Twoje pieniądze by Bogaty Ojciec

Celem tej publikacji jest dostarczenie odpowiedniej i rzetelnej informacji związanej z opisywanymi zagadnieniami. Przepisy prawne i ich zastosowanie są często różne w poszczególnych krajach. Ponieważ każda sytuacja jest inna, indywidualna porada powinna być dostosowana do tej sytuacji i wpływających na nią okoliczności. Dlatego zaleca się czytelnikom, aby w konkretnej sprawie konsultowali się ze swoim doradcą. Przygotowując tę publikację, autorzy dochowali należytej staranności i są przekonani, że fakty przedstawione w książce są zgodne z czasem ich opisu. Autorzy i wydawcy nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za ewentualne błędy lub pominięcia. Autorzy i wydawcy nie ponoszą odpowiedzialności za praktyczne wykorzystanie informacji zawartych w tej książce. Informacje te nie mają służyć jako porada prawna, finansowa lub inna odnosząca się do konkretnej sytuacji. Mimo że treść książki jest oparta na prawdziwych wydarzeniach, niektóre z nich zostały podane w formie beletrystycznej, która ma ułatwić czytelnikowi edukację. Copyright © 2014 by Robert T. Kiyosaki. All rights reserved. Except as permitted under the U.S. Copyright Act of 1976, no part of this publication may be reproduced, distributed, or transmitted in any form or by any means or stored in a database or retrieval system, without the prior written permission of the publisher. Rich Dad Advisors, B-I Triangle, CASHFLOW Quadrant and other Rich Dad marks are registered trademarks of CASHFLOW Technologies, Inc. are registered trademarks of CASHFLOW Technologies, Inc.

Wydanie polskie: Copyright © 2014 Instytut Praktycznej Edukacji Wszystkie prawa zastrzeżone. Żaden fragment tego wydania nie może być powielany lub rozpowszechniany w żadnej formie i w żaden sposób oraz nie może też być przechowywany w bazie danych lub systemie wyszukiwania bez uprzedniego zezwolenia na piśmie sporządzonego przez wydawcę. Przekład: Michał Lipa Korekta: Agnieszka Kajak Skład i okładka: www.adekwatna.pl

ul. Storczykowa 9, 86-031 Osielsko e-mail: ipe@ipe.com.pl tel./fax: 52 581 30 29 www.BogatyOjciec.pl

Spis treści Wprowadzenie..................................................................................................................... 1 Rozdział 1 PLAN RATUNKOWY BOGATEGO OJCA...................................................................... 2 Rozdział 2 POCZĄTEK........................................................................................................................ 9 Rozdział 3 DŁUG ZABEZPIECZONY A NIEZABEZPIECZONY.................................................. 12 Rozdział 4 JESZCZE NIE SKOŃCZYŁEŚ......................................................................................... 13 Rozdział 5 MYŚL KOŃCOWA........................................................................................................... 15

Wprowadzenie

Twoje pieniądze Podstawy zarządzania finansami osobistymi Co powinieneś zrobić, kiedy znajdziesz się w dołku? Przestać kopać. – Autor nieznany Zanim zaczniesz zmierzać w stronę wolności finansowej, musisz zorientować się, jak duży jest Twój zły dług. Dla wielu osób konieczność podsumowania go jest jak wizyta u dentysty – wskazana, ale nieprzyjemna. Niektórzy ludzie poddają się, zanim zaczną. Wiedzą, że są w głębokim dołku, ale nie chcą stawić czoła problemowi. Jeżeli podchodzisz poważnie do tworzenia dodatniego przepływu pieniężnego, musisz zacząć budować swoją wiedzę finansową od podstaw. Oto krótki quiz, który skłoni Cię do działania. Napisz cyfrę 1 obok każdego pytania, na które mógłbyś odpowiedzieć twierdząco: ___ Czy często płacisz rachunki z opóźnieniem? ___ C zy kiedykolwiek ukryłeś rachunek przed swoim życiowym partnerem? ___ C zy zrezygnowałeś kiedyś z bieżących napraw samochodu ze względu na brak pieniędzy? ___ Czy kupiłeś ostatnio coś, czego nie potrzebujesz, a na co nie mogłeś sobie pozwolić? ___ Czy regularnie wydajesz więcej pieniędzy, niż zarabiasz? ___ Czy kiedykolwiek odmówiono Ci kredytu? ___ Czy grasz w totolotka w nadziei na wyjście z długów? ___ Czy zrezygnowałeś z odkładania pieniędzy na czarną godzinę? ___ C zy całkowita kwota Twojego zadłużenia (bez kredytu hipotecznego) jest większa od kwoty oszczędności na czarną godzinę? Zsumuj punkty:______ Jeżeli masz 0 punktów, to wspaniale! Masz swój przepływ pieniężny pod kontrolą. Jeżeli masz 1–5 punktów, powinieneś pomyśleć o zmniejszeniu złego zadłużenia. Jeżeli masz 6–9 punktów, uważaj! Grozi Ci katastrofa finansowa. 1

