Magazyn Ładnie Naprawię nr 1 / wersja prezentacyjna

Odpowiedzialny styl życia, dobre wzornictwo, ekologia, zdrowie...

Numer 1 | 2014 | Cena: 5 PLN VAT 8%

Przedmioty | Życie | Środowisko

ŁADNIE NAPRAWIĘ W numerze: Godspeed Furniture, Zagłębie Ruhry, Hüttenpalast, Vickers Bicycle Company, Half Cut Tea, Wood.b, Studio Rygalik, Projektowanie zmian, Raport Ładnie Naprawię – czy warto naprawiać? Wyrobki, Klubokawiarnie, Krzesło. Zrób to sam! Druk 3D ISSN 2353-1002

REKLAMA

2

Odpowiedzialny styl życia, dobre wzornictwo, ekologia, zdrowie...

STOPKA REDAKCYJNA Maciej Mazerant redaktor naczelny

Numer 1 | 2014

Maja Ruszkowska-Mazerant art director dr Artur Zaguła współpraca Igor Gałązkiewicz Olga Jagnicka Marta Klimek Aleksandra Rajczyk Gosia Rygalik Tomek Rygalik Małgorzata Szafnicka Justyna Szczepańska autorzy Justyna Muszyńska-Szkodzik korekta ECC-CF wydawca magazynu PURPOSE www.purpose.com.pl 90-722 Łódź ul. Więckowskiego 16/200 wydawca

Od Redakcji

Express Media Sp. z o.o. druk

Społeczność, którą stworzyliśmy wokół serwisu Ładnie Naprawię – artyści w swoim fachu, od początku jego istnienia domagała się czegoś więcej niż tylko miejsca wymiany ofert związanych

www.ladnienaprawie.pl info@ladnienaprawie.pl reklama, dystrybucja, redakcja, patronaty

z naprawianiem. Odpowiedzią na te oczekiwania jest gazeta, którą trzymają Państwo w dłoniach.

Naprawianie jest bowiem nie tylko czynnością, ale ideą, którą chcemy wspólnie propagować i rozwi-

Artykuły publikowane w gazecie nie mogą być w żaden sposób powielane bez pisemnej zgody wydawcy. Materiałów niezamówionych redakcja nie zwraca.

Wydawca nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń zamieszczonych w gazecie i zastrzega sobie prawo do odmowy publikacji reklamy.

jać. Dzięki gazecie „Ładnie Naprawię” mamy szansę trafić do tych miejsc i ludzi, do których nie dotarliśmy, tworząc serwis internetowy. Za pośrednictwem gazety możemy przybliżyć ideę naprawiania w sposób ciekawy, rzetelny i przystępny zarówno bywalcom modnych klubokawiarni, jak i klubów seniora. Naszym zamierzeniem jest, aby medium to trafiło do warsztatów rzemieślniczych, sklepów z designem, projektantów, ale również do miejsc propagujących zdrowy styl życia, urzędów,

ISSN 2353-1002

ministerstw odpowiedzialnych za „naprawianie” naszego życia codziennego czy biur architektonicz-

Nakład: 5000 egzemplarzy

nych, urbanistycznych „naprawiających” naszą przestrzeń publiczną. Zależy nam, aby gazeta „Ładnie Naprawię” była wszędzie tam, gdzie spotykają się ludzie pragnący pozytywnej zmiany, opartej na

Hüttenpalast Zdjęcie: Jan Brockhouse Na okładce

odpowiedzialności za otaczający nas świat, ten w skali mikro i makro.

W pierwszym numerze „Ładnie Naprawię”, skupiamy się przede wszystkim na zaprezentowaniu dobrych praktyk, związanych z ideą naprawiania, odnawiania, tworzenia z wykorzystaniem materiałów odnawialnych lub ekologicznych. Prezentujemy projekty o małych budżetach, a także te realizowane w ogromnej skali. Przeprowadziliśmy badania dotyczące idei naprawiania, dlatego na łamach gazety dzielimy się ich wynikami. W pierwszym numerze nie mogło zabraknąć również nowych

Stwórz profil na

Dołącz do nas

technologii i związanych z nimi trendów w naprawianiu. Dziękujemy wszystkim naszym przyjaciołom, którzy zaangażowali się w tworzenie tego przedsięwzięcia, ale najbardziej dziękujemy im za to, że robią to, co robią, dlatego my mamy o czym pisać.

Ładnie Naprawię

na Facebooku

3

Ładnie Naprawię

Spis treści Marzec-Kwiecień 2014

Meble z duszą.

Wyrobki

Twórcza pasja, solidność i ekologia – to podstawy działalności Wyrobków. Swoimi meblowymi realizacjami walczą ze światem masowej produkcji, nadając wyjątkowy charakter niedocenianym, zakurzonym sprzętom.

Strona 24

Projektowanie zmian Rewitalizację w kulturowym kontekście można rozumieć jako nieustanną grę z wyobrażeniami o tym, czym jest miasto, jaka jest jego tożsamość, cel i kierunek rozwoju.

Strona 32

Wood.b

Drewniane jednoślady to doskonała propozycja dla wszystkich zwolenników zdrowego trybu życia i nowoczesnych, przyjaznych środowisku technologii.

Strona 10

TREŚCI...

4

6 ŁADNE...

Vickers Bicycle Company Okna z historią iRock Kolorowe pastwisko 10 WYWIAD...

WOOD.b – Claude Saos & Thierry Boltz 12 POMYSŁ...

Hüttenpalast – kemping w fabryce 14 WYWIAD...

Godspeed Furniture – Joy van Erven & Finn Ahlgren 16 MIEJSCA...

Przyjemne z pożytecznym

Godspeed Furniture Tam, gdzie większość ludzi widzi uszkodzone materiały, my dostrzegliśmy piękno i niepowtarzalny charakter, co w końcu zostało przez nas wykorzystane jako narzędzie i język artystycznego wyrazu.

Strona 14

Hüttenpalast Oferta hoteli w Berlinie jest bez wątpienia ogromna. Jednak, mimo to Hüttenpalast znacząco wyróżnia się wśród nich. Ten założony przez dwie pasjonatki hotel to połączenie kempingowej atmosfery i wygody hotelu.

Strona 12

18 IDEA...

Pakiet antykryzysowy. Ładnie Naprawię 20 WNIOSKI... Ładnie Naprawię – Raport 24 PREZENTACJA...

Meble z duszą. Wyrobki 28 WARSZTATY...

Krzesło. Zrób to sam!

32 TREND...

Projektowanie zmian.

O rewitalizacji przestrzeni miejskiej 36 EFEKT...

Operacja sufit. Million You 38 ZMIANA...

Czy można „naprawić” miasto lub region?

42 WARTO...

Mniej więcej. Studio Rygalik

Mniej więcej.

Studio Rygalik

Warto otaczać się starannie wyselekcjonowanymi przedmiotami, trenując świadome wybory i stale podnosząc swoje wymagania.

Strona 42

44 NOWE...

Druk 3D a naprawianie 46 DROBNE...

Ogłoszenia

5

Ładnie Naprawię

Ładne ...

ŁADNE...

6

Vickers Bicycle Company Tekst: Justyna Szczepańska Zdjęcia: dzięki uprzejmości VBC

Dla wielu osób rower przestaje być jedynie środkiem transportu.

Staje się również swoistą reprezentacją stylu życia. W przypadku rowerów Vickers Bicycle Company ten rodzaj podejścia wydaje się niezwykle silnie podkreślany.

Wykonywany na indywidualne zamówienie, z wykorzystaniem tradycyjnych technik i materiałów, rower tej angielskiej firmy jest niejako manifestacją przywiązania do tradycyjnego i prostego wzornictwa. Jest również, jeśli nie przede wszystkim, luksusowym przedmiotem użytkowym.

Projekt, widocznego na zdjęciu, English Roadster SL bazuje na ponadczasowym, eleganckim, klasycznym i na wskroś angielskim stylu. Rower wykonano z najwyższą dbałością o szczegóły. Wszystkie jego elementy zostały wytworzone w Wielkiej Brytanii. Ramę roweru zbudował mistrz w tym fachu, pochodzący z Coventry w Anglii. Skórzane akcesoria pochodzą zaś z legendarnej manufaktury Brooks England.

Vickers Bicycle Company ma w swojej ofercie trzy modele rowerów. Każdy z nich może zostać dopasowany do indywidualnych preferencji klienta. Wykonanie najdroższego spośród modeli – Vickers English Roadster SL kosztuje blisko sześć tysięcy dolarów amerykańskich. www.vickersbicycles.co.uk

7

Ładnie Naprawię

Okna z historią Tekst: Marta Klimek Zdjęcia: Half Cut Tea

Romantyczne marzenie pary artystów stało się rzeczywistością. Opowieść o łączącej ich pasji zamknięta jest w okiennicach, z których zbudowali ścianę swojego wyśnionego domu.

Historia rozgrywa się w górach Wschodniej Virginii, gdzie podczas jednego z pierwszych wspólnych spacerów Nick Olson i Lilah Horwitz wpadli na pomysł stworzenia domu, z którego mogliby fotografować wschody słońca. Oczyma wyobraźni zobaczyli budynek, którego wschodnia ściana zbudowana była wyłącznie z okien. Marząc o ostrym świetle poranków, szkicowali schematyczne plany – małe rysunki przedstawiające czworokąty różnej wielkości. – Myśl o ich transformacji, o tym, czym stały się te małe rysunki, jest dla mnie bardzo inspirująca. Czuję, że każdy może zrobić wszystko, czego pragnie, jeśli naprawdę tego chce – wyznaje Horwitz.

Idea wspólnego domu wzięła się również z tęsknoty artystów za spokojnym azylem, do którego mogliby wracać z dalekich podróży.

Gdy się poznali, oboje wiedli życie współczesnych nomadów, nieustannie przemieszczających się z miejsca na miejsce. Poszukiwanie bezpiecznego schronienia w zabieganym świecie przyczyniło się do szybkiej realizacji ich marzenia.

Okiennice, które wykorzystali do budowy szklanej ściany, zbierali podczas wspólnych podróży. Każda z nich jest historią miejsca, z którego pochodzi i wspomnieniem osobistych doświadczeń pary artystów.

– Obawialiśmy się, że ich połączenie sprawi nam dużo problemów (różnią się kształtem i rozmiarem), ale chyba mieliśmy szczęście, bo pasowały do siebie idealnie! – zdradza Lilah.

Zarówno Horwitz, jak i Olson w swoich artystycznych projektach nawiązują do sztuki site-specific, której istotą jest relacja między dziełem, a miejscem, w którym powstaje lub z którego pochodzi. Lilah inspirując się atmosferą i charakterem odwiedzanych miast i regionów, tworzy kolekcje wyjątkowych ubrań stanowiące swoistą dokumentację czasu i przestrzeni. Nick natomiast zapisuje rzeczywistość obiektywem własnoręcznie skonstruowanego aparatu.

Ich pasja i miłość do piękna zaowocowały stworzeniem wyjątkowego, architektonicznego cudu. Oryginalny projekt zaciekawił grupę Half Cut Tea, która nagrała film opowiadający o projekcie Lilah i Nicka. Kilkuminutowy dokument pokazuje inspirującą historię pracy artystów, fragmenty rozmów i piękną okolicę ich wymarzonego domu. – Teraz, gdy jest już skończony, jestem oszołomiona! Wciąż nie mogę uwierzyć, że naprawdę stoi – wyznaje Lilah – Gotowy jest o wiele bardziej zachwycający, niż mogłam to sobie wyobrazić. www.halfcuttea.com www.lilahhorwitz.com

ŁADNE...

8

iRock Tekst: Justyna Szczepańska Zdjęcia: dzięki uprzejmości Micasa Lab Zurich

Czy myśl, że nie będzie prądu, a wasz iPhone lub iPad rozładuje się, napawa was przerażeniem? Jeśli tak, to jest dla was rozwiązanie.

Szwajcarska firma Micasa Lab z siedzibą w Zurychu stworzyła alternatywę dla tradycyjnych ładowarek do urządzeń mobilnych Apple. Jest nią iRock – fotel na biegunach, który bujając się ładuje np. iPada. Fotel posiada prądnicę, która przekształca energię mechaniczną pochodzącą z bujania fotela w energię elektryczną.

Energia ta jest dostarczana zaś do podstawki na podłokietniku fotela, do której podłączamy iPad. Zasada działania wydaje się prosta. Podobnie jest w przypadku wzornictwa mebla. Projektanci wykorzystali tradycyjny, stary wzór „babcinego” fotela bujanego. Zderzenie najnowszych technologii ze wzornictwem z dawnych lat sprawia, że projekt jest zabawny i świeży. Jest również energooszczędny, bowiem do wytworzenia energii potrzebna jest jedynie siła ludzkich mięśni. Jednak bujanie się na fotelu wydaje się stosunkowo miłą formą wysiłku fizycznego.

Kolorowe pastwisko

Producenci zapewniają, że godzinna sesja bujania naładuje iPada 3 w 35 procentach.

Fotel ma jeszcze jedną dodatkową funkcję. Wyposażony jest

Tekst: Olga Jagnicka Zdjęcia: Juha Metso, dzięki uprzejmości artystki

w głośniki, które umożliwiają odsłuchiwanie muzyki z iPada w trakcie bujania. iRock wydaje się zatem idealnym urządzeniem

Miina Äkkijyrkkä jest fińską artystką. Studiowała w The School of the Fine Arts w Finlandii, Dairy Farming School oraz Equine College w Ypäjä, a popularność przyniosło jej szczególne zamiłowanie do... krów.

do relaksu, łączącym przyjemne z pożytecznym. Relaksująca nie pozostaje jedynie jego cena – 1300 euro. www.irocknow.ch

Właśnie to zwierzę stało się niemal jedynym i stałym tematem, nieustannie i na różne sposoby przedstawianym przez artystkę. Motyw krowy przewija się w każdej dziedzinie jej twórczości. Äkkijyrkkä krowy przedstawia (a właściwie portretuje) na obrazach, rzeźbi w brązie oraz tworzy je ze starych, często zardzewiałych samochodowych części.

Artystka posługuje się bardzo wyrazistą, niekiedy dość agresywną (zwłaszcza w swoich pracach malarskich) kolorystyką. Jej bajecznie kolorowe krowy tworzone ze złomu osiągają gigantyczne rozmiary. Metalowe olbrzymy, niekiedy samotne, niekiedy w całych stadach, krowy dorosłe i te jeszcze całkiem małe, chodzą po łąkach, pasą się, zastygłe w swoich pozach wpisują się w otaczający je krajobraz swoimi rozmiarami i kolorami, ożywiając go w swoisty i nieco niepokojący sposób. Äkkijyrkkä działa głównie w Helsinkach, gdzie mieszka na terenie parku krajobrazowego Uutela, gdzie nie tylko tworzy, ale również sama hoduje własne stado krów. Znajdują się również niektóre z jej rzeźb.

