B Wetenschappen Leuven 15-16

LEUVEN t

KU LEUVEN Oude Markt 13 bus 5005 3000 LEUVEN onderwijscommunicatie@kuleuven.be www.kuleuven.be

Infomomenten OPENLESWEEK

OKT.

27-31 oktober 2014 (herfstvakantie)

OPENLESWEEK Volg les tussen de studenten en snuif de sfeer op van je toekomstige studieomgeving.

NOV.

8 www.kuleuven.be/openles/leuven

DEC.

INFODAG

JAN.

Kom een kijkje nemen in je toekomstige faculteit.

Je kunt infosessies en rondleidingen volgen, een babbel hebben met studenten, proffen en studie(traject)begeleiders …

FEB.

OPENLESWEEK

16-20 februari 2015

8 www.kuleuven.be/infodag/leuven

(krokusvakantie)

MAA.

INFODAG

21 maart 2015

APR. MEI

INFOBEURS Bezoek de infobeurs in de Universiteitshal met informatie over de opleidingen en studentenvoorzieningen.

8 www.kuleuven.be/infobeurs INFOBEURS

9 mei 2015

JUN.

AUG. 2015-2016

v.u.: Isabelle Van Geet, Oude Markt 13, 3000 Leuven

JUL.

Wetenschappen

SEP.

INFOBEURS

5 september 2015

Wiskunde • Informatica • Fysica • Chemie • Biochemie en biotechnologie • Biologie • Geologie • Geografie

Rubik’s Cube® used by permission of Seven Towns Ltd. www.rubiks.com

8 www.kuleuven.be/infomomenten

LEUVEN t

KU LEUVEN Oude Markt 13 bus 5005 3000 LEUVEN onderwijscommunicatie@kuleuven.be www.kuleuven.be

Infomomenten OPENLESWEEK

OKT.

27-31 oktober 2014 (herfstvakantie)

OPENLESWEEK Volg les tussen de studenten en snuif de sfeer op van je toekomstige studieomgeving.

NOV.

8 www.kuleuven.be/openles/leuven

DEC.

INFODAG

JAN.

Kom een kijkje nemen in je toekomstige faculteit.

Je kunt infosessies en rondleidingen volgen, een babbel hebben met studenten, proffen en studie(traject)begeleiders …

FEB.

OPENLESWEEK

16-20 februari 2015

8 www.kuleuven.be/infodag/leuven

(krokusvakantie)

MAA.

INFODAG

21 maart 2015

APR. MEI

INFOBEURS Bezoek de infobeurs in de Universiteitshal met informatie over de opleidingen en studentenvoorzieningen.

8 www.kuleuven.be/infobeurs INFOBEURS

9 mei 2015

JUN.

AUG. 2015-2016

v.u.: Isabelle Van Geet, Oude Markt 13, 3000 Leuven

JUL.

Wetenschappen

SEP.

INFOBEURS

5 september 2015

Wiskunde • Informatica • Fysica • Chemie • Biochemie en biotechnologie • Biologie • Geologie • Geografie

Rubik’s Cube® used by permission of Seven Towns Ltd. www.rubiks.com

8 www.kuleuven.be/infomomenten

165

Kiezen voor wetenschappen

3

Wiskunde

9

Nuttige websites

Informatica

25

de meest recente informatie over de opleidingen

Fysica

39

8 www.onderwijsaanbod.kuleuven.be

Chemie

55

Biochemie en biotechnologie

69

Biologie

83

Geologie

99

Geografie

115

Opleidingsonderdelen van de eerste fase

129

8 www.kuleuven.be/campussen

Faculteit Wetenschappen

144

studentendiensten

je toekomstige faculteit

8 wet.kuleuven.be publicaties downloaden of bestellen je voorkennis online testen of meer zin in een zomercursus? een handig overzicht van alle infomomenten

8 www.bachelorskuleuven.be studeren aan de KU Leuven, ook buiten Leuven

Studiebegeleiding

144

8 www.kuleuven.be/studentenvoorzieningen

Internationale ervaring

145

inschrijven

Verderstudeermogelijkheden

146

8 www.kuleuven.be/inschrijven

Campussen van de faculteit

148

Alle opleidingen van de faculteit

149

Profielen wetenschap en technologie Praktisch

Openlesweek of -dagen

8 www.kuleuven.be/openlesweek

152 155

Inschrijven

155

Sociale Dienst

156

Huisvestingsdienst

156

Gelijke kansen

156

Overzicht academiejaar

157

Studeren in Leuven

158

Stadsplan en contactgegevens

160

Nuttige websites

165

Infodag

Wetenschappen studeren zal je diepgaand en tijdloos vormen in de wondere wereld van de fundamentele wetenschap. We leven allemaal in een wereld die voortdurend verandert. Telkens weer duiken er nieuwe onderzoeksvragen en nieuwe uitdagingen op, en dat is precies wat wetenschappers boeit.

Verwondering, nieuwsgierigheid, de passie en het plezier van het ontdekken, dat is wat hen drijft.

Welke beroepsuitwegen heeft een wetenschapper? Wetenschappers vind je overal. Het zijn nieuwsgierige mensen, die de fenomenen in hun omgeving graag willen begrijpen en beheersen. Wetenschappers zijn breed opgeleid en ze zijn sterk in exact, logisch en analytisch denken. Die houding blijkt in de meest verscheiden professionele omgevingen een nuttige eigenschap.

Wetenschappers leggen stevige fundamenten voor elke technologische innovatie in de maatschappij. Leuven met haar Faculteit Wetenschappen is een ideale plek om aan je toekomst te bouwen en een diploma te behalen dat universeel erkend wordt. Ik wens je een boeiende reis toe.

Peter Lievens Decaan Faculteit Wetenschappen

8 www.kuleuven.be/infodag ijkingstoets

8 www.ijkingstoets.be 8 wet.kuleuven.be/ijkingstoets op de hoogte blijven van al onze infomomenten

8 www.bachelorskuleuven.be/opdehoogte www.facebook.com/kuleuven www.facebook.com/faculteitwetenschappen

165

Kiezen voor wetenschappen

3

Wiskunde

9

Nuttige websites

Informatica

25

de meest recente informatie over de opleidingen

Fysica

39

8 www.onderwijsaanbod.kuleuven.be

Chemie

55

Biochemie en biotechnologie

69

Biologie

83

Geologie

99

Geografie

115

Opleidingsonderdelen van de eerste fase

129

8 www.kuleuven.be/campussen

Faculteit Wetenschappen

144

studentendiensten

je toekomstige faculteit

8 wet.kuleuven.be publicaties downloaden of bestellen je voorkennis online testen of meer zin in een zomercursus? een handig overzicht van alle infomomenten

8 www.bachelorskuleuven.be studeren aan de KU Leuven, ook buiten Leuven

Studiebegeleiding

144

8 www.kuleuven.be/studentenvoorzieningen

Internationale ervaring

145

inschrijven

Verderstudeermogelijkheden

146

8 www.kuleuven.be/inschrijven

Campussen van de faculteit

148

Alle opleidingen van de faculteit

149

Profielen wetenschap en technologie Praktisch

Openlesweek of -dagen

8 www.kuleuven.be/openlesweek

152 155

Inschrijven

155

Sociale Dienst

156

Huisvestingsdienst

156

Gelijke kansen

156

Overzicht academiejaar

157

Studeren in Leuven

158

Stadsplan en contactgegevens

160

Nuttige websites

165

Infodag

Wetenschappen studeren zal je diepgaand en tijdloos vormen in de wondere wereld van de fundamentele wetenschap. We leven allemaal in een wereld die voortdurend verandert. Telkens weer duiken er nieuwe onderzoeksvragen en nieuwe uitdagingen op, en dat is precies wat wetenschappers boeit.

Verwondering, nieuwsgierigheid, de passie en het plezier van het ontdekken, dat is wat hen drijft.

Welke beroepsuitwegen heeft een wetenschapper? Wetenschappers vind je overal. Het zijn nieuwsgierige mensen, die de fenomenen in hun omgeving graag willen begrijpen en beheersen. Wetenschappers zijn breed opgeleid en ze zijn sterk in exact, logisch en analytisch denken. Die houding blijkt in de meest verscheiden professionele omgevingen een nuttige eigenschap.

Wetenschappers leggen stevige fundamenten voor elke technologische innovatie in de maatschappij. Leuven met haar Faculteit Wetenschappen is een ideale plek om aan je toekomst te bouwen en een diploma te behalen dat universeel erkend wordt. Ik wens je een boeiende reis toe.

Peter Lievens Decaan Faculteit Wetenschappen

8 www.kuleuven.be/infodag ijkingstoets

8 www.ijkingstoets.be 8 wet.kuleuven.be/ijkingstoets op de hoogte blijven van al onze infomomenten

8 www.bachelorskuleuven.be/opdehoogte www.facebook.com/kuleuven www.facebook.com/faculteitwetenschappen

1

De KU Leuven is een onderzoeks- en onderwijsinstelling met internationale uitstraling.

Alle opleidingen aan de KU Leuven zijn gebaseerd op het innovatieve onderzoek van haar wetenschappers en professoren. Ze prikkelen je nieuwsgierigheid en leiden je op tot een kritische en zelfstandige persoon.

Waarom kiezen voor een opleiding wetenschappen in Leuven?

Bij de Faculteit Wetenschappen staat de verwondering centraal, de verbazing over wat we zien, de wil om ook te overzien wat te klein of te groot of te veraf is. Nieuwsgierigheid is wat wetenschappers drijft!

Als bachelor in de wetenschappen krijg je een brede opleiding in de wiskunde, informatica, fysica, chemie, biochemie en biotechnologie, biologie, geologie of geografie. Na de bachelor kun je doorstromen naar een masteropleiding, eventueel in een andere discipline dan je oorspronkelijk gekozen had en al dan niet met behulp van een voorbereidingsprogramma.

De faculteit organiseert niet alleen disciplinespecifieke masteropleidingen, maar biedt ook interdisciplinaire masters aan, zoals de master in de sterrenkunde, statistiek, toerisme of Space Studies. Die interdisciplinaire aanpak betekent niet dat je wetenschappelijke vorming minder fundamenteel wordt. Net de unieke combinatie van diepgang en interdisciplinariteit bereidt je beter voor op de praktijk, die zich vaak in een multidisciplinaire omgeving bevindt.

De Faculteit Wetenschappen staat voor hoogstaand onderzoek in de departementen Wiskunde, Natuurkunde en Sterrenkunde, Chemie, Biologie en Aard- en Omgevingswetenschappen.

Elk in hun vakdomein trekken 160 professoren, 130 postdoctorale onderzoekers en 630 doctoraatstudenten op onderzoek uit, met de vaste wil om natuurfenomenen te verklaren en ook te voorspellen. Oppervlakkige kennis is nooit voldoende. Wetenschappers houden ervan om nieuwe kennis te genereren, verbanden te zoeken en zo ook bij te dragen tot de technologie van de toekomst.

De Campus Exacte Wetenschappen ligt grotendeels in Heverlee, in de groene omgeving van het Arenbergpark en Egenhoven Bos. Bacheloropleidingen in de wiskunde, informatica, fysica, biologie en chemie kun je ook in Kortrijk volgen.

2

3

Kiezen voor wetenschappen Is wetenschappen studeren iets voor jou?

4

Welke voorkennis moet je hebben?

5

Wat na je studies?

7

4

Is wetenschappen studeren iets voor jou?

Wetenschappers zijn gedreven door verwondering en nieuwsgierigheid. Ze zitten voortdurend vol vragen. Wat gebeurt er met ons klimaat? Hoe vindt Google zijn zoekresultaten? Heeft digitale informatie een massa? Kunnen we het fileprobleem aanpakken met behulp van wiskundige modellen? Kun je één molecule zien?

Wetenschappers willen de dingen graag grondig begrijpen, ze willen fenomenen kunnen verklaren en voorspellen. Ze analyseren wat ze zien en weten als geen ander hun waarnemingen te vertalen in modellen. Zo liggen ze aan de basis van nieuwe kennis, nieuwe verbanden en inzichten, en uiteindelijk van de technologie van de toekomst.

In alle opleidingen van de Faculteit Wetenschappen kies je naast je hoofdrichting ook een minor.

Je kunt kiezen voor een verbredende minor, of een minor die inzoomt op een domein dat verwant is aan je hoofdrichting. Er zijn ook twee specifieke minors met een vast pakket opleidingsonderdelen voor alle bacheloropleidingen: de minor onderwijs en de minor Business & Innovation.

Overweeg je om leraar te worden, dan kun je de minor onderwijs kiezen. Je verdiept je in wetenschapseducatie en neemt tijdens je bachelor- en masterfases al een heel aantal studiepunten op (een kwart in de bachelor- en de helft in de masteropleiding) die ook deel uitmaken van de lerarenopleiding.

Ben je geïnteresseerd in het bedrijfsleven of overweeg je om zelf ondernemer te worden, dan is de minor Business & Innovation iets voor jou. Je leert de basisbegrippen van de economie en ontmoet via workshops gastdocenten uit de industrie. Je voert ook een project uit waarin je innoverende wetenschappelijke kennis omzet in de praktijk van een onderneming.

Op ► p. 152 vind je een gedetailleerd profiel van een wetenschapper in spe.

Corelab: wetenschappers en ingenieurs onder hetzelfde dak Eind 2014 verhuizen een aantal onderzoeksgroepen in de nanowetenschappen en nanotechnologie naar het gloednieuwe Corelab. Toponderzoekers uit verschillende departementen komen bij elkaar.

Dat zal leiden tot hechtere en nieuwe samenwerkingen: de creatiefste ideeën ontstaan immers vaak in de wandelgangen.

KIEZEN VOOR WETENSCHAPPEN

Welke voorkennis moet je hebben?

Gaan studeren aan de universiteit is een nieuwe mijlpaal in je leven. Met de juiste algemene en domeinspecifieke voorkennis, vaardigheden en attitudes heb je alles in huis om een succesvolle student te worden.

8 www.kuleuven.be/onderwijs/begintermenbachelor Twijfel je of je wel aan alle begintermen voldoet, dan heb je de keuze uit een reeks algemene of meer specifieke cursussen.

8 www.kuleuven.be/toekomstigestudenten/bachelors/twijfels De ijkingstoets van de Faculteit Wetenschappen helpt je achterhalen of je de vereiste achtergrond hebt. Je studieresultaten in het secundair onderwijs geven alvast een goede indicatie over je mogelijkheden, maar ook je motivatie en studiemethode zijn belangrijk. Bovendien moet je over voldoende wiskundige en wetenschappelijke bagage beschikken.

Deelname aan de ijkingstoets is niet verplicht, maar wordt wel sterk aangeraden. Je krijgt dankzij het advies een beter zicht op je academisch potentieel én je kunt je beter voorbereiden op een goede start aan de universiteit.

8 wet.kuleuven.be/ijkingstoets De zomercursussen van de Faculteit Wetenschappen geven een opfrissing van geziene leerstof én staan ook stil bij begrippen en technieken die voor sommige studenten nieuw zijn. Niet iedereen heeft immers dezelfde voorkennis.

■

Wiskunde De cursus is bedoeld voor toekomstige studenten wetenschappen, bio-ingenieurswetenschappen, ingenieurswetenschappen en biomedische wetenschappen.

Of je nu wetenschapper of ingenieur wil worden, wiskunde heb je altijd nodig. Het is dan ook geen overbodige luxe om met een stevige bagage je studie aan te vatten.

Tijdens deze cursus van één week worden een aantal belangrijke wiskundige methoden en begrippen opgefrist. Dagelijks worden zowel theorie als oefeningen op een actieve manier in verschillende modules doorgenomen, met aandacht voor je studiemethode.

■

Chemie Chemie staat op het programma van de meeste bacheloropleidingen wetenschappen, bio-ingenieurswetenschappen, ingenieurswetenschappen en biomedische wetenschappen. Als je uit een studierichting komt waarin chemie niet zo uitgebreid aan bod kwam (één uur per week of minder) of als je je kennis wil opfrissen, is deze zomercursus misschien iets voor jou.

8 set.kuleuven.be/zomercursus Binnen de domeinen van wetenschap en technologie zijn vijf onderwijsprofielen te onderscheiden: burgerlijk ingenieur(-architect), industrieel ingenieur, bio-ingenieur, wetenschapper en architectinterieurarchitect-stedenbouwkundige. Deze vijf profielen hebben gemeenschappelijke kenmerken, maar ook duidelijke verschillen.

Je vindt de verschillende profielen op ► p. 152.

5

6

Verbeelding is belangrijker dan kennis.

Albert Einstein (1879-1955)

OASE: opstap naar efficiënter studeren Onderwijsorganisatie met Alternatieve Semesterindeling en Evaluatie, kortweg OASE, staat voor een integrale aanpak die elk aspect van je leeromgeving voortdurend optimaliseert. OASE zorgt ervoor dat je niet méér maar wel béter studeert: actiever, bewuster, efficiënter en effectiever. In de eerste bachelorfase van de opleidingen wiskunde en fysica krijg je dankzij OASE de kans om een actieve en gemotiveerde leerhouding te ontwikkelen, en dat al van bij de start.

8 wet.kuleuven.be/oase

Welke vaardigheden ontwikkelen onze studenten tijdens hun opleiding, en hoeveel tijd besteden zij daaraan? Hieronder zie je de tijdsverdeling voor bachelor- en masterstudenten verdeeld over zeven competenties. De optelsom is telkens gelijk aan 100 %.

■ Bachelor ■ Master Wetenschappelijke disciplines Onderzoeken Ontwerpen Wetenschappelijke benadering Intellectuele basisvaardigheden Samenwerken/communiceren Context 0

5

10

15

20

25

30

35

In de bacheloropleiding bouw je een goede basiskennis op, waardoor wetenschappelijke disciplines sterk doorwegen. Je scherpt je intellectuele vaardigheden aan en maakt je een wetenschappelijke aanpak eigen.

In de masteropleiding wordt de aandacht toegespitst op je training als onderzoeker.

Onderzoek gebeurt vaak in teamverband. Je leert de resultaten dan ook communiceren naar docenten, medestudenten en andere onderzoekers. Er is ook aandacht voor de maatschappelijke context en impact van wetenschap.

KIEZEN VOOR WETENSCHAPPEN

Wat na je studies?

Met hun kritische, nieuwsgierige houding en logische manier van denken maken nogal wat alumni carrière in het onderzoek. Maar die houding blijkt ook in andere professionele omgevingen een nuttige eigenschap. Wetenschappers hebben een brede opleiding genoten, en ze zijn sterk in exact, logisch en analytisch denken. Ze zijn goed voorbereid op de professionele uitdagingen die ze op hun parcours tegenkomen.

Wetenschappers zijn actief bij de overheid, in onderzoeks- en beleidsondersteunende functies. Of ze kiezen voor het onderwijs om hun kennis en passie door te geven aan nieuwe generaties. Velen vinden ook hun weg naar de privésector. Je vindt wetenschappers in grote internationale bedrijven, in kleinere bedrijven, in studiebureaus, vaak ook op managementniveau. Een behoorlijk aantal wetenschappers start een eigen bedrijf op.

Meer weten over loopbaanmogelijkheden? Bekijk de brochure ‘Wetenschappers op de werkvloer’ via

8 wet.kuleuven.be/publicaties/alumniprofielen.pdf

7

8

9

Wiskunde Beginprofiel

12

Eindprofiel

13

Bacheloropleiding

15

■

15 18 20

■ ■

Opbouw Studieprogramma Week van een student wiskunde

Masteropleidingen

21

Loopbaan

24

10

Wiskunde Onderstaand schema schetst je studietraject van beginnende bachelor tot afgestudeerde master, en de verschillende mogelijkheden tijdens dat traject.

Bacheloropleiding Bachelor in de wiskunde (180 sp.)

Fase 2

Fase 3

Beginprofiel

â–ş

p. 12

Fase 1

â–ş

Minor economie

Minor onderwijs

Minor Business & Innovation

Minor fysica en sterrenkunde

Minor IT

Studiebegeleiding â–ş p. 144

p. 15

Masteropleidingen Master in de wiskunde (N/E) (120 sp.)

Optie onderwijs

Optie onderzoek

►

p. 21

Professionele optie

Andere masteropleidingen

►

p. 21

Master in de fysica (N/E) (120 sp.)

►

p. 51

Master in de sterrenkunde (N/E) (120 sp.)

►

p. 52

Master in de bio-informatica (N/E) (120 sp.)

►

p. 53

Master in de toegepaste informatica (120 sp.)

►

p. 37

Master in de ingenieurswetenschappen: wiskundige ingenieurstechnieken (120 sp.)

►

p. 22

Internationale ervaring ► p. 145

Eindprofiel

►

p. 13

WISKUNDE

11

12

Beginprofiel Is wiskunde iets voor jou?

• Je bent een geboren wetenschapper (herken jezelf op ► p. 152).

• Je hebt een uitgesproken motivatie en interesse voor het wiskundige denken en zoeken. Een grote meerderheid van de studenten heeft in de derde graad van het secundair onderwijs zes tot acht uur wiskunde per week gevolgd.

• Logisch en analytisch denken en op zoek gaan naar creatieve oplossingen zijn uitdagingen voor jou.

Je hebt een probleemoplossende houding en je wil die verder ontwikkelen.

• Je bent zelfstandig, kritisch en nauwgezet. Je werkt efficiënt en je geeft niet al te vlug op.

WISKUNDE

Eindprofiel Vanuit je toegenomen kennis en vaardigheden heb je je eigen kijk op de wereld ontwikkeld.

Daardoor kun je binnen het vakgebied wiskunde je eigen bijdrage leveren.

• Je hebt een brede wetenschappelijke vorming en de kennis en vaardigheden om als wetenschapper een actieve rol in de maatschappij op te nemen.

• Je hebt een grondige kennis van en inzicht in de basisbegrippen, -methoden en -technieken van de wiskunde en haar deelgebieden: calculus, lineaire algebra, algebra, analyse, meetkunde, kansrekening en statistiek, numerieke wiskunde, differentiaalvergelijkingen, fysisch toegepaste wiskunde.

• Je hebt kennis verworven in een aantal meer gespecialiseerde deelgebieden van de wiskunde.

• Je hebt basiskennis van fysica en informatica.

• Je hebt verbredende kennis van een of meerdere andere wetenschapsgebieden (zoals fysica, sterrenkunde, informatica, economie, wiskundige ingenieurstechnieken).

• Je begrijpt hoe deelgebieden van de wiskunde structureel samenhangen.

• Je bent in staat om de rol van de wiskunde te situeren in een bredere wetenschappelijke en maatschappelijke context.

• Je hebt je de wiskundig abstracte manier van denken eigen gemaakt en je kunt deze toepassen in nieuwe situaties.

• Je beheerst de taal van de wiskunde en je kunt een wiskundige redenering begrijpen, kritisch analyseren en zelf opbouwen.

• Je kunt vanuit wetenschappelijke vragen een probleemstelling formuleren en omvormen naar wiskundige taal en modellen. Je maakt gebruik van wiskundige technieken om de probleemstelling kritisch te analyseren en hiervoor oplossingen uit te werken.

• Je kunt een wiskundeproject plannen, uitwerken en uitvoeren.

• Je kunt courante wiskundige software gebruiken voor wetenschappelijk rekenen (zoals Matlab en Maple), statistische dataverwerking (R) en tekstverwerking (LaTeX).

13

14

Ken je deze onderwijstermen al?

■

Opleidingsonderdeel Officiële term voor ‘vak’

■

Opleiding Verzameling van opleidingsonderdelen.

Er zijn bachelor- en masteropleidingen.

De bacheloropleiding gaat altijd vooraf aan de masteropleiding.

■

Studiepunt Drukt het aandeel van een opleidingsonderdeel binnen de totale opleiding uit: een opleidingsonderdeel van 6 studiepunten weegt dus zwaarder door dan een van 3.

Eén studiepunt komt overeen met 25 tot 30 uur studietijd: voorbereidingen maken, college of practicum volgen, stage lopen, opdrachten maken, examens afleggen …

■

Opleidingsfase Een opleiding bestaat uit fases van een bepaalde hoeveelheid studiepunten.

Zo bestaat een bacheloropleiding altijd uit drie fases van telkens ongeveer 60 studiepunten; de totale opleiding beslaat altijd 180 studiepunten. Een masteropleiding bestaat uit minstens één fase van 60 studiepunten.

WISKUNDE

Bacheloropleiding Wiskunde is de taal van de wetenschap. Haar kracht zit in de abstractie en de algemeenheid ervan. Wiskunde is eeuwenoud, maar springlevend. Tienduizenden wiskundigen wereldwijd ontwikkelen dagelijks nieuwe theorieën en toepassingen. Elke tien minuten wordt er ergens op deze planeet een nieuw wiskundig artikel gepubliceerd.

De bacheloropleiding in de wiskunde biedt veel keuzevrijheid. Je kunt ze aanpassen aan jouw interesses. Misschien trekt de schoonheid van zuivere wiskunde jou aan, de kracht van een logische redenering en de zoektocht naar creatieve oplossingen. Of misschien word je juist geboeid door de antwoorden die wiskunde kan geven op vragen uit de wetenschap en de technologie.

Opbouw • De eerste opleidingsfase is volledig gemeenschappelijk voor alle studenten wiskunde.

De opleidingsonderdelen calculus en bewijzen en redeneren zorgen voor een vlotte overgang tussen de wiskunde van het secundair onderwijs en die van de universiteit.

• Vanaf de tweede opleidingsfase kies je naast de verplichte opleidingsonderdelen ook voor een minor in een andere wetenschappelijke discipline (fysica en sterrenkunde, IT of economie) of voor de minor onderwijs, waarin je een aantal opleidingsonderdelen uit de lerarenopleiding wiskunde volgt.

• Elk van de minors geeft toegang tot de aansluitende master in de wiskunde. In deze masteropleiding diep je je kennis nog verder uit. Heb je voor een minor in een andere discipline gekozen, dan kun je eventueel doorstromen naar een master in die discipline.

• Het volledige bachelorprogramma bestaat uit 180 studiepunten. Daarvan liggen 138 studiepunten vast; 30 studiepunten vul je in door de keuze van je minor. De 12 resterende studiepunten vul je in met twee extra wiskundeopleidingsonderdelen.

• Een belangrijk deel van de opleiding bestaat uit een diepgaande studie van de drie fundamentele pijlers van de wiskunde: algebra, analyse en meetkunde. In opleidingsonderdelen als kansrekenen en statistiek, numerieke wiskunde en vloeistofdynamica leer je de wiskunde toepassen op concrete problemen.

Wat ik aan mijn richting heel leuk vind, is de band die ik heb met mijn medestudenten. Omdat we met een kleine groep studenten samen zitten, kent iedereen elkaar en hangen we ook erg samen. Zo gaan we bijvoorbeeld dit jaar voor de tweede keer op weekend met alleen onze richting en ons jaar, de tweede master wiskunde. We organiseren alles zelf en zo goed als alle studenten gaan mee.

We spreken ook regelmatig in Leuven zelf af. Bovendien hebben we een band met de proffen. Ze kennen ons bij naam, herkennen ons en gaan op een fijne manier met ons om.

(Student)

15

16

OASE: opstap naar actief leren Onderwijsorganisatie met Alternatieve Semesterindeling en Evaluatie, kortweg OASE, staat voor een integrale aanpak die elk aspect van je leeromgeving continu optimaliseert. OASE zorgt ervoor dat je niet méér, maar wel béter studeert: actiever, bewuster, efficiënter en effectiever. In de eerste bachelorfase van de opleidingen wiskunde en fysica krijg je dankzij OASE de kans om een actieve en gemotiveerde leerhouding te ontwikkelen, en dat al van bij de start.

8 wet.kuleuven.be/oase

Wat mag je concreet verwachten?

• Het aantal contacturen (lessen en oefeningen) wordt gereduceerd. De vrijgekomen tijd spendeer je aan voorbereiding en verwerking van de leerstof, waarbij je kunt rekenen op de nodige begeleiding.

• Je krijgt geregeld feedback zodat jij én de docent je vorderingen kunnen volgen. Tijdens het semester zijn er meerdere toets- en feedbackmomenten die al dan niet ‘meetellen’ voor je eindscore.

• De werkbelasting wordt gespreid over het semester, stresspieken worden vermeden. De blok als ‘eenzame studeerperiode’ wordt ingekort, wat nog extra tijd creëert voor ondersteuning.

Bachelor/master wiskunde en lerarenopleiding De specifieke lerarenopleiding wiskunde is een aparte opleiding van 60 studiepunten die je voorbereidt op het beroep van leraar wiskunde in het secundair onderwijs. In de minor onderwijs van de bachelor wiskunde kun je hiervan al 15 studiepunten opnemen. In de optie onderwijs van de master wiskunde verwerf je 30 studiepunten van de lerarenopleiding. De overblijvende 15 studiepunten neem je dan nog na je masteropleiding op.

Wiskunde is nooit af, het is eindeloos uit te breiden. Soms ontmoet je in je onderzoek plots een raakpunt met een andere wiskundige discipline, en dat betekent meestal een doorbraak in het denken. Doorbraken komen vaak tot stand door ‘serendipity’.

Je zoekt niet gericht naar iets, je vindt iets wat je eigenlijk niet zocht, of je stelt vast dat een zijspoor mogelijk belangrijker is dan het hoofdspoor waar je op zat.

Dat kan enkel wanneer je denken niet verhinderd wordt door randvoorwaarden, wanneer je echt van eender welke veronderstelling kunt uitgaan en dan doordenkt over de consequenties. (prof. W. Van Assche)

WISKUNDE

De Brownse beweging: brandend actueel De Brownse beweging is een model voor een toevalswandeling, genoemd naar de Schotse botanicus Robert Brown die het fenomeen in 1827 observeerde bij de beweging van stuifmeelkorrels. In de financiĂŤle wiskunde wordt de Brownse beweging gebruikt om de beurskoersen van opties te modelleren. De wiskundige beschrijving is van de hand van Albert Einstein en Norbert Wiener.

