13 jaarmagazine

PERSONEELSNIEUWS VOOR DE VLAAMSE OVERHEID

jaar—2017 maga zine

1 3 .V L A A N D E R E N . B E

1

“De belangrijkste vraag die iedereen bij de Vlaamse overheid zich moet stellen is: voor wie bestaan we en wie zijn onze klanten? Dat gebeurt soms te weinig.”

CLAIRE TILLEKAERTS

FLANDERS INVESTMENT & TRADE

2

V O O R W O O R D

Twee snelheden

D

at we het stiekem missen, een boek­ ske maken. Veel meer dan we zelf ge­ dacht hadden. Omdat het onze pas­ sie is, meer liefde vraagt. Omdat je dieper kan graven en de tijd trager gaat. Omdat we van de geur van papier houden.

2016 was een spannend en uitdagend jaar voor ons. Alles wat we ooit leerden over schrijven, moes­ ten we vergeten. Opnieuw beginnen. Proberen, falen, leren. Vloeken omdat die godverdomse website weer eens niet werkt. Andere manieren bedenken om ver­ halen te vertellen en nieuws tot bij jullie te brengen.

Een boeiende zoektocht die nog lang niet afgelopen is.

Niet iedereen is mee met ons digitaal verhaal. En dat is oké. Er zijn ook goede redenen voor. Je deelt onze liefde voor papier. Je hebt geen zin om na je uren weer achter de computer te kruipen. Of je hebt sim­ pelweg geen computer thuis of op het werk.

Hoe we dat weten? Jullie reageren veel meer sinds we online zijn. Op de inhoud van onze artikels, de manier waarop we het aanpakken. We appreciëren dat. Soms vinden we een compliment in onze mailbox, dan weer een klacht. Dat we niet kritisch genoeg zijn. Dat we er rekening mee moeten houden dat niet iedereen in een hip

kantoor werkt. Dat plaats- en tijdsonafhankelijk werken afhangt van de goodwill van je leidinggevende. En dat er nog wel degelijk oude krokodillen de plak zwaaien die al die nieuwlichterij maar niks vinden.

Misschien viel dat ons nog het meest op het voor­ bije jaar: de twee snelheden binnen de Vlaamse over­ heid. Niet iedereen is radicaal digitaal. Niet iedereen heeft een modern hr-beleid. Niet iedereen is mee met alle veranderingen van de voorbije jaren.

Daarom hebben we dit magazine nog een keer ge­ maakt. Om ieder van jullie alles mee te geven wat je het afgelopen jaar online misschien hebt gemist. En om jullie meteen mee aan boord te trekken in ons digitale verhaal.

De uitdaging voor 2017 is dan ook ervoor te zorgen dat niemand afhaakt. Dat de collega’s met de wilde ideeën ruimte krijgen voor zotte experimenten, maar daarbij de rest niet uit het oog verliezen. Dat de col­ lega’s die het schip drijvende houden - ondanks de besparingen, de hoge werkdruk… - blijven openstaan voor verandering. Dat we van elkaar blijven leren. Dat we blijven luisteren, naar elkaar en naar de burger.

Want daar wordt de Vlaamse overheid alleen maar sterker van.

Veel leesplezier en tot online!

DE REDACTIE

13.vlaanderen.be 13 jaarmagazine Januari 2017

Mathieu Dams

WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER

Taaladvies

Mathieu Dams Leen De Dycker Filip De Maesschalck Melanie De Vrieze Gudrun De Waele Petra Goovaerts Veerle Van den Broeck Frank Willemse Cypres nv. Leuven

EINDREDACTIE

TAALCORRECTIE

1 3 N I E U WS

Sebastian Steveniers Lieven Van Assche Kris Van Exel Sebastian Vervenne Jelle Vermeersch

FOTOGRAFEN

STRIP

Joris Casaer Karoly Effenberger Diego Franssens Jonas Lampens Filip Naudts Jonas Roosens Thomas Sweertvaegher

Simon Spruyt

1 3 _ N I E U WS

ART DIRECTOR

Pieter Willems VORMGEVING

Pieter Willems Brecht Van Stappen www.pjotr.be DRUK

Roularta Printing ADRESBEHEER

Ludo Berghs Mariëlle Neckebroeck Kathleen Peeters

DEVLAAMSEAMBTENAAR

V E R A N T­­­W O O R D E L I J K E UITGEVER

Vlaamse overheid Kanselarij en Bestuur, Communicatie Leen De Dycker Boudewijnlaan 30 bus 20 1000 Brussel

CONTACTADRES

Boudewijnlaan 30 bus 20 (kamer 6C56) 1000 Brussel T 02 553 58 93 E 13@vlaanderen.be

18

48

90

56

72

40

IN

4 Kort nieuws

HOUD

8

Pedro Waeghe is Vincent van Gogh

10 Claire Tillekaerts 18 Het jaar van de slechtvalk 20 De topambtenaar en de poetsdame 22 5 trends voor 2017

86

72

8

84

68

30 Nieuwe verlofstelsels

61 Column: Bart Weekers

86 Timmeren aan een nieuwe overheid

34 Terug naar Maalbeek

62 Van vluchteling tot ambtenaar

90 Survivaltips voor feestjes

40 Wattman in de nacht

68 De werktafel van een restaurateur

94 2016 op Instagram

48 Innovatie van binnenuit

70 Op stap met een blindengeleidehond

96 Column: Maartje Luif

52 De pensioenhervormingen

72 Citytrippen rond je VAC

56 Sven Decaesstecker

84 F.C. Natuur & Bos

CIJFER

11,4

HET LIEFST DRINKEN WE…

Lungo

Cappucino

Latte Macchiato

Zoveel dagen waren we gemiddeld ziek in 2015.

Dat is bijna een volle dag meer dan in 2014. Ook in de privésector en bij de federale overheid zijn mensen gemiddeld langer ziek, dus de Vlaamse overheid is geen uitzondering.

Er is wel een verschil per opleidingsniveau: A

B

C

D

dagen

dagen

dagen

dagen

7,9 8,6 9,2 13,1

Waarom collega’s van niveau D vaak langer ziek zijn dan die van niveau A is onduidelijk. Bij niveau A, B en C zien we vooral stressklachten als voornaamste ziektebeeld, bij niveau D zijn dat rugklachten.

Dat stressklachten veelal aan de basis liggen, is niet verwonderlijk, zegt Jessy Van Dousselaere van het Agentschap Overheidspersoneel. “De werkdruk is enorm gestegen en er zijn veel veranderingstrajecten en fusies, waardoor sommige medewerkers een andere rol krijgen. Er komt ongelooflijk veel informatie op ons af. Het is alsof we elke dag opnieuw 174 kranten zouden lezen. Ook willen we in alles de beste zijn en hebben we het afgeleerd om eens niets te doen.” Daarom kwam er dit jaar een actieplan tegen stress en burn-out.

Je leest er meer over op 13.vlaanderen.be/actieplan en overheid.vlaanderen.be/burn-out

4

Of toch in de koffiebars van Het Facilitair Bedrijf. Zo zijn er inmiddels drie: in het VAC Hasselt, in het Boudewijngebouw en het Ellipsgebouw in Brussel. Ook in het VAC Antwerpen en het Brusselse Consciencegebouw zullen op korte termijn koffiebars opengaan. Ideaal voor kort overleg, onverwachte ontmoetingen met collega’s die je al lang wou spreken of om even te ontspannen.

13.vlaanderen.be/koffie

Nieuw diversiteitsplan legt de lat hoog

Hoewel de Vlaamse overheid haar eigen streefdoelen voor mensen met een handicap en topvrouwen eind 2015 niet haalde, zijn de nieuwe streefcijfers nog ambitieuzer. Die moeten we tegen 2020 halen.

40% vrouwen in top- en middenkader

10% collega’s met migratie­ achtergrond

3% collega’s met handicap of beperking

Vooral 40% vrouwen in het topkader belooft een uitdaging te worden. Nu is dat amper 21%. En aangezien er in 2016 alleen maar mannen aangesteld werden, is er nog een lange weg te gaan. Het aantal vrouwen in het middenkader zit wel op schema. Daar haalde de Vlaamse overheid eind 2015 haar vorige streefdoel met 33,7%.

Eind 2015 klokten we af op 4,4% collega’s met een migratieachtergrond, waarmee het doel van 4% gehaald is.

Het nieuwe streefcijfer is 10%. Sinds 2016 is er ook een nieuwe telmethode: alle niet-Belgen tellen mee in de cijfers. Dat wil niet zeggen dat we vlot 10% gaan halen. Er zullen nog heel wat inspanningen geleverd moeten worden.

Voor personen met een handicap of chronische ziekte blijft het streefcijfer 3%, maar er zullen meer inspanningen geleverd worden om dat percentage ook effectief te bereiken.

ONZE MEEST DIVERSE TEAMS

“Wat ons bindt? Samen eten” De dienst Diversiteitsbeleid ging op zoek naar de meest diverse teams binnen de Vlaamse overheid.

De volgende twee teams werden verkozen tot de winnaars en mogen zich de meest bonte bendes noemen.

ook in ons team zit. Met respect voor elkaars achtergrond en persoonlijkheid, maar vooral met aandacht voor onze gelijkenissen. Wat ons zeker bindt, is eten. Dat doen we vaak samen. Gezond en divers met zelfgemaakte slaatjes en exotische cuisines ’s middags op het werk, of na een lange werkweek op restaurant.”

Afdeling Strategie en Ondersteunende Diensten, agentschap Jongerenwelzijn

Ontdek nog meer bonte teams op overheid. vlaanderen.be/ bonte-bende

onze filmsterren

“ICT, communicatie, boekhouding, hr… De inhoud van ons werk is heel divers, net als ons team zelf”, zegt Stefaan De Vos. “Voor ons is het doodnormaal dat iedereen zo verschilt in ons team: man of vrouw, niveau A, B, C of D, met discrete tattoos of in kostuum, BBQ-fanaat of overtuigde veganist… Bij ons vind je ze allemaal.”

QUIZ

“Verschillende collega’s hebben buitenlandse roots, van Oekraïne en Polen over Marokko en Turkije tot Afghanistan”, zegt Claire Coninx. “We hebben zelfs een Vlaming in de club. (lacht) Iedereen is welkom. We werken elke dag voor inburgeraars en helpen hen integreren.

Het is logisch dat die verscheidenheid

Team Noordwest-Limburg, Agentschap Integratie en Inburgering

Ken jij deze plek uit de eindejaarscommercial van Ikea? Het is het Meerdaalwoud, een van de natuurdomeinen van het Agentschap voor Natuur en Bos. De Vlaamse overheid speelt wel vaker een hoofd- of bijrol in films, spots en series. Hoeveel plaatsen herken jij? Neem nu deel aan de quiz op onze site!

13.vlaanderen.be/filmsterrenquiz www.natuurenbos.be/ meerdaalwoud-en-heverleebos

MEEST ONLINE GELEZEN

1

Hervorming verlofstelsels naar de onderhandelingstafel

2

Zorgkrediet vervangt loopbaanonderbreking

3

6 verschillen tussen contractuelen en statutairen

4

De pensioenhervormingen in een notendop

5

Waarom wij 35 dagen vakantie hebben

Als aanvulling op dit magazine maakte de 13-redactie flink wat extra items online. Het overzicht vind je op 13.vlaanderen.be/magazine

J O N G E N KW E T S BA A R

“We spreken over een verontrustende situatie als de ontwikkelingskansen van een jongere bedreigd zijn of als zijn integriteit aangetast is. Dat gaat van een jongere die heel weinig naar school gaat tot een kind dat wordt misbruikt.

Medewerkers van een ondersteuningscentrum Jeugdzorg volgen de jongere dan strikt op en kunnen hulp opstarten, desnoods gedwongen.”

Aan het woord is Peter Jan Bogaert, woordvoerder van het agentschap Jongerenwelzijn.

Op 13.vlaanderen.be/ jeugdzorg lees je hoe de ondersteuningscentra Jeugdzorg (OCJ) elke dag zulke kwetsbare jongeren proberen te helpen. 13 nam een kijkje bij het OCJ van Gent. “Jeugdhulp is heel divers en er beweegt veel”, aldus Peter Jan. Je kunt het zelf ontdekken op www.jeugdhulp.be.

“Meestal kijk ik niet zo serieus” Uschi Cop (28) is beleidsmedewerker bij het team Jeugd- en Kinder­ rechtenbeleid van het Departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media (CJSM). Ze poseerde voor de camera van Julia M. Free. “Ik kijk meestal niet zo serieus, hoor, we lachen hier ook vaak”, zegt Uschi.

“Traag en een beetje cynisch: dat is het beeld dat mensen nog altijd hebben van ambtenaren, maar daar klopt niets van”, zegt Uschi ferm. Ze is nu zelf iets meer dan een jaar ambtenaar. Het is haar eerste job, na een doctoraat psychologie aan de universiteit. “Wie bij de Vlaamse overheid werkt, is vaak heel gedreven en gemotiveerd”, weet ze. “Er moet hard gewerkt worden, maar aan de andere kant is er ook veel meer vrijheid dan mensen zich kunnen inbeelden. En elke medewerker is belangrijk omdat het resultaat van het werk afhangt van de mensen die het werk doen.”

Julia M. Free is studente Fotografie aan Sint-Lukas Brussel en fotografeert sinds enkele maanden vrouwelijke ambtenaren tussen twintig en dertig jaar. “Ik wil leeftijdsgenoten ontmoeten die bureauwerk doen”, aldus Julia.

“Waarschijnlijk ga ik binnenkort zelf ook als jobstudent bij de Collectie van de Vlaamse Gemeenschap (Departement CJSM) aan de slag.”

Wil je ook graag gefotografeerd worden door Julia? Mail haar (info@juliamfree. com) en vermeld je naam, leeftijd, functie en de locatie waar je werkt.

ZO GEZEGD “Mijn vader was de enige kostwinner in een gezin van vier kinderen. Een studiebeurs was dus erg welkom. Dankzij die toelage heb ik een kans gekregen die ik anders gemist zou hebben.”

Fons Leroy, topman van de VDAB, was de eerste in zijn familie die naar de universiteit kon gaan.

“We missen soms de feeling om in te zien dat administraties en overheidsbedrijven complex in elkaar kunnen zitten. Als één radertje stokt, heeft dat soms grote gevolgen. Toch voelen we ons steeds vaker geroepen om meteen zélf een oplossing kenbaar te maken. Aan pakweg De Lijn: ‘Stuur toch een vervangbus!’ Maar je kan die niet sturen als die al elders moet depanneren.”

Volgens socioloog Ignace Glorieux worden burgers steeds veeleisender.

“De nieuwe armen zijn de zelfstandigen, de nieuwe rijken de ambtenaren. België wordt een risicoaverse rentenierseconomie.”

Ondernemer en econoom Geert Noels richt zijn pijlen op de ambtenarij.

“Futo’s en mato’s. Je vraagt je toch af uit wiens koker zulke afkortingen komen. #heerlijkhelder” Schrijfster en columniste Ann De Craemer, panel­ lid van de campagne ‘Heerlijk Helder’ van Radio 1.

“Met de voorstellen uit het groenboek poogt de Vlaamse overheid opnieuw aan te knopen bij de reputatie van goed bestuur die ze had in de jaren 90. Toen hoorde ze in Europa bij de koplopers van het ‘new public management’ en liet ze de andere bestuursniveaus in dit land ver achter zich.”

Journalist Guy Tegenbos van De Standaard over de voorstellen op overheid. vlaanderen.be/denk-mee, waarover burgers en middenveldorganisaties hun mening kunnen geven.

7

Van Gogh

werkt bij

TEKST

BEELD

Mathieu Dams Filip Naudts

Je kent Douglas Coupland misschien vooral als schrijver - hij is de man achter de bestseller Generation X. Maar Coupland is ook een begenadigd visueel kunstenaar. Voor zijn nieuwste project ging hij op zoek naar de perfecte Vincent van Gogh-lookalike, om er een buste van te maken. Op www.iamvincent. com konden mensen zichzelf of een kennis kandidaat stellen, of gewoon stemmen op wie volgens hen het meest op Van Gogh lijkt. Stond er na een tijdje ook tussen: Gentenaar Pedro Waeghe, countrymanager voor Rusland en het GOS bij Toerisme Vlaanderen. “Het was een collega die me tipte”, aldus Pedro. “Zelf twijfelde ik, maar zodra ik mijn foto op de website had geüpload, steeg ik enorm snel in de ranking.

De kracht van de sociale media,

Meer info over de wedstrijd vind je op

www.iamvincent.com

8

Toerisme Vlaand­eren Maandenlang ging de Canadese schrijver en artiest Douglas Coupland op zoek naar de ultieme lookalike van Vincent van Gogh.

Eén Vlaming bleef tot het bittere einde in de running: Pedro Waeghe van Toerisme Vlaanderen. Je ziet zelf waarom. zeker? Ik kreeg zelfs berichten van mensen die ik van haar noch pluim ken.” Pedro steeg uiteindelijk tot de twaalfde plaats met maar liefst 12.066 stemmen. Daarna legde Coupland de wedstrijd stil om met de top 30 verder te gaan. “Hij heeft met ieder van ons een individueel Skypegesprek gehouden”, aldus Pedro. “Een innemende man, die Coupland. Ik moest wat vertellen over mezelf, en hij bleek pas nog in Gent te zijn geweest. ‘Lovely city’, vond ie. Hij vroeg ook naar praktische zaken: zou ik snel naar Canada kunnen afreizen als ik won, zou ik overweg kunnen met de mediaaandacht, dat soort dingen.”

Rusland Uiteindelijk werd de wedstrijd gewonnen door een zekere Daniel Baker uit het Engelse Christchurch.

Een keuze waar Pedro perfect mee kan leven. “Ik heb geen spijt dat ik heb meegedaan. Het moest er eens van komen dat ik iets met die gelijkenis deed. Ik promoot Vlaanderen in Rusland: de ene na de andere

spreekt me daar aan als Vincent.”

Als je naar de foto van Pedro kijkt, lijkt het haast onmogelijk dat er ergens iemand rondloopt die nóg meer op Vincent van Gogh lijkt. Dat komt ook omdat fotograaf Filip Naudts hier en daar wat heeft aangepast aan Pedro’s gezicht, om de gelijkenis tussen Pedro en Van Gogh nog meer in de verf te zetten. Dat mocht uiteraard niet in de wedstrijd, maar voor 13 wilden we de gelijkenis zo ver mogelijk doortrekken. “Ik vond het origineel al vree schoon, maar de afgewerkte versie deed me echt schrikken”, zegt Pedro. “De blik, de neus en de baard had ik al gemeen met Van Gogh. Filip heeft mijn voorhoofd en kaaklijn wat vervormd. Nu is het haast griezelig hoe hard ik op hem lijk. Ik ben er in elk geval erg blij mee”, zegt Pedro. “Mijn moeder wil al jaren een foto van me om op te hangen in haar huis. Nu heeft ze er een.

Ze heeft trouwens ook een Van Gogh-replica hangen, dus dat past perfect!”

