Reducept Protocol V05-23

Reducept Behandelprotocol

Algemeen / Fysiotherapie

richtlijnen voor de behandeling van chronische pijnklachten binnen het vakgebied.

Inhoudsopgave

Starten met Reducept

Protocol

Intake

Uitleg voor de toepassing van de Reducept Methode aan de patiënt

Opbouw VR sessies

Educatie + Training Sessie A

Educatie + Training Sessie B

Educatie + Training Sessie C

Bijlagen

Snelstartgids

Aan de slag

Reducept VR Game besturing

Spelmodi

Componenten

Virtual Reality (VR)

Werkboek

Ledenpagina

Dashboard voor behandelaars

Referentiemeting

Pijnscore NPRS

Kwaliteit van leven (KvL)

Gebruik van Opiaten

Schema Gedragsverandering

Exposure toepassen in behandeling

Stap 1: De patiënt bewust maken van de negatieve opvatting

Stap 2: De negatieve opvatting ontkrachten

De ‘stoplichtmethode’

Reducept VR-onderdelen

Addendum protocol bij thuisgebruik VR

Declareren van de Reducept Methode

Fysiotherapie: Zittingen declareren

GGZ: Zorgprestaties

DBC Structuren

Starten met Reducept

In dit document lees je hoe je Reducept inzet in jouw behandeling In de volgende pagina’s wordt een protocol voor het inzetten van Reducept gegeven. Dit protocol is geschreven voor verschillende professionals die pijnklachten behandelen In het protocol worden diverse praktische tips gegeven Dit protocol kan gezien worden als een stappenplan voor het gebruik van Reducept en biedt houvast voor jouw behandeling Ben je nog niet bekend met de verschillende onderdelen van Reducept, dan vind je meer informatie in de bijlage. De snelstartgids vind je hier.

Je kunt de Reducept Methode declareren. In deze bijlage lees je hoe je de sessies declareert wanneer je het protocol volgt

Voor wie is Reducept geschikt?

Reducept kan ingezet worden als standaard pijneducatie en pijnmanagement voor iedere patiënt in behandeling die 3 maanden of langer pijn heeft, onafhankelijk van de oorzaak, het type pijn, de plek van de pijn en de verklaring van het pijnprobleem

Exclusie;

- Visuele aandoeningen

- Aandoeningen waardoor nek of hoofdbeweging niet mogelijk is

- Actieve wanen, hallucinaties en/ of psychoses

Met deze therapie volg je de richtlijn en bied je iedere patiënt die aanhoudende pijn heeft, evidence based pijneducatie aan Reducept geldt als een aanvulling op jouw behandeling, waarbij Reducept het onderdeel pijneducatie en pijnmanagement vervult Je kunt dus andere interventies toepassen naast Reducept

Twijfel je toch of educatie en pijnmanagement geïndiceerd is voor jouw patiënt? Raadpleeg de richtlijnen van jouw (beroeps)vereniging of de zorgstandaard chronische pijn

De opbouw van een Reducept behandeling

Een Reducept behandeling kent drie vaste onderdelen

1 Intake sessie: De kennismaking met patiënt en het besluit om wel of niet met Reducept te starten

2. VR sessies*: Sessies waar de patiënt (op locatie) alleen komt om in VR te trainen

3 Educatie + training sessies: Sessies waar je educatie geeft, de voortgang bespreekt en oefeningen uit de fysiotherapie toepast.

*In het standaardprotocol hanteren wij 1 sessie per week. Echter leent het protocol zich om meer of minder sessies per week in te plannen In het protocol wisselen VR sessies elkaar af met de educatie + training Na een VR sessie pas je een educatie + training sessie toe Het standaard protocol bevat 7 sessies;

�� �� Op Praktijk ⏳ Tijd �� Thuis

Intake

1

Uitleg behandeling, evt demo & Account activeren

VR sessie

2

Reducept verhaalmodus doorlopen (waar mogelijk alle 5 onderdelen)

3

4

5

6

7

30 min voor een volledige sessie

5 min opzetten & 30-40 min

zelfstandig trainen

Educatie + Training A 30 min voor een

Bespreek deel 1&2: Aanhoudende pijn, sensitisatie en hoe gedrag pijn beïnvloedt

VR sessie

Reducept verhaalmodus (5 onderdelen)

Educatie + Training B

Bespreek deel 3&4: De invloed van spanning, negatieve emoties en gedachten op pijn

VR sessie

Reducept verhaalmodus (5 onderdelen)