In de bacheloropleiding wiskunde maak je kennis met de wiskundige begrippen die in dit model een rol spelen: limieten, algebraĂŻsche vergelijkingen, meetkunde van krommen, analyse van modellen uit kansrekenen en statistiek, en de studie van differentiaalvergelijkingen die fysische systemen beschrijven. Een eindproject over afstotende Brownse paden vormt een mogelijke afsluiting van je bacheloropleiding.

17

18

Studieprogramma Meer info over de opleidingsonderdelen vind je vanaf ► p. 129. Je krijgt er een omschrijving van alle opleidingsonderdelen van de eerste opleidingsfase in de wetenschappen.

Voor een gedetailleerde beschrijving van de opleidingsonderdelen van de volledige bacheloropleiding en voor het uurrooster:

8 www.onderwijsaanbod.kuleuven.be

Eerste fase

Tweede fase

Eerste semester: 30 studiepunten

Derde semester: ± 30 studiepunten

Bewijzen en redeneren

6

Minor

±6

Calculus I

6

Differentiaalvergelijkingen

6

Lineaire algebra

6

Analyse II

6

Algemene natuurkunde I

6

Algebra I

6

Beginselen van programmeren

6

Meetkunde I

6

Tweede semester: 30 studiepunten

Vierde semester: ± 30 studiepunten

9

Algemene natuurkunde II

Minor

±6

Analyse I

6

Meetkunde II

6

Kansrekenen en statistiek I

6

Kansrekenen en statistiek II

6 6

Algebraïsche structuren

3

Numerieke wiskunde

Calculus II

3

Wetenschapscommunicatie

3

Wijsbegeerte

3

Religie, zingeving en levensbeschouwing

3

Mogelijke minors: fysica en sterrenkunde - economie - IT - onderwijs - Business & Innovation

WISKUNDE

■ Wiskunde ■ Ondersteuning ■ Algemene verbreding ■ Minor

Derde fase Vijfde semester: ± 30 studiepunten

±9

Minor Statistical Inference

6

Wiskundige inleiding tot de vloeistofdynamica

6

Keuze

6

Eindproject

3

Zesde semester: ± 30 studiepunten

±9

Minor Complexe analyse

6

Algebra II

6

Keuze

6

Eindproject

3

19

20

Week van een student wiskunde Deze fictieve agenda geeft je een idee hoe je week er kan uitzien. Je studietijd omvat niet enkel college volgen, maar ook achteraf je notities overlopen, naar de bibliotheek gaan, zelfstudie …

Zo zit je al snel aan een 40 à 50 urenweek. Daarnaast is er natuurlijk ook ruimte voor ontspanning.

Een overzicht van het academiejaar vind je op ► p. 157

Calculus I

G MAANDA

orcollege 9-10:30 u. Ho lfstudie E begeleide ze AS O u.

10:30-13

kzitting 13-16 u. Wer

sportkot lopen @ piste DINSDAG

VRIJDAG

orcollege 9-10:30 u. Ho

en efeningen mak 10:30-13 u. O eide zelfstudie el 14-15 u. Beg kzitting er 15-16 u. W college

ra Lineaire algeb

e OASE begeleid 8:30-10:30 u. tudie zelfs

en efeningen mak 10:30-13 u. O college or 14-16 u. Ho ing eleide oefenzitt eg B u.

18 16

AG WOENSD

Algemendee natuurkun

16-18 u.

Hoor

G ZATERDA

9:30 u.

rkunde Notities natuu en bijwerk

ristien shoppen met K

Bewijzeneren reden en

en Oefeningen mak 8:30-10:30 u. ie ud st lf ze Begeleide 10:30-12:30 u. college or 14-16 u. Ho eningen PC 16-18 u. Oef

ladies night!

ZONDAG

n!!!

Uitslape

s 11 u. doop Elia naar Leuven

winabar

van Beginselenmer en m a gr pro NDERDAG

DO

Werkzitting 8:30-13:30 u. llege 14-16 u.

Hoorco

fenen 16-18 u. Inoe

t repetitie orkes

TO DO

ol bestellen snaren vio rs nieuwe vete

WISKUNDE

Masteropleidingen Elke bachelor in de wiskunde, onafhankelijk van de gekozen minor, kan doorstromen naar de master in de wiskunde. In functie van de gekozen minor tijdens de bacheloropleiding zijn er nog een aantal doorstroommogelijkheden naar de master van je minor. Sommige kunnen rechtstreeks gebeuren, andere na het volgen van een voorbereidingsprogramma.

■

Master in de wiskunde (E) (120 studiepunten) In deze Nederlands- of Engelstalige masteropleiding kies je ofwel voor het profiel zuivere wiskunde, ofwel voor het profiel toegepaste wiskunde. In de zuivere wiskunde verdiep je je kennis van algebra, analyse en meetkunde. In de toegepaste wiskunde staan statistiek, fysisch toegepaste wiskunde en numerieke wiskunde centraal.

Naast je keuze voor het profiel zuivere of toegepaste wiskunde kies je een van de volgende drie opties: • Optie onderwijs Je volgt 30 studiepunten aan opleidingsonderdelen uit de specifieke lerarenopleiding wiskunde.

• Optie onderzoek Je volgt 30 studiepunten gespecialiseerde wiskunde, met onder andere gevorderde opleidingsonderdelen en seminaries die een inleiding bieden tot hedendaags onderzoek in de wiskunde.

• Professionele optie Je kiest 30 studiepunten aan opleidingsonderdelen uit diverse domeinen zoals financiën, ICT, economie, modellering en talen.

Gaandeweg ontwikkel je je tot een kritische wetenschapper, gegeerd in het bedrijfsleven, het onderwijs en het wetenschappelijk onderzoek.

De masterproef (eindwerk) tijdens de laatste opleidingsfase is de kroon op het werk.

Je levert er een originele bijdrage tot het hedendaagse onderzoek in de wiskunde mee.

8 www.kuleuven.be/ma/mwiskl ■

Master in de statistiek (E) (120 studiepunten) Het programma biedt een brede opleiding in de statistiek, op een degelijk wetenschappelijk niveau en gericht op enkele belangrijke toepassingsgebieden: biomedische statistiek, statistiek in sociale wetenschappen, statistiek in de industrie en de overheid.

Je wordt getraind in de theoretische en de praktische aspecten van de statistiek. Je leert basisconcepten en -methodes hanteren en een probleemoplossende houding aannemen.

De docenten komen uit verschillende departementen en faculteiten en doen actief onderzoek.

Ze verrijken je opleiding door aan te tonen in welke disciplines de statistiek beoefend wordt en op welke domeinspecifieke manier dat gebeurt.

8 www.kuleuven.be/ma/mstatnl

(E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden.

21

22

Ik vond wiskunde in het middelbaar altijd al redelijk leuk, omdat het een vak was dat ik moest begrijpen, een vak dat niet zomaar papegaaienwerk was. In de krokusvakantie ben ik dan een kijkje komen nemen tijdens de Openlesweek en ik was meteen verkocht! De wiskunde ging veel dieper, was veel groter dan ik oorspronkelijk dacht en een babbeltje met de studenten overtuigde me helemaal. Ik ben nog steeds heel blij dat ik voor wiskunde gekozen heb.

(Nele, student)

■

Master in de verzekeringen (60 studiepunten)* Je verwerft de nodige kennis en vaardigheden om bestaande en toekomstige problemen in de financiële en verzekeringswereld te begrijpen en oplossingsgericht te werken.

Aansluitend kun je nog de Engelstalige master-na-masteropleiding Master of Financial and Actuarial Engineering volgen. Na deze opleiding krijg je de titel van actuaris.

8 www.kuleuven.be/ma/mverzl ■

Master in de sterrenkunde (E) (120 studiepunten) Na minor fysica en sterrenkunde Zie ► p. 52

■

Master in de fysica (E) (120 studiepunten) Na minor fysica en sterrenkunde, mits het volgen van een voorbereidingsprogramma Zie ► p. 51

■

Master in de ingenieurswetenschappen: wiskundige ingenieurstechnieken (120 studiepunten) Na minor IT, mits een gerichte invulling van de keuzeopleidingsonderdelen Onder wiskundige ingenieurstechnieken verstaan we het ontwerpen, analyseren, implementeren en gebruiken van wiskundige modellen en technieken, van statistische methodieken en grootschalige datamining en van numerieke algoritmen.

8 www.kuleuven.be/ma/mingwil ■

Master in de bio-informatica (E) (120 studiepunten) Na minor IT Zie ► p. 53

(E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden. * De omvang van deze masteropleiding kan in de toekomst vermeerderen van 60 naar 120 studiepunten.

WISKUNDE

nde! eem nu Googlec:ryptie u k s i en. N lw et en Overaachter veel alledaoapglisneeadirinegalgebra. Idem m

de zit aseerd ercijferd Wiskun achine is geb t. evens v ls in g e e m n k r g i e te o le a de z aller via in naal, zo t zitten talingen naar sig se. itskaar k van be n te ti la n k e of id naly nische n beeld ourier-a e elektro tting va aseerd op F n e e z e omplex m p O O t, zijn c is geb men. m it r, r o e o k e n lg k e r a teg met m-ve f texten rbeeld. tv of gs rlei con nd voo orie. Een graa e e ll g a digitale g li in d e je n t a th a h n d e j fe or d t gra meen ben ji een vo ’n feno jven me p Facebook Nog zo n. Facebook is ndig beschri h ook O . n z e p e ku ding ie o ic netwerk erk kun je wis n met verbin je vrienden, d je van elke tw nte al at Zo’n ne van knooppu dingen naar rie leert ons d n traject in t o e ee rb e s e th in n v e t t e k e e ig a is gera unt m kund p is re p e W o d . o n n n ij a een k t elke nten z nooppu iker naar zowa n. weer k te ru u b oopp n okge Facebo even kn z m u xim 012 van ma maart 2 , e h c s s . Van A rol prof. W ntrale

ce lt een ingen, e e p s ll e skund ersvoorspe ngen op i w e t we sti pas Toege erne ruimte onne-uitbar rekenen. d z r bij mo invloed van tosfeer doo tes tuigrou gen. die de rdse magne n, vlieg leg re m to s la r a trales len ve n a e n c ig s s it onze a ke e s lektricit numerie nen gp en kun sioneel hele e nalytische en maken arsting a a b it u ie gen, en ereld.

D in , of occ gen vereisen n jk li e e k a g m rw in ver onveilig rige voorspell r differentiaal rcomputers te o u e o e p v k u s n w e u te Na gs thod krachti ingsme oploss ebruik van de tg r 2013 efficiĂŤn ptembe e s , s n e . Kepp prof. R

23

24

Loopbaan De arbeidsmarkt waardeert wiskundigen, omdat ze creatief en nauwkeurig tal van problemen kunnen analyseren en oplossen.

• Veel afgestudeerden kiezen voor wetenschappelijk onderzoek. Je volgt een doctoraatsopleiding en je bereidt een doctoraat voor waarin je je onderzoeksresultaten bundelt.

• Na het volgen van de specifieke lerarenopleiding (die je al grotendeels binnen de master in de wiskunde kunt opnemen) kun je als leraar wiskunde in het secundair of hoger onderwijs aan de slag. Je komt meestal terecht in de aso-richtingen, maar je kunt ook in het tso aan de slag.

• Ook in het bedrijfsleven en de bank- en verzekeringssector stijgt de vraag naar wiskundigen.

Daar beheren ze bijvoorbeeld aandelenfondsen of werken ze op de studiedienst. Financiële wiskunde en actuariële wiskunde (verzekeringswiskunde) zijn zo belangrijke toepassingsgebieden geworden.

Financieel & IT

Onderzoek

Onderwijs

• • • • • •

• • • • •

• Docent hogeschool • Leraar wiskunde

IT-analist Statisticus Financieel analist Risicobeheer Beursexpert Verzekeringen

Onderzoeker aan de universiteit Cryptografie KMI Sterrenwacht Beeldverwerking

De opleiding wiskunde ontwikkelt een aantal vaardigheden die in het professionele leven breed inzetbaar en sterk gevraagd zijn. Het is met andere woorden een opleiding met een toekomst, die bovendien veel verder reikt dan enkel het vakgebied wiskunde.

(Johan Thijs, ceo van KBC-groep)

25

Informatica Beginprofiel

28

Eindprofiel

29

Bacheloropleiding

31

■

31 32 34

■ ■

Opbouw Studieprogramma Week van een student informatica

Masteropleidingen

37

Loopbaan

38

26

Informatica Onderstaand schema schetst je studietraject van beginnende bachelor tot afgestudeerde master, en de verschillende mogelijkheden tijdens dat traject.

Bacheloropleiding Bachelor in de informatica (180 sp.)

Fase 2

Fase 3

Beginprofiel

â–ş

p. 28

Fase 1

â–ş

Minor verbreding

Minor Business & Innovation

Studiebegeleiding â–ş p. 144

p. 31

Eindprofiel

►

p. 29

INFORMATICA

Masteropleidingen Master in de ingenieurswetenschappen: computerwetenschappen (120 sp.)

►

p. 37

Specialisatie software engineering

Specialisatie computationele informatica

Specialisatie gedistribueerde systemen

Specialisatie artificiële intelligentie

Specialisatie veilige software

Specialisatie mens-machine communicatie

Master in de toegepaste informatica (60 sp.)* Specialisatie softwareontwikkeling en gedistribueerde systemen

Specialisatie multimedia

Andere masteropleidingen

►

Specialisatie artificiële intelligentie

►

* De omvang van deze masteropleiding kan in de toekomst vermeerderen van 60 naar 120 studiepunten.

Internationale ervaring ► p. 145

p. 37

p. 37

27

28

Beginprofiel Is informatica iets voor jou?

• Je bent een geboren wetenschapper (herken jezelf op ► p. 152).

• Je hebt aanleg voor het analyseren en structureren van problemen en het creatief bedenken van oplossingen. Informatici zijn geen fanatieke computergebruikers die nachtenlang achter een scherm virussen ontwerpen en inbreken bij de CIA. Informatica is een wetenschap.

• Je kunt je nauwkeurig uitdrukken en methodisch en ordelijk denken en werken. Je kunt met veel mensen communiceren zonder in een technisch jargon te vervallen.

• Het is niet nodig dat je voor je aan de studie begint een computer uit elkaar kunt halen en daarna weer in elkaar kunt knutselen. Enige kennis over de werking en de mogelijkheden van de apparatuur is nuttig, maar dat wordt je sowieso aangeleerd.

• Je hebt aanleg en interesse voor wiskunde. Dat is nuttig om oplossingen te zoeken en te formuleren.

• Je bent altijd bereid om je kennis bij te scholen - voortdurende veranderingen zijn immers eigen aan de informaticawereld.

TOEGEPASTE ECONOMISCHE WETENSCHAPPEN INFORMATICA

Eindprofiel Vanuit je toegenomen kennis en vaardigheden heb je je eigen kijk op de wereld ontwikkeld.

Daardoor kun je binnen het vakgebied informatica je eigen bijdrage leveren.

• Je hebt een brede wetenschappelijke vorming en de kennis en vaardigheden om als wetenschapper een actieve rol in de maatschappij op te nemen.

• Je beschikt over parate en actieve kennis van de architectuur, opbouw en werking van computersystemen, van besturingssystemen en van computernetwerken.

• Je beheerst de principes en technieken van het ontwerpen en testen van softwaresystemen en van hun specificatie en implementatie.

• Je hebt inzicht in de verschillende klassen van programmeertalen en hun uitvoeringsmechanismen en in belangrijke gegevensstructuren en algoritmen.

• Je beheerst technieken, methodes en talen voor het gebruik, het ondervragen, het beheer en het ontwikkelen van gegevensbanken en informatiesystemen.

• Je hebt kennis en inzicht in de theoretische grondslagen van de informatica.

• Je hebt je gespecialiseerd in een van de domeinen van de informatica: gedistribueerde systemen, veilige software, artificiële intelligentie, software engineering, mens-machine communicatie of computationele informatica.

• Je blijft graag bij in de snel ontwikkelende sector van IT. • Je kunt abstract en analytisch denken, bestaande werkelijkheden modelleren en nieuwe modellen ontwerpen en formaliseren.

• Je kunt in teamverband werken.

Vlaamse programmeerwedstrijd Het Departement Computerwetenschappen startte in 2009, in samenwerking met de andere Vlaamse universiteiten, met de Vlaamse Programmeerwedstrijd. In 2013 losten meer dan 500 deelnemers een reeks programmeeropgaven in een van de zestien aangeboden talen op.

Deelnemers uit het secundair onderwijs, de hogescholen en de universiteiten zijn elk jaar opnieuw goed vertegenwoordigd. Het enthousiasme is altijd groot. Wil jij meedoen aan een van de komende edities? Hou dan zeker de website in de gaten!

8 www.vlaamseprogrammeerwedstrijd.be

29

30

Ken je deze onderwijstermen al?

■

Opleidingsonderdeel Officiële term voor ‘vak’

■

Opleiding Verzameling van opleidingsonderdelen.

Er zijn bachelor- en masteropleidingen.

De bacheloropleiding gaat altijd vooraf aan de masteropleiding.

■

Studiepunt Drukt het aandeel van een opleidingsonderdeel binnen de totale opleiding uit: een opleidingsonderdeel van 6 studiepunten weegt dus zwaarder door dan een van 3.

Eén studiepunt komt overeen met 25 tot 30 uur studietijd: voorbereidingen maken, college of practicum volgen, stage lopen, opdrachten maken, examens afleggen …

■

Opleidingsfase Een opleiding bestaat uit fases van een bepaalde hoeveelheid studiepunten.

Zo bestaat een bacheloropleiding altijd uit drie fases van telkens ongeveer 60 studiepunten; de totale opleiding beslaat altijd 180 studiepunten. Een masteropleiding bestaat uit minstens één fase van 60 studiepunten.

INFORMATICA

Bacheloropleiding Informatica is tegelijk een abstracte en een toegepaste wetenschap. De intellectuele uitdagingen binnen die wetenschap zijn legio: systematische software ontwerpen en grondig testen, virussen bestrijden, gigantische hoeveelheden informatie beheren. De informatica bestudeert methodes om problemen op een systematische en conceptuele manier op te lossen, zonder dat daar noodzakelijk een computer aan te pas komt. Een informaticus is dus veel meer dan een programmeur.

De opleiding biedt studiemateriaal aan met een hoog abstractieniveau, dat kan worden toegepast op veel concrete situaties. Je krijgt ook oog voor de praktische realiseerbaarheid, efficiëntie, flexibiliteit, aanpasbaarheid, robuustheid en economische verantwoording. Daarnaast gaat er ook veel aandacht naar mogelijke ‘technieken van morgen’. Een informaticus moet immers mee evolueren en nieuwe uitdagingen aankunnen.

Opbouw • De bacheloropleiding in de informatica is vanaf de eerste opleidingsfase gericht op informatica zelf.

Daarnaast is er een degelijke ondersteuning van andere wetenschappelijke opleidingsonderdelen, waaronder een aanzienlijk pakket discrete wiskunde. Via verbredingsopleidingsonderdelen maak je ook kennis met een of meerdere andere wetenschapsgebieden. Je legt daarbij telkens de link met de informatica.

• Het programma van de eerste opleidingsfase is voor alle informaticastudenten gemeenschappelijk.

Vanaf de tweede fase begin je aan een minor, waarin je kennismaakt met andere domeinen van de wetenschappen en daarbuiten. Naast een gemeenschappelijk pakket verbredende opleidingsonderdelen kun je kiezen voor een pakket meer economisch getinte opleidingsonderdelen, een pakket opleidingsonderdelen met een technologische inslag of een pakket opleidingsonderdelen met brede wetenschappelijke kijk.

• De bacheloropleiding vervult vooral een doorstroomfunctie naar de master in de ingenieurswetenschappen: computerwetenschappen (120 sp.) en naar de master in de toegepaste informatica (60 sp.). Als alternatief is er na een weloverwogen keuze van uitbreidingsopleidingsonderdelen in de tweede en de derde fase een overgang naar een aantal andere masteropleidingen mogelijk. Maar ook met je diploma van bachelor in de informatica kun je op een aangepast niveau als informaticus functioneren.

In mijn huidige functie moet ik zelf niet programmeren, maar dankzij mijn technische achtergrond kan ik beter communiceren met de ontwikkelaars en kan ik beter inschatten of iets technisch haalbaar zal zijn.

(Lucie Van Hove, functioneel analist, CSC)

31

32

Studieprogramma Meer info over de opleidingsonderdelen vind je vanaf ► p. 129. Je krijgt er een omschrijving van alle opleidingsonderdelen van de eerste opleidingsfase in de wetenschappen.

Voor een gedetailleerde beschrijving van de opleidingsonderdelen van de volledige bacheloropleiding en voor het uurrooster:

8 www.onderwijsaanbod.kuleuven.be Eerste fase

Tweede fase

Eerste semester: 30 studiepunten

Derde semester: ± 30 studiepunten

Beginselen van programmeren

6

Minor

Structuur en organisatie van computersystemen

6

Artificiële intelligentie

6

Informatica werktuigen

6

Besturingssystemen

6

Logica voor informatici

6

Lineaire algebra

6

Wiskunde I

6

Statistiek

Tweede semester: 30 studiepunten

±9

3

Vierde semester: ± 30 studiepunten

Fundamenten voor de informatica

6

Minor

Gegevensstructuren en algoritmen

6

Toepassingen van meetkunde in de informatica

6

Objectgericht programmeren

6

Gegevensbanken

6

Natuurkunde voor informatici

6

Numerieke wiskunde

6

Wiskunde II

3

Wijsbegeerte

3

Wetenschapscommunicatie

±9

3

Mogelijke minors*: verbreding traject 1 - bedrijfseconomie / verbreding traject 2 - technologie / verbreding traject 3 - wetenschappen - Business & Innovation * Als alternatief voor de minor verbreding kunnen studenten, in samenspraak met de programmadirecteur, een coherent pakket van minstens 35 studiepunten samenstellen in andere domeinen zoals wiskunde, fysica of biowetenschappen.

Er is in dat geval evenwel geen garantie dat dit pakket van opleidingsonderdelen in je rooster past.

INFORMATICA

■ Informatica ■ Ondersteuning ■ Algemene verbreding ■ Minor

Derde fase Vijfde semester: ± 30 studiepunten

±8

Minor Automaten en berekenbaarheid

6

Toepassingen van de algebra in de informatica

6

Declaratieve talen

6

Bachelorproef

4

Zesde semester: ± 30 studiepunten

±7

Minor Computer Networks

6

Software-ontwerp

6 5

Bachelorproef Kansrekenen

3

Religie, zingeving en levensbeschouwing

3

33

34

Week van een student informatica Deze fictieve agenda geeft je een idee hoe je week er kan uitzien. Je studietijd omvat niet enkel college volgen, maar ook achteraf je notities overlopen, naar de bibliotheek gaan, zelfstudie …

Zo zit je al snel aan een 40 à 50 urenweek. Daarnaast is er natuurlijk ook ruimte voor ontspanning.

Een overzicht van het academiejaar vind je op ► p. 157

VRIJDAG

G MAANDA

informatici u. Logica voor 10:30-12:30 (oefenzitting) rammeren nselen van prog 13-16 u. Begi (oefeningen) n

rbereide 17-19 u. Voomputersystemen co

ktuigen Informatica wer 8:30-10:30 u. a) practic (oefeningen & ructuren en St u.

13 10:30temen n computersys va organisaties a) tic prac (oefeningen & i voor informatic ca gi Lo u.

6 14-1 (hoorcollege)

kot fitness @ sport

G ZATERDA

DINSDAG Structuren en 8:30-10:30 u. computersystemen n organisaties va ) ge le (hoorcol

11-13 u.

fitness

P oefeningen 14-17 u. BVaken m

Studeren BVP

e Alma met Jessiitoraatssessie

14-16 u. Mon nde I (oefeningen) isku 16-17:30 u. W

a-cantus 20 u. Scientic AG WOENSD Structuren en 8:30-10:30 u. computersystemen n organisaties va ) ge le (hoorcol werktuigen u. Informatica 10:30-12:30 (hoorcollege) ica

Informat 13:30-15:30 u. eren ud st in werktuigen eningen) iskunde I (oef 16-17:30 u. W

!!! itslapen

U AG DONDERD rcollege) iskunde I (hoo 11-13 u. W rammeren nselen van prog 14-16 u. Begi (hoorcollege) en kunde I studer 17-19 u. Wis

-td kebab & Wina

ZONDAG

e brunch @ hom

eningen 14-17 u. Oefmputersystemen co

TO DO

hartsnlagbatterrijveen nge mete rva eerstiften rk nieuwe ma

INFORMATICA

Slimm

e mac hines

Een sp ee dat vla rpunt van on k tot d s onde ew rzo is beve iliging v ereldtop. Bin ek is beveil iging. an gro nen he worde We be o n, t t belan horen g. Cod banksysteem sterke zijn gebasee op eringen rd op w b compo die daa ijvoorbeeld iskund nent in zijn in e. Wis r logisch de ople v o o r geb kun redene iding, e ren. en info de is natuurli ruikt Andere jk een r m a ticus m ty oet ee waarva pes onderz n kei o n e deeldo machine lea k gaan over artificië rning e meinen n data le inte een ze zijn. In min llig er he dingen sterke reput t ene dome ing twee be entie, langrijk in, waa atie he te leren eft, wo e rin het het ex . In da rdt depart plo ta ement worde reren van gig mining, het a geprobeerd no om de ndere a m do winkele veral verzam ntische hoev eelhed mein, draait achine eld, ze n en w en dat h lfs in d aar info produc et om a. Die e supe rmatie ten ge data r kocht m w a o r rd k t waar t opge worde slagen je gaat n.

Ook n over w etwerk elke e n zijn e trend is en dom het we eigen machin rken in de ‘c ein voor ond erzoek loud’. es, nu huren Vroe . Ee is d bij met he gespecialise e trend om s ger had elke n recente erde e c t lease organ h ijfruim xte n van die er bedrijfs rne bedrijve te en reken isatie verant kracht n. Je k woord wagen houde te unt d elijk s bij ne implice n volgetank voor zijn dat gespecialise at vergelijken te auto ert dus er altijd erde b e k in het dat je bu gegev laarstaat. C een keurig o drijven loud c ens er n d beveilig itenland. Je eromput gen h ing no ing dig, nie ebt dan een s anders zitt en, ev gr uwe ve En dan ent reisten ote troughp heb je u d t en go ueel u s voor s nog he van be ede ystem eld th en. dat is g creatie en -v ele domein van co erwerk eëvolu m eerd. ing. In gaming puter graph (prof. E ic k un je z . Steeg ien hoe s, mans, enorm maart 2013)

35

36

INFORMATICA

Masteropleidingen Elke bachelor in de informatica kan doorstromen naar de master in de ingenieurswetenschappen: computerwetenschappen of naar de master in de toegepaste informatica. Daarnaast zijn er een aantal masteropleidingen met een brede instroom, waartoe ook bachelors in de informatica worden toegelaten. De verschillende masters worden hieronder inhoudelijk toegelicht.

■

Master in de ingenieurswetenschappen: computerwetenschappen (120 studiepunten) Je specialiseert je verder in specifieke domeinen van de informatica en verdiept je naar eigen voorkeur in een bepaalde specialisatie.

Er zijn zes specialisaties: gedistribueerde systemen, veilige software, artificiële intelligentie, software engineering, mens-machine communicatie en computationele informatica. Die worden allemaal gedragen door onderzoeksgroepen binnen het Departement Computerwetenschappen. Met ruim 200 personeelsleden is dat veruit het grootste informaticadepartement van Vlaanderen.

De opleiding geeft je ook meer inzicht in het beoefenen van informatica in een bedrijfscontext en in een onderzoekscontext. De masteropleiding in de computerwetenschappen wordt georganiseerd door de Faculteit Ingenieurswetenschappen. Op het einde van je opleiding krijg je de titel van burgerlijk ingenieur.

8 www.kuleuven.be/ma/mingcwl ■

Master in de toegepaste informatica (60 studiepunten)* Deze master bereidt je voor op een loopbaan in de software-industrie.

In de master worden enkele domeinen van de informatica verder uitgediept.

Kies je voor de optie softwareontwikkeling en gedistribueerde systemen, dan bestudeer je geavanceerde technieken voor de praktische ontwikkeling van complexe softwaresystemen.

Kies je voor de optie multimedia, dan leer je multimediale systemen bouwen en exploiteren. Je maakt ook kennis met de grafische aspecten van computersystemen en met interfaces voor eindgebruikers.

In de optie artificiële intelligentie gaat de aandacht naar het bouwen van intelligente systemen, die onder meer moeten leren omgaan met zeer grote hoeveelheden gegevens.

8 www.kuleuven.be/ma/mtil ■

Master in de statistiek (E) (120 studiepunten) Zie ► p. 21

■

Master in het informatiemanagement (60 studiepunten)* Dit programma biedt je een niet-technische vorming in informatiebeheer of Information Management.

De nadruk ligt niet op de technologie zelf, wel op het doelmatig en efficiënt inzetten en beheren van informatietechnologie.

8 www.kuleuven.be/ma/mimnl (E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden. * De omvang van deze masteropleiding kan in de toekomst vermeerderen van 60 naar 120 studiepunten.

37

38

Samen met twee collega’s heb ik @mire opgestart, een bedrijf bedoeld om universiteiten te helpen hun onderzoeksoutput op een goede manier online te ontsluiten. Wij ontwikkelden LIRIAS, de centrale repository van al het door de KU Leuven geproduceerde onderzoek, die maandelijks door 80 000 unieke bezoekers wordt geraadpleegd.

(Bram Luyten, medeoprichter @mire NV)

Loopbaan Een universitaire informaticus heeft uitzicht op een brede waaier van loopbaanmogelijkheden waaronder onderwijs, wetenschapscommunicatie, wetenschappelijk onderzoek, overheid, industrie en ontwikkelingssamenwerking.

• Softwarebureaus, telecommunicatiebedrijven, banken, verzekeringsinstellingen en overheidsinstanties bieden je heel wat mogelijkheden. Je werkt er mee aan de ontwikkeling van programmatuur en het ontwerp van informatiesystemen. Je bent verantwoordelijk voor het management van informatiserings- en automatiseringsprojecten of je doet er onderzoek naar nieuwe toepassingen, methoden, concepten, algoritmen ...