9

“WE ZIJN ER NIET VOOR ONSZELF WE ZIJN ER VOOR ONZE KLANTEN”

VLAAMS TO P A M B T E N A A R IN DE WERELD

CLAIRE TILLEKAERTS

TEKST

FOTO’S

Frank Willemse en Leen De Dycker Karoly Effenberger

Hoewel ze door het leven allesbehalve gespaard werd, is Vlaams topambtenaar Claire Tillekaerts een vat vol levenslust. Als gedelegeerd bestuurder van Flanders Investment & Trade reist ze de wereld rond, op zoek naar meer export en investeringen voor onze regio. Haar drijfveer? Bekommernis. Om haar team, de klanten en het algemeen belang van Vlaanderen. “Dit is de job waar ik van droomde. Ik wist alleen niet dat ik ze bij de overheid zou vinden.”

k ben beter in het verdedigen van C L A I R E T I L L E K A E R T S — “Noem het plichtbesef. de belangen van anderen dan die Dat is mij met de paplepel ingegeven: als je iets doet, van mezelf. Mijn moeder noemde moet je het ook echt goed doen. Als je aan deze job me weleens smalend de sintbegint, weet je dat je voluit moet gaan. Motivatie bernard van de familie, die altijd is een andere bron van kracht. Er worden weleens klaarstaat met een tonnetje vol collega’s leidend ambtenaar die denken dat het hulp.” Claire Tillekaerts lurkt gedurig aan haar ‘vape’. voldoende is dat ze leidend ambtenaar zijn. Niet dus.

Na een eeuwigheid roken heeft de baas van het Je moet ervan doordrongen zijn dat je een cruciale agentschap Flanders Investment & Trade (FIT) de taak hebt gekregen. In mijn geval is dat mee zorgen sigaret ingeruild voor de minder ongezonde, voor de welvaart, in Vlaanderen in het bijzonder, elektronische variant. Een uitloper van wat haar en in België in het algemeen. Als leidinggevenden overkwam in de zomer van 2013. Toen werd haar vervullen we een voorbeeldrol.” oudste dochter Aurore na een avondje Gentse Feesten Hoe cruciaal is uw opdracht? dood teruggevonden. Roofmoord. “Ik ben gestopt met “Vlaanderen heeft export nodig om onze welvaart roken voor mijn jongste dochter”, zegt ze nu. “Het te kunnen verzekeren, dat hebben we gemerkt bij klinkt wat melig, maar hoe langer ik hier rondloop, de crisis van 2008. Daar zijn nog eens de aanslagen hoe minder lang zij zonder ouders zal leven.” in Parijs en Brussel bij gekomen. Bovendien is er politieke instabiliteit in verschillende van onze U werkt hard: 40 procent van uw tijd bent u in het buitenland, en u exportmarkten. Daarom moeten we sterk inzetten werkt van 7 tot 22 uur. En daarna op diversificatie van onze export. Als er een Russisch embargo is, moeten we onze peren elders kunnen moet u nog mails beantwoorden. verkopen. Als 85 procent van de wagens in Zeebrugge Hoe doet u dat?

“I

12

Claire Tillekaerts (59)

Flanders Investment & Trade (FIT)

Juriste

Extern verzelfstandigd agentschap met een eigen raad van bestuur

Werkt bij Flanders Investment & Trade sinds 2006 Gedelegeerd bestuurder sinds 2012 Partner van componist Dirk Brossé Moeder van Aurore (†) en Camille (25)

Staat Vlaamse bedrijven met activiteiten in het buitenland bij Promoot Vlaanderen als vestigingsplaats voor buitenlandse bedrijven Spoort actief buitenlandse bedrijven op die overwegen zich in Vlaanderen te vestigen 104 kantoren in het buitenland, 6 in Vlaanderen 363 personeelsleden waarvan 198 in het buitenland

wordt verscheept naar het Verenigd Koninkrijk, moeten we met de brexit in zicht bekijken welke andere markten we kunnen aanboren. Export is van vitaal belang voor veel bedrijven, en voor onze regio en ons land. Een job als deze aanvaard je dus niet als je wilt tonen hoe belangrijk je zelf bent.”

Doet u soms gekke dingen voor uw werk?

“Een hoofddoek dragen in Iran. Tegen al mijn principes in! Ook maf: vrij kort na de Arabische Lente in Libië arriveren. En in een oude helikopter van het Russische leger stappen om de vorderingen van de werken van DEME (Vlaamse baggergroep, red.) bij Sint-Petersburg te overschouwen. Spontaan zou ik er niet aan denken, maar voor het werk doe ik dat.”

Het ene vliegtuig in, het andere uit. Van de ene naar de andere CEO en wereldleider. Is dit de job waar u van droomde?

“Ik heb van thuis een internationale mindset meegekregen. Ik was amper tien toen mijn ouders me al hadden meegetroond naar alle landen en musea van Europa. En daarna naar de rest van de wereld. Ik ben geïnteresseerd in andere culturen en ik hou van avontuur. Dus ja, dit is de job waar ik van droomde.

Ik had alleen niet gedacht dat ik ze bij de overheid zou vervullen. Ik heb naar familietraditie rechten gestudeerd en heb samen met mijn vijf jaar oudere broer twintig jaar lang als advocaat gewerkt. Met mensen werken. Problemen oplossen. Dat was wat ik toen graag deed en nu nog altijd graag doe. Ik ben iemand die het belang van anderen met veel vuur kan verdedigen. Of dat nu het algemeen belang is, het belang van mensen met wie ik samenwerk of dat van klanten.”

Wereld van watten Zoveel tijd en energie in uw werk en andermans belang stoppen en zo weinig in uzelf, is dat wel wijs?

“Waarschijnlijk niet, maar ik heb thuis een man (Dirk Brossé, componist en artistiek leider van Chamber Orchestra of Philadelphia, red.) die het op dezelfde manier doet en al even vaak als ik op reis is. En mijn dochter is net aan een specialisatie als arts begonnen.

Zij werkt 90 uur per week en heeft vier keer per week wachtdienst. Ik zie hoe bekommerd ze is om haar patiënten, hoe ze zich hun lot aantrekt. Mijn oudste dochter Aurore had die drive ook. Hoe zij omging met haar leerlingen, zeker met de meest kwetsbare, hoe zij tijd en energie in die kinderen stak … Het zit in ons.”

Drie jaar geleden verloor u Aurore.

Toen ging het hopelijk toch even om uw eigen belang?

“Zelfs toen niet. Opnieuw die sint-bernard in mij.

Ik kon alleen maar denken aan het lot van mijn kinderen. Ik leefde in een wereld vol watten. Alles kwam gedempt en vaag binnen. Ik zat daar maar.

Een maand lang heb ik voor mij uit zitten te staren.

Ik kan u alle stadia die ik heb doorgemaakt perfect beschrijven. ‘Is dit wel echt? Zal ze dadelijk niet

13

14

“Na de dood van mijn oudste dochter leefde ik in een wereld vol watten. Alles kwam gedempt en vaag binnen. Een maand lang heb ik voor mij uit zitten te staren. ‘Is dit wel echt? Zal ze dadelijk niet binnenstappen? Is ze écht dood? Wat nu?’”

binnenstappen? Is ze écht dood? Wat nu?’ Op een niet. Toen ik klaar was om terug te keren – ik was bepaald moment moest ik een keuze maken: laat ik intussen 15 kilo afgevallen – heb ik opnieuw een me dieper wegzinken in de ellende of probeer ik mijn mail gestuurd. Om hen gerust te stellen dat ik leven weer op te pakken waar het is gestopt? Ik heb niet als een zombie zou terugkomen, dat ik ieders voor dat laatste gekozen.” reactie evenveel waard vond en dat ik het wel zou laten blijken als ik het even niet aankon. Ik ben zes U hebt uw man op jonge leeftijd maanden niet in het openbaar gaan spreken omdat verloren, kreeg borstkanker en ik wist dat de zaal vol zou zitten met mensen die de verloor een kind. Vindt u dat u al moeder van het vermoorde meisje wilden zien. Dat een tragisch leven hebt gehad? had ik niet aangekund. Toen ik pas weer aan het werk “Ik wil daar niet bij stilstaan. Ik ben ziek geweest, was en toch ergens moest gaan speechen, werd ik maar een op de acht vrouwen overkomt wat mij geïntroduceerd met het verhaal van wat mijn dochter overkomen is. Dat is niet zo uitzonderlijk. Dat ik mijn en mij was overkomen. Dat was niet verkeerd bedoeld, man en dochter op die manier en zo vroeg verloren maar ik kon geen woord meer uitbrengen. Ze hebben ben, is natuurlijk zwaarder om te dragen. Zeker de mijn speech toen een halfuur moeten uitstellen.” combinatie van die twee. Minder voor mij nog dan voor mijn jongste dochter. Ook ik ben eindig. En als Fierheid ik sterf, staat ze er helemaal alleen voor. Ze heeft natuurlijk fantastische nonkels en tantes en nichten U wordt langs alle kanten gepreen neven bij de familie van mijn overleden man. En zen als CEO van Flanders Investwellicht een gezin. Maar is dat genoeg? Daarom ben ment & Trade. Wat maakt dat u ik gestopt met roken. Hoe langer ik hier rondloop, die job zo goed doet? hoe beter ook voor haar. Melig, hè?”

“De bekommernis om de belangen van anderen speelt zeker mee en hoort bij mijn vrouwelijke Hoe reageerden de mensen van het FIT op het nieuws van Aurore? managementstijl. Ik zit niet in een ivoren toren. Ik laat me niet door mijn chauffeur afzetten voor “In shock, maar tegelijk heel respectvol. De directieraad en Christ’l Joris, de toenmalige voorzitter het gebouw, want ik kom met de trein. Ik laat mijn computer niet naar boven dragen. Ik draag hem van de raad van bestuur, hebben mijn agenda zelf. Iedereen noemt mij Claire. Ze weten dat ze bij overgenomen en ervoor gezorgd dat ik me geen mij terechtkunnen als ze een probleem hebben. Hoe zorgen hoefde te maken over FIT. Drie dagen na overvol mijn agenda ook zit. Ik wil dicht bij onze de feiten heb ik een mail gestuurd naar iedereen mensen zijn, ook die in het buitenland. Ik wil hun om wat uitleg te geven en om hen te bedanken behoeften en problemen kennen. Niet het minst als voor hun medeleven. Iedereen hier is naar de het gaat over hun veiligheid. We hebben op dat vlak crematieplechtigheid gekomen, niet wetend hoe ze immers al heel wat meegemaakt de laatste tijd: Turkije, moesten reageren.

Fukushima, Thailand, Libië. Ik ben verantwoordelijk.

“Ik bleef maar mails krijgen. En Ik zend onze mensen uit met hun gezin. Als er iets kaartjes. Dozen vol. Ik heb ze allemaal gelezen en gebeurt, wil ik mijn verantwoordelijkheid nemen. proberen te beantwoorden. Soms ging dat. Soms

15

“Toen ik hier begon, had het agentschap een slechte reputatie. We werden zo hard de grond in geschreven dat onze mensen beschaamd waren. Er was veel moed nodig bij Koen Allaert en mezelf om het tij te keren. Maar het is ons gelukt. Nu zijn de mensen weer trots dat ze hier werken.”

Het noodnummer van FIT is mijn gsm-nummer. Maar Ziet u die trots ook bij uw ik ben ook zeer bekommerd om onze bedrijven. Als collega-topambtenaren in een bedrijfsleider mij komt bedanken omdat hij een de Vlaamse overheid? buitenlands contract heeft gesloten, geeft me dat heel “Ik zie die bij Fons Leroy, die is even trots op de VDAB veel voldoening.” als ik op FIT. Ik zie ook Peter De Wilde van Toerisme Vlaanderen ongelooflijk goed werk leveren, net zoals Wat moet je nog goed Frank Geets van Het Facilitair Bedrijf of Bernard De kunnen in deze job?

Potter van het Agentschap Innoveren en Ondernemen.”

“Je moet heel veel en snel informatie kunnen verwerken – zowel economische als bestuurlijke en U somt allemaal collega’s van politieke – en daar dan conclusies uit trekken en agentschappen op. Toevallig? beslissingen nemen. Dat zijn altijd beslissingen in “Ik zie gewoon weinig collega’s van de administratieve overleg, maar in the end ben ik wel degene die de departementen, maar ik weet dat waardevolle mensen daar ook waardevolle dingen doen. Wat er soms eindverantwoordelijkheid draagt. Ik moet dus met een zekere beginselvastheid durven beslissen. Zelfs als ontbreekt – en ik maak daar geen geheim van – is de belangrijkste vraag die iedereen bij de Vlaamse overheid ik niet alle aspecten van het probleem ken.” zich moet stellen: voor wie bestaan we en wie zijn Is dat een talent of onze klanten? Dat kunnen politici zijn die het beleid kun je dat leren? uittekenen, collega’s van de Vlaamse overheid, burgers, “Ik denk dat je dat leert met ouder worden, maar bedrijven, mensen met ideeën. We moeten heel concreet het vraagt ook karakter. En moed. Toen ik hier in voor onze klanten werken en vooruitgang boeken.”

2006 begon als nummer twee, had het agentschap een slechte reputatie. Een snelle opeenvolging van 300 miljard leidinggevenden had veel onzekerheid gecreëerd.

Koen Allaert zorgde voor stabiliteit, maar er waren In de media is economische ook kwalijke praktijken opgedoken uit de tijd dat malaise de norm. Zegt u eens Buitenlandse Handel nog een federale aangelegenheid iets goeds over onze economie. was. We werden zo hard de grond in geschreven “Ik zeg daar geregeld iets positiefs over. Bijvoorbeeld dat mensen bijna beschaamd waren om voor FIT te het exportcijfer vorig jaar: 300 miljard euro. werken. Er was veel moed voor nodig om het tij te Nooit gezien! Dat heeft in de krant gestaan, maar keren. Moed om het anders te doen en daarover te slechts op postzegelformaat. Als ik dat aankaart communiceren. Moed om erin te blijven geloven. Maar bij journalisten, zeggen ze dat goed nieuws niet het is gelukt. Samen met Koen en met de toenmalige verkoopt. Soms stop ik gewoon met de krant te raad van bestuur. Nu zijn de mensen weer trots dat lezen en kijk ik niet meer naar het nieuws. Het is ze hier werken. En terecht: we doen onafhankelijke toch allemaal negatief. Telkens als we hier schrijven klantenenquêtes bij bedrijven en krijgen daarbij dat er een elektriciteitstekort dreigt en bedrijven stalinistische scores. 96 procent is tevreden tot zeer zonder energie zouden kunnen vallen, bouwen de tevreden, en 98 procent wil in de toekomst nog met collega’s in Nederland een feestje. Die houden al ons samenwerken. Je zou voor minder trots zijn.” die Belgische artikels bij en nemen ze mee naar

16

buitenlandse investeerders: ‘U gaat toch niet in België investeren, daar ben je niet eens zeker van je elektriciteit. Kom maar naar ons.’ Zo gaat dat.”

Doet u dat ook? Langsgaan bij buitenlandse investeerders met krantenartikels over hoe het in andere landen misloopt?

“Ik vind dat een foute methode. We moeten het van onze troeven hebben, niet van de gebreken van onze concurrenten. Ik ga ook nooit iemand die al elders heeft geïnvesteerd daarop aanspreken vrouwen in hun raden van bestuur te hebben. En en zeggen dat ze beter bij ons hadden kunnen kom mij niet zeggen dat er niet genoeg vrouwen zijn investeren. Anderen doen dat ongegeneerd, terwijl die iets van economie kennen.” ik geloof dat loyauteit en correctheid belangrijker zijn. Op termijn rendeert dat meer dan alle U wordt zestig in 2017. Hoe lang negativiteit over concurrenten.” gaat u deze job nog uitoefenen?

De internationale zakenwereld “Mijn mandaat loopt nog twee jaar en dat kan verlengd worden. Ik denk dat ik mijn job nog een wordt gedomineerd door mannen, maar we zien op de foto’s die tijdje zal willen uitoefenen. Ik zal pas stoppen als ik het fysiek niet meer aankan. Zwaar is het wel: van u post op Twitter af en toe toch het ene naar het andere vliegtuig, jetlag na jetlag. ook andere vrouwen staan. Gaat Zo’n vliegtuig is trouwens een ramp voor je huid, je het goed met de gelijkheid van haar en voor de zuurstoftoevoer naar je hersenen. mannen en vrouwen?

Gelukkig ben ik een goede slaper. Ik krijg nog net “Mijn Waalse en Brusselse collega’s van de export- en mijn maaltijd op en dan val ik al in slaap. Zelfs als ik investeringsagentschappen zijn ook vrouwen, maar ’s morgens om 10 uur vertrek, lig ik een halfuur later het blijft een mannenwereld. Zelf ga ik nog altijd al te dutten. Ook in economyclass…” uit van het principe dat je de meest capabele persoon moet kiezen en op die manier vanzelf naar Wat rest er nog na deze job? gendergelijkheid evolueert. Maar ik stel vast dat “Ik heb daar al over nagedacht. Een goede vriendin mannen van zichzelf vinden dat ze over allerlei van me is ambassadeur in een ver land. We plannen capaciteiten beschikken, terwijl vrouwen daarin om samen iets te doen aan het statuut van de veel terughoudender zijn. Dat geeft hen een vrouw in ontwikkelingslanden en om iets met concurrentieel nadeel. Ik ben altijd tegen positieve microfinanciering op te starten. Ik wil ook schoenen discriminatie geweest. Ik vond dat een belediging, gaan ontwerpen. Wie weet heb ik tegen dan ook een falen van de maatschappij. Maar klaarblijkelijk kleinkinderen met wie ik me kan bezighouden. En ik kunnen we niet zonder. Daarom verdedig ik de neem zeker een hond. Want een huis zonder hond is beslissing die bedrijven verplicht minstens een derde een leeg huis.”

17

18

Het jaar van de

E E R ST E N E ST I N V A C G E N T, I N 2 0 1 7 I N V AC L E UV E N ?

slechtvalk

TEKST

FOTO’S

Petra Goovaerts Sebastian Vervenne

Voor veel collega’s in het VAC Gent was het een van dé hoogtepunten van het jaar: de geboorte van twee slechtvalken in de nestkast aan de 19e verdieping. Die mannetjes, Ward en Andries, hebben intussen het nest verlaten.

Hun ouders blijven wel in de buurt en kunnen zelfs rekenen op een gloednieuwe nestbak.

De oude, opgeknapte bak verhuist naar het VAC Leuven. Hopelijk met hetzelfde resultaat.

Een plek bij het raam: meer was er niet nodig om te genieten van het schouwspel van de slechtvalken.

“Met hun pijlsnelle duikvluchten en luchtacrobatie konden ze in het VAC en op het plein ervoor op heel wat bewondering rekenen”, vertelt Alain Dillen van het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB). Alain nam samen met Renaat Myny en Vincent Vervenne van ANB het initiatief voor de nestkast. “We hebben veel positieve reacties gekregen. De slechtvalken zitten hier duidelijk in het hart van de mensen.”

Webcam Alain en zijn collega’s zitten niet stil. “De nestbak hangt hoog.

Door de felle rukwinden daar

moet hij tegen een stootje kunnen.

Daarom hebben we een nieuwe, meer solide nestbak gehangen. De oude krijgt na wat verstevigingswerk een nieuwe plaats aan het VAC in Leuven. Het Facilitair Bedrijf zorgt in Gent voor een webcam zodat niets in de nestbak nog aan onze aandacht zal ontsnappen.”

En de slechtvalken zelf? De jongen zijn uitgevlogen, de ouders blijven voorlopig in de buurt. “De kans bestaat dat het ouderpaar overwintert in de buurt van het VAC. Het is ook mogelijk dat het mannetje alleen achterblijft en zijn fort bewaakt. Het vrouwtje zal dan in het voorjaar terugkeren.