Reflectie en Afronding C

Bespreek deel 5&6: de invloed van aandacht en leefstijlfactoren op pijnklachten

5 min opzetten & 30-40 min

zelfstandig trainen

30 min voor een volledige sessie

5 min opzetten & 30-40 min

zelfstandig trainen

Algemene pijneducatie

Deel 1 in werkboek Pijn educatie & doelstelling

Pijn en gedrag

Deel 2 in werkboek

Pijn en emotie

Deel 3 in werkboek

Pijn en gedachten

Deel 4 in werkboek

Pijn en aandacht

Deel 5 in werkboek

Pijnbuffer

Deel 6 in werkboek

Terugvalpreventie

30 min voor een volledige sessie

Mogelijkheid voor een doorlopend Reducept abonnement

Voordat je start met de behandeling

Voor je start met een behandeling gaan we er in dit protocol vanuit dat je een Reducept opleidingsdag hebt gevolgd en bekend bent met:

- Account activeren voor professionals

- Patiënten accounts aanmaken in het dashboard

- VR-headset koppelen aan het dashboard

- Een patiënt inloggen in de VR-Headset

- De patiënt toegang geven tot de ledenpagina

Mocht je hier hulp bij nodig hebben, dan vind je hier een overzicht van diverse handelingen op het dashboard en op onze hulppagina de handleidingen waarin deze handelingen omschreven worden. Heb je nog geen opleidingsdag gevolgd? Op onze opleidingspagina vind je een overzicht van beschikbare data waarop je de opleiding tot Reducept behandelaar kunt volgen.

Protocol

Intake

1. Stel vast of er sprake is van aanhoudende pijn: Vraag de patiënt of hij/zij langer dan drie maanden last heeft van pijn Zo ja, dan is er sprake van aanhoudende pijn en is Reducept geïndiceerd. Dit staat los van het type pijnklacht, ook bij weefselbeschadiging of duidelijke etiologie is educatie van toepassing Combineer je behandeling in dat geval met educatie

2 Vragenlijsten: Gebruik deze gestandaardiseerde (pijn)vragenlijst om een inschatting van de ernst van de problematiek te maken en vooruitgang te meten.

3. Doelen stellen: Begeleid patiënten bij het maken van doelen die haalbaar zijn binnen het tijdsbestek van de behandeling

4 Bespreek waarom je Reducept inzet (zie volgende pagina). Leg uit dat fysieke training en educatie onderdeel zijn van de behandeling

5 Is de patiënt geschikt om met VR te trainen?

a Ja: Plan de volgende sessie

b Nee: Indien de patiënt geen behandeling in deze vorm wil accepteren, forceer dan niet Wees duidelijk dat openstaan voor verandering en bereid zijn om vooroordelen over pijn ter discussie te stellen, cruciaal is voor herstel

6 Geef de patiënt het Reducept werkboek Maak een account aan in het dashboard en activeer thuisgebruik De patiënt kan ook op de ledenpagina (op www reducept nl/leden) het werkboek downloaden (of printen en meegeven) Vraag de patiënt om de eerste twee hoofdstukken door te nemen Het werkboek bestaat uit 6 hoofdstukken:

1 Algemene pijneducatie

2 Pijn en gedrag

3 Pijn en emotie

4 Pijn en gedachten

5 Pijn en aandacht

6 Pijnbuffer

7 Plan de eerste VR sessie met je patiënt De eerstvolgende sessie zal de patiënt alleen in VR trainen

Uitleg voor de toepassing van de Reducept Methode aan de patiënt

Voorbeeld:

Als onderdeel van je behandeling ga je trainen met Reducept. Reducept is een training die speciaal is ontwikkeld voor mensen die aanhoudende pijnklachten hebben De methode is een aanvulling op de gesprekken en oefeningen op de praktijk.

Reducept is een digitale training die plaatsvindt in Virtual Reality (VR) en een werkboek waar je thuis mee werkt In VR maak je een reis door het zenuwstelsel Je ziet en hoort hoe pijn werkt Goed begrijpen hoe pijn werkt, maakt dat je in het dagelijks leven anders op je pijn kunt leren reageren Daarnaast doe je in Reducept verschillende oefeningen die ervoor zorgen dat je hersenen op een andere manier met pijn omgaan, zodat je meer grip krijgt op je pijnklachten. Omdat het in spelvorm is, zul je soms niet eens doorhebben dat je met therapie bezig bent

Zowel de kennis als oefeningen van Reducept zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en behandelmethoden waarvan bewezen zijn dat het helpt bij je pijn Je kunt het oefenen met Reducept vergelijken met sporten, waarbij je moet trainen voor resultaat

