ys” era unha vergonza. A señora Kember non tiña problema ningún en berrar desde os chanzos do soportal coa súa voz cansada e indiferente: “Ei, Flirt-ys, poderías traerme un pano? Se é que aínda teño algún…” E Flirt-ys, con
23
zapatos brancos e un lazo vermello na cabeza, en vez dunha cofia, viña correndo cun sorriso insolente. Era absolutamente escandaloso! Certo era que non tiña fillos, e o seu marido… Ao chegar a aquel tema as voces sempre se alzaban, fervorosas. Como era posible que casase con ela? Como? Como? Obviamente fora polos cartos, pero aínda así! O marido da señora Kember era polo menos dez anos máis novo ca ela, e tan incriblemente aposto que, máis ca un simple home, parecía unha escultura ou a máis perfecta ilustración dunha novela americana. Tiña o pelo negro, os ollos dunha cor azul escura, os labios acendidos e un sorriso lento e preguiceiro, era un excelente tenista, un perfecto bailarín e vivía envolto en misterio. Harry Kember actuaba coma un somnámbulo. Os homes non o aturaban, non eran capaces de arrincarlle nin unha soa palabra. Ignoraba a súa muller do mesmo xeito que ela o ignoraba a el. De que vivía? Por suposto, había historias, pero que historias! Eran cousas que non se podían contar en voz alta. As mulleres coas que o viran, os lugares nos que o atoparan… pero nunca era nada seguro, nada confirmado. Algunhas das mulleres da baía pensaban para os seus adentros que algún día acabaría cometendo un crime. Si, mesmo cando falaban coa señora Kember e dixerían o espantoso conxunto que levaba posto, imaxinábana tendida, coma cando está na praia, pero fría, ensanguentada e aínda co cigarro pegado á comisura da boca. A señora Kember incorporouse, boquexou, desabrochou a fibela do cinto e tirou dos cordóns da blusa. Beryl quitou a saia e mais o xersei e quedou alí de pé, vestida só cun curto biso e unha camisola con lazos nos ombreiros. –Que Deus teña piedade de nós –exclamou a señora Kember–, pero que guapa es! –Non digas iso! –dixo Beryl con dozura. Non obstante, ao sacar primeiro unha media e logo a outra, si que se sentiu guapa.
24
–E por que non, querida? –preguntou a señora Kember, tripando o seu propio biso. Ai… esa roupa interior! Unhas braguiñas azuis de algodón e un corpiño de liño que lembraba unha funda de almofada… –E non levas xustillo, verdade? Tocoulle a cintura a Beryl, quen se afastou dun salto cun gritiño afectado. –Nunca! –negou a continuación, con firmeza. –Criatura afortunada –suspirou a señora Kember, desabotoando o seu. Beryl deu media volta e comezou a realizar os complicados movementos de alguén que pretende quitar a roupa e poñer o traxe de baño ao mesmo tempo. –Ai, querida… non te preocupes por min –dixo a señora Kember–. Non tes por que ser tímida. Non te vou comer. Tampouco me vas asustar, nin que fose unha desas melindrosas. –Soltou unha estraña risa, semellante a un rincho, e mirou cara ás outras mulleres. Pero Beryl era tímida. Nunca se espía diante de ninguén. Era unha parvada? A señora Kember facíalle sentir que o era, mesmo algo do que avergonzarse. Por que era tan tímida? Botoulle unha rápida mirada á súa amiga, que seguía alí de pé, só coa camisa aberta, mentres acendía outro cigarro, e no peito naceulle unha lixeira sensación, descarada e maliciosa. Riuse atoladamente e puxo o traxe de baño elástico de tacto áspero, que aínda non estaba de todo seco, e abrochou os retorcidos botóns. –Así está mellor –dixo a señora Kember. Comezaron a camiñar xuntas cara á praia–. De verdade, é un pecado que andes vestida, querida. Alguén tiña que dicircho algún día. A auga estaba bastante quente. Era dun marabilloso azul transparente, salpicado de prata, pero a area do fondo semellaba ouro. Ao golpeala cos pés levantouse unha pequena nube de po dourado. Agora as ondas chegábanlles ata o peito. Beryl
25
detívose cos brazos estirados, mirando cara ao horizonte, e con cada onda que chegaba daba lixeiros saltiños, polo que parecía que eran estas as que a levantaban con xentileza. –Eu penso que as mozas fermosas tamén o poden pasar ben –dixo a señora Kember–. Por que non? Non te equivoques, querida. Goza da vida. De súpeto mergullouse, desapareceu na auga e afastouse nadando moi rapidamente, coma unha ra. Logo deu a volta e volveu flotando. Ía dicirlle algo máis. Beryl sentiu que aquela fría muller a estaba envelenando, mais así e todo desexaba escoitala. Pero, ai, que estraño, que horrible! A medida que a señora Kember se achegaba, co seu gorro de baño negro e o seu rostro adurmiñado alzado sobre a auga, co queixo apenas rozando a superficie do mar, semelloulle unha horrible caricatura do seu marido.