Tworzone przez nią prace to ciekawa forma recyklingu. Artystka w swojej twórczości łączy wielkie zamiłowanie do sztuki z równie wielkim zamiłowaniem do natury. Do tworzenia rzeźb Äkkijyrkkä wykorzystuje części zezłomowanych samochodów, które sama kolekcjonuje (pomagają jej w tym dealerzy samochodowi z całego kraju). www.akkijyrkka.com 9

Ładnie Naprawię

Thierry Boltz & Claude Saos WOOD.b

Rozmawiała: Marta Klimek Zdjęcia: dzięki uprzejmości projektantów

Z zawodu jesteście projektantami,

Uwielbiam pracę z innymi ludźmi, dziele-

jakie uczelnie ukończyliście?

nie się pomysłami i wiedzą – tę symulta-

Claude Saos: Jestem absolwentem Wyż-

niczną kreatywność. Każdy dzień, w któ-

szej Szkoły Sztuk Pięknych w Quimper,

rym mogę uczyć się czegoś wraz z innymi,

która znajduje się we Francji.

jest dla mnie dobry. Wtedy wiem, że warto

Thierry Boltz: Jestem designerem i ar-

było rano wstać.

chitektem wnętrz/wykładowcą sztuki

T.B.: Taka praca to dobry sposób na

stosowanej (kiedy tylko mogę!). Ukończy-

wymianę pomysłów i współtworzenie

łem Wyższą Szkołę Sztuk Dekoracyjnych

różnych projektów.

w Strasburgu (Dyplom DNSEP w dziedzinie designu).

Obaj mieszkacie w Strasburgu, czego

starych samochodach i rowerach z okresu

Gdy myślicie o przyszłości, to…

Kim są wasi klienci?

od lat 30. do 60.

C.S.: Właściwie myślę o teraźniejszości.

C.S.: Są to ludzie, którzy lubią to, co ja.

T.B.: W tym, co widzę na co dzień dookoła

T.B.: Chciałbym kontynuować pracę w tym

T.B.: To naprawdę wyjątkowi ludzie.

siebie, w przedmiotach, architekturze,

zawodzie i zarabiać wystarczająco, by móc

czasem w naturze.

zajmować się wyłącznie tym.

już nauczyliście się w swoim fachu?

C.S.: Przede wszystkim dokonywać odkryć

Czym dla Was jest wasza praca?

poprzez każdy z projektów.

C.S.: Jest ona zajęciem, na które poświę-

Co robilibyście, gdybyście mieli

Najbliższe wyzwanie…

T.B.: Jak być cierpliwym i przenikliwym.

cam większość mojego czasu.

więcej czasu?

C.S.: Wielki sukces WOOD.b

T.B.: Jest wielkim szczęściem – jeśli sam

C.S.: Robiłbym trzy razy więcej rzeczy.

T.B.: Chcielibyśmy, by projekt WOOD.b

Jaką radę dalibyście osobom zaintere-

ją wybieram. Ale kiedy pracuję tylko dla

T.B.: Jeździłbym na długie wycieczki rowe-

przyniósł nam nowe perspektywy

sowanym pracą w waszym zawodzie?

pieniędzy i muszę wykonywać zawód,

rowe i odwiedzał różne kraje.

na przyszłość w tym zawodzie.

C.S.: W tej profesji liczy się dobra szkoła,

którego nie lubię – praca mnie dołuje.

Pierwsze zarobione pieniądze

Wasz największy sukces?

wytrwałość, a przede wszystkim ciekawość świata.

Najtrudniejsze w waszej pracy jest...

wydaliście na...

C.S.: Dopiero nadejdzie.

T.B.: Powiedziałbym tylko tyle: bądźcie

C.S.: Pozyskiwanie pieniędzy na tworzenie

C.S.: Nie pamiętam.

T.B.: Będzie wtedy, gdy WOOD.b będzie

wytrwali i bystrzy.

prototypów i rozpoczynanie produkcji.

T.B.: To było dawno temu, to był chyba

sprzedawany na całym świecie.

T.B.: Zarabianie pieniędzy.

motorower, a później samochód do kolekcji.

Najwięcej czasu poświęcacie na...

Czym dla Was jest Francja –

C.S.: Pracę przy komputerze. Uważam, że

Czym dla Was jest konkurencja?

moim najważniejszym narzędziem pracy

C.S.: Jest to coś, czego nienawidzę. Ludzie

Gdybyście nie pracowali w zawodzie,

C.S.: To miejsce, w którym się urodziłem.

jest moja głowa.

przychodzą do mnie, bo uważają, że moje

to kim byście byli?

Uważam się raczej za obywatela Europy.

T.B.: To zależy od dnia – na rysowanie,

projekty odpowiadają ich potrzebom.

C.S.: Nie mógłbym być nikim innym.

T.B.: Kraj jak każdy inny. Ale to tutaj się

majsterkowanie i trochę prac informa-

T.B.: Dla mnie również jest to coś, czego

T.B.: Może architektem lub muzykiem.

urodziłem, więc jestem Francuzem.

tycznych. Moje najważniejsze narzędzie

nie lubię.

Z czego jesteście dumni?

Połączenie kultury i biznesu to...

Gdzie szukacie inspiracji?

C.S.: Z pracy nad WOOD.b, którą właśnie

C.S.: Po prostu codzienna praca.

Praca zespołowa dla Was to...

C.S.: We włoskiej i amerykańskiej literatu-

wykonujemy z Thierrim.

T.B.: Uważam, że może być czasami

C.S.: Praca zespołowa to podstawa.

rze, twórczości współczesnych artystów,

T.B.: Z moich dzieci, oczywiście.

bolesne.

wasz kraj?

pracy to ołówek i papier.

WYWIAD...

10

Tradycja i natura Tekst: Marta Klimek

Podczas gdy producenci sprzętu sportowego prześcigają się w udoskonalaniu nowoczesnych materiałów, które zapewniłyby rowerom lekkość i dynamikę, francuscy projektanci powracają do tradycji i sięgają po naturalne, sprawdzone surowce. Proponują swoim klientom rowery wykonane z… drewna.

Thierry Boltz i Claude Saos od 2009 roku prowadzą Boltz&Saos Studio w Strasburgu. Pomysł stworzenia drewnianych rowerów zrodził się z pasji obu projektantów, dla których jednoślad jest codziennym środkiem transportu.

Rama WOOD.b wykonana jest z laminowanej sklejki jesionowej, która stanowi bazę dla elementów stalowych.

Te z kolei są skonstruowane w taki sposób, by możliwe było łączenie ich ze standardowymi, dostępnymi na rynku częściami mechanicznymi. Pozwala to na serwisowanie dwukołowego urządzenia w niemal każdym sklepie i warsztacie rowerowym, co jest wygodne i ekonomiczne.

Ponieważ stałym elementem projektu jest tylko (lub aż) jego drewniana rama, możliwa jest dowolna personalizacja urządzenia. WOOD.b wykonywane są ręcznie, na specjalne zamówienie klienta, który (dzięki wizualizacji dostępnej na stronie internetowej projektantów) może wybrać kolor drewna oraz lakieru pokrywającego stalowe części roweru.

Kierując się głosem wyobraźni, może dobrać pozostałe elementy konstrukcji, zdecydować się na całkowicie drewnianą kierownicę lub pozostać tylko przy uchwytach wykonanych z naturalnego surowca. Możliwości jest wiele, a projektanci są otwarci na propozycje miłośników dwukołowców.

Choć mogłoby się wydawać, że rower wykonany z drewna będzie ciężki i niepraktyczny, WOOD.b zaprzecza tej opinii.

Jego waga, w zależności od indywidualnej kombinacji stworzonej przez zamawiającego, wynosi ok. 15-17 kg. Biorąc pod uwagę, że ciężar standardowego roweru miejskiego to zwykle ok. 20 kilo, projekt strasburskich designerów wydaje się atrakcyjnym rozwiązaniem.

Drewniane jednoślady to doskonała propozycja dla wszystkich zwolenników zdrowego trybu życia i nowoczesnych, przyjaznych środowisku technologii. Z pewnością spodobają się miłośnikom miejskiego szyku, poszukującym zarówno dobrej jakości, jak i ciekawego designu codziennych sprzętów. Indywidualne zamówienia składać można bezpośrednio u projektantów WOOD.b. www.bsgbikes.com

11

Ładnie Naprawię

Hüttenpalast kemping w fabryce Tekst: Justyna Szczepańska Zdjęcia: Jan Brockhouse, materiały prasowe

Na zdjęciu właścicielki Hüttenpalast Sarah Vollmer i Silke Lorenzen

POMYSŁ...

Oferta hoteli w Berlinie jest bez wątpienia ogromna. Jednak, mimo to Hüttenpalast znacząco wyróżnia się wśród nich. Ten założony przez dwie pasjonatki hotel to połączenie kempingowej atmosfery i wygody hotelu. A wszystko to w postindustrialnych wnętrzach dawnej fabryki w najbardziej wielokulturowej dzielnicy Berlina – Neukölln.

Hüttenpalast w swojej ofercie ma domki i przyczepy campingowe oraz tradycyjne, minimalistycznie urządzone pokoje dla mniej turystycznie nastawionych gości.

Trzy przyczepy oraz trzy drewniane domki porozstawiane są po całym jednym piętrze dawnej fabryki. Postindustrialne wnętrze niekonwencjonalnie zaaranżowane jest jednak w wyjątkowo ciepły i przytulny sposób. A szczególny nacisk właścicielki położyły również na odtworzenie iście kempingowej atmosfery. W przyczepach i domkach znajdują się prywatne miejsca do spania dla gości, podczas gdy otwarta przestrzeń pomieszczenia przeznaczona jest do wspólnego użytku i integracji. Chciałoby się jeszcze dodać – i rekreacji na świeżym powietrzu. Dla tej aktywności miejsce jest jednak w ogrodzie na dachu hotelu.

Bez wątpienia Hüttenpalast to ciekawa alternatywa dla tradycyjnych hoteli, która w szczególności powinna zainteresować oszczędnych podróżników. Wynajęcie przyczepy lub domku dla dwóch osób na jedną noc kosztuje bowiem jedynie 65 euro. www.huttenpalast.de

12

Trzy przyczepy oraz trzy drewniane domki porozstawiane są po całym jednym piętrze dawnej fabryki. Postindustrialne wnętrze niekonwencjonalnie Na zdjęciu biblioteka hotelu

zaaranżowane jest jednak w wyjątkowo ciepły i przytulny sposób.

Na zdjęciu ogród hotelu

Na zdjęciu pokój-kabina

13

Ładnie Naprawię

Godspeed Furniture Joy van Erven & Finn Ahlgren Rozmawiała: Aleksandra Rajczyk Zdjęcia: zdjęcia dzięki uprzejmości projektantów

Wasz styl pracy został określony m.in.

okazja, pracowaliśmy razem, ile tylko się

następnej kolekcji mebli. Jakie różni-

Która kolekcja jest twoją ulubioną?

jako „projektowanie rozkładu”, „szki-

dało, na przykład przy wystawach, zlece-

ce pojawiły się do tej pory?

Nie wiem. Każda jest dla nas ważna

cowanie na żywo”, „studium śmier-

niach i zagranicznych warsztatach.

Holandia jest oczywiście zupełnie innym

i, w retrospektywie, każda opowiada

ci”. Co leży u podstaw waszej pracy?

W naszym trybie pracy materiał decyduje

krajem niż Izrael, pod każdym możliwym

jakąś historię. W tej chwili uważam, że

Skupiacie się na wartości artystycznej,

o efekcie, a przynajmniej inspiruje nas do

względem. Jednakże urodziłem się tutaj,

kolekcja Trash najbardziej nas inspiruje

czy po prostu chcecie robić naprawdę

stworzenia pewnych przedmiotów. Wte-

więc wszystko wydaje się naturalne.

do nowych odkryć.

fajne meble?

dy dosłownie rozpoczynamy szkicować

Największe różnice dotyczą materiałów

Joy van Erven: Fajne meble są rezultatem

„na żywo”. Zmieniamy myśl

i sposobu ich odnajdywania. Holandia jest

Czy dużo uwagi poświęcacie funkcjo-

pracy, ale ich tworzenie nie było naszym

w działanie i sprawdzamy, dokąd nas

o wiele bardziej rozwinięta i zorganizo-

nalności efektu końcowego?

początkowym zamierzeniem. Tam, gdzie

zaprowadzi. Improwizacja jest bardzo

wana pod względem recyklingu śmieci

Tak. To pomaga w mocnym stąpaniu

większość ludzi widzi uszkodzone ma-

ważnym aspektem tego procesu.

niż Izrael. Tam materiały znajdowałem

po ziemi. Łatwo zagubić się w kreatyw-

na ulicy, tutaj jest trudniej, trzeba dłużej

nym procesie. Dodawanie praktycznego aspektu nie pozwala na rozleniwienie.

teriały, my dostrzegliśmy piękno i niepowtarzalny charakter, co w końcu

Skąd pomysł nazwy firmy?

szukać. Wciąż jednak jest to naprawdę

zostało przez nas wykorzystane jako

Nazwa wzięła się z naszego prywatne-

bardzo ekscytujące.

narzędzie i język artystycznego wyrazu.

go żartu. Ponieważ zaczynaliśmy

Na początku wynik nie był istotny. Liczył

od tworzenia mebli w bardzo szybki

Co zadecydowało o wyjeździe z Izraela?

dla zeitgeist”. Czy mógłbyś rozwinąć

się właśnie proces szkicowania „na żywo”.

sposób, nazywaliśmy je speed furniture

Moim głównym powodem był rozwój

tę myśl?

Teraz mamy już na uwadze, żeby efektem

(szybkie meble), a skoro mieszkaliśmy

firmy. Prowadzenie biznesu w północnej

To nasz hołd dla codziennego życia

końcowym były dopracowane i eksklu-

w Izraelu, czyli Ziemi Świętej, wpadliśmy

Europie jest po prostu łatwiejsze. Rynek

i jego rozkładu. Nie ma sensu zaprzeczać

zywne elementy wyposażenia.

na nazwę Godspeed. Słowo godspeed

jest większy, łatwiej też eksportować

istnieniu procesu rozkładu, powinniśmy

w języku staroangielskim oznacza ży-

w granicach Unii Europejskiej, zyskuje

pogodzić się z nim i przeistoczyć w coś

Czy mógłbyś przybliżyć nam proces

czenie szczęścia lub szczęśliwej podróży,

się szerszy rozgłos itp., itd. Izrael jest

wyjątkowo pięknego.

tworzenia każdego egzemplarza?

co również bardzo pasowało do naszej

bardzo inspirującym krajem, jednak tutaj

Od czego zaczynacie? Jak układa się

działalności. Odkąd przeprowadziłem się

dostrzegam większy potencjał.

wasza współpraca?

do Holandii, a Finn skupił się na pracy

Gdy zaczynaliśmy, dzieliliśmy studio

indywidualnej, postanowiliśmy kontynu-

Na waszej stronie internetowej znaj-

Nasza kariera obfitowała w niespodzian-

i pracowaliśmy każdego dnia. Z czasem

ować realizowanie koncepcji pod własny-

duje się dział zatytułowany Porażki.

ki, więc sądzę, że tak samo będzie

Finn wrócił do Szwecji, a ja zostałem

mi nazwiskami. Teoria stojąca

Niewielu artystów ma odwagę, żeby

w przyszłości. Niemniej jednak skupiamy

w Izraelu. To oczywiście skomplikowało

za Godspeed oczywiście trwa i nadal

publicznie pokazywać takie rzeczy.

się na wprowadzeniu niektórych mebli do

koegzystencję. Jednak łączy nas nić poro-

służy jako inspiracja dla nas obojga,

Porażki odgrywają ogromną rolę

limitowanej produkcji i rozpowszechnie-

zumienia w sprawach pomysłów

ciągle też pracujemy razem, kiedy tylko

w procesie projektowania. Zezwalając

niu marki w północnej Europie. Pojawią

i podejścia do procesu twórczego. Nasza

możemy. Zmiana szyldu ułatwi i uprości

na porażkę, zwiększasz swoją wolność

się też nowe kolekcje, bo wciąż mamy

separacja doprowadziła tylko do te-

wiele rzeczy.

i możesz wykroczyć poza własne granice.

wiele do odkrycia.

