4 minute read
De natuurherstelwet .... eindelijk!
Hoera, op 18 augustus 2024 trad de Europese natuurherstelwet officieel in werking! Een belangrijke mijlpaal voor de natuur in onze regio, Vlaanderen en de rest van Europa. Voor het eerst zijn er nu bindende doelstellingen om de achteruitgang van de biodiversiteit om te keren. De tijd van vage engagementen voor de natuur is voorbij. De verantwoordelijkheid voor het herstel van de natuur in de EU ligt nu bij de lidstaten. Natuurpunt wil samen met onze beleidsmakers, steden en gemeenten alles uit de kast halen voor een sterkere natuur.
Ruim 80 procent van de Europese natuurgebieden is er slecht aan toe. Daar wil de natuurherstelwet verandering in brengen. Tegen 2030 moeten er herstelmaatregelen gelden voor minstens 20 procent van het Europese grondgebied, op land én op zee. Het gaat dan bijvoorbeeld om versnipperd natuurgebied verbinden, meer natte natuur creëren of meer dood hout laten liggen in de bossen. Dat moet kwetsbare planten en dieren, zoals bijen of weidevogels, er weer bovenop helpen. Vlaanderen zal trouwens veel baat hebben bij de implementatie van deze wet, aangezien ongeveer 95% van onze natuurlijke habitats in een slechte toestand verkeren.
Vier speerpunten
De natuurherstelwet helemaal uit de doeken doen is onbegonnen werk. Simpel gezegd is de wet opgebouwd rond zeven thema’s, en samengevat zijn er vier speerpunten:
• Natuur herstellen (op land en in zee) met focus op de types natuur die ons helpen bij de klimaatuitdagingen: bossen, wetlands, graslanden, rivieren, …
• Natuurherstel in productiegebieden: landbouwecosystemen en productiebos
• Steden vergroenen, om de leefbaarheid in een opwarmend klimaat te waarborgen
• Bestuivers redden, in het belang van ecosystemen en onze voedselzekerheid
Wat gaat onze regio hiervan voelen?
Deze wet zet sterk in op onze steden en dorpen. Erg interessant dus voor onze fel verstedelijkte regio. Dankzij de natuurherstelwet moet de groene ruimte in de stad bijvoorbeeld toenemen met minstens 3% tegen 2030 en 5% tegen 2050. De boomkroonbedekking moet in 2050 tenminste 10% bedragen. Bij grote renovatieprojecten moet er netto groene ruimte bijkomen. Dit alles verhoogt de leefbaarheid, zeker tijdens het stijgend aantal hittedagen. Groene, biodiverse ruimtes in stedenzoals stadsparken en -bossen, stedelijke wetlands, volkstuinen, lanen met bomen, groene muren en daken - kunnen Mechelen, Bonheiden, Sint-Katelijne-Waver en Willebroek duurzamer, leefbaarder en veerkrachtiger helpen maken. Ze zuiveren de lucht, verminderen lawaai, temperen hittegolven en wateroverlast. Bovendien verhogen ze sociale cohesie, de leefkwaliteit en de gezondheid, bieden ze ruimte voor recreatie, ontspanning en onderwijs.
Het is daarom erg belangrijk dat de steden en gemeenten van ons Rivierenland nu al volop (blijven) investeren in natuurherstel en groene infrastructuur, om zo aan de wet te voldoen en de positieve effecten van vergroening op biodiversiteit, klimaatadaptatie en gezondheid te waarborgen. Niet dat we slecht bezig zijn, integendeel, maar we zullen nog meer moeten opschalen en afstappen van het idee dat natuur vooral in een reservaat thuishoort. Natuur moet echt overal aanwezig zijn in onze steden, dorpen, wijken, straten, tuinen en dorpels.
Vrij stromend rivieren(land)
In heel wat rivieren liggen er barrières die migratie van vissen onmogelijk maken. Bedoeling van de nieuwe wet is om tegen 2030 te komen tot 25.000 km aan vrij stromende rivieren. Deze doelstelling is enkel op Europees niveau vastgelegd, niet per lidstaat. Een opgave waar we ook in ons rivierenland nog forse stappen vooruit kunnen zetten. De rivieren Rupel, Dijle, Nete, Schelde en Zenne kunnen en moeten nog meer ‘vernatuurlijkt’ worden waar mogelijk. Verder moeten maatregelen genomen worden om de natuurlijke functies van overstromingsgebieden te herstellen. Met de recente overstromingen langs de Ijzer en de Dender in het achterhoofd, is dat voor Vlaanderen geen overbodige luxe. Het Sigmaproject Bovendijle maakt op dit moment al de Dijlevallei tussen Werchter en Mechelen veiliger en natuurlijker. Bedoeling van de Natuurherstelwet is om te kijken of we deze aanpak niet moeten en kunnen vertalen naar andere rivieren in het Mechels Rivierengebied.
Waar een wil is, is een weg
De pas ingevoerde Europese natuurherstelwet biedt dus reuzekansen voor onze regio. Tegen de zomer van 2025 moeten door de Vlaamse regering wetenschappelijk onderbouwde herstelplannen opgemaakt worden. Natuurpunt roept de Vlaamse overheid en onze steden en gemeenten op om deze wet en de voordelen die deze biedt, met twee handen aan te grijpen en er grondig werk van te maken. Want waar een wil is, is een weg. Natuurpunters in onze regio werken elke dag aan natuurherstel en tonen dat het kan. Waar natuurherstelmaatregelen genomen worden, komen grauwe klauwieren, otters en wilde bestuivers terug. Er ligt veel werk op de plank en de discussies daarover zullen niet altijd makkelijk lopen, maar de natuurherstelwet biedt ons allemaal grote kansen om een ambitieuzer natuurbeleid én maatschappij mee vorm te geven. Aan de slag dus!
Tekst: Robin Verachtert