Rozdział 1

PLAN RATUNKOWY BOGATEGO OJCA Jeżeli naprawdę chcesz przejąć kontrolę nad swoim przepływem pieniężnym, będziesz potrzebował trzech ważnych rzeczy: 1. Zestawienia finansowego, z którego dowiesz się, co się dzieje z Twoimi finansami. (Wykorzystaj do jego sporządzenia formularze z gry CASHFLOW umieszczone w załączniku). 2. Dyscypliny osobistej. 3. Planu działania, bo realizując go dojdziesz tam, gdzie chcesz. Czy zmiana nawyków jest trudna? Z pewnością. Wszystko zależy od Ciebie oraz od tego, jak silne jest Twoje pragnienie kontrolowania własnych finansów. Pamiętaj, że nie musisz wykonywać żadnej z opisanych tu rzeczy. Jeżeli jednak nie podejmiesz działania, pozostaniesz w miejscu, w którym się obecnie znajdujesz – nadal będziesz uczestniczył w wyścigu szczurów, usiłując z bieżących zarobków zapłacić rachunki nieustannie zalewające Twoją skrzynkę pocztową. Nie licz na to, że wygrasz w totolotka. Zawsze zdumiewa mnie liczba ludzi, którzy wierzą, że wygrana na loterii może być podstawą planu wydostania się z tarapatów finansowych. Czy to możliwe, że tak bardzo brakuje im wiary we własne umiejętności, że muszą liczyć na mannę z nieba? Bądźmy poważni. Choć nie musisz ciąć swoich kart kredytowych na kawałki, powinieneś przestrzegać dyscypliny i zacząć realizować plan redukcji zadłużenia. Oto dwa pierwsze kroki na drodze do sukcesu: 1. Płać najpierw sobie Za każdym razem, gdy dostaniesz wypłatę, zapłać najpierw sobie. Nie zaczynaj od opłacenia rachunku za naprawę samochodu, faktury za wodę czy raty kredytu hipotecznego. W pierwszej kolejności wypłać sobie niezłą sumkę i natychmiast ulokuj 2

Rozdział 1 | Plan ratunkowy bogatego ojca ją na inwestycyjnym rachunku oszczędnościowym. Nie ruszaj tych pieniędzy, dopóki nie będziesz gotów rozsądnie ich zainwestować. Uwaga: W ciągu wielu lat nauczania przekonałem się, że to jedna z koncepcji, które najtrudniej pojąć. Aby ją zrozumieć, musisz w pełni kontrolować własne emocje, zwłaszcza strach. Oto fragment dotyczący płacenia sobie, pochodzący z książki Bogaty ojciec, Biedny ojciec: 2. Przezwyciężaj złe nawyki Nasze życie jest w większym stopniu odzwierciedleniem nawyków niż zdobytej edukacji. Mój znajomy po obejrzeniu filmu Conan z Arnoldem Schwarzeneggerem powiedział: – Chciałbym mieć takie ciało jak Arnold Schwarzenegger. Większość mężczyzn pokiwała głowami, wyrażając aprobatę. – Słyszałem nawet, że swego czasu był naprawdę chudy i słabowity – rzucił ktoś inny. – Tak, tak, ja też słyszałem – potwierdził jeszcze ktoś. – Podobno miał zwyczaj prawie każdego dnia ćwiczyć na siłowni. – Jestem pewien, że musiał. – Nie – przerwał im sceptyk z tej grupy. – Na pewno się taki urodził. A poza tym skończmy rozmawiać o Arnoldzie i napijmy się piwa. To jest przykład nawyków wpływających na zachowanie. Pamiętam, jak spytałem bogatego ojca o nawyki bogatych ludzi. Zamiast odpowiedzieć mi wprost, chciał, jak to zwykle bywało, abym poznał to na przykładzie. – Kiedy twój ojciec płaci rachunki? – spytał. – Pierwszego każdego miesiąca – odpowiedziałem. – Czy coś mu zostaje z pensji? – Bardzo mało. – To jest główna przyczyna jego kłopotów – podsumował bogaty ojciec. – Twój ojciec ma złe nawyki. Najpierw płaci wszystkim innym. Sobie płaci na końcu, ale tylko wtedy, gdy coś mu zostanie. – Co zazwyczaj się nie zdarza – westchnąłem. – Ale przecież musi zapłacić wszystkie rachunki na czas, no nie? Czy uważa pan, że nie powinien w ogóle tego robić? 3