• Daarnaast kun je ook als leraar of docent in het secundair en hoger onderwijs terecht.

IT-toepassingen

Onderwijs & onderzoek

IT & telecom

• Financiële sector • Ontwikkelaar van nieuwe applicaties • Specifieke IT-industrieën (games, graphics, gps ...)

• • • •

• Informaticabedrijven • Communicatiesector

Leraar informatica Onderzoeker Docent hogeschool Zorgsector

Kmo's • Consultant • Systeemverantwoordelijke

Ik sta aan het hoofd van de operationele afdeling die verantwoordelijk is voor het beheer en de installatie van alle unix/linux systemen van de VRT. Zo vormt ook de infrastructuur van de webomgeving een belangrijk deel van mijn opdracht: bij de VRT gaat het om een omgeving met ruim 300 000 unieke bezoekers en meer dan 2 miljoen page views per dag.

(Pieter Adams, hoofd GMII-opslag, VRT)

39

Fysica Beginprofiel

42

Eindprofiel

43

Bacheloropleiding

45

■

45 48 50

■ ■

Opbouw Studieprogramma Week van een student fysica

Masteropleidingen

51

Loopbaan

54

40

Fysica Onderstaand schema schetst je studietraject van beginnende bachelor tot afgestudeerde master, en de verschillende mogelijkheden tijdens dat traject.

Bacheloropleiding Bachelor in de fysica (180 sp.)

Fase 2

Fase 3

Beginprofiel

â–ş

p. 42

Fase 1

â–ş

Minor onderwijs

Minor Business & Innovation

Minor wiskunde

Minor sterrenkunde-informatica

Minor bio-chemische wetenschappen

Studiebegeleiding â–ş p. 144

p. 45

Masteropleidingen Master in de fysica (N/E) (120 sp.)

►

p. 51

Theoretische fysica Fysica van de gecondenseerde materie Kernfysica

Master in de sterrenkunde (N/E) (120 sp.)

►

p. 52

Andere masteropleidingen

►

p. 52

Master in de wiskunde (N/E) (120 sp.)

►

p. 21

Master in de bio-informatica (N/E) (120 sp.)

►

p. 53

Master in de chemie (N/E) (120 sp.)

►

p. 65

Master of Biophysics, Biochemistry and Biotechnology (120 sp.)

►

p. 80

Internationale ervaring ► p. 145

Eindprofiel

►

p. 43

FYSICA

41

42

Beginprofiel Is fysica iets voor jou?

• Je bent een geboren wetenschapper (herken jezelf op ► p. 152).

• Je hebt een sterke interesse voor de wetten van de natuur en de eigenschappen van de materie.

• Je bent nieuwsgierig naar het hoe en waarom van gassen, vloeistoffen, vaste stoffen en plasma’s.

Je bent nieuwsgierig naar de wetten van elektriciteit en magnetisme, van sterrenstelsels en subatomaire deeltjes, van licht en warmte, van evenwicht en beweging.

• Analytisch, nauwkeurig en verklarend werken zijn je sterke punten.

FYSICA

Eindprofiel Vanuit je toegenomen kennis en vaardigheden heb je je eigen kijk op de wereld ontwikkeld.

Daardoor kun je binnen het vakgebied fysica je eigen bijdrage leveren.

• Je hebt een brede wetenschappelijke vorming en de kennis en vaardigheden om als wetenschapper een actieve rol in de maatschappij op te nemen.

• Je hebt inzicht in de basismodellen van de fysica zoals geformuleerd in de mechanica, de thermodynamica, het elektromagnetisme, de kwantummechanica en de statistische mechanica.

• Je beheerst een aantal gevorderde wiskundige technieken en je kunt deze toepassen in de beschrijving en modellering van de natuur.

• Je hebt een diepgaande kennis in verschillende van de belangrijke deelgebieden van de hedendaagse fysica zoals kernfysica, deeltjesfysica, vastestoffysica, sterrenkunde en fysica van de zachte materie.

• Je kunt over de grenzen van je discipline heen kijken: je beschikt over een initiële vorming in de chemie, je kunt informaticatechnologie gebruiken om gegevens te verwerven en verwerken.

• Je kunt conceptueel, analytisch en logisch denken en hebt een getrainde kritische geest.

• Je kunt complexe problemen aanpakken dankzij je vermogen om strategisch te denken en tot de essentie door te dringen.

• Je kunt zowel zelfstandig als in team werken.

43

44

Ken je deze onderwijstermen al?

■

Opleidingsonderdeel Officiële term voor ‘vak’

■

Opleiding Verzameling van opleidingsonderdelen.

Er zijn bachelor- en masteropleidingen.

De bacheloropleiding gaat altijd vooraf aan de masteropleiding.

■

Studiepunt Drukt het aandeel van een opleidingsonderdeel binnen de totale opleiding uit: een opleidingsonderdeel van 6 studiepunten weegt dus zwaarder door dan een van 3.

Eén studiepunt komt overeen met 25 tot 30 uur studietijd: voorbereidingen maken, college of practicum volgen, stage lopen, opdrachten maken, examens afleggen …

■

Opleidingsfase Een opleiding bestaat uit fases van een bepaalde hoeveelheid studiepunten.

Zo bestaat een bacheloropleiding altijd uit drie fases van telkens ongeveer 60 studiepunten; de totale opleiding beslaat altijd 180 studiepunten. Een masteropleiding bestaat uit minstens één fase van 60 studiepunten.

FYSICA

Bacheloropleiding Fysica houdt zich bezig met de fundamentele samenhang en opbouw van materie, vanaf het kleinste subatomaire deeltje tot het immense van de kosmos, volledig gesteund op slechts vier fundamentele krachten.

Op basis van experimenten en waarnemingen stellen fysici wetten op, die op hun beurt de uitkomst van nieuwe experimenten voorspellen. Het toetsen aan de werkelijkheid leidt tot een nieuwe cyclus in de creatie van kennis, die zo steeds verder doordringt in de materiële wereld.

De fysica is een wetenschappelijke discipline bij uitstek. Fysici zijn wellicht de nieuwsgierigste mensen die er bestaan. Ze zijn vooral goed in exact, logisch en rationeel denken, een vaardigheid die op heel wat plaatsen in de samenleving van pas komt.

Opbouw • In de bacheloropleiding ligt de nadruk op het verwerven van een grondige basiskennis van de hedendaagse fysica. Het eerste semester van de eerste opleidingsfase is een ‘ingroeisemester’, dat nauw aansluit bij het secundair onderwijs. Alle opleidingsonderdelen van die eerste fase zijn voor alle fysicastudenten gemeenschappelijk.

• De opleiding staat voor interdisciplinariteit tussen de verschillende wetenschapsdomeinen.

Je neemt vanaf de tweede fase een pakket opleidingsonderdelen (minor) op in een aanverwante wetenschapsdiscipline, ter waarde van 30 studiepunten. Heb je interesse voor onderwijs, dan kun je de 15 studiepunten van de minor in de derde fase vervangen door een pakket van opleidingsonderdelen uit de lerarenopleiding (minor onderwijs).

• Tijdens de derde fase maak je ook binnen de opleidingsonderdelen fysica een keuze. Een belangrijke plaats in het programma wordt ingenomen door projectwerk. Je zult meer en meer zelfstandig, maar goed begeleid, leren omgaan met materiaal dat je aangeboden wordt, of dat je zelf verzamelt.

Wij zorgen voor innovatie: net omdat wij niet naar de oplossing van een bepaald probleem op zoek zijn maar allerlei dingen proberen, komen wij kennis op het spoor die echt vernieuwend is. Er moeten niet alleen mensen zijn die proberen te verbeteren wat er is, er zijn ook mensen nodig die ‘zotte’ dingen doen.

(Prof. Margriet Van Bael, Afdeling Vaste-stoffysica en Magnetisme)

45

46

OASE: opstap naar actief leren Onderwijsorganisatie met Alternatieve Semesterindeling en Evaluatie, kortweg OASE, staat voor een integrale aanpak die elk aspect van je leeromgeving continu optimaliseert. OASE zorgt ervoor dat je niet méér, maar wel béter studeert: actiever, bewuster, efficiënter en effectiever. In de eerste bachelorfase van de opleidingen wiskunde en fysica krijg je dankzij OASE de kans om een actieve en gemotiveerde leerhouding te ontwikkelen, en dat al van bij de start.

8 wet.kuleuven.be/oase

Wat mag je concreet verwachten?

• Het aantal contacturen (lessen en oefeningen) wordt gereduceerd. De vrijgekomen tijd spendeer je aan voorbereiding en verwerking van de leerstof, waarbij je kunt rekenen op de nodige begeleiding.

• Je krijgt geregeld feedback zodat jij én de docent je vorderingen kunnen volgen. Tijdens het semester zijn er meerdere toets- en feedbackmomenten die al dan niet ‘meetellen’ voor je eindscore.

• De werkbelasting wordt gespreid over het semester, stresspieken worden vermeden. De blok als ‘eenzame studeerperiode’ wordt ingekort, wat nog extra tijd creëert voor ondersteuning.

Vanaf de eerste dag voel je al hoe levend Leuven is als stad. Ik koester mijn tijd als student hier. Fysica is een prachtige studie die bovendien bevolkt wordt door veel toffe mensen. Het feit dat fysica een vrij kleine studierichting is, zorgt net voor een heel goede sfeer tussen de studenten.

(Alexis, student)

FYSICA

47

48

Studieprogramma Meer info over de opleidingsonderdelen vind je vanaf ► p. 129. Je krijgt er een omschrijving van alle opleidingsonderdelen van de eerste opleidingsfase in de wetenschappen.

Voor een gedetailleerde beschrijving van de opleidingsonderdelen van de volledige bacheloropleiding en voor het uurrooster:

8 www.onderwijsaanbod.kuleuven.be Eerste fase

Tweede fase

Eerste semester: 30 studiepunten

Derde semester: ± 33 studiepunten

Algemene natuurkunde I

6

Minor

±9

Beginselen van programmeren

6

Differentiaalvergelijkingen en complexe functies

9

Lineaire algebra

6

Klassieke mechanica

6

Calculus I

6

Algemene natuurkunde III

6

Grondslagen van de chemie

3

Bewijzen en redeneren

3

Experimentele basistechnieken in de natuurkunde

Tweede semester: 30 studiepunten

Vierde semester: ± 27 studiepunten

9

Algemene natuurkunde II

6

Statistische thermodynamica

3

Minor

±6

Elektrodynamica

6 6

Fysica practicum

3

Kwantummechanica

Kansrekenen I

3

Experimentele basistechnieken in de natuurkunde

3

Calculus II

3

Computergesteund probleemoplossen in de natuurkunde

3

Grondslagen van de chemie

3

Wetenschapscommunicatie

3

Wijsbegeerte

3

Mogelijke minors: sterrenkunde en informatica - bio-chemische wetenschappen - onderwijs - wiskunde Business & Innovation

FYSICA

■ Fysica ■ Ondersteuning ■ Algemene verbreding ■ Minor

Derde fase Vijfde semester: ± 31 studiepunten

±9

Minor Inleiding tot de sterrenkunde

6

Statistical Mechanics

6

Keuze

6

Projectwerk natuurkunde

4

Zesde semester: ± 29 studiepunten

±6

Minor Fysica van de gecondenseerde materie

9 6

Kernfysica

5

Projectwerk natuurkunde Religie, zingeving en levensbeschouwing

3

49

50

Week van een student fysica Deze fictieve agenda geeft je een idee hoe je week er kan uitzien. Je studietijd omvat niet enkel college volgen, maar ook achteraf je notities overlopen, naar de bibliotheek gaan, zelfstudie …

Zo zit je al snel aan een 40 à 50 urenweek. Daarnaast is er natuurlijk ook ruimte voor ontspanning.

Een overzicht van het academiejaar vind je op ► p. 157

Calculus I

G MAANDA

orcollege 9-10:30 u. Ho lfstudie E begeleide ze AS O u.

10:30-13

kzitting 13-16 u. Wer

DINSDAG

Algemendee natuurkun

VRIJDAG

orcollege 9-10:30 u. Ho

ie egeleide zelfstud 10:30-13 u. B kzitting 14-15 u. Wer st

ien helpen cursusd

ra Lineaire algeb

en Oefeningen mak 8:30-10:30 u. erkzitting 10:30-13 u. W

16-18 u.

Hoorcollege

G ZATERDA

us eningen calcul 10-13 u. Oef

basket 15 u. training

Alma Jasper

Hoorcollege

14-16 u.

ing eleide oefenzitt 16-18 u. Beg

AG WOENSD

Bewijzeneren reden en

ie Begeleide zelfstud 8:30-10:30 u. en Oefeningen mak 10:30-12:30 u. llege orco 14-16 u. Ho eningen PC ef 16-18 u. O

uur KULtUUR

van Beginselenmer en m a gr ro p NDERDAG

DO

udie Begeleide zelfst 8:30-13:30 u. college 14-16 u.

Hoor

fenen 16-18 u. Inoe

Leuvensor repetitiesita o Univer ir K

ZONDAG

de a's natuurkun 10-12 u. Notrwerken ve

agsetentje oma 12 u. verjaard asket 16 u. match b

TO DO

ma cadeautje o gsm-lader

FYSICA

Masteropleidingen ■

Master in de fysica (E) (120 studiepunten) Na een gemeenschappelijk eerste semester maak je een keuze over het onderzoek dat je zelfstandig zal uitvoeren binnen een van de vele onderzoeksgroepen in de fysica. Elk masterproefonderwerp sluit aan bij een van de drie specialisatierichtingen die worden aangeboden.

Een aantal van de opleidingsonderdelen die je volgt, zullen afhangen van het onderwerp dat je kiest voor je masterproef. Vanaf het tweede semester zal je programma hiervan afhangen.

Specialisatierichtingen: • theoretische fysica • kernfysica • fysica van de gecondenseerde materie Via een keuzepakket van 30 studiepunten kan je je verder specialiseren in meerdere takken van de fysica, als voorbereiding op een loopbaan in het wetenschappelijk onderzoek, of je kan je voorbereiden om als fysicus te werken in de bedrijfswereld of om als leraar jonge mensen in het secundair of hoger onderwijs met die boeiende leerstof te laten kennismaken.

Als je je geroepen voelt om in het onderwijs te stappen, kies je het best voor de optie onderwijs van de Nederlandstalige opleiding. Zie je je toekomst in de industrie (zowel in de privésector als bij de overheid), dan kies je het best voor de professionele optie van de Nederlands- of Engelstalige opleiding. Ben je een geboren onderzoeker, dan is de optie onderzoek binnen de Engelstalige masteropleiding jouw ding.

In beide masteropleidingen bestudeer je de fysica grondig, ongeacht de gekozen finaliteit of specialisatierichting, en krijg je een goed inzicht in de huidige stand van het onderzoek. Door zelf gepaste experimentele of theoretische methodes uit te proberen, concrete problemen te structureren, te analyseren en erover te rapporteren, word je voorbereid op gelijkaardige taken in je beroepsleven.

8 www.kuleuven.be/ma/mfysl

(E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden.

De leukste les in de eerste fase is ongetwijfeld statistische thermodynamica.

Het is het eerste fysicavak dat wat dieper gaat dan de opleidingsonderdelen algemene natuurkunde én een eerste kennismaking met een iets wiskundigere fysica. Doordat men niet enkel fysische principes bespreekt, maar ook onderzoekt waar ze precies vandaan komen op een fundamenteel niveau, is de aha-erlebnis bij dit vak nooit veraf.

(Bram, student)

51

52

■

Master in de sterrenkunde (E) (120 studiepunten) Aan de KU Leuven kun je een master in de sterrenkunde van twee opleidingsfases volgen. Je kunt dat na een bachelor in de fysica of een bachelor in de wiskunde (minor fysica en sterrenkunde).

Studenten uit de richtingen chemie, biochemie en biotechnologie, biologie, geologie en geografie moeten een voorbereidingsprogramma volgen dat bepaald wordt aan de hand van hun reeds afgelegde curriculum. Alle bacheloropleidingen in de wetenschappen zijn zodanig opgevat dat de studenten aangespoord worden om over het muurtje van de eigen discipline te kijken.

Tijdens de bacheloropleiding in de fysica verwerf je de nodige kennis van fysica en wiskunde, alsook de basiskennis van chemie, om het heelal te kunnen bestuderen en de kosmische processen te kunnen begrijpen en beschrijven. In deze bacheloropleiding kun je twee specifieke opleidingsonderdelen sterrenkunde kiezen, alsook practica over meettechnieken en signaalverwerking in de sterrenkunde. Studenten in de bachelor wiskunde, chemie of geografie kunnen ook al een opleidingsonderdeel sterrenkunde kiezen. Voor afgestudeerden uit andere bachelorrichtingen die zich nog niet in de sterrenkunde verdiepten, geldt een soepele instapregeling.

Tijdens de masteropleiding verdiep je je volledig in de sterrenkunde. Mogelijke onderwerpen zijn sterstructuur en -evolutie, waarnemingstechnieken in de sterrenkunde, fysica van planeten, asteroseismologie, galactische structuur, melkwegstelsels en kosmologie. Daarnaast zijn er ook practica en een projectwerk in de sterrenkunde voorzien, met de mogelijkheid tot een stage aan een internationaal observatorium. Je kunt je ook verder verdiepen in de fysica, wiskunde, informatica, chemie, geografie en geologie.

De masterproef van de master in de sterrenkunde omvat een origineel onderzoekswerk in een van de hierboven aangehaalde thema’s en heeft als doel je op te leiden tot een zelfstandige, kritische, praktische en interdisciplinaire onderzoeker. De lerarenopleiding in het vakgebied van je bachelor volgen, is een andere mogelijkheid.

8 www.kuleuven.be/ma/msterl ■

Master of Biophysics, Biochemistry and Biotechnology (120 studiepunten) Na minor bio-chemische wetenschappen Zie ► p. 80

■

Master in de statistiek (E) (120 studiepunten) Zie ► p. 21

■

Master in de chemie (E) (120 studiepunten) Na minor bio-chemische wetenschappen Zie ► p. 65

■

Master in de wiskunde (E) (120 studiepunten) Na minor wiskunde Zie ► p. 21

(E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden.

FYSICA

â–

Master in de nanowetenschappen en de nanotechnologie (Erasmus Mundus) (E) (120 studiepunten) Het programma is erg interdisciplinair opgevat en combineert opleidingsonderdelen uit de toegepaste biologie, de basiswetenschappen, de materiaalwetenschappen en de elektronica.

Deze master richt zich tot studenten met een brede interesse in de basiswetenschap en de technologie. Je hebt ook een actieve belangstelling voor nieuwe toepassingen in de micro- en nanotechnologie voor ICT-toepassingen. Verder worden de nanowetenschap en -technologie ook gebruikt in nieuwe materialen en in de biologische sector, zowel in de bedrijfswereld als in de onderzoekswereld.

8 www.kuleuven.be/ma/mnnnl â–

Master in de bio-informatica (E) (120 studiepunten) Na minor sterrenkunde en informatica of bio-chemische wetenschappen Moleculair biologische experimenten in het domein van de bio-informatica resulteren vaak in een uitgebreide en erg complexe datastroom. Om uit dergelijke datasets het maximum aan informatie te halen, zijn krachtige analysemethoden nodig. De opleiding bio-informatica biedt een stevige basis toegepaste wiskunde (bv. statistiek en systeemmodellering) en informatica.

Het is natuurlijk belangrijk dat je weet wat je analyseert en de context van het experiment niet uit het oog verliest. Inzicht in de genetische opbouw en de werking van levende systemen is dus essentieel.

Om daaraan tegemoet te komen, bevat de opleiding bio-informatica een flinke brok genetica, moleculaire biologie en biotechnologie.

Het unieke aan deze masteropleiding is het verenigen van dat biologische inzicht met de mogelijkheden van de informatietechnologie en de analysetechnieken uit de toegepaste wiskunde en de statistiek. Op die manier ben je als bio-informaticus in staat om, in overleg met moleculair biologen en informatici, complexe en grootschalige experimenten te ontwerpen en te interpreteren.

8 www.kuleuven.be/ma/mbinfnl (E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden.

Journalist worden, het lijkt niet meteen een voor de hand liggende beroepskeuze voor een natuurkundige. Maar als het je passie is om over wetenschap te vertellen of te schrijven, of als je mee een brug wil helpen bouwen tussen de wetenschap en de samenleving, of als je gewoon graag van dag tot dag wil volgen wat er beweegt aan het front van de wetenschap, dan is wetenschapsjournalist een job uit de duizend.

Als wetenschapsredacteur bij de krant De Standaard schrijf ik over uiteenlopende onderwerpen: van het ontstaan van het heelal tot de nieuwste internettechnologie.

Het werk geeft me de kans om met telkens weer nieuwe vakgebieden kennis te maken en om wetenschappers van over de hele wereld te ontmoeten.

De stevige wetenschappelijke bagage, die ik heb meegekregen in mijn opleiding fysica, is daarbij van onschatbare waarde.

(Oud-student en journalist Steven Stroeykens)

53

54

Loopbaan De fundamentele en interdisciplinaire opleiding tot fysicus staat garant voor gevarieerde loopbaanmogelijkheden.

• Ongeveer de helft van de afgestudeerde masterstudenten maakt een doctoraat. Ongeveer een derde van de fysici komt terecht in het wetenschappelijk onderzoek, in een academische omgeving of daarbuiten.

• Daarnaast is de nood aan leraren wetenschappen in het onderwijs groot. Omdat je tijdens je bacheloropleiding in meerdere basiswetenschappen een brede vorming genoot, ben je goed voorbereid om je wetenschappelijke vorming en attitudes door te geven aan de volgende generatie.

Een belangrijke taak!

• Ook in de industrie vinden fysici hun weg. In het bedrijfsleven lopen de wegen van fysici dikwijls samen met die van burgerlijk ingenieurs, informatici en wiskundigen. Door hun sterke analysevaardigheden te combineren met een praktische instelling stonden ze in het verleden zelfs mee aan de wieg van de informaticasector.

• Diezelfde kwaliteiten worden ook sterk gewaardeerd in de commerciële dienstensector, bij de overheid en in internationale organisaties.

• Een aparte troef is er voor de fysicus die zich bijkomend vormt om specifieke functies in de medische sector uit te oefenen. Steeds meer gevorderde fysische technieken worden gebruikt in zowel diagnostisch als therapeutisch onderzoek.

Industrie

Onderzoek

Financieel & IT

• • • • •

• Onderzoeker aan de universiteit • Studiediensten van de overheid • (Inter)nationale onderzoeksinstellingen (VITO, SCK, imec, sterrenwacht ...)

• • • •

Onderzoeker Medische stralingsfysicus (Micro-)elektronica Productontwikkelaar Consultant

Verzekeringen Risicoanalist Modelontwikkelaar Financieel consultant

Onderwijs • Leraar fysica • Docent hogeschool

Onze sterk projectgeoriënteerde opleiding natuur- en sterrenkunde is internationaal zeer competitief. De goede balans tussen projecten of practica en meer traditionele opleidingsonderdelen, bereidt je enerzijds goed voor om je eigen ideeën te ontwikkelen en geeft tegelijkertijd voldoende bagage om die ideeën ook echt uit te werken en tot een goed einde te brengen.

(Michel Hillen, doctoraatsstudent, Instituut voor Sterrenkunde, KU Leuven)

55

Chemie Beginprofiel

58

Eindprofiel

59

Bacheloropleiding

61

■

61 62 64

■ ■

Opbouw Studieprogramma Week van een student chemie

Masteropleidingen

65

Loopbaan

67

56

Chemie Onderstaand schema schetst je studietraject van beginnende bachelor tot afgestudeerde master, en de verschillende mogelijkheden tijdens dat traject.

Bacheloropleiding Bachelor in de chemie (180 sp.)

Fase 2

Fase 3

Beginprofiel

â–ş

p. 58

Fase 1

â–ş

Minor verbreding

Minor onderwijs

Minor biochemie en biotechnologie

Minor Business & Innovation

Minor chemische technologie

Studiebegeleiding â–ş p. 144

p. 61

Masteropleidingen Master in de chemie (N/E) (120 sp.)

Optie onderwijs

Optie onderzoek

►

p. 65

Professionele optie

Andere masteropleidingen

►

p. 65

Master in de biochemie en de biotechnologie (120 sp.)

Master of Biophysics, Biochemistry and Biotechnology (120 sp.)

Master in de bio-informatica (N/E) (120 sp.)

Master in de biologie (120 sp.)

►

p. 79

►

►

p. 80 p. 53 p. 93

►

p. 66

►

p. 66 p. 53

Master in de bio-ingenieurswetenschappen: levensmiddelentechnologie (120 sp.)

Master in de bio-ingenieurswetenschappen: katalytische technologie (120 sp.)

Master in de bio-informatica (N/E) (120 sp.)

Master of Biophysics, Biochemistry and Biotechnology (120 sp.)

Master in de biochemie en de biotechnologie (120 sp.)

Internationale ervaring ► p. 145

►

►

► ►

p. 80 p. 79

Eindprofiel

►

p. 59

CHEMIE

57

58

Beginprofiel Is chemie iets voor jou?

• Je bent een geboren wetenschapper (herken jezelf op ► p. 152).

• Je bent gefascineerd door Mendeljev en zijn elementen, je hebt interesse voor de materie om je heen.

• Je wil je zin voor experimenteren en je observatievermogen verder ontwikkelen. Je wil zelfstandig leren werken in een laboratorium.

• De chemie is stevig verankerd in de basiswetenschappen. Ook wie interesse heeft voor wiskunde en informatica, kan er zijn gading vinden. De computersimulatie van moleculen die je in het lab hebt gemaakt, wint in de actuele chemie immers steeds meer aan belang.

CHEMIE

Eindprofiel Vanuit je toegenomen kennis en vaardigheden heb je je eigen kijk op de wereld ontwikkeld.

Daardoor kun je binnen het vakgebied chemie je eigen bijdrage leveren.

• Je hebt een brede wetenschappelijke vorming en de kennis en vaardigheden om als wetenschapper een actieve rol in de maatschappij op te nemen.

• Je hebt kennis van en inzicht in de aangrenzende basiswetenschappen wiskunde, fysica, bio- en geowetenschappen.

• Je hebt uitgebreide kennis van en inzicht in de belangrijkste deelfacetten van de chemie. Via de masterproef heb je diepgaande kennis over minstens één gespecialiseerd chemie onderwerp.

• Je hebt een theoretische en praktische basiskennis van zowel basis- als gevorderde chemische synthese- en karakteriseringstechnieken.

• Je hebt kennis gemaakt met de praktijk in een industriële, onderwijs- of onderzoeksomgeving.

• Je hebt actief wetenschappelijk onderzoek uitgevoerd in minimaal een van de onderzoeksgroepen van het Departement Chemie.

• Je kunt gespecialiseerde chemische en aanverwante informatie zelfstandig opzoeken, verwerken, interpreteren en rapporteren, gebruikmakend van moderne informaticatechnologie.

• Je hebt een wetenschappelijke attitude wat betreft milieu- en veiligheidsaspecten.

59

60

Ken je deze onderwijstermen al?

■

Opleidingsonderdeel Officiële term voor ‘vak’

■

Opleiding Verzameling van opleidingsonderdelen.

Er zijn bachelor- en masteropleidingen.

De bacheloropleiding gaat altijd vooraf aan de masteropleiding.

■

Studiepunt Drukt het aandeel van een opleidingsonderdeel binnen de totale opleiding uit: een opleidingsonderdeel van 6 studiepunten weegt dus zwaarder door dan een van 3.

Eén studiepunt komt overeen met 25 tot 30 uur studietijd: voorbereidingen maken, college of practicum volgen, stage lopen, opdrachten maken, examens afleggen …

■

Opleidingsfase Een opleiding bestaat uit fases van een bepaalde hoeveelheid studiepunten.

Zo bestaat een bacheloropleiding altijd uit drie fases van telkens ongeveer 60 studiepunten; de totale opleiding beslaat altijd 180 studiepunten. Een masteropleiding bestaat uit minstens één fase van 60 studiepunten.

CHEMIE

Bacheloropleiding Chemie is overal. Terwijl je dit leest, spelen er zich in je lichaam belangrijke processen af waarbij chemische reacties gebeuren. Chemici dringen door in de geheimen van de moleculaire wereld.

Met die kennis ontwerpen ze nieuwe stoffen die recycleerbaar, milieuvriendelijker en energiebesparend zijn. Chemie studeren heeft dus een belangrijke maatschappelijke relevantie.

Chemie speelt een rol in andere wetenschappelijke disciplines zoals fysica, biologie, farmacie en geneeskunde. Tijdens de opleiding komen deze raakvlakken tot uiting en kun je chemie via een minor met een andere wetenschap combineren.

Opbouw • De eerste opleidingsfase is volledig gemeenschappelijk voor alle chemiestudenten en biedt een algemene vorming in de wetenschappen van de materie (chemie en fysica), van het leven (biochemie en biotechnologie) en van de aarde (geologie). Verder volg je een opleidingsonderdeel wiskunde en een opleidingsonderdeel wijsbegeerte.

• Er is ook een opleidingsonderdeel veiligheid en laboratoriumpraktijk, een belangrijke stap in het aanleren van professionele vaardigheden. Chemie is immers niet alleen een wetenschap, maar ook een beroep waarin je grote verantwoordelijkheden voor milieu en veiligheid opneemt.

• In de tweede en derde opleidingsfase wordt het studieprogramma flexibel. Via een pakket keuzeopleidingsonderdelen (30 studiepunten van de volledige programma’s) vul je zelf het profiel van je opleiding in. Je hebt de keuze uit de minors: biochemie en biotechnologie, chemische technologie, verbreding, onderwijs en Business & Innovation. In de eerste twee minors verdiep je je naast chemie in een aanverwante discipline. Je bent echt interdisciplinair gevormd, wat zich vertaalt in extra doorstroommogelijkheden.

