Stefan Jaspers

Op een braakliggend stuk grond aan de zijkant van het museum is in het voorjaar van 2022 een experimentele heemtuin aangeplant. De tuin bestaat uit verschillende ‘biotopen’, zoals een vlindertuin, onkruidentuin en een akker, maar is geen klassieke heemtuin met uitsluitend inheemse planten. Met de tuin wil het museum vragen oproepen over onze omgang met en kijk op planten. Daarom is er ook ruimte voor exoten, want wanneer is een plant inheems of uitheems, en wat zegt dat over de ecologische waarde?

De heemtuin is ontworpen door landschapsarchitect Stefan Jaspers (1988), die eerder met Claudy Jongstra samenwerkte voor de Inner Vitality Tuin. Jaspers blijft nauw betrokken bij de heemtuin. Voor hem is de tuin ook plek waar hij verschillende experimenten kan uitvoeren, door te variëren met beheer, bodembedekking en bodemsamenstellingen.

De heemtuin is onder meer aangelegd om ook buiten de muren van het museum aandacht te vestigen op Het Groene Lab. Zo komt het verhaal over het verven met natuurlijke pigmenten, dat centraal staat in de binnentuin, ook terug in de heemtuin. Daarnaast wil het museum met de heemtuin bijdragen aan meer biodiversiteit in de buurt en vragen oproepen over onze kijk op planten en de natuur.

Vragen die in de heemtuin aan de orde komen gaan bijvoorbeeld over de betekenis van onkruid. Zo groeien er in de onkruidentuin planten als die nu vaak als ‘onkruid’ worden beschouwd, zoals zevenblad, brandnetel en zuring. Maar wat maakt een plant tot onkruid? De term ‘onkruid’ slaat namelijk niet op een vastomlijnde categorie van plantensoorten. Zo zijn veel soorten die vroeger werden verguisd door boeren inmiddels beschermde inheemse planten. Andere soorten ondergaan het tegenovergesteld lot. En terwijl ‘onkruiden’ de mens soms in de weg zitten kunnen ze voor onder meer bijen en vlinders juist van grote waarde zijn.

Een andere kwestie die wordt aangeroerd gaat het over het verbouwen van voedsel in relatie tot biodiversiteit. Tegenwoordig denken we bij een graanakker meestal aan een uitgestrekte geelbruine vlakte, zonder al teveel onregelmatigheden. Maar ooit kleurden akkers van rood naar blauw tot geel door een grote rijkdom aan akker(on)kruiden die tussen de gewassen konden groeien. Op de akker in de heemtuin groeien zomertarwe, zomerrogge en haver, met daartussen akkerkruiden als klaproos en korenbloem.