Twoje pieniądze – Nie, nie to mam na myśli – zapewnił. – Jestem przekonany o tym, że rachunki powinny być regulowane w terminie. Ja po prostu najpierw płacę sobie. Nawet przed zapłaceniem rządowi. – Ale co się dzieje, jeśli nie wystarczy panu pieniędzy? Co pan wtedy robi? – To samo. Wciąż najpierw płacę sobie. Nawet gdy brakuje mi pieniędzy. Moja kolumna aktywów jest dla mnie o wiele ważniejsza niż rząd. – Ale czy wtedy nie przychodzą do pana wierzyciele? – Tak, jeśli nie płacisz – przyznał bogaty ojciec. – Zauważ, że nie powiedziałem „nie płacę”. Stwierdziłem jedynie, że wciąż najpierw płacę sobie, nawet gdy nie starcza mi pieniędzy. – Ale jak pan to robi? – Nie chodzi o to jak. Pytanie brzmi: dlaczego? – No, dobrze. Dlaczego? – Motywacja. Jak myślisz, kto będzie się głośniej domagał pieniędzy, jeśli nie zapłacę. Ja czy moi wierzyciele? – Na pewno pana wierzyciele będą się głośniej dopominali pieniędzy aniżeli pan. Jeżeli pan sobie nie zapłaci, nic pan na to nie powie. – A więc widzisz. Gdy już zapłacę sobie, nacisk na opłacenie podatków i innych wierzytelności jest tak wielki, że zmusza mnie do szukania innych form dochodu. Presja wywołana koniecznością zapłaty jest motywacją. Wykonywałem dodatkową pracę, zakładałem nowe firmy, inwestowałem na giełdzie – wszystko po to, by ci ludzie nie zaczęli mnie nachodzić. Nacisk spowodował, że pracowałem intensywniej, zmuszając się do szukania nowych rozwiązań, co uczyniło mnie bystrzejszym i aktywniejszym. Gdybym sobie płacił na końcu, nie czułbym presji, no i poszedłbym z torbami. – A więc to strach przed rządem i innymi ludźmi, którym jest pan winien pieniądze, pana motywuje? – Właśnie – powiedział bogaty ojciec. – Komornicy są wielkimi tyranami. Ogólnie rzecz biorąc, wszyscy, którzy ściągają należności, są tej samej maści. Większość ludzi im się poddaje. Płacą im i nigdy nie płacą sobie. Czy znasz historię 48-kilogramowego słabeusza, któremu sypnięto piachem w oczy? Skinąłem głową. 4

Rozdział 1 | Plan ratunkowy bogatego ojca – Widuję w komiksach tę reklamę zachwalającą lekcje podnoszenia ciężarów i kulturystyki. – Cóż. Większość ludzi pozwala tyranom sypać piaskiem w swoją twarz. Ja zdecydowałem się użyć strachu przed nimi do tego, bym stał się silniejszy. Inni stają się słabsi. Zmuszanie siebie do myślenia o tym, jak zarobić więcej pieniędzy, jest jak udanie się na siłownię i podnoszenie ciężarów. Im więcej ćwiczę moje „mentalne muskuły”, tym staję się silniejszy. Teraz już się nie boję tych tyranów. Podobało mi się powiedzenie bogatego ojca: „Gdy najpierw płacę sobie, staję się silniejszy pod względem finansowym, mentalnym i fiskalnym”. Bogaty ojciec pokiwał głową. – Gdybym płacił sobie na końcu lub wcale, stawałbym się coraz słabszy. Wtedy tacy ludzie jak szefowie firm, menedżerowie, komornicy i właściciele gruntów przez całe życie popychaliby mnie to tu, to tam dlatego, że nie mam dobrych nawyków związanych z pieniędzmi. Bogaty ojciec znowu pokiwał głową. – Byłoby tak jak z tym 48-kilogramowym słabeuszem. 3. Ograniczaj wydatki na uciechy