We wisselen op de praktijk sessies af De ene keer train je met de VR-bril, de keer daarna doen we oefeningen en bespreken we je voortgang Je kunt thuis oefeningen doen in je eigen werkboek, het werkt goed als je buiten onze sessies om thuis ook met je pijn aan de slag gaat

Check of patiënt de informatie begrepen heeft, laat je patiënt eventueel kort samenvatten wat je besproken hebt of stel een paar korte vragen. Corrigeer indien nodig de verwachtingen – vooral wanneer de focus van de patiënt sterk op pijnvermindering ligt Wanneer patiënten zich te veel focussen op een (snelle) vermindering van pijn, werkt dit vaak averechts. Leg de focus vooral op het leren van kennis en trainingsvaardigheden om pijn te verminderen

Je kunt evt de bril erbij pakken en het kort demonstreren, ook kan je een van deze filmpjes laten zien om een indruk te geven van het programma:

- Reducept Walkthrough (NL)

- Reducept method trailer (Nl)

Opbouw VR sessies

In de VR sessies speelt de patiënt de gehele sessie in VR De patiënt doorloopt alle onderdelen van Reducept VR (zenuwbanen, ruggenmerg, hersenen, alarmcentrale en controlekamer) in chronologische volgorde. De patiënt volgt in deze sessies alleen het onderdeel Verhaal. Het onderdeel Oefenen en Dagelijkse uitdaging is voor mensen die langere tijd met de bril trainen, of er zelf één aanschaffen, en reeds goed bekend zijn met de pijneducatie.

*Wanneer het niet lukt om met VR te trainen kun je er voor kiezen om de VR sessie te vervangen met een educatie + training sessie. Neem daarna aub contact op met support@reducept.com - we helpen je graag verder

Voor de sessie begint

● Log in op het Dashboard met je Reducept-inloggegevens

● Log de patiënt in op je VR-headset

● Leg de headset klaar voor de patiënt

● Reserveer een plek waar de patiënt zelfstandig de VR-sessie kan doorlopen

Tijdens de sessie

1 Vertel dat de patiënt een VR-sessie gaat doen. De komende 30-45 minuten heeft de patiënt de tijd om de onderdelen van Reducept te doorlopen. Ga naar ‘Verhaal’, en kies daar het onderdeel waarmee je wilt beginnen

2. Ga na of de patiënt nog vragen heeft voor de start. Beantwoord vragen indien nodig. Geef aan waar je zelf bent als de patiënt in VR oefent Bespreek met de patiënt wat hij/zij moet doen als alle onderdelen doorlopen zijn en de VR sessie is afgelopen.

3 Plan voor de start alvast de volgende sessie. Op die manier kan de patiënt eventueel zelf afsluiten na het voltooien van de VR-sessie.

4 Herinner de patiënt aan de oefeningen thuis. Na de VR sessie kan de patiënt thuis verder trainen met de oefeningen uit het werkboek

5 Start met VR: Laat de patiënt het programma doorlopen. De eerste keer kan het handig zijn om af en toe in te checken bij de patiënt, bij vervolgsessies hoef je niet steeds aanwezig te zijn

Educatie + Training Sessie A

De patiënt heeft de eerste twee hoofdstukken van het werkboek voltooid. Deze staan centraal in deze sessie De patiënt heeft meer geleerd over aanhoudende pijn, sensitisatie en hoe gedrag pijnklachten beïnvloedt.

Tijdens de sessie

1 Heeft de patiënt het werkboek gelezen en de oefeningen gedaan?

a Ja: Complimenteer ze en sta kort bij de oefeningen stil Je kunt de volgende vragen stellen:

● Hoe werkt jouw pijnsysteem? Heb je nog vragen over het het pijnsysteem?

● Welke doelen heb je gesteld? Komen die overeen met de doelen die we tijdens de intake besproken hebben, of kwamen er nog andere doelen in je op?

● Herken je gedrag van grenzen overschrijden en/of vermijding?

● Hoe zijn de dagen vormgegeven? Hoe is je balans in activiteiten?