Het is echt belangrijk om het nut te zien en het verband te leggen tussen de hoogtechnologische wereld van de chemische industrie en de dagdagelijkse toepassingen in onze leefomgeving. De oplossingen voor de problemen van onze wereld zoals bevolkingsgroei, voeding, energie, milieu en watervoorziening zullen immers vanuit de wetenschap, de technologie en de chemie groeien.

Als we bij jongeren het besef kunnen doen toenemen dat je door chemie te studeren kunt meewerken aan oplossingen voor onze wereld en onze maatschappij, dan moet dat toch een inspiratie zijn bij hun studiekeuze.

(Paul Collart, Head of Site Staff bij Bayer Antwerpen)

61

62

Studieprogramma Meer info over de opleidingsonderdelen vind je vanaf ► p. 129. Je krijgt er een omschrijving van alle opleidingsonderdelen van de eerste opleidingsfase in de wetenschappen.

Voor een gedetailleerde beschrijving van de opleidingsonderdelen van de volledige bacheloropleiding en voor het uurrooster:

8 www.onderwijsaanbod.kuleuven.be Eerste fase

Tweede fase

Eerste semester: 27 studiepunten

Derde semester: ± 30 studiepunten

9

Grondslagen van de chemie

Algemene natuurkunde II

6

Geologie

6

Analytische basistechnieken

6

Wiskunde I

6

Metalen en katalyse

6 6

Algemene natuurkunde I

3

Chemische thermodynamica

Celbiologie en biochemie

3

Practicum: synthese en karakterisatie

3

Minor

3

Tweede semester: 33 studiepunten

Vierde semester: ± 30 studiepunten

Wiskunde II

6

Minor

Algemene natuurkunde I

6

Organische chemie

6

Celbiologie en biochemie

6

Moleculaire architectuur

6

Bio-organische chemie

6

Practicum: synthese en karakterisatie

3

Wetenschapscommunicatie

3

Industriële en technische chemie

3

Veiligheid en laboratoriumpraktijk

3

Wijsbegeerte

3

± 12

Mogelijke minors: verbreding - biochemie en biotechnologie - chemische technologie - onderwijs Business & Innovation

CHEMIE

■ Chemie ■ Ondersteuning ■ Algemene verbreding ■ Minor

Derde fase Vijfde semester: ± 30 studiepunten

±9

Minor Polymer Materials

6

Computationele chemie

6

Gevorderde synthese en karakterisatie van moleculen en materialen

6

Statistiek & data-analyse

3

Zesde semester: ± 30 studiepunten Minor

±6

Bachelorproef

6

Spectroscopische meettechnieken

6

Moleculaire herkenning

6

Gevorderde synthese en karakterisatie van moleculen en materialen

3

Religie, zingeving en levensbeschouwing

3

63

64

Week van een student chemie Deze fictieve agenda geeft je een idee hoe je week er kan uitzien. Je studietijd omvat niet enkel college volgen, maar ook achteraf je notities overlopen, naar de bibliotheek gaan, zelfstudie …

Zo zit je al snel aan een 40 à 50 urenweek. Daarnaast is er natuurlijk ook ruimte voor ontspanning.

Een overzicht van het academiejaar vind je op ► p. 157

VRIJDAG

G MAANDA

emie lagen van de ch 9-12 u. Gronds (practicum) nde I mene natuurku 14-16 u. Alge (hoorcollege)

ssie Monitoraatsse 8:30-10:30 u. ondslagen van u. Gr 10:45-12:45 rcollege) oo (h ie em ch de ) ie (hoorcollege og ol 14-16 u. Ge

portkot zwemmen @ S DINSDAG

lege) ologie (hoorcol 9-10:30 u. Ge van n ge la u. Gronds 10:30-12:30 n) ge in en de chemie (oef

Naar huis G ZATERDA

deningen gronemie ch 10-12 u. Oef de n va slagen iologie Practicum celb u.

16 13n de ei voorber

aaike lunch Alma M gie en u. Celbiolo 13:30-18:30 cticum) biochemie (pra

ZONDAG

AG WOENSD

biochemie Celbiologie en 8:30-10:30 u. (hoorcollege) ingen) iskunde I (oefen 10:30-12 u. W

paardrijden

sbib! boeken campu n van

ondslage 13:30-15 u. Gr ollege) rc oo de chemie (h ie (oefeningen) og ol Ge 16-18 u.

n!!!

Uitslape

AG DONDERD ge) nde I (hoorcolle 11-13 u. Wisku eI nd ku ur tu mene na 14-16 u. Alge practica) (oefeningen & ingen) iskunde I (oefen 16-17:30 u. W

TD Chemika

TO DO

meenemen gsm-lader en. en + loopscho

CHEMIE

Masteropleidingen Afhankelijk van de gekozen minor tijdens de bacheloropleiding zijn er een aantal doorstroommogelijkheden, sommige rechtstreeks, andere na het volgen van een voorbereidingsprogramma.

■

Master in de chemie (E) (120 studiepunten) Als chemicus sta je altijd in nauw contact met wetenschappelijk onderzoek. De masteropleidingen laten je toe om die kennis binnen diverse domeinen te valideren.

Tijdens de opleiding kies je een van de drie opties: onderwijs, onderzoek of de professionele optie.

Bij deze laatste optie loop je een externe stage in een zelfgekozen onderzoeksinstelling of bedrijf.

De Engelstalige master in de chemie biedt enkel de optie onderzoek aan.

8 www.kuleuven.be/ma/mchemnl ■

Master of Theoretical Chemistry and Computational Modelling (Erasmus Mundus) (120 studiepunten) Deze specifieke Europese masteropleiding is inhoudelijk gefocust op de theoretische aspecten van de chemie en op het gebruik en de ontwikkeling van computationele technieken in de moleculaire wetenschappen.

Daarnaast is internationale uitwisseling tussen de partneruniversiteiten belangrijk. Deze mobiliteit garandeert een Europese blik op het onderwerp, wat zowel het niveau van de opleiding als de mogelijkheden van tewerkstelling in onderzoekscentra of in innovatieve farmaceutische en petrochemische bedrijven positief beïnvloedt.

8 www.kuleuven.be/ma/mtccml ■

Master in de statistiek (E) (120 studiepunten) Zie ► p. 21

■

Master in de biochemie en de biotechnologie (120 studiepunten) Na minor biochemie en biotechnologie, of chemische technologie Zie ► p. 79

■

Master of Biophysics, Biochemistry and Biotechnology (120 studiepunten) Na minor biochemie en biotechnologie, of chemische technologie Zie ► p. 80

■

Master in de sterrenkunde (E) (120 studiepunten) Na voorbereidingsprogramma Zie ► p. 52

(E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden.

65

66

■

Master in de fysica (E) (120 studiepunten) Na voorbereidingsprogramma van 60 studiepunten Zie ► p. 51

■

Master in de nanowetenschappen en de nanotechnologie (Erasmus Mundus) (E) (120 studiepunten) Na geschiktheidsonderzoek Zie ► p. 53

■

Master of Molecular Biology (interuniversitaire samenwerking KU Leuven / VUB / UA) (120 studiepunten) Zie ► p. 93

■

Master in de bio-informatica (E) (120 studiepunten) Na minor biochemie en biotechnologie, of chemische technologie Zie ► p. 53

■

Master in de bio-ingenieurswetenschappen: milieutechnologie (120 studiepunten) Deze master bezorgt ingenieurs een grondige kennis over de gangbare remediëringsprocessen voor bodem-, water- en luchtzuivering en voor het beheer van afvalstromen. Je leert zelf maatregelen ontwerpen om milieuverontreiniging te voorkomen en om het risico dat met een verontreiniging gepaard gaat, in te schatten.

De benadering door de ingenieur is gekarakteriseerd door een kennis van processen op microschaal (biologisch, biochemisch, chemisch en fysisch). Hij gebruikt die kennis om de macroschaal te beschrijven, te analyseren en te modelleren.

8 www.kuleuven.be/ma/mbiwml ■

Master in de bio-ingenieurswetenschappen: levensmiddelentechnologie (120 studiepunten) Na minor chemische technologie Je leert hoe primaire landbouwproducten en voedingsstoffen zoals graan, melk en vlees omgezet worden tot levensmiddelen, bestemd voor consumptie. Voorbeelden zijn brood, kaas, yoghurt en bier.

Je leert de technieken om die levensmiddelen te bewaren en chemisch te analyseren.

8 www.kuleuven.be/ma/mbiwll ■

Master in de bio-ingenieurswetenschappen: katalytische technologie (120 studiepunten) Na minor chemische technologie De verwerking van natuurlijke producten tot levensmiddelen en basisproducten voor de chemische, agrochemische, oleochemische en farmaceutische industrie staat in deze opleiding centraal.

De omzetting van petroleum tot benzine of van ethyleen tot polyethyleen is daar een mooi voorbeeld van.

8 www.kuleuven.be/ma/mbiwktl

(E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden.

CHEMIE

Wij rapporteren over de luchtkwaliteit in België, ook in realtime waarbij actuele metingen bijna onmiddellijk via het internet worden verspreid. Een van de taken waarvoor IRCEL het meest bekend is, is het verwittigen van de bevolking voor periodes met te veel luchtverontreiniging (smogepisodes). Dan is het belangrijk om ingewikkelde problemen eenvoudig en duidelijk te communiceren aan de geschreven en audiovisuele media.

(Frans Fierens, administratief directeur, IRCEL)

Loopbaan Meer dan de helft van de afgestudeerde chemici komt in het bedrijfsleven terecht, in technische, commerciële of onderzoeksfuncties. Industriële sectoren die chemici nodig hebben, zijn chemie, petrochemie, de medische sector, de farmaceutische industrie, de agrochemie, de voedingsindustrie ...

Door de vergrijzing van de huidige werknemers zal de vraag naar goed opgeleide chemici in de industrie nog toenemen.

Daarnaast kunnen chemici ook aan de slag in het onderwijs (secundair en hoger onderwijs), bij de overheid (ministeries, provinciale of stedelijke diensten), bij wetenschappelijke instellingen ...

Industrie

Onderwijs & overheid

Onderzoek

• • • • •

• Docent hogeschool • Leraar chemie • Overheidsinstellingen

• Onderzoeker aan de universiteit • (Inter)nationale onderzoeksinstellingen

Chemische industrie Voedingsindustrie Micro-elektronica Financiële instellingen Informaticabedrijven

67

68

Een degelijke veiligheidsopleiding vanaf de eerste opleidingsfase De bedrijven in de chemische sector streven continu naar een verbetering van hun prestaties op het vlak van milieu, veiligheid en gezondheid. De opleiding chemie aan de KU Leuven volgt die positieve trend en introduceert het principe van ‘responsible care’ (verantwoordelijke zorg) al vanaf de eerste opleidingsfase in het practicum veiligheid en laboratoriumpraktijk.

Met behulp van onze departementale veiligheidscd-rom en veiligheidswebsite leer je zelf de veiligheidsproblematiek in een aantal concrete situaties te doorgronden. Verder voer je risicoanalyses van een experiment uit en leer je een experiment plannen en nauwkeurig noteren in een laboschrift. Je oefent de belangrijkste scheidingstechnieken zoals gefractioneerde destillatie en extractie, en voert enkele syntheses uit. Voor elk uit te voeren experiment ga je onder begeleiding op zoek naar de beste werkwijze en opstelling. Als kroon op het werk lanceer je zelf een waterflesraket. Als brandstof gebruik je, net zoals bij de spaceshuttle, zuurstof- en waterstofgas.

Gedurende je verdere opleiding – en niet in het minst tijdens je latere loopbaan – wordt die veilige en milieubewuste omgang met chemicaliën consequent doorgetrokken.

Via een stage in een binnen- of buitenlands chemiebedrijf krijg je tijdens je masteropleiding de kans ervaring op te doen in een industriële omgeving. Door deze totaal vernieuwde aanpak – waarbij groepswerk ook een belangrijke rol speelt – leer je vanaf de eerste opleidingsfase verantwoord en creatief met chemicaliën om te gaan. Een troef die je latere werkgever zal appreciëren!

69

Biochemie en biotechnologie Beginprofiel

72

Eindprofiel

73

Bacheloropleiding

75

■

75 76 78

■ ■

Opbouw Studieprogramma Week van een student biochemie en biotechnologie

Masteropleidingen

79

Loopbaan

82

70

Biochemie en biotechnologie Onderstaand schema schetst je studietraject van beginnende bachelor tot afgestudeerde master, en de verschillende mogelijkheden tijdens dat traject.

Bacheloropleiding Bachelor in de biochemie en de biotechnologie (180 sp.)

Fase 2

Fase 3

Beginprofiel

â–ş

p. 72

Fase 1

Minor Business & Innovation

Minor verbreding

Minor biologie

Minor onderwijs

Minor chemie

Studiebegeleiding â–ş p. 144

â–ş

p. 75

Masteropleidingen Master in de biochemie en de biotechnologie (120 sp.)

Optie onderwijs

Optie onderzoek

►

p. 79

Professionele optie

Andere masteropleidingen

►

p. 80

Master in de biologie (N/E) (120 sp.)

►

p. 93

Master in de chemie (N/E) (120 sp.)

►

p. 65

(Erasmus Mundus) Master of Theoretical Chemistry and Computational Modelling(120 sp.)

►

p. 65

Internationale ervaring ► p. 145

Eindprofiel

►

p. 73

BIOCHEMIE EN BIOTECHNOLOGIE

71

72

Beginprofiel Is chemie iets voor jou?

• Je bent een geboren wetenschapper (herken jezelf op ► p. 152).

• Je wil biologische fenomenen begrijpen op moleculair niveau en je bent benieuwd naar mogelijkheden voor de creatie van nieuwe biologisch relevante moleculen.

• Je hebt een ruime wetenschappelijke interesse, waardoor je je gemakkelijk in andere disciplines inwerkt. Je inspiratie komt grotendeels uit de biologie, maar je vindt het leuk om methoden uit de chemie en de fysica te gebruiken. Voor de analyse van gegevens ga je behoorlijk wat wiskunde nodig hebben.

DNA is like a computer programme but far, far more advanced than any software ever created.

(Bill Gates)

BIOCHEMIE EN BIOTECHNOLOGIE

Eindprofiel Vanuit je toegenomen kennis en vaardigheden heb je je eigen kijk op de wereld ontwikkeld.

Daardoor kun je binnen het vakgebied biochemie en biotechnologie je eigen bijdrage leveren.

• Je hebt een brede wetenschappelijke vorming en de kennis en vaardigheden om als wetenschapper een actieve rol in de maatschappij op te nemen.

• Je hebt een brede fundamentele kennis van en inzicht in de basiswetenschappen biologie, chemie, fysica en wiskunde.

• Je beschikt over een grondig begrip van de moleculaire biowetenschappen biochemie, moleculaire biologie, genetica, celbiologie, fysiologie, immunologie en bio-informatica, en je beheerst de relevante courant gebruikte technieken.

• Je hebt inzicht in de structuur, reactiviteit en functie van biomoleculen, hun bouw en hun werking in de cel en in de natuurlijke processen die plaatsgrijpen op niveau van cel, weefsel en organisme.

• Je bent handig in het gebruik van publieke sequentie- en structuurdatabanken.

• Je kunt zelfstandig biochemische en biotechnologische experimenten ontwerpen en uitvoeren.

• Je hebt een onderzoeksattitude die rekening houdt met de chemische en biologische veiligheid van mens en omgeving.

• Je kunt analytisch en conceptueel denken en je kennis creatief integreren in de oplossing van een complex probleem.

• Je kunt zelfstandig werken en bent in staat om zelfstandig bij te blijven in een discipline in volle evolutie.

73

74

Ken je deze onderwijstermen al?

■

Opleidingsonderdeel Officiële term voor ‘vak’

■

Opleiding Verzameling van opleidingsonderdelen.

Er zijn bachelor- en masteropleidingen.

De bacheloropleiding gaat altijd vooraf aan de masteropleiding.

■

Studiepunt Drukt het aandeel van een opleidingsonderdeel binnen de totale opleiding uit: een opleidingsonderdeel van 6 studiepunten weegt dus zwaarder door dan een van 3.

Eén studiepunt komt overeen met 25 tot 30 uur studietijd: voorbereidingen maken, college of practicum volgen, stage lopen, opdrachten maken, examens afleggen …

■

Opleidingsfase Een opleiding bestaat uit fases van een bepaalde hoeveelheid studiepunten.

Zo bestaat een bacheloropleiding altijd uit drie fases van telkens ongeveer 60 studiepunten; de totale opleiding beslaat altijd 180 studiepunten. Een masteropleiding bestaat uit minstens één fase van 60 studiepunten.

BIOCHEMIE EN BIOTECHNOLOGIE

Bacheloropleiding Biochemie en biotechnologie zitten in een breed raakveld tussen biologie, chemie en biofysica.

Het is de wetenschap van de biomoleculen. In de opleiding kies je of je dichter bij de chemie wil aanleunen, en dus vooral de moleculen zelf wil bestuderen of nieuwe moleculen (bijvoorbeeld als geneesmiddel) wil ontwerpen, of eerder bij de biologie of biofysica, waarbij je de moleculen in hun context en interactie met elkaar gaat bekijken.

De levenswetenschappen zitten in een stroomversnelling. Door snelle technologische ontwikkelingen worden er dingen mogelijk waarvan we enkele decennia geleden niet durfden te dromen. We kunnen steeds beter en fijner begrijpen hoe cellen en biomoleculen werken. Hier kan biochemie - biotechnologie ongetwijfeld bijdragen tot oplossingen voor belangrijke globale problemen zoals voedsel- en energievoorziening en gezondheidszorg.

Opbouw • Biochemie en biotechnologie zijn sterk interdisciplinaire wetenschappen. De opleiding steunt dan ook op een brede kennis van de basiswetenschappen.

• Het eerste semester van de eerste opleidingsfase omvat belangrijke componenten (bio)chemie, fysica en wiskunde en daarnaast ook celbiologie. Vanaf de tweede fase worden de biochemie en de biotechnologie verder uitgediept.

• Je kiest voor een minor biologie, chemie, verbreding, onderwijs of Business & Innovation.

Met je minor geef je een eigen accent aan je opleiding. Na je bacheloropleiding kun je doorstromen naar de master biochemie en biotechnologie. Afhankelijk van je minor kun je ook doorstromen naar andere masters.

Biochemie en biotechnologie, biomedische wetenschappen of bio-ingenieur?

Er zijn raakpunten maar ook grote verschillen tussen deze drie richtingen. Bij biomedische wetenschappen staat de menselijke gezondheid centraal, terwijl de opleiding bio-ingenieur zich eerder concentreert op de ontwikkeling en toepasbaarheid van technieken. In de opleiding biochemie en de biotechnologie bestudeer je echt de chemische basis van het leven.

Je bewandelt wellicht onbekende paden en komt volledig nieuwe mechanismen op het spoor.

Biochemie en biotechnologie of biologie?

In de opleiding biochemie en biotechnologie bestudeer je echt de chemische basis van het leven, met de bijhorende technologieën en toepassingen. In de opleiding biologie komen die zaken ook aan bod, maar meer gekaderd in een bredere biologische achtergrond, en met minder nadruk op de chemische aspecten.

Op ► p. 152 vind je de profielen van wetenschap en technologie.

75

76

Studieprogramma Meer info over de opleidingsonderdelen vind je vanaf ► p. 129. Je krijgt er een omschrijving van alle opleidingsonderdelen van de eerste opleidingsfase in de wetenschappen.

Voor een gedetailleerde beschrijving van de opleidingsonderdelen van de volledige bacheloropleiding en voor het uurrooster:

8 www.onderwijsaanbod.kuleuven.be Eerste fase

Tweede fase

Eerste semester: 30 studiepunten

Derde semester: ± 30 studiepunten

9

Grondslagen van de chemie Celbiologie en biochemie

3 9

Structurele en fysiologische biologie

6

Wiskunde I Algemene natuurkunde I

3

Tweede semester: 30 studiepunten

Minor

±6

Analytische biochemie

6

Microbiologie

6

Moleculaire biologie

6

Algemene natuurkunde II

6

Vierde semester: ± 30 studiepunten

Celbiologie en biochemie

6

Minor

±6

Bio-organische chemie

6

Dynamische biochemie

6

Geïntegreerd practicum

6 6

Veiligheid en laboratoriumpraktijk

3

Wiskunde II

6

Chemie van natuurproducten

Algemene natuurkunde I

6

Wetenschapscommunicatie

3

Wijsbegeerte

3

Genetica

3

Mogelijke minors: biologie - chemie - verbreding - onderwijs - Business & Innovation

BIOCHEMIE EN BIOTECHNOLOGIE

■ Biochemie en biotechnologie ■ Ondersteuning ■ Algemene verbreding ■ Minor

Derde fase Vijfde semester: ± 30 studiepunten Minor

±6

Gentechnologie

6

Immunological Biotechnology

6

Eindproject

3 6

Chemische thermodynamica Statistiek & data-analyse

3

Zesde semester: ± 30 studiepunten

± 12

Minor Bioinformatica en modellering

6

Spectroscopy of Biomolecules

6

Eindproject

3

Religie, zingeving en levensbeschouwing

3

77

78

Week van een student biochemie en biotechnologie Deze fictieve agenda geeft je een idee hoe je week er kan uitzien. Je studietijd omvat niet enkel college volgen, maar ook achteraf je notities overlopen, naar de bibliotheek gaan, zelfstudie …

Zo zit je al snel aan een 40 à 50 urenweek. Daarnaast is er natuurlijk ook ruimte voor ontspanning.

Een overzicht van het academiejaar vind je op ► p. 157

G MAANDA

mie logie en bioche 8-13 u. Celbio (practicum) nde I mene natuurku 14-16 u. Alge (hoorcollege) n) nde I (oefeninge 16-17 u. Wisku

VRIJDAG

Structurele en 8:30-10:30 u. ogie I (hoorcollege) ol fysiologische bi n Grondslagen va u.

5 :4 12 10:45rcollege) de chemie (hoo

boodschappen DINSDAG

Naar huis G ZATERDA

ssie Monitoraatsse 8:30-10:30 u. ructurele en u. St 10:30-12:30 ogie I (hoorcollege) ol fysiologische bi n Grondslagen va u.

0 :3 13:30-16 ) um ic ct de chemie (pra

kot voetbal @ sport

AG WOENSD biochemie Celbiologie en u.

30 0: -1 30 8: (hoorcollege) ingen) iskunde I (oefen 10:30-12 u. W

9-13 u. bwuerukrten winkel

cticum chemie 14-18 u. Praorbereiden vo

lasergames!

ZONDAG

chiro

terug naar Leuven

cursusdienst

ondslagen van 13:30-15 u. Gr ollege) rc de chemie (hoo eI ene natuurkund m ge Al u.

16-18 practica) (oefeningen & AG DONDERD ge) nde I (hoorcolle 11-13 u. Wisku emie ch de n dslagen va 14-16 u. Gron (oefeningen)

TD Chemika

TO DO

en ien kopiër nota's Evel n ze nieuwe len

BIOCHEMIE EN BIOTECHNOLOGIE

Masteropleidingen In functie van de gekozen minor tijdens je bacheloropleiding zijn er een aantal bijkomende doorstroommogelijkheden, sommige rechtstreeks, andere na het volgen van een voorbereidingsprogramma.

■

Master in de biochemie en de biotechnologie (120 studiepunten) Je wordt getraind om zelfstandig problemen in verband met het moleculair-chemische gedrag van levende organismen aan te pakken. Je bestudeert grondig de eigenschappen van biomoleculen, hun activiteiten, hun interacties met andere moleculen op cellulair en hoger niveau en hun structuurfunctierelaties.

Je raakt ook vertrouwd met de analyse van biomoleculen zoals dat gebeurt in genoom- en proteoomanalyse. Je leert databanken raadplegen en gebruiken, en strategieën ontwikkelen om problemen te onderzoeken.

Geregeld moet je problemen en mogelijke oplossingen rapporteren en presenteren aan je collega’s.

Je leert in groep werken en nieuwe inzichten in je vakgebied analyseren en verwerken.

Je kiest voor een van de drie finaliteiten die je voorbereiden op een specifiek beroep. In de optie onderwijs, waarin het theoretische deel van de lerarenopleiding is opgenomen, kun je je kwaliteiten als leraar ontplooien. Kies je voor de optie onderzoek, dan behoort een onderzoeksstage van een semester in een onderzoeksinstelling buiten de KU Leuven tot de mogelijkheden. Ambieer je een carrière in de privésector of bij de overheid, dan is de professionele optie het meest aangewezen.

Deze finaliteit omvat een stage van een semester in een biotechbedrijf.

8 www.kuleuven.be/ma/mbbl

DNA lezen, DNA schrijven?

Het lezen van het DNA kunnen we steeds beter en sneller, maar kunnen we de taal van het DNA ook gebruiken om zelf te schrijven? In de jaarlijkse International Genetically Engineered Machines (iGEM) competitie, georganiseerd door het Massachusetts Institute of Technology (MIT) in Boston USA, staat deze vraag centraal. Tijdens de wedstrijd werken multidisciplinaire studententeams van over heel de wereld tijdens de zomermaanden aan de bouw van een genetische machine.

Met behulp van gestandaardiseerde genetische bouwstenen schrijven zij de ‘broncode’ van een bacterie die een gespecialiseerde taak uitvoert. Landmijnen detecteren, bier brouwen, patiënten genezen of zelfs een taak zoals een foto maken: er zijn bijna geen grenzen.

Sinds 2008 nemen studenten van de KU Leuven aan deze gerenommeerde wedstrijd deel, onder impuls van studenten en docenten biochemie en biotechnologie en het BioSCENTer. Dankzij hun creativiteit, kennis en vaardigheden wonnen de leden van het KU Leuven-team al elk jaar een prestigieuze Gold Medal. Daarmee bewijzen ze bij de internationale top te horen.

Zin om zelf de uitdaging aan te gaan? Blijf op de hoogte via

8 www.kuleuven.be/bioscenter/igem

79

80

■

Master of Biophysics, Biochemistry and Biotechnology (120 studiepunten) Deze Engelstalige masteropleiding leidt specialisten op in het determineren van moleculaire structuren, in het modelleren van moleculen en supramoleculen en in de spectroscopie van biomoleculen. Je bestudeert moleculaire interacties en hun fysische principes in vitro, in complexe biologische machinerieën en in de levende cel. Je leert bovendien hoe je in groep aan onderzoek doet en hoe je de verkregen resultaten toelicht aan collega’s.

8 www.kuleuven.be/ma/mbbbl ■

Master in de statistiek (E) (120 studiepunten) Zie ► p. 21

■

Master in de chemie (E) (120 studiepunten) Na minor chemie Zie ► p. 65

■

Master of Theoretical Chemistry and Computational Modelling (Erasmus Mundus) (120 studiepunten) Na minor chemie Zie ► p. 65

■

Master in de biologie (E) (120 studiepunten) Na minor biologie Zie ► p. 93

■

Master in de nanowetenschappen en de nanotechnologie (Erasmus Mundus) (E) (120 studiepunten) Na geschiktheidsonderzoek Zie ► p. 53

■

Master of Molecular Biology (interuniversitaire samenwerking KU Leuven / VUB / UA) (120 studiepunten) Zie ► p. 93

■

Master in de bio-informatica (E) (120 studiepunten) Zie ► p. 53

■

Master in de biomedische wetenschappen (E) (120 studiepunten) Na voorbereidingsprogramma Zie ► p. 95

(E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden.

BIOCHEMIE EN BIOTECHNOLOGIE

Mijn job ligt me na aan het hart omdat er in teamverband onderzoek wordt verricht naar nieuwe geneesmiddelen in ziektegebieden met een tekort aan behandelingsopties.

(Luc Van Rompaey, senior director, Galapagos NV)

81

82

Loopbaan Als master in de biochemie en de biotechnologie kun je onder andere terecht in biotechnologische en farmaceutische bedrijven, in onderzoeksinstellingen, in openbare diensten of in de tweede en de derde graad van het secundair onderwijs.

Een overzicht van diensten en sectoren waar je je biochemische vaardigheden kunt toepassen: • de gezondheidssector (bijvoorbeeld voor de ontwikkeling van antibiotica, vaccins, groeihormonen, enzymen, kunstbloed, in-vitrofertilisatie); • de agrarische sector (veredeling van gewassen en rassen, productie van groeiregulatoren, veevoeders en meststoffen ...); • de voedings- of levensmiddelensector (fermentatie, productie van additieven, vitamines, suikers, gist, bier, yoghurt ...); • de energiesector (energieconversie van biomassa, bioconversie van afvalstoffen tot methanol en waterstof ...); • de milieusector (afbraak van vervuilende stoffen, recuperatie en recyclage van gebruikte materialen of afval, zuivering van water ...); • de onderzoekslaboratoria van de Groep Wetenschap & Technologie en van de Groep Biomedische Wetenschappen.

Industrie

Onderzoek

Onderwijs

• • • • • •

• (Inter)nationale onderzoeksinstellingen • Onderzoeker aan de universiteit

• Leraar biologie - chemie • Docent hogeschool

Bio-informatica Voedingssector Milieusector Agrarische sector Farmaceutische sector Gezondheidssector

Overheid • Onderzoekslaboratoria • Controlelaboratoria

Bij de keuze van een functie of een job, speelt er volgens mij een paradigma: enerzijds rol je er in en anderzijds kun je maar vinden wat je zoekt. In mijn opleiding heb ik heel wat zaken geleerd die een goede voorbereiding waren op mijn loopbaan: het analytisch, conceptueel denken, een creatieve, thinking out of the box approach, het vermogen om gegevens om te zetten in actionable information.

(Daniel Lips, CEO, Alma KU Leuven)

83

Biologie Beginprofiel

86

Eindprofiel

87

Bacheloropleiding

89

■

89 90 92

■ ■

Opbouw Studieprogramma Week van een student biologie

Masteropleidingen

93

Loopbaan

98

84

Biologie Onderstaand schema schetst je studietraject van beginnende bachelor tot afgestudeerde master, en de verschillende mogelijkheden tijdens dat traject.

Bacheloropleiding Bachelor in de biologie (180 sp.)