Uciechy są związane z rzeczami, które pragniemy mieć, choć tak naprawdę ich nie potrzebujemy. Może to być luksusowy samochód, kolacja w ekskluzywnej restauracji albo wystrzałowe ciuchy. Bez względu na to, jakie miewasz zachcianki, skończ z nawykiem spełniania ich pod wpływem impulsu. Prawdę mówiąc, właśnie tutaj największe znaczenie ma samodyscyplina i siła woli. Jeśli jednak naprawdę chcesz się pozbyć złego długu, musisz posiąść staromodną cnotę odkładania gratyfikacji w czasie. Nie zmieniam rad bogatego ojca. Choć on wierzył w zwiększanie środków pozwalających na prowadzenie życia na takim poziomie, jaki nam odpowiada, czasem trzeba się zatrzymać i podjąć odpowiednie działania, aby wszystko zaczęło się dobrze układać. Pamiętaj o starym powiedzeniu: „Co powinieneś zrobić, kiedy znajdziesz się w dołku? Przestać kopać”. Są ludzie, którzy z trudem są w stanie przeżyć od wypłaty do wypłaty. Aby to zmienić, powinieneś poznać formułę przejmowania kontroli nad przepływem pieniężnym, pamiętaj też o wskazówkach, dzięki którym będziesz umiał przestać kopać, gdy

Twoje pieniądze znajdziesz się w dołku, i zaplanować dla siebie lepszą przyszłość finansową. Zanim zaczniemy, zapoznaj się z Kwadrantem CASHFLOW. Oto parę słów na temat Kwadrantu CASHFLOW:

E oznacza pracownika etatowego; S to samozatrudniony lub właściciel małego biznesu; B to właściciel dużego biznesu (500 pracowników); I to inwestor.

E (pracownik etatowy) Kiedy słyszę słowa „bezpieczeństwo” i „świadczenia”, od razu mam pewne wyobrażenie o tym, kim jest wypowiadający je człowiek. Słowa „bezpieczeństwo” często używa się w reakcji na strach. Gdy ktoś odczuwa strach, potrzeba bezpieczeństwa wskazuje na to, że najczęściej jest to osoba pochodząca z kwadrantu E. Jeśli chodzi o pieniądze i pracę, wiele osób po prostu nienawidzi uczucia strachu towarzyszącego niepewności ekonomicznej, stąd pragnienie bezpieczeństwa. Słowo „świadczenia” oznacza, że ludzie oczekują także dodatkowych, jasno określonych nagród w postaci dodatkowego wynagrodzenia, takiego jak ubezpieczenie zdrowotne albo emerytalne. Chodzi o to, że pracownik etatowy chce się czuć bezpieczny i mieć to bezpieczeństwo zagwarantowane na piśmie. Niepewność go nie uszczęśliwia, za to pewność owszem. W gruncie rzeczy myśli: „Dam ci to, jeśli obiecasz, że dasz mi w zamian tamto”.

Rozdział 1 | Plan ratunkowy bogatego ojca Pracownik etatowy chce jakiejś gwarancji, która zmniejszy jego strach, więc szuka bezpieczeństwa w stabilnym zatrudnieniu opartym na solidnej umowie. Nie myli się, kiedy mówi: „Pieniądze nie interesują mnie aż tak bardzo”. Dla niego bezpieczeństwo jest często o wiele ważniejsze od pieniędzy.

S (samozatrudniony) Samozatrudnienie wybierają osoby, które chcą być same sobie szefem i robić wszystko po swojemu. Nazywam ich „samosiami”. Jeżeli chodzi o pieniądze, zatwardziały S często nie chce, aby jego przychody były zależne od innych ludzi. Inaczej mówiąc, kiedy ciężko pracuje, oczekuje godziwej zapłaty za swój wysiłek. Ludzie należący do tej grupy nie chcą, aby o wysokości ich zarobków decydował ktokolwiek inny albo ktoś, kto nie pracuje tak ciężko jak oni. Skoro dają z siebie wszystko, chcą dobrze zarabiać. Z drugiej strony rozumieją, że kiedy nie pracują ciężko, nie zasługują na wysokie zarobki. W sprawach dotyczących pieniędzy tacy ludzie są ogromnie niezależni.

B (właściciel dużego biznesu) Osoba należąca do tej grupy jest niemal całkowitym przeciwieństwem samozatrudnionego. Prawdziwi B lubią się otaczać mądrymi ludźmi ze wszystkich czterech kategorii: E, S, B oraz I. W przeciwieństwie do S, który niechętnie dzieli się swoimi obowiązkami z innymi (ponieważ nikt nie wypełni ich tak dobrze jak on), B lubi delegować zadania. Jego motto brzmi: „Po co mam coś robić sam, skoro mogę zatrudnić do tego ludzi, którzy zrobią to lepiej?”.