Het is normaal dat jonge slechtvalken het leefgebied van hun ouders verlaten zodra ze zelfstandig zijn.

Maar ‘onze’ jongen hebben een ring rond hun poot. Wereldwijd geven vogelspotters, die met hun verrekijker of telescoop zo’n ring kunnen aflezen, informatie door.

Wie weet waar Ward en Andries nog zullen opduiken!”

De twee slechtvalk­jongen zijn genoemd naar ANB-collega Ward Verhaeghe, die in de lente onverwacht overleed. Ze kregen zijn eerste en tweede voornaam: Ward en Andries.

Lees ook 13.vlaanderen.be/ ward-en-andries

19

20

WAT ALS

“Ik heb hier vandaag niets anders gedaan dan vergaderen.

Ik begrijp niet hoe Luc ’s avonds nog een stem heeft.”

Marleen Devos

EEN

POETSDAME EN

EEN

TOPAMBTENAAR “Zo’n vod is eigenlijk toch fantastisch? Als je die mooi plooit, heeft die acht vlakken. Je kan die dus acht keer gebruiken! En zeggen dat ik die thuis meteen uitspoel als ik het aanrecht afgeveegd heb.”

Luc Delrue

Kan een topambtenaar overweg met stofdoek en wc-­borstel? Welke beslissingen neemt een poetsdame als ze plots 423 mensen mag leiden? Luc Delrue van het Departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media en Marleen Devos van Het Facilitair Bedrijf deden het experiment. Bekijk het filmpje op onze website!

VAN JOB WISSELEN?

13.vlaanderen.be/jobwissel

21

HOE EVOLUEERT ONZE OVERHEID?

5 trends VO O R 2 0 1 7

TEKST

Leen De Dycker, Petra Goovaerts, Veerle Van den Broeck

FOTO’S

Joris Casaer, Sebastian Steveniers, Lieven Van Assche

Stilstaan is achteruitgaan. Daarom is de Vlaamse overheid altijd in beweging. Onze 13-trendwatcher nam alle geledingen van de overheid onder de loep en kwam terug met vijf trends om in het oog te houden.

FOTO: OFFICETRAIL BIJ KIND EN GEZIN

22

“Met z’n allen 1 meer bewegen” T R E N D

GEZOND OP HET WERK

G

ezond leven is niet langer iets wat je voor en na de werkuren doet. Een ommetje langs de fruitmand in de koffiehoek, een middagsessie yoga of een ontspannende wandeling met collega’s: er zijn heel wat mogelijkheden om ook tijdens de werkuren bij te tanken.

Gezondheid is een van de aandachtspunten in het actieplan van het Agentschap Overheidspersoneel (AgO) tegen stress en burn-out. “Wie genoeg slaapt, genoeg beweegt en gezond eet, kan beter om met alledaagse stress op het werk en daarbuiten”, zegt Jessy Van Dousselaere van AgO. “We willen Vlaamse ambtenaren daarvan bewustmaken en hen aanzetten om zelf stappen richting een gezonder leven te zetten. Steeds meer entiteiten organiseren acties, kleine en grote. Zo heeft Sport Vlaanderen met Move@Work een actieplan om medewerkers overal meer te laten bewegen: terwijl ze werken, tussen de middag en na de werkuren. Veel departementen en agentschappen kopen sta-zittafels en bureaufietsen aan, experimenteren met nieuwe bureaustoelen, motiveren hun medewerkers om mee te doen aan de sportdag enzovoort.”

Herboren Karine Moykens, secretaris-generaal van het Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin vindt dat niet meer dan logisch. “De cijfers van mensen die langdurig afwezig zijn door stress en burn-out blijven overal stijgen, en ze zijn ook bij de Vlaamse overheid hoog. De overheid heeft een voorbeeldfunctie.” Karine is goed geplaatst om te praten over de voordelen van beweging en gezonder leven. Ze heeft zelf een markante transformatie erop zitten. “Voor ik vorig jaar begon te sporten en te diëten, woog ik 108 kilo”, aldus Karine. “Ontbijten deed ik amper, mijn lunch bestond

Zelf ook een sportactiviteit voor je collega’s organiseren? Vier tips van Nele!

1

2

Je kunt niet Spreek mensen persoonlijk aan. iedereen bereiReacties op een ken met een algemene mail activiteit. Focus op wie er iets zijn meestal aan heeft. mager.

3

4

Enthousiasme is aanstekelijk.

Wees oprecht en behulpzaam.

Mensen doen graag een pleziertje terug.

Praat veel met verschillende collega’s. Hoe meer mensen je kent, hoe meer reacties je krijgt als je iets organiseert.

meestal uit een broodje en ik at mijn hoofdmaaltijd pas ’s avonds laat. Voor mijn hoge bloeddruk en cholesterol moest ik medicijnen nemen. Na de dood van mijn vader heb ik de knop omgedraaid. Gedaan met al die excuses!”

Vandaag is een herboren Karine, inmiddels 50 kg lichter, meter van Gezond bewegen, een bewegingsprogramma van AgO in samenwerking met Sport Vlaanderen. “We hebben dertig Vlaamse ambtenaren geselecteerd uit meer dan zeshonderd kandidaten”, zegt Radek Sidorski van AgO. “Zij zullen in 2017 begeleid worden door een persoonlijke coach om meer te bewegen en gezonder te gaan leven. Zo worden ze sportambassadeurs die hun ervaringen en enthousiasme zullen delen met collega’s, wat hen hopelijk ook aanzet om meer te bewegen.”

Bewegingsmaand Ook Kind en Gezin zette in 2016 meer in op beweging, als alternatief voor te lang stilzitten op kantoor. Mei werd zelfs een ‘bewegingsmaand’. Het begon met de stappenteller van communicatiemedewerker Nele Wouters. “Mijn eigen wake-upcall”, zegt Nele. “Ik bleek echt weinig stappen te zetten tijdens werkdagen. Toen stelde ik aan de hr-dienst voor om vijftien stappentellers te kopen en uit te lenen aan alle medewerkers. Zo ging de bal aan het rollen. Ook andere collega’s deden voorstellen, genoeg om een hele maand te vullen. Er was een lezing over de nadelen van veel zitten, er kwamen enkele pingpongtafels en de trappenhal in het hoofdgebouw in Brussel werd verfraaid, zodat mensen meer zin kregen om de trap te nemen. Daarnaast deden tachtig collega’s in Brussel mee aan de officetrail, waarbij je een parcours van 800 meter door het gebouw al wandelend of lopend kon afleggen. Steeds meer mensen begonnen ook rechtstaand te vergaderen.”

Het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) wil zijn medewerkers meer laten bewegen en sporten met de campagne ‘Sport is mijn natuur’. “Omdat ANB tien jaar bestaat, kregen alle achthonderd medewerkers een stappenteller”, zegt communicatiemedewerker Filip Hubin. “Daar koppelen we een jaar lang uitdagingen aan: maak een selfie met je stappenteller op een originele plaats, doe mee aan een sportieve wedstrijd

23

“Heb vertrouwen in je medewerkers”

Goesting Die extra focus op meer bewegen is een goede zaak, maar alléén daarvan moet je geen wonderen verwachten, beseft Nele van Kind en Gezin. Het welzijn van werknemers gaat breder dan dat. Zo kun je bij Kind en Gezin tijdelijk een andere job uitoefenen om eens andere talenten in te zetten. Er zijn ook ontmoetingsdagen waarop verpleegkundigen en gezinsondersteuners ervaringen - positieve en negatieve - kunnen uitwisselen. “En langdurig zieken proberen we te bereiken met contactcalls, waarbij de leidinggevende af en toe belt om de terugkeer naar de werkvloer te versoepelen”, zegt Nele. “We hopen ook dat onze switch naar zelforganisatie tegen 2019 veel medewerkers goesting en energie zal geven.” In de tussentijd organiseren collega’s nu al verschillende activiteiten. “In Antwerpen is er bijna elke maand een middagactiviteit. En in het hoofdgebouw in Brussel organiseren we drie keer per maand een activiteit die tegelijk leerrijk én ontspannend is, van oefeningen om je nek te ontspannen tot een maatschappelijk relevante film.

Allemaal voor en door collega’s.”

Meer lezen?

13.vlaanderen.be/7-tips-om-meer-te-bewegen 13.vlaanderen.be/actieplan-stress-burn-out 13.vlaanderen.be/sport-mijn-natuur overheid.vlaanderen.be/project-gezond-bewegen overheid.vlaanderen.be/welzijn-op-het-werk Het verhaal van Karine lees je op 13.vlaanderen.be/karine

24

2 T R E N D

Z E L F S T U R I N G E N Z E L F O R G A N I S AT I E

in een van onze natuurdomeinen… Wie de uitdaging aangaat, maakt kans op een speciaal sportshirt, ontworpen door een ANB-collega. Daarnaast kiezen we de ‘stapper van de maand’. Dat is zeker niet altijd de collega die het meeste aantal stappen heeft gezet. Iemand die bijna nooit wandelt, maar dat nu wel doet dankzij de stappenteller, zetten we graag in de kijker.”

D

e baas van de baas die zelf nog vier managers boven zich heeft: in de Vlaamse overheid komen zo’n hiërarchische piramides niet vaak voor. Integendeel, vandaag hebben sommige collega’s bijna géén bazen meer. De dienstverlening organiseren, budget beheren en de jaarlijkse evaluaties: in tientallen teams van de Vlaamse overheid regelen de collega’s die zaken onder elkaar. Zelfsturend werken, heet dat. “En toch betekent dat niet dat er geen leidinggevenden meer nodig zijn”, waarschuwt Brunhilde Borms meteen. Ze werkt in het Hr-expertisecentrum van het Agentschap Overheidspersoneel (AgO) rond coaching, leiderschap en organisatieontwikkeling. “Er bestaan misverstanden over zelfsturing, bijvoorbeeld over leidinggevenden. Die zijn wel nodig, maar in een andere rol. Mensen denken soms dat iedereen in een zelfsturend team alles moet kunnen en dat alles in onderling overleg beslist moet worden.

Maar zo werkt het niet.”

Samen vakantie plannen Wat is zelfsturing precies? “Het gaat om teams die zelf instaan voor het realiseren van hun doelstellingen en zich daar dus ook zelf rond organiseren”, legt Brunhilde uit. “Het startpunt is vertrouwen. Je gaat als organisatie uit van vertrouwen in je medewerkers. Teams krijgen de ruimte om op hun manier de afgesproken doelstellingen te halen. De medewerkers krijgen de verantwoordelijkheid om binnen die afspraken zelf te plannen en te organiseren.” Op welke vlakken de teams zich kunnen organiseren, hangt af van de aard van het werk. “Het is geen zwart-witverhaal. Bij teams die vooral operationeel werken, zal de focus eerder liggen op onderlinge afspraken over vakantieplanning, afwisseling in taken, samenwerking en back-ups. Teams die meer beleidsmatig werken of die snel moeten inspelen op veranderingen, hebben meer behoefte aan inhoudelijke autonomie. Ze moeten zelf kunnen beslissen wat ze op een bepaald moment doen om hun klant zo goed mogelijk te dienen.”

Als medewerkers taken van de leidinggevende vervullen, zijn er minder leidinggevenden nodig en

krijgen ze een andere rol. In sommige organisaties die zelfsturend werken, zoals het Departement Kanselarij en Bestuur (DKB), zijn er zelfs geen leidinggevenden meer. “Maar bij DKB gaat het om meer dan louter zelfsturing. DKB evolueert ook naar een netwerkorganisatie. Zelfsturing gaat in se niet over het afbouwen van hiërarchie”, nuanceert Borms. “In een ideaal scenario zie je een evolutie naar minder leidinggevenden en verschuift hun taak van de praktische coördinatie, zoals vakantieplanningen opmaken en back-ups regelen, naar het bepalen van de strategie en de langetermijnplanning. Ze zorgen ook voor een goede omkadering van de teams. Hun rol is trouwens erg belangrijk bij de omschakeling naar zelfsturing en teamontwikkeling. Die komen niet vanzelf aanwaaien.

Het is een lang proces dat stap voor stap verloopt en in elke fase een aangepaste leiderschapsstijl vraagt.”

Zelforganisatie bij Kind en Gezin Kind en Gezin heeft vijftig regionale teams met in totaal 750 medewerkers die dagelijks op pad gaan om jonge kinderen en hun gezinnen te ondersteunen. Ze doen huisbezoeken, ze nemen gehoor- en oogtesten af, ze houden consultaties en ze verzorgen ouderavonden… Maar niet elk team pakt dat op dezelfde manier aan. Gezinnen in de stad vragen een andere aanpak dan gezinnen op het platteland. De komende jaren wil Kind en Gezin zijn dienstverlening nog verder afstemmen op de verwachtingen van al die gezinnen. “Om meer op maat te werken en dichter bij onze klanten te staan, moeten we ons anders organiseren”, aldus Nele Wouters van Kind en Gezin. “Met meer autonomie voor de teams, maar tegelijk een duidelijk leiderschap dat het kader aangeeft.” Hun aanpak noemen ze heel bewust zelforganisatie en niet zelfsturing, omdat ze al eerder hebben geëxperimenteerd met zelfsturing. “Dat was een leerproces, waardoor we nu weten dat we een duidelijk werkkader nodig hebben, zodat we allemaal goed weten wat we samen moeten realiseren. Binnen dat kader vertrekken we vanuit vertrouwen in de medewerkers en de teams zelf. We willen hen meer inspraak geven in hoe ze de doelstellingen realiseren, hoe ze hun werk organiseren, vanuit hun eigen talenten. Tegelijk willen we hen zo sterker motiveren. Die manier van werken betekent dat onze teams veel taken van de leidinggevenden op zich nemen. We kiezen dus radicaal voor minder leidinggevenden.”

25

T R E N D

ALTIJD MOBIEL,

3

“Smartphones zorgen voor tijdwinst en flexibiliteit”

ALTIJD ONLINE

W

at hebben regioverpleegkundigen bij Kind en Gezin, controleurs van de verkeersbelasting en rattenvangers met elkaar gemeen?

Naast het feit dat ze allemaal voor de Vlaamse overheid werken, zijn ze ook allemaal permanent online, voor hun werk. Geen vaste lijn, geen kantoor, altijd onderweg. Met apps op de smartphone, detectieapparatuur en ander technisch vernuft snellen ze door het Vlaamse land. Zolang het mobiele 4G-netwerk het niet laat afweten, is er niets dat hen tegenhoudt.

Facebook en combi’s Sinds mei 2016 hebben alle 750 regioverpleegkundigen en ondersteuners bij Kind en Gezin een smartphone. Om vlot bereikbaar te zijn en om mails te kunnen lezen, maar ook om naast de huisbezoeken makkelijk in contact te komen met ouders op een plek waar die vaak vertoeven: Facebook. Kind en Gezin heeft intussen 36 lokale Facebookpagina’s en is in 23 regio’s actief via Messenger. Het team in Brugge heeft op die manier zelfs 250 conversaties per maand.

Ook bij de Vlaamse Belastingdienst zijn er een 70-tal mobiele onlinewerkers: de controleurs van de verkeersbelasting en de kilometerheffing die dagelijks de baan op gaan. De controlecombi is hun mobiele kantoor waar ze hun laptop inklikken, nummerplaten scannen en mobiele data binnenhalen van de kilometerportalen boven de weg. Hun smartphone en een digitale veiligheidsbutton hebben ze ook altijd op zak, een extra veiligheidsmaatregel voor als er persoonlijk gevaar dreigt onderweg.

App tegen ratten Na een experiment eind 2015 zijn de tachtig rattenvangers van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) in 2016 allemaal overgestapt van papier naar online werken met de rattenapp. “Dat levert ons tijdwinst op en we kunnen flexibeler werken”, legt teamverantwoordelijke voor de rattenvangers Marc Van der Weeën uit. “Vroeger moesten we de informatie op het terrein eerst op papier zetten, en de gege-

26

vens daarna één keer per maand overtikken in onze databases. Nu kunnen we de plaatsen waar we rattensporen vinden of vallen hebben gezet en gegevens over zwerfvuil en invasieve planten meteen opslaan in de app. Die pompt al die informatie automatisch door naar de server. Als de volgende dag een andere collega op het terrein komt, kan die dankzij de koppeling met Google Maps tot op enkele meters nauwkeurig terugvinden wat op die locatie is vastgesteld.

Zo kan hij het werk van zijn collega vlot voortzetten.”

Een smartphone biedt ook praktische voordelen. “Stel je voor dat je in regen en wind op een bootje in het water op papier notities moet maken. Dan is de Samsung Galaxy S5 die we gebruiken veel handiger: hij is water- en schokbestendig, en de app is makkelijk en snel te bedienen. Bovendien hebben we geen aparte camera meer nodig om foto’s te nemen.”

Doordat de collega’s op het terrein via de app rechtstreeks alle gegevens in het systeem opladen, is de kans op fouten kleiner. En als er toch fouten insluipen, komen die sneller naar boven. De teamverantwoordelijken kunnen dagelijks volgen wat op het

terrein geregistreerd wordt en kunnen die gegevens meteen koppelen aan verschillende databanken. “Voor de bestrijding van bruine ratten langs wegen en parkeerterreinen werken we bijvoorbeeld samen met de collega’s van het Agentschap Wegen en Verkeer en koppelen we onze informatie aan hun databanken.”

Ook andere collega’s in en buiten de Vlaamse overheid zijn geïnteresseerd in de rattenapp. Een tool die helpt om ratten en exotische planten te bestrij-

den, kan evengoed gebruikt worden om dieren te beschermen, redeneert het Agentschap voor Natuur en Bos. “Zij gebruiken onze app voor de bescherming van de bevers”, legt Marc Van der Weeën uit. “En met steun van Europa willen we de app aanpassen voor het beheer van invasieve waterplanten en -dieren in NoordFrankrijk en in Oost- en West-Vlaanderen. We hebben de app in eigen beheer gebouwd, dus we kunnen die makkelijk aanpassen en doorgeven aan anderen.”

27

T R E N D

THUIS OP HET WERK

4

“Ook vergaderruimtes verdienen een warmere inkleding”

A

irbnb heeft kantoorruimtes ingericht als huiskamers, typerend voor verschillende landen in de wereld. In de kantoren van sappenproducent Innocent drinks waan je je in een park: op de vloer ligt gras en tijdens de lunch wordt er gepicknickt. En op het dak van het nieuwe hoofdkantoor van Lego kun je minigolfen. Zover gaan we niet bij de Vlaamse overheid, maar je ziet ook in onze gebouwen knusse koffiehoeken, huiselijke vergaderruimtes, mooi ingerichte personeelsrestaurants en zelfs hippe koffiebars oppoppen.

“Dat doen we heel bewust”, zegt afdelingshoofd Bouwprojecten Lieve Van Medegael van Het Facilitair Bedrijf, dat zo’n dertig gebouwen in beheer heeft. “We brengen meer wakkere uren door op kantoor dan thuis. Het is belangrijk dat het een aangename omgeving is, waar je naargelang je werk of het moment van de dag een andere plek kunt opzoeken. Zo doe je dat thuis ook. Naast de open werkruimte willen we dus in voldoende afwisselende plekken voorzien, zoals cockpits, overleghoeken en brainstormlokalen. Bovendien is het sfeercontrast tussen thuis en kantoor nogal groot, zeker bij de landschapskantoren met clean desk. Daarom proberen we in de gemeenschappelijke ruimtes bewust als tegengewicht het gezellige thuisgevoel wat meer binnen te halen.”