● Is het gelukt het schema van activiteiten in te vullen? Lukt het om de stappen voor jezelf te bepalen, of zullen we daar samen naar kijken?

b Nee: Bekijk met de patiënt samen het werkboek Zijn er onderdelen niet bekend of heeft de patiënt het niet begrepen, probeer dan te helpen. Ligt het probleem meer in de motivatie, maak dit dan bespreekbaar en benadruk het belang van de methode

2. Maak concreet hoe de patiënt actiever gaat worden in gedrag. Maak een schema met de patiënt waarin activiteiten langzaam worden uitgebreid Wat wil je patiënt behalen aan fysieke doelen? Is dit reëel, en in welk tempo zou dan vooruitgang moeten plaatsvinden? Stel kleine en haalbare doelen op met je patiënt

3. Bespreek de vorige VR sessie. Hoe heeft jouw patiënt de sessie ervaren?

4 Plan de volgende sessie(s). De volgende sessie is weer een VR sessie

5. Vraag de patiënt om hoofdstuk 3 en 4 in het werkboek te doorlopen. Ligt het tempo te hoog voor jouw patiënt? Als de patiënt ruimte heeft qua zittingen/vergoeding, kun je ook één hoofdstuk adviseren en de educatie sessies in combinatie met fysiotherapie vaker laten plaatsvinden

6 Tijd voor eigen interventies

Educatie + Training Sessie B

De hoofdstukken drie en vier van het werkboek staan centraal in deze sessie. De patiënt heeft meer geleerd over de invloed van spanning, negatieve emoties en gedachten op pijn De sessie voorafgaand aan deze sessie heeft de patiënt het VR-programma doorlopen.

Tijdens de sessie

1 Heeft de patiënt het werkboek gelezen en de oefeningen gedaan?

a Ja: Complimenteer ze en sta kort bij de oefeningen stil Je kunt de volgende vragen stellen:

● Lukte het verschil tussen in- en ontspanning van de spieren op te merken?

● Herken je een relatie tussen je gevoel en pijn? Zo ja, hoe ziet deze eruit? Zo nee, hoe zou je dit kunnen herkennen?

● Zijn er thema’s in het leven die voor veel negativiteit zorgen? Hoe maak je daar mogelijk vooruitgang in? Is daar extra hulp voor nodig?

● Lukte het invullen van het schema? Wat viel je op aan de gedachten die je hebt?

● Is het gelukt gedachten uit te dagen? Wat was je conclusie?

b Nee: Bekijk met de patiënt samen het werkboek Zijn er onderdelen niet bekend of heeft de patiënt het niet begrepen, probeer dan te helpen. Ligt het probleem meer in de motivatie, maak dit dan bespreekbaar en besluit samen of je op dit punt verder wilt gaan.

2 Maak concreet hoe de patiënt een goede balans van in- en ontspanning kan vinden in het dagelijks leven. Welke activiteiten of oefeningen kunnen in het dagelijks leven toegepast worden om een betere balans te vinden? Maak afspraken over welke oefeningen en activiteiten een plek kunnen krijgen in het leven van de patiënt.

3. Bespreek de vorige VR sessie. Hoe heeft jouw patiënt de sessie ervaren?

4 Plan de volgende sessie(s). De volgende sessie is weer een VR sessie

5 Vraag de patiënt om hoofdstuk 5 en 6 in het werkboek te doorlopen. Ligt het tempo te hoog voor jouw patiënt? Als de patiënt ruimte heeft qua zittingen/vergoeding, kun je ook één hoofdstuk adviseren en de educatie sessies in combinatie met fysiotherapie vaker laten plaatsvinden.

6 Tijd voor eigen interventies.

Educatie + Training Sessie C

De hoofdstukken vijf en zes van het werkboek staan centraal in deze sessie. De patiënt heeft meer geleerd over de invloed van aandacht op pijn en hoe leefstijlfactoren invloed hebben op pijnklachten. De vorige sessie heeft de patiënt het VR-programma doorlopen.

Tijdens de sessie

1 Heeft de patiënt het werkboek gelezen en de oefeningen gedaan?

a Ja: Complimenteer ze en sta kort bij de oefeningen stil Je kunt de volgende vragen stellen:

● Lukte het de aandacht te oefenen? Wat was het effect?

● Zijn er andere ideeën die jouw patiënt heeft over het trainen van de aandacht?

● Lukte het invullen van de vragenlijst positieve gezondheid?

● Neem deze samen door; wat valt op?

● Wat zouden vervolgstappen kunnen zijn op basis van de resultaten?

b. Nee: Bekijk met de patiënt samen het werkboek. Zijn er onderdelen niet bekend of heeft de patiënt het niet begrepen, probeer dan te helpen Ligt het probleem meer in de motivatie, maak dit dan bespreekbaar en besluit samen of je op dit punt verder wilt gaan

2. Welke vooruitgang heeft de patiënt tot nu toe geboekt in de behandeling? Ga met de patiënt na:

a. Of het gelukt is fysieke activiteiten op te bouwen

b Of de balans tussen in- en ontspanning is verbeterd

c. In welke mate de gestelde doelen zijn behaald

3 Neem de startvragenlijst af. Bij aanhoudende pijn zijn de dalingen in pijn vaak geleidelijk over tijd. Merkt de patiënt al verschil op?

