Te Kaitiakitanga

Kia maumahara ki te moa

He whakataukī nui tēnei e rongo whanui ai puta noa i Aotearoa. Ko tāna kawenga hei maumahara ki ngā akoranga i ahu mai i ngā hē mai rā anō, i te wā e ako tonu ana rātou o taua wā ki ngā tūāhuatanga o te taiao, arā, ko te tangotango haere me te māramatanga pakupaku. Ko taua whakataukī he akoranga tikanga mā tātou kia maumahara ai ki te nohotahi ki te taiao, ā, kia tuku mihi hei ia te wā ka tango i tētehi mea nōna. He mihi kia whakatika i te nohonga taurite o te taiao i whakararu ai mātou.

Ki tā ētehi tirohanga Māori, ehara i te mea nō tātou te whenua, nō te whenua kē tātou, me kī, ko tātou, tātou. Mai i ngā rākau ki ngā ngāngara, ngā manu rere ki ērā o te moana, kotahi tonu te hā. Ko tātou ngā rākau haere o ngā tāngata tū o te wao kāore rawa he wehenga. Ka hikina e tātou te hā i tuku ai te rākau, ā, ka hikina e te rākau te hā i tuku ai tātou te tangata, kotahi tonu te hā o te taiao. I ā tātou akomanga, ka taea te kimi ara kia tūhura ai i ō tātou momo hononga ki te whenua, ki te moana, ki te taiao whānui. • E noho taurite ai te taiao, me aha tātou? • Ka pēwhea te nohonga o te mana whenua ki te taiao? • Ka pēwhea rā rātou o te mana whenua e whakamahi ai i ngā takoha rauemi o te taiao? • He aha ngā tikanga o te manaaki wai? Kimihia ngā kōrero o te takiwā, akongia ngā whakataukī kia whai māramatanga ki ngā āhuatanga rerekē e kōrero ai te mana whenua mō te whenua, mō te moana, mō te wai, mō te taiao whānui. Mā tēnei tūmomo ara te mana o te kōrero me āu tūhuratanga e tika ai.