Różnica między właścicielem małej firmy (S) a właścicielem dużego biznesu (B) Prawdziwy B może zostawić swoją firmę na rok albo na dłużej, a po powrocie stwierdzić, że pod jego nieobecność stała się bardziej rentowna i działa lepiej niż wtedy, gdy ją opuszczał. Gdyby S zostawił firmę na tak długi okres, prawdopodobnie w ogóle nie miałby do czego wracać. Skąd ta różnica? Krótko mówiąc, S jest właścicielem swojego miejsca pracy, a B jest właścicielem systemu, którym zarządzają wybrani przez niego kompetentni pracownicy.

Twoje pieniądze Innymi słowy w wielu przypadkach S sam jest systemem. Dlatego właśnie nie może opuścić firmy. Właściciel wielkiego przedsiębiorstwa może pojechać na niekończące się wakacje, ponieważ posiada system, a nie miejsce pracy. Nawet kiedy on leniuchuje, jego firma zarabia pieniądze.

I (inwestor) Inwestorzy zarabiają pieniądze za pomocą pieniędzy. Nie muszą pracować, ponieważ ich pieniądze robią to za nich. Kwadrant I jest domeną bogaczy. Bez względu na to, w którym kwadrancie ludzie zarabiają pieniądze, wszyscy mają nadzieję, że kiedyś będą bogaci i znajdą się w kwadrancie I. To właśnie w nim pieniądze przekształcają się w majątek.

Rozdział 2

POCZĄTEK Skoro poznałeś już Kwadrant CASHFLOW i zorientowałeś się, gdzie chcesz dojść, nadszedł czas, abyś narzucił sobie dyscyplinę i przejął kontrolę nad przepływem pieniędzy.

Przejmij kontrolę nad przepływem własnych pieniędzy 1. Wypełnij swoje zestawienie finansowe. Wpisz do niego jak najwięcej danych. Bądź uczciwy! Starannie przeanalizuj wypełnione zestawienie. 2. Określ, z której części Kwadrantu CASHFLOW pochodzą Twoje dzisiejsze przychody. 3. Ustal, z której części Kwadrantu chcesz uzyskiwać większość przychodów za 5 lat. 4. Zacznij realizować swój plan zarządzania przepływem pieniędzy: • Płać najpierw sobie. Odkładaj określoną procentowo część każdej wypłaty i każdego przychodu uzyskiwanego z innych źródeł. Wpłacaj te pieniądze na inwestycyjny rachunek oszczędnościowy. Kiedy już je na nim zdeponujesz, NIE RUSZAJ ICH, dopóki nie będziesz gotowy ich zainwestować. Możesz sobie pogratulować! Właśnie zacząłeś zarządzać przepływem swoich pieniędzy. • Skup się na zmniejszaniu osobistego zadłużenia. Poniżej znajdziesz kilka prostych i łatwych do zrealizowania wskazówek dotyczących zmniejszania i eliminowania długu. Wskazówka 1. Jeżeli masz kilka kart kredytowych z niespłaconym zadłużeniem, zatrzymaj w portfelu tylko jedną lub dwie z nich. Pozostałe schowaj, najlepiej w sejfie albo w depozycie bankowym. Musisz teraz spłacać co miesiąc nowe zadłużenie na karcie lub kartach, które zostały w Twoim portfelu. Nie zwiększaj złego długu długoterminowego. Wskazówka 2. Postaraj się o 150–200 dolarów dodatkowego miesięcznego przychodu. Teraz, kiedy stajesz się coraz bardziej świadomy w sprawach dotyczących finansów, powinno to być stosunkowo łatwe. Jeżeli nie zdołasz wygenerować tego dodatkowego przychodu, marzenie o wolności finansowej może się okazać mrzonką. 9