Bij Het Nieuwe Werken, met de gedeelde werkplekken, horen ook een of meer telewerkdagen.

“De kantoordagen dienen dus meer dan vroeger om te vergaderen en voor persoonlijk contact. Ook de vergaderruimtes verdienen een warmere aankleding, met zetels en gezelligere kleuren. Bij de inrichting van nieuwe gebouwen trekken we daarvoor een budget uit en geven de diensten inspraak in de inrichting.”

Even bij een collega binnenspringen en een praatje

28

maken lukt niet meer in een open werkplek. “Daarom proberen we voldoende informele ontmoetingsplekken te creëren waar dat wel kan. Waar er gezellige koffiehoeken of koffiebars zijn ingericht, zie je dat collega’s daar vaak even zitten te werken, of informeel afspreken voor een kop koffie.

“Onze nieuwe koffieruimte bevordert de collegialiteit en de gezelligheid”, beamen Sheela Gammens (rechts op foto) en Lien Van de Velde (links op foto) van het Vlaams Agentschap voor Personen met een

“Er zijn wel degelijk vacatures bij de Vlaamse overheid!”

5 T R E N D

(H)OP NAAR EEN NIEUWE JOB

Handicap (VAPH). Zij verhuisden in 2016 met alle collega’s van de Sterrenkundelaan naar het Brusselse Zenithgebouw en schakelden daarmee over naar Het Nieuwe Werken. “Je brengt al eens een kop koffie mee voor een collega en je doet een spontane babbel. Soms lunchen we hier ook, want eten mag niet aan je bureau. Een hele vooruitgang tegenover onze vroegere kitchenettes waar je maar kort babbelde met collega’s.”

S

teeds meer mensen zijn op zoek naar een nieuwe uitdaging, binnen of buiten de Vlaamse overheid. Een integrale benadering van talent, mobiliteit, vorming en prestatiemanagement dringt zich op. Daarom lanceert het Agentschap Overheidspersoneel (AgO) in de loop van 2017 een Dienstencentrum Talent.

“We horen steeds meer mensen die van job willen veranderen, maar vaak denken ze dat dat erg moeilijk is”, zegt projectleider Stephanie De Wulf van AgO. “Nog zo’n hardnekkige mythe is dat de vacatures op werkenvoorvlaanderen.be niet echt zijn. Er zijn nog wel degelijk vacatures bij de Vlaamse overheid.”

Het Dienstencentrum Talent moet niet alleen die mensen op weg zetten. Ook als je job verdwijnt omdat ze bijvoorbeeld niet langer een kerntaak is, kun je er terecht.

“We willen iedereen zinvol inzetten en kijken welke mogelijkheden er zijn: herplaatsen, herscholen… Je loopbaan zelf in handen nemen is daarbij het uitgangspunt. Op onze website vind je een overzicht van alle mogelijkheden.”

Niet alleen voor personeel Ook leidinggevenden zullen kunnen aankloppen bij het Dienstencentrum Talent. “Ze vragen ons vaak advies over de beste oplossing voor hun personeelslid”, legt Steph­anie uit. “We moeten vraag en aanbod veel meer op elkaar afstemmen. Nu zijn die vaak geen perfecte match.”

“Daarom willen we alle dienstverlening samenbrengen, zoals dat hoort in een moderne, klantgerichte overheid. Rekrutering en selectie, leren en ontwikkeling, prestatiemanagement en interne mobiliteit zullen deel uitmaken van het Dienstencentrum Talent.

Samen willen we de interne arbeidsmarkt in beweging krijgen.”

In 2017 trekt de dienst Rekrutering en Selectie met een roadshow langs verschillende locaties. Je kunt er terecht met al je vragen. overheid.vlaanderen.be/mobiliteit

29

Verlofstelsels veranderen begin 2018 Onze verlofstelsels zullen er vanaf begin 2018 helemaal anders uitzien. Er zullen vier soorten verlof zijn, waaronder alle andere verloven vallen. Een overzicht.

De verlofregeling is alleen van toepassing op de 27.000 collega’s die onder het Vlaams Personeelsstatuut vallen. En dus niet op wie bijvoorbeeld voor De Lijn, Agentschap Integratie en Inburgering, De Rand, Muntpunt… werkt.

L E T O P

In 2017 geldt de oude regeling nog, behalve voor loopbaanonderbreking. Die werd in september 2016 vervangen door het Vlaams Zorgkrediet. Je kan dus niet langer je loopbaan onderbreken met een uitkering als je geen zorgmotief hebt of een erkende opleiding volgt.

Ook niet als je aan het einde van je loopbaan minder wil gaan werken.

1

Verlof waar je recht op hebt

2

Zorgkrediet/ thematische verloven

3

Tewerkstelling bij werkgever buiten de Vlaamse overheid

4

Gunstverlof

1

Verlof waar je recht op hebt Verandert bijna niets (dit is voornamelijk internationale of federale regelgeving)

Jaarlijkse vakantie

Pleegzorg

N I E U W

Je mag maximaal 150 dagen jaarlijks verlof opsparen

N I E U W

N I E U W

N I E U W

Contractuele vaders/ meemoeders krijgen toelage na geboorte kind zodat er geen loonverlies is + sowieso recht op 10 dagen verlof

Overlijden

Vormingsverlof

Onbetaald verlof

aantal dagen in verhouding

iedereen recht op 12 maanden

Moederschapsrust

Dienstvrijstelling dag na verkiezingen

Opvangverlof

Huwelijk/wettelijke samenwoonst

Pleegzorgverlof nu ook voor statutairen

Feestdagen

Ziekteverlof

Vaderschaps- of meemoederverlof

V E R D W I J N T

NU

alleen omstandigheids­ verlof bij een huwelijk van bloed- en aanverwanten in de eerste en de tweede graad BINNENKORT

ook bij een wettelijke samenwoonst

D E E LT I J D S

MAXIMAAL

5 dagen overdragen TENZIJ

je tot na middernacht moet werken.

Verlof voor deeltijdse prestaties H E E L WAT V E R A N D E R I N G E N

Gunst voor top- en middenkader

gunst

VA N A F 5 5

(maximaal 5 kalenderjaren)

Het geldt altijd als dienstactiviteit

DA A R N A

Het wordt een recht in plaats van een gunst

Je kan kiezen uit een van volgende arbeidsregimes: 50%, 60%, 70%, 80%, 90%

recht

Je werkregime kan gedurende drie maanden niet gewijzigd worden Je leidinggevende kan beslissen dat je je verlof voor deeltijdse prestaties drie maanden moet uitstellen, als het de werking van de dienst in het gedrang brengt Salarisbonus wordt hervormd: loonplafond

Meer info: 13.vlaanderen.be/verlofstelsels

Zorgkrediet/ thematische verloven

2

Federale thematische verloven (ouderschapsverlof, palliatief verlof, verlof voor medische bijstand) B L I J V E N Je zal palliatief verlof en verlof voor medische bijstand ook 1/5 kunnen nemen.

Loopbaan­ onderbreking

Vlaams Zorgkrediet

SINDS 2/9/2016

V E R D W E E N I N 2 0 1 6

90 36 18

tot 2/9/2016

60

en

of

60

maanden

maanden

V O LT I J D S

D E E LT I J D S

of

maanden

maanden

maanden

D E E LT I J D S

HALFTIJDS

V O LT I J D S

(1/5)

voor opleiding ST A T U TAIREN

C O N T R AC TU E L E N

ST A T U TAIREN

C O N T R AC TU E L E N

OF

met zorgmotief kinderen tot 12 jaar

recht

gunst

halftijds recht en 1/5 recht vanaf de leeftijd van 50 jaar

gunst

Vanaf 55 kon je deeltijds werken tot aan je pensioen.

Meer info: 13.vlaanderen.be/verlofstelsels

kinderen met een handicap palliatief medische bijstand

Geen nieuwe dossiers,

M A A R compensatiemaatregelen tegen 2018:

12 maanden extra recht op onbetaald verlof vanaf 55 jaar

Recht op verlof deeltijdse prestaties vanaf 55 jaar

Tewerkstelling bij werkgever buiten de Vlaamse overheid

3

A L L E E N V O O R S TAT U TA I R E N

O O K V O O R C O N T R AC T U E L E N

Verlof om tijdelijk binnen de Vlaamse overheid ergens anders te werken

Verlof om bij EU of andere internationale instelling te werken

Verlof om voor een kabinet te werken

Politiek verlof

Verlof om tijdelijk bij een andere werkgever te gaan werken waarbij je taken uitoefent in het belang van de Vlaamse overheid

Verlof om voor Koning, Koningin, Prins of Prinses te werken

Verlof om bij een politieke groep te werken

Vrijwilliger bij leger

Vakbondsverlof

T E LT A LT I J D A L S D I E N S TAC T I V I T E I T

4

Gunstverlof S TAT U TA I R

C O N T R AC T U E E L

4

30

O N B E TA A L D V E R L O F

dagen

O N B E TA A L D V E R L O F

ter voorbereiding van de verkiezingen

N I E T L A N G E R R E C H T

SCHORSING

van de uitvoering van de arbeids­overeenkomst

R A N D V O O R WA A R D E N

jaar

Je leidinggevende beslist Dienstactiviteit, dus je bouwt anciënniteit op Geen maximumgrens, die mag je leiding­ gevende bepalen Duidelijke afspraken en toetsingskader, in overleg met vakorganisaties

“Stof, bloed, gewonden…

Het was alsof ik naar tv keek” V DA B - C O L L E G A G E E R T P AU W E L S OV E R D E A A N S L AG IN MAALBEEK

34

35

TEKST

FOTO’S

Mathieu Dams Thomas Sweertvaegher

De dag die iedereen vreesde, misschien zelfs verwachtte, maar nog altijd als een welgemikte uppercut het hele land vloerde: dat was 22 maart 2016. Twee bommen ontploften op Brussels Airport, een in metrostation Maalbeek, letterlijk onder de kantoren van de Brusselse VDAB. Directeur Geert Pauwels zag het gebeuren. Hij blikt terug op een vreselijke dag.

n de trein van Leuven naar Brussel “Onze eerste reflex was: alles afsluiten. Niemand mocht binnen of buiten, behalve de enkele leidinggesijpelde het nieuws door over de aanslag op Zaventem. Er ontstond venden die aanwezig waren. Dan zijn we beginnen te wat geroezemoes. We zagen dat de kijken wat we konden doen. Het was duidelijk dat dit afrit van de ring richting luchthaons oversteeg, er strompelden mensen buiten die veel meer hadden dan zomaar een snijwonde. We zijn ven versperd was. Veel file, veel dan slachtoffers beginnen binnen te laten, mensen politie. De sfeer in de wagon veranderde. Maar niedie niet goed wisten waarheen. Achteraf lijken dat mand wist hoe ernstig het was. Ik zat vooral in met rationele beslissingen, maar alles gebeurde puur op het feit dat het treinverkeer in de war zou lopen en intuïtie. Er zijn ook enkele lichtgewonden binnengeik veel te laat thuis zou zijn die avond.”

“Op kantoor was ik wel extra alert. komen. We vingen hen op in de kantine. Enkele buiMet de onthaalbediende sprak ik af dat we de deuren tenlanders ook, een moeder met haar kindje. Buiten zouden sluiten en dat bezoekers zich eerst moesten lagen er slachtoffers op de stoep, maar hen hebben aanmelden voor we ze zouden binnenlaten. Dat doen we laten liggen.” we bijvoorbeeld ook als er zware betogingen passe“In het nieuws zeiden ze dat de ren. We hadden dat net afgesproken toen we de klap hulpdiensten heel snel ter plaatse waren, maar dan toch niet aan de uitgang aan onze kant. We zagen hoorden. Het was een doffe knal, zeker niet heel luid. wel snel enkele militairen, maar die deden niets. Ik Maar de vensters trilden en heel even vroeg ik me af neem aan dat hun opdracht erin bestond ervoor te of ze zouden kapotspringen. Er hing meteen fijn stof zorgen dat er niets ernstigers gebeurde - en ze zullen in de lucht, opgejaagd door de trilling van de knal. dat wel goed gedaan hebben - maar het kwam raar De geur was er ook snel: verbrand metaal, olie. Het rook een beetje naar een garage, gemengd met stof.” over. De mensen liepen in het rond, gewond of in paniek, terwijl het verkeer bleef voorbijrazen.”

CNN “Ik ben verschillende keren over en weer gelopen met flessen water. Hoe meer mensen er “Eerst dachten we dat er iets was uit de metro kwamen, hoe duidelijker het allemaal gebeurd in ons gebouw zelf. We hadden nog niet werd. Maar toen de nieuwssites over een aanslag in stilgestaan bij de mogelijkheid van een aanslag, laat Maalbeek begonnen te berichten, beseften we het pas. staan dat er al een link gelegd werd met Zaventem.

Tijd voor angst was er niet. Al schoot het wel door Het leven buiten ging gewoon verder, het verkeer op mijn hoofd dat er misschien ook mannen met mitrailde Wetstraat bleef voorbijrazen. Maar na twee, drie minuten zag onze onthaalmedewerkster rook uit de lettes zouden rondlopen, zoals in Parijs. Daarom hebmetro-uitgang komen. En na die rook, niet veel later, ben we alles afsloten gehouden.” mensen, in paniek. Nog geen gewonden, het waren “De gsm-lijnen zijn heel snel uitmensen die wellicht nog op de trappen stonden toen gevallen. De ongerustheid op de vloer steeg zienderde bom ontplofte. Pas daarna zagen we de eerste ogen, want we konden amper nog in contact komen gewonden buitenstrompelen.” met familieleden. Er waren ook nog een stuk of vijf

“I

36

uur geduurd voor alle collega’s terecht waren. En van de laatste vermiste cursist kregen we pas ’s avonds iets te horen. Dan valt er toch een pak van je hart.”

Lockdown

collega’s vermist. Het ging om mensen die dagelijks met de metro komen en misschien dus wel in dat bewuste metrostel zaten. Of toch minstens in de buurt waren. Die onzekerheid woog zwaar op me. Omdat de telefoon niet werkte, heb ik onze baas Fons Leroy per sms op de hoogte moeten brengen – die was net in Marokko en zag het allemaal gebeuren op CNN. Ik kan me niet voorstellen hoe onmachtig hij zich gevoeld moet hebben. Uiteindelijk heeft het nog vier

“Als er zoiets ingrijpends met je gebeurt, schakelt je brein een aantal zintuigen zo goed als uit en maakt het andere zintuigen veel sterker. Dat legden de psychologen me achteraf uit. In mijn geval is mijn reukzin veel scherper geworden, terwijl mijn gehoor het liet afweten. Het moet hier de hele dag een hels lawaai geweest zijn: sirenes, roepende mensen, helikopters boven ons hoofd… Ik heb daar niets van gehoord. Of ik heb het toch niet onthouden.”

“Ook de beelden zijn op een of andere manier niet binnengekomen bij mij. Ik heb verschrikkelijke dingen gezien, maar die beelden werden losgekoppeld van mijn gevoel. Al dat stof en bloed, die gewonden: het leek bijna alsof ik naar tv keek, alsof het niet echt was. Opnieuw: zoiets is geen bewuste keuze. Mijn brein had gewoon beslist: ‘ik kan toch niet helpen, dus ik laat me er niet door overmannen.’”

“Na een uur gingen we verplicht in lockdown. Er kwamen wat militairen voor de deur staan en we mochten niet meer naar buiten om bijvoorbeeld water uit te delen. Verdere uitleg werd niet gegeven. Uiteindelijk moest het gebouw van de ordediensten geëvacueerd worden. Daar heb ik me erg over opgewonden. Ze wilden binnenkomen om iedereen uit het gebouw te halen. Weinig mensen hebben me al boos gezien, maar toen heb ik de deur keihard dichtgeslagen. Dit is een oud gebouw vol smalle gangetjes en kleine liften. Een evacuatie door het leger zou tot pure chaos geleid hebben. Dat konden we niet toelaten, dus hebben we de evacuatie zelf georganiseerd. We zijn dan in colonne naar de centrale dienst op de Keizerslaan gestapt.”

“Terwijl we klaarstonden om te vertrekken, werden aan de metro-uitgang de eerste lichamen weggedragen, vlak voor onze deur. Dat hakte er bij sommige collega’s in. Veel mensen zwegen, anderen konden van zenuwachtigheid hun mond niet houden en kwetterden erop los. De meesten waren bezig met hun gsm, vergeefse pogingen om het thuisfront gerust te stellen. Het was warm weer, de zon scheen, dat vloekte enorm met wat er gebeurd was.

Je hoorde zelfs de vogeltjes fluiten. Een irreëel gevoel.

37

bijvoorbeeld vaak het gevoel dat de vogels op mijn vensterbank zaten te fluiten, in plaats van twintig meter verder in de boom. Alles was luider.”

“Later ontdekte ik ook dat ik last had van hoge bloeddruk. De traumapsychologen die ons achteraf hebben begeleid, legden uit dat dat niet onlogisch is. Over een deel van je lichaam en je denken heb je zelf controle, maar over veel ook niet.

Op je bloeddruk heb je natuurlijk geen vat. Dus mijn lichaam heeft, buiten mijn controle om, toch moeten afkicken van die dag.”

“Gelukkig heb ik geen angst gehad.

Ik ben meteen weer de metro beginnen te nemen, terwijl veel collega’s het daar toch moeilijker mee hadden. Die stapten de eerste dagen of weken niet meer in de trein of de metro en ze kregen het benauwd in een mensenmassa. Voor sommige medewerkers was het zeker niet gemakkelijk om ‘de eerste keer’ weer iets te doen, bijvoorbeeld de eerste keer weer naar Brussel, de eerste keer weer in de metro, de eerste keer opnieuw geconfronteerd worden met al die militairen op straat… Tot aan de zomervakantie voelde je dat die dag nog nazinderde op de vloer. Mensen moesten erover kunnen blijven praten met elkaar, want iedereen herinnerde zich die dag natuurlijk vanuit de tunnel van zijn eigen beleving. Dat levert een heel fragmentarisch en onvolledig verhaal op. Je hebt tijd nodig om dat verhaal volledig te maken door erover te lezen, te praten en te luisteren. Pas als de puzzel min of meer gelegd is, kun je starten met de verwerking. Maar dat kost tijd. Hoeveel tijd, dat is voor iedereen anders.

Terwijl sommigen duidelijk nog nood hadden aan gesprekken, wilden anderen er liever niets meer over horen. Daarom hebben we aparte momenten georganiseerd voor de mensen die er nog over wilden praten.

Letterlijk tijd gemaakt: ‘morgen om 14 uur komen we samen om erover te babbelen’, volledig vrijblijvend.

Daar was telkens een psycholoog bij.”

De wandeling naar de centrale dienst duurde alles samen misschien een klein halfuur, maar het voelde als een calvarietocht van twee uur.”