Twierdzisz, że wasza praca to „hołd

najbliższa przyszłość?

go, że ja i Finn tworzymy własne meble

W naszej branży nie ma czegoś takiego,

w podobnym stylu. Myślę, że pod tym

Wspomniałeś, że niedawno przenio-

jak złe i właściwie podejście i nie ma też

względem w naszym procesie tworzenia

słeś się z Tel Awiwu do Holandii. To

błędów. Rozwiązanie zazwyczaj tkwi

nastąpiła poprawa. Kiedy nadarzała się

prawdopodobnie wpłynie na wygląd

w problemie.

WYWIAD...

Co dla Godspeed Furniture niesie

14

www.godspeedfurniture.com

W naszym trybie pracy materiał decyduje o efekcie, a przynajmniej inspiruje nas do stworzenia pewnych przedmiotów. Wtedy dosłownie rozpoczynamy szkicować na żywo.

Zmieniamy myśl w działanie i sprawdzamy, dokąd nas zaprowadzi.

Na zdjęciu projektanci Joy van Erven i Finn Ahlgren

15

Ładnie Naprawię

Przyjemne z pożytecznym Tekst: Marta Klimek Zdjęcia: materiały prasowe

Każdy twórczy (i przetwórczy)

Caffee&Bistro Galeria Sztuki

wysiłek pochłania ogromne ilości kreatywnej energii. A co uzupełni jej niedobory lepiej niż orzeźwiają-

ul. Ząbkowska 13 03-736 Warszawa

cy łyk kawy i porcja świeżych słodkości? Nietypowe kawiarnie, które

Caffee&Bistro Galeria Sztuki na warszawskiej

oprócz gorących napojów, oferują

Pradze przyciąga wyjątkowym wnętrzem peł-

swym gościom usługi krawieckie czy

nym uroku dawnych mebli. A jeśli któremuś

meblowe naprawy, coraz liczniej

kuchni, spodoba się krzesło, na którym siedzi

z gości, delektujących się specjałami szefa

wkraczają w krajobraz polskich

albo zdobiący salę kredens, sprzęt w jednej

miast. Wzorowane na brytyjskich

żeniem kawiarni są bowiem meble dostępne

chwili może stać się jego własnością. Wyposaw ofercie Galerii Sztuki Stara Praga, która zaj-

sewing cafes, kawiarenki szyciowe,

muje się ich naprawą i renowacją.

tworzą otwarte miejsca pracy amatorów mody i krawiectwa. Aromat kawy idealnie łączy się również z działaniami designerów i renowa-

Slow Fashion Cafe ul. Bożego Ciała 10 31-059 Kraków

torów mebli, dla których kawiarniane wnętrza stają się galeriami wystawowymi. Cechą wspólną tych niebanalnych lokali jest idea budowania przestrzeni kultury i twórczej współpracy realizowana przez organizację spotkań, warsztatów i imprez zachęcających do kreatyw-

Slow Fashion Cafe to otwarta pracownia krawiecka pełna modowych inspiracji, twórczego ducha i... zapachu świeżej kawy.

Prowadzona przez dwie młode projektantki kawiarnia jest uzupełnieniem działalności krakowskiej szkoły szycia Németh & Stypulska. Na miejscu można wynająć stanowisko z profesjonalną maszyną oraz wziąć udział w krawieckich warsztatach – grupowych lub indywidualnych. Goście mają też okazję przyjrzeć się pracy projektantek i przymierzyć ubrania z ich autorskich kolekcji.

nej aktywności.

MIEJSCA...

16

Resort ul. Bielańska 1 00-086 Warszawa Bar zbudowany ze starych książek i wanna przerobiona na kawiarnianą sofę nie powinny dziwić klientów warszawskiego Resortu. Recykling jest bowiem naczelnym hasłem lokalu i podstawą jego filozofii. Wnętrze wypełnione fotelami z tekturowych rolek i sklepowych wózków to idealne miejsce dla miłośników ekodesignu oraz smakoszy zdrowej kuchni.

W przestronnej klubokawiarni organizowane są także imprezy, koncerty i wystawy, ubogacające kulturalne życie stolicy.

Mebloteka Yellow

ul. Piotrkowska 138/140 90-062 Łódź Kawiarnia, pracownia i sklep meblowy w jednym – Mebloteka YELLOW to miejsce, w którym styl vintage miesza się z ideą recyklingu, a banalne przedmioty zyskują nowy, niepowtarzalny charakter. Dzięki twórczej energii właścicieli, wnętrze dawnej łódzkiej fabryki stało się otwartą przestrzenią wszelkich przejawów kreatywnej aktywności – od wzornictwa po literaturę. Artystyczny nieład i lekka atmosfera wnętrza sprzyjają jednocześnie towarzyskim spotkaniom przy kawie i bąbelkowej yerba mate.

Róża Rozpruwacz ul. Jagiellończyka 2 50-240 Wrocław Klienci, których Róża Rozpruwacz zachęci do odwiedzin niecodzienną nazwą, z pewnością nie będą rozczarowani jej ofertą. Od niemal roku lokal stanowi wyjątkowy punkt na mapie Wrocławia, zamykając w kawiarnianym wnętrzu miłość do krawieckiej sztuki. Szyciowe kursy, warsztaty, możliwość wynajmu maszyn, przeróbki i naprawa ubrań – to tylko niektóre propozycje Róży, która na wszystkich swoich gości czeka zawsze z filiżanką aromatycznej kawy i pysznym świeżym ciastem.

Zdjęcie: Bartosz Wrotniak

17

Ładnie Naprawię

Pakiet antykryzysowy Ładnie Naprawię Tekst: Maciej Mazerant

Świat zmierza w kierunku totalnej ekologicznej zagłady? Kupujemy bez opamiętania, ponieważ wmawiają nam, że tylko to może uratować nas przed kryzysem?

Fachowcy, artyści działający lokalnie nie mają pracy?

O tym, dlaczego i dla kogo powstał serwis „Ładnie Naprawię”, pisze Maciej Mazerant – współtwórca projektu, wydawca maga-

tańszych, dlatego że produkowanych

szych w Polsce: skarbnicy rzeczy do

w Chinach, bez poszanowania środowi-

naprawienia i bazy ludzi, którzy mogą

twarzania odpadów, w którego wyniku

ska i praw pracowniczych – przestajemy

to zrobić. Takiej formuły nie spotkałem

powstają produkty o wartości wyższej niż

zwracać uwagę na środowisko naturalne,

nigdzie indziej.

przetwarzane surowce. Proces ten po-

rodzimą przedsiębiorczość (lokalnych pro-

Czy na taki projekt jest zapotrzebowa-

Upcykling to forma wtórnego prze-

zwala zmniejszyć zarówno ilość odpadów,

ducentów, zakłady naprawcze, rzemieśl-

nie, okaże się w przyszłości. Powiedzmy

jak i ilość materiałów wykorzystywanych

ników, projektantów) i związaną z tym

sobie szczerze: na promocję kupowania –

w produkcji pierwotnej.

kulturę oraz kreatywność. W potoku kolo-

reklamy telewizyjne, bilboardy, reklamy

rowych, hałaśliwych reklam nie myślimy,

w prasie, Internecie – wydawanych jest

ochrony środowiska naturalnego. Jej

że kupując produkty tworzone lokalnie,

w Polsce każdego roku kilka miliardów

celem jest ograniczenie zużycia surowców

zapłacimy co prawda więcej, ale pienią-

złotych i tak jest od blisko 20 lat. My

naturalnych i zmniejszenie ilości odpadów.

dze te trafią do obiegu w naszym regio-

takiego budżetu na promocję naprawiania

Według Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r.

nie i będziemy mieli kontrolę nad proce-

nie mamy. Kierujemy nasz serwis do ludzi,

o odpadach (Dz.U. z 2001 r. nr 62, poz.

sem produkcji.

których coś obchodzi, którzy często są

628) pod pojęciem recyklingu rozumie się

Podejmując decyzję o zakupie produktu

Recykling, recyklizacja to jedna z metod

osobami opiniotwórczymi, dlatego mamy

taki odzysk, który polega na powtórnym

lokalnego, dajemy pracę naszym sąsia-

nadzieję, że serwis znajdzie swoje miej-

przetwarzaniu substancji lub materiałów

dom, rodzinie, przyjaciołom. Mamy też

sce na rynku i w sercach użytkowników.

zawartych w odpadach w procesie pro-

większą pewność, że wydane pieniądze

Chcemy stworzyć największą w Polsce

dukcyjnym w celu uzyskania substancji lub

wrócą do nas, w przeciwieństwie do tych

bazę rzeczy do naprawienia, przemiany,

materiału o przeznaczeniu pierwotnym lub

transferowanych przez korporacje za

upcyklingu i recyklingu. Wiemy, że w do-

o innym przeznaczeniu, w tym też recykling

granicę. Tak samo jest w przypadku na-

mach, komórkach, na strychach i w sza-

organiczny, z wyjątkiem odzysku energii.

prawiania zepsutych przedmiotów.

fach jest mnóstwo rzeczy nieużywa-

Pomysł Ładnie Naprawię zrodził się

Czy nie lepiej jest odnowić szafę po babci

nych, ponieważ się zepsuły, znudziły lub

w modzie. Polega na noszeniu rzeczy

po obejrzeniu filmu The lightbulb conspira-

u stolarza działającego lokalnie lub zlecić

wymagają odświeżenia. Dzięki Ładnie

z innej epoki albo stylizowanych na takie

cy aka pyramids of waste, który pokazuje

projektantowi zmianę wyglądu starego

Naprawię i artystom w swoim fachu

oraz łączeniu stylów pochodzących z róż-

kulisy planowego postarzania produk-

fotela, niż kupować nowe?

skupionym wokół serwisu te rzeczy mogą

nych epok. Ubrania z poprzednich dekad

zynu „Purpose”.

wrócić do obiegu, znowu mogą zacząć

albo starsze niż 25 lat są zwykle uzna-

po założonym z góry przez producenta

włączenia do użytku przedmiotów, które

służyć swoim właścicielom. Dzięki temu

wane za vintage. Styl zapoczątkowany

czasie psuły się, traciły swoje właściwo-

pozornie już nie mogą nam służyć, są

zwykły Kowalski czy zwykła Kowalska po

w modzie przeniósł się do projektowania

ści. Na przykładzie spisku żarówkowego

na porządku dziennym. Pojęcia takie, jak

pierwsze: dadzą pracę lokalnym przedsię-

wnętrz. Jego cechą charakterystyczną jest

został w tym filmie pokazany mechanizm,

upcykling czy recykling są znane i mo-

biorcom, po drugie: zatroszczą się

łączenie przeciwieństw. Wnętrze w takim

jakim posługują się firmy, żeby wymusić

dne w Europie Zachodniej, np. Wielkiej

o środowisko (nie kupując nowych rzeczy,

stylu można stworzyć na dwa sposo-

na nas kupowanie ciągle nowych rzeczy.

Brytanii i Niemczech. Niektóre kraje, takie

do których produkcji trzeba mnóstwa

by – wprowadzając do nowoczesnego

jak Stany Zjednoczone, dojrzały już do

surowców i energii), po trzecie: zadbają

pomieszczenia stare, stylowe meble lub

przeciwko nakłanianiu ludzi do bezmyślnej

głośnego manifestowania gospodarczego

o kulturę – w taki sposób często można

uzupełniając stylizowane wnętrza

konsumpcji, napędzanej głównie przez

patriotyzmu. My do tego tematu postano-

uratować klasyki designu bądź przed-

z historią nowoczesnymi elementami.

globalne korporacje. Przekonywani do

wiliśmy dołączyć z Ładnie Naprawię.

mioty historyczne świadczące o naszej

kupowania coraz tańszych produktów –

Naszym celem jest stworzenie najwięk-

bogatej kulturze i historii.

tów – tzn. takiego ich projektowania, żeby

Ładnie Naprawię to nasz mały bunt

IDEA...

Na Zachodzie kwestie ponownego

Vintage to styl, który początkowo istniał

18

19

REKLAMA

Raport z badań Badanie: Ośrodek Ewaluacji Infografiki: Tomasz Kaczkowski

Kim są ładnie naprawiający? To przede wszystkim artyści, ludzie kultury, architekci w wieku 26-35 lat z wykształceniem magisterskim.

Punkt wyjścia i inspirację do badania

nia i zmniejsza powstawanie odpadów,

stanowił portal www.ladnienaprawie.pl

ogranicza koszty, jakie ponosi środowisko

określa się coraz częściej gospodarką

matycznie od czasów transformacji.

oferujący usługi z zakresu naprawiania

przy produkcji przedmiotów.

konsumpcyjną albo inaczej – kapitali-

Towary konsumpcyjne mają relatywnie

zmem konsumpcyjnym. Jego wyrazem

niską cenę, poddawane są nieustannym

i przerabiania przedmiotów. Nadawanie

Obecny etap rozwoju gospodarczego

Ładnie Naprawię to portal nakierowany

w Polsce natomiast, wzrastały syste-

rzeczom „drugiego życia” jest nie tylko

stricte na promowanie i aktywne wspie-

jest szybki wzrost konsumpcji i wyraźna

innowacjom, komunikowanym za pomocą

w wielu przypadkach racjonalne

ranie naprawiania przedmiotów oraz

poprawa poziomu życia społeczeństw

technik marketingowych, co zachęca do

z perspektywy indywidualnego pożytku

upcyklingu (czyli ponownego przetwarza-

krajów wysoko i średnio rozwiniętych.

sięgania po nowe produkty. Zjawisko to

ekonomicznego, ale także niesie długo-

nia i przerabiania dóbr, podnoszącego ich

Ich źródła w świecie zachodnim sięgają

stało się przedmiotem licznych badań

falowe korzyści dla środowiska – opóź-

ostateczną wartość).

powojennego boomu gospodarczego,

ekonomicznych, socjologicznych, psy-

WNIOSKI...

20

Czym kierują się ładnie naprawiający, dokonując zakupów? Jakością, wygodą, rozsądkiem, wybierają sprawdzone rozwiązania dostarczane przez małych producentów.