Twoje pieniądze Wskazówka 3. Przeznacz dodatkowe 150–200 dolarów na comiesięczną spłatę zadłużenia z TYLKO JEDNEJ karty kredytowej. Co miesiąc spłacaj kwotę minimalną oraz 150–200 dolarów. W przypadku pozostałych kart powinieneś spłacać tylko kwotę minimalną. Ludzie często próbują spłacać po trochu zadłużenie ze wszystkich kart jednocześnie, ale jakimś cudem nie udaje im się nigdy pozbyć zadłużenia. Wskazówka 4. Po spłaceniu pierwszej karty przeznacz dodatkowy miesięczny przychód na spłatę zadłużenia z kolejnej. Teraz powinieneś spłacać kwotę minimalną i dodatkowe kilkaset dolarów z drugiej karty. Postępuj w ten sposób ze wszystkimi kartami kredytowymi i kredytami konsumenckimi, takimi jak karty obciążeniowe wydawane przez sklepy. Po zlikwidowaniu jednego zadłużenia dodawaj całą kwotę, jaką spłacałeś, do kwoty minimalnej spłacanej z następnego zadłużenia. W ten sposób, po spłaceniu jednego zadłużenia, będzie rosła kwota spłaty kolejnego długu Wskazówka 5. Po spłaceniu wszystkich kart kredytowych i pozbyciu się pozostałych złych długów postępuj tak samo z kredytami na samochód czy mieszkanie. Jeżeli będziesz konsekwentnie realizował tę procedurę, zaskoczy Cię to, że tak mało czasu potrzebujesz na uwolnienie się od złych długów. Większość ludzi może się ich pozbyć w ciągu 5–7 lat. Wskazówka 6. Skoro pozbyłeś się już zadłużenia, całą kwotę, jaką wcześniej poświęcałeś na spłatę kredytów, przeznacz na inwestycje. Zacznij gromadzić aktywa. Nic prostszego. Dodatkowe wskazówki, które pomogą Ci przejąć kontrolę nad własnymi pieniędzmi: • Zacznij opłacać rachunki w terminie, żeby uniknąć odsetek za zwłokę. • Znajdź kartę kredytową z niższym oprocentowaniem oraz bez opłat rocznych i bez opłat za przelew. Możesz rozważyć konsolidację zadłużenia z wszystkich kart kredytowych na tej jednej karcie. Dzięki temu obniżysz koszty i będziesz płacił niższe odsetki. • Przestań korzystać z bankomatów tych banków, które pobierają za to prowizję. To jak płacenie za możliwość korzystania z własnych pieniędzy.

Rozdział 2 | Początek Zapanuj nad swoimi nawykami zakupowymi: • Wyrób w sobie nawyk płacenia gotówką albo kartą debetową. Karty kredytowej używaj tylko w sytuacjach awaryjnych! • Oducz się kupowania pod wpływem impulsu. Walcz z tym całą siłą woli. • Rób zakupy w hurtowniach i dyskontach. • Szanuj swój budżet! Po przekroczeniu miesięcznego limitu wydatków na żywność zrezygnuj z chipsów i lodów (wyjdzie Ci to na zdrowie). • Kupuj leki generyczne albo znajdź tanią aptekę. • Pomyśl o założeniu firmy, którą mógłbyś prowadzić po godzinach, albo poszukaj innej możliwości zarobienia dodatkowych pieniędzy. • Obniż temperaturę w domu. Zgaś kilka lamp, żeby rachunek za energię elektryczną był niższy. • Dowiedz się, co zrobić, żeby Twój dom był jak najbardziej energooszczędny. • Przejrzyj polisy ubezpieczeniowe. Sprawdź, czy nie mógłbyś się ubezpieczyć w takim samym zakresie ale z niższą składką. Zwiększ udział własny, żeby każdego miesiąca płacić mniej. Krótko mówiąc, zacznij zwracać uwagę na to, w jaki sposób wydajesz pieniądze. Daj sobie tydzień i sprawdź, ile możesz zaoszczędzić, jeśli nie kupisz drogiego szamponu albo nie pójdziesz na kolację do restauracji. Powiedzmy, że uda Ci się zaoszczędzić około 30–40 dolarów tygodniowo. W ciągu miesiąca kwota oszczędności urośnie do ponad 100 dolarów, a w ciągu roku ponad 1200 dolarów. To duża suma, którą możesz przeznaczyć na spłatę zadłużenia z kart kredytowych. Twoim celem powinno być jak najszybsze pozbycie się złego zadłużenia, żebyś mógł zacząć pracować nad lepszą przyszłością dla siebie i myśleć jak człowiek bogaty. Następnie możesz zacząć kupować lub tworzyć aktywa generujące przychód pasywny, za pomocą którego opłacisz rachunki za telefon i energię elektryczną, składki ubezpieczeniowe i inne zobowiązania. To polecana przez bogatego ojca filozofia, zgodnie z którą zwiększasz ilość środków finansowych umożliwiających życie na takim poziomie, jaki sobie wymarzyłeś.

