O P M E R K E L I J K 5
UK 18 - 21 JANUARI 2010
je aan een dierproef? immers niet te vergelijken met ratten!
Jurjen Ruijter (JR) is campagnemedewerker van de Anti Dierproeven Coalitie.
een promovendus.” JR: “Zou daar dan niets aan te doen zijn? Kan de overheid zoiets niet regelen?” GdH: “Het gaat om internationale tijdschriftredacties. Er is in Nederland overigens al heel veel gebeurd op het gebied van regels. Er kan veel minder dan twintig jaar geleden en dat is een goede zaak. En daar hebben clubs als die van jullie ook toe bijgedragen.” JR: “Maar toch is het aantal dierproeven aan de RUG gestegen.” BvdB: “Deels komt de stijging door een toename van het aantal vogels, met 8000 sinds 2002. Die werden vroeger alleen geringd, tegenwoordig willen onderzoekers ook wat bloed afnemen. En dan is het een dierproef. Daarnaast is er een toename van het biomedisch onderzoek. En dat betekent meer dierproeven.” JR: “Dat is dan een keuze voor proefdieronderzoek. Waarom wordt er niet meer geïnvesteerd in alternatieven? Daar gaat nu maar heel weinig geld naartoe.” GdH: “We doen al veel met celkweek, maar tien procent van het onderzoeksbudget van mijn groep gaat naar dierproeven. Ik denk dat maar een heel klein percentage van die proeven door alternatieven vervangen kan worden. Het is wel zo, dat er de laatste jaren een enorme doorbraak is geweest in het maken van stamcellen uit gewone cellen van patiënten. Dat kan een he-
Gerald de Haan (GdH) is hoogleraar stamcelbiologie aan de Bram van der Burg (BvdB) is voorzitter van de Dierexeperimenmedische faculteit van de RUG en wetenschappelijk coördinator ten Commissie (DEC)van de RUG. Hij was tot zijn pensionevan het Institute for Healthy Ageing van de RUG. ring in 2008 docent proefdierbeheer en gedragsfysiologie aan de Hogeschool Van Hall Larenstein
leboel werk met muizenstamcellen vervangen.” JR: “Als alle dierproeven zouden stoppen, zou de medische wetenschap dan stilstaan?” GdH: “Niet stiltaan, maar het zou wel serieuze gevolgen hebben” JR: “Je zou net zo goed kunnen zeggen dat er serieuze kansen liggen wanneer alle inspanningen collectief op dierproefvrije technieken gericht zouden zijn.” AR: “Toen dierproeven met cosmetica verboden werden, wist de industrie in no time over te schakelen op alternatieven. Is dat ook niet mogelijk in de wetenschap?” GdH: “Nee. Als je kijkt naar de afgelopen twintig jaar is proefdieronderzoek duurder geworden, beter gereguleerd en moeilijker gemaakt. Toch leidt het niet tot minder proefdiergebruik, omdat er progressie wordt gemaakt.” JR: “Maar er wordt ook onderzoek dubbel gedaan.” GdH: “Over het algemeen zijn we redelijk op de hoogte wat andere labs op ons terrein doen. Soms ontdek je dat een concurrent voorligt. Dan stoppen we het onderzoek. Of we publiceren samen.”
de RUG, omdat de gegevens van de DEC niet openbaar zijn. JR: “In Utrecht zet de DEC veel meer informatie op het net. Bijvoorbeeld een lekensamenvatting met het doel van het onderzoek.” BvdB: “Sommige informatie is niet openbaar uit veiligheidsoverwegingen. Er zijn in het verleden onderzoekers en dierverzorgers bedreigd. En wij krijgen vaak als eersten de
onderzoeksideeën van wetenschappers onder ogen. Daar mag de concurrentie niet mee aan de haal gaan.” GdH: “Ik heb er geen probleem mee, dat er meer informatie openbaar wordt. Alleen niet het inhoudelijke deel, de specifieke onderzoeksvraag. Dat kunnen jullie zien als het onderzoek gepubliceerd is.” JR: “Alleen staat er dan niet bij
Wat de openheid betreft kunnen de beide partijen elkaar enigszins vinden. Maar de uitgangspunten blijven onverenigbaar. De Haan en Van der Burg vinden dierproeven nuttig. Romijn en Ruijter menen dat proefdieren een slecht model zijn voor de mens. Romijn: “Het zou beter zijn wanneer alle vooronderzoek mensgericht zou zijn.” Ruijter: “De voorspellende waarde van proefdieronderzoek is gewoon te laag.”
Openheid De ADC heeft via de Wet Openbaarheid van Bestuur verschillende dossiers boven tafel gekregen. Het is lastig om te weten wat voor onderzoek er exact plaatsvindt aan
wanneer het onderzoek is uitgevoerd, welke dieren er zijn gebruikt in welke aantallen en met welk ongerief. We weten nu bijvoorbeeld niet hoe het staat met het kattenonderzoek.” GdH: “Op zich geen probleem, maar wat willen jullie met die informatie? Jullie zijn tóch tegen.” JR: “Het kan handig zijn voor onze campagnes. Om mensen meer informatie te kunnen geven. Maar als de KNAW ervoor pleit, de DEC’s en de onderzoekers het geen probleem vinden en de wet geen obstakel vormt, waarom is er dan nog zo weinig openheid?” BvdB: “Meer openheid maakt het werk van de DEC transparanter, dat is een punt. In het overleg me alle Nederlandse DECs zoeken we daar een oplossing voor, maar die hebben we nog niet.”
Alex Romijn (AR) is actief voor Bite Back, een organisatie die zich tegen het gebruik van dieren - voor wat voor doel dan ook - richt.
Lees meer over dierproeven en discussieer mee op universiteitskrant. nl/dierproeven