Gdzie kupują ładnie naprawiający? Produkty spożywcze w małych lokalnych sklepach, warzywa i owoce głównie na bazarach. Ubrania, kosmetyki, sprzęt AGD w galeriach handlowych oraz w Internecie.

Większość ładnie naprawiających uważa za cenne wykorzystanie zużytych przedmiotów.

Szuka możliwości ich nowego zastosowania czasem zupełnie innego niż dotychczas.

21

Ładnie Naprawię

Ładnie naprawiający w większości oddają różne przedmioty do naprawy kilka razy do roku.

Naprawiają zepsute rzeczy, gdy znalezienie osoby, która to zrobi nie jest zbyt trudne i czasochłonne. W przypadku gdy nie mogą znaleźć fachowca, podejmują się naprawy samodzielnie.

Ładnie naprawiający naprawiają samodzielnie głównie ozdoby i dekoracje, odzież oraz buty, na warsztat biorą biżuterię i galanterię no i oczywiście meble.

chologicznych1. Cechą charakterystyczną

może być Europejska Dyrektywa Ramowa

wykorzystania”. Analizowane przez nas

wać istniejące inicjatywy społeczne, gdyż

czasów współczesnych jest jednak nie

o Odpadach. Jej celem jest zwiększenie

zjawisko wpisuje się zatem w najnow-

mogą one odegrać kluczową rolę w upo-

tylko wzrost konsumpcji, ale także różni-

świadomości i zbliżenie się do modelu

sze trendy gospodarowania. Jednakże,

wszechnianiu nowych postaw i zachowań

cowanie jej modeli, powiązane ze różnico-

„społeczeństwa recyklingu”. Jako środek

jak zauważają eksperci, choć powtórne

społecznych2.

waniem się wartości i stylów życia.

do jego osiągnięcia wskazuje m.in.

naprawianie przedmiotów jest praktyko-

„ponowne wykorzystanie dóbr” poprzez

wane w pojedynczych gospodarstwach

tyka ponownego wykorzystywania dóbr

Należy także podkreślić, że problema-

zwiększanie liczby naprawianego sprzętu.

domowych lub rodzinach, nie istnieje zin-

stanowi już przedmiot zainteresowania

Rola tego elementu jest na tyle istotna, iż

stytucjonalizowany system umożliwiający

administracji publicznej na szczeblu

zaleca się powstawanie „akredytowanych

i promujący takie działania. Dlatego też

europejskim i krajowym. Przykładem

centrów i sieci naprawy i ponownego

warto analizować, wspierać i rozbudowy-

WNIOSKI...

22

Cz. Bywalec, Konsumpcja a rozwój gospodarczy i społeczny, Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa 2010.

2 Krajowe warunki tworzenia centrów i sieci napraw i ponownego wykorzystania, http://www.kujawsko-pomorskie.pl/files/srodowisko/cerrec/Krajowe_warunki_tworzenia_centrow_i_sieci_napraw.pdf.

1

Gdzie najczęściej trafiają ładnie naprawiający z rzeczami wymagającymi naprawienia?

Dlaczego nie wszyscy decydują się zostać ładnie naprawiającymi?

Jakie przedmioty najczęściej trafiają w ręce fachowców?

Serwis Ładnie Naprawię ma na celu połączenie w jednym miejscu działających lokalnie (w dużych miastach, małych miejscowościach, na wsiach), utalentowanych i przedsiębiorczych ludzi, którzy myślą o środowisku naturalnym, chcą oszczędzać i zarabiać pieniądze.

W ramach Ładnie Naprawię dajemy możliwość spotkania się tych, którzy mają coś do naprawienia z tymi, którzy mogą to naprawić – artystami w swoim fachu.

Ośrodek Ewaluacji od 2004 roku prowadzi badania ewaluacyjne i społeczne. Pomaga „ładnie naprawiać” projekty, programy i organizacje. Atutem Ośrodka Ewaluacji jest wiedza oraz doświadczenie badaczy, a także jakość narzędzi i procedur badawczych. Dzięki temu badania Ośrodka Ewaluacji są rzetelne, dają wiarygodne i przydatne wyniki. Ośrodek Ewaluacji to mała firma od dużych badań, która pomaga lepiej wykorzystywać zasoby i podejmować trafne decyzje.

www.ladnienaprawie.pl

www.ewaluacja.eu

23

Ładnie Naprawię

Meble z duszą Wyrobki Rozmawiała: Marta Klimek Zdjęcia: archiwum Wyrobków

Twórcza pasja, solidność i ekologia – to podstawy działalności Wyrobków. Swoimi meblowymi realizacjami walczą ze światem masowej produkcji, nadając wyjątkowy charakter niedocenianym, zakurzonym sprzętom.

Przygodę z redesignem Kamila i Wojciech Wyrobkowie rozpoczęli od urządzenia własnego mieszkania. Nie chcąc kupować nowych sprzętów, postanowili odświeżyć stare meble odnalezione na strychu. Ona – artystyczna dusza,

W Państwa ofercie można przeczytać,

Dziś wszystko jest czarne albo białe.

malarka z wykształcenia. On – potomek rodziny od

że Wyrobki to zabawa formą i kolo-

Nowoczesne albo retro. My wypełniamy

pokoleń związanej ze stolarstwem, genetycznie obciążony

rem. W jaki sposób zabawa staje się

lukę, dajemy ludziom kolor, radość, łączy-

prawdziwym biznesem?

my style, nie zamykamy się na nietypo-

miłością do mebli. Razem stworzyli idealnie dopełniający

Kamila i Wojtek Wyrobkowie: Jeśli

we pomysły i rozwiązania. Staramy się

się duet, którego dzieła szybko zyskały aprobatę otoczenia.

człowiek robi coś z pasją, z pełnym

robić to najlepiej, jak potrafimy. Szerokim

przekonaniem – bez względu na to, czy

łukiem omijamy półśrodki i dajemy

jest handlarzem na bazarku, sprzedawcą

z siebie 100%. Nie ma miejsca na by-

armatury, czy artystą – przy odrobinie

lejakość – ona zawsze wyjdzie na jaw.

szczęścia zawsze osiągnie to, do czego

Solidność jest doceniana i w szerszej

klienta. Wykorzystując solidność dawnych sprzętów, tworzą

dąży. Nawet jeśli jego praca to zabawa.

perspektywie procentuje. Gdybyśmy nie

nowe, oryginalne przedmioty, niosą radość wymagającym

W przypadku Wyrobków zabawą są nasze

podchodzili do naszej pracy poważnie

pomysły i projekty. Potem następuje dłu-

i solidnie, już dawno by nas nie było.

Dziś Wyrobki to prężnie działające przedsiębiorstwo, oferujące meblowe metamorfozy na specjalne zamówienie

odbiorcom i doskonale realizują rozwijające się obecnie

ga i żmudna praca, w dużej mierze brudna

redesignerskie trendy. Jako nowoczesna firma funkcjonują

i niezbyt przyjemna. W pyle, w którym

W dzisiejszym pędzącym świecie za-

nie da się nawet złapać oddechu, a zza

kup gotowego produktu wydaje się

w oparciu o możliwości przestrzeni internetowej,

okularów nic nie widać. Często sterczymy

wygodniejszym, bo szybszym, roz-

korzystając z usług branżowych portali, takich jak

nad meblem wiele godzin, powyginani

wiązaniem. Do kogo kierują Państwo

w nienaturalnych pozach, aby dostać się

swoją ofertę? Jacy klienci korzystają

w każdy zakamarek. Ludzie zazwyczaj

z usług Wyrobków?

nie zdają sobie z tego sprawy.

Faktycznie, większość konsumentów

Ładnie Naprawię.

wybiera gotowce. Wyrobki natomiast Zobacz profil Wyrobki

w serwisie Ładnie Naprawię WYWIAD...

24

Jakie szanse na rynku mają tego

kupują osoby, które śledzą bieżące trendy,

rodzaju przedsiębiorstwa?

interesują się ekologią i zdrowym stylem

Coraz większe. Klienci zaczynają poszuki-

życia. Często są to pasjonaci oryginalnych

wać przedmiotów oryginalnych, cieka-

mebli, których reprodukcje, owszem,

wych, mają dość otaczania się masówką.

można dziś kupić, ale wykonane z dużo

gorszego budulca i pochodzące z maso-

do brudnej roboty. Równolegle ustalamy

nym miłośnikiem designu, który w całym

Mamy XXI wiek, a więc oczywiście

wej produkcji. Cena jest porównywalna.

z klientem konkretny wzór, rozmiesz-

przedsięwzięciu trzymał się określonej,

Internet. Głównie portale pośredniczące

Czy nie lepiej mieć w domu niepowtarzal-

czenie kolorów itd., aby po ukończeniu

mondrianowskiej ideologii. Poczęstował

w sprzedaży szeroko pojętego hand-ma-

ne dzieło z duszą?

odnawiania mebla, można było spokojnie

nas pyszną herbatą z miodem.

de’u i designu. Staramy się też pokazywać

Na nasz mebel trzeba poczekać, nie-

przejść do etapu malowania.

na różnego rodzaju targach i imprezach,

rzadko nawet kilka tygodni, ale każdemu

Do meblowego recyklingu wykorzystu-

których tematyka koreluje z profilem na-

klientowi oferujemy full serwis – od

Który z aspektów tej wieloetapowej

ją Państwo ekologiczne materiały

szej działalności. Musimy myśleć i działać

znalezienia odpowiedniego mebla, który

pracy cenią Państwo najbardziej?

i farby. Jakie znaczenie dla Wyrobków

globalnie. Rynek lokalny, do którego

będzie obiektem dalszych działań, przez

Chyba ten moment, kiedy widać szczere

mają idee ekologiczne?

moglibyśmy dotrzeć przez wspomniany

doprowadzenie go do stanu używalności,

zadowolenie klienta. Wtedy wiemy, że

Bardzo duże. Używamy chemii, tylko

szyld, czyli ograniczony wyłącznie do

aż po nadanie nowej kolorystyki.

wszystkie godziny pracy się opłaciły.

tam gdzie to niezbędne, przykładowo

naszego miasta – Żor, jest zbyt mały.

Z reguły meble dowozimy osobiście, więc

na etapie zabezpieczania mebla przed

Naszymi odbiorcami są głównie miesz-

Od czego zaczyna się wyrobkowy full

mamy to szczęście widzieć pierwszą

szkodnikami. Jednak śmiało można po-

kańcy dużych metropolii, często odległych

serwis? Jak rozpoczynają Państwo

reakcję na nowy nabytek.

wiedzieć, że każdy Wyrobek powstaję

od Śląska, gdzie stacjonujemy.

w 95% z ekologicznych materiałów.

współpracę z klientem?

Klient z reguły ma jakiś zamysł tego,

Każdy z Państwa projektów jest wyjąt-

Zresztą, te działania nie są na pokaz.

Jak trafili Państwo na Ładnie Na-

czego szuka – jaki to ma być mebel

kowy i niepowtarzalny. Czy któryś

Ani dlatego, że ekologia jest dziś modna.

prawię? Jakie możliwości daje portal

i mniej więcej, w jakim stylu. Określa też

z nich jest szczególnie zapadł Państwu

Prywatnie mamy podobne podejście do

swoim użytkownikom?

zazwyczaj kolorystykę, tak aby pasowała

w pamięć?

życia. Sortowaliśmy śmieci jeszcze długo

Na portal trafiliśmy zupełnie przypadkiem.

do docelowego wnętrza. Mebli poszu-

Najbardziej? Chyba Geometryk II. Kosz-

zanim było to obowiązkowe [śmiech].

Szukając mebla dla naszego klienta, po

kujemy w różny sposób – głównie przez

tował nas sporo pracy, a w powstawa-

internetowe ogłoszenia, ale też wśród

nie projektu bardzo zaangażowany był

Dawniej promocja zakładu rzemieśl-

skierował nas na Ładnie Naprawię. Po

znajomych i rodziny, którym opróżniliśmy

również sam klient. Ustalaliśmy z nim

niczego ograniczała się do szyldu nad

przejrzeniu portalu stwierdziliśmy, że idea

już chyba całe strychy i piwnice. W na-

położenie dosłownie każdego paska na

warsztatem i ogłoszenia w lokalnej

jest bardzo słuszna, a przy okazji strona

szym magazynie mamy też zapas mebli,

szafce, każdego kolorowego kwadratu,

gazecie. Jakie strategie marketingowe

daje możliwość zareklamowania się. Portal

który ciągle się powiększa. Po wybraniu

by jak najbardziej zbliżyć wzór do ideału.

muszą wykorzystywać dzisiejsi arty-

bardzo ułatwia idealne sparowanie osób

odpowiedniego materiału zabieramy się

Klient na żywo okazał się przesympatycz-

ści-rzemieślnicy?

poszukujących usługi, z tymi, które ją ofe-

nitce do kłębka, jakiś wynik z wyszukiwarki

25

Ładnie Naprawię

WYWIAD...

26

WYROBKI czyli Kamila i Wojtek Wyrobkowie, to twórczy duet specjalizujący się w meblowych metamorfozach. Kamila – dyplomowany artysta plastyk – i Wojtek – optyk z wykształcenia, a z doświadczenia także sprzedawca butów i serwisant rowerów – doskonale uzupełniają się zarówno w życiu małżeńskim, jak i zawodowym. Wysportowana amatorka kina i niepoprawna optymistka oraz, niekiedy marudny, miłośnik muzyki i oryginalnych samochodów, wspólną miłość do mebli uczynili podstawą do stworzenia nowoczesnego przedsiębiorstwa, realizującego coraz prężniej rozwijający się trend redesignu. Ich pracownia w górnośląskich Żorach jest miejscem odradzania się starych, niedocenianych sprzętów, które dzięki pasji Wyrobków mają szansę ponownie rozbłysnąć, ciesząc bogactwem form i kolorów. www.wyrobki.pl

rują. Taki portal randkowy dla usługodaw-

rujące zbliżone usługi. Niestety, poziom

się w konkretnych dziedzinach – jedni

ców i usługobiorców, tyle że na wysokim

wielu z nich niejednokrotnie budzi nasze

w tapicerce, inni w redesignie mebli drew-

poziomie [uśmiech].

wątpliwości. Takich twórców jest coraz

nianych. Jedni reprezentują styl wyważo-

więcej, jednak na rynku mogą utrzymać

ny, spokojny, drudzy ozdabiają sprzęty

Oferty portalu wskazują na to, że

się tylko najbardziej solidni i oryginalni.

do granic możliwości, tworząc swego

praktyki redesignu stają się coraz

Powielanie schematów i kopiowanie

rodzaju kolaże. Dzięki temu rynek jest

modniejsze. Na rynku pojawiają się

obcych projektów, to najgorsze, co można

różnorodny, a wszyscy razem świetnie

drobni przedsiębiorcy oferujący po-

zrobić w tej dziedzinie. Inspiracje – ow-

się uzupełniają.

dobne usługi. Jak kształtuje się kon-

szem, choć tu należy być bardzo ostroż-

kurencja między twórcami meblowych

nym. My osobiście wolimy czerpać je

Krótkie pytanie na koniec: Wyrobki –

metamorfoz? Czy mogą wzajemnie

z innych źródeł.

to sztuka, rzemiosło, zabawa?

się inspirować?