Rozdział 3

DŁUG ZABEZPIECZONY A NIEZABEZPIECZONY Są dwa rodzaje zadłużenia: zabezpieczone i niezabezpieczone. Pierwsze z nich posiada jakieś zabezpieczenie spłaty. Przykładem może być kredyt hipoteczny albo kredyt na samochód. Drugi nie posiada takiego zabezpieczenia. Tutaj przykładami są karty kredytowe, pożyczki osobiste i rachunki za leczenie. W pierwszej kolejności powinieneś spróbować pozbyć się długu niezabezpieczonego. Zgodnie z filozofią bogatego ojca to właśnie on jest w zdecydowanej większości przypadków nazywany złym długiem. Im szybciej go wyeliminujesz, tym większą będziesz miał kontrolę nad własnymi finansami. To oznacza konieczność jak najszybszego spłacenia kart kredytowych i innych ciążących na Tobie zobowiązań. Zatrzymajmy się na chwilę przy kartach kredytowych. Nie ma wątpliwości co do tego, że są one wspaniałym ułatwieniem. Nie ma też powodu, żebyś się ich pozbywał, o ile dobrze rozumiesz, w jaki sposób mogą Cię wpędzić w poważne tarapaty finansowe. Na przykład wystawcy wielu z nich pobierają roczną opłatę tylko za to, że posiadasz kartę. Oprócz tego żądają bardzo wysokich odsetek od długu zaciągniętego za pomocą karty. Przyjrzyj się swoim kartom kredytowym. Niektóre mogą być oprocentowane na ponad 20 procent rocznie. Wydasz fortunę, jeśli co miesiąc będziesz spłacał tylko kwotę minimalną, a zredukowanie tego zadłużenia zajmie Ci całą wieczność. Wyrób w sobie nawyk comiesięcznego spłacania nowego zadłużenia z karty. Zacznij kontrolować wydatki i złe długi, a Twoja inteligencja emocjonalna szybko wzrośnie. Dzięki niej staniesz się lepszym inwestorem. Najlepsze jest to, że osoby, które mają wystarczającą siłę woli, by przestrzegać powyższych zasad, w ciągu kilku lat mogą wzmocnić swoją pozycję finansową i pozbyć się złego zadłużenia. W Twojej obecnej sytuacji to może się wydawać niemożliwe, ale zaufaj mi – opisane tu zasady sprawdzą się także w Twoim przypadku.

Rozdział 4

Jeszcze nie skończyłeś Zmieniając złe nawyki i pozbywając się długów, uczysz się zarządzać własnymi pieniędzmi. To dobry punkt wyjścia w dążeniu do wolności finansowej. To także pierwszy krok, który musisz wykonać, zanim zaczniesz prawdziwą edukację. Następnym krokiem będzie zdobywanie wiedzy finansowej. Gdy już ją posiądziesz i zrozumiesz, w jaki sposób działa dług, będziesz mógł solidnie się zadłużyć. „Ale jak to? – zaprotestujesz. – Przecież dopiero co pozbyłem się długów!”. Tak, dopiero co pozbyłeś się ZŁEGO długu. Aby zgromadzić majątek, musisz zaciągać DOBRE długi. Większość ludzi nie potrafi tego pojąć, ale zostań ze mną, a ja Ci pomogę. Kiedy byłem młody, bogaty ojciec wytłumaczył mi bardzo ważną rzecz – różnicę między dobrym a złym długiem. Podobnie jak większość rzeczy na świecie dług sam w sobie nie jest ani dobry, ani zły. Chodzi o sposób, w jaki z niego korzystamy. Bogaty ojciec wyjaśnił to następująco: „Wiele rzeczy może być jednocześnie dobrych i złych – w zależności od tego, jak z nich korzystamy. Na przykład leki mogą być dobre, jeśli są przepisane przez lekarza i zażywane zgodnie z jego zaleceniami. Mogą też być złe, jeśli przedawkujemy. Broń palna może być dobra, jeżeli wiemy, jak jej bezpiecznie używać i robimy to w celach sportowych albo by chronić rodzinę. Może też być zła, jeśli niegodziwy człowiek wykorzystuje ją do popełniania przestępstw. Dług też może być dobry, jeśli zaciągający go człowiek ma rozeznanie w finansach i posługuje się nim do tworzenia dodatniego przepływu pieniężnego. Może też być zły, jeżeli ktoś nie ma wiedzy finansowej i nabywa za jego pomocą pasywa. Wszystko może być dobre albo złe w zależności od tego, do czego jest używane”. Kiedy ludzie mówią, że coś jest zawsze złe, robią to albo ze strachu, albo po to, by żerować na strachu i ignorancji innych. Gdy tak zwani „eksperci finansowi” wmawiają Ci, że dług jest zły, odwołują się do Twoich obaw i niewiedzy, a jednocześnie często sami się do nich przyznają. Wielu z nich zna różnicę między dobrym a złym długiem. Jednak nie informują o niej swoich klientów, ponieważ z ich punktu widzenia łatwiejszą – i znacznie bardziej zyskowną – strategią jest umacnianie w ludziach tradycyjnego podejścia typu: idź do szkoły, zdobądź dobry