VI Linda Burnell estaba a pasar a mañá soneando nunha hamaca, baixo unha árbore de té que medraba no medio do céspede do xardín dianteiro. Non estaba a facer nada. Miraba cara ás escuras, pechadas e secas follas da árbore, cara ás regañas de azul que había entre elas, e, de cando en vez caíalle enriba unha diminuta flor amarelada. Fermosas… si, se alguén collía unha daquelas flores na palma da man e a observaba atentamente podería apreciar que eran unha pequena exquisitez. Cada pétalo, dun ton amarelo claro, brillaba coma se fose a minuciosa obra dunhas mans amorosas. A diminuta lingua que se atopaba no seu centro dáballe forma de campá. E se lle daba a volta podería comprobar que o exterior era dunha escura tonalidade broncínea. Pero tan pronto florecían, caían e dispersábanse. Unha tiña que ir sacudíndoas do vestido mentres falaba e, ademais, enganchábanse no pelo.
26
Entón, para que florecían? Para que tomar a molestia –ou o pracer– de crear todas esas cousas se se van botar a perder, se se van malgastar… Era un misterio. O neno estaba no céspede, á súa beira, deitado entre dous coxíns. Durmía profundamente, coa cabeza virada de costas á súa nai. O seu fino cabelo escuro semellaba máis ben unha sombra ca pelo de verdade, pero a súa orella tiña un profundo e brillante ton coral. Linda enlazou as mans sobre a cabeza e cruzou os pés. Era moi agradable saber que todos aqueles bungalows estaban baleiros, que todo o mundo se atopaba na praia, onde non os podía nin ver nin oír. Tiña todo o xardín para ela. Estaba soa. Os caraveis dunha cegadora cor branca relucían, os dourados centros das caléndulas brillaban e as chagas rodeaban os postes do soportal con chamas verdes e douradas. Oxalá unha tivese tempo para poder contemplar aquelas flores o suficiente, tempo para poder superar a sensación de novidade e estrañeza, tempo para poder coñecelas! Pero tan pronto como te detiñas a abrir os pétalos, a descubrir o envés da folla, viña a Vida e levábate cara a outro lugar. E deitada na súa cadeira de vime, Linda sentíase tan lixeira coma unha folla. A Vida chegaba como chega o vento, collíaa pola forza e sacudíaa. Tiña que irse. Meu Deus, ía ser sempre así? Non tería escapatoria? … Agora estaba sentada no soportal da súa casa, en Tasmania, reclinada contra os xeonllos do seu pai, que lle prometía: “Tan pronto como sexamos maiores dabondo, Linny, ti mais eu marcharemos a algún lado, escaparemos. Coma dous mozos. Apetéceme navegar por algún río da China.” E Linda vía aquel río, moi ancho, cuberto de pequenas balsas e barcas. Vía os sombreiros amarelos dos barqueiros e oía as súas altas e agudas voces que gritaban… –Si, papá. Pero xusto naquel mesmo intre, un robusto mozo de relucente cabelo rubio pasou lentamente por diante da súa casa e,
27
amodo, mesmo con solemnidade, quitou o sombreiro. O pai de Linda tiroulle da orella de xeito burlón, como acostumaba facer. –O prometido de Linny –murmurou. –Oh, papá, imaxínasme casada con Stanley Burnell? Pois casara con el. É máis, queríao. Non ao Stanley que vía todo o mundo, non ao Stanley de todos os días, senón ao Stanley tímido, sensible e inocente, que se axeonllaba todas as noites para dicir as súas oracións e que só desexaba ser bo. Stanley era sinxelo. Cando cría na xente –como cría nela, por exemplo– facíao de todo corazón. Era incapaz de ser desleal e non sabía