Jest wiele osób, które tworzą naprawdę

Faktycznie, gdy zaczynaliśmy, firm

piękne wzory – szanujemy je i podziwia-

podobnych do naszej było raptem kilka.

my. Każda z nich reprezentuje jednak inny,

Obecnie wciąż pojawiają się nowe, ofe-

typowy dla siebie styl. Często specjalizują

Wyrobki to rzemieślnicza zabawa, której efektem jest sztuka użytkowa [śmiech].

27

Ładnie Naprawię

Krzesło Zrób to sam!

Tekst: Redakcja Zdjęcia: Pracownia Banda

Dzieło wykonała: pracownia Banda: https://www.facebook.com/pracowniabanda.

Wsparcia udzieliła: pracownia sitodruku BLOT: https://www.facebook.com/BLOTpracownia.

WARSZTATY...

28

Drukowanie wzoru na tkaninie obiciowej

Szlifowanie

Ile razy stawaliście przed dylematem, co zrobić z tym paskudnym, popsutym krzesłem. Ile razy baliście się wziąć narzędzia do ręki, aby odnowić, naprawić mebel, który kochacie? Dzięki fachowcom z Ładnie Naprawię otrzymacie Klejenie

cenne wskazówki dotyczące tego, co zrobić, aby stare odzyskało dawny blask. Poprosiliśmy pracownię Banda, aby zajęła się odnowieniem starego krzesła.

Nowe wypełnienie siedziska

Wygładzanie

Prezentujemy efekt tej pracy krok po kroku.Jeżeli chcecie zrobić to samo w domu, musicie zaopatrzyć się w szlifierkę, papier ścierny, ściski, pędzelki, farby, lakier, tkaninę do obicia, wypełnienie krzesła. Jeżeli jednak uznacie, że to zbyt wiele, skorzystajcie z usług fachowca za pośrednictwem serwisu Ładnie Naprawię (www.ladnienaprawie.pl).

Malowanie, lakierowanie

29

Ładnie Naprawię

WARSZTAT...

30

Zobacz profil Banda

w serwisie Ładnie Naprawię

31

Ładnie Naprawię

Projektowanie zmian.

O rewitalizacji przestrzeni miejskiej Tekst: Igor Gałązkiewicz Zdjęcia: materiały prasowe

Rewitalizacja stała się hasłem, sloga-

wyobrażeń o mieście jako strukturze

Nośnikiem i wyrazem tych planów jest

Warstwy projektu

nem, figurą retoryczną często używaną

i kodzie kulturowym. Kontekst jest jed-

często architektura, która sama w so-

Na poziome semantyki i architektury czę-

w bezrefleksyjny sposób. Efekt Bilbao

nym z ulubionych chwytów postmoderni-

bie nie jest i nie będzie panaceum na

sto projekty rewitalizacyjne są sklejane

w każdym mieście, kreacja, rewitalizacja.

zmu. Nieustanna reinterpretacja jest klu-

wszystkie bolączki miasta. Jej rolę należy

i budowane z wyraźnie eksponowanych

Nowa identyfikacja, hasło, font, nowy

czem do zrozumienia istoty współczesnej

rozumieć jako jeden z elementów planów

warstw, dających poczucie procesualno-

świat. Panaceum ukryte w projektowa-

kultury i typologii zmian. Właśnie kultura,

rewitalizacyjnych, które uwzględniają sze-

ści, historycznego umiejscowienia. Post-

niu. Do dziś obecna jest w świadomości

niekiedy instrumentalizowana, będąca

reg zmiennych i opierają swoją strategię

modernistyczna narracyjność przebiega

ludzi i marzeniach włodarzy obietnica

perswazyjnym narzędziem budowy toż-

na synergii różnych dziedzin – od ekono-

wokół wyznaczonego rdzenia, stano-

spektakularnych zmian, których punktem

samości miejsca, staje się emblematem

mii, socjologii, psychologii przez etnologię,

wiącego punkt odniesienia dla struktury

wyjścia była filia sławnego muzeum lub

zmian. Instytucje kultury, w ramach

antropologię, po działania marketingowe.

dzielnicy bądź całego miasta przeciwsta-

choćby budynek użyteczności publicznej

szerszych strategii, są ważnym elemen-

Można rozumieć architekturę jako ramę

wionego homogenicznej, modernistycz-

zaprojektowany przez międzynaro-

tem wpływającym na rewitalizację, tkan-

bądź witrynę łączącą i periodyzującą

nej wizji aglomeracji.

dową gwiazdę architektury, najlepiej

ki miasta czy jego wizerunku wewnętrz-

wiedzę, redagującą szerszą strategię

dekonstruktywistę. Ten sławny budy-

nego i zewnętrznego.

w wizualną formę. Fetyszyzacja jej moż-

Kody kulturowe

liwości i znaczenia prowadzi do błędnego

Kultura popularna wytworzyła szereg

nek, którego znaczenie wspierał mit

Od czasów Opery w Sydney i Centrum

wspomnianego rozwiązania z Hiszpanii,

Pompidou instytucje kultury stały się

złudzenia, osiągnięcia mitycznego efektu

wyobrażeń o wyglądzie miejsc i ich cha-

zakładał jego nadzwyczajną, regeneru-

miastotwórczym narzędziem mocno

Bilbao, który dziś nabiera coraz bardziej

rakterze. Dziś nietrudno odnaleźć w wy-

jącą tkankę, miejską moc. Emanujący na

wpływającym na obraz aglomeracji.

pejoratywnego wydźwięku.

obraźni modelową artystyczną dzielnicę.

całe kwartały, niosący zmianę. To nie jest

Są także nośnikiem znaczeń i wartości,

możliwe. Nigdzie.

instrumentem zwiększającym konkuren-

Komunikacja celów

SoHo stał się punktem odniesienia dla

cyjność. W dobie potężnych metropolii

Podobnie jak deweloperzy budują mo-

szeregu tego typu późniejszych realizacji,

można rozumieć jako nieustanną grę

relacje funkcjonowania między ośrod-

delowe mieszkanie w kontenerze obok

w różnej skali i na całym świecie.

z wyobrażeniami o tym, czym jest mia-

kami są w równym stopniu oparte na

placu budowy, tak projektowanie zmian

Miasta nie są parkami tematycznymi.

sto, jaka jest jego tożsamość, cel i kie-

współpracy, jak i na konkurencji.

wymaga totemu, witryny lub pawilonu,

Dobrze, jeśli zachowują swoją odrębność

który będzie tłumaczył kierunek i per-

i własny, autonomiczny wyraz. Czasem

spektywę rozwoju.

trudno uniknąć zapożyczania formatów

Rewitalizację w kulturowym kontekście

Sprawdzony model, np. nowojorskiego

runek rozwoju. Tak charakterystyczne dla współczesnej kultury rozedrganie,

Tożsamość miast

niejednoznaczność, wręcz paradoksal-

w globalnym świecie

ność i dychotomia jest również obrazem

Konkurencyjność oferty, jaką daje jakość

sukcesu tak złożonego projektu, jakim

wiele projektów realizowanych jest przez

dzisiejszych miast – szukających swojego

usług, komfort życia oraz tożsamość

jest rewitalizacja. Daje szansę na zrozu-

oddolne inicjatywy, które determino-

oblicza, definiujących się na nowo.

miasta, a także samych mieszkańców

mienie potencjału działania. Integracja

wane są względami ekonomicznymi lub

Na szczęście nie istnieją miasta idealne,

może być budowana za pomocą różnych

powinna skupiać się wokół idei, w myśl

dostrzeżeniem potencjału miejsca.

bo życie w nich byłoby bardzo trudne.

narzędzi. Jedną z metod jest kultura, która

kluczowej roli mieszkańców, ponieważ

Zmiana polega na ciągłym procesie

odgrywa znaczącą rolę w grze wizerunko-

oni są pierwszymi i najważniejszymi

Zmienna/stała

degradacji i nobilitacji przestrzeni, korek-

wej, toczącej się od kilkunastu lat pomię-

odbiorcami zmian. To dla nich miasto

tożsamość miasta

cie przeznaczenia. Sam wybór rewitali-

dzy najważniejszymi metropoliami. W tej

powinno się zmieniać, dawać możliwość

Miasto jest zbiorem elementów zmien-

zowanego obszaru jest znamienny dla

rozgrywce jest coraz więcej uczestników.

podnoszenia komfortu życia.

nych i stałych. Budynki komercyjne,

TREND...

Komunikacja celów jest kluczowa dla

32

w tak współzależnym świecie. Jednak

Na zdjęciach od góry: 1. Muzeum Guggenheima w Bilbao 2. High Line w Nowym Jorku 3. Mark’s House 4. MAXXI – Narodowe Muzeum Sztuki XXI wieku

mieszkalne często zmieniają najemców

koncepcyjnego i kreacyjnego myślenia,

czy właścicieli. W wysoko rozwiniętych

które w efektywny sposób przekładają

krajach proces zmian czy przeobrażeń

się na rozwój miasta. Jeżeli można

miejskiej tkanki jest bardzo intensywny.

uczynić z tego unikatową w skali świa-

Istnieją w mieście jednak punkty stałe,

ta strategię i ją realizować, wówczas

będące jego tożsamością. Często są to

można sądzić, że spełni pokładane

zespoły zabytkowe – starówki, pałace,

w niej nadzieje.

Zdjęcie: Erika Ede, ©FMGB, Muzeum Guggenheim Bilbao, 2014

założenia ogrodowe lub inne nacechowane historycznie bądź emocjonalnie

Architektura parlante

w skali miasta lub kraju elementy archi-

W osiemnastowiecznej Francji powstało

tektoniczne. Są wśród nich także budynki

pojęcie tzw. architektury mówionej,

instytucji kultury, nowe lub o wieloletniej

w myśl którego forma architektonicz-

tradycji, i to one stanowią o tożsamości

na w bezpośredni sposób komunikuje

miejsca. Taki punkt odniesienia, tworzący

swoją funkcję. Dziś może wydawać się to

tożsamość, jest jednym z kluczowych

anachroniczne bądź groteskowe, nieza-

elementów równoznacznych z lokaliza-

leżnie od ludycznej sfery projektowania,

cją, dostępem do terenów zielonych, in-

przyzwolonej przez postmodernistyczną

frastrukturą, zarówno w skali miasta, jak

dosłowność, gdzie budynki często otrzy-

i w odniesieniu do prywatnej inwestycji.

mują antropomorficzny lub baśniowy

Inicjowanie zmian, przekształcanie

kształt. W tym kontekście istotne jest

miasta, jego struktury bądź wizerunku,

spojrzenie nie na sam komunikat, ale

często rozpoczyna się lub ogniskuje

na jego gęstość, intencję i cel.

wokół instytucji kultury. Obserwując

Zdjęcie: ©Iwan Baan, dzięki uprzejmości High Line

Architektura często staje się narzę-

strategię budowania tożsamości miast

dziem promocyjnym czy perswazyjnym.

na świecie, można zauważyć pewną

Staje się witryną reklamującą pewną

modę na wykorzystanie kreatywnych

ideę, co jest bardzo ważne, ponieważ

sektorów gospodarki do odświeżania lub

rewitalizacja poza swoją fizyczną struk-

budowania na nowo wizerunku miast.

turą musi dziać się w świadomości

Takie nieprzemyślane działanie nigdy

jej bezpośrednich odbiorców – miesz-

nie przyniesie oczekiwanych rezultatów,

kańców – i bardziej pośrednich,

ponieważ nie uwzględnia specyficznych

np. turystów.

Zdjęcie: Gavin Smith, dzięki uprzejmości Two Island

warunków, możliwości ani dążeń.

Każda strategia powinna być unikatowa i powinno się w niej brać pod uwagę wszystkie zmienne. Pod hasłem „przemysły kreatywne” rozumiem dużą ilość Zdjęcie: Bega, dzięki uprzejmości Fundacji MAXXI

33

Ładnie Naprawię

MIASTA POSTINDUSTRIALNE Miasta postindustrialne stały się polem wizerunkowego eksperymentu. Metody budowania ich tożsamości są różne. Często jest to modernizacja zespołów fabrycznych uzupełniana nowoczesną architekturą, nierzadko autorstwa znanych projektantów. Projektowanie architektoniczne musi jednak być równoległe z projektowaniem kontentu. Wypełnianie zmodernizowanego kompleksu funkcjami muzealnymi czy artystycznymi. Miasta Zagłębia Ruhry, takie jak Essen, Duisburg czy Hagen budują na nowo swoją tożsamość. Kompleksy pofabryczne czy byłe kopalnie, na czele ze znaną już powszechnie Zollverein, otrzymują nowe funkcje, jednak pełną ocenę zmian można przeprowadzić po dekadzie, kiedy opadnie szum, a zainteresowanie mediów i turystów będzie trzeba generować wydarzeniami merytorycznymi. Obecnie ciągle oddawane są do użytku budynki gwiazd współczesnej architektury – Sanaa, Herzog & de Meuron czy Davida Chipperfielda. Kierunek zmian jest obiecujący.

Polskie miasta posiadające zachowaną postindustrialną substancję zabytkową nie do końca potrafią wykorzystać możliwości. Katowice, Bytom czy Łódź są na początku drogi, choć już teraz nie widać klarownej strategii i konkretnego pomysłu dla tych przestrzeni. Modernizacja ceglanych budynków i metamorfoza z niepozornych pustostanów w żarzące się rdzawym kolorem lofty lub biura może okazać się niewystarczająca bez strategii.

Zagłębie Ruhry. Zdjęcie: Artur Zaguła

MUZEUM GUGGENHEIMA Rozpoznawalna marka instytucji kultury stosowana jest jako narzędzie do zmiany wizerunku lub podniesienia atrakcyjności miejsca. Metoda przypomina telewizyjny format sprzedawany pomiędzy stacjami. Przykładem jest filia nowojorskiego Muzeum Guggenheima w Bilbao – ikoniczna architektura Franka Gehry’ego, czy budowana w Abu Dhabi. Hiszpańska filia cieszy się dużym powodzenie wśród zwiedzających i stanowi punkt odniesienia dla wizerunku miasta.

Muzeum Guggenheima jako prywatna instytucja ma większą swobodę w udostępnianiu swojej kolekcji, marki i wiedzy. Od lat 90. XX w. realizuje w partnerstwach swoje satelity w różnych miejscach na świecie. Najnowszym projektem jest siedziba w Helsinkach, która ma powstać w perspektywie kilku lat. Warto dodać, że berliński sateliti, mający siedzibę w centrali Deutsche Banku, został zamknięty, a przestrzeń funkcjonuje pod auspicjami samego banku, który od lat znany jest z tworzenia korporacyjnej kolekcji sztuki. Podobną strategię przyjął Luwr – filia w Abu Dhabi, Metz, Victoria & Albert Museum – Dundee, czy Tate – Liverpool, St. Ives.

