geweren & uitrusting
JAGEN MET GELUIDDEMPERS
geweren & uitrusting Tekst Jos Eras Illustraties Christian Neitzel
Over mondingsknal en piekbelasting
Het artikel ‘Geluiddempers in de praktijk’ in De Jager nr.1/2 (p.30-32) leidde tot veel lezersreacties. In dit artikel gaat Jos Eras nader in op een aantal technische aspecten van geluiddemping en op de vraag wanneer blijvende gehoorschade optreedt.
Hoe is de knal van een schot opgebouwd? Op het moment dat een kogel wordt afgevuurd registreer je enerzijds de knal die ontstaat door het enorme drukverschil bij ontbranding van het kruit en anderzijds de knal als gevolg van het doorbreken van de geluidsbarrière door de kogel. Die laatste knal verwijdert zich met de kogel van de schutter af en heeft nauwelijks invloed op de waarneming door de schutter. De mondingsknal breidt zich echter uit in alle richtingen om de loopmonding heen, en bereikt zo ook het oor van de schutter. In de praktijk is de geluidssterkte van de knal in de richting van de kogel door de gasstroom ongeveer 6 dB harder dan achter het wapen.
Foto: www.basc.org.uk
36
De Jager #13/14 - juli 2015
Mondingsknal Aan de geluidsbarrièreknal kan men dus alleen wat doen door met munitie te schieten die trager is dan 340 m/s (geluidssnelheid). De kogelsnelheden van munitie die op grofwild is toegestaan, liggen echter aanzienlijk hoger, zoals we in de specificaties van de diverse fabrikanten kunnen lezen. De mondingsknal ontstaat door een groot luchtdrukverschil. Door die luchtdrukverschillen kleiner te maken, neemt het waargenomen geluid af. Dit doet men bij geluiddempers door - grof gezegd - een pijp op de loop te schroeven met allerlei ontspanningskamers. De afname van luchtdrukverschil
Meetgegevens op 15 meter afstand van de loopmonding, waarbij gebruik is gemaakt van supersonic (sneller dan het geluid) en subsonic munitie, met en zonder geluidsdemper. Duidelijk is te zien dat in de schotrichting het geluidsniveau gedomineerd wordt door de geluidsbarrièreknal. Opzij en achter de schutter zorgt een geluidsdemper voor een geluidsreductie van ongeveer 20 dB.
Geluidsniveau van het schot in dB
Subsonisch met geluiddemper
Supersonisch met geluiddemper
Supersonisch zonder geluiddemper
#13/14 - juli 2015 De Jager
37