mentir. E de que xeito sufría se cría que algunha persoa –ela– non estaba sendo totalmente franca e sincera con el! “Demasiado sutil para min!”, cuspía, pero a súa mirada aberta, tremente e desconsolada semellaba a dun animal atrapado. O problema era que –e con este pensamento Linda case se botou a rir, aínda que, ben sabía Deus que o asunto non tiña graza ningunha– ela vía o seu Stanley moi poucas veces. Había indicios, momentos, remansos de paz, pero o resto do tempo sentía que vivía nunha casa que se incendiaba decote, nun barco que naufragaba acotío. E sempre era Stanley quen se atopaba ao bordo do perigo. E ela a que dedicaba todo o seu tempo a rescatalo, a reconfortalo, a calmalo, a escoitar as súas historias. E o tempo libre que lle quedaba ocupábao o temor de ter máis fillos. Linda engurrou o cello, incorporouse rapidamente na hamaca e amarrou os nocellos. Si, aquel era o seu verdadeiro rancor contra a vida, iso era o que non podía entender. Esa era a pregunta que se facía unha e outra vez, e cuxa resposta agardaba en van. Estaba moi ben dicir que o destino de todas as mulleres era ter fillos. Pero aquilo non era certo. Ela, por exemplo, podía demostrar o contrario. A maternidade rompéraa, debilitáraa, quitáralle a enerxía. E o que o facía aínda máis difícil de soportar era que nin sequera quería os seus fillos. Era inútil finxir. Aínda que tivese as forzas, non podería coidar as nenas nin xo-
28
gar con elas. Non, era coma se en cada unha daquelas pavorosas ocasións un aire xélido a paralizase de pés a cabeza e xa non lle quedase ningunha calor que darlles. E no tocante ao neno… ben, grazas ao ceo a súa nai ocupárase del. Era da súa nai, ou de Beryl, ou de calquera que o quixese. Apenas o collera no colo. Éralle totalmente indiferente, aínda que estivese alí deitado… Linda mirou cara abaixo. O neno dera a volta. Estaba deitado mirando cara a ela e xa non durmía. Abrira os seus ollos de bebé, dunha cor azul escura. Observaba a súa nai coma se a estivese espiando. E de súpeto, formáronselle unhas fochas na cara e esbozou un enorme sorriso desdentado, non por iso menos esplendoroso. “Estou aquí!”, semellaba dicir aquel sorriso feliz. “Por que non me queres?” Había algo tan pintoresco, tan inesperado, naquel sorriso, que Linda non puido evitar sorrir tamén. Pero controlouse e díxolle ao neno con frialdade: –Non me gustan os bebés. “Non che gustan os bebés?” O neno non podía crela. “E eu? Tampouco che gusto?” E moveu os brazos de xeito atolado cara á súa nai. Linda deixouse caer da hamaca no céspede. –Por que segues sorrindo? –preguntou con severidade–. Se soubeses o que estou pensando, non o farías. Pero el limitouse a apertar os ollos con astucia e xirar a cabeza sobre a almofada. Non crera nada do que lle dixera. “Iso todo xa o sabemos!”, sorriu o neno. Linda estaba sorprendida coa confianza daquela pequena criatura… Ah, non, sé sincera. Iso non era o que sentía. Era algo totalmente diferente, algo tan novo, tan… As bágoas bailáronlle nos ollos e díxolle ao neno nun pequeno murmurio: –Ei, meu pequecho! Pero o neno xa se esquecera da súa nai. Puxérase serio de novo. Algo rosado e suave axitábase diante del. Intentou collelo
29
e desapareceu ao momento. Porén, cando se volveu deitar, apareceu outra cousa, igual ca a primeira. Desa vez estaba decidido a collela. Fixo un esforzo tremendo e deu a volta.