4 Besluit het vervolg. Op basis van de behoeften van jouw patiënt kun je

a. Extra VR- en/of Educatie + Training sessies plannen

b Motiveren om de komende tijd op de ledenpagina van Reducept meer verdieping te zoeken, of in het boek ‘Bevrijd van Pijn’.

c Het onderdeel educatie en pijnmanagement afronden Bespreek eventueel met de patiënt de Stoplicht methode.

5 Tijd voor eigen interventies/afronding

Bijlagen

Bijlagen

Snelstartgids

Aan de slag

Reducept VR Game besturing

Spelmodi

Componenten

Virtual Reality (VR)

Werkboek

Ledenpagina

Dashboard voor behandelaars

Referentiemeting

Pijnscore

NPRS

Kwaliteit van leven (KvL)

Gebruik van Opiaten

Schema Gedragsverandering

Exposure toepassen in behandeling

Stap 1: De patiënt bewust maken van de negatieve opvatting

Stap 2: De negatieve opvatting ontkrachten

De ‘stoplichtmethode’

Reducept VR-onderdelen

Addendum protocol bij thuisgebruik VR

Declareren van de Reducept Methode

Fysiotherapie: Zittingen declareren

GGZ: Zorgprestaties

DBC Structuren

Snelstartgids

Aan de slag

1 Log in op de VR-headset met je Reducept-inloggegevens*

2 Log in op het Dashboard met je Reducept-inloggegevens*

3 Maak een nieuwe patiënt aan in het dashboard & koppel de patiënt in het dashboard bij ‘apparaten’ aan de headset

* Als je geautoriseerd bent om Reducept te gebruiken als therapeut, heb je een e-mail ontvangen waarin je bent gevraagd een wachtwoord in te stellen

Reducept VR Game besturing

● Er is geen aparte controller nodig om het spel te gebruiken. In de bril zie je een cursor (‘vizier’) waarmee je kunt navigeren en selecteren

● Als je je hoofd beweegt, beweegt het vizier mee

● Als je het vizier een tijdje boven een interactief element houdt, ‘klikt’ hij dat onderdeel aan

Spelsoorten

● Verhaal : Dit is de standaardmodus om de VR-sessies te doorlopen Hierin vindt de uitgebreide pijneducatie plaats. De patiënt doorloopt deze modus minimaal 3 keer in een volledige behandeling van 7 sessies

● Oefenmodus : Wanneer een patiënt na 7 behandelsessies doorgaat met fysiotherapie en de verhaalmodus drie keer heeft voltooid, kan de patiënt zich naast fysiotherapie op het oefenen richten in VR In de oefenmodus is de educatie weggelaten

● Dagelijkse uitdaging: We raden deze modus aan voor patiënten die de mogelijkheid hebben om thuis in VR te trainen. In plaats van zelf een onderdeel te kiezen, wisselt de dagelijkse uitdaging alle onderdelen af en zorgt op deze manier voor een gevarieerde leerervaring

Componenten

Reducept bestaat uit vier verschillende componenten: de VR-games, het werkboek, het dashboard en de ledenpagina Waar VR wordt ingezet in de behandelsetting, kunnen patiënten thuis aan de slag met het werkboek en de informatie op de ledenpagina

Virtual Reality (VR)

Reducept staat voornamelijk bekend door de VR training VR biedt een intensieve trainingservaring die geschikt is voor de behandelsetting. De beste ervaring wordt geboden door professionele VR-headsets, bv de PICO G2 4K Voor een overzicht van de onderdelen: zie Reducept VR-onderdelen in de bijlage

Werkboek

Het werkboek is een gratis document dat geprint en uitgedeeld kan worden aan elke patiënt met chronische pijn. Het is vooral relevant voor patiënten die het Reducept behandelplan volgen.