Fase 2

Fase 3

Beginprofiel

â–ş

p. 86

Fase 1

â–ş

Minor Business & Innovation

Minor humane biologie

Minor geologie

Minor milieu en duurzame ontwikkeling

Minor biochemie en biotechnologie

Minor onderwijs

Studiebegeleiding â–ş p. 144

p. 89

Masteropleidingen Master in de biologie (N/E) (120 sp.)

Optie onderwijs

Optie onderzoek

►

p. 93

Professionele optie

Andere masteropleidingen

Master in de geologie (N/E) (120 sp.)

►

►

p. 93

p. 111

Master in de biochemie en de biotechnologie (N/E) (120 sp.)

►

p. 79

Master of Biophysics, Biochemistry and Biotechnology (120 sp.)

►

p. 80

Internationale ervaring ► p. 145

Eindprofiel

►

p. 87

BIOLOGIE

85

86

Beginprofiel Is biologie iets voor jou?

• Je bent een geboren wetenschapper (herken jezelf op ► p. 152).

• Je hebt belangstelling voor het leven in al zijn aspecten: ecologie, evolutie, biodiversiteit, celbiologie, moleculaire en functionele biologie …

• Dat veronderstelt bovendien niet alleen een interesse in de biologie, maar ook in de andere positieve wetenschappen.

• Nauwkeurigheid, observatievermogen en taalvaardigheid zijn belangrijke troeven voor een bioloog.

BIOLOGIE

Eindprofiel Vanuit je toegenomen kennis en vaardigheden heb je je eigen kijk op de wereld ontwikkeld.

Daardoor kun je binnen het vakgebied biologie je eigen bijdrage leveren.

• Je hebt een brede wetenschappelijke vorming en de kennis en vaardigheden om als wetenschapper een actieve rol in de maatschappij op te nemen.

• Je hebt inzicht in de diversiteit van en de evolutionaire verwantschap tussen organismen en je hebt kennis van de bijhorende systematische termen en classificaties.

• Je hebt inzicht in de verschillende niveaus van organisatie van levende organismen en hoe deze niveaus op elkaar inwerken.

• Je bezit fundamentele kennis rond levende organismen, hun interactie met elkaar en met hun niet-levende omgeving.

• Je hebt inzicht in moleculaire en functionele biologie.

• Je kunt de verschillende deeldisciplines van de biologie integreren.

• Je beschikt over relevante kennis van andere wetenschapstakken, met name biochemie, chemie, fysica, wiskunde en statistiek, en je kunt deze integreren binnen de biologie. Daardoor heb je een breed inzicht in de werking van levende systemen op alle niveaus.

• Je kunt zelfstandig wetenschappelijk onderzoek plannen en uitvoeren en bent in staat om continu bij te blijven in een discipline in volle evolutie.

• Je hebt veel ervaring met teamwerk in internationaal verband.

• Je ontwikkelde een sterk vermogen tot kritisch en analytisch denken.

• Je bezit sterke mondelinge en schriftelijke communicatieve vaardigheden rond biologische thema’s zowel in het Nederlands als in het Engels.

Biologie is een zeer diverse wetenschapsdiscipline, die gaat van pure ecologie over evolutiemechanismen tot studies op cellulair en moleculair niveau. Die combinatie maakt biologie zo interessant. Het is als het ware een interdisciplinaire discipline op zichzelf. Zelf werk ik voortdurend samen met bio-ingenieurs en biomedici.

De complementariteit en de profilering van de verschillende richtingen is belangrijk, zeker voor de toekomstige studenten, maar echt vaste grenslijnen zijn er niet.

In principe kun je stellen dat biologen van de Faculteit Wetenschappen meer op fundamentele kennis zijn gericht, bio-ingenieurs meer op toepassingen in de industrie, en biomedici meer op toepassingen in de gezondheidssector. In de praktijk zijn dat allemaal zeer goede opleidingen voor wie deel wil uitmaken van de biologische revolutie; daar zit geen foute studiekeuze tussen. Er zijn trouwens biologen die in keiharde industriële sectoren terechtkomen en bio-ingenieurs die een uitstekende neus hebben voor fundamenteel onderzoek. Maar voor iemand die de diversiteit binnen de biologie boeiend vindt en graag het hele plaatje ziet, is biologie echt de juiste studierichting.

(Prof. Joris Winderickx)

87

88

Ken je deze onderwijstermen al?

■

Opleidingsonderdeel Officiële term voor ‘vak’

■

Opleiding Verzameling van opleidingsonderdelen.

Er zijn bachelor- en masteropleidingen.

De bacheloropleiding gaat altijd vooraf aan de masteropleiding.

■

Studiepunt Drukt het aandeel van een opleidingsonderdeel binnen de totale opleiding uit: een opleidingsonderdeel van 6 studiepunten weegt dus zwaarder door dan een van 3.

Eén studiepunt komt overeen met 25 tot 30 uur studietijd: voorbereidingen maken, college of practicum volgen, stage lopen, opdrachten maken, examens afleggen …

■

Opleidingsfase Een opleiding bestaat uit fases van een bepaalde hoeveelheid studiepunten.

Zo bestaat een bacheloropleiding altijd uit drie fases van telkens ongeveer 60 studiepunten; de totale opleiding beslaat altijd 180 studiepunten. Een masteropleiding bestaat uit minstens één fase van 60 studiepunten.

BIOLOGIE

Bacheloropleiding Biologie is meer dan ooit een brede opleiding. Dankzij nieuwe technologische ontwikkelingen kan de bioloog een antwoord bieden op de actuele noden van het onderzoek en van de maatschappij.

Biologen lopen vandaag niet voortdurend op gebaande wegen, maar vertrekken op een reis met onbekende bestemming.

Opbouw • Je bestudeert de levende wezens in al hun diversiteit: dieren (m.i.v. de mens), planten en micro-organismen. Je hebt aandacht voor vorm, structuur, functies, gedragingen, ecologie, verwantschap en evolutie. Je onderzoekt hoe die immense diversiteit van het leven in relatie staat tot de universele moleculaire, biochemische, biofysische en fysiologische wetmatigheden.

• Je krijgt inzicht in de processen die zich afspelen binnen een brede waaier van organisatieniveaus, van cellulaire processen tot het functioneren van hele ecosystemen. Je doet experimenteel onderzoek naar het functioneren van organismen en hun relaties met de omgeving.

• Tijdens de eerste opleidingsfase ligt de nadruk vooral op inzicht en kennis in de grondslagen van de biologie en in de ondersteunende basiswetenschappen.

• De moderne wetenschap speelt zich meer en meer af op het grensvlak van verschillende disciplines.

Daarom worden er in de opleiding biologie verbredingsopleidingsonderdelen en minors ingebouwd. Zo kun je je bijvoorbeeld verdiepen in de minor humane biologie of in de minor milieu en duurzame ontwikkeling.

Biologie, biomedische wetenschappen of bio-ingenieur?

Er zijn raakpunten maar ook grote verschillen tussen deze drie richtingen. Bij biomedische wetenschappen staat de menselijke gezondheid centraal, terwijl de opleiding bio-ingenieur zich eerder concentreert op de ontwikkeling en toepasbaarheid van technieken. In de biologie (de wetenschap van het leven) is het vergelijkende en integrerende aspect bepalend.

Je aandacht gaat naar de algemene eigenschappen van het leven.

Biologie of biochemie en biotechnologie?

In de opleiding biologie bestudeer je leven in al zijn aspecten en interacties. Zo komt, net als in de opleiding biochemie en biotechnologie, de chemische basis van leven aan bod, maar dan gekaderd in een biologische achtergrond van functionele cellen, organismen, populaties of ecosystemen.

Met een opleiding biochemie en biotechnologie spitst je studie zich net expliciet toe op de chemische en moleculaire aspecten van het leven met de bijhorende technologie en toepassingen.

Op ► p. 152 vind je de profielen van wetenschap en technologie.

89

90

Studieprogramma Meer info over de opleidingsonderdelen vind je vanaf ► p. 129. Je krijgt er een omschrijving van alle opleidingsonderdelen van de eerste opleidingsfase in de wetenschappen.

Voor een gedetailleerde beschrijving van de opleidingsonderdelen van de volledige bacheloropleiding en voor het uurrooster:

8 www.onderwijsaanbod.kuleuven.be Eerste fase

Tweede fase

Eerste semester: 28 studiepunten

Derde semester: ± 30 studiepunten

9

Grondslagen van de chemie

8

Biofysica Wiskundige methoden voor biomedische wetenschappen

5

± 12

Minor Microbiologie

6

Analytische biochemie

6

Celbiologie en biochemie

3

Statistiek & data-analyse

3

Inleiding tot de ecologie en evolutie

3

Wetenschapscommunicatie

3

Tweede semester: 32 studiepunten

Vierde semester: ± 30 studiepunten

8

Bouw en functie van dieren

±9

Minor

Bouw en functie van planten

6

Diversiteit van dieren

6

Celbiologie en biochemie

6

Diversiteit van wieren, schimmels en planten

6

Ecologie

6

Genetica

3 6

Bio-organische chemie Wijsbegeerte

Veldwerk

3

3

Mogelijke minors: biochemie en biotechnologie - humane biologie - milieu en duurzame ontwikkeling geologie - onderwijs - Business & Innovation

BIOLOGIE

■ Biologie ■ Ondersteuning ■ Algemene verbreding ■ Minor

Derde fase Vijfde semester: ± 30 studiepunten Plant Physiology

6

Fysiologie van dieren: van cel tot organisme

6

Moleculaire biologie

6

Biologische data-analyse

3

Bachelorproef

3

Geïntegreerd practicum

3

Minor

3

Zesde semester: ± 30 studiepunten Minor

±6

Vergelijkende ontwikkelingsbiologie

6

Evolutiebiologie

6

Bachelorproef

3

Natuurbehoud en beheer

3

Ecologische stage en excursies

3

Religie, zingeving en levensbeschouwing

3

91

92

Week van een student biologie Deze fictieve agenda geeft je een idee hoe je week er kan uitzien. Je studietijd omvat niet enkel college volgen, maar ook achteraf je notities overlopen, naar de bibliotheek gaan, zelfstudie …

Zo zit je al snel aan een 40 à 50 urenweek. Daarnaast is er natuurlijk ook ruimte voor ontspanning.

Een overzicht van het academiejaar vind je op ► p. 157

G MAANDA

VRIJDAG

ge) ysica (hoorcolle 9-10:30 u. Biof ie & og ol ing in de ec 11-13 u. Inleid ge) olle evolutie (hoorc

terrasje

odellen Wiskundige m 8:30-10:30 u. wetenschappen che voor biomedis g) in itt kz er (w n van u. Grondslage 10:45-12:45 ) ge le rcol de chemie (hoo

studeren in bib

DINSDAG

mie logie en bioche 8-13 u. Celbio (practicum)

G ZATERDA

volleybaltornooi

lunch Lieselot ndige modellen isku 14-16:15 u. W wetenschappen e ch is voor biomed ) ge le ol rc (hoo

op CUDI cursus afhalen a (hoorcollege)

ZONDAG

ofysic 16:45-19 u. Bi

en emie voorbereid 20-22 u. Les ch

sica 10-12 u. Biofy

studeren

Foto's bewerken

AG WOENSD

biochemie Celbiologie en 8:30-10:30 u. (hoorcollege) sessie

u. Monitoraats 10:30-12:30 dslagen van

on 13:30-15 u. Gr ollege) rc oo (h ie em ch de emie lagen van de ch ds 16-18 u. Gron (oefeningen) ysica

kzitting biof 19-21 u. Werorbereiden vo

fakbar Bios AG DONDERD

itting) Biofysica (werkz 8:30-10:30 u. lege) ofysica (hoorcol 11-12:30 u. Bi iden

icum voorbere 13-14 u. Pract ondslagen van u. Gr 14:30-17:30 cticum) ra (p ie em ch de

TO DO

otoestel battedrijenfot opla stel kuisen e o t o t o f r o sens

BIOLOGIE

Masteropleidingen In functie van de minor die je tijdens je bacheloropleiding hebt gekozen, zijn er een aantal doorstroommogelijkheden. Sommige masteropleidingen kun je onmiddellijk na je bachelor beginnen. Voor andere volg je eerst een voorbereidingsprogramma.

■

Master in de biologie (E) (120 studiepunten) Je leert de biologie in al haar facetten op een gespecialiseerd niveau kennen. Je onderscheidt daarbij de kennisdomeinen integratieve fysiologie, moleculaire celbiologie, evolutiebiologie en diversiteit, ecologie en natuurbehoud. In jouw vakgebied leer je onder andere heel wat nieuwe ontwikkelingen kennen en verwerf je de vaardigheden om alle informatie met de nodige diepgang en met een kritisch oog te evalueren. Je stelt je eigen nieuwe inzichten en resultaten voor aan medestudenten.

In de Nederlandstalige masteropleiding biologie kies je tussen drie finaliteiten die je optimaal voorbereiden op een job in een specifieke sector. Als je je wil toeleggen op wetenschappelijk onderzoek, kies je het best voor de finaliteit onderzoek. Ambieer je een carrière in de industrie of de wetenschapsadministratie, dan is de professionele finaliteit voor jou het meest aangewezen. Maar ook het onderwijs is op zoek naar goede biologen die hun kennis aan de volgende generatie willen overdragen.

De Engelstalige masteropleiding biologie is onderzoeksgericht.

8 www.kuleuven.be/ma/mbionl ■

Master of Molecular Biology (interuniversitaire samenwerking KU Leuven / VUB / UA) (120 studiepunten) Na geschiktheidsonderzoek, bij voorkeur na minor biochemie en biotechnologie Deze Engelstalige master is bedoeld voor jonge wetenschappers, vooral uit ontwikkelingslanden, die betrokken zijn bij het onderwijs / onderzoek van de humane geneeskunde, dierlijke of plantaardige productie. De studenten krijgen via colleges, practica, zelfstudie, schriftelijke en mondelinge rapportering en labo-onderzoek een theoretische en praktische opleiding in de moleculaire biologie.

Dit programma leidt hen op tot bekwame, kritische en zelfstandige wetenschappers, die de mogelijkheden van de moleculaire biologie en de biotechnologie in hun eigen land kunnen toepassen.

8 www.kuleuven.be/ma/mmbl (E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden.

In de les diversiteit van dieren worden alle verschillende dierenklassen overlopen.

Iedereen denkt bij ‘dier’ nogal snel aan een zoogdier of een andere gewervelde.

Er zijn echter tal van dieren waar ik niets over wist voor deze les, zoals het Portugees oorlogsschip of de fluwelen zeemuis. Dat de prof de leuke gewoonte heeft om de documentaires van David Attenborough boven te halen wanneer hij maar de kans krijgt, is natuurlijk ook mooi meegenomen.

(Jens, student)

93

94

Ik leid een onderzoeksgroep in AgriBio. Dit is een gloednieuw, modern landbouwkundig onderzoeksinstituut in Australië. Hier onderzoeken we de rol van hormonen in de embryonale ontwikkeling, groei en stress van gewervelde dieren via een combinatie van endocrinologie, neurobiologie, ontwikkelingsbiologie, genetica en moleculaire biologie.

(Bert De Groef, docent, AgriBio – La Trobe University)

■

Master in de statistiek (E) (120 studiepunten) Zie ► p. 21

■

Master in de biochemie en de biotechnologie (120 studiepunten) Na minor biochemie en biotechnologie Zie ► p. 79

■

Master of Biophysics, Biochemistry and Biotechnology (120 studiepunten) Bij voorkeur na minor biochemie en biotechnologie Zie ► p. 80

■

Master in de geologie (E) (interuniversitaire samenwerking KU Leuven / UGent) (120 studiepunten) Na minor geologie Zie ► p. 111

■

Master in de bio-informatica (E) (120 studiepunten) Na geschiktheidsonderzoek Zie ► p. 53

■

Master in de bio-ingenieurswetenschappen: milieutechnologie (120 studiepunten) Na een geschiktheidsonderzoek en bij voorkeur na minor milieu & duurzame ontwikkeling Zie ► p. 66

■

Master in de bio-ingenieurswetenschappen: landbeheer (120 studiepunten) Na voorbereidingsprogramma Deze opleiding vormt bio-ingenieurs die om het even waar ter wereld het landschap en de open ruimte duurzaam kunnen beheren. Je bouwt tijdens de opleiding een diepgaande kennis van de natuurlijke hulpbronnen bodem, water, ecosysteem en biodiversiteit op.

Je kiest een van beide majors: bos en natuur of bodem en water.

8 www.kuleuven.be/ma/mbiwlbl

(E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden.

BIOLOGIE

■

Master in de bio-ingenieurswetenschappen: landbouwkunde (120 studiepunten) Na voorbereidingsprogramma Je legt je toe op taken van beheer, onderzoek en ontwikkeling in de land- en tuinbouwproductie, inclusief de toelevering naar de sector en de afzet van de producten.

Je hebt de keuze tussen de majors gewasproductie en dierproductie.

De major gewasproductie focust op het veilig stellen van de plantproductie, met aandacht voor aspecten van gezondheid, milieu, duurzaamheid en economische haalbaarheid.

In de major dierproductie leg je het verband tussen de grond, de plant, het dier en zijn omgeving.

Je onderzoekt onze vee- en pluimveeteelt, in het bijzonder hun voeding, huisvesting, welzijn, selectie en bescherming tegen besmettelijke ziekten.

Beide disciplines worden ondersteund door de Dienst Agro-ondersteuning (het Zoötechnisch Centrum, het Fruitteeltcentrum en de serres) van de faculteit.

8 www.kuleuven.be/ma/mbiwlkl ■

Master in de nanowetenschappen en de nanotechnologie (Erasmus Mundus) (E) (120 studiepunten) Na geschiktheidsonderzoek Zie ► p. 53

■

Master in de biomedische wetenschappen (E) (120 studiepunten) Na voorbereidingsprogramma Je kiest voor de afstudeerrichting onderzoek in de biomedische wetenschappen of onderzoek, management en communicatie in de biomedische wetenschappen. De eerste stoomt je klaar voor een latere carrière als wetenschappelijk onderzoeker. Wil je de band met het wetenschappelijk onderzoek behouden, maar je daarnaast ook toeleggen op communicatie (bv. specifieke lerarenopleiding) of management (bv. economie, overheidsbeleid en octrooibeheer), dan is de tweede afstudeerrichting geknipt voor jou.

8 www.kuleuven.be/ma/mbwl (E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden.

Onderzoek naar evolutiemechanismen is erg belangrijk. Evolutie is de drijvende kracht achter biodiversiteit. We mogen nooit vergeten hoe belangrijk biodiversiteit is voor ons als samenleving. We gebruiken voortdurend ecosysteemdiensten, we gebruiken voortdurend afgeleide producten uit de natuur. Er zijn diersoorten die een duidelijk aanwijsbaar belang hebben voor de maatschappij – gifslangen bijvoorbeeld die giffen leveren die soms bruikbaar zijn in de farmacie –, en er zijn soorten die niet rechtstreeks een of ander product leveren, maar die een sleutelrol spelen in het voortbestaan van ecosystemen. (ecologe prof. Ellen Decaestecker)

95

96

■

Master in de farmaceutische zorg (120 studiepunten) Na voorbereidingsprogramma.

Tijdens deze opleiding tot communicatief geneesmiddelenspecialist komen volgende onderwerpen aan bod: geneesmiddelenkennis, farmaco-economie, farmaceutische zorg, communicatie, bereiding van geneesmiddelen, farmaceutische ethiek, farmaceutische wetgeving en deontologie …

In de eerste fase kies je uit vier weken stage op een patiëntenafdeling of in een ziekenhuisapotheek, in de tweede fase loop je zes maanden stage in een apotheek naar keuze (afstudeerrichting apotheek).

De masterproef bestaat uit een kritische, wetenschappelijk onderbouwde literatuurstudie gekoppeld aan een project rond farmaceutische zorg en uitgevoerd in samenwerking met verschillende beroepsomgevingen.

Deze master leidt tot de beroepstitel apotheker. Die heb je nodig om de functie van apotheker in een openbare apotheek uit te oefenen of om het diploma ziekenhuisapotheker of klinisch bioloog (in een master-na-masteropleiding) te behalen.

8 www.kuleuven.be/ma/mfzl ■

Master in de geneesmiddelenontwikkeling (120 studiepunten) Na voorbereidingsprogramma Je legt je toe op de taken en de professionele omgeving van de geneesmiddelenspecialist in de gezondheidszorg, het onderzoek en in de industrie. Tijdens de eerste fase breng je een heel semester door in een onderzoekslaboratorium. Je werkt er mee aan lopende onderzoeksprojecten in het domein van de biomedische en farmaceutische wetenschappen.

Binnen deze masteropleiding kun je je kennis tijdens een zes maanden durende industriestage (afstudeerrichting industrie) toetsen aan de praktijk. Je kunt deze stage ook vervangen door een apotheekstage. Na zo’n stage krijg je de beroepstitel van apotheker (afstudeerrichting apotheek).

8 www.kuleuven.be/ma/mgmol ■

Master of Water Resources Engineering (interuniversitaire samenwerking KU Leuven / VUB) (120 studiepunten) Na geschiktheidsonderzoek en bij voorkeur na minor milieu en duurzame ontwikkeling Je bestudeert het behoud en duurzaam gebruik van onze oppervlakte- en grondwaterbronnen.

8 www.kuleuven.be/ma/mwrel

BIOLOGIE

EĂŠn luik van mijn onderzoek spitst zich toe op Bilharzia of schistosomiasis, een ernstige tropische ziekte die wereldwijd meer dan 200 miljoen mensen treft.

Door DNA fingerprinting van de Schistosomaparasiet proberen we de epidemiologie van deze ziekte beter te begrijpen. We organiseren grote veldcampagnes in Senegal om de impact van behandeling op de evolutie van deze parasiet te onderzoeken en mogelijke resistentieontwikkeling vroegtijdig op te sporen. Met die informatie kunnen de huidige bestrijdingsprogramma’s geoptimaliseerd en bijgestuurd worden.

(Tine Huyse, postdoctoraal onderzoeker, KU Leuven / Instituut voor Tropische Geneeskunde Antwerpen)

97

98

Loopbaan Een bioloog beschikt over een brede waaier van loopbaanmogelijkheden binnen onderwijs, wetenschapscommunicatie, wetenschappelijk onderzoek, overheid, industrie en ontwikkelingssamenwerking.

• Als bioloog kun je aan de slag in de tweede en derde graad van het secundair onderwijs en in het hoger onderwijs. De toekomstmogelijkheden liggen gunstig. In de loop van de volgende jaren zal de nood aan leraren, ook aan leraren biologie, alleen nog maar toenemen.

• Biologen met een kritische en analytische houding en met een grote dosis doorzettingsvermogen kunnen terecht in het wetenschappelijk onderzoek. Door de grote interesse van de maatschappij voor biologische vraagstukken worden veel jonge onderzoekers tewerkgesteld in universitaire, overheids- en bedrijfslaboratoria. Een beperkt aantal biologen maakt, nadat ze hun graad van doctor in de wetenschappen hebben behaald, carrière in de academische wereld. De meeste doctors in de biologie vinden een baan in het toegepast industrieel onderzoek, bij de overheidsadministratie of in aanverwante sectoren.

• Bij gemeentelijke, provinciale, federale, nationale en internationale overheden vind je ook heel wat biologen. Het beheer van landbouw, zee, bosgebieden en natuur, ruimtelijke ordening, voeding en gezondheid vereist een uitgebreid kader van goed opgeleide mensen.

• Biologen worden in de biotechnologische en de medische sector ingeschakeld in het voorbereidend wetenschappelijk werk voor de agro-industrie en de farmaceutische industrie.

Ze kijken onder andere na welke stoffen biologisch actief zijn en hoe ze functioneren, ze begeleiden klinische voorstudies, of ze vinden een functie in de toelevering van medische en wetenschappelijke apparatuur of in de geneesmiddelenindustrie.

• In al die sectoren groeien ook veel biologen door naar hogere kader- en managementfuncties.

• Een beperkt aantal biologen komt als werknemer terecht in ontwikkelingslanden, waar ze meehelpen aan de opbouw en de ondersteuning van het onderwijs, van projectbegeleiding en van wetenschappelijk onderzoek.

• Een universitair diploma opent ook de deur voor tewerkstelling in heel wat andere sectoren.

Informatica, bankieren, gespecialiseerde pers, advies en zelfstandig ondernemen: biologen vind je op vele plaatsen.

Overheid

Onderwijs, ngo’s & wetenschapspopularisering

• • • •

• • • •

Milieu-inspecteur Milieuambtenaar Datamanagement Begeleiden van wetenschappelijke programma’s

Leraar biologie Docent hogeschool Natuureducatieve centra Wetenschapsjournalist

Industrie

Onderzoek

• • • •

• (Inter)nationale onderzoeksinstellingen (VIB, KBIN, zoo ...)

• Onderzoeker aan de universiteit

Environmental Consultancy Patentenbeheer Clinical Research Associate Medisch vertegenwoordiger

99

Geologie Beginprofiel

102

Eindprofiel

103

Bacheloropleiding

105

■

105 108 110

■ ■

Opbouw Studieprogramma Week van een student geologie

Masteropleidingen

111

Loopbaan

113

100

Geologie Onderstaand schema schetst je studietraject van beginnende bachelor tot afgestudeerde master, en de verschillende mogelijkheden tijdens dat traject.

Bacheloropleiding Bachelor in de geologie (180 sp.)

Fase 2

Fase 3

Beginprofiel

â–ş

p. 102

Fase 1

â–ş

Minor aarde en onderwijs

Minor aarde en leven

Minor aarde en milieu

Minor aarde en ruimte

Minor Business & Innovation

Studiebegeleiding â–ş p. 144

p. 105

Masteropleidingen Master in de geologie (N/E) (120 sp.)

Geodynamics and Georesources

Surface Processes and Paleoenvironments

Andere masteropleidingen

Master in de biologie (N/E) (120 sp.)

Master in de geografie (N/E) (120 sp.)

Master in de sterrenkunde (N/E) (120 sp.)

Internationale ervaring ► p. 145

p. 111

►

►

p. 111

►

►

p. 93

p. 125

►

p. 52

Eindprofiel

►

p. 103

GEOLOGIE

101

102

Beginprofiel Is geologie iets voor jou?

• Je bent een geboren wetenschapper (herken jezelf op ► p. 152).

• Je bent geboeid door onze planeet aarde. Je bent graag ‘op het terrein’ bezig, en kunt je flexibel aanpassen aan de omstandigheden daar.

• Je hebt een brede wetenschappelijke belangstelling, en bent geboeid door zowel fundamenteel als toegepast onderzoek.

• Een driedimensionaal voorstellingsvermogen en nauwgezetheid zijn zeker kwaliteiten eigen aan een geoloog.

• Je voorstellingsvermogen kan ook een vierde dimensie aan. Het concept van ‘deep time’ is wellicht het geschenk van de geologie aan de mensheid. Het geeft je een heel ander idee van het concept duurzaamheid.

• Voor laboratoriumwerk en verschillende oefeningen beschik je over enige technische handigheid.

GEOLOGIE

Eindprofiel Vanuit je toegenomen kennis en vaardigheden heb je je eigen kijk op de wereld ontwikkeld.

Daardoor kun je binnen het vakgebied geologie je eigen bijdrage leveren.

• Je hebt een brede wetenschappelijke vorming en de kennis en vaardigheden om als wetenschapper een actieve rol in de maatschappij op te nemen.

• Je hebt grondig inzicht in de subdisciplines van de geologie, ondersteund door een basiskennis van chemie, fysica, wiskunde, statistiek, biologie en fysische geografie.

• Je hebt een wetenschappelijke houding ontwikkeld om eenvoudige geologische problemen te kunnen formuleren en zelfstandig op te lossen.

• Je hebt inzicht in de regionale geologische geschiedenis en je bent daardoor in staat om lokale en gedetailleerde geologische informatie in een algemeen geologisch kader in te passen.

• Je kunt basistechnieken (geologische kartering, profielopname, macroscopische, microscopische en chemische analyses) toepassen om een geologische vraagstelling op te lossen.

• Je kunt in teamverband met andere geologen samenwerken en je standpunten beargumenteren.

• Je kunt de resultaten van eigen waarnemingen en strikt afgelijnd onderzoek verwerken, onderlinge verbanden leggen tussen de waarnemingen, eenvoudige hypotheses opbouwen en neerschrijven in een verslag en presenteren en verdedigen met behulp van gepaste communicatietechnieken.

103

104

Ken je deze onderwijstermen al?

■

Opleidingsonderdeel Officiële term voor ‘vak’

■

Opleiding Verzameling van opleidingsonderdelen.

Er zijn bachelor- en masteropleidingen.

De bacheloropleiding gaat altijd vooraf aan de masteropleiding.

■

Studiepunt Drukt het aandeel van een opleidingsonderdeel binnen de totale opleiding uit: een opleidingsonderdeel van 6 studiepunten weegt dus zwaarder door dan een van 3.

Eén studiepunt komt overeen met 25 tot 30 uur studietijd: voorbereidingen maken, college of practicum volgen, stage lopen, opdrachten maken, examens afleggen …

■

Opleidingsfase Een opleiding bestaat uit fases van een bepaalde hoeveelheid studiepunten.

Zo bestaat een bacheloropleiding altijd uit drie fases van telkens ongeveer 60 studiepunten; de totale opleiding beslaat altijd 180 studiepunten. Een masteropleiding bestaat uit minstens één fase van 60 studiepunten.

GEOLOGIE

Bacheloropleiding De geologie bestudeert het ‘systeem aarde’. Onze levende planeet heeft haar unieke karakter te danken aan de interacties tussen geosfeer (de vaste aarde), hydrosfeer, atmosfeer en biosfeer.

Gedurende de geologische tijd heeft de dynamiek van de geosfeer een enorme impact gehad op de evoluties binnen de andere sferen.

De geoloog is de expert van de ondergrond en van de processen die zich daarin afspelen. Het zijn geologen die voor de industrie op zoek gaan naar fossiele brandstoffen (olie, gas en steenkool) of naar nuttige ertsen en grondstoffen (klei, zand, kalksteen). Het zijn ook geologen die op zoek gaan naar drinkwater, en die instaan voor het beheer en de bescherming van deze kostbare grondstof.