Ewaluacja projektów opartych na drogiej architekturze pokazuje, że nie jest to efektywna metoda. Spektakularne projekty są unikatowe, ciężko je kopiować. Trudno sobie wyobrazić drugie Tate Modern, które podczas ostatniej dekady stało się fenomenem.

Mieszcząca się w starej elektrowni galeria cieszy się ogromną popularnością. Nie sama architektura (biuro Herzog & de Meuron wprowadziło przy okazji modernizacji budynku nieznaczne zmiany, polegające na zaprojektowaniu wejścia i niewielkiej szklanej nadbudowy), lecz zmiana funkcji, kontekstu i idące za tym twórcze napięcia przyniosły sukces. Z drugiej strony, zaprojektowane przed paru laty przez to samo biuro nowe Zdjęcie: Erika Ede, ©FMGB, Muzeum Guggenheim Bilbao, 2014

skrzydło zmieniało kilkukrotnie swoją formę i nadal nie powstało.

TREND...

34

NOWY JORK The New Museum of Contemporary Art to instytucja o ponad trzydziestoletniej historii, która dzięki nowej siedzibie zaprojektowanej przez biuro SANAA otrzymała nowy wizerunek. Ulokowana w zaniedbanej części Nowego Jorku dała impuls do zmian w tej części miasta. Museum of Modern Art realizuje projekt MoMA PS1. Jednym z jego elementów jest konkurs, w ramach Young Architects Program International, na czasową przestrzeń – pawilon, MoMA PS1. MoMA PS1 to interesująca zewnętrzna artystyczna platforma, będąca przestrzenią czasowych działań w mieście. Tymczasowy pawilon w gęstej tkance miasta, otwarty, wychodzący do przechodniów, potrafi mocno wpłynąć na szereg działań oddolnych, przyczyniających się do procesów rewitalizacyjnych i modernizacyjnych. Zmiana przeznaczenia przestrzeni, jej miejskiej roli jest często doskonałym zabiegiem. Przykładem takiego działania jest High Line – nieczynna od lat, powstała w latach 20. XX w. linia kolejowa, przebiegająca przez industrialną część High Line. Zdjęcie ©Iwan Baan, dzięki uprzejmości High Line

Nowego Jorku. Stała się ona polem eksperymentu. Trwająca kilka lat zmiana funkcji na zieloną ścieżkę, śródmiejski park, okazała się sukcesem.

MARK’S HOUSE Mark’s House, autorstwa biura Two Islands, w miejscowości Filnt w stanie Michigan jest znakiem zmian. Postawiony na parkingu samochodowym lustrzany pawilon, kształtem przywołujący archetypiczny dom w stylu Tudorów, odbija wszystko dookoła, skupiając jednocześnie wokół siebie ludzi. Nawet niewielka zmiana potrafi być znacząca. Interwencja, korekta statusu czy kontekstu przestrzeni. Pawilony, czasowe instalacje w przestrzeni miejskiej pełnią często funkcję sygnalizatorów zmian lub chęci podjęcia dyskusji o danej przestrzeni. Czy dzieje się to w szerszym kontekście problemów urbanizacyjnych i socjologicznych w ramach na poły komercyjnego przedsięwzięcia BMW Guggenheim Lab, które buduje swój czasowy pawilon w różnych lokalizacjach, czy jako szereg czasowych instalacji.

MAXXI

Pawilon Mark’s House. Zdjęcie: Gavin Smith, dzięki uprzejmości Two Island

Skala inwestycji w nowe gmachy muzeów, teatrów czy galerii jest bezprecedensowa. Podczas ostatnich dwóch dekad powstała znacząca liczba nowych instytucji bądź ich siedzib. W różny sposób wpływają one na same miasta. Wiele inwestycji powstało w mniej atrakcyjnych częściach miejscowości, by podnieść ich znaczenie i być forpocztą zmian. Tak założono w przypadku np. centrum MAXXI w Rzymie. Zlokalizowane na obrzeżach miasta (Flaminio) muzeum, podzielone zostało na dwie części MAXXI Art oraz MAXXI Architecture. Celem funkcjonowania instytucji jest popularyzacja najnowszy tendencji w sztuce i architekturze. Budynek formalnie wpisuje się w nurt ikonicznej architektury muzealnej, wijąca betonowa bryła autorstwa Zahy Hadid w swym układzie funkcjonalnym wywołuje dalekie skojarzenia z siedzibą Muzeum Guggenheima w Nowym Jorku, zaprojektowaną przez Franka Lloyda Wrighta. Uniwersytet w Chicago opublikował raport analizujący amerykańskie inwestycje kulturalne Set in Stone.

Według niego inwestowanie w spektakularne siedziby nie ma przełożenia na popularność inwestycji. Ikoniczne, zewnętrzne elewacje budynków muszą mieć uzasadnienie w metodzie działania, inaczej są oderwane od miejskiej rzeczywistości, stając się ekspansywną, pustą dekoracją. Czas pokaże, jak muzea o ikonicznej architekturze przetrwają próbę czasu i wpłyną na miejską przestrzeń.

MAXXI – Narodowe Muzeum Sztuki XXI wieku Zdjęcie: Bernard Touillon, dzięki uprzejmości Fundacji MAXXI

35

Ładnie Naprawię

Operacja sufit MillionYou Tekst: Jan Kasprzycki-Rosikon, Managing Director & Partner, MillionYou Zdjęcia: GoodLooking Studio

Szpitale nie są miejscami, które utożsa-

nemu potencjałowi Internetu, każdy kto

dodawania kolorów do życia ludzi, Akzo

miamy z ładną i przyjazną przestrzenią

czuł się na siłach mógł podjąć wyzwanie

Nobel zwrócił się do Good Looking Studio,

publiczną. W myśleniu o architekturze

i uczestniczyć w akcji. Uruchomienie pro-

aby zadbało o sferę wykonawczą oraz do

wnętrz szpitali na pierwszym planie

cesu kreacji w modelu crowdsourcingo-

MillionYou z prośbą o pomoc w prze-

pojawiają się kwestie funkcjonalne.

wym zapoczątkowało działania PR-owe

prowadzeniu akcji i wyjściu z nią poza

Przestrzeń szpitalna ma przede wszyst-

– ludzie dzielili się swoimi pomysłami

mury szpitala. Dzięki crowdsourcingowi

kim służyć realizacji zadań związanych

na projekty i w ten sposób przekazywali

w skuteczny sposób mogliśmy zaangażo-

z leczeniem pacjentów. Na dalszy plan

informację dalej. Przeprowadzając kam-

wać wiele środowisk i zaproponować dużą

schodzą kwestie estetyczne – z braku

panię crowdsourcingową, łatwiej nam

liczbę rysunków. Włączając internautów

pieniędzy, rąk do pracy i pomysłu, jak

było budować medialne zainteresowanie

oraz media społecznościowe, łatwiej nam

wdrożyć zmianę. Każdy z nas wie, jak

projektem. Informacja o „Operacji sufit”

było również rozpowszechnić informacje

silnie otoczenie oddziałuje na nastrój,

znalazła się w telewizyjnych programach

o „Operacji sufit”. Przy minimalnym budże-

który w szpitalach ma kolosalny wpływ

informacyjnych, takich jak: Panorama,

cie, jakim dysponują akcje charytatywne,

na rekonwalescencję i samopoczucie

TVP Warszawa, stacjach radiowych

udało nam się poinformować o niej ludzi

pacjentów. Tym bardziej, jeśli mówimy

(Czwórka, Antyradio, Radio Eska, Radio

z różnych miejsc w Polsce w przeciągu

o osobach najmłodszych, dla których

Puls) oraz branżowych serwisach marke-

zaledwie tygodnia od startu.

pobyt w szpitalu jest przeżyciem, któ-

tingowych, np. Press.

re zapamiętują na długi czas. Z myślą

Akcja operacja

o dzieciach narodziła się „Operacja

Zmalujmy coś

MillionYou poprzez swoją platformę

sufit” – akcja CSR-owa przywracająca

Wykorzystując trwający remont

crowdsourcingową zwróciło się do

uśmiech małym pacjentom, polegająca

w Centrum Zdrowia Dziecka w Warsza-

wszystkich osób interesujących się

na projektowaniu oraz malowaniu na-

wie, kierownik Oddziału Opieki Długoter-

grafiką oraz chcących zmienić los małych

grodzonych w konkursie prac na sufitach

minowej – dr Marek Migdał zwrócił się do

pacjentów. Do pomalowania było 12 su-

szpitala. Inicjatywa kierownika Oddziału

firmy Akzo Nobel z pomysłem na przepro-

fitów w odnowionej części warszawskie-

Opieki Długoterminowej – dr. Marka Mig-

wadzenie akcji charytatywnej. Specyfika

go szpitala. W porozumieniu z lekarzami

dała przerodziła się w wyjątkowy projekt,

miejsca, w którym dr Migdał ordynuje,

z OIT została ustalona paleta barw,

w który zaangażowana była duża liczba

zakłada pobyt pacjentów w pozycji leżącej

która będzie odpowiednia dla małych

osób, zarówno na etapie projektowym,

przez dłuższy czas: od kilku dni do kilku

pacjentów. Ograniczenia związane

jak i wykonawczym. W akcję włączyło

miesięcy. Pierwszym i niekiedy jedynym

z przeniesieniem prac na sufity zostały

się bardzo wiele środowisk: lekarze

widokiem dla dzieci po przebudzeniu

uwzględnione w briefie udostępnionym

oraz osoby związane z sektorem

z operacji jest nijaki i nieciekawy sufit.

dla artystów. Rola Good Looking Studio

kreatywnym – graficy, ludzie reklamy,

Tak narodziła się inicjatywa pomalowania

była kluczowa i polegała na tym, aby

dziennikarze, filmowcy. Przeprowadzając

sufitów na Oddziale Intensywnej Terapii.

przygotować obrysy rysunków, a następ-

„Operację sufit”, wykorzystaliśmy ideę

W tym celu Akzo Nobel, MillionYou oraz

nie wspólnie z wolontariuszami wypełnić

crowdsourcingu. Zadanie zaprojektowania

Good Looking Studio wspólnie zjednoczyły

je kolorami. Malunki musiały być na tyle

sufitów zostało przekazane twórczej spo-

siły, czego efektem jest akcja CSR-owa

proste i nieposiadające wielu detali, aby

łeczności, a dzięki niczym nieograniczo-

„Operacja sufit”. Kontynuując swoją misję

wolontariusze niebędący profesjonalnymi

EFEKT...

36

ilustracji dziecięcej. Spośród nominowa-

Są miłym akcentem dla dzieci, które wiele

nych grafik najlepsze prace do poszcze-

godzin spędzają leżąc w szpitalnym łóżku.

gólnych sal wybierało profesjonalne jury:

Sufit, to często jedyna rzecz, którą widzą

– Michał Pawlik – dyrektor artystycz-

po otwarciu oczu. Już nie biały, ale pełen

ny oraz partner warszawskiej firmy

kolorów. Daje radość i nadzieję. Nadzieję

Mamastudio.

na wyzdrowienie. Kolorowe i odnowione

– Ada Buchholc – absolwentka poznań-

sale Oddziału Intensywnej Terapii to także

skiej ASP. Jej prace są regularnie publiko-

bardziej przyjemne miejsce pracy dla lekarzy

wane w polskich magazynach, takich jak:

i pielęgniarek.

„Przekrój”, „Twój Styl”, „Wprost”. Rozpoznawalny styl Bucholc jest doceniany na

Pędzle w dłoń

całym świecie.

Kolejnym etapem akcji, za który odpowia-

– Katarzyna Bogucka – ilustratorka ksią-

dało Good Looking Studio, było przenie-

żek dla dzieci, a także współzałożycielka

sienie konturów zwycięskich malunków

grupy projektowej Nioska.

na sufity, które następnie były wypełnia-

– Ola Cieślak – ilustratorka oraz autorka

ne kolorami przez wolontariuszy. Wybór

książek Love Story i Od 1 do 10 (wyróżnie-

i opiekę nad wolontariuszami przejęło

nie IBBY 2010). Absolwentka Wydziału

Good Looking Studio. W malowaniu udział

Grafiki ASP w Warszawie w Pracowni

wzięli, m.in. pracownicy Akzo Nobel,

Projektowania Książek.

MillionYou, studenci ASP, a nawet byli

– Joanna Rusinek – absolwentka ASP

pacjenci CZD. Sandra Ślubowska, jedna

w Krakowie na Wydziale Grafiki. Ilustruje

z wolontariuszek, tak wypowiada się

książki dla dzieci i robi filmy animowane.

o „Operacji sufit” – Akcja daje świet-

Jej publikacje zostały przetłumaczone na

ną możliwość bezpośredniego, choćby

kilkanaście języków.

malutkiego wpływu, na to, by dzieciom,

– Marianna Oklejak – ilustratorka młode-

które budzą się po operacjach, było trochę

go pokolenia, do serii książkowej „Basia”

lżej. Poprzez swój czas i energię, mogliśmy

tworzy ilustracje nowoczesne i kla-

przyczynić się do tego, że sale pooperacyjne

syczne zarazem. Fascynatka dobrej mu-

w CZD wyglądają dużo przyjemniej. Dzięki

zyki ludowej.

temu, że właściwie nie były potrzebne żadne zdolności plastyczne (malowaliśmy we-

Efekty

wnątrz wcześniej zaznaczonych konturów),

Efekty przerosły oczekiwania wszystkich!

każdy mógł wziąć udział w wydarzeniu,

artystami-malarzami poradzili sobie

Podczas akcji napłynęło 560 kreatywnych

a efekt końcowy był niesamowity i napraw-

z projektami. Niektórzy pacjenci spędzają

i stworzonych z sercem prac od studen-

dę dawał satysfakcję.

w tych salach nawet po kilka miesięcy,

tów, profesjonalnych grafików oraz osób,

w związku z tym prace musiały być przy-

którym los dzieci w CZD nie był obojętny.

w szpitalu i logistykę przedsięwzięcia,

jazne, przyjemne, nieagresywne w swo-

Ze względu na szczytny cel uczestnicy

malowanie odbywało się w trzech turach.

jej formie oraz nienarzucające się poten-

byli zmotywowani do nadsyłania wyjąt-

Łącznie ponad 5 dni zajęło przeniesie-

cjalnemu widzowi, poza tym nie mogły

kowych prac. Jury miało wielki dylemat

nie prac na 12 sufitów. Najważniejszym

one zapełnić całkowitej powierzchni

z wyborem zwycięskich projektów, po

efektem „Operacji sufit” jest niezliczona

sufitu. Głównymi odbiorcami malowideł

burzliwych i wielodniowych obradach

ilość dziecięcych uśmiechów, które mamy

są dzieci w wieku 0-4 lat, bo starszych

wyłoniono 12 kolorowych malunków, zaś

nadzieję, że odciągną małych pacjentów

można zainteresować książką czy tele-

autorzy prac otrzymali nagrodę pieniężną

Centrum Zdrowia Dziecka od trosk prze-

wizją. Ważnym elementem był motyw

ufundowaną przez Akzo Nobel. Jak pod-

bywania w szpitalu.

prac – wesoły i pozytywnie nastrajający

kreśla Joanna Komolka, rzecznik prasowy

przebywające na oddziale dzieci. Aby

CZD – „Operacja sufit” przeprowadzona

dodać profesjonalnej rangi przedsięwzię-

w Instytucie Pomnik – Centrum Zdrowia

ciu zaprosiliśmy do jury konkursu osoby

Dziecka sprawiła, że ściany i sufity Od-

wyróżniające się w dziedzinie grafiki oraz

działu Intensywnej Terapii nabrały barw.