Ledenpagina

Op reducept nl/leden loggen patiënten in met hun eigen mailadres en zelf gekozen wachtwoord (wanneer je thuisgebruik hebt aangevinkt bij de patiënt in het dashboard) Hier kunnen zij ondersteunende informatie vinden die hen verder helpt met het leren omgaan met pijn Op deze pagina kunnen patiënten:

● Een digitale pijn-cursus volgen;

● het werkboek downloaden;

● Extra oefeningen vinden;

● Video's van experts bekijken;

● Live events en webinars volgen

Dashboard voor behandelaars

Op dashboard reducept com beheer je als behandelaar je patiënten Hier kun je de voortgang van de individuele patiënt inzien, de VR-headsets beheren en collega's & patiënten toevoegen. Je kunt ook kiezen of je thuisgebruik voor patiënten wil activeren, waardoor patiënten hun eigen inloggegevens voor de app en ledenpagina zullen ontvangen. Wij raden dit zeker aan te doen. NB: patiënten kunnen niet in het dashboard

Referentiemeting

Pijnscore

Pijn is moeilijk te meten Voor een overzicht van bestaande maatregelen en de voor- en nadelen van elk verwijzen we je naar deze externe bronnen: Institute of Medicine (US) Committee on Pain, Disability, and Chronic Illness Behavior; Osterweis M, Kleinman A, Monteur D, redacteuren Pijn en handicap: klinische, gedrags- en openbare beleidsperspectieven. Washington (DC): National Academies Press (VS); 1987. 11, Pijn en disfunctie meten Beschikbaar via: https://www ncbi nlm nih gov/books/NBK219245/

Een eenvoudige tool? Gebruik de Numeric Pain Rating Scale (NPRS):

NPRS

Selecteer het cijfer dat het best de ernst van uw pijn weergeeft Hoe hevig was uw pijn (gemiddeld) de afgelopen week (7 dagen)?

Selecteer het cijfer dat het best de ernst van uw pijn weergeeft Hoe hevig was uw pijn op de slechtste momenten in de afgelopen week (7 dagen)?

Kwaliteit van leven (KvL)

We raden aan om de EQ-5D vragenlijst te gebruiken om de kwaliteit van leven te meten

Gebruik van Opiaten

Het eenvoudigst is nagaan hoeveel van welk soort medicatie er wordt gebruikt Het vergelijken van deze voor- en nabehandeling geeft een goede indicatie van de invloed van het protocol op het gebruik van opioïden

Schema Gedragsverandering

Exposure toepassen in behandeling

Exposure pas je in behandeling toe wanneer (negatieve) opvattingen en angst de patiënt ervan weerhoudt om bepaalde activiteiten en/of bewegingen uit te voeren Dit doe je als het de patiënt door de angst niet lukt om fysieke activiteiten uit te breiden Om exposure toe te passen raden we aan je daar specifiek in te scholen Een aantal voorbeelden waarbij exposure toegepast kan worden:

● Bepaalde buk- of rotatiebewegingen spannend vinden

● Niet durven tillen, of alleen in bepaalde houdingen

● Niet verder durven gaan in de Graded Activity

De patiënt voelt zich geremd door de angst Deze angst is altijd gekoppeld aan een ‘opvatting’ Een negatieve overtuiging in het hoofd van de patiënt Het doel van exposure is bij uitstek 1) om deze overtuiging bewust te maken en 2) om deze overtuiging te ontkrachten door het uitvoeren van activiteiten

Stap 1: De patiënt bewust maken van de negatieve opvatting

De meeste patiënten die angst ervaren in behandeling, hebben een verwachting dat er iets mis zal gaan. Een voorbeeld:

Therapeut: Je vindt het lastig om voorover te bukken 'Wat zou er kunnen gebeuren als je dat doet?’

Patiënt: Dan krijg ik veel pijn, en dat wil ik niet.

Therapeut: Wat veroorzaakt die pijn op dat moment?

Patiënt: Ja, dan gebeurt er iets in mijn rug dat niet fijn voelt.

Therapeut: Wat gebeurt er dan precies in je rug?

Patiënt: Hmmm…. ik denk dat er dan weer een wervel scheef gaat staan.

Therapeut: Hoe zou dat eruit zien? Hoe weten we of dat echt is gebeurd?

Het vergt vaak best wat doorvragen, maar het is belangrijk om in exposure een specifieke en zichtbare/meetbare opvatting te hebben. Zonder concrete opvatting wordt het erg lastig om iets te veranderen aan de opvatting

Let op! Negatieve opvattingen gaan nooit over de pijn zelf De pijn is geen goede weergave van de schade in iemands lijf De opvatting ‘Dan krijg ik veel pijn’ zou best kunnen kloppen Bij een goede exposure behandeling is het ook waarschijnlijk dat de patiënt pijn ervaart

Stap 2: De negatieve opvatting ontkrachten

Wanneer je een negatieve opvatting bewust hebt gemaakt, kun je samen met de patiënt een ‘experiment’ bedenken om de opvatting te toetsen Dat bevat de volgende onderdelen:

● Formuleer de oorspronkelijke opvatting (A)

● Formuleer een alternatief (B)

● Bedenk een experiment

● Bedenk het verloop indien A klopt

● Bedenk het verloop indien B klopt

● Voer het uit

● Omschrijf het verloop

● Welke conclusies zijn er te trekken, wat is er geleerd?

