Нанас бер ва санна, карахь - марахь чуваьхьна, Везаш т1еийцира и динан бере. ТIум санна, мерза жижиг галнашца дууш, Метт - метта нисдалийта хьена чорпа тIемолуш, Дукха мерза къамелаш - юучул а мерза! – Дича а ца Iеба и дика ши кIант. Шуьнехь Iен кIордийча ловзарга воьдуш – Кху везчу хьешана хIоттийна дара и, БIаьстенан зезагаша кхалийна къорза аре ва санна, Оьздачу мехкарша къагийна ловзар. Самукъане мукъамаш пондаро балош, Чехкачу вотано дог ир-кара хIоттош, Дикачу к1енташа безаман догдохуш, Кест-кеста боккхуш хелхаран бал болуш, Хаза доьдуш ма дара и доккха ловзар. «Хьо лаа варий те, хьо тара варий те, Ахь деънарг дийцахьа?» – воккхачо ца олуш, Дийцина паргIат жиманиг а ца волуш Кхо буьйсий кхо дей дIаделира, тов. Цул тIаьхьа вистхилира и Дадин доттагIа: - Дакъаза ма дала, доттагIчун ва кIеза, ХIун бала бу техьа готтачу хьан кийрахь, ХIун гIайгIа ю техьа горгачу хьан коьртехь? Балхабел ахь соьга коьртера бала, Мажаран тоьпаца ас каде ойур бу. Елхаел ахь соьга кийрара гIайгIа, Дуткьачу туьраца ас каде ойур ю...» Ша дуьйцучунна т1аьхьа гIийла пIелг а тухуш локхуш хилла болу дечигпондар юьстахбаьккхира Туьйран Дадас. – Бераш-кераш, ладогIал цкъа! - вистхилира и. - ХIинцца суна тIееъна сан йиша Ану гой шуна? – Го!!! – цхьаьне жопделира вукхара. 72
– Дакъийна жижиг кхихкина даьлла боху цо. Цунна хIинца гIоьнчий оьшу. Ахьаран галнаш ян хьанна хаьа? - хаьттира цо. – Туьйран Дада, ва Туьйран Дада! - цIе яьлча санна, сиха хьалаиккхира то-харлерра жима йоI . - Cyна хаьа хьуна, суна хаьа!.. Цуьрриг а цец ца велира Туьйран Дада йоьIа бохучух. ХIунда аьлча хьаста-ха къамел хиллера цу шинна: – ЦIе хIун ю хьан? – Нура! – елаелла – екхаелла жоп делира вукхо. – Хьо дан а ду, хьуна, Дала даздина даийтина нур. Яа хIума ян хаьий хьуна? – Хаьа. – ХIун ян Iемина хьуна? – Жижиг-галнаш. – Корта Iовдал-м хьа-ах бац, - хастийра Туьйран Дадас, шен велакъажар къайла а хьош. — Вай юха гулдалале, ас оьшу гIирс кечбийр бу хьуна, ахь а хатта хьайн нене, жижиг-гала мерза хIун дича хуьлу алий. ТIаккха массара a гlo а деш йийр ю-кх ахь яа х1ума. Реза юй хьо? – Ю... Тахана хьалхеяккха чуг1ерташ ерг а и яра. – Схьайола, делахь, кхуза, - т1екхайкхира Туьйран Дадас. Важа, аларх а ца тешаш, едда т1еяхара. – Ану, - вистхилира шен йишига, - хьажал кху йоIе, мел хаза ю и! – Аренан ховха зезаг-м ду, — тIечIагIдира вешин дешнаш Анус. – Ткъа xlapa мел дика йоI ю хьайна хиъча, акъ а, цец а яьлла юьсур яра хьо, - кхидIа а дуьйцура Туьйран Дадас. – Г1еметтахIоьттина яьлла зуда санна, говза ю xlapa дечу хIумана тIехь. - Юха йо1ехьа дIавирзира: - Нура, хиирий хьуна, хIун дича мерза хуьлу галнаш? – Хиира, хьуна, Туьйран Дада! — жопдала сихъелира жима йоI . - Нанис хIун бахарий? Дерстана даттIа доллу жижиг кхехкийна схьаяьлла чорпа хьена хуьлу, бахара. Цу чохь кхехкийна галнаш, бетах буй битча a, тlepa валалур воцуш, мерза хуьлу, бахара. – Осто-опирла! - цецъелира Ану. - Оццул жима йоллушехь, цу йоIана ца хууш хIума дац-кх!.. Баккхийчара баккъала а дуьйцу моьттуш, яша а ешна дIаяьллера 73