37

Ze względu na trwający remont

www.millionyou.com

Ładnie Naprawię

Czy można „naprawić” miasto lub region?

Tekst: Artur Zaguła | PURPOSE Zdjęcia: Artur Zaguła

Tytułowe pytanie jest aktualne odkąd

to przyczyniały się do zmniejszania

przemysłowe regionu Ruhry należały

nowoczesne środki produkcji wyparły

atrakcyjności miasta i stanowiły pro-

jeszcze w latach 60. XX wieku do najno-

tradycyjne i zaczęły prowadzić do stop-

blem identyfikacyjny dla mieszkańców.

wocześniejszych nie tylko w Europie, ale

niowej, a potem gwałtownej, degradacji

Należało reagować szybko i „naprawić”

i na świecie. Jednakże tani węgiel produ-

środowiska miejskiego i naturalnego.

to, co przez wiele lat pracowało, a teraz

kowany za granicą sprawił, że kopalnie

W epoce przedindustrialnej miasta

pozostawało „zepsute”. Zaczęto wprowa-

Zagłębia nie wytrzymały konkurencji. Do-

rozbudowywano, polepszano ich infra-

dzać programy rewitalizacyjne w wielu

prowadziło to w krótkim czasie do upadku

strukturę, doskonalono urbanistycznie

miastach i regionach Europy. Jednym

całego przemysłu ciężkiego w tym rejo-

i architektonicznie. Odkąd jednak w XIX

z największych i zaplanowanych na wiele

nie, a problemy społeczne i gospodarcze

wieku pojawił się przemysł, wiele miast i regionów, pod presją ekonomicznego sukcesu, poddało się znaczącym negatywnym przemianom, których skutki w wielu miejscach odczuwamy do dzisiaj.

Kopalnie, huty, zakłady przemysłowe stały się częścią miejskiego pejzażu, co gorsze wpływały także na krajobraz naturalny. W czasach, gdy przynosiły one wymierne korzyści finansowe, nikt specjalnie nie przejmował się ich estetycz-

Kompleks Zollverein w Essen stał się ważnym miejscem, na którego terenie odbywało się wiele imprez w ramach Europejskiej Stolicy Kultury 2010. Tytuł ESK był kolejnym impulsem w rozwoju regionu jako obszaru przemysłów kreatywnych. Tytuł ten otrzymało Essen wraz z 50 innymi miastami regionu.

nym i ekologicznym wymiarem.

Kiedy w latach 70. XX wieku, w wielu państwach europejskich nastąpił kryzys

lat programów jest rewitalizacja regionu

pojawiły się w skali dotychczas nieznanej.

przemysłu ciężkiego i wydobywczego,

przemysłowego – Zagłębie Ruhry, która

Ostatnie duże zakłady zamknięto

któremu towarzyszył wzrost świadomo-

jest prowadzona przez rząd kraju związ-

w połowie lat 80. w Essen i Dortmundzie.

ści ekologicznej, zaczęto powoli zauwa-

kowego Nadrenii Północnej-Westfalii.

Nie można było dłużej czekać, ponie-

żać te kwestie. Doszedł do tego problem

Na tym przykładzie chciałbym przedsta-

waż degradacja regionu we wszystkich

socjalny, ponieważ nierentowne kopalnie

wić problem naprawy współczesnego

obszarach życia prowadziła do jego wy-

trzeba było zamykać, a coraz więcej osób

środowiska miejskiego w Europie.

ludniania, w latach 80. i 90. wyemigro-

pozostawało bez pracy. Tętniące wcze-

Zagłębie Ruhry było jednym z najwięk-

wało ponad milion osób. Rząd Północnej

śniej życiem miasta i regiony zaczynały

szych zindustrializowanych obszarów

Nadrenii-Westfalii postanowił wdrożyć

się wyludniać i w latach 80. większość

europejskich w wieku XX. Górnictwem

program pod hasłem Restrukturyzacja

ekspertów i środowisk władzy, wiedząc,

zajmowano się tu już od początku XIV

w sytuacji braku wzrostu gospodarczo-spo-

że przemysłu nie da się już uratować,

stulecia, kolejne fazy rozwoju przypadają

łecznego realizowana w oparciu

zaczęło myśleć o nowych strategiach,

na wiek XVIII, kiedy powstają także pierw-

o zasadę trwałego i zrównoważonego

które mogłyby im pomóc. Zdegradowane

sze huty żelaza oraz na wiek XIX, kiedy

rozwoju, w którym główny nacisk poło-

budynki oraz dzielnice przemysłowe nie

intensywność rozwoju jest największa.

żony został na sektor kreatywny: usługi,

dość, że nie pełniły już swojej funkcji,

Kopalnie, koksownie, huty i inne zakłady

turystykę, naukę oraz kulturę.

ZMIANA...

38

Makieta kompleksu Zollverein w Essen.

Legenda opisuje zarówno pierwotne jak i obecne przeznaczenie budynków. Zwiedzający może dokładnie zanalizować zmiany zachodzące w ostatnim czasie.

39

Ładnie Naprawię

Szyb nr 12 kopalni Zollverein w Essen.

Pozostał on jako główny symbol dawnej kopalni.

Napis na budynku komunikuje zwiedzającemu nazwę całego kompleksu.

federacji, miast-członków, różnych instytucji

gionu, których kolejne etapy trwają do

opracować plan i przygotować proces

nictwo w projekcie wszystkich miast

i inwestorów prywatnych . Organizatorom

dziś i będą kontynuowane w przyszłości.

rewitalizacyjny miasto wraz z IBA Em-

regionu oraz ich współpraca. Przynosi to

zależało na stworzeniu wspólnej strategii

Przemysłowy charakter Zagłębia Ruhry

scher Park powołało do życia organizację

do dziś ogromne korzyści i jest to jeden

rewitalizacyjnej, realizowanej w ramach

został gruntownie zmieniony, podobnie

Bauhütte Zollverein, która w 2008 roku

z generatorów sukcesu całego programu.

wielu różnych projektów. Projekty miały słu-

jak jego wizerunek w samych Niemczech.

przekształciła się w Stiftung Zollverein.

Tak było w przypadku pierwszego dużego

żyć upowszechnianiu udanych przykładów

Zdegradowany, postindustrialny region

Dziś jest to przykład znakomicie działa-

przedsięwzięcia, czyli projektu IBA –

restrukturyzacji w dziedzinie urbanistyki,

mający negatywną opinię samych miesz-

jącego centrum przemysłów kreatyw-

Emscher Park. Objął on swoim zasięgiem

ekologii, kultury i architektury. Ich efek-

kańców i odwiedzających go osób, zmie-

nych. Na stu hektarach objętych ochroną

obszar o długości 70 km i szerokości

tem miało być wzmocnienie identyfikacji

nił się w pełen życia obszar „przemysłów

konserwatorską znajdują się dwie ścieżki

15 km, leżący między Duisburgiem

mieszkańców ze swoim regionem oraz

kreatywnych”. W starych kopalniach

muzealne, Ośrodek Wzornictwa Nadrenii

i Hamm. Do jego realizacji powołano sto-

zainteresowanie nim inwestorów. Projekty

i fabrykach zlokalizowano centra kultu-

Północnej-Westfalii, centrum artystyczne

warzyszenie, którego udziałowcami było

pochodziły z konkursu na pomysły i idee,

ralne i handlowe, utworzono parki roz-

Pact Zollverein, muzeum designu Red

17 miast i powiatów kraju związkowego

ogłoszonego wśród lokalnej społeczności.

rywki, a tereny poprzemysłowe za-

Dot, warsztaty ceramiczne, Palast de

Północnej Nadrenii-Westfalii. Stowarzysze-

Pomysłów takich napłynęło przeszło 400,

mieniono w atrakcje turystyczne z tere-

Projekte, Casino Zollverein czy Muzem

nie to zatrudniało 25 osób, jego fundusz

a wybrano z nich ponad 100. Były one

nami zielonymi, drogami rowerowymi

Zagłębia Ruhry. Wszystkie instytucje są

wynosił 8 mln DM w skali roku. Same

podstawą dla poszukiwania realizatorów

i wodnymi.

ulokowane w przywróconych do życia

projekty, jako inwestycje na dużą skalę,

tych projektów2.

Od początku założeniem było uczest-

1

Jednym z ważniejszych projektów

starych budynkach kopalni i koksowni,

rozpoczętych w ramach Emscher Park

zaprojektowanych przez architektów

finansowane były ze środków kraju związ-

Dziesięć lat programu przyniosło

kowego (środki pomocowe mieszkalnictwa

sukcesy i doświadczenie w zakresie

była rewitalizacja kompleksu kopal-

o światowej renomie: Normana Fostera,

i rewitalizacji miast), Unii Europejskiej,

głębokich przemian strukturalnych re-

ni i koksowni Zollverein w Essen. Aby

Rema Koolhaasa, Heinricha Bölla, studio

ZMIANA...

40

Sanaa. Odbywają się tam niezliczone

cone zostało możliwościom i ograni-

imprezy artystyczne – wystawy, koncerty

czeniom kultury w czasach kryzysu

muzyczne, spektakle taneczne, a liczba

ekonomicznego. Obecna sytuacja Europy

odwiedzających ten spektakularny kom-

sprawia, że musimy na nowo przemyśleć

pleks wynosi rocznie ponad 1,5 milio-

strategie rozwoju przemysłów kultury

na osób.

przy znaczącym ograniczeniu środków.

Kompleks Zollverein w Essen stał się

Budynek przeznaczony na warsztaty, sklepy i wydarzenia kulturalne.

Przez przejście pod budynkiem prowadzi ścieżka muzealna.

Wychodząc poza tradycyjną formułę kon-

ważnym miejscem, na którego terenie

ferencji, Forum d’Avignon Ruhr zaprosiło

odbywało się wiele imprez w ramach

do współpracy 40 twórców i animatorów

Europejskiej Stolicy Kultury 2010. Tytuł

kultury w celu stworzenia prezentacji pod

ESK był kolejnym impulsem dla rozwo-

wspólnym hasłem spillover effect. Miał to

ju regionu jako obszaru przemysłów

być ich głos w dyskusji na temat możli-

kreatywnych. Tytuł ten otrzymało Essen

wości zmian społecznych generowanych

wraz z 50 innymi miastami tego obszaru.

dzięki kulturze. Dyskurs odbywał się

Po raz pierwszy w historii ESK organiza-

w czterech obszarach: ekonomia/nowa

torem imprez było nie jedno miasto, ale

praca; energia/klimat; relacje międzykul-

cała aglomeracja Zagłębia Ruhry. Essen

turowe; rozwój urbanistyczny. Odbywały

stało się także pierwszą stolicą kultury,

się także tradycyjne debaty podejmujące

w której nastąpił przyrost turystów nie

problem istnienia kultury i jej wpływu na

tylko w roku przewodniczenia. Wydarze-

społeczeństwo w czasach kryzysu. Pact

nia związane z ESK miały ważny aspekt

Zollverein stał się na kilka dni miejscem

psychologiczny i społeczny. Mieszkańcy

ożywionych dyskusji i tworzenia nowych

regionu Ruhry wciągnięci w wydarzenia

propozycji w perspektywie programu

kulturalne, coraz częściej oczekują i korzy-

Kultura 2020. Cytując organizatorów:

stają z tego rodzaju propozycji. Zmieniła

Nowe polityczne pomysły tworzą nowe

się także biurokracja regionalna doce-

praktyki kulturalne: nadszedł czas debaty

niająca coraz bardziej znaczenie sektora

czy i w jaki sposób polityka i praktyka wza-

kreatywnego. Jednak główną lekcją było

jemnie na siebie wpływają, a wzajemnie

uznanie wartości współpracy. Wcześniej

się wzmacniając pomagają przezwyciężać

instytucje kultury głównie ze sobą konku-

obecny kryzys. Jeśli kultura jest kluczem

rowały, obecnie współpraca między nimi

do przyszłego sukcesu naszego społeczeń-

zdaje się być czymś naturalnym.

stwa, chcemy aby ten dzień w Zollverein

Wydarzenia w ramach ESK były wspo-

pozwolił wykuć ten klucz w innowacyjnym

magane przez rząd związkowy Nadrenii

i nowoczesnym stylu. Wydarzenie, które

Północnej-Westfalii. Dzięki funduszom

miało miejsce 27 i 28 czerwca 2013 roku

publicznym powstaje także wiele inicja-

jest kolejnym krokiem na drodze naprawy

tyw, często o ponadregionalnym, a nawet

zniszczonych więzów społecznych i zdegra-

europejskim charakterze. Należy do nich

dowanych miejsc.

odbywające się od dwóch lat Forum

Podsumowując i równocześnie odpo-

D’Avignon Ruhr, którego organizatorem

wiadając na zadane w tytule artykułu

jest Europejskie Centrum Przemysłów

pytanie, powiedzmy, że nie tylko można,

Kreatywnych ECCE. Ma ono na celu

ale trzeba naprawiać nasze miasta

dalszą promocję rozwoju regionu jako

i regiony. Nie należy ich bowiem, jak

konsekwencję ESK 2010. W 2012 roku

choćby przedmiotu codziennego użytku

forum odbyło się pod hasłem „Biorąc

po prostu wyrzucić i zastąpić nowym.

równocześnie pod uwagę kulturę i ekonomię” i starało się wskazać znaczenie sektora kultury w rozwoju gospodarki europejskiej. W tym roku hasło brzmiało „Kultura jest kluczem”, a forum poświę-

41

Podręcznik rewitalizacji. Zasady, procedury i metody działania współczesnych procesów rewitalizacji, Warszawa 2003, s. 143.