Praten “Ik heb geen last gehad van een posttraumatic stress disorder. Of toch niet zo erg. Ik was wel een tijdje hypergevoelig, alles kwam veel feller binnen. Ik woon op het platteland en had

38

Verhuizing “In België is elke werkgever verplicht om psychosociale bijstand te verlenen aan zijn personeel als er iets dergelijks gebeurt. De VDAB is aangesloten bij Pobos, een koepelorganisatie van psychologen die binnen het uur ergens aanwezig kunnen zijn. Die waren bijvoorbeeld meteen aanwezig op de luchthaven om de slachtoffers op te vangen. Wij waren uiteraard niet rechtstreeks slacht-

offer, maar de volgende dag hebben ze toch al contact opgenomen. Ik heb zelf een uur gebeld met een psycholoog, om te controleren hoe het met mij gesteld was en of ik klaar was om leiding te geven aan mijn mensen. Een dag later zijn we met alle collega’s samengekomen. De psychologen legden heel helder uit wat er met een mens gebeurt als hij een dergelijke ramp meemaakt en welke processen er dan kunnen plaatsvinden in je lichaam. Die uitleg en het feit dat zoiets allemaal normaal is, hebben veel mensen perspectief gegeven. Ook de tijdsindicatie: sommige collega’s kunnen na twee dagen verder, voor andere duurt het langer. Dat is allebei even normaal. We hebben ook het aanbod gekregen om individuele begeleiding op te starten.

Veertien van de honderd mensen hebben daarop ingetekend.”

“Traumapsychologen werken heel methodisch. Ze gaan na welke drempels je ervan weerhouden om weer normaal te kunnen functioneren. Een vaak voorkomende drempel was bijvoorbeeld mensen die zich schuldig voelden omdat ze niet zijn gaan helpen. De psychologen helpen dan om die drempel zichtbaar te maken, zodat je zelf beseft wat je tegenhoudt, zodat je het kunt aanpakken. Echt, petje af voor die mensen. We hebben er verschillende gezien en het is bewonderenswaardig wat ze voor ons betekend hebben.”

“Toch heb ik het gevoel dat we dit hoofdstuk pas echt zullen kunnen afsluiten als we verhuisd zijn naar de Astrotoren. Als dit interview verschijnt, is dat al gebeurd. Veel mensen kijken uit naar de verhuizing, die voor alle duidelijkheid al veel langer gepland stond. Ik denk dat sommige collega’s pas dan de zaak echt zullen kunnen afsluiten. Een ander gebouw, een andere metro, een andere route naar het werk… Ja, dat zal deugd doen.”

Geert stuurde op 23 maart een mail naar zijn medewerkers met daarin zijn ooggetuigen­­verslag.

De dienst Slachtofferonthaal van het Brusselse Justitiehuis begeleidt nabestaanden en slachtoffers van de aanslagen.

Lees meer op 13.vlaanderen.be/maalbeek

Lees hoe justitieassistent Tamara De Groof en haar collega’s daarbij te werk gaan op 13.vlaanderen.be/slachtofferonthaal

39

Wattman in de nacht

D E O C H T E N D VA N T R A M B E S T U U R D E R P AS CA L T E I N T E N I E R FOTO’S Jelle Vermeersch

Niet elke collega begint zijn of haar werkdag met het aanzetten van de pc en een babbeltje aan de koffiezet. Pascal Teintenier bestuurt de Kusttram van De Lijn. Dit is de ontiegelijk vroege start van zijn ochtendshift in de stelplaats van Adinkerke, bekeken door de lens van Jelle Vermeersch.

40

Benieuwd naar de werkdag van andere collega’s? Hou 13.vlaanderen.be in de gaten.

47

48

INNOVATIE VAN BINNENUIT

Vlot parkeren doe je met een app TEKST

FOTO’S

Veerle Van den Broeck Kris Van Exel

Gedaan met de halve stad te doorkruisen op zoek naar een parkeerplaats omdat je een beperking hebt. Toch als het van Bart Van Herbruggen (Departement Mobiliteit en Openbare Werken) en Peter Van Biesen (Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap) afhangt. Ze ontwikkelen een platform voor apps die mensen vertellen waar de meest geschikte vrije parkeerplek zich bevindt.

en parkeerplaats vinden is geen makkelijke klus, zeker niet als je een beperking hebt. “Iedereen heeft zijn eigen noden”, legt Peter Van Biesen uit. “De ene heeft een meter nodig om met zijn rolstoel te kunnen manoeuvreren, de andere heeft problemen met gras en modder.” Het platform dat Peter ontwikkelt met Bart Van Herbruggen komt aan die behoeften tegemoet. “Je geeft gewoon in wat je nodig hebt en de apps vertellen je waar je het best kunt parkeren in de buurt van je bestemming.”

Bart en Peter leerden elkaar kennen tijdens de bootcamp van Innovatie 4.0. Ze reageerden op een oproep die enkele topambtenaren onder leiding van Filip Boelaert van MOW lanceerden.

Iedereen bij de Vlaamse overheid kon een innovatief voorstel indienen. Een twintigtal collega’s mocht naar de bootcamp om hun idee verder uit te diepen. “Ik diende een opendataregister voor parkeerplaatsen in en Peter een project voor de registratie van parkeerplaatsen voor mensen met een handicap”, aldus Bart Van Herbruggen. “We hebben elkaar snel gevonden.

E

Het is complex om parkeerplaatsen voor mensen met een beperking in een app te steken, maar het is wel beheersbaar.”

Platform Die bootcamp was een boeiende week, zo blijkt. “iMinds leerde ons allerlei technieken om onze voorstellen verder uit te werken. Wat heeft je gebruiker allemaal nodig? Vooral de feedback van de burgerpanels was heel interessant”, zegt Peter.

“Op het einde van de week mochten we ons project voorstellen aan de stuurgroep van Innovatie 4.0 en kozen ze vijf ‘winnaars’ die hun idee mogen proberen te realiseren.”

Hoewel Peter en Bart een demonstratieversie ontwikkelen van een app, zullen ze zelf geen echte app bouwen, maar een dataplatform dat anderen toelaat apps te maken. “Apps ontwikkelen laat de Vlaamse overheid over aan de private markt.

Wij maken het platform dat alle gegevens bundelt die nu verspreid zitten. Het platform geeft op zijn beurt data vrij die interessant zijn voor bijvoorbeeld gemeenten. Ze zullen kunnen zien waar mensen met

49

“Een app die je vertelt hoe je het makkelijkst op je bestemming raakt als je de auto of de fiets met het openbaar vervoer wilt combineren. Dat kan mensen aanzetten zich milieuvriendelijker te verplaatsen” BA R T VA N H E R B R U G G E N

een handicap het meest parkeren. We willen daarnaast de mogelijkheid inbouwen dat mensen feedback kunnen geven: welke parkeerplaatsen worden fout gebruikt, waar is er schade … Het is daarnaast de bedoeling dat het systeem laat weten wat er met die feedback gebeurt.”

Meer mogelijkheden “Ook anderen kunnen gebruik maken van onze gegevens. Stel, je hebt een restaurant.

Je zou dan in je website een module kunnen inbouwen die mensen met een beperking vertelt waar ze op dat moment het best kunnen parkeren. Zo zijn er heel wat mogelijkheden. Onze data staan op Google Cloud zodat iedereen ze kan gebruiken.”

Op termijn dromen de twee ervan de mogelijkheden uit te breiden. “We denken aan parkeerplaatsen met laadpalen voor elektrische auto’s. Wat ook nog niet bestaat, is een app die aangeeft hoe je het makkelijkst op je bestemming raakt als je de auto of de fiets met het openbaar vervoer wilt combineren. Real-time informatie over parkeren is daarbij het grote knelpunt. Dergelijke apps zetten mensen aan om zich anders te gaan verplaatsen, milieuvriendelijker en zonder files. Dat is mijn grote droom”, zegt Bart.

50

Peter, die IT’er is, werkt bijna voltijds aan het project.

“Mijn leidend ambtenaar, James Van Casteren, heeft wel oren naar het innovatieve van het project, maar twijfelde of onze dienstverlening hiermee niet in het gedrang zou komen. Gelukkig kan ik rekenen op ons hele team. Ook al doen we vooral interne dienstverlening, we willen toch de missie van het VAPH mee uitdragen. Mijn collega’s en ik draaien nu in vakantie­ modus, zodat ik aan het project kan werken. Als ik even niet verder kan, doe ik mijn gewone werk.”

Bart is adviseur Kennisstrategie en werkt een dag per week aan het project in het innovatielab bij de VDAB. “Ik heb de eerste maanden de markt verkend. Welke apps zijn er al? Welke organisaties zijn interessant om mee samen te werken?

Zo ontdekte ik dat er in West-Vlaanderen al data beschik­baar zijn over parkeerplaatsen voor mensen

“Elke persoon met een beperking heeft zijn eigen noden. De ene heeft een meter nodig om met zijn rolstoel te kunnen manoeuvreren, de andere heeft problemen met gras en modder.”

P E T E R VA N B I E SE N

derzoekt. Met de gekste ideeën kom je het verst. Denk maar aan Tesla. Wie had er tien jaar geleden gedacht dat er nu semi-zelfrijdende elektrische auto’s zouden rondrijden?”

Veel geleerd

met een handicap. Die data willen we gebruiken in een proefversie van ons dataplatform.”

Falen = oké Peter en Bart beseffen dat het voor leidinggevenden niet gemakkelijk is om mensen vrij te maken voor zo’n innovatielab. “Het is echt het nieuwe leidinggeven”, zegt Peter. “Een van de randvoorwaarden is dat we mogen falen in het lab. Maar hoe ga je mensen beoordelen als er geen eindproduct is? We krijgen ook carte blanche. Dat is voor sommige leidinggevenden ver uit hun comfortzone.”

“Falen zit niet in onze cultuur. We zijn bang voor de reactie van anderen. Toch is dat essentieel als je met nieuwe dingen wilt komen. Anders dreigt er een status quo. Het idee dat je mag falen, zorgt ervoor dat je opener bent en meer pistes on-

“Zelfs als ons project op niets uitdraait, hebben we toch heel wat geleerd”, zegt Bart.

“Soms eenvoudige dingen. Als we bijvoorbeeld willen weten wat de beste oplossing is, bellen we weleens iemand uit onze doelgroep op. Tijdens de bootcamp moesten we ons project voorleggen aan een burgerpanel. Dat was niet eenvoudig, maar we hebben er wel veel uit geleerd. We ontdekten ook hoe je iets van a tot z moet ontwikkelen. We kregen een methode mee om zeker niets te missen. We leerden feedback vragen in plaats van in ons bureau te zitten bedenken wat de beste oplossing is voor een probleem. Ook dat neem je mee naar je job.”

Zelf een innovatief idee?

Begin 2017 komt er een nieuwe oproep. Hou de website van 13 in de gaten voor meer informatie.

51

De pensioenhervormingen IN EEN NOTENDOP

Ook in 2016 zijn er weer enkele dingen veranderd aan ons pensioen. Een overzicht van de belangrijkste veranderingen sinds 2014.

2

1 Pensioenleeftijd

Vervroegd pensioen van 60 naar‌

van 65 naar‌ 2016

2025

2030

2017

2018

2019

65

66

67

62,5

63

63

en loopbaan van jaar

41

UITZONDERING

Meer details op 13.vlaanderen.be/pensioenhervormingen

en loopbaan van jaar

41

en loopbaan van jaar

60 of 61 kan als je een of twee jaar langer gewerkt hebt dan minimumaantal vereiste loopbaanjaren

42

3 Studiejaren tellen niet meer mee voor‌

afhankelijk van je diploma

Vanaf maart 2017 (wetsontwerp)

Tijdstip van je pensioen

Berekening van je pensioenbedrag

Vanaf 2022

NU

Overgangsmaatregelen

NU

Overgangsmaatregelen

4 Pensioenbonus afgeschaft

UITZONDERING

Iedereen kan bijbetalen om studiejaren te laten meetellen voor je pensioen VA N A F MAART

Voordeeltarief tijdens overgangsperiode

5 Jaren als contractueel

tellen niet meer mee in berekening ambtenarenpensioen, als je benoemd werd na 9/10/2014

voor wie er voor 1/12/2014 al recht op had

6

7

Aanvullende pensioenpijler

Ziektepensioen

Staat in Vlaamse regeerakkoord

Verdwijnt federaal Vlaamse overheid: zal wellicht op termijn veranderen

voor contractuele collega's

of pensioen om medische redenen

“Pensioen?

Nog nooit aan gedacht!”

ETIENNE VA N M U Y L E M IS ONZE OUDSTE COLLEGA

Collegialiteit Wat hij wel waardeert bij de overheid – toch op zijn dienst – is de collegialiteit. “Misschien heb ik gewoon geluk met mijn collega’s, dat kan ook. Ik ben uiteraard geen concurrent voor promotie.

Dat zou een andere verklaring kunnen zijn. Hoe dan ook, goede collega’s zijn belangrijk.”

Aan zijn pensioen denkt Etienne nog lang niet. Straffer zelfs: “Ik heb er nooit aan gedacht. Het is niet dat ik niets te doen heb.” Hij lacht. “Ach, jong zijn is vooral een kwaliteit van je verbeelding. Maar misschien moet ik toch eens wat informatie opzoeken over met pensioen gaan. Zodat ik in plaats van alleen maar aan het systeem bij te dragen, er ook nog een graantje van mag meepikken, nu het nog kan.” (lacht)

Veerle Van den Broeck

Het boeiend houden, daar ligt voor Etienne ook de sleutel om mensen langer aan het werk te houden. “Je werk moet interessant blijven. Mensen moeten genoeg verantwoordelijkheid krijgen. Nu is er vaak nog te veel hiërarchie. Leidinggevenden moeten meer delegeren en daarbij de nodige bevoegdheid geven.”

De overheid kan nog heel wat leren van de privésector, vindt Etienne. Al mag ze niet klakkeloos alles kopiëren, want het is een andere omgeving. “De ambtenarij blijft een log apparaat. Alles wordt vaak nodeloos complex gemaakt, wat leidt tot een gebrek aan dynamiek. Jonge mensen starten hier met veel idealen, maar botsen nogal eens tegen een muur. Volgens mij is er ook nog veel ruimte om te besparen.

Elke uitgave zou veel kritischer bekeken moeten worden. We beseffen nog te weinig dat we met belastinggeld bezig zijn.”

TEKST

E

Verantwoordelijkheid

F O T O ’ S Karoly Effenberger

tienne heeft zijn hele leven op een financiële dienst gewerkt, waaronder tien jaar in Duitsland.

Pas op zijn 62e begon hij voor de Vlaamse overheid te werken. “De holding van het bedrijf waar ik voor werkte, hield op te bestaan.

Probeer op die leeftijd maar eens iets in de privé te vinden. Dus solliciteerde ik hier. Ik daagde de Vlaamse overheid uit in mijn motivatiebrief: ‘Iedereen moet langer werken. Bewijs maar dat het kan bij de overheid.’”

Etienne kwam terecht bij de Auditcel van de Vlaamse Auditautoriteit voor Europese Structuurfondsen. “Wij kijken na of de subsidiedossiers aan alle normen en wetgeving voldoen.

Het was voor mij een uitdaging om al die finesses te leren kennen. Ik leer nog steeds bij en dat maakt het boeiend.”

70 jaar jong en nog niet eens opgezocht hoe zijn pensioen er precies zou uitzien.

Maak kennis met Etienne Van Muylem van de Inspectie van Financiën, Vlaanderens oudste ambtenaar. “Ik leer nog elke dag bij.”

Collega en paralympiĂŤr S V E N D E CA E S S T E C K E R

56

“Drie jaar na mijn amputatie zwom ik mijn eerste EK” TEKST

FOTO’S

Mathieu Dams Thomas Sweertvaegher

Hij werd Europees kampioen en recordhouder, is gewezen paralympiër van het jaar en nam deel aan vier opeenvolgende Paralympics.

Een palmares waar Sven Decaesstecker, onder contract bij Sport Vlaanderen, niet van had durven dromen toen hij als kind de zoveelste chemokuur onderging voor de kanker in zijn voet. Die voet verloor hij, wat volgde was pure winst. “Mensen denken soms: ‘hij kan alles’. Dat nu ook weer niet.”

et zijn mooie beelden van vlak na de finale van de 200 meter wisselslag op de afgelopen Paralympische Spelen in Rio de Janeiro. Sven Decaesstecker (30) werd net zevende en staat gigantisch ontgoocheld voor de camera’s. Ogen naar de grond gericht, bibber in de stem. Hij heeft het allemaal gezien en gedaan, maar zijn afscheid van de Spelen had hij zich toch anders voorgesteld. Als we hem enkele maanden na Rio spreken aan de rand van het stedelijk zwembad van Oostende, heeft de ontgoocheling gelukkig al plaats geruimd voor trots. Terecht. De zwemmer mocht als Belgisch vlaggendrager het Maracanã-stadion binnenlopen.

S V E N D E C A E S S T E C K E R —“Een emotioneel moment. Vooral ook omdat we daar als team waren. Voor een zwemmer, toch een individuele sporter, doet het deugd om deel uit te maken van een hechte equipe. Ik denk dat er de beste groepssfeer heerste die ik al heb meegemaakt. Dat ik de vlag mocht dragen, was natuurlijk een grote eer. Het maakt je toch een beetje de ambassadeur van de delegatie.

H

Ik was trouwens de enige atleet in Rio die aan vier opeenvolgende Spelen heeft deelgenomen. Ze zijn stuk voor stuk onbeschrijflijk. In Athene was ik jong, wist ik niet goed wat er op me af kwam. Peking heb ik veel bewuster meegemaakt. Ik werd er ook vierde, mijn beste resultaat ooit op de Spelen. En dan te bedenken dat ik toen nog politieke wetenschappen studeerde.”

“Na Peking kreeg ik een contract bij – toen nog – Bloso. Dat verhoogde de druk, maar gelukkig kon ik de medailleverwachtingen snel inlossen, met medailles op het EK en WK. Helaas was het in Londen en Rio sportief minder goed dan ik verwacht had. Maar dat is sport: je traint vier jaar lang, maar één slechte dag kan dat allemaal om zeep helpen.”

Valsspelers Zo nuchter was je meteen na afloop van de 200 meter wisselslag toch niet.

“Met mijn tijd was ik op zich nog best tevreden. Als ik daarmee zevende eindig, dan is dat zo. Op de concurrentie heb je toch geen vat.”

57

“Bij sommige concurrenten stel ik toch vragen. Laat ik hen buiten beschouwing, eindig ik vierde. Dat oogt al mooier dan zevende.”

Waarom was je dan zo ontgoocheld?

“Omdat ik vragen stel bij sommige concurrenten. Als je hen buiten beschouwing laat, eindig ik vierde. Dat oogt al mooier, natuurlijk.”

Over welke concurrenten heb je het nu?

“Heel recent zijn er drie Oekraïense zwemmers bijgekomen die meteen sneller zwommen dan al de rest – alle drie sneller ook dan de vorige wereldrecordhouder. Eentje doet al twee jaar mee. Elke wedstrijd waarin hij meedoet, verbetert hij zijn tijd met een seconde of twee. Je kunt progressie maken door goed te trainen, maar dat is echt wel veel. Een andere zwemmer zwom tijdens zijn kwalificatie tien seconden trager dan op de Spelen, amper twee maanden later. Dat zijn toch aanwijzingen dat er iets niet in de haak zit, maar bewijzen kun je dat niet, natuurlijk.”

De Paralympics zijn al langer vatbaar voor valsspelen.

“In elke sport heb je verschillende categorieën, naargelang van de beperkingen die je ondervindt als gevolg van je handicap. De moeilijkheid zit ’m in het bewijzen van die beperkingen. Je moet kunnen aantonen in welke categorie je thuishoort, maar da’s lastig met zo’n grote verscheidenheid aan beperkingen.”