Twoje pieniądze

zawód, zgromadź oszczędności, kup dom i inwestuj w zdywersyfikowany portfel akcji, obligacji i funduszy inwestycyjnych. Korzystanie z długu wiąże się z ryzykiem i dlatego wielu doradców zamiast edukować ludzi, woli zagłuszać ich obawy, nieźle na tym zarabiając. Problem polega na tym, że przestarzała wiedza finansowa i przestarzałe zasady postępowania z pieniędzmi są dziś źródłem większego ryzyka niż kiedykolwiek. Ludzie oszczędzający ponoszą straty, a klasa średnia zanika. Masz wybór. Możesz żyć w niewiedzy i strachu oraz znosić cierpienie wynikające z tej decyzji, kiedy kryzys zadłużenia będzie dobijał klasę średnią, albo zdobyć wiedzę finansową, zebrać się na odwagę i nauczyć się gry według nowych zasad – opartych na założeniu, że dług, za pomocą którego kupujesz aktywa, jest dobry, a płacenie podatków prowadzi do bogactwa.

Rozdział 5

MYŚL KOŃCOWA Zarządzanie pieniędzmi to zaledwie początek. Czy jesteś wystarczająco odważny, żeby kontynuować podróż ku wolności finansowej? Zwłaszcza na początku zarządzanie pieniędzmi może być trudne i dezorientujące. Trzeba się wiele nauczyć niezależnie od tego, ile już wiesz. To jest zajęcie na całe życie. Mam jednak dla Ciebie dobrą wiadomość: najtrudniejszy jest początek. Kiedy już podejmiesz zobowiązanie i zaczniesz działać, życie będzie się stawało coraz łatwiejsze. Zarządzanie pieniędzmi nie jest ponad Twoje siły. Po prostu musisz zacząć.

Przeczytaj książkę, od której wszystko się zaczęło Robert Kiyosaki podważył Ro dotychczasowe poglądy milionów do ludzi na całym świecie i zmienił ich lu sposób myślenia o pieniądzach. sp JJego spojrzenie na pieniądze i inwestowanie jest często sprzeczne i zz popularnymi poglądami, a on zasłużył sobie na swoją reputację: słynie z bezpośredniego stylu i kontrowersyjnych opinii. Na całym świecie jest uznawany za gorącego orędownika edukacji ﬁnansowej.

Książka Bogaty ojciec, Biedny ojciec... • Rozwieje mit, że aby stać się bogatym, trzeba mieć wielkie dochody • Podważy przekonanie, że nasz dom albo mieszkanie stanowią nasze aktywa • Uświadomi rodzicom, że nie mogą oczekiwać, że w publicznym systemie edukacji ich dzieci nauczą się czegokolwiek o pieniądzach • Raz na zawsze zdefiniuje aktywa i pasywa • Pokaże, jak uczyć nasze dzieci o pieniądzach, aby w przyszłości osiągnęły finansowy sukces Bogaty ojciec, Biedny ojciec – poradnik finansowy wszech czasów!

Już dziś zamów swój egzemplarz na stronie www.BogatyOjciec.pl

Zagraj w grę planszową CASHFLOW ®. USA Today nazwał ją „Monopoly ® z dopalaczem”! Naukowcy twierdzą, że pamiętamy zaledwie 10% tego, co przeczytamy, ale aż 90% tego, czego doświadczymy. Gry CASHFLOW 101 i CASHFLOW 202 zostały stworzone przez Roberta i Kim Kiyosaki, autorów bestsellerowych książek Bogaty ojciec, Biedny ojciec oraz Bogata kobieta, by zachęcić ludzi do nauki inwestowania przez zabawę i doświadczenie. Grając w CASHFLOW nauczysz się, jak się wydostać z wyścigu szczurów i przejść na szybki tor, gdzie to Twoje pieniądze pracują dla Ciebie – a nie odwrotnie. • Odkryj, jaką siłę da Ci zrozumienie Twojego własnego zestawienia ﬁnansowego. • Uświadom sobie, na czym polega różnica pomiędzy aktywami i pasywami. • Ćwicz inwestowanie w praktyce używając pieniędzy z gry. Zagraj w CASHFLOW ze znajomymi w domu lub znajdź klub CASHFLOW w swojej okolicy i poznaj ludzi myślących podobnie jak Ty. Kim i Robert Kiyosaki inwestorzy, przedsiębiorcy, edukatorzy i autorzy

Swoje prawdziwe pieniądze zainwestujesz później, gdy już opanujesz gry CASHFLOW.

Już dziś zamów swoją grę na stronie www.BogatyOjciec.pl

Już czas aby wydostać się z wyścigu szczurów! www.BogatyOjciec.pl

Instytut Praktycznej Edukacji ul. Storczykowa 9, 86-031 Osielsko tel./fax 52 581 30 29, e-mail: ipe@ipe.com.pl