VII A marea baixara. A praia estaba deserta. A auga do mar, aínda morna, golpeaba con preguiza. O sol pegaba forte, caloroso e ardente na fina area, torrando os seixos de vetas grises, azuis, negras e brancas. Os seus raios evaporaron as gotiñas de auga que repousaban no oco das cunchas curvadas e aclararon as enredadeiras rosadas que se abrían paso a través dos montículos de terra. Nada parecía moverse, agás as pequenas pulgas de area. Pin, pin, pin! Nunca estaban quietas. Máis aló, sobre as rochas cubertas de algas, que durante a marea baixa semellaban peludos animais que baixaban a beber ao mar, a luz do sol parecía relucir coma unha moeda de prata que caera en cada pequeno charco das rochas. Bailaba e tremía, e diminutas ondas lambían as ribeiras porosas. Ao inclinarse sobre elas e mirar cara abaixo, cada poza era coma un lago bordeado de casas rosas e azuis e, oh, aquel vasto terreo montañoso que se estendía detrás das casas, os barrancos, os desfiladeiros, os perigosos arroios e as espantosas sendas que levaban cara á beiramar. Debaixo abalaba o bosque mariño: rosadas árbores filiformes, anemones de veludo e algas de manchas laranxas. Agora, no fondo, movérase unha pedra, balanceárase e deixara ver unha antena negra. Agora unha criatura filiforme pasara bambeando e desaparecera. Algo lles ocorría ás ondeantes árbores rosadas, a súa cor estaba cambiando a unha fría tonalidade azul media noite. E agora oírase un débil “plop”. Que provocara aquel son? Que acontecía alí abaixo? E con que forza, e humidade, chegaba o olor das algas baixo aquel ardoroso sol…
30
Nos bungalows da colonia de verán pecharan as persianas verdes. Nos soportais, tendidos sobre o céspede e colgados dos valados, había traxes de baño de aspecto cansado e bastas toallas de raias. Parecía que todas as ventás traseiras tiñan no beiril un par de chancletas de praia e algunhas moreas de rochas, ou un caldeiro, ou unha colección de cunchas de peneira. O monte axitábase baixo unha cálida brétema. O camiño de terra estaba deserto, de non ser por Snooker, o can dos Trout, que estaba tirado xusto no medio. Os seus ollos azuis miraban cara arriba e tiña as patas estiradas e ríxidas. En ocasións, escapáballe algún resollo de desesperación, coma se quixese indicar que lle quería poñer fin a todo e tan só estaba agardando a que pasase algún carro. –Que estás mirando, avoa? Por que te paras e ollas daquel xeito cara á parede? Kezia e a súa avoa estaban durmindo a sesta xuntas. A nena só levaba postos uns bombachos curtos e o corpiño, tiña as pernas e os brazos espidos e estaba deitada nunha das avultadas almofadas da cama da súa avoa. A anciá, vestida cun camisón branco de volantes, sentaba nunha randeeira xunto á ventá e unha longa peza de tecido rosa repousaba no seu regazo. O cuarto que compartían, coma todos os demais cuartos do bungalow, tiña a madeira vernizada dunha cor clara e o chan sen revestir. O mobiliario era moi sinxelo e estaba desgastado. O toucador, por exemplo, consistía nunha caixa de madeira recuberta dunha combinación de muselina rameada, e o espello que tiña enriba era do máis estraño, parecía coma se lle prendesen dentro un pequeno relampo zigzagueante. Na mesa había un xerro de herbas de namorar, tan apertadas que semellaban máis ben un alfineteiro de veludo, e unha cuncha especial que Kezia lle dera á súa avoa para que gardase as pinzas do cabelo, e outra aínda máis especial que crera que sería un excelente lugar para resgardar un reloxo. –Respóndeme, avoa –dixo Kezia.