Bij grote en kleine infrastructuurwerken, van de aanleg van tunnels en bruggen tot de bouw van je eigen huis, verstrekken geologen de nodige informatie over de ondergrond. Geologen bakenen ook de gebieden af waar de ondergrond niet geschikt is voor bebouwing, bijvoorbeeld vanwege het risico op aardbevingen of -verschuivingen.

Ook milieu en klimaat zijn een zorg van de geoloog. Bij de opsporing en sanering van bodem- en grondwaterverontreinigingen en bij het inrichten van stortplaatsen zijn altijd geologen betrokken.

Tegelijk leveren geologen met hun inzicht in klimaatveranderingen in het verleden belangrijke bijdragen tot het huidige debat rond ‘global warming’. Geologen zijn dus wetenschappers die van allerlei maatschappelijke markten thuis zijn.

Opbouw • Door de grote flexibiliteit over de studierichtingen heen geniet je als bachelorstudent in de geologie een interdisciplinaire opleiding. De eerste opleidingsfase is gemeenschappelijk voor alle studenten geologie en biedt een relevante algemeen wetenschappelijke vorming aan. Vanaf de tweede fase krijg je de kans om je interesse voor een van de andere natuurwetenschappen te ontwikkelen.

• Je hebt de keuze uit vijf minors.

- De minor aarde en leven richt zich op biologische en biochemische processen.

- De minor aarde en milieu legt een sterke verbinding naar fysische processen aan het aardoppervlak.

- De minor aarde en ruimte is sterk mathematisch-fysisch en georiënteerd op de uiteenlopende betekenissen van het begrip ruimte.

- De minor aarde en onderwijs biedt een starttraject om je didactisch te bekwamen en om later eventueel snel te kunnen starten in het middelbaar onderwijs.

- De minor Business & Innovation leert je de basisbegrippen van de economie, en hoe je innoverende kennis kunt omzetten naar de bedrijfspraktijk.

• In het programma gaat veel aandacht naar het waarnemingsgebaseerde werk van een geoloog, o.a. onder de vorm van intensief, interdisciplinair (binnen de geologie) terreinwerk.

105

106

Sinds 2009 ben ik als afdelingshoofd verantwoordelijk voor de Afdeling Winning en Leefmilieu van de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening.

Naast het dagelijks aansturen en ondersteunen van de collega-hydrogeologen ben ik in deze functie verantwoordelijk voor het duurzaam beheer van de waterreserves om de drinkwatervoorziening nu en in de toekomst veilig te stellen.

(Tom Diez, afdelingshoofd Winning en Leefmilieu, Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening)

Geologie of bio-ingenieur?

Hoewel er in bepaalde richtingen binnen de bio-ingenieurswetenschappen raakpunten zijn met de geologie, zoals in de disciplines bodemkunde en hydrologie, hebben bio-ingenieurs en geologen een totaal verschillende opleiding. Een van de grote verschillen tussen beide opleidingen ligt in de benadering van de discipline. Een geoloog geniet een ruime natuurwetenschappelijke opleiding, een bio-ingenieur is in de eerste plaats een ingenieur. Daarom ligt er in die laatste opleiding een sterkere nadruk op technische aspecten.

Geologie of geografie?

Een geoloog houdt zich vooral bezig met natuurlijke processen op en onder het aardoppervlak in heden en verleden, terwijl een geograaf vooral de interactie tussen mens en aarde in het heden (en recente verleden) bestudeert. Geoloog en geograaf vertrekken dus vanuit een ander gezichtspunt: de geoloog vertrekt vanuit de natuurlijke processen die hij wil begrijpen, terwijl de geograaf de aarde en zijn leefomgeving eerder ziet vanuit het standpunt van de mens.

Op â–ş p. 152 vind je de profielen van wetenschap en technologie.

Mijn huidig onderzoek concentreert zich op de seismiciteit in het Brabants Massief.

In Waals-Brabant hebben tussen 2008 en 2011 een aantal kleine aardbevingen plaatsgevonden en aan de hand van geofysische meettechnieken proberen we nu te bepalen waar de breuk die verantwoordelijk was voor deze aardbevingen zich bevindt.

(Koen Van Noten, wetenschappelijk onderzoeker, Koninklijke Sterrenwacht van BelgiĂŤ)

GEOLOGIE

107

108

Studieprogramma Meer info over de opleidingsonderdelen vind je vanaf ► p. 129. Je krijgt er een omschrijving van alle opleidingsonderdelen van de eerste opleidingsfase in de wetenschappen.

Voor een gedetailleerde beschrijving van de opleidingsonderdelen van de volledige bacheloropleiding en voor het uurrooster:

8 www.onderwijsaanbod.kuleuven.be Eerste fase

Tweede fase

Eerste semester: 30 studiepunten

Derde semester: ± 30 studiepunten

9

Grondslagen van de chemie

6

Wiskunde I

±8

Minor

6

Hydrogeologie

Celbiologie en biochemie

3

Topografie

3

Algemene natuurkunde I

3

Optische mineralogie

3

Statistiek & data-analyse

3

Algemene natuurkunde II

6

Geologie

Tweede semester: 30 studiepunten

4

Vierde semester: ± 30 studiepunten

6

Mineralogie

Milieuchemie

6

Paleontologie

6

Geografische voorstellingen

3

Geologische analyse en synthese II

6

Geologische analyse en synthese I

3

Sedimentologie en sedimentpetrologie

6 6

Wiskunde II

6

Fysische geografie

Algemene natuurkunde I

6

Wetenschapscommunicatie

3

Minor

3

Celbiologie en biochemie

3

Wijsbegeerte

3

Mogelijke minors: aarde en milieu - aarde en leven - aarde en ruimte - aarde en onderwijs Business & Innovation

GEOLOGIE

■ Geologie ■ Ondersteuning ■ Algemene verbreding ■ Minor

Derde fase Vijfde semester: ± 30 studiepunten

±9

Minor Geographic Information Systems

6

Igneous and Metamorphic Petrology

6

Analytische geochemie

3

Geologie van België

3

Bachelorproef

3

Zesde semester: ± 30 studiepunten

± 10

Minor

6

Geofysica Geologische analyse en synthese III

5

Bachelorproef

3

Isotopengeologie en geochronologie

3

Religie, zingeving en levensbeschouwing

3

109

110

Week van een student geologie Deze fictieve agenda geeft je een idee hoe je week er kan uitzien. Je studietijd omvat niet enkel college volgen, maar ook achteraf je notities overlopen, naar de bibliotheek gaan, zelfstudie …

Zo zit je al snel aan een 40 à 50 urenweek. Daarnaast is er natuurlijk ook ruimte voor ontspanning.

Een overzicht van het academiejaar vind je op ► p. 157

G MAANDA

ingen) kunde I (oefen 9-10:30 u. Wis ningen herhalen

11-13 u. oefeCBA @

oete broodje @ De M urkunde I

VRIJDAG

n Grondslagen va 8:30-10:30 u. ingen) en de chemie (oef n Grondslagen va u.

5 :4 12 10:45rcollege) de chemie (hoo ) ie (hoorcollege og ol Ge 14-16 u.

mene natu 14-16 u. Alge ) ge le ol (hoorc

itoraatssessie 16-18 u. Mon

karate DINSDAG lege) ologie (hoorcol 9-10:30 u. Ge ingen) en ef (o iskunde I 10:30-12 u. W

0 u. Practicum 12:30-13:3de voorbereiden natuurkun kunde I

G ZATERDA

eren uurkunde stud 10-13 u. Nat tiek is at st eningen 14-18 u. Oefdata-analyse &

mene natuur 14-16 u. Alge practica) & (oefeningen lyse tiek & data-ana is at 16-18 u. St (hoorcollege)

koken op kot AG WOENSD

biochemie Celbiologie en 8:30-10:30 u. (hoorcollege) eningen) u. Geologie (oef 10:30-12:30 n ondslagen va 13:30-15 u. Gr ollege) rc oo (h de chemie lyse tiek & data-ana is at St 16-18 u. (oefeningen)

nelies ;-) filmavond An

AG DONDERD emie lagen van de ch 8-11 u. Gronds (oefeningen) ) nde I (practicum 11-13 u. Wisku

n!!!

Uitslape

de ingen wiskun 14-18 u. oefegenn van de chemie en grondsla

verjaardagsfeestje Fien

ZONDAG

gie 10-12 u. Geolo

studeren

scouts

TO DO

wassen Karatepak Kookboek!

GEOLOGIE

Masteropleidingen In functie van de minor die je tijdens je bacheloropleiding gekozen hebt, zijn er een aantal doorstroommogelijkheden, sommige rechtstreeks, andere na het volgen van een voorbereidingsprogramma.

■

Master in de geologie (E) (Interuniversitaire samenwerking KU Leuven / UGent) (120 studiepunten) Je kunt je specialiseren in Surface Processes and Paleoenvironments en in Geodynamics and Georesources. In deze master wordt het interdisciplinaire en waarnemingsgebaseerde karakter van de geologie nog meer benadrukt. We doen bovendien een beroep op de expertise van biologen, geografen, mijnbouwingenieurs en bodemkundigen, maar ook op die van juristen (bijvoorbeeld milieurecht) en sociologen (bijvoorbeeld duurzame ontwikkeling), zowel van binnen als buiten de KU Leuven.

Je leert hoe je relevante ontwikkelingen in het vakgebied volgt en verwerkt, hoe je in groep werkt, hoe je inzichten en resultaten rapporteert en presenteert, en hoe je als wetenschapper deelneemt aan een wetenschappelijk debat.

De opleiding, met de optie onderwijs of de professionele optie, stoomt je klaar om met veel natuurwetenschappelijke bagage en getraind in communicatie en rapportering een succesvolle carrière als geoloog uit te bouwen. Dat kan in het bedrijfsleven, de industrie, het onderzoek of het onderwijs.

De intensieve samenwerking met de geologen van UGent garandeert via de Engelstalige Master of Geology, die meer onderzoeksgericht is, keuzemogelijkheden uit een breed spectrum van gespecialiseerde geologische opleidingsonderdelen.

8 www.kuleuven.be/ma/mgeolnl ■

Master in de statistiek (E) (120 studiepunten) Zie ► p. 21

(E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden.

Het leuke aan de opleiding geologie vond ik dat ze zo breed is. Je wordt eerst gevormd als geoloog, zonder dat er te snel wordt ingegaan op zeer specialistische domeinen. Het ging mij niet om de vakkennis die je opdoet, maar vooral om de visie, de manier van denken die je tijdens je opleiding ontwikkelt. Je wordt gevormd tot dé expert op het gebied van onze aarde en daarna kun je nog zien welke richting je ermee uitgaat. Vulkanologie, milieuproblemen, winning van aardolie en gas, of toch maar fossielen? De wereld ligt aan je voeten.

(Oud-student)

111

112

■

Master in de geografie (E) (interuniversitaire samenwerking KU Leuven / VUB) (120 studiepunten) Na minor aarde en milieu of aarde en ruimte (met inhaalprogramma) Zie ► p. 125

■

Master in de sterrenkunde (E) (120 studiepunten) Na minor aarde en ruimte (met voorbereidingsprogramma) Zie ► p. 52

■

Master in de biologie (E) (120 studiepunten) Na minor aarde en leven (na inhaalprogramma) Zie ► p. 93

■

Master in de bio-informatica (E) (120 studiepunten) Zie ► p. 53

■

Master of Water Resources Engineering (interuniversitaire samenwerking KU Leuven / VUB) (120 studiepunten) Zie ► p. 96

■

Master in de bio-ingenieurswetenschappen: milieutechnologie (120 studiepunten) Zie ► p. 66

(E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden.

Versteende worsten Bloedworsten hebben op het eerste gezicht niets te maken met geologie. Maar toch!

Als je aan een geoloog, waar ook ter wereld, vraagt wat een ‘boudin’ - het Franse woord voor bloedworst - is, dan zul je steevast hetzelfde antwoord krijgen: een erg typische geologische structuur die het gevolg is van tektonische vervormingen in de aardkorst.

Dat de internationale geologische gemeenschap vandaag deze term gebruikt, hebben we trouwens te danken aan Belgische geologen. Zo’n 100 jaar geleden, tijdens een uitstap in de Ardennen, ontdekten ze in de rotspartijen bijzondere structuren die heel sterk geleken op een reeks bloedworsten die mooi geordend waren zoals in de toonbank bij de slager. Voor het gemak - of zelfs bij wijze van grap - beschreven ze deze structuren dan ook als ‘boudins’. Wat ze toen niet beseften, was dat hun grap een eeuw later deel zou uitmaken van het geologische jargon.

Hoe deze structuren in de Ardennen ontstaan zijn, heeft een eeuw lang de gemoederen van de geologische gemeenschap beroerd. Totdat recent de Leuvense geologen zich vastbeten in deze controverse. Door het combineren van klassiek geologisch onderzoek, zeer geavanceerd laboratoriumonderzoek en modelleerwerk zijn we er uiteindelijk in geslaagd de geheimen van de ‘boudins’ bloot te leggen. We weten nu dat deze bijzondere structuren zich meer dan 300 miljoen jaar geleden op zo’n 15 kilometer diep in onze aardkorst gevormd hebben.

Onze contreien maakten toen deel uit van een uitgestrekt gebergte dat door gans Europa liep.

GEOLOGIE

Loopbaan Dank zij hun brede en interdisciplinaire wetenschappelijke opleiding, vind je geologen terug in de meest diverse beroepen. Ze zijn tewerkgesteld in de industrie, in studiebureaus, in overheids- en internationale instellingen, in het secundair en universitair onderwijs, in wetenschappelijke instellingen, in de informaticasector en soms zelfs in het bank- en verzekeringswezen.

• De meest relevante industrietakken zijn o.a. de energiesector, zoals de olie- en gasindustrie, maar ook de berging van nucleair afval, en de ontginnings- en verwerkingssector van ertsen en industriële mineralen (zoals voor de aanmaak van bakstenen, glas, cement, tegels, betonproducten, metalen). Daarnaast komt een beperkt aantal geologen in de chemische sector terecht.

• In studiebureaus houden geologen zich met diverse aspecten van de ondergrond bezig, zoals milieugeologie, hydrogeologie en prospectie van de bodem voor openbare werken, inclusief wegen- en waterwerken. De disciplines hydro- en milieugeologie worden ook toegepast in de ontginning van water.

• Geologen vervullen in die diverse takken zowel onderzoeks-, leidinggevende als managementfuncties. Je vindt ze geregeld aan het hoofd van eenheden in een bedrijf en ze vervullen soms ook de functie van afgevaardigd bestuurder.

• Overheids- en internationale instellingen werven geologen aan voor de inventarisatie en de exploitatie van de ondergrond en voor de opvolging van diverse milieuaspecten.

• In het secundair onderwijs worden vakken zoals aardrijkskunde, fysica en chemie door geologen onderwezen. In het universitair onderwijs doceren zij niet alleen in de studierichting geologie, maar ook in de studierichtingen geografie, chemie, bio-ingenieurswetenschappen, burgerlijk ingenieur en milieuwetenschappen.

• Een groot aantal afgestudeerden blijft voor enkele jaren aan de universiteit verbonden in het kader van een doctoraat en / of van onderzoeksprojecten voor de overheid of de industrie. Tijdens deze periode verwerven ze praktische ervaring die in het beroepsleven zeer nuttig blijkt.

• Ten slotte komen geologen ook terecht in domeinen waar een algemeen universitair diploma vereist is, zoals in de financiële sector.

Milieu- & waterbeheer

Energie, grondstoffen & materialen

• Controle en beheer van grondwater • Bodemsaneringen • Onderzoek naar geschikte afvalbergingsplaatsen

• Exploratie van ertsen • Groevebeheer (zand, klei) • Olie en gas

Onderwijs & onderzoek

Bouwkunde & geotechniek

• Leraar natuurwetenschappen • Onderzoeker aan de universiteit • (Inter)nationale onderzoeksinstellingen (KBIN, VITO, SCK, KMMA ...)

• Stabiliteit van de ondergrond • Baggerwerken

113

114

Als geoloog heb ik natuurlijk een directe link met studies over geologische berging.

Maar in mijn functie komen ook andere wetenschappen aan bod, zoals corrosie, microbiologie, betonontwikkeling, radionuclidemigratie, engineering, transportmodelleringen en veiligheidsanalyses. De brede basisopleiding als geoloog is een enorme troef.

(Maarten Van Geet, coรถrdinator RD&D langetermijnbeheer, NIRAS)

115

Geografie Beginprofiel

118

Eindprofiel

119

Bacheloropleiding

121

■

121 122 124

■ ■

Opbouw Studieprogramma Week van een student geografie

Masteropleidingen

125

Loopbaan

127

116

Geografie Onderstaand schema schetst je studietraject van beginnende bachelor tot afgestudeerde master, en de verschillende mogelijkheden tijdens dat traject.

Bacheloropleiding Bachelor in de geografie (180 sp.)

Beginprofiel

â–ş

p. 118

Fase 1

Fase 2

â–ş

p. 121

Fase 3

Minor wis- en natuurkunde

Minor Business & Innovation

Minor onderwijs

Minor verbreding optie aardwetenschappen

Minor verbreding optie sociaaleconomische wetenschappen

Studiebegeleiding â–ş p. 144

Masteropleidingen Master in de geografie (N/E) (120 sp.)

►

p. 125

►

p. 126

Terrestrische ecosystemen en global change

Ruimtelijke analyse van de omgeving

Stadsgeografie

Andere masteropleidingen

Internationale ervaring ► p. 145

Eindprofiel

►

p. 119

GEOGRAFIE

117

118

Beginprofiel Is geografie iets voor jou?

• Je bent een geboren wetenschapper (herken jezelf op ► p. 152).

• Gebeurtenissen in de omgeving waarin we leven trekken je aandacht, je wil er meer over weten en zou er iets aan willen veranderen.

• Je hebt een brede fundamentele belangstelling voor alle basiswetenschappen.

• Je vindt de link met de maatschappij belangrijk, je wil niet verdwalen in abstracte dingen waarvan je de band met de werkelijkheid niet ziet. Geografie is een uitdagende interdisciplinaire wetenschap die een brug slaat tussen exacte en humane wetenschappen.

Toen ik vijf jaar geleden het plan opvatte om geografie te gaan studeren, vroegen een aantal van mijn familieleden en vrienden plagend welk land of werelddeel ik nog plande te ontdekken. Ik moest toegeven dat het harde tijden waren voor ontdekkingsreizigers en dat er nog maar weinig witte vlekken met ‘terra incognita’ op de wereldkaart te vinden waren. Maar ik kreeg de kans om mijn eindwerk in Ethiopië te maken, en dat leerde me dat er nog erg veel te ontdekken is.

Dingen meten die nog nooit iemand eerder mat en na afloop met de resultaten een coherent verhaal vormen, was voor mij zo boeiend als een nieuwe wereld ontdekken. Geografie blijft ontdekken!

(Ann, oud-student)

GEOGRAFIE

Eindprofiel Vanuit je toegenomen kennis en vaardigheden heb je je eigen kijk op de wereld ontwikkeld.

Daardoor kun je binnen het vakgebied geografie je eigen bijdrage leveren.

• Je hebt een brede wetenschappelijke vorming en de kennis en vaardigheden om als wetenschapper een actieve rol in de maatschappij op te nemen.

• Je hebt een grondige kennis van de geografische wetenschap en technieken (karteren, kaartanalyse, enquêtes, laboratoriumanalyses, terreinopnames en grafisch voorstellen van resultaten), ondersteund door een basiskennis van natuurwetenschappen en menswetenschappen.

• Je kunt geografische problemen in een maatschappelijke context plaatsen en je herkent de ruimtelijke aspecten van relevante fysische en sociaaleconomische elementen en processen van de omgeving.

• Je hebt een verdiepende kennis van wiskundige toepassing of informatica of een verbredende kennis van biologie, chemie, fysica, economie en bedrijfskunde of sociologie.

• Je kunt in teamverband werken en de resultaten van je eigen onderzoek zowel mondeling als schriftelijk communiceren.

Geografie of geologie?

Een geograaf houdt zich vooral bezig met de interactie tussen mens en aarde in het heden, verleden en de toekomst, terwijl een geoloog vooral de natuurlijke processen op en onder het aardoppervlak in heden en verleden bestudeert. Geograaf en geoloog vertrekken dus vanuit een ander gezichtspunt: de geograaf ziet de aarde en zijn leefomgeving vanuit het standpunt van de mens, terwijl de geoloog eerder de natuurlijke processen wil begrijpen.

Op ► p. 152 vind je de profielen van wetenschap en technologie.

119

120

Ken je deze onderwijstermen al?

■

Opleidingsonderdeel Officiële term voor ‘vak’

■

Opleiding Verzameling van opleidingsonderdelen.

Er zijn bachelor- en masteropleidingen.

De bacheloropleiding gaat altijd vooraf aan de masteropleiding.

■

Studiepunt Drukt het aandeel van een opleidingsonderdeel binnen de totale opleiding uit: een opleidingsonderdeel van 6 studiepunten weegt dus zwaarder door dan een van 3.

Eén studiepunt komt overeen met 25 tot 30 uur studietijd: voorbereidingen maken, college of practicum volgen, stage lopen, opdrachten maken, examens afleggen …

■

Opleidingsfase Een opleiding bestaat uit fases van een bepaalde hoeveelheid studiepunten.

Zo bestaat een bacheloropleiding altijd uit drie fases van telkens ongeveer 60 studiepunten; de totale opleiding beslaat altijd 180 studiepunten. Een masteropleiding bestaat uit minstens één fase van 60 studiepunten.

GEOGRAFIE

Bacheloropleiding Geografie is een interdisciplinaire wetenschap die een brug slaat tussen de sociale en de natuurwetenschappen. Ze bestudeert het aardoppervlak met zijn ruimtelijke patronen en structuren. De geografische ruimte wordt op een dynamische en complexe manier door allerlei processen en combinaties van gebeurtenissen beïnvloed.

De geografie neemt een belangrijke plaats in je dagelijks leven in, vaak zonder dat je je daar bewust van bent. Je neemt voortdurend beslissingen die een invloed hebben op het ruimtegebruik: hoe rijden we naar Brussel? Waar gaan we wonen? Wat doen we met ons afval? Hoe komen we aan drinkbaar water?

Menselijke activiteiten hebben invloed op de ruimte. We bouwen steden en havens, gebieden worden onvruchtbaar door overexploitatie, de zoektocht naar een beter leven leidt tot wereldwijde migraties ...

Gelukkig beseft onze samenleving meer en meer dat een verantwoord gebruik van de ruimte voor onze levenskwaliteit en voor die van de toekomstige generaties van primordiaal belang is.

Opbouw • Hoe breder de vorming, hoe dieper het inzicht in geografische problemen. De opleiding geografie is dan ook gestoeld op flexibiliteit en interdisciplinariteit.

• De eerste opleidingsfase is vooral een belangrijke oriëntatiefase en gemeenschappelijk voor alle geografiestudenten. Ze bestaat uit inleidende geografische opleidingsonderdelen en basisopleidingsonderdelen uit zowel de exacte als de sociale wetenschappen.

• Vanaf de tweede fase kies je ook een minor die je toelaat je kennis in andere wetenschapsdisciplines, verwant aan de geografie, te verruimen. Je hebt de keuze uit de minor wis- en natuurkunde, de minor onderwijs, de minor Business & Innovation en de minor verbreding met daarin de opties aardwetenschappen of sociaal-economische wetenschappen.

Gent, Brussel of Leuven?

• De bacheloropleiding geografie wordt in Vlaanderen aangeboden in Gent, Brussel en Leuven.

Het gaat telkens om boeiende steden, die elk hun voordelen hebben, ook als geografisch studieobject.

• De opleiding in Leuven onderscheidt zich door haar flexibel en multidisciplinair karakter.

Naast een vast pakket opleidingsonderdelen kun je kiezen uit een waaier van minors die je met aanverwante wetenschappen laten kennismaken.

• In Brussel en Gent kies je in de bacheloropleiding al in zekere mate een toekomstige specialisatie.

In Leuven leggen we de nadruk op de banden tussen de sociaaleconomische en de fysische geografie en volgt iedereen hetzelfde basispakket.

121

122

Studieprogramma Meer info over de opleidingsonderdelen vind je vanaf ► p. 129. Je krijgt er een omschrijving van alle opleidingsonderdelen van de eerste opleidingsfase in de wetenschappen.

Voor een gedetailleerde beschrijving van de opleidingsonderdelen van de volledige bacheloropleiding en voor het uurrooster:

8 www.onderwijsaanbod.kuleuven.be Eerste fase

Tweede fase

Eerste semester: 30 studiepunten

Derde semester: ± 30 studiepunten

Geografie

6

Minor

Geologie

6

Sociale geografie

6

Grondslagen van de chemie

6

Topografie en cartografie

6

Wiskunde I

6

Bio-economie

4

Milieuchemie

4

Algemene natuurkunde I

3

Statistiek & data-analyse

3

Tweede semester: 30 studiepunten

± 10

Vierde semester: ± 30 studiepunten

5

Weer- en klimaatkunde

Fysische geografie

6

Geografische voorstellingen

3

Geografische gegevensverzameling en analyse II

6

Geografische gegevensverzameling en analyse I

3

Ruimtelijke analysetechnieken

6

Geologische analyse en synthese I

3

Minor

6

Algemene natuurkunde I Geschiedenis van de nieuwste tijd

4

Wiskunde II

3

Wijsbegeerte

3

Ecologie Wetenschapscommunicatie

±5 4 3

Mogelijke minors: verbreding (keuze sociaaleconomische wetenschappen of keuze aardwetenschappen) • onderwijs • wis- en natuurkunde • Business & Innovation

GEOGRAFIE

■ Geografie ■ Ondersteuning ■ Algemene verbreding ■ Minor

Derde fase Vijfde semester: ± 30 studiepunten

± 10

Minor Geographic Information Systems

6

Economische lokalisatie en regionale ontwikkeling

6 5

Geomorfologische processen Geologie van België

3

Zesde semester: ± 30 studiepunten Regionale geografie: België in de EU

6

Eindwerk

6

Geomorfologische processen Buitenlandse excursie Minor

4 3 ±5

Sociologie

3

Religie, zingeving en levensbeschouwing

3

123

124

Week van een student geografie Deze fictieve agenda geeft je een idee hoe je week er kan uitzien. Je studietijd omvat niet enkel college volgen, maar ook achteraf je notities overlopen, naar de bibliotheek gaan, zelfstudie …

Zo zit je al snel aan een 40 à 50 urenweek. Daarnaast is er natuurlijk ook ruimte voor ontspanning.

Een overzicht van het academiejaar vind je op ► p. 157

G MAANDA

ractie Geografie: inte 8:30-10:30 u. oorcollege) (h mens en aarde ota's bijwerken in

10:30-14 u. Ncafetaria CBA

nde I mene natuurku 14-16 u. Alge (hoorcollege) n) ogie (oefeninge 16-18 u. Geol

nd op kot pizza & tv-avo DINSDAG lege) ologie (hoorcol 9-10:30 u. Ge mens en ie ct ra te in : rafie 11-13 u. Geog ) lege aarde (hoorcol

VRIJDAG

urkunde Algemene natu 8:30-10:30 u. actica) pr (oefeningen & n Grondslagen va u.

5 :4 12 10:45rcollege) de chemie (hoo ) ie (hoorcollege og ol Ge 14-16 u. ingen) en ef (o I e iskund 16-17:30 u. W

I

Naar huis G ZATERDA

mountainbiken stiek & datati 14-18 u. Staalyse oefenen an

r-Jan Alma met Ptieiekte& data-analyse

14-16 u. Statis (oefeningen) lyse tiek & data-ana 16-18 u. Statis (hoorcollege)

kot lopen @ sport

AG WOENSD ingen) iskunde I (oefen 9-10:30 u. W N et ele

aken m oefeningen m gen van de ondsla 13:30-15 u. Gr ge) le ol rc chemie (hoo

ZONDAG

ities bijwerken 10-12 u. Notteractie mens en in aarde uurkunde & en er 14-17 u. Nat wiskunde stud

terug naar Leuven

emie op kot oefeningen ch

le cinema met Jel AG DONDERD

uitslapen!

ge) nde I (hoorcolle 11-13 u. Wisku itoraatssessie 14-16 u. Mon gen van de chemie dsla 16-18 u. Gron n) ge in en (oef

;-) pintje drinken

TO DO

eenemen m n e n e o h loopsc t vergeten! ie n ib b n e boek

GEOGRAFIE

Masteropleidingen In functie van de minor die je tijdens je bacheloropleiding gevolgd hebt, kun je overstappen naar andere masteropleidingen, sommige rechtstreeks, andere na het volgen van een voorbereidingsprogramma.

■

Master in de geografie (E) (interuniversitaire samenwerking KU Leuven / VUB) (120 studiepunten) Je leert de geografie in al haar facetten kennen en beheersen, steeds in een interdisciplinaire context.

Met gespecialiseerde opleidingsonderdelen verbreed je je geografische kennis en kunde en verdiep je je in je specialisatierichting.

Je besteedt een groot gedeelte van deze opleiding aan zelfstandig wetenschappelijk onderzoek, dat resulteert in een masterproef. Je leert hoe je nieuwe ontwikkelingen in het vakgebied moet volgen en verwerken. Door nieuwe inzichten en zelf verkregen resultaten voor te stellen en te bediscussiëren met medestudenten bekwaam je je verder in communicatie.

Je kiest uit drie specialisatierichtingen: • terrestrische ecosystemen en global change • ruimtelijke analyse van de omgeving • stadsgeografie De keuze van een specialisatie is niet afhankelijk van de minor die je in de bacheloropleiding volgde.

De verbreding van je opleiding en de vaardigheden die je in iedere minor verwerft, komen immers in elke specialisatie van pas. Je kiest voor een van de twee aangeboden finaliteiten, die je elk op hun manier ondersteunen in je latere werksituatie. Aan de hand van de finaliteit onderwijs kun je je kennis doorgeven aan leerlingen van het secundair of het hoger onderwijs. De professionele finaliteit spitst zich ten slotte meer toe op toegepast onderzoek bij de overheid en in de bedrijfswereld. Binnen deze optie volg je ook een stage in de bedrijfswereld of bij de overheid.