● Wat is de volgende stap?

Een voorbeeld aan de hand van de vorige patiënt:

● Formuleer de oorspronkelijke opvatting (A): Als ik voorovergebogen til, schiet mijn wervel scheef en kan ik niet meer rechtop staan

● Formuleer een alternatief (B): Als ik voorovergebogen til, blijven mijn wervels gelijk en kan ik weer overeind komen

● Bedenk een experiment: Ik pak voorover gebogen een boek van de vloer en kom overeind

● Bedenk het verloop indien A klopt: Ik sta scheef met een uitpuilende wervel

● Bedenk het verloop indien B klopt: Ik sta weer rechtop

● Voer het uit

● Omschrijf het verloop: Het kostte me veel moeite en deed pijn om het boek op te pakken, maar ik kon weer gewoon rechtop staan

● Welke conclusies zijn er te trekken, wat is er geleerd? Ik kan zonder schade aan mijn rug kleine voorwerpen voorovergebogen oppakken

● Wat is de volgende stap? Zwaardere voorwerpen oppakken en vaker oefenen, ook om flexibeler te worden

Bedenk vervolgens met de patiënt vergelijkbare oefeningen, die in moeilijkheid omhoog gaan en de patiënt zelf kan uitvoeren. Toets of de opvatting van de patiënt langzaam verandert.

De ‘stoplichtmethode’

Bij de stoplichtmethode omschrijft de patiënt in drie zones (groen, oranje, rood) wat hij doet en/of hoe hij denkt

● Groene zone: patiënt voelt zich goed en heeft een goede balans van activiteiten en ontspanning in het leven

● Oranje zone: patiënt merkt dat het minder goed lukt om balans te houden en begint minder goed in zijn/haar vel te zitten Spanning, stress en eventueel pijn nemen toe

● Rode zone: Het gaat niet goed. Het lukt niet langer om een goede balans te houden, waarbij vermijding en/of overbelasting zich voordoen Veel spanning, stress en/of pijn Vervolgens omschrijft de patiënt per zone wat hij kan doen om te verbeteren, of moet blijven doen om te behouden

Voorbeeld:

Oranje Zone

Hoe herken ik het?

Als ik naar oranje ga, dan oefen ik steeds wat minder. Ik doe niet meer dagelijks mijn ontspanningsoefening en ga niet wandelen als mijn pijn toeneemt Het huishouden verslonst langzaam en ik begin afspraken af te zeggen omdat ik geen zin heb. Ik raak snel geïrriteerd, wat ik naar mijn gezin uit Ik slaap slechter en word vaker wakker

Hoe kan ik er voor zorgen dat ik hier zelf weer bovenop kom?

Iedere dag blijven oefenen Ook wandelen als ik pijn heb en eventueel wat rustiger aan doen Afspraken blijven nakomen en vaker afspreken met een vriendin Het huishouden eventueel in etappes doen en mijn buurvrouw om hulp vragen Afspraken met mijn partner maken over de verdeling van taken en momenten om rust te vinden

Maak voor iedere zone een overzicht met expliciete aanwijzingen voor verbetering Als je patiënt wel in het rood komt, kan één van de te ondernemen stappen zijn dat hij weer contact met jou opneemt

Patiënt neemt deze mee naar huis, om bij voorkeur regelmatig door te nemen Moedig hem/haar aan om het formulier ook met diens partner te bespreken, partners signaleren vaak sneller dan een ander dat patiënt minder in zijn vel zit (hoewel het een valkuil voor veel partners is om dan te veel uit handen van patiënt te nemen)

Reducept VR-onderdelen

Zittend in een stoel maakt de patiënt een virtuele reis door het zenuwstelsel Een rustgevende stem op de achtergrond geeft een uitleg over hoe pijn werkt, en de patiënt kan de uitleg visueel volgen Alle onderdelen gebruiken pijneducatie en andere aanvullende technieken waarvan is aangetoond dat ze effectief zijn bij de psychologische behandeling van chronische pijn

