16
www.rethemnosnews.gr
αφιέρωμα
ΣΑΒΒΑΤΟ 21 ΜΑΪΟΥ 2022
Ιστορικές περιηγήσεις 49
ΓΡΑΦΕΙ Ο ΧΑΡΗΣ ΣΤΡΑΤΙΔΑΚΗΣ Δρ Παιδαγωγικής-Ιστορικός Ερευνητής-Συγγραφέας strharis@yahoo.gr, 2831055031
Κάθε τόπος και ιστορία, κάθε χωριό και σκληρή ανάμνηση. 50 στάσεις στο επαρχιακό Ρέθυμνο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου Επετειακές μέρες αυτές που διανύουμε, 82 χρόνια μετά την είσοδο της χώρας μας στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και ένα λιγότερο από τη Μάχη της Κρήτης. Πέρυσι τέτοια εποχή είχαμε αφιερώσει τις «Ιστορικές περιηγήσεις» μας σε 35 στάσεις μέσα στην πόλη του Ρεθύμνου, πράγμα που θα κάνουμε κι εφέτος παρακάτω, με περισσότερες στην ενδοχώρα του. Παράλληλα στις 13 Οκτωβρίου 2021, επέτειο της απελευθέρωσης της πόλης, είχαμε διοργανώσει με τις «Ημέρες Ρεθύμνου» αντίστοιχη ξενάγηση, η οποία είχε καταλήξει στο Σπίτι του Πολιτισμού.
1
4
Μονή Αρκαδίου. Το ιστορικό μοναστήρι επί Μάχης της Κρήτης και επί Γερμανοκατοχής αποτελούσε το σημαντικότερο αντιστασιακό κέντρο του Ρεθύμνου, με πρωτεργάτη τον καθαιρεμένο από τις αρχές Κατοχής ηγούμενο Διονύσιο Ψαρουδάκη.
3 Αγία Γαλήνη, μεγάλο πυροβολείο. Μια καλά διατηρημένη υπόγεια σήραγγα πυροβολείου διασώζεται στην Αγία Γαλήνη. Διαθέτει δύο διαδρόμους, από τους οποίους ο ένας είναι ισόπεδος και καταλήγει σε αδιέξοδο και ο άλλος είναι ανηφορικός, με βαθμίδες από οπλισμένο σκυρόδεμα. Καταλήγει σε ύψωμα, δίπλα στον σημερινό αμαξιτό δρόμο.
5
Άγιος Ιωάννης Αμαρίου. Ο Άγιος Ιωάννης Χλιαρός αποτέλεσε σημαντικό αντιστασιακό κέντρο επί Γερμανοκατοχής και θρήνησε θύματα κατά τον τορπιλισμό του πλοίου Petrella τον Νοέμβριο του 1943. Στη φωτογραφία το μνημείο της βύθισης στην παραλία της Γεωργιούπολης.
7
Σ’ αυτήν είχαμε πραγματοποιήσει προβολή με 100 συνολικά στάσεις ενώ μας είχε προσφέρει μια εξαιρετική εισήγηση για την διατροφή του Ρεθύμνου επί Γερμανοκατοχής η Κατερίνα Ξεκάλου κι ο Δήμος Ρεθύμνης είχε προσφέρει σ’ όσους συμμετείχαν το βιβλιαράκι μας «Ιστορικός περίπατος στο Ρέθυμνο, του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, της Γερμανοκατοχής και του Εμφυλίου». Δυστυχώς δεν βρήκαμε μέχρι σήμερα αντίστοιχο φορέα ν’ αναλάβει τη διοργάνωση αντίστοιχης ξενάγησης στην ενδοχώρα. Ας ελπίσουμε για του χρόνου, θεού θέλοντος και κορωνοϊού επιτρέποντος!
2
8
6
Άγιος Κωνσταντίνος. Στον Άγιο Κωνσταντίνο διασώζονται σε άριστη κατάσταση οι εγκαταστάσεις στρατωνισμού των γερμανικών δυνάμεων που έδρευαν στο κεφαλοχώρι αυτό του δυτικού Ρεθύμνου. Το κτήριο ακούγεται σήμερα ως «Στρατώνα» και θα ήταν το ιδανικό για τη δημιουργία Μουσείου της Μάχης της Κρήτης στο Ρέθυμνο. Αρμένοι, στρατιωτικές εγκαταστάσεις. Στο λεκανοπέδιο των Αρμένων είχαν οικοδομηθεί σημαντικές εγκαταστάσεις πυρομαχικών και στρατωνισμού δυνάμεων Είχε επίσης διαμορφωθεί πρόχειρος αεροδιάδρομος (στην αεροφωτογραφία η περιοχή του όπως είναι σήμερα), ο οποίος χρησιμοποιήθηκε για τη μεταφορά πολεμοφοδίων στα στρατεύματα του Africa Korps στη βόρεια Αφρική. Την 1η Οκτωβρίου 1944 οι δυνάμεις κατοχής είχαν ανατινάξει ένα μέρος των φυλασσόμενων εκεί πυρομαχικών, ενώ όσα εγκαταλείφθηκαν υπήρξαν στη συνέχεια αιτίες ακρωτηριασμών και θανατώσεων 22 πολιτών.
9
Άδελε, νοσοκομείο. Στην περιοχή του χωριού Άδελε λειτούργησε συμμαχικό στρατιωτικό νοσοκομείο, στο οποίο έλαβαν περίθαλψη όχι μόνο Σύμμαχοι αλλά και Γερμανοί τραυματίες.
Γεροπόταμος, παραλία. Ελάχιστοι απ’ όσους σήμερα απολαμβάνουν το μπάνιο τους στην εκβολή του Γεροπόταμου (Στόμιο) μπορούν να φανταστούν ότι είχε μετατραπεί σε γερμανικό οχυρό κατά τη Μάχη της Κρήτης και ότι οι κροκάλες είχαν χρησιμεύσει για την αναγραφή ενός ολόκληρου κειμένου για ενημέρωση της αεροπορίας: «Χρειαζόμαστε όπλα. Συνεχής διοικητική μέριμνα (τρόφιμα, νερό, πυρομαχικά, φάρμακα). SOS στον Wiedeman ανατολικά Ρέθυμνο. Εφόδια επειγόντως προς επιβίωση. Να κρύψετε στη θάλασσα...».