Indien je je eerder wil verdiepen in de verschillende specialisaties van de geografie, dan is de Engelstalige equivalente opleiding Master of Geography een mogelijkheid. Deze biedt de specialisaties City, Space and Society, Earth and Climate en GIS and Spatial Modelling aan, maar heeft geen keuzefinaliteiten. Deze master is uitsluitend gericht op onderzoek.

8 www.kuleuven.be/ma/mgeognl (E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden.

In de eerste fase was de leukste les zeker en vast geografie: interactie mens-aarde.

Het opleidingsonderdeel gaat over de toenemende bevolkingsdruk, de uitdagingen waar de wereld voor staat, de klimaatproblematiek of zaken als overbevissing.

Het mooie aan het opleidingsonderdeel is dat, bijvoorbeeld bij de overbevissing, niet enkel gekeken wordt door de ogen van een ecoloog, maar ook door de ogen van een lokale visser, een handelaar, een politicus of een consument.

(Sofie, student)

125

126

■

Master in het toerisme (60 studiepunten)* Na voorbereidingsprogramma van 12 studiepunten Het studiedomein van toerisme verschilt van vele andere door de complexiteit van toerisme als maatschappelijk fenomeen, als beleidsdomein en als economische activiteit. Vanuit de bedrijfskunde wordt de toeristische sector bestudeerd als een 'keten van producten en diensten'. Het accent ligt op sectorspecifieke marketingstudies, inclusief concurrentieanalyses. Naast het economische zijn er echter nog vele aspecten die vooral gericht zijn op het gedragspatroon en de impact op ruimte en samenleving. Dit betekent dat ook de sociale, geografische en culturele disciplines het aanbod komen verrijken in een coherent programma dat het multidimensionele karakter van toerisme ten volle aan bod laat komen en het aspect duurzaamheid vooropstelt.

De basisprincipes globalisering, duurzame ontwikkeling en wetenschappelijk onderzoek worden in zes modules uitgewerkt: • • • • • •

de culturele dimensie van toerisme marketing van toerisme ontwikkeling van de bestemmingen management in toerisme toegepast toerisme masterproef

Deze opleiding is vernieuwend door de gemengde instroom van professionele en academische bachelors en masters. Ontegensprekelijk is dit op zich reeds een vorm van interdisciplinaire integratie die je leeromgeving alleen maar kan verrijken. De veelheid aan actieve werkvormen en projectwerk bewijst dat wij geloven in je creativiteit en inzet.

Heel wat opleidingsonderdelen worden gedoceerd in het Engels waardoor je in contact komt met buitenlandse studenten, o.a. van de Erasmus Mundus Master in Sustainable Territorial Development.

8 www.kuleuven.be/ma/mtoerl ■

Master in de statistiek (E) (120 studiepunten) Zie ► p. 21

■

Master of Water Resources Engineering (interuniversitaire samenwerking KU Leuven / VUB) (120 studiepunten) Zie ► p. 96

■

Master in de bio-ingenieurswetenschappen: milieutechnologie (120 studiepunten) Zie ► p. 66

■

Master in de geologie (E, interuniversitaire samenwerking KU Leuven / UGent) (120 studiepunten) Na minor verbreding, optie aardwetenschappen, en mits inhaalprogramma Zie ► p. 111

(E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden. * De omvang van deze masteropleiding kan in de toekomst vermeerderen van 60 naar 120 studiepunten.

GEOGRAFIE

Loopbaan Geografen komen voornamelijk terecht in functies die te maken hebben met het ruimtegebruik.

Als master in de geografie heb je een brede visie op onze leefwereld, je bent een omgevingsspecialist met een sterke interdisciplinaire vorming. Geografen kunnen problemen goed situeren en vinden snel de kortste weg naar analyses en oplossingen. Dat wordt erg gewaardeerd op de arbeidsmarkt.

• Je kunt aan de slag in studiebureaus, waar je meewerkt aan milieueffectrapportages, aan ruimtelijke structuurplannen en aan studies voor stadsvernieuwing of voor de ontwikkeling van het platteland of van achtergestelde buurten. Je behandelt ook allerhande vergunningsaanvragen.

• Bedrijven zoeken almaar meer geografen die gespecialiseerd zijn in het gebruik en het ontwikkelen van software voor het beheer van geografische gegevens (Geografische Informatie Systemen) en/of in het ontwerpen en produceren van digitale kaarten.

• Ook andere bedrijven hebben meer en meer nood aan correct geïnterpreteerde ruimtelijke informatie om hun commerciële strategie te bepalen.

• Dankzij je grondige kennis van het landschap en de economische, sociale en culturele bijzonderheden is de toeristische sector ook een afnemer van afgestudeerde geografen.

• Als geograaf kun je ook terecht in het onderwijs (zowel secundair als hoger). Een uitdagende functie, want enthousiaste docenten en leraren nemen een sleutelpositie in bij de ontwikkeling van onze maatschappij.

• Bij overheidsinstellingen zijn er op verschillende niveaus (nationaal, provinciaal, gemeentelijk) en in verschillende domeinen (ruimtelijke ordening, mobiliteit, milieu, huisvesting, economie, stedenbeleid, plattelandsbeleid, sociale zaken ...) geografen actief.

• Een aantal afgestudeerden kiest voor een carrière in het wetenschappelijk onderzoek, ook in het buitenland.

Onderwijs & Onderzoek

Privé

Overheid

• Leraar aardrijkskunde en/of natuurwetenschappen • Docent hogeschool • Onderzoeker aan de universiteit • (Inter)nationale onderzoeksinstellingen (VITO ...)

• • • •

• • • • •

Meteobedrijven Teledetectie Cartografie Geografische Informatiesystemen (GIS) • Milieustudiebureaus

Geo-informatie Ruimtelijke planning Mobiliteit Stadsontwikkeling Milieubeheer

Op het eerste gezicht is de link tussen de financiële sector en de geografie misschien niet zo duidelijk, maar toch is er één. In mijn functie gaat het om databanken en het beheer ervan, en het maakt weinig verschil uit of dat geografische data zijn of andere.

(Isabelle Eeman, senior project manager, ING Belgium)

127

128

Op dit moment starten we met een project rond diversiteit en gemeenschapsvorming.

Sociologen hebben de correlatie bestudeerd tussen diversiteit en de kwaliteit van samenleven, en stellen vast dat naarmate er in een gemeenschap meer interne verschillen zijn, de solidariteit minder groot wordt. Dat is een algemene wet uit de sociologie, zeg maar. Het project wil onderzoeken hoe die algemene sociologische wetmatigheid op een bepaalde plek ingevuld wordt.

We werken hiervoor samen met pedagogen, die heel praktijkgericht werken en onderzoeken wat de effecten zijn in een gemeenschap van ingrepen zoals lesgeven of opbouwwerk. Zij hebben een eigen methodiek van actieonderzoek, die essentieel is.

In hetzelfde project werken ook politicologen mee, die het effect onderzoeken op de politiek op verschillende niveaus. Wij geografen onderzoeken de rol van de plaats waar de gemeenschap zich bevindt.

(Prof. M. Loopmans, maart 2013)

OPLEIDINGSONDERDELEN VAN DE EERSTE FASE

Opleidingsonderdelen van de eerste fase In deze brochure vind je telkens per opleiding onder ‘Studieprogramma’ een opsomming van de verplichte opleidingsonderdelen van de eerste opleidingsfase. Deze vind je in onderstaande lijst terug, met een omschrijving van de inhoud door de beste critici: je (toekomstige) collega-studenten.

De opleidingsonderdelen staan gegroepeerd per discipline, niet per studierichting. Zo vind je bijvoorbeeld onder de discipline biologie opleidingsonderdelen die zowel door studenten biologie, chemie als biochemie en biotechnologie gevolgd worden.

WISKUNDE Calculus I en II ■

wiskunde, fysica Deze cursus start met een herhaling van een aantal belangrijke begrippen uit het secundair onderwijs.

Reeds gekende begrippen zoals functies, limieten, afgeleiden en integralen worden verder uitgediept.

Daarna maak je kennis met een aantal nieuwe concepten zoals machtreeksen, differentiaalvergelijkingen en functies in meerdere veranderlijken. Hierbij ligt de nadruk eerder op toepassingen dan op de theoretische achtergrond: veel oefeningen maken is dus de boodschap!

Dit opleidingsonderdeel werkt met permanente evaluatie, wat betekent dat je om de 3 à 4 weken een test hebt die meetelt voor je eindcijfer. Laat je dus niet misleiden: dit opleidingsonderdeel is meer dan een ‘herhaling van het secundair’ en vraagt de nodige inzet tijdens het academiejaar.

Analyse I ■

wiskunde In dit opleidingsonderdeel bestudeer je de grondbeginselen van de wiskundige analyse zoals continuïteit, afgeleiden, integralen en reeksen waarbij er veel aandacht besteed wordt aan de exacte formulering van definities en eigenschappen. Professor Quaegebeur weet tijdens de colleges je interesse te wekken door de leerstof op een interactieve manier aan te brengen. Je kunt dus het best goed voorbereid naar de les komen. De colleges zijn zeker en vast een aanrader, je leert er veel bij dat niet in de cursus staat en verwerft er een dieper inzicht.

De erg uitgebreide cursus mag je ook gebruiken op het mondelinge examen. Professor Quaegebeur geeft je hints en laat je daarna nog even rustig werken als je vast zou zitten. Ga ook zeker naar de oefenzittingen. Daar kun je je onder begeleiding van een assistent de aangeleerde begrippen en technieken verder eigen maken.

129

130

Lineaire algebra ■

wiskunde, fysica In dit opleidingsonderdeel maak je voor het eerst kennis met abstracte wiskunde. In de loop van het semester raak je vertrouwd met matrices, vectorruimtes, hun bijhorende eigenschappen en een aantal toepassingen in andere domeinen. Daarenboven wekt professor Veys oprechte interesse bij zijn studenten op, waardoor hij al meermaals het jaarlijkse gouden krijtje voor beste professor wiskunde gewonnen heeft.

Bewijzen en redeneren ■

wiskunde, fysica Professor Kuijlaars leert je verschillende technieken aan om een stelling of propositie exact te bewijzen en hoe je dit zo nauwkeurig mogelijk neerschrijft. Aangezien het bewijzen van stellingen in vele andere wiskundeopleidingsonderdelen aan bod komt, is dit een zeer nuttig opleidingsonderdeel.

De oefenzittingen zijn zeker de moeite, aangezien je door zelf aan het werk te gaan, pas echt kunt leren hoe je bewijzen moet opstellen.

Wiskunde I ■

chemie, biochemie en biotechnologie, geologie, informatica, geografie Je begint met een herhaling van de belangrijkste begrippen uit het secundair onderwijs.

Professor Kuijlaars diept gekende begrippen als functies, afgeleiden en integralen verder uit.

Daarna maak je kennis met belangrijke nieuwe begrippen zoals differentiaalvergelijkingen en functies in meerdere veranderlijken. De nadruk ligt eerder op toepassingen dan op de theoretische achtergrond.

Er is voldoende ondersteuning voorzien voor dit opleidingsonderdeel, in de vorm van hoorcolleges, een uitgebreide en duidelijk geschreven cursus en heel wat oefensessies. Bij deze laatste aanwezig zijn, is dan ook essentieel om alle begrippen en technieken onder de knie te krijgen.

Wiskunde II (3 studiepunten) ■

informatica, geografie Professor Kuijlaars probeert je een dieper inzicht in de wiskunde te geven. Rijen, reeksen en matrices komen uitgebreid aan bod en worden aangevuld met een gedeelte over hogere wiskunde.

Wie graag met wiskunde bezig is, komt in dit opleidingsonderdeel zeker aan zijn trekken. Naast een aanvulling op de leerstof uit het eerste semester krijg je ook de juiste inzichten voor de wiskunde die een wetenschapsstudent nodig heeft in het verdere verloop van zijn studies. Ga zeker naar de oefensessies, aangezien het kunnen toepassen van de leerstof van dit opleidingsonderdeel erg belangrijk is.

De hoorcolleges worden samen gegeven met de 6-studiepuntenvariant van dit opleidingsonderdeel.

Hierdoor lopen de lessen voor informatica en geografie maar tot in de helft van het semester.

OPLEIDINGSONDERDELEN VAN DE EERSTE FASE

Wiskunde II (6 studiepunten) ■

chemie, biochemie en biotechnologie, geologie In de tweede helft van het semester worden eerder geziene concepten verder uitgediept.

Zo bestudeer je onder andere meervoudige integralen, vectorvelden en Fouriertransformaties.

Bovendien maak je kennis met het wiskundig computerprogramma MATLAB. Nog steeds ligt de nadruk op het kunnen toepassen van de leerstof, en is het bijwonen van de oefenzittingen een absolute aanrader.

Wiskundige methoden voor biomedische wetenschappen ■

biologie Dit is een van de twee verplichte wiskundeopleidingsonderdelen in de bacheloropleiding biologie.

De nadruk ligt op verschillende populatiemodellen en toepassingen. De professor gebruikt slides en een Engelstalig handboek.

Tijdens de werkzittingen wordt de theorie omgezet in oefeningen. Op het examen mag er voor één deel een portfolio gebruikt worden dat je zelf maakt. Dit portfolio vul je het best elke week aan, zo heb je hier tijdens de blokperiode bijna geen werk meer aan.

Studenten die uit een wiskundige richting komen (ongeveer zes uur wiskunde per week), hebben een vrij grote slaagkans, mits enige inzet. Voor de studenten die een minder sterke wiskundige achtergrond hebben, worden er vier monitoraatsessies georganiseerd waarin enkele noodzakelijke wiskundige technieken (bv. een integraal uitwerken) worden herhaald.

Statistiek & data-analyse ■

geologie, geografie In dit opleidingsonderdeel komen de belangrijkste begrippen en concepten uit kansrekenen en statistiek aan bod, waarbij de nadruk vooral ligt op het begrijpen en kunnen toepassen ervan.

Voor een wetenschapper is het immers niet alleen belangrijk om data op de juiste manier te verkrijgen, maar ook om deze gegevens statistisch te verwerken, zodat op basis van deze data-analyse de correcte conclusies getrokken worden.

Voor het oefengedeelte wordt er wekelijks afgewisseld tussen ‘klassieke’ oefenzittingen en zelfstudiepakketten met statistische software (R). In de laatste weken van het semester maak je (per twee) een taak waarin je een concrete dataset analyseert en je bevindingen in een verslag rapporteert. Hiervoor maak je opnieuw gebruik van R: het is dus belangrijk om hier vanaf het begin goed mee te leren werken.

Kansrekenen en statistiek I ■

wiskunde In dit opleidingsonderdeel leer je de theoretische beginselen van kansrekenen en statistiek. Het blijft echter niet bij theoretische kennis: door middel van oefeningen en een project wordt je theoretische kennis over kansmodellen en statistische procedures ook omgezet in praktische vaardigheden.

Dit opleidingsonderdeel is dan ook ideaal voor iedereen die een grondige theoretische kennis wil combineren met het praktisch verwerken van data op een statistisch correcte manier.

131

132

AlgebraĂŻsche structuren â–

wiskunde In het eerste deel behandel je in het bijzonder groepen en ringen. Je begint rustig met modulorekenen als inleiding tot de restklasseringen. Naarmate de cursus vordert, komen abstractere onderwerpen aan bod. Begrijpen en inzicht verwerven is de boodschap. De oefenzittingen zijn nog meer dan de lessen een absolute aanrader, aangezien de oefeningen soms een heel verhelderend licht werpen op de nogal abstracte theorie.

Het tweede deel van de cursus bouwt verder op de cursus lineaire algebra, en behandelt onder andere duale ruimten en bilineaire vormen. Probeer ook hier goed te volgen tijdens de colleges en zorg zeker dat je genoeg oefeningen maakt. Op het examen is de theorie mondeling en zijn de oefeningen schriftelijk, maar er wordt ook veel aandacht besteed aan je schriftelijke voorbereiding bij het mondelinge deel.

Kansrekenen I â–

fysica In dit opleidingsonderdeel leer je de theoretische beginselen van kansrekenen en bestudeer je een aantal veel voorkomende kansmodellen. Via oefenzittingen oefen je alle begrippen in en leer je vlot werken met de verschillende modellen. Zo heb je een fundamentele basis voor de statistische procedures waarmee je later in de opleiding in contact komt. Niet onbelangrijk aangezien een correcte data-analyse onontbeerlijk is bij de vele experimenten binnen de fysica.

OPLEIDINGSONDERDELEN VAN DE EERSTE FASE

INFORMATICA Beginselen van programmeren ■

wiskunde, fysica, informatica Tijdens beginselen van programmeren, onder studenten beter gekend als BeeVeePee, zet je je eerste stapjes in de wondere wereld van het programmeren. Hoewel de cursus zich op één programmeertaal richt (Java) en je aan het eind van de cursus een stevige basis hebt, gaat deze cursus eerder over een manier van denken dan over het foutloos programmeren in een bepaalde taal.

De cursus is opgedeeld in twee delen: de hoorcolleges en de oefenzittingen. In de hoorcolleges worden nieuwe begrippen en technieken aangebracht, die je later in een oefenzitting verwerkt.

Maar let op, de eerste oefenzitting zal even schrikken zijn, omdat alle code op papier wordt gemaakt.

Deze oefenzittingen zijn heel belangrijk: BVP is een opleidingsonderdeel dat je alleen al doende leert. Begin november word je voor de eerste keer getest alvorens men je daadwerkelijk voor de leeuwen gooit.

Met de leeuwen bedoelen we het alom gevreesde practicum, met de test doelen we op het oefenpracticum. Het oefenpracticum is over het algemeen niet moeilijk, maar vergt wel een hoop werk (30 à 60 uur). Hoewel het tijdstip van dit practicum niet echt gunstig valt (drukke weken), loont het zeker de moeite om door te bijten. Door de tijd die je in de practica steekt, leer je het opleidingsonderdeel begrijpen waardoor het examen voor velen bijna een formaliteit wordt.

De meningen over dit opleidingsonderdeel zijn echter verdeeld: voor bepaalde informatici is dit opleidingsonderdeel te gemakkelijk, voor sommige fysici of wiskundigen blijft dit een aartsmoeilijk opleidingsonderdeel dat ze nooit volledig zullen beheersen. In dit geval is het zeker aan te raden hulp te zoeken bij ouderejaars (of je peter-meter groepje!).

133

134

Informaticawerktuigen ■

informatica Informaticawerktuigen is een opleidingsonderdeel dat bestaat uit practica. Elke week volg je een verplichte oefenzitting over een bepaald thema, gegeven door een assistent. Daarnaast zijn er twee practica over Visual Basic en Ruby, en een groepsopdracht met vijf tot acht studenten waarover je ook een presentatie doet. Ten slotte maak je een blogpost.

De practica zijn meestal wel duidelijk, en de basisinformatie die je nodig hebt, staat in het boek.

Soms is er wel wat extra opzoekingswerk vereist. Dit opleidingsonderdeel is 6 studiepunten waard, dus begin tijdig aan je practica en steek er voldoende tijd en moeite in!

Fundamenten voor de informatica ■

informatica Dit is een opleidingsonderdeel uit het tweede semester, gedoceerd door professor Blockeel.

Ondanks de naam wordt er in fundamenten voor de informatica vooral discrete wiskunde gedoceerd. De naam verwijst naar het feit dat veel principes uit de informatica hierop gebaseerd zijn, waardoor het dus een belangrijk opleidingsonderdeel is voor deze richting.

Je maakt kennis met complexiteitstheorie (de efficiëntie van algoritmes), grafentheorie (waarin je problemen oplost aan de hand van grafen en ze bijgevolg eenvoudiger door een computer kunt laten oplossen) en vastepuntstheorie (een principe waarop onder andere recursie gebaseerd is). De cursus is niet zo dik, maar wat er in staat, moet je wel perfect begrijpen. Indien je tijdens het college iets niet onmiddellijk begrijpt: geen nood! De oefenzittingen bieden telkens verduidelijking bij de concepten die je in de les theoretisch hebt behandeld.

Structuur en organisatie van computersystemen ■

informatica Het eerste wat je leert, is het belang van afkortingen (het opleidingsonderdeel wordt dan ook door iedereen, inclusief de prof, gewoon SOCS genoemd). Belangrijker is natuurlijk dat je ook leert hoe diverse hardware en software werkt. Concreet ontdek je onder andere hoe een processor werkt en hoe een broncode in bijvoorbeeld C wordt omgezet naar machinecode. Andere voorbeelden zijn de cd, de dvd, de harde schijf en de werking van een compiler.

Ook wordt de (verder onbestaande) assembleertaal Drama gedefinieerd. Naar deze taal, die de helft van de examenpunten beslaat, wordt vaak verwezen in de cursus. Voor dit opleidingsonderdeel leg je twee toetsen af over Drama en een mondeling examen rond kerst.

Objectgericht programmeren ■

informatica Objectgericht programmeren (OGP) is het vervolg op beginselen van programmeren (BVP). In BVP leer je vooral de instructies waarmee je programmeert, terwijl je in OGP leert hoe je die instructies op een goede manier moet gebruiken.

OPLEIDINGSONDERDELEN VAN DE EERSTE FASE

De lessen worden geïllustreerd in Java, maar je kunt wat je in deze cursus leert in feite op elke objectgerichte programmeertaal toepassen. De lessen zijn zeer boeiend om te volgen.

Professor Steegmans interageert constant met zijn studenten. Hij laat je de oplossing aanbrengen, en stuurt zelf af en toe bij waar het nodig is. Er is geen echt examen van dit opleidingsonderdeel, de punten worden gegeven op basis van de practica: één groot practicum in drie delen.

De prof is een groot voorstander van extreme programming, wat betekent dat je met twee tegelijk programmeert. Je maakt je practica dus bij voorkeur met twee. Het eerste deel is redelijk eenvoudig.

De volgende delen bouwen daar op voort, telkens iets moeilijker. Testen schrijven is sterk aangeraden.

De verdediging van het project gebeurt in het kantoor van de prof. Hij stelt enkele vragen over het UML-diagram van je project, en vraagt je enkele delen van de opgave te demonstreren in je code.

Het gaat er heel relaxed aan toe: professor Steegmans is vriendelijk en rustig en straalt die kalmte ook uit.

Logica voor informatici ■

informatica Veel studenten vinden de cursus logica heel interessant en niet te moeilijk. De cursus kan worden onderverdeeld in drie grote delen: propositielogica, predicatenlogica en onbeslisbaarheid.

De eerste twee delen draaien vooral rond oefeningen: vertaaloefeningen, rekenen met logische equivalenties … Het derde deel is dan weer theoretischer en inhoudelijk moeilijker: het heeft soms zelfs iets weg van filosofie van de wiskunde, bijvoorbeeld wanneer de onvolledigheidsstelling van Göbel aan bod komt. Het is essentieel dat je bijzonder veel oefeningen maakt. Professor Denecker zorgt voor een paar mooie softwarepakketten die je helpen bij het maken van oefeningen: zo wordt oefenen soms zelfs plezierig! Bij het oplossen van oefeningen komt het vaak neer op precisie en nauwkeurig werken. Als je dat kunt, heb je voor dit opleidingsonderdeel niets te vrezen.

Gegevensstructuren en algoritmen ■

informatica Dit is een opleidingsonderdeel van 6 studiepunten, gegeven door professor Dutré. De doelstelling is om inzicht te verwerven en ervaring op te doen met gegevensstructuren en algoritmen, die algemeen bruikbaar zijn in de ontwikkeling van softwaresystemen.

De evaluatie bestaat uit vier kleine projecten, elk op 1,5 punt, en een mondeling examen met schriftelijke voorbereiding. De vier projecten zijn zeker niet gemakkelijk, dus probeer mee te zijn met de leerstof. De cursus bestaat uit een Engelstalig boek, het goedkoopst beschikbaar bij de Scientica Cudi, maar de slides zijn hiervan zeker al een goede samenvatting.

135

136

FYSICA Algemene natuurkunde I: mechanica ■

wiskunde, fysica Deze inleiding tot de mechanica behandelt eendimensionale bewegingen, over de wetten van Newton tot behoud van impulsmoment. Professor Fannes doet zijn uiterste best om je alles zo duidelijk mogelijk bij te brengen. Voor zijn overtuigende lessen heeft hij dan ook al enkele keren het jaarlijkse gouden krijtje voor beste professor fysica gekregen.

Algemene natuurkunde I ■

chemie, biochemie en biotechnologie, geologie, geografie Natuurkunde is een heel belangrijk opleidingsonderdeel voor elke wetenschapper. Vele natuurlijke verschijnselen zijn immers te verklaren aan de hand van een beperkt aantal basisformules en logische redeneringen. Professor Van Proeyen legt de belangrijkste afleidingen duidelijk uit tijdens de colleges. Mede dankzij de oefeningen en practica krijg je een goed beeld over golven, krachten, wetmatigheden en materie. Je leert fysische fenomenen analyseren en begrijpen.

Natuurkunde voor informatici ■

informatica Natuurkunde voor informatici (in de wandelgangen simpelweg ‘fysica’) is, op de minor fysica na, het enige natuurkundige opleidingsonderdeel dat informaticastudenten krijgen. Je maakt kennis met enkele basisconcepten uit de natuurkunde, meer bepaald beginselen van de mechanica en elektrische verschijnselen.

De hoofdstukken over mechanica zijn relatief eenvoudig. Het is belangrijk dat je de cursussen wiskunde I en II goed kunt toepassen, vooral integratie, afleiden en het oplossen van differentiaalvergelijkingen. Zowel inzicht in de fysische verschijnselen als kennis van de formules is belangrijk.

Ga dus zeker naar alle lessen en oefenzittingen en hou ook buiten de lessen de leerstof bij, want dit is het perfecte ‘buisopleidingsonderdeel’ voor late beginners. Een deel van dit examen is schriftelijk, maar je legt na de schriftelijke voorbereiding ook een gedeelte mondeling af.

Biofysica ■

biologie Biofysica is een algemeen wetenschappelijk opleidingsonderdeel in de biologie. Het is ook het enige nagenoeg zuivere fysicaopleidingsonderdeel in de bachelor biologie. De professoren Wagner en Temst gebruiken slides en een zelfgeschreven handboek. Tijdens de hoorcolleges noteer je bij de slides. In het handboek staat alles uitgewerkt en duidelijk beschreven, zodat je met de nodige inzet niet al te veel moeite hebt met het theoriegedeelte.

Dit opleidingsonderdeel behandelt de basisbeginselen van de fysica en hun toepassing op biologische systemen. Zo krijg je inzicht in de principes van de overdracht van energie en van elektrische signalen, met toepassing op prikkelgeleiding langs een axon.

OPLEIDINGSONDERDELEN VAN DE EERSTE FASE

Naast de theoretische hoorcolleges vinden er ook werkzittingen plaats waarin oefeningen worden gemaakt (te vinden op Toledo). Af en toe leg je (aangekondigde) testen af – hou dus zeker tijdens het jaar de oefeningen bij! Aangezien het examen grotendeels uit oefeningen bestaat, zijn de testen handig om eventuele kennisgebreken te ontdekken en aan te pakken.

Algemene natuurkunde II: golven, elektromagnetisme en optica ■

wiskunde, fysica Dit inleidende opleidingsonderdeel wordt gedoceerd door de bijzonder vriendelijke professor Van Haesendonck. Je leert meer over het effect van elektrische en magnetische velden en hun toepassingen, en ook over golven en licht. Met elektromagnetisme, golfverschijnselen en optica kun je heel wat natuurverschijnselen (bliksem, noorderlicht, regenboog ...) begrijpen en verklaren, en ze liggen ook aan de basis van technologische toepassingen uit ons dagelijks leven (gloeilamp, elektrische generator, bril met corrigerende lenzen ...) en uit de onderzoekswereld (oscilloscoop, massapectrometer, structuurbepaling met X-stralendiffractie ...).

Statistische thermodynamica ■

fysica Dit is het eerste theoretische fysicaopleidingsonderdeel. Thermodynamica is een domein in de fysica dat je warmte en de overdracht van energie leert begrijpen. De eerste helft geeft je een macroscopische basis, terwijl professor Maes zich in de tweede helft volledig laat gaan om je bij te brengen hoe deze theorie volgt uit bewegingen van atomen op microscopische schaal.

Door zijn immer interessante lessen heeft hij al meermaals het jaarlijkse gouden krijtje voor beste professor fysica verdiend.

Fysica practicum ■

fysica Dit is een van de nieuwste opleidingsonderdelen binnen de richting fysica. Je voert allerlei proeven uit onder begeleiding van assistenten en de geliefde professor Ewald Janssens. Je leert een experiment op te zetten op basis van een korte beschrijving en vraagstelling, je moet de resultaten kunnen verwerken en interpreteren, en er correct over rapporteren. Je krijgt ook inzicht in de verschillende soorten experimenteerfouten en methodes voor foutenschatting en statistische verwerking van meetresultaten.

De proeven variëren van een interessante opstelling met verschillende veren tot heuse fietsproeven.

Later leg je die proeven ook uit in een kleine tentoonstelling.

Ten slotte test je een eigen concept (denk: hoe raarder, hoe leuker!).

137

138

CHEMIE Grondslagen van de chemie ■

fysica, biologie, chemie, biochemie en biotechnologie, geologie, geografie De meeste wetenschappers krijgen in hun opleiding te maken met chemische reacties. Een goede basiskennis van de chemie is dan ook belangrijk om zulke reacties in voldoende mate te kunnen begrijpen. Daarom leer je over de belangrijkste chemische principes.

Het opleidingsonderdeel bestaat uit een theoretisch gedeelte om de concepten duidelijk te maken en uit een praktisch gedeelte en oefeningengedeelte waarin de berekeningen en juiste labovaardigheden worden aangeleerd.

Industriële en technische chemie ■

chemie Dit opleidingsonderdeel gaat over de chemie van het dagelijks leven. Je bestudeert een aantal industriële processen zoals de productie van zwavelzuur of polymeren, van de ontginning van grondstoffen tot aan de recyclage. Energiegebruik, katalysatoren, stabilisatoren: je leert denken als een industriële chemicus.