Visuele impressie Details

Naam: Zenuwbanen

Technieken: Visualisatie

Duur: 10 min

Belangrijkste boodschap

Dit onderdeel is een sterke visuele metafoor van hoe patiënten controle kunnen krijgen over de pijngerelateerde stimuli in hun zenuwen

Naam: Ruggenmerg

Technieken: CGT (ontspanning)

Duur: 10 min

Naam: Hersenen

Technieken: Werkgeheugenbelasting (EMDR geassocieerd)

Duur:10 min

Naam: Alarmcentrale

Technieken: Visualisatie / ACT Metafoor

Duur: 5 min

Door positieve en ontspannen activiteiten in het dagelijks leven te ondernemen, zal de patiënt meer grip krijgen op pijnklachten

De hersenen zijn flexibel en kunnen ook 'minder effectief' worden in het veroorzaken van pijn.

Naam: Controlekamer

Technieken: CGT / Mindfulness

Duur: 10 min

Hoe we ons voelen, hoe we denken over pijn, wat we doen en de manier waarop we onze aandacht richten (voelen, denken, handelen, opletten) beïnvloedt de gevoeligheid van ons alarmcentrum.

Met deze oefeningen leren patiënten hoe ze in contact kunnen blijven met hun lichaam, maar ook hoe ze negatieve gedachten kunnen herkennen en loslaten

Addendum protocol bij thuisgebruik VR

Richtlijnen voor het inzetten van Reducept VR in de thuissituatie. Aanvulling

op het Reducept protocol.

In het Reducept protocol wordt een splitsing gemaakt tussen activiteiten die de patiënt thuis uitvoert (werkboek) en activiteiten in een klinische setting (behandelsessies en Reducept VR) Indien het haalbaar is de patiënt een eigen VR-headset mee te geven, dan geeft dit de patiënten de gelegenheid om vaker met VR te trainen en eventueel minder sessies op de praktijk langs te komen De volgende richtlijnen gelden in deze situatie

1. Het werkboek en de thuisoefeningen blijven van toepassing. Het werkboek is ontwikkeld als aanvulling op Reducept VR en helpt patiënten in het generaliseren van vaardigheden naar het dagelijks leven.

2. De patiënt mag zo vaak trainen als hij/zij wil wanneer er een VR-headset thuis beschikbaar is.

3 Sommige patiënten melden dat Reducept VR hen helpt om te gaan met ‘pieken’ in hun pijn, er zijn geen aanwijzingen dat kortdurend VR gebruik bij deze ‘pieken’ een negatief effect op de behandeluitkomsten heeft Wel blijft het van belang dat patiënten zowel het VR-programma als werkboek (ook) op andere momenten toepassen.

4. Studies naar Reducept VR in de thuissetting geven op dit moment aan dat patiënten het prettig vinden om laagdrempelig contact te kunnen houden met hun behandelaar Indien mogelijk adviseren we ook bij thuisgebruik van VR dat de behandelaar betrokken blijft in de behandeling en de voortgang van het werkboek met patiënten doorneemt

5 Om thuisgebruik in te schakelen, zet u bij het aanmaken van een nieuwe patiënt in het dashboard het vinkje voor “Thuisgebruik ingeschakeld” (zie beeld rechts)

6 De patiënt ontvangt dan een email waarin zij zelf een wachtwoord kunnen aanmaken zodat hij of zij thuis kan trainen en toegang krijgt tot de ledenpagina met hun inloggegevens.

Declareren van de Reducept Methode

Fysiotherapie: Zittingen declareren

Met de Reducept Methode lever je zorg die volgens richtlijnen geleverd moet worden aan mensen met aanhoudende pijnklachten. Zowel de VR sessies op de praktijk als Educatie + Training sessies mag je als een zitting declareren Volg je het protocol volledig, dan declareer je dus minimaal een intake en zes zittingen.

Wanneer een patiënt thuis traint met de VR-bril en het werkboek gebruikt, mag je daarvoor zittingen declareren als je een contactmoment hebt gehad met de patiënt over de voortgang (Video)bel je met de patiënt over de voortgang, dan geldt dit als een zitting.

GGZ: Zorgprestaties

Werk je in de GGZ met de Reducept Methode, dan registreer je alleen de directe tijd die je aanwezig bent bij de patiënt. De Educatie + Training sessies registreer je volledig als directe tijd. Bij de VR-sessies registreer je de directe tijd die je aanwezig bent bij de patiënt

DBC Structuren

Bij een DBC structuur krijgt de instelling betaald op basis van de aandoening Deze wijze van vergoeden stimuleert innovatie, omdat het resultaat telt en niet de directe tijd die besteed is