Bij jou lijkt me dat anders duidelijk.

“Mijn handicap is zichtbaar en meetbaar. Maar bij spier- of zenuwaandoeningen is dat al veel minder het geval.”

Juist. Jij zwemt ook tegen zwemmers met twee benen.

“In mijn categorie zijn er twee geamputeerden, mezelf meegerekend. De rest heeft bijvoorbeeld een spieraandoening of een misvorming aan de hand. Een internationaal team oordeelt over

58

de beperking die een deelnemer door zijn handicap ondervindt en deelt iedereen zo in die categorieën onder. Ik ben ervan overtuigd dat dat team dat zo eerlijk mogelijk probeert te doen, maar valsspelers zul je altijd hebben. Zeker nu de Paralympics zo gegroeid zijn. In landen als Oekraïne en Rusland krijgen paralympiërs dezelfde financiële beloning als niet-beperkte atleten. Dat gaat tot honderdduizenden euro’s voor medaillewinnaars. De verleiding is dus groot.”

Afbouwen Je laatste Spelen zitten erop.

Denk je aan stoppen?

“Volgens de doelstellingen in mijn tewerkstellingscontract moest ik een medaille halen op de Spelen, of toch zeker medaillekandidaat zijn.

Dat is niet gelukt, dus de kans zit erin dat mijn contract niet verlengd wordt. Ik ben dus stilaan aan het uitkijken naar ander werk en intussen mijn trainingen aan het afbouwen.”

Je stopt nog niet meteen?

“Dat niet. Als topsporter is het sowieso niet gezond om van de ene dag op de andere ermee te kappen, dus ik kom nog geregeld trainen.

Alleen minder dan vroeger. Ondertussen kijk ik wat rond voor een job, zodat ik niet in een zwart gat val als mijn contract bij Sport Vlaanderen afloopt. En krijg ik wel een nieuw contract, dan heb ik nog voldoende tijd om weer op te bouwen tegen het volgende WK in september 2017. Er is over nagedacht, hoor.”

Heb je wat verdiend tijdens je carrière?

“Mijn loon volgde de barema’s van de Vlaamse overheid. Dat is dus moeilijk te vergelijken met sommige andere topsporters, die na hun carrière hun schaapjes op het droge hebben. Maar dat wist ik vooraf al.”

Welke nadelen ondervind je als zwemmer met een been in vergelijking met zwemmers zonder beperking?

“Dat zit ’m vooral in de start- en keerpunten. Afstoten op een been is niet hetzelfde als op twee. En de startpositie – jezelf zo positioneren dat je net niet voorovervalt – is ook anders op een been, want ik kan minder gemakkelijk mijn evenwicht houden. Daar verlies ik al meteen een paar seconden.

Qua zwemmen zelf is het verschil niet zo groot. Mensen denken soms dat ik schuin zwem met maar één been, maar daar past je lichaam zich wel voor aan.”

“Ik zwom al voor mijn amputatie, dus ik had de techniek al onder de knie.

Voor mensen die pas na een amputatie beginnen met zwemmen, is het moeilijker, denk ik. Je positie in het water, het gevoel in het water: dat kende ik allemaal al, waardoor mijn lichaam zich gemakkelijker aanpaste. Bij schoolslag doe ik bijvoorbeeld een asymmetrische beweging met mijn volledige been om het

gebrek aan stuwing van het andere te compenseren.

Maar dat is allemaal intuïtief gekomen.”

Is het ooit een optie geweest om met een prothese te zwemmen?

Kan dat?

“Nee, hulpmiddelen zijn verboden in het zwemmen. Ik heb wel een prothese waarmee ik kan zwemmen – een koker met een vin aan – maar da’s louter voor tijdens krachttrainingen. Daarnaast heb ik nog een speciale prothese om te gaan fietsen, en natuurlijk mijn loopprothese.”

Wie jou gewoon voorbij wandelt, zou niet zeggen dat je een onderbeen mist.

“Ik kan redelijk normaal stappen met mijn prothese, maar je moet me niet vragen om tien kilometer te gaan wandelen. Dan zou ik te veel last krijgen van de druk die mijn gehandicapte been moet leggen op die prothese. Ik steun eigenlijk op mijn knie, dat blijft een onnatuurlijke manier van stappen. Overdrijf ik ermee, dan krijg ik last van cys-

59

“Als je als elfjarige hoort dat je been je ziek maakt en ze het kunnen weg­ nemen zodat je beter wordt, dan stel je je daar verder weinig vragen over.

Ik was blij dat ik genezen was.”

tes, blauwe plekken… Mensen denken soms: ‘hij kan alles!’ Da’s ook niet waar.”

Chemo Toen je als kind hoorde dat je been geamputeerd moest worden – je had kanker aan de rechtervoet – was je bijna opgelucht.

“Als je als elfjarige hoort dat je been je ziek maakt en ze het kunnen wegnemen zodat je beter wordt, dan stel je je daar verder weinig vragen over. Ik was blij dat ik genezen was. Doordat ik zo jong was, heb ik heel snel opnieuw leren wandelen en zwemmen. In 1999, ik was toen 14 jaar, zwom ik al mijn eerste EK. Die dingen hebben me wel geholpen om mijn beperking te aanvaarden.”

“Natuurlijk zijn er ook moeilijke momenten geweest, bijvoorbeeld vlak na

60

mijn amputatie. Maar zeker ook ervoor, toen ik chemotherapie kreeg. Alles ging kapot. Op een bepaald moment kon ik amper eten omdat mijn keel en slokdarm volledig ontstoken waren. Het blijft iets levensbedreigends, hè, kanker. Ik heb heel wat medepatiëntjes op de afdeling in Gasthuisberg zien sterven. Daar denk ik nog geregeld aan.”

Elf jaar is een erg jonge leeftijd om zo dicht bij de dood te staan.

“Ergens wel. Het verandert je.” (stil) Je bent een nuchter man. Een gevolg van je ziekte?

“Denk ik wel. Ik heb een andere kijk op leven en dood dan mensen die zoiets niet hebben meegemaakt. Voor mij maakt de dood deel uit van het leven. Ik zie soms hoe mijn ouders of mijn vriendin geweldig geëmotioneerd kunnen raken door zulke dingen. Veel meer dan ik. Het is niet dat de dood mij niet raakt, maar ik ga er anders mee om.”

Je ouders hadden het moeilijker met je ziekte dan jezelf.

“Dat denk ik wel, ja. Nu nog. Ik was enig kind. Bij mijn geboorte liep het bijna mis en moest ik met een spoedkeizersnede op de wereld worden gebracht. Dat zal al wel een fameuze indruk hebben nagelaten. Als datzelfde kind tien jaar later nog eens kanker krijgt … Dat moet meer met hen gedaan hebben dan ik zelf kan bevatten – ik heb nog geen kinderen.”

Die angst is ook nooit helemaal weg. Enkele jaren geleden moest je nog geopereerd worden omdat er een gezwel werd ontdekt.

“Ja, maar hier ging het om een heel ander soort gezwel dan de kanker aan mijn voet. Ach, uiteindelijk kun je niet meer doen dan iemand anders: voel je een verdacht knobbeltje? Ga ermee naar de dokter. Dat geldt voor iedereen.”

Bart Weekers

VLAAMS OMBUDSMAN

C O L U M N

De kunst van het meningsverschil

e krant pakt uit met een discussie over het Pietenpact. “Boeiend”, denk ik. “Veel verzoeningspotentieel.” Niet dus. Mijn koffie dampt nog als het Twittergeweld losbarst en het hele initiatief vakkundig met de grond gelijkgemaakt wordt. Soms lijkt het wel of we ons niet wíllen verzoenen. Want behalve de Pieten zijn er ook nog de boerkini, de prijs van water en elektriciteit, het bosbeleid, Oosterweel, de betonstop…

Verzoenen? Ho maar!

En toch ervaar ik elke dag dat het anders kan. Met de collega’s van de Vlaamse Ombudsdienst hebben we zopas onze 100.000ste “klant” in de bloemetjes gezet. Mijnheer Blij – zijn echte naam! – is erg tevreden omdat Wegen en Verkeer zijn klacht ernstig neemt en een lawaaierig riooldeksel vervangt in de gewestweg voor zijn deur.

Om zulke resultaten te kunnen bereiken, kijken we vaak achter de schermen bij de Vlaamse overheid.

Ook in 2016 weer. Ik was ontelbare

D

keren in het Ellips- en Ferraris­ gebouw. Ontelbare keren heb ik Daisy begroet aan het onthaal van het Boudewijngebouw. Ik was in al onze Vlaamse Huizen in de vijf provincies. Ik ging naar mooie en minder mooie stelplaatsen van De Lijn. Ik luisterde mee naar onverstaanbare Pools-Engelse oproepen die binnenkwamen in het callcenter van de kilometerheffing voor vrachtwagens. Ik hing te kokhalzen over de reling van De Wandelaar toen ik uitleg kreeg over de beloodsing in volle zee.

Onvrede Ik kom op al die plekken omdat de onvrede van een of meer medeburgers me erheen stuurt. En die onvrede kleurt soms de relatie tussen de ombudsman en de collega’s van de overheidsdiensten. Er was een collega die zuchtte dat het naamkaartje ‘ombudsman’ blijkbaar deuren opent die voor hemzelf gesloten blijven. Een andere collega vond dat de ombudsman makkelijk praten heeft over de principes van overheidscommunicatie en het vrijgeven van cijfers. Zeker als

twee ministers elk hun eigen analyse maken van die cijfers. Of de collega die maandenlang aangeklampt wordt door boze burgers: ze willen niet begrijpen waarom ze de premie voor hun elektrische auto niet krijgen en waarom ze de aanvraag digitaal moeten indienen. Tot de ombudsman binnenwandelt en hen met elkaar verzoent.

Maar met al die collega’s en op al die plekken kan ik altijd beschaafd van mening verschillen. Van mening verschillen en samen een oplossing vinden. Let op, soms vinden we die verzoening niet. Maar er volgt in elk geval een nieuwe zaak en een nieuw bezoek.

Dit is mijn wens voor ons allemaal, collega’s: als we van mening verschillen, laten we dat dan grondig doen, maar vooral rustig en altijd beschaafd. Van mening verschillen is essentieel in een democratische samenleving, maar dat kan alleen als we elkaars mening eerst begrijpen. Na mijn eerste zes jaar van ombudswerk ben ik ervan overtuigd dat de meeste mensen van die zo diverse Vlaamse overheid daarin uitblinken.”

61

W A L I

S E D I Q I

V A N O O R L O G S V L U C H T E L I N G TOT A M B T E N A A R

“Ik wil het beste uit mezelf halen” TEKST

FOTO’S

Melanie De Vrieze Kris Van Exel

Iets betekenen voor de mensen en de maatschappij, dat is wat Wali Sediqi drijft. Hij zit dan ook op zijn plaats als bemiddelaar bij het Steunpunt Vakantieparticipatie van Toerisme Vlaanderen. Dat netwerk biedt mensen in armoede een vakantie-ervaring aan. Zes jaar geleden vluchtte hij zelf uit Afghanistan en Iran, op zoek naar een beter leven.

ijn brede lach. Dat is het eerste wat opvalt aan Wali Sediqi. Tijdens ons gesprek verschijnt die glimlach verschillende keren op zijn gezicht, bijvoorbeeld als hij het heeft over zijn werk bij Vakantieparticipatie, zijn passie voor taekwondo en zijn toekomstdromen.

Wali ziet er ogenschijnlijk gelukkig uit, maar de twintigjarige Afghaan heeft in zijn leven al heel wat ups en downs gehad. “Ik had een ellendige jeugd”, vertelt hij. “Het is hard als je tijdens je kinderjaren niet op de schoolbanken kan zitten, maar moet werken.” Toen het te gevaarlijk werd in zijn thuisland, vluchtte hij samen met zijn neef. Hij was dertien. De tocht duurde ongeveer vier maanden. “Onderweg heb ik veel ellende gezien. De reis was uitputtend en gevaarlijk. We hadden geen idee waar we naartoe konden - dat heb je als vluchteling nooit - maar waren vooral op zoek naar een beter leven. Via smokkelaars zijn we uiteindelijk in België terechtgekomen, zogezegd het land van melk en honing.”

Z

Leren én werken Wali belandde in een asielcentrum.

Dat was een moeilijke tijd. “Ik heb er mensen zien sterven omdat ze alleen maar een Dafalgan kregen, terwijl ze eigenlijk hulp van een dokter of een ziekenhuis nodig hadden. Gelukkig waren er ook bezorgde en inspirerende begeleiders om die periode door te komen. Maar je loopt er trauma’s op die je nog jaren achtervolgen.”

Uiteindelijk kwam Wali bij een pleeggezin terecht, maar omdat hij extra ondersteuning nodig had, verhuisde hij naar een instelling.

“Intussen was ik op school mijn weg kwijtgeraakt. Ik kreeg niet de juiste begeleiding waardoor ik in een verkeerde studierichting terechtkwam en onder mijn eigen kunnen presteerde. Ondanks alle moeilijkheden bleef ik gefocust om iets te bereiken in het leven. Het is niet omdat je een vluchteling bent dat je je dromen niet kunt waarmaken. Er zijn veel mensen die je ontmoedigen op je weg naar succes, maar als iemand je op dat moment een duwtje in de rug geeft, is het

63

“Soms stel ik me voor dat we alle­maal verschillende soorten fruit zijn die aan dezelfde boom hangen. Wie zou zo’n boom niet in zijn eigen tuin willen hebben?”

mogelijk om uit een moeilijke situatie te raken.”

Toen Wali op school last kreeg van concentratieproblemen, stelden ze hem voor om zijn studies met werken te combineren. Dat was een kans die hij met beide handen aangreep. “Voor mij was het een grote stap, ik wist niet of ik het wel zou aankunnen. De school hielp me bij het opstellen van een cv en een sollicitatiebrief. Na een intakegesprek bij Toerisme Vlaanderen kon ik er op mijn zestiende terecht als werkstudent.”

Wali ontpopte zich snel tot een goede administratieve kracht voor zijn collega’s. Hij verstuurde de post, handelde vragen rond advies af voor de collega’s, voerde gegevens in of archiveerde documenten. Hij werd snel door de collega’s opgenomen. “In het begin was het natuurlijk zoeken, maar ik probeerde telkens bij te leren en een bijdrage te leveren. Soms vroeg ik zelfs meer werk om te tonen dat ik het aankon.”

Iedereen verdient vakantie Vorig jaar kreeg Wali op zijn 19e, na jaren van onzekerheid, eindelijk het nieuws dat zijn verblijfsvergunning goedgekeurd werd. Er viel een hele last van zijn schouders. “Eindelijk zag ik licht aan het einde van de tunnel. Er waren wel voorwaarden verbonden aan de vergunning: ik mocht niet afhankelijk zijn van het OCMW en moest werken”, legt Wali uit. “Toen was het even alle hens aan dek. Samen met enkele collega’s zijn we rond de tafel gaan zitten om te brainstormen over de mogelijkheden.”

Wali werkt sinds maart 2016 bij de afdeling Steunpunt Vakantieparticipatie. Dat Vlaamse netwerk telt meer dan 600 toeristische partners en

64

1.600 sociale organisaties en maakt het mogelijk om mensen in armoede een vakantie-ervaring te bieden voor een budgetvriendelijke prijs. Als vakantiebemiddelaar verwerkt Wali alle binnenkomende telefoons en e-mails van partners of mensen die vragen hebben over hun uitstap of een reis willen boeken.

“Wat ik vooral boeiend vind, is dat deze job mensen samenbrengt. De uitstappen of vakanties herenigen families en gezinnen en geven mensen de kans om elkaar terug te vinden.”

Wali vindt veel voldoening in zijn werk. “We beseffen het niet altijd, maar we maken wel degelijk een verschil voor mensen in armoede.

Iedereen verdient vakantie. Veel mensen zijn blij met een uitstapje, ook al is het maar voor een dag. Sommigen sturen me een kaartje met een mooie tekst

erop. We geven hen niet alleen een goed gevoel omdat ze er even tussenuit zijn geweest, de vakanties dragen ook bij tot een menswaardig bestaan.”

De activiteiten van Vakantieparticipatie veranderen niet alleen het leven van mensen die onder de armoedegrens leven, ze hebben ook impact op Wali en zijn collega’s. “In het dagelijkse leven heb je soms snel een oordeel klaar over armoede of over de mensen die erdoor getroffen worden, maar als je hier werkt, leer je ook om het van de andere kant te bekijken.”

Goede begeleiding Wali beseft zelf goed wat het betekent om er even tussenuit te zijn. Dat inzicht kwam er vier, vijf jaar geleden, toen hij meeging op

vakantiekamp. “In Vlaanderen zijn zulke kampen de normaalste zaak ter wereld, maar ik kende ze niet.

Deelnemen aan groepsactiviteiten met Vlaamse jong­ eren en in contact komen met andere mensen geeft je zelfvertrouwen en stelt je in staat om relaties op te bouwen. Ik heb veel bijgeleerd van de jongeren en de begeleiders. Die zien iets in je, zeggen je wat je talenten zijn. Ze motiveren je. Als vluchteling draag je je problemen altijd met je mee, maar als je ze tijdens een vakantiekamp ook maar één minuut kunt vergeten of opzijzetten, betekent dat heel veel.”

Zelf is hij nu monitor bij Open Kampen van Scouts & Gidsen Vlaanderen, een initiatief om sociaal kwetsbare kinderen te betrekken bij het jeugdbewegings- en kampleven. “Als je hier als jonge nieuwkomer een leven wilt opbouwen, is een goede begeleiding goud waard. Ik heb het zelf genoeg gezien en ervaren.”

Wali heeft de afgelopen jaren veel ups en downs gehad. “Soms voel ik me gelukkig, dan weer diep ongelukkig. Alles wat ik heb meegemaakt, blijft hangen. Dat kun je niet zomaar in een dag of een jaar vergeten, het vraagt veel tijd en energie.

Soms kun je de problemen weleens aan de kant duwen, maar op een bepaald moment komen ze op een of andere manier naar boven. Ik probeer het verleden te vergeten en zeg ook elke dag tegen mezelf: ‘Komaan, Wali, ga verder. Het komt wel, ook al is het niet altijd evident.’”

Wali onderstreept het belang van de mensen die hem de voorbije jaren motiveerden, een duwtje in de rug hebben gegeven. “Ik ga al lang naar therapeuten zodat ik zaken uit het verleden kan bespreken. In het begin dacht ik dat de hele wereld

65

eruitzag zoals Azië, maar toen ik hier kwam, zag ik dat het ook anders kan. Veel hangt af van bij wie je allemaal terechtkomt, hoe sterk je in je schoenen staat en wat je van je leven wilt maken. Ik ken veel mensen die nog altijd op dezelfde plaats zitten, maar als je de juiste begeleiding krijgt, ben je weg. Hulp krijgen is één ding, maar weten welke hulp je nodig hebt, is iets anders. In de praktijk blijkt dat niet altijd even evident te zijn. In de beginjaren heb je soms het gevoel dat je in een volledig witte kamer zit en niet weet waar de uitgang is. Je hebt zo veel moeilijk­ heden - met de taal, de cultuur, de school, het werk, opkomen voor jezelf - dat je niet weet waar je moet beginnen. Dan is het belangrijk dat iemand je naar de juiste uitgang brengt.”

Zijn medemensen beter leren kennen was en is voor Wali een van de moeilijkste aanpassingen. “Een mens blijft een complex wezen. En soms leg je de lat ook gewoon te hoog voor jezelf.