In het tweede deel van de cursus krijg je seminaries van verschillende proffen, die elk vanuit hun specialiteit aantonen hoe de maatschappij doordrongen is van chemie. Er is ook een bedrijfsbezoek aan een van de chemiereuzen in Vlaanderen.

Bio-organische chemie ■

biologie, biochemie en biotechnologie, chemie In deze algemene inleiding tot de organische chemie komen ook biologische / biochemische toepassingen aan bod. De basisreactiemechanismes worden theoretisch uitgelegd tijdens de hoorcolleges en uitgebreid toegepast tijdens de oefenzittingen. De practica over de geziene theorie tellen mee voor het examen.

Het examen is opgebouwd uit een mondeling gedeelte over de theorie, een schriftelijk gedeelte oefeningen en nog een extra schriftelijk gedeelte over het befaamde ‘groene boekje’. In dat boekje staan belangrijke moleculen die je van buiten moet kennen en wordt de systematiek van de IUPACnaamgeving uit de doeken gedaan.

Veiligheid en laboratoriumpraktijk ■

chemie, biochemie en biotechnologie Tijdens dit wekelijkse practicum word je vertrouwd gemaakt met de belangrijkste handelingen die nodig zijn in een laboratorium. Denk hierbij aan destillaties, extracties, chromatografieën ...

Dit opleidingsonderdeel heeft geen examen maar wordt wel permanent geëvalueerd.

Het wordt sinds jaar en dag gegeven door dr. Snauwaert die meestal veel eist van zijn studenten, maar van wie je wel erg veel kunt leren.

OPLEIDINGSONDERDELEN VAN DE EERSTE FASE

BIOLOGIE Celbiologie en biochemie ■

biologie, biochemie en biotechnologie, chemie, geologie Dit opleidingsonderdeel bestaat uit twee delen, gespreid over twee semesters.

Professor Van Dijck volgt vrij letterlijk het verloop van het boek, maar de nuances of de verbanden worden wat duidelijker benadrukt tijdens de hoorcolleges. Je raakt vertrouwd met de (bio)chemische samenstelling en structurele opbouw van levende cellen en je leert de processen kennen die leiden tot groei, deling en differentiatie van cellen, en ook hoe bijvoorbeeld virussen zich kunnen vermeerderen.

En je maakt kennis met allerlei transport-, stofwisselings- en informatieverwerkingsprocessen die zich afspelen in levende cellen.

Tijdens het eerste semester leg je een tussentijdse toets af over een deel van de leerstof.

Je resultaat telt voor een deel mee voor je eindtotaal.

Naast de hoorcolleges zijn er per semester ook enkele practica. Deze bereid je het best goed voor.

Na elke set van practica wordt er telkens één verslag gemaakt. Dat verslag wordt ook gequoteerd en telt mee voor een deel van je eindtotaal.

Genetica ■

biologie, biochemie en biotechnologie Tijdens de colleges van professor Volckaert zie je hoe de genetica, een relatief jonge wetenschap, zich ontplooide om vele fenomenen te verklaren. Het gaat dan ook vooral om het waarom van de dingen en hoe alles werkt. Je bereidt oefeningen voor die je tijdens de volgende les samen overloopt. Je neemt ook deel aan een discussieles over genetica en de maatschappij, waarbij vooral de ethische aspecten worden besproken. Voor drie studiepunten is het iets meer werk dan je zou verwachten, maar het opleidingsonderdeel is heel interessant en wordt enthousiast gedoceerd.

139

140

Bouw en functie van planten ■

biologie Dit opleidingsonderdeel bestaat uit twee delen, gegeven door twee professoren (prof. Rolland en prof. Van Soom): bouw van planten en functie van planten, waarbij het eerste deel het grootste is.

De structuren van planten worden besproken aan de hand van verschillende voorstellingen en microscopische coupes, van het niveau van de cel over weefsels tot de anatomie en morfologie van de volledige plant. Het is uitermate belangrijk dat je die schematische tekeningen volledig begrijpt.

Het tweede deel, de functie van planten, gaat over fysiologie: je leert over de rol van plantenhormonen, plantenvoeding, transport in planten en dergelijke meer.

Naast de hoorcolleges bekijk je tijdens practica coupes met een microscoop, waarna je vervolgens de structuren overtekent en benoemt. Je resultaat en je inzet tijdens het practicum worden bijgehouden en tellen deels mee voor je eindcijfer. Tijdens het examen krijg je twee sets van vragen bij de respectievelijke professoren.

Bouw en functie van dieren ■

biologie Dit college van professor Darras wordt algemeen ervaren als een zeer interessant opleidingsonderdeel waarin enkele inleidende onderwerpen in de dierenwereld worden aangeraakt (bv. excretie- en afweersysteem). De cursus is duidelijk opgebouwd met goed afgebakende hoofdstukken, wat het bijhouden van het opleidingsonderdeel heel makkelijk maakt. Elk hoofdstuk behandelt een specifiek probleem waarmee een dier in zijn milieu geconfronteerd wordt (bv. het verwerken van voedsel, het verwijderen van schadelijke afvalstoffen) en vooral de manier waarop en de variatie waarmee dit probleem aangepakt wordt.

Tijdens de practica bekijk je coupes met een microscoop en / of voer je dissecties uit op dieren.

Je tekent de structuren op correcte manier uit en beantwoordt een aantal vragen. Enige voorbereiding is dus nodig, ook omwille van de wekelijkse quotering van elk practicumdeel. Voor wie dit opleidingsonderdeel goed bij houdt, mag het examen geen groot probleem vormen.

Inleiding in de ecologie en evolutie ■

biologie In dit opleidingsonderdeel, gedoceerd door professor De Meester, krijg je een basis in ecologisch en evolutionair denken. Je leert de samenhang tussen organismen en hun milieu zien, je krijgt inzicht in de relaties van organismen ten opzichte van het abiotische milieu en in biotische interacties zoals competitie, predatie, parasitisme en mutualisme. Je leert de basisconcepten kennen van ecologische processen op het niveau van populaties, gemeenschappen en ecosystemen, en je ziet hoe dat te maken heeft met zaken als de biodiversiteitscrisis, globale klimaatsverandering en pollutie. Je krijgt ook inzicht in evolutionaire biologie. Zolang je dit opleidingsonderdeel niet onderschat, heb je een vrij grote slaagkans.

OPLEIDINGSONDERDELEN VAN DE EERSTE FASE

Structurele en fysiologische biologie ■

biochemie en biotechnologie Dit opleidingsonderdeel wordt door twee proffen gedoceerd: het gedeelte over planten door professor Van Den Ende en het gedeelte over dieren door professor Vanden Broeck. Het gedeelte over planten bestaat uit een stevige map vol (goede) slides. Je leert er over het plantenrijk, over ecosystemen en alles wat daar bij komt kijken. Het gedeelte over dieren bestaat uit het dubbele aantal slides en een cursustekst op Toledo. Je leert er het dierenrijk kennen met al zijn specifieke kenmerken en functies.

Voor beide delen heb je ook nog een biologiehandboek dat de lessen aanvult. (Dit handboek wordt bij andere opleidingsonderdelen ook gebruikt.) Het examen bestaat uit twee aparte mondelinge gedeelten. Opgelet: je moet voor elk deel van het examen geslaagd zijn! Je onderschat dan ook het best de hoeveelheid leerstof niet.

GEOLOGIE - GEOGRAFIE Geografie: interactie mens en aarde ■

geografie Dit opleidingsonderdeel is het eerste echte geografieopleidingsonderdeel in de opleiding, en dient dan ook vooral als een inleiding. Je leert er de beginselen van zowel fysische als sociale geografie, en de combinatie van beide. Het opleidingsonderdeel gaat heel breed, over zowel koolstofcycli en broeikasproblematieken als voedingspatronen en stadsontwikkeling. Telkens geldt de dubbele vraag ‘hoe beïnvloeden mensen onze aarde? / hoe beïnvloedt het milieu de mens?’, en dit op verschillende schalen.

Professor Govers staat in voor het fysische aspect. Hij is meervoudig winnaar van het gouden krijtje geografie, en geeft op een interactieve manier les. Professor Loopmans neemt het sociale aspect voor zijn rekening. Hij past zijn leerstof toe op de actualiteit, wat de lessen extra boeiend maakt.

141

142

Weer- en klimaatkunde ■

geografie Dit opleidingsonderdeel wordt door menig geograaf als het interessantste van de eerste studiefase bevonden. In de hoorcolleges onderwijst professor Van Lipzig de belangrijkste basisbegrippen uit de weer- en klimaatkunde: de chemie van de atmosfeer, neerslagen, wolkenpatronen, straling, werking van de ozonlaag ... Elk hoofdstuk is onderbouwd met enkele afleidingen uit de fysica, die tijdens de hoorcolleges heel goed verduidelijkt worden.

Tijdens de oefenzittingen leer je omgaan met verschillende formules en krijg je inzicht in de relaties tussen verschillende weerkundige definities en begrippen. Deze werkzittingen zijn een must, aangezien ze ook op het examen grondig aan bod komen. Professor Van Lipzig geeft altijd zeer interactieve lessen en probeert je bij de hoorcolleges te betrekken. Antwoorden op de vragen en samen discussiëren is dus de boodschap!

Geologie ■

chemie, geologie, geografie Geologie is de wetenschap die het systeem van de aarde bestudeert. In deze inleidende cursus licht professor Speijer enkele van de belangrijkste domeinen kort toe. Op alle schaalniveaus, van de structuur van kristallen tot de beweging van tektonische platen, wordt het belang van de geologie duidelijk. Later in je studie diep je deze basiskennis verder uit.

Geografische voorstellingen ■

geografie, geologie Dit opleidingsonderdeel is geliefd bij het gros van de geografen. Je volgt enerzijds hoorcolleges en anderzijds verplichte computerzittingen. Tijdens de hoorcolleges maakt professor Van Rompaey de beginnende geograaf wegwijs in de cartografie. Principes voor de opmaak van een geografisch correcte kaart en verwerking van ruimtelijke informatie in een raster- of vectorformaat komen hierbij zeker aan bod. Tijdens de oefenzittingen leer je hoe je met behulp van GIS-software een thematische kaart maakt en hoe een databank vertaald kan worden in cartografische beeldtaal.

Geografische gegevensverzameling en analyse I ■

geografie Meten is weten, zeker als je correct meet en de resultaten goed interpreteert. De professoren Govers en Loopmans leren je om bestaande geografische datasets te analyseren met eenvoudige spreadsheetberekeningen en regressietechnieken. Je leert verbanden zien tussen fysische en sociaaleconomische omgevingsvariabelen. Hoe kun je geografische gegevens op het terrein waarnemen, opnemen en vergelijken met bestaande gegevens op kaarten en in datasets?

Hoe gebruik je terreinwaarnemingen om menselijke en fysische aspecten van de geografische realiteit te identificeren en beschrijven?

OPLEIDINGSONDERDELEN VAN DE EERSTE FASE

Geologische analyse en synthese I ■

geografie, geologie Een echte geoloog of geograaf word je pas op het terrein. Daarom worden geologen en geografen tijdens dit opleidingsonderdeel door professor Sintubin voorbereid op het echte werk. Met oefeningen worden enkele technieken aangeleerd, die je later op enkele excursies in de praktijk brengt.

Mineralogie ■

geografie Zoals je al kon voorspellen, behandelt dit opleidingsonderdeel de mineralen. Op een aangename manier legt professor Elsen de vorming, klassering, eigenschappen en samenstelling van vele verschillende mineralen uit. In de practica worden de vaardigheden aangeleerd om mineralen te herkennen en hun samenstelling te berekenen.

HUMANE OPLEIDINGSONDERDELEN Wijsbegeerte ■

wiskunde, fysica, informatica, biologie, chemie, geologie, geografie Professor Cortois schetst een korte geschiedenis van de filosofie, van het oude Griekenland tot het 20e-eeuwse neodarwinisme. Passeren onder meer de revue: de Griekse natuurfilosofen, het mathematische rationalisme van Pythagoras, Socrates, Plato, Aristoteles, het experimentele empirisme van Bacon, het rigoureuze rationalisme van Descartes, en niet te vergeten Hume en Kant.

Op het examen komt het er niet op aan zo veel mogelijk te schrijven, zoals soms wel eens beweerd wordt. Professor Cortois houdt ervan dat je als student verbanden kunt leggen tussen de verschillende onderdelen van de cursus. Gelijkenissen en verschillen tussen filosofische stromingen voldoende beheersen, zijn hierbij een must.

Geschiedenis van de nieuwste tijd ■

geografie Dit is misschien een verrassing, maar een beetje geschiedenis is best wel belangrijk in de geografie.

Je overloopt de evolutie van de westerse wereld vanaf het midden van de 18de eeuw tot 1945.

Meer bepaald komen politieke, sociaaleconomische, culturele en levensbeschouwelijke ontwikkelingen van West-Europa, de Verenigde Staten en Rusland aan bod.

143

144

Faculteit Wetenschappen Studiebegeleiding Bij je studie word je aan de KU Leuven op verschillende manieren begeleid. Naargelang je vragen of wensen kun je gebruikmaken van verschillende begeleidingsformules, zowel aan je faculteit als bij de Dienst Studieadvies.

Studiebegeleiding aan de faculteit Als student aan de Faculteit Wetenschappen word je tijdens je eerste bachelorfase niet aan je lot overgelaten. Het monitoraat staat klaar om je te begeleiden. Je krijgt extra uitleg bij de belangrijkste opleidingsonderdelen, je kunt deelnemen aan tussentijdse toetsen, je kunt er terecht met vragen rond je studieaanpak ‌

8 wet.kuleuven.be/monitoraat/faculteit-wetenschappen De studietrajectbegeleiders informeren en adviseren je over studiekeuzemogelijkheden, bij scharniermomenten en bij de inhoudelijke samenstelling van het studieprogramma. Ze begeleiden je doorheen je studieloopbaan.

Met allerlei vragen en klachten kun je terecht bij een onderwijsombuds (aanspreekpunt tijdens het academiejaar) en examenombuds (aanspreekpunt tijdens de blok- en examenperiode). Die brengt het probleem in kaart, bemiddelt waar nodig en zoekt een passende oplossing.

En ook de studentenkring zorgt ervoor dat je snel wegwijs raakt in Leuven. Elke kring heeft een cursusdienst, vertegenwoordigt je in allerlei onderwijsraden en zorgt natuurlijk ook voor amusement, cultuur en sport.

8 wet.kuleuven.be/studenten/studiebegeleiding

Studiebegeleiding door de Dienst Studieadvies Ook bij de Dienst Studieadvies kun je, na doorverwijzing door het monitoraat of je studietrajectbegeleider, terecht met studieproblemen: je weet niet goed hoe je de leerstof moet verwerken, je vindt de studierichting te zwaar, je bent zo bang voor de examens dat je blokkeert of je vindt niet meteen het juiste evenwicht tussen studie en ontspanning. Samen met een studentenpsycholoog of -pedagoog kun je jezelf, je studiemogelijkheden en je toekomstverwachtingen leren inschatten.

Tijdens en na je studies kun je op de dienst terecht met al je vragen over studiebegeleiding, heroriÍntering, verder studeren, naar het buitenland gaan, tewerkstelling ‌ Maar ook nu al staat de dienst klaar om je te helpen bij het maken van een goede studiekeuze.

8 wet.kuleuven.be/studieadvies

FACULTEIT WETENSCHAPPEN

Internationale ervaring Zin om je grenzen te verleggen? Tijdens de derde fase van de bacheloropleiding of tijdens de eerste fase van je masteropleiding (afhankelijk van je gekozen opleiding) kun je een semester studeren aan een buitenlandse universiteit. In de loop van de tweede bachelorfase worden alle studenten ge誰nformeerd over de uitwisselingsmogelijkheden. Ook tijdens je masteropleiding kun je profiteren van deze unieke kans. De Leuvense universiteit biedt namelijk Erasmus+ aan, waarbij studenten en professoren tussen Europese (en in een aantal gevallen ook niet-Europese) universiteiten worden uitgewisseld.

Een verblijf in het buitenland verlengt je studieduur niet. Het levert je ook geen buitenlands diploma op.

Het geeft je KU Leuven-diploma wel een extra dimensie en bezorgt je bovendien een schat aan levenservaringen. Je maakt immers kennis met een andere taal, een andere cultuur en een ander onderwijssysteem.

8 www.kuleuven.be/studenten/buitenland/erasmus 8 wet.kuleuven.be/internationalisering

145

146

Verderstudeermogelijkheden Bijkomend masterdiploma Heb je na het behalen van je masterdiploma nog zin om verder te studeren? Dan zijn er aan de KU Leuven heel wat mogelijkheden. Wil je een bijkomend masterdiploma behalen, dan kan dat voor een aantal opleidingen rechtstreeks, en voor andere via een verkort bachelortraject of via een voorbereidingsprogramma.

Daarnaast kun je je kennis verder uitdiepen via een master-na-masteropleiding (zie ► p. 150).

Die zijn enkel toegankelijk op basis van bepaalde masterdiploma’s.

8 www.onderwijsaanbod.kuleuven.be

Lerarenopleiding Iedereen met een masterdiploma die als leraar of lerares benoemd wil worden in het secundair onderwijs, moet het ‘diploma van leraar’ halen. Aan de universiteit kun je een specifieke lerarenopleiding volgen. Je kunt daarmee starten bij de aanvang van je masteropleiding. De specifieke lerarenopleiding telt 60 studiepunten. Dat is het equivalent van een jaar voltijds studeren. De helft daarvan (30 studiepunten) bestaat uit praktijk (grotendeels stage). Daardoor word je optimaal voorbereid op alle aspecten van het lerarenberoep. Je kunt je praktijk vervullen als stagiair of als personeelslid van een school (Leraar-In-Opleiding of LIO).

Je kunt de specifieke lerarenopleiding afwerken in één academiejaar of spreiden over meerdere academiejaren. Bij de Faculteit Wetenschappen kun je het theoretisch luik voor een deel al opnemen in je bacheloropleiding, als je kiest voor de minor onderwijs. Volg je daarna ook de optie onderwijs in je masteropleiding, dan rest enkel nog een stagecomponent om leraar te worden. Je kunt de lerarenopleiding ook starten na het afstuderen als master of in combinatie met een beroepsactiviteit.

Binnen de Faculteit Wetenschappen kun je als toekomstig leraar volgende afstudeerrichtingen volgen: wiskunde en natuurwetenschappen (met opties in fysica, chemie, biologie en geografie).

8 www.kuleuven.be/slo

FACULTEIT WETENSCHAPPEN

Postgraduaten - permanente vorming Permanente Vorming van de KU Leuven biedt een uitgebreid aanbod aan bijscholingsmogelijkheden, gaande van postgraduaat- en andere opleidingen met getuigschrift over kortlopende cursussen in dag- of avondonderwijs tot lezingen en studiedagen. Daarmee biedt de KU Leuven een antwoord op de vraag van professionelen en andere geïnteresseerden naar academische opfrissing, bijscholing of heroriëntering. Ook uitbreiding van de algemene kennis uit persoonlijke interesse behoort tot de mogelijkheden. Postgraduaten en permanente vormingsopleidingen met getuigschrift vullen je diploma aan met een getuigschrift afgeleverd door de KU Leuven.

De Faculteit Wetenschappen biedt het postgraduaat wetenschapsonderwijs en -communicatie aan.

De opleiding geeft geïnteresseerden de mogelijkheid zich te verdiepen en te bekwamen in verschillende aspecten van communicatie en onderwijs. Het programma combineert praktijk en reflectie en richt zich tot een ruim publiek van communicatoren, van leraars tot wetenschapsjournalisten.

8 www.dml.kuleuven.be/permanentevorming 8 wet.kuleuven.be/pwetenschapscommunicatie

Doctoreren Wie weet krijg je tijdens je opleiding de microbe voor het wetenschappelijk onderzoek helemaal te pakken en wil je gaan doctoreren. Een doctoraat geeft je de gelegenheid om zelf een actieve bijdrage te leveren binnen een bepaald onderzoeksdomein. Onder de begeleiding van een promotor maak je creatief gebruik van wat je tijdens je opleiding geleerd hebt.

Je maakt op basis van zelfstandig wetenschappelijk onderzoek een doctoraatsverhandeling.

Daarnaast omvat de doctoraatsopleiding cursussen, seminaries en studiedagen.

8 www.kuleuven.be/doctoreren 8 set.kuleuven.be/phd

147

148

Campussen van de faculteit De Faculteit Wetenschappen van de KU Leuven biedt zowel in Leuven als in Kortrijk de volledige bacheloropleidingen wiskunde, informatica, fysica, biologie en chemie aan. In Leuven heb je binnen de faculteit nog keuze uit de bacheloropleidingen biochemie en biotechnologie, geologie en geografie.

In Kortrijk kun je via doorstroomopties tijdens je bacheloropleiding overstappen naar de bacheloropleiding farmaceutische wetenschappen na één jaar en naar de bacheloropleidingen ingenieurswetenschappen en bio-ingenieurswetenschappen na twee jaar, telkens in Leuven. De masteropleidingen wetenschappen worden georganiseerd in Leuven.

LEUVEN KORTRIJK

• Leuven • Campus Kulak Kortrijk

FACULTEIT WETENSCHAPPEN

Alle opleidingen van de faculteit

BACHELOR ■ Bachelor in de wiskunde ■ Bachelor in de informatica ■ Bachelor in de fysica ■ Bachelor in de chemie* ■ Bachelor in de biochemie en biotechnologie ■ Bachelor in de biologie* ■ Bachelor in de geologie ■ Bachelor in de geografie

■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■

VOORBEREIDINGS- EN SCHAKELPROGRAMMA’S ■ Voorbereidingsprogramma: master in het toerisme** ■ Voorbereidingsprogramma: master in de nanowetenschappen en nanotechnologie ■ Schakelprogramma: master in het toerisme** ■ Schakelprogramma: master in de toegepaste informatica ■ Schakelprogramma: master in de chemie ■ Schakelprogramma: master in de biochemie en biotechnologie

■ ■ ■ ■ ■ ■

MASTER ■ Master in de wiskunde ■ Master of Mathematics ■ Master in de fysica ■ Master of Physics ■ Master in de sterrenkunde ■ Master of Astronomy and Astrophysics ■ Master in de chemie ■ Master of Chemistry ■ Erasmus Mundus Master of Theoretical Chemistry and Computational Modelling ■ Master in de biochemie en biotechnologie ■ Master of Biophysics, Biochemistry and Biotechnology ■ Master in de biologie ■ Master of Biology ■ Master in de geologie ■ Master of Geology*** ■ Master in de geografie*** ■ Master of Geography*** ■ Master in het toerisme** ■ Erasmus Mundus Master of Sustainable Territorial Development ■ Master in de toegepaste informatica ■ Master in de nanowetenschappen en nanotechnologie****

■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■

■ ■ ■ ■ ■

149

150

■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■

Master of Nanoscience and Nanotechnology**** Erasmus Mundus Master of Nanoscience and Nanotechnology**** Master in de bio-ingenieurswetenschappen: milieutechnologie**** Master of Earth Observation**** Master in de statistiek**** Master of Statistics**** Master in de bio-informatica**** Master of Bioinformatics****

MASTER-NA-MASTER ■ Master of Artificial Intelligence ■ Master in de medische stralingsfysica ■ Master of Financial and Actuarial Engineering ■ Master of Space Studies

*

■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■

In Kortrijk kun je tijdens de bacheloropleidingen in de chemie of de biologie de optie biochemie en biotechnologie volgen. Daarna kun je doorstromen naar de master in de biochemie en biotechnologie in Leuven.

** Interuniversitaire opleiding in samenwerking met hogescholen *** Interuniversitaire opleiding **** Interfacultaire opleiding

FACULTEIT WETENSCHAPPEN

151

152

Profielen wetenschap en technologie Binnen de domeinen van wetenschap en technologie zijn vijf onderwijsprofielen te onderscheiden: bio-ingenieur, burgerlijk ingenieur(-architect), industrieel ingenieur, wetenschapper en architectinterieurarchitect-stedenbouwkundige. Die vijf profielen hebben gemeenschappelijke kenmerken, maar er zijn ook verschillen: de basistaak, de maatschappelijke relevantie, de positie in de kennisen applicatieketen, de hoofdklemtonen in de opleiding en het beroep.

Wetenschapper

Bio-ingenieur

Ben jij een toekomstige wetenschapper?

Dan herken je vast volgende eigenschappen.

Ben jij een toekomstige bio-ingenieur?

Dan herken je vast volgende eigenschappen.

• Je zit steeds vol vragen en gaat graag op onderzoek uit. Je bent nieuwsgierig, je wil begrijpen hoe je omgeving in elkaar zit.

• Je wil natuurfenomenen verklaren en voorspellen, en patronen herkennen in wat er dagelijks rondom jou gebeurt.

• Je houdt ervan om kennis te genereren, verbanden te zoeken en zo bij te dragen tot de technologie van de toekomst.

• Je wil later graag als wetenschapper aan de universiteit of in een ander kenniscentrum werken, of bij een bedrijf dat zoekt naar nieuwe modellen en theorieën.

• Of misschien is het je droom om je kennis door te geven aan een volgende generatie jongeren … Aan jou de keuze!

• Je bent geboeid door het leven, van mens tot bacterie.

• Je wil wel eens weten hoe het zit met die genetisch gemanipuleerde gewassen, dat gat in de ozonlaag en dat nijpende brandstoftekort.

• Je bent gedreven, creatief en innovatief en wil nieuwe technologieën ontwikkelen; kortom, je wil uitzoeken hoe het anders en beter kan!

• Je bent sociaal en communicatief en je wil je tijdens je opleiding, naast de typische ingenieursskills, ook heel wat sociale vaardigheden en humanresourcesmanagement eigen maken.

Industrieel ingenieur Ben jij een toekomstige industrieel ingenieur?

Dan herken je vast volgende eigenschappen.

• Je staat graag met beide voeten in de praktijk en bent geboeid door het hoe, wat en waarom achter die praktijk.

• Je zoekt graag uit hoe je nieuwe ideeën kunt toepassen en oude ideeën kunt verbeteren.

• Je wil abstracte ontwerpen gebruiksklaar maken voor de bedrijfswereld en zo de brug vormen tussen theorie en praktijk.

• Je ambieert een functie met verantwoordelijkheid, waarbij je je achtergrondkennis kunt toepassen op concrete uitdagingen in het dagelijks functioneren van het bedrijf.

PROFIELEN WETENSCHAP EN TECHNOLOGIE

Burgerlijk ingenieur Ben jij een toekomstige burgerlijk ingenieur?

Dan herken je vast volgende eigenschappen.

• Je bent gefascineerd door (nieuwe) processen, technologieën, systemen, producten …

• Je vraagt je niet enkel af hoe iets werkt, maar ook hoe iets beter of anders kan werken.

• Je bent een probleemoplosser in hart en nieren en kunt als geen ander concepten omzetten in realiteit.

• Je bent sociaal en communicatief en je wil je tijdens je opleiding naast de typische ingenieursskills ook heel wat sociale vaardigheden en humanresourcesmanagement eigen maken.

• Je bent begaan met de maatschappelijke en psychologische relevantie van de technologie en de impact ervan op de maatschappij.

• Je bent leergierig, beschikt over een dosis gezonde werklust en doorzettingsvermogen en je kunt zelfstandig werken.

• Je bent sterk geïnteresseerd in en behaalde goede resultaten voor wiskunde en andere positieve wetenschappen. Je hebt in het secundair onderwijs bij voorkeur een richting met minstens zes uur wiskunde gevolgd.

Burgerlijk ingenieur-architect Ben jij een toekomstig burgerlijk ingenieurarchitect? Dan herken je vast volgende eigenschappen.

• Je bent geboeid door de unieke combinatie van menswetenschappen, wetenschappelijke techniek en ontwerpen.

• Je hebt ruime interesse in de mens, maatschappij en cultuur.

• Je bent kritisch en analytisch ingesteld en weet van aanpakken.

• Je werkt graag projecten uit: van idee tot realisatie, van plan tot constructie.

• Je bent vindingrijk, je hebt zin voor beeldende creativiteit, maatschappelijke ontwikkeling en technologische vernieuwing.

• Je hebt ruimtelijk inzicht en kunt dat ontwerpmatig toepassen.

• Je bent communicatievaardig, maar je kunt ook goed luisteren. Je werkt goed in teamverband.

• Je bent sterk geïnteresseerd in en behaalde goede resultaten voor wiskunde en andere positieve wetenschappen. Je hebt in het secundair onderwijs bij voorkeur een richting met minstens zes uur wiskunde gevolgd.

Architect - Interieurarchitect Stedenbouwkundige Ben jij een toekomstige architect, interieurarchitect of stedenbouwkundige?

Dan herken je vast volgende eigenschappen.

• Je hebt een brede interesse in ruimte, cultuur en techniek.

• Je denkt kritisch na over je omgeving en wil die in samenspraak met anderen verbeteren.

• Je bent creatief en wil ontwerpen en projecten uitvoeren.

• Je bent intuïtief, maar tegelijkertijd ook analytisch.

Je wil je zowel in strategisch en conceptueel ontwerpen als in bouwtechnische of theoretische aspecten verdiepen.

• Je staat open voor een brede sociale thematiek in een historische, hedendaagse en toekomstige context.

• Je bent communicatief en sociaal.

Samenwerken met andere disciplines vind je een uitdaging.

• Je wil op verschillende niveaus werken: van meubelontwerp tot het bepalen van een interieur, van de uitvoering van een huis tot een masterplan voor een stadsdeel.

• Je hebt interesse in innovatie, duurzaamheid en strategisch denken.

153

154

PRAKTISCH

Praktisch Inschrijven Je allereerste inschrijving aan de KU Leuven gebeurt in twee stappen.

■

Stap 1: online De eerste stap verloopt via het web. Je kunt dus van thuis uit aan je inschrijving beginnen, en dat reeds vanaf begin maart. We begeleiden je dan verder via internet.