31
A anciá suspirou, deulle un par de voltas á la ao redor do seu polgar e enfiou a agulla de óso. Púxose a montar os puntos. –Estaba pensando no teu tío William, querida –dixo con calma. –No tío William de Australia? –preguntou Kezia, pois tiña outro. –Si, claro. –O que non coñecín? –Ese mesmo. –Ben, e que lle pasou? Kezia sabíao perfectamente, pero quería que llo contasen outra vez. –Foi ás minas, colleu unha insolación e morreu –respondeu a anciá señora Fairfield. Kezia pestanexou e volveu cavilar na escena… un homiño caendo coma un soldado de chumbo a carón dun gran buraco negro. –Avoa, ponte triste pensar nel? –Odiaba que a avoa estivese triste. Agora tocáballe cavilar á avoa. Poñíaa triste lembrarse, recordar? Mirar cara aos anos pasados, como lle vira facer Kezia. Contemplalos como só fan as mulleres, moito despois de que desaparecesen. Poñíaa triste? Non, a vida era así. –Non, Kezia. –Pero por que? –preguntou Kezia. Levantou un braciño espido e comezou a debuxar cousas no aire–. Por que tivo que morrer o tío William? Non era vello. A señora Fairfield comezou a contar os puntos de tres en tres. –Son cousas que pasan –contestou, absorta. –Todo o mundo ten que morrer? –preguntou Kezia. –Todo o mundo. –Eu tamén? –Kezia parecía terriblemente incrédula. –Algún día, querida.
32
–Pero, avoa… –Kezia sacudiu a perna esquerda e moveu as dedas. Tiña os pés cheos de area–. Que pasa se non morro? A anciá suspirou outra vez e sacou un longo fío da madeixa. –Ninguén nos pregunta se queremos morrer, Kezia –dixo con tristeza–. Máis tarde ou máis cedo vainos pasar a todos. Kezia quedou quieta, reflexionando. Non quería morrer. Iso significaría que tiña que abandonar aquel lugar, abandonar todos os lugares, para sempre, abandonar… abandonar a súa avoa. Deu a volta rapidamente. –Avoa –comezou a dicir con voz sorprendida. –Que, meu cariño? –Ti non vas morrer –decidiu Kezia. –Ai, Kezia. –A súa avoa mirou cara arriba, sorriu e sacudiu a cabeza–. Non falemos máis diso. –Pero non vas morrer. Non podes abandonarme. Non podes non estar aquí. –Era horrible–. Prométeme que nunca vas morrer, avoa –suplicou Kezia. A anciá seguiu calcetando. –Prométemo! Di que nunca vas morrer! Pero a avoa seguiu en silencio. Kezia rodou fóra da cama. Non podía soportalo máis, polo que saltou con lixeireza ao colo da súa avoa, botou as mans ao redor do pescozo da anciá e comezou a bicala, no queixo, detrás das orellas, soprándolle no pescozo. –Di que nunca… nunca… nunca… –arquexou entre bicos. E entón comezou a facerlle cóxegas á súa avoa, con suavidade e tenrura. –Kezia! –A anciá deixou caer a calceta, botouse cara atrás na randeeira e respondeulle á súa neta con máis cachogas. –Di que nunca… nunca… nunca… –balbuciu Kezia, mentres se tombaban, rindo, unha nos brazos da outra. –Veña, xa está ben, miña ratiña! Xa chega, cabaliño! –dixo a anciá señora Fairfield, colocando ben a cofia–. Recolle a calceta. As dúas esqueceran a que se refería o “nunca”.
33