Je denkt dat jij alleen je moet integreren in de maatschappij, maar het moet van beide kanten komen.

Onbekend maakt onbemind. We zouden elkaar beter moeten leren kennen. Diep vanbinnen zouden we ons divers moeten voelen, omdat we het ook effectief zijn. Soms stel ik me voor dat we allemaal verschillende soorten fruit zijn die aan dezelfde boom hangen. Wie zou zo’n boom niet in zijn eigen tuin willen hebben?”

Blijven dromen Wali barst van de ambitie en zit vol toekomstdromen. “Ik ben hongerig naar kennis omdat ik in het verleden veel dingen niet heb kun-

66

“Het is niet omdat je een vluchteling bent dat je je dromen niet kunt waarmaken. Als je op het juiste moment een duwtje in de rug krijgt, is het mogelijk om uit een moeilijke situatie te raken.”

nen doen. Er is zoveel in te halen. Ik ben altijd op zoek naar een opportuniteit. Die wil ik vastpakken en niet zomaar laten gaan. Dat deed ik als werkstudent bij Toerisme Vlaanderen en dat doe ik nu bij Vakantieparticipatie. Het is mijn droom om het beste uit mezelf te halen. Mensen zeggen me vaak dat ik goed bezig ben, maar dat vind ik niet voldoende. Ik wil volop ontdekken waar mijn talenten liggen, zowel op het werk als in mijn privéleven.”

Sinds kort is Wali opnieuw beginnen te sporten, taekwondo. Vijf jaar geleden kreeg hij de kans niet om zijn sport uit te oefenen, want hij wist zijn weg niet. “Er was niemand om me te zeggen dat ik met het talent dat ik in Afghanistan al had ontwikkeld, ook hier iets kon doen. Wie weet had ik dit jaar aan de Olympische Spelen in Rio kunnen meedoen. Nu heb ik gelukkig de juiste trainer gevonden en kan ik opnieuw hard trainen. Ik eet de juiste voeding en leid een gezond leven zodat ik verder kan evolueren. Ik heb veel in te halen, maar het moet lukken. Taekwondo was mijn passie.“ Nu Wali twintig jaar is, krijgt hij hulp van een begeleider die hem ondersteunt bij alle praktische zaken die bij alleen wonen horen. “Dat is nodig, want ik heb hier geen ouders of familieleden die me raad kunnen geven.” Voor de rest kijkt hij hoopvol naar de toekomst. Eind dit jaar zal Wali zijn diploma secundair onderwijs behalen. “De combinatie van werk en school was niet altijd evident, maar kiezen is verliezen. Ik weet waarvan ik kom en waar ik naartoe wil. Voor mij was het belangrijk om te blijven werken maar ook om naar school te gaan. Gelukkig waren de collega’s begripvol en konden we het zo

organiseren dat ik mijn vakantiedagen gebruikte om naar school te gaan.”

Zijn contract van bepaalde duur wordt door besparingen mogelijk niet verlengd. Dat zou hij jammer vinden. “Als jonge kerel probeer ik mijn weg te vinden en dat pad zou dan plots afgebroken worden. Ik ben blij dat ik de voorbije jaren al die kansen heb gekregen en vier jaar werkervaring opgebouwd heb. Als het voor mij en enkele andere collega’s zou stoppen, dan is dat niet alleen spijtig voor ons, maar ook voor de kansarmen die een beroep doen op de diensten van Vakantieparticipatie.”

Hoe dan ook blijft Wali in zichzelf geloven. “Misschien is het tijd voor een nieuwe bladzijde. Ik kijk er bijvoorbeeld erg naar uit om een hogere studie aan te vatten. Wie weet ontdek ik wel talenten in een opleiding Internationale Economie. En mijn droom om later iets te betekenen voor de mensen en de maatschappij, wil ik sowieso niet laten uitdoven. Een job in de sociale sector is me op het lijf geschreven.”

13 sprak eerder al met Wali over hoe hij als vluchteling in ons land aankwam.

Lees dat verhaal op 13.vlaanderen.be/wali

67

3

2

7

1

8

12

13

14

24 21

22

© Diego Franssens

23

Op de werktafel van Lies

Vanbiervliet Restaurateur Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen (KMSKA)

1 Warmeluchtblazer om op­ stuwingen van verflagen te hechten 2 Gasmasker als bescherming tegen toxische oplosmiddelen 3 Camera om elke ingreep vast te leggen

10 Ultrazachte kwast om 4 Pigmentdoos waarin losse 7 Damarkorrels om vernis van te maken verfoppervlakken af te poederpigmenten zitten 8 Verschillende soorten tape stoffen om te retoucheren om klimaatboxen, achter­ 11 Tape met vermelding 5 Brilloep kantbeschermingen… te ‘vol’ of ‘leeg’ om aan 6 Handschoenen om vinger­ afdrukken en vetplekken dichten te geven of de kist die te voorkomen 9 Microvezelstofdoek om getrans­porteerd wordt, lijsten af te stoffen schilderijen bevat

4 6

5 11

9

10

16

15

18 20

19 17

25 26

27

12 Damarvernis 13 Verschillende soorten kwasten om vernissen aan te brengen 14 Zwarte vilt, als buffer tussen de lijst en de rand van een schilderij 15 Schroevendraaiers

16 Lampje 17 Watten 18 Houten stokjes waarop watten worden gedraaid tot wattenstaafjes 19 Breekmes 20 Schaar 21 Palletmes

22 Dikke penselen om te vernissen, fijne penseeltjes om te retoucheren 23 Aquareldoos om basis­retouches uit te voeren

24 Zwarte handschoen om te retoucheren: de reflectie van de hand op het schilderij kan storend zijn bij het bepalen van de juiste kleur 25 Pallet waarop losse pigmenten worden vermengd met retoucheervernis tot de juiste toon of kleur

26 Chirurgische pennetjes, pincet, scalpelmes 27 Glazen recipiënten en maat­bekertjes om oplos­ mengsels te maken

70

D A G P AU Z E ? L A A T E E N S E E N B L I N D E N G E L E I D E H O N D U I T

“Als ik Yankees beugel los­maak weet hij: het is speel­tijd!”

TEKST

FOTO

Petra Goovaerts Jonas Roosens

“Eigenlijk ben ik een kattenmens.

Maar toen Pol Vanderhaeghe van Het Facilitair Bedrijf mensen zocht om zijn blindengeleide­ hond Yankee uit te laten, heb ik geen moment getwijfeld.” Aan het woord is Nektaria Moskofidis van het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie. Net als vijfen­ twintig collega’s reageerde ze op de oproep van Pol. Samen laten ze nu om beurten Yankee uit. Die is bijna zes en een kruising tus­ sen een labrador en een Duitse brak. Hij weet wat hij wil. “Dat was al na enkele meters tijdens onze eerste wandeling duidelijk.

Hem uitlaten is allesbehalve een rustig uitje in de frisse lucht. Hij is ontzettend lief, maar ook een speelvogel. Hij is heel nieuws­ gierig en zou alles opeten wat eetbaar is en op de grond ligt.

Je moet alert zijn.”

Ook blindengeleidehonden moeten op tijd en stond kunnen ravotten en wandelen. Collega Pol Vander­haeghe zocht en vond collega’s die ’s middags Yankee kunnen uitlaten. Nektaria Moskofidis bijvoorbeeld, al laat Yankee haar eerder uit dan omgekeerd. “Hij beslist waar we naartoe gaan.”

Dieren in nood “Tijdens onze wandelingen is Yankee helemaal anders dan als hij aan het werk is voor zijn baasje Pol. Als zijn beugel wordt uitge­ daan, weet hij: het is speeltijd!

Eigenlijk beslist Yankee waar we naartoe wandelen. We belanden vaak een heel eind van het Bou­ dewijngebouw in Brussel, ons ver­ trek- en eindpunt.”

“Ik ga anders zelden naar bui­ ten tussen de middag, maar voor de wandelingen met Yankee trek ik veertig minuten uit. Ik wil dat hij nadien moe is. Hij heeft dat nodig, want hij zit een groot deel van de dag naast het bureau van Pol in een hondenbench. Ik probeer elke week te gaan wandelen met Yan­ kee, maar dat lukt niet altijd.”

“Een band opbouwen met die­ ren en hen verzorgen, dat doe ik ook in mijn vrije tijd. Elk jaar ga

ik in het buitenland op zoek naar een plek waar ik me als vrijwil­ liger kan inzetten voor dieren in nood. In 2017 ga ik waarschijnlijk meehelpen op een schip van Sea Shepherd, de organisatie die actie­ voert tegen de jacht op walvissen en zeehonden. Of het wordt een project in Afrika dat berggorilla’s wil redden. We zien wel.”

Heb je zelf een assistentiehond en kan je hulp gebruiken om je trouwe vriend uit te laten?

De dienst Diversiteitsbeleid geeft je graag raad. Stuur een mailtje naar nini.vandevelde@kb.vlaanderen.be.

Lees hoe Nektaria zich elke vakantie in het buitenland inzet voor dierenrechten: 13.vlaanderen.be/nektaria

71

M I D D A G P AU Z E ?

TIJD VOOR EEN CITYTRIP

TREK EROPUIT VANAF JE VAC TEKST

FOTO’S

Gudrun De Waele Lieven Van Assche

FOTO: SMAK, GENT

Van het station naar je bureau en weer terug: niet elke ambtenaar is vertrouwd met de stad waarin hij werkt, terwijl er in de directe omgeving van onze VAC’s enorm veel te beleven valt. Enkele collega’s nemen je mee naar de leukste plekjes in hun buurt.

CITYTRIP

HAS

SSELT

C U LT U U R “Wat niet iedereen weet, is dat Hasselt de grootste street art-stad is in ons land. De toeristische dienst heeft een speciale fietsroute samengesteld. Je kunt tijdens de middagpauze een fietstochtje maken en enkele werken bekijken. Mijn favoriet is een muurschildering in de Schoolstraat: een kameleon uit bloemen, in een verwelkte omgeving.

Voor mij betekent het dat je zelf de wereld een beetje mooier kunt maken, maar iedereen kan er z’n eigen betekenis aan geven.”

74

CULINAIR “Als er iets te vieren valt, trekken we met collega’s naar Het Hooghuis. Dat ligt tegenover het gemeentehuis van Hasselt.

Op een mooie dag is het erg gezellig om daar op het terras te zitten. Met een beetje geluk zie je trouwers aankomen op het stadhuis. Het Hooghuis hangt vol Rolling Stonesparafernalia. Het populairste menu is dan ook het Stonesmenu: een echte Amerikaanse hamburger, speciale Stonesfrieten en een lekkere crème brûlée als dessert. Maar je kunt er ook slaatjes of andere gerechten eten.”

Fabrizio Menichetti (34) van Het Facilitair Bedrijf is sinds

2,5 jaar technisch beheerder in het VAC Hasselt. Hij zorgt er voor de opvolging van onder andere de verwarming, elektriciteit, verlichting en brandveiligheid, en neemt als handige harry ook een aantal klussen zelf voor zijn rekening.

“Nieuwe sloten steken, verlichting ophangen of tafels maken voor de koffiebar: ik doe het allemaal”, lacht hij.

N AT U U R “Een beetje voor de hand liggend, maar wel erg mooi en rustgevend is de Japanse tuin, op ongeveer vijf minuutjes fietsen van het VAC, of een kwartiertje te voet. De toegang is niet gratis, maar de wandelroute is echt de moeite. Je kunt er ook iets drinken. Wie bereid is een stukje verder te fietsen, trapt in een kwartier naar de abdij van Herkenrode, een mooie gerenoveerde abdij waar je het abdijbier kunt proeven. De abdij staat in het midden van De Wijers, een natuurgebied met meer dan duizend vijvers. Je fietst ernaartoe door een prachtig landschap van water en riet.”

SPORT “In Hasselt sporten we veel tussen de middag. Op maandag gaan we badmintonnen in Runkst, dat is op vijf minuten fietsen van het VAC. Iedereen is welkom, en soms zijn we met wel twaalf collega’s.

Dat vind ik zo fijn aan werken bij de Vlaamse overheid: je hebt de vrijheid om ’s middags even op je fiets te springen en wat stoom af te blazen, om te sporten of gewoon een fietstochtje te maken. Dat kan jammer genoeg niet overal.”

75

CITYTRIP

GE

NT

C U LT U U R “Mijn favoriete plek is zonder twijfel het Citadelpark, vanwege zijn geschiedenis en omdat je via het park twee belangrijke musea bereikt. In het SMAK vind je moderne kunst vanaf 1945 en natuurlijk het SMAK-café. Aan de overkant van de straat ligt het MSK, het Museum voor Schone Kunsten, met kunst van de middeleeuwen tot de eerste helft van de vorige eeuw. Daar is ook een fijne brasserie.”

76

CULINAIR “In Gent heb je veel mogelijkheden, ook vegetariërs komen hier gemakkelijk aan hun trekken. Vlak bij het VAC is er bijvoorbeeld Lekker GEC, een biologisch-vegetarisch restaurant op het Hendrikaplein naast het SintPietersstation. Lekker GEC doet aan sociale tewerkstelling: voor de aanstelling van personeel werkt het samen met het OCMW, wat toch een sociale meerwaarde betekent. Uniek is ook de foodtruck van de legendarische bakkerij Bloch, die op maandag, woensdag en vrijdag voor het station staat. De koffiekoeken, taarten, quiches en pizzataartjes zijn allemaal even verleidelijk.”

“Vanuit mijn slaapkamer kon ik het nieuwe VAC Gent zien groeien”, vertelt Els Seghers (42), celhoofd Communicatie bij de Vlaamse Landmaatschappij (VLM). “Ik zat voor de VLM mee in de werkgroep voor het verhuisproject. De grootste troef van het VAC is het uitzicht: vanaf de dertiende verdieping, waar mijn werkplek is, heb je echt een schitterend zicht over Gent. De weidse vergezichten geven je voeling met de omgeving en met de seizoenen. We zien bijvoorbeeld de regen vanuit de verte komen aanglijden. Heel bijzonder.”

N AT U U R “Het minst bekende plekje groen in de buurt van het VAC is Natuurpark Overmeers, op een kwartiert stappen of vijf minuten met de fiets. Het is een stuk natuurgebied van bijna zeven hectare, aangelegd als natuurcompensatie voor de aanleg van een nieuwe weg. Er loopt een verhard wandel- en fietspad door, en er zijn rustzones met bankjes.”

SPORT “Sporters trekken graag naar de Blaarmeersen, op amper tien minuten fietsen met een van de VAC-fietsen die we hier ter beschikking hebben. Echte lopers joggen gewoon tot daar en weer terug.”

77

CITYTRIP

BRU GGE

C U LT U U R “Voor grote concerten of evenementen trek je natuurlijk naar het Concert­ gebouw of de Magdalenazaal. Leuk om te weten is dat onder Brugge de eerste bierpijpleiding ter wereld loopt: vanaf de brouwerij De Halve Maan stroomt de Brugse Zot en Straffe Hendrik ondergronds naar de bottelarij. De leiding is voor een deel zichtbaar en het bier kun je uiteraard proeven in de Brugse cafés of tijdens een bezoekje aan de brouwerij. Een smakelijk cultureel uitje!”

78

CULINAIR “De Parazzar is een sfeervolle soul- en jazzbar op de Torhoutse Steenweg. ’s Avonds kun je er een optreden meepikken bij een cocktail of Chimay van het vat, en op weekdagen kun je er ’s middags terecht voor een snelle hap. Lekker, karaktervol en een beetje apart.”

Sheila Dumalin (46) van Het Facilitair Bedrijf is sinds 1989 in

dienst van de Vlaamse overheid, eerst als koffiedame en nu als plaatsvervangend leidinggevende bij de catering in het VAC Brugge.

Elke dag fietst Sheila van Varsenare zes kilometer naar Brugge.

“Het VAC ligt aan het station. Wie met de trein komt, hoeft het station zelfs niet uit te komen om naar het werk te gaan”, vertelt ze.

“Het centrum ligt op tien minuutjes wandelen. Op mooie dagen trekken veel collega’s tijdens de middagpauze even de stad in.”

N AT U U R “Iedereen kent het Brugse Minnewater­ park met de beroemde zwanen. Aan de achterkant van het VAC is er nog een andere, minder bekende rustplek in de natuur: de tuin van het Psychiatrisch Ziekenhuis Onze-Lieve-Vrouw. De mooi verzorgde tuin is privé-eigendom, maar wel toegankelijk voor bezoekers. Veel collega’s en scholieren van de naburige scholen komen hier ’s middags hun boterhammen opeten.”

SPORT “Het parcours langs de Brugse Vesten is ideaal voor een stevige wandeling of loopsessie. Het grindpad is verkeersvrij én verlicht. Er staan ook paaltjes met kilometeraanduiding. Wie het hele traject aflegt, heeft 8,6 kilometer gelopen. Je kunt vanuit het station meteen starten en loopt of wandelt zo een stuk in historisch Brugge.”

79

CITYTRIP

ANTW ERPEN

CULINAIR “Leuke eetplekken zijn er in Antwerpen in overvloed. Op vijf minuten stappen van het VAC, in de Lange Herentalsestraat, ligt Aahaar, een vegetarisch Indisch restaurant. Het middagbuffet à volonté kost amper 10 euro. Gezond, lekker en niet té pikant. Als je met een groepje wilt komen, kun je het best op voorhand reserveren. En wie de broodjes van het eigen VAC beu is, kan het aanbod van broodjesbar Brood op de Plank in de Lange Kievitstraat uitproberen. Je kunt

80

er verzorgde en lekkere broodjes, soep en slaatjes halen, of broodjes bestellen voor een receptie of vergadering. Vraag er dan zeker de huisgemaakte pastéis de nata bij als dessert. Je kunt je broodje opeten op een bank in het Stadspark en - althans in de zomer - afsluiten met een ijsje van de ijskar, tussen de vijver en de speeltuin.”

Sidney Crabs (41) werkt als stafmedewerker bij

de afdeling Maritieme Toegang (Departement MOW) in het loodsgebouw op het Eilandje. Daarvoor was hij 4,5 jaar aan de slag in het VAC Antwerpen. Hij woont in Antwerpen en kent dus heel wat leuke adresjes.

C U LT U U R “Op het Eilandje is het MAS natuurlijk dé blikvanger. Maar cultuur is er in Antwerpen in veel vormen. Zo opent in het voorjaar van 2017 Comics Station achteraan in het Centraal Station: een themapark en beleveniswereld rond stripverhalen. En op wandelafstand van het VAC ligt de Zurenborgwijk, waar je flink wat architecturale pareltjes vindt. Vooral de villa’s langs de beroemde CogelsOsylei, waarvan veel dateren uit de belle époque, zijn een lust voor het oog.”

N AT U U R “Om een uurtje in de natuur te vertoeven, is het Stadspark een echte aanrader. Het glooiende park van elf hectare in Engelse stijl ligt in het centrum van Antwerpen. Ideaal om een rustige wandeling te maken, een rondje te joggen of gewoon je boterhammen op te eten op een bank. Om de hoek van het VAC ligt de Zoo van Antwerpen, dus je kunt tussen de middag perfect op bezoek bij de olifanten en de okapi’s.”

SPORT “Tijdens de zomermaanden is het leuk om een kwartier te fietsen naar het Eilandje. Daar lag ook de Badboot, waar je tussen de middag baantjes kon trekken. De boot is helaas gezonken, maar zwemmen kan wel nog in zwembad Plantin aan de Plantin en Moretuslei.

Achter het zwembad is er een sporthal om bijvoorbeeld een partijtje badminton te spelen.”

81

CITYTRIP

LEU VEN

CULINAIR “Café De Appel achter het Ladeuzeplein is een kleine brasserie met een leuk straatterras. Van het VAC wandel je er in tien minuten naartoe. Je proeft er bijzondere pasta’s of andere kleine gerechten, een ideaal adresje voor de lunch.

Een klassieker is brasserie Notre Dame op de Grote Markt: een uitgebreide keuken en grote porties voor weinig geld. Vis, vlees of salades: je zit er altijd goed. Als je nog een plekje vindt, want de zaak zit meestal stampvol.”

82

An Mertens (38) werkt sinds oktober 2016 als personeelsverantwoordelijke bij het Agentschap Wegen en Verkeer Vlaams-Brabant in het VAC Leuven. Dat is nog niet zo lang, maar ze kent Leuven al uit haar studententijd.

N AT U U R SPORT C U LT U U R “Natuur, sport én cultuur? Het Provinciedomein Kessel-Lo, op een kwartier wandelen van het VAC, heeft het allemaal. Het is een groen recreatiepark met een vijver, een minigolfterrein en wandelpaden. Zo vind je er een pad naar de mooie voormalige abdij van Vlierbeek: ideaal voor een lange wandeling of een loopsessie tussen de middag. In 2013 is het domein verkozen tot mooiste loopplekje van Vlaanderen, maar je kunt er ook tennissen, voetballen, volleyballen of rolschaatsen. Wie liever een educatieve pauze plant, komt in het bijenhuis meer

te weten over honing en bijenwas, terwijl het ecocentrum focust op water­­ zuivering, rationeel watergebruik en waterfauna en -flora.

“Meer cultuur opsnuiven kan in het Museum M in de Leopold Vanderkelenstraat, waar je zowel oude als hedendaagse kunst kunt bewonderen. Of loop eens langs in het kunstencentrum STUK in de Naamsestraat voor een film, concert of dansvoorstelling na het werk.

In het STUKcafé kun je elke dag terecht voor soep, een broodje of een warme lunch, met of zonder vlees.”

En Brussel? Hou onze site 13.vlaanderen.be in de gaten.

De Brusseltips volgen in 2017.

Wil je zelf tips toevoegen?

Dat kan op 13.vlaanderen.be/citytrips

83

|

39

A A N TA L SPELERS

DE PLOEG

LEEFTIJD

39

Departement Leefmilieu, Natuur en Energie (LNE) Begrotingscoördinator beleidsdomein LNE

Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) Jurist Overheidsopdrachten

9

|

VERDEDIGER – METRONOOM

Raf Bormans Tijs De Langhe Marwan El Barham Renaat Myny Kim Sempels Eloi Schreurs Wouter Vanlerberghe Bert Vantieghem Wouter Vanwesenbeeck

Wouter Vanwesenbeeck MIDDENVELDER

Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) Medewerker Erkenningsdossiers

|

WINNAAR

13-CUP

35

Kim Sempels TOPSCORER

Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) Budgethouder en ingever facturatie

Eloi Schreurs BOX-TO-BOX

Agentschap voor Natuur en Bos Financieel directeur

|

|

40

30

A A N TA L DEELNAMES A A N S P O R T DAG (HUIDIG TEAM)

A A N TA L ZEGES O P S P O R T DAG

2

2

S P O R T DAG 2 0 1 6

(VOOR VLABEL 1 EN JONG W&Z)

LEEFTIJD

VERDEDIGER

Raf Bormans

LEEFTIJD

Tijs De Langhe

31

LEEFTIJD

Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) Medewerker Patrimoniumbeheer

|

LEEFTIJD

COACH – SPELVERDELER

LEEFTIJD

Marwan El Barham

D E S C H R I K V A N D E S P O R T DAG F .C .

NATUUR & BOS TEKST

FOTO’S

Petra Goovaerts Kris Van Exel

Opzij, Anderlecht! Voor de tweede keer op twee jaar tijd won het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) de fel­ begeerde 13-cup. Geen misse verwezenlijking, zeker als je weet dat deze jongens maar één keer per jaar samenspelen.

“Het helpt dat we af en toe samen op café gaan.”

“We spelen maar één keer per jaar” Twee zeges op evenveel deelna­ mes: als het huidige team van ANB tijdens de sportdag aantreedt op het minivoetbaltoernooi, weten de andere teams stilaan hoe laat het is. “We trainen nooit samen

en spelen maar één keer per jaar: op de sportdag”, zegt Kim Sempels.

“ANB heeft een lange traditie op de sportdag en doet al vele jaren mee aan de 13-cup. Maar het is pas met deze samenstelling dat we ook

winnen. We vonden elkaar in onze gezamenlijke passie voor voetbal, op initiatief van Marwan. Sommige ploeggenoten spelen ook in hun vrije tijd veld- of zaalvoetbal. Dat verklaart waarschijnlijk ons suc­ ces, samen met het feit dat we al eens tussen pot en pint afspreken om het over voetbal te hebben.”

Op de laatste sportdag kreeg het ANB-team de 13-cup mee naar huis.

“Uiteraard doen we de volgende keer weer mee. We gaan opnieuw voor de titel en de wisselbeker.”

85

TIMMEREN

FOTO’S

TEKST

EEN

OVERHEID Veerle Van den Broeck Jonas Lampens

86

NIEUWE AAN

De Vlaamse overheid heeft flinke verhuisplannen. In 2016 wisselden al een aantal collega’s van werkplek en in 2017 zullen er nog heel wat volgen. Intussen wordt er volop gewerkt om het Hendrik Conscience­ gebouw in Brussel klaar te maken voor ‘Het Nieuwe Werken’ en de komst van de Vlaamse Landmaatschappij. Vanaf 2018 zullen de VLMcollega’s het gebouw delen met Onderwijs. Fotograaf Jonas Lampens ging kijken hoe de werken vorderen.

87

2016 Het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap verhuist van de Sterrenkundelaan naar het Zenithgebouw, allebei in Brussel.

VDAB-Brussel ruilt de Wetstraat in voor de Astrotoren aan de Sterrenkundelaan.

88

2017 De loodsen in Antwerpen (agentschap Maritieme Dienst­ verlening en Kust) verhuizen van de Tavernierkaai naar het Imalsogebouw op Linkeroever.

De grote verhuizing naar het VAC Brussel op de terreinen van Thurn en Taxis gaat in de zomer van start. De volgende diensten verhuizen mee: Het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek, vanuit de Kliniekstraat in Brussel De Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen, vanuit de Koloniënstraat in Brussel De departementen en agent­ schappen van het beleidsdomein Kanselarij en Bestuur en het Departement internationaal Vlaanderen, vanuit het Boudewijngebouw in Brussel De departementen en agentschappen van het beleidsdomein Ruimtelijke Ordening, Woonbeleid en Onroerend Erfgoed en het Departement Financiën en Begroting, vanuit het Phoenix­ gebouw in Brussel.

89

Feestjes overleven in TEKST

I L L U ST R AT I E S

Veerle Van den Broeck

Simon Spruyt

1 HET CLICHÉ

HET ANT WO O R D

stappen

Heerlijk toch, al die clichés over ambtenaren die elk feestje opnieuw op ons worden af­gevuurd. Voor wie die flauwe commentaren liever kwijt dan rijk is, levert redacteur Veerle de nodige munitie om de flauwe plezanten van antwoord te dienen.

“Handig, je aardappelen kunnen schillen op het werk” Ambtenaren hebben tijd te veel en amper werk.

Alsof ik mijn patatten ga meezeulen in de trein! Als moderne vrouw besteed ik koken trouwens uit aan mijn man en die maakt vooral pasta, rijst en alles wat geen aardappel is.

In alle ernst: het idee dat ambtenaren niks hoeven te doen op het werk, is nog altijd springlevend, hoewel er meer dan 4000 ambtenaren minder zijn dan tien jaar geleden (als je alle nieuwe collega’s niet meetelt die er door een van de staatshervormingen bijkwamen).

Er is bespaard op personeelskredieten en werkingsmiddelen…

90

Mensen worden niet vervangen als ze andere oorden opzoeken of met pensioen gaan. Misschien vertellen we dat verhaal te weinig aan de buitenwereld.

Er wordt zoveel bespaard dat het Rekenhof er in het najaar van 2016 behoorlijk wat kritiek op uitte. De besparingen hebben bij sommige diensten ernstige gevolgen, blijkt uit een bevraging bij vijftien departementen en agentschappen: minder goede dienstverlening, meer stress en minder mogelijkheden om mensen met een handicap of chronische ziekte aan te

werven. Vlaams minister van Bestuurszaken Liesbeth Homans nuanceerde de kritiek, maar het Rekenhof is niet bepaald een instantie die je zomaar kunt negeren. Dat we meer stress hebben, blijkt ook uit onze ziektecijfers.

Heel wat mensen vallen uit om die reden. En nee, het gaat niet om bore-out, zoals nonkel Jos telkens weer insinueert, maar wel degelijk om burn-out.

Nog meer munitie en cijfers? 13.vlaanderen.be/ rekenhof en 13.vlaanderen. be/ziektecijfers

2 HET CLICHÉ

HET ANT WO O R D

“Je moet al iemand vermoorden voor je bij de overheid ontslagen wordt” Ambtenaren worden nooit ontslagen, zelfs niet als ze het Boudewijngebouw in de fik steken.

Zo’n moeilijke ontslagregeling, daar kunnen we alleen maar van dromen. Wie statutair is en één keer een negatieve evaluatie krijgt, wordt niet onmiddellijk ontslagen. Dat klopt. Maar als een van de twee evaluaties die daarop volgen opnieuw negatief

is, word je ontslagen. De bedoeling daarvan is om te vermijden dat mensen het jaar na een negatieve evaluatie een tandje bijzetten, en het jaar erna weer in hun oude patroon hervallen.

Contractuele collega’s volgen de regeling van de private sector

en kunnen makkelijker ontslagen worden.

Het huidige systeem fungeert als dam tegen politieke willekeur. Tot nu toe ben ik nog niemand tegengekomen met een goed alternatief. Ook nonkel Jos niet.

91

3 HET CLICHÉ

HET ANT WO O R D

“Ga jij nu alweer op reis?”

Ambtenaren grossieren in vakantiedagen.

Eerlijk is eerlijk: we snappen dat onze 35 dagen vakantie heel wat mensen de ogen uitsteken.

Als je maar 20 dagen hebt, is het vaak puzzelen. Bij de overheid is 24 vakantiedagen het wettelijke minimum. Bij ons zijn er 11 dagen bij gekomen om regelingen die intussen verdwenen zijn, te compenseren. Niet dat we nu de kroon spannen op het vlak van vakantiedagen: in de chemiesector heb je gemiddeld 37 à 42 dagen, en in sommige bedrijven loopt dat zelfs op tot 60 dagen. Had ik maar beter mijn best gedaan op school…

Nee, de vakantiemogelijkheden bij de Vlaamse overheid

92

zijn heel voordelig. Bovendien hebben we ook enkele extra feestdagen die de meeste sectoren niet kennen: 11 juli, 2 november en 15 november. Al zijn vakantiedagen natuurlijk maar een arbeidsvoorwaarde.

In sommige andere sectoren krijgen mensen een hoger loon, een eigen bedrijfswagen, een ICT-budget van 1800 euro of een serieuze prijsvermindering op de bedrijfsproducten van de eigen werkgever…

We moeten ook opletten: slechts driekwart van de 13-lezers komt aan die 35 vakantiedagen. In verschillende privaatrechtelijke agentschappen ligt dat aantal lager. Bij het Agent-

schap Inburgering en Integratie bijvoorbeeld zijn het 34 dagen, bij Muntpunt 29 dagen en bij Participatiemaatschappij Vlaanderen (PMV) maar 20 dagen.

De medewerkers van andere agentschappen zoals VLAM en FWO hebben wel 35 jaarlijkse vakantiedagen. De collega’s bij De Lijn hebben 24 vakantiedagen, die aangevuld worden met maximaal 13 recuperatiedagen, afhankelijk van de werkregeling.

Nog meer munitie?

13.vlaanderen.be/ 35-dagen-vakantie

4 HET CLICHÉ

HET ANT WO O R D

“Ga jij maar met pensioen, wij zullen wel blijven werken” Alle ambtenaren gaan op hun 58e met pensioen en ze krijgen dan ook nog een rijkelijk pensioen.

Tot nader order is mensen de kleren van het lijf vragen en stukjes tikken achter je computer geen zwaar beroep. Ik kan dus niet op mijn 58e met pensioen. Ik moet zoals de meesten van ons tot mijn 67e werken.

Ook andere voordelen vallen de komende jaren weg, zoals het feit dat je studiejaren gratis meetellen voor je pensioenbedrag en het moment waarop je met pensioen mag gaan, de pensioenbonus… Zo wil de federale regering de pensioenen van de overheid en de privésector verder naar elkaar toe laten groeien. Ze

beschouwt het ambtenarenpensioen niet langer als achterstallig loon omdat onze lonen op min of meer hetzelfde niveau liggen als die in de privésector.

Contractuele collega’s (met een werknemerspensioen) kunnen het pensioencliché helemaal met de grond gelijkmaken. De meeste werknemers in de privésector hebben een tweede pensioen­ pijler, voor contractuelen is dat nog altijd maar een vaag plan.

Kijk voor meer info op 13.vlaanderen.be/ pensioenhervormingen

DE DOOD­ DOENER Zit je even vast in een discussie? Probeer dan deze: “Wat houd je tegen om zelf bij de overheid te solliciteren? De tijd dat je daarvoor een partijkaart nodig had, is nu echt wel voorbij.” Werkt altijd!

93

2016 OP INSTA GRAM S AY C H E E S E , V L A A N D E R E N !

Verpleegster Fientje op bezoek bij Sam en haar mama.

Gert op weg naar een congres over internationale mobiliteit in Bologna.

Schots weekend in Alden Biesen dankzij Greetje.

Geert jogt met zijn collega’s door Brussel.

Onverwachte ontmoeting tussen Dirk en een Scottish Highlander.

Kok Christophe in zijn keuken in het VAC Leuven.

Duplo helpt Lisa in gesprekken met kinderen.

De gereedschapskist van onderhoudstechnicus Wim.

Helene leert kinderen spelenderwijs wat bij over energie.

94

Wat doen wij zoal bij de Vlaamse overheid?

Dat lieten meer dan 40 collega’s het voorbije jaar zien op onze eigen Instagrampagina.

Een greep uit het aanbod! #blessed #overheid4life #ilovemyjob #instalife #proud2bAmbtenaar #workhardplayhard

Mario inspecteert een stuw.

Pritty luistert naar een klacht.

Sarah evalueert een project met haar collega’s.

Romy en Vicky spotten John Kerry op het Klimaatcongres in Marrakesh.

Meefeesten tijdens Brussel Danst met Roel.

Vakantieparticipatie supportert voor de Rode Duivels.

Het VAC Brussel in opbouw.

95

Het uitzicht van Nick van op een radartoren in Oostende.

Achter de schermen van Verkeerscentrum met Michel.

instagram.com/ devlaamse­ ambtenaar

Manon en de reuzenaronskelk in de Plantentuin.

Jobstudente Lynn van de Diereninspectie.

Wil jij ook laten zien wat jouw job inhoudt? Stel je kandidaat via 13@vlaanderen.be.

Een illusie armer

COLUMN

Ter ere van mijn verhuizing van Nederland naar België organiseerde ik tien jaar geleden een afscheidsquiz voor mijn Amsterdamse vrienden. Een van de vragen was: hoeveel regeringen heeft België? Zelf wist ik dat omdat ik in de slipstream van ‘hoe bevries ik mijn pensioen als ik emigreer?’ ook even de uitvoerende macht van België had gegoogeld. Het aantal regeringen verbaasde me en de ultieme quizvraag was geboren. Op de quizavond zelf bleef het antwoord uit, waarna ik sardonisch in mijn vuistje lachte, mijn vrienden een afscheidskus gaf, mijn biezen pakte en mijn rommel over de grens zette.

Aan mijn nieuwe Vlaamse vrienden stelde ik later dezelfde vraag: hoeveel regeringen heeft België? Ze keken onverwacht glazig – vier? drie? zeven? – en vertrokken vervolgens naar de wc om te googelen. Het bleek een van de illusies die ik koesterde over de Belgen: naast de illusie dat ze allemaal min of meer tweetalig zouden zijn, dacht ik dat ze hun eigen staatsstructuur wél begrepen. Het duurde niet lang voor ik in de gaten kreeg dat ik met mijn intensieve cursus Frans menig Vlaming onder de tafel zou lullen en dat de vraag ‘hoeveel regeringen heeft België?’ een onverwoestbare quizvraag zou blijven.

Het stelde me gerust, want ik had de Wikipedia-pagina

96

MAARTJE LUIF Nederlandse schrijfster in Vlaanderen

van de Belgische overheid dan wel meermaals uit mijn hoofd geleerd, het was me nog niet gelukt een overzichtelijk boomdiagrammetje van gewesten, gemeenschappen, regeringen en parlementen voor mijn geestesoog op te hangen. Maar daarmee viel ik dus niet uit de toon.

Uiteraard vroeg ik me af hoe ze het deden, die Vla­ m­ingen. Hoe kon je geen idee hebben welke overheden er zoal waren en toch een zinvol maatschappelijk leven leiden? Na een tijdje afkijken, kreeg ik in de smiezen wat de truc was: de Belgen googelden zich een ongeluk. Bij wie moet je zijn voor btw? Google. Wegenbelasting? Google.

Nachtlawaai van vliegtuigen? Google. Rechtshulp? Google.

Is Kris Peeters minister op Vlaams of op federaal niveau?

Google. Welke verkiezingen zijn er ook alweer in 2018?

Google. Waarmee mijn inburgering in een handomdraai was volbracht, want googelen kan ik toevallig als de beste.

Kortom, er is niet veel verschil tussen u en mij, behalve dat ík al heb gegoogeld hoeveel regeringen België heeft en dat u dat nog moet doen. Want u dacht misschien dat u eraan zou ontkomen, maar nu ik u toch aan de lijn heb, laat ik de kans niet liggen om de quizvraag der quizvragen te stellen: lieve lezer, vertel eens, hoeveel regeringen heeft België eigenlijk?

“We zouden elkaar beter moeten leren kennen. Soms stel ik me voor dat we allemaal verschillende soorten fruit zijn die aan dezelfde boom hangen.

Wie zou zo’n boom niet in zijn tuin willen hebben?”

WALI SEDIQI VAN OORLOGSVLUCHTELING TOT AMBTENAAR

3

M E T O. A .

5 TRENDS

Dit is de Vlaamse overheid in 2017 MAALBEEK, 22 MAART 2016

eenmalige publicatie

Geert Pauwels (VDAB) blikt terug op de vreselijkste werkdag C L A I R E T I L L E K A E R T S, T O P V R O U W F I T

“Onze mensen zijn weer trots om hier te mogen werken”

Departement Kanselarij en Bestuur, Communicatie, Boudewijnlaan 30, 1000 Brussel

EN VEEL MEER…

LEES NOG VEEL MEER OP

1 3 .V L A A N D E R E N . B E 1 3 N I E U WS

4

1 3 _ N I E U WS