Hans (Jan) Colterman Gereformeerd verzetsstrijder
In Haarlem woon ik in de Coltermanstraat tussen de Pieter Kies-, de Duvenvoorde-, de Nicolaas van der Laan- en de Johan van Vlietstraat in. Van Pieter Kies weten we dat hij ‘burgemeester’ is geweest. Van Colterman weten we niet zoveel. Wie was Colterman eigenlijk? Dé Colterman waarnaar de straat vernoemd is, is vermoedelijk Hans Colterman die ook wel te boek staat als Jan Colterman. Om verwarring met een van zijn zonen Hans Colterman de Jonge te voorkomen. Een andere zoon; de brouwer, rentmeester en later burgemeester Johan Colterman die hofstede Vaart-‐en-‐Duin, tussen Overveen en de Brouwersvaart liet opknappen tot een statig buitenverblijf, was ook niet dé Colterman waarnaar de straat verwijst. Dé Colterman is Jan Colterman die een cruciale rol speelt in het Beleg en de Verdediging van Haarlem in 1572 en 1573 zoals beschreven door C. Ekama, bibliothecaris bij de Teyler’s stichting. De hoofden van de graven van Egmond en Hoorne waren gevallen. Naarden had moeten boeten voor het vertrouwen dat zij in de beloften en eden der Spanjaarden had gesteld. Zutphen, Mechelen en andere steden hadden ondervonden waarin de Spaanse genade of ongenade bestond. En nu had Filips II, koning van Spanje, de prins van Oranje tot landvoogd aangesteld. Tegelijkertijd zond Filips II Alva naar Nederland. Hij wenste dat “gansch Holland slechts één ei mogt wezen, om het des te gemakkelijker te kunnen vertrappen.” Liefde voor het vaderland, vrijheid van godsdienstoefening waren ijdele klanken geworden, en daarvoor waren onderdrukking en gewetensdwang in plaats gekomen. De bloedraad was in volle werking; zij, die de nieuwe leer (de gereformeerd hervormde kerk) waren toegedaan, werden als ketters beschouwd en gestraft, doch ook de katholieken moesten lijden, omdat zij zogenaamd met de hervormden hadden geheuld en hen niet waren tegengegaan. En als of dit nog niet genoeg was, trachtte Alva de gehate belasting van den tienden penning in te voeren, en ofschoon hij eerst veel tegenstand ondervond, zelfs bij den Raad van Beroerte, voerde hij toch die belasting in het voorjaar van 1572 in. Hij vorderde daarbij, behalve den hondersten penning van het gansche vermogen, nog den twintigsten van de onroerende en den tienden van de roerende goederen, ‘zo dikwijls zij verkocht werden’. Deze belasting bracht roomsch en onroomsch nu beide in hun eigenbelang getroffen, nauwer tot elkaar, en maakte dat zij eenstemmiger handelden. Ook Haarlem was in de Nederlandse beroerten bij de hervorming niet stil gebleven. Maar door de wijze maatregelen der regering was de stad van de beeldenstorm verschoond gebleven, waarvoor burgemeester Nicolaas van der Laan de meeste eer toekomt.