2 Tamże, s.143.

1

Ładnie Naprawię

Mniej więcej Studio Rygalik Tekst: Gosia i Tomek Rygalik Zdjęcie projektantów: Ernest Wińczyk

Poproszeni o napisanie felietonu na

wanie i świadome wybory konsumentów,

zować otaczające nas przedmioty i za-

dowartościowania się, innym razem

temat projektowania wokół idei redesignu

redesign i upcycling nie są w ogóle po-

cieśniać swój filtr krytyczny. Warto ota-

wykorzystywani jako narzędzie marke-

i upcyclingu, początkowo mięliśmy nie

trzebne. Wystarczą rzeczy trwałe, dobrze

czać się starannie wyselekcjonowanymi

tingowe na usługach konsumpcjonizmu,

lada problem, jak ugryźć ten temat. Przy-

zaprojektowane, ponadczasowe. Czasem

przedmiotami, trenując świadome wybory

przechodzą na ciemną stronę mocy.

wracanie życia przedmiotom, nadawanie

coś się naprawi, rzadko trzeba wymieniać,

i stale podnosząc swoje wymagania. Jest

Dla nas podstawową strategią jest pro-

im nowych znaczeń i funkcji. Idee w za-

nic nie trzeba przetwarzać ani przera-

sporo do zrobienia, patrząc na zalewające

jektowanie rzeczy, które nie wychodzą

sadzie szlachetne i z pozoru słuszne.

biać. Nieważne są trendy. Przemyślane

nas morze miernoty i bylejakości.

z mody ani z użytku. Można powiedzieć,

A jednak. Mówiąc o redesigne i upcyclin-

wzornictwo, trwałe materiały, solidne

gu, przywodzimy na myśl meble z palet,

wykonanie i stylistyka poza czasem

Kiedyś człowiek znał szewca, który

że hokery Bull dla Moroso, wieszaki

szył mu buty, pewnie nawet widywał

Seven dla ProfiM czy choćby stoły Xylo

krowę, z której skóry zostały zrobione.

dla Comforty cechuje trwałość i „poza-

A dziś? Jesteśmy odseparowani od pro-

czasowość”. Zobaczymy, czy faktycznie

cesu powstawania rzeczy, których

przetrwają próbę czasu. Wierzymy, że

przedmiotami, trenując świadome wybory i stale

używamy. Niewiele o nich wiemy. Jak

to początek długiej drogi. Doskonałym

podnosząc swoje wymagania.

powstały, skąd do nas przybyły, ile energii

przykładem jest marka Vitsoe – zbudo-

potrzeba na ich wytworzenie, jak długo

wana wokół kilku dosłownie produktów

będą nam służyć, a jak długo zalegać

zaprojektowanych przez Dietera Ramsa,

Warto otaczać się starannie wyselekcjonowanymi

torby z plandek czy całą masę żyrandoli

sprawiają, że nic nie wychodzi z mody

w ziemi po swojej mniej lub bardziej

z których sztandarowym jest system

z najróżniejszych odpadów. Redesign

ani z użytku. Rzeczy nie są zaprojektowa-

naturalnej śmierci? Nie umiemy ocenić

regałów 606 Universal Shelving System

i upcycling wielu ludzi kojarzy z ekolo-

ne tak, by mamić, kusić i najwięcej obiecy-

wartości – zazwyczaj przepłacamy.

z 1960 r. Vitsoe kosztuje mniej niż

gią. Wystarczy jakiś ready-made lub coś

wać na półce sklepowej, by potem niczym

Nie mamy świadomości, co kupujemy.

tańsze alternatywy. Jak to możliwe?

zrobione ze śmieci, a już zyskuje miano

polityk nie dotrzymać danych obietnic.

przyjaznego środowisku. Dochodzi więc

Weźmy na celownik dysponowanie

Otóż, proszę Państwa, droższe może

Produkty wolą być skromnymi towarzy-

publicznymi środkami. Póki co „spra-

być tańsze! To tylko kwestia przyjęcia

do sytuacji, gdy lampa zrobiona z plasti-

szami codziennego dnia, dyskretnymi

wiedliwy” wybór oferty (a może raczej

odpowiedniej, długofalowej perspektywy.

kowych kubeczków obrazuje powszechne

bohaterami drugiego planu. Konsumenci

tchórzowski), to wybór, którego głównym,

Biorąc przykład z mistrza Dietera Ramsa,

rozumienie ekologicznego designu. Czy

znają swoje potrzeby i potrafią analizo-

a często jedynym kryterium jest cena.

projektujmy świadomie, nauczmy się żyć

jest to w ogóle dobra lampa, biorąc pod

wać otaczającą ich kulturę materialną,

Najniższa cena. Trzeba uważać, wydając

z mniejszą ilością rzeczy, które trwają

uwagę nawet najbardziej podstawowe

dzięki czemu podejmują świadome wy-

publiczne pieniądze, by nie podpaść. Nikt

dłużej. Zamiast tworzyć lampę, wkładając

kryteria tej kategorii produktowej?

bory. To tyle o idealnym świecie. A jak

dziś nie zakwestionuje wyniku przetargu,

żarówkę w starannie wyselekcjonowane

Czy, biorąc pod uwagę cały szereg oko-

jest w naszej, nieidealnej rzeczywistości?

w którym wygrała najtańsza oferta. Ale

śmieci lub konstruując ją z plastikowych

liczności, przerabianie jednych (często

Oczywiście warto się dwa razy zastano-

nikt też nie sprawdza lub nie pofatyguje

kubeczków, lepiej przestać tych kubecz-

zupełnie nieekologicznych, czasem na-

wić, nim coś wyrzucimy do śmieci. Oczy-

się, by sprawdzić za rok, za dwa, za pięć,

ków w ogóle używać i zainwestować

wet nieużywanych!) rzeczy na inne jest

wiście warto używać rzeczy ponownie,

czy rzeczywiście najtańsza była najbar-

pieniądze lub kreatywność w obiektywnie

faktycznie najbardziej sensownym, zielo-

nadając im nową funkcję. Nie zrozumcie

dziej opłacalna. Przecież to niegospodar-

dobrą, porządną lampę. Może kiedyś

nym rozwiązaniem?

nas źle, nie negujemy tych idei. Wybiera-

ność w najczystszej postaci!

znajdzie ją ktoś w sklepiku z antykami

W idealnym świecie, w którym królują niepodzielnie: odpowiedzialne projektoWARTO...

my po prostu inną drogę. Proponujemy

Projektanci też nie są bez winy. Cza-

sięgnąć głębiej. Warto nauczyć się anali-

sami, by na chwilę zaistnieć, z potrzeby 42

lub będzie cieszyła nasze prawnuki.

Studio Rygalik powstało w 2006 roku z inicjatywy Tomka Rygalika. Przez pierwsze dwa lata funkcjonowało między Londynem a Łodzią, rodzinnym miastem Tomka. Od 2009 roku Studio mieści się w Warszawie. Wtedy to do zespołu dołączyła Gosia Rygalik, która w 2012 r. została w Studio partnerem. Studio Rygalik realizuje kompleksowe projekty o różnorodnym charakterze. Spektrum działań jest bardzo szerokie od projektowania, rozwoju i wdrożenia produktu po realizacje sitespecific oraz produkcję limitowanych serii, a także eksperymentalne obiekty, kompleksowe doznania kulinarne oraz warsztaty badające relacje pomiędzy projektowaniem i jedzeniem. Poza współpracą z przemysłem, która jest podstawą działalności, Studio Rygalik często angażuje się w projekty realizowane dla instytucji kultury, które pozwalają na działania eksperymentalne. www.studiorygalik.com

Moroso, Tomek Rygalik. Zdjęcie: Alessandro Paderni

43

Ładnie Naprawię

Druk 3D a naprawianie Tekst: Maja Jabłońska, 3Dwydruki.pl Zdjęcia: 3Dwydruki.pl

Druk w trzecim wymiarze,

Warto się przyjrzeć temu zagadnieniu

nają się od kilku tysięcy złotych i spadają.

elementu, a stosowane tworzywa, czyli

czyli drukowanie prze-

i zrozumieć, na czym polega. Proces

Można sobie zatem wyobrazić, że wkrótce

głównie ABS i PLA to najtańsze dostępne

strzenne to ostatnio bardzo

wytwarzania trójwymiarowych obiektów

będą one drukarkami domowymi.

materiały. Jest to najmniej precyzyjna,

na podstawie komputerowego modelu,

Na czym dokładnie polega tworzenie

głośny temat. Obecnie wokół

na drukarkach 3D powstał w latach 80.

obiektów przestrzennych na drukarkach?

technologia, ale za to stosunkowo tania.

druku 3D jest sporo emocji.

XX wieku. Ojcem tej metody jest Char-

Wirtualny obiekt jest opracowywany

Najtańsze drukarki oferują właśnie to

les Hull, który technikę stereolitografii

w programie do tworzenia grafiki 3D. Pro-

rozwiązanie techniczne, pozostałe tech-

W ten sposób powstała już

opracował w 1984 r. Po opatentowaniu

gramy stosowane do projektowania tego

nologie wymagają już bardziej specjali-

pierwsza broń, mówi się

tej technologii powstały pierwsze drukarki

typu plików to np. różne odmiany progra-

stycznych i co za tym idzie kosztownych

3D. Początkowo stosowano je głównie

mów CAD, 3ds Max, Maya, Rhino3D, Soli-

maszyn. To waśnie w tej technologii

o planach podboju kosmosu

do szybkiego prototypowania przemysło-

dWorks, ale także wersje darmowe, takie

działają drukarki z nurtu RepRap.

z drukarkami 3D. Dla wielu

wego – do budowania form i prototypów.

jak: FreeCAD, Google SketchUp, Blender

Coraz dokładniejsze, nowsze, ale także

i wiele innych. Bazowym formatem pliku

CJP (ColorJet Printing) polega na selek-

branż staje się to rzeczywi-

tańsze technologie, spowodowały, że druk

stosowanym przez wszystkie drukarki

tywnym zespalaniu proszku mineralnego

stością, jak np. dla przemy-

3D znalazł zastosowanie przy wykonywa-

jest STL. Istnieje również wiele bibliotek

za pomocą lepiszcza. Jej zaletą jest szybki

niu także gotowych obiektów.

gotowych modeli, także darmowych, np.

czas budowy modelu, stosunkowo niskie

Thingiverse.com. Możemy też skanować

koszty oraz możliwość druku w kolorze –

nie licznych firm, które wykorzystując

istniejące, fizyczne obiekty i tworzyć

modeli wielobarwnych. Możliwy jest rów-

koncepcję RepRap, zaczęły tworzyć

z nich przestrzenne modele. Następnie

nież wydruk ruchomych elementów bez

wania. Prawie każda bran-

i sprzedawać swoje koncepty urządzeń

specjalny algorytm dzieli obiekt na kilka-

składania ich z części. Technologia SLS,

ża i dziedzina może znaleźć

drukujących. RepRap to idea stworzenia

dziesiąt lub kilkaset warstw (plastrów).

czyli selektywne spiekanie laserowe to

maszyny samoreplikującej, czyli drukarki,

Te warstwy będą po kolei budowane przez

zespalanie proszku poprzez wiązkę lasera.

pomysły na zastosowanie

która byłaby zdolna do wyprodukowa-

drukarkę. Warstwy mogą być różnej gru-

Jego energia powoduje, że pojedyncze

tej metody. Coraz popu-

nia zestawu swoich własnych części. Co

bości, czyli druk ma różną rozdzielczość.

ziarna proszku łączą się, tworząc warstwę

więcej, doświadczenia wynikające z tego

Materiały wykorzystywane przez

larniejsze są przedmioty

projektu dostępne są dla wszystkich za

drukarki 3D to różnego rodzaju topliwe

stwa po warstwie aż do momentu zbu-

codziennego użytku, gadżety

darmo. Pierwsze części do samej siebie

tworzywa sztuczne, ceramika, metal. Cie-

dowania całego przedmiotu. Technologia

drukarka wyprodukowała w 2006 r.

kawych materiałów przybywa, są to, np.

MJM, czyli Multijet Modelling stosowana

i zabawki, wykonane dzięki

W przeciwieństwie do przemysłowych

kompozyty drewna, tworzywa elastyczne.

jest do tworzenia modeli bardzo pre-

tej technologii.

koncepcie jest tańsza i bardziej przystęp-

przestrzennych zależą głównie od metody

polimer kładziony jest w warstwach

na. Można je nawet skonstruować sa-

wytwarzania produktu, dostępnych mate-

0,032 mm. Wydruki posiadają bardzo

memu. Jakość wydrukowanych obiektów

riałów oraz kubatury urządzenia. Obecnie

gładką powierzchnię, mogą zawierać

jest oczywiście gorsza niż na potężnych

najpopularniejsze technologie druku 3D

ruchome elementy, są superdokładne.

maszynach, ale wystarczająca, by działać.

to druk FDM, CJP, SLS i MJM.

słu, lotnictwa i motoryzacji, architektury czy projekto-

Przełomem dla druku 3D było powsta-

drukarek, oferta maszyn oparta na tym

Możliwości wykorzystania drukarek

Wiele pomysłów jest udoskonalanych i zy-

NOWE...

Druk FDM, czyli modelowanie ciekłym

czasami wymagająca dodatkowej obróbki

Proces tworzenia modeli w technologii

litego materiału. Proces powtarza się war-

cyzyjnych. Światłoutwardzalny

Tyle o zasadach i rodzajach druku.

Natomiast jak możemy wykorzystać te

skuje na popularności. Również w Polsce

tworzywem termoplastycznym. Ten bar-

technologie podczas naprawy lub rekon-

powstały takie drukarki. Ich ceny zaczy-

dzo szybki druk decyduje o niskim koszcie

strukcji przedmiotów?

44

2.

1.

3.

4.

1. Wyciąganie druku z komory drukarki 2. Wydobywanie wydruku z pozostałego proszku 3. Oczyszczanie wydruku z proszku 4. Oczyszczanie drugiej części 5. Odpylanie postprodukcyjne 6. Utwardzanie i malowanie wydruku

6.

5.

Druk 3D daje możliwość wydrukowania

wyobraźnia i umiejętności projektanta.

nietypowego. Powyżej pokazujemy, jak

Jeśli chodzi o koszty, należy zwrócić

praktycznie dowolnych elementów, zin-

Zespół 3D wydruki.pl przygotował

powstał kołpak na drukarce proszkowej.

uwagę, że koszt materiału to jedno,

dywidualizowanych do potrzeb każdego

przykład wykorzystania drukarek 3D

Został on zeskanowany, wydrukowany,

a czy drukujemy na własnej drukarce,

odbiorcy lub konkretnego zastosowania.

do naprawy lub zmiany przedmiotów

następnie utwardzony i polakierowany na

czy usługowo to druga sprawa, bo należy

Do tego mamy coraz większy wybór

z codziennego otoczenia.

czarno. Do druku wykorzystano dokładną

doliczyć koszty obsługi, prądu itd. Warto

Kołpak samochodowy. Kołpaki wia-

technologię proszkową CJP. Kołpak waży

też pamiętać, że wiele produktów i projek-

coś samemu od zera, przerobić istniejącą

domo chodliwy towar, łatwo jest je też

ok. 250 g, koszt wytworzenia go wyniósł

tów chronionych jest prawem autorskim.

rzecz, dając jej nowe zastosowanie, udo-

uszkodzić, a nowy może okazać się trudny

ok. 500 zł. Generalnie w wydrukach 3D

Przedstawiliśmy tylko jeden prosty przy-

skonalić lub naprawić, drukując popsutą,

do dostania lub drogi. A może nam rów-

waga przedmiotu jest podstawą do obli-

kład, a możliwości jest nieskończe-

brakującą część. Ograniczeniem jest tylko

nież przyjść do głowy stworzenie czegoś

czenia kosztu wydruku.

nie wiele.

materiałów. Zatem możemy stworzyć

45

Ładnie Naprawię

REKLAMA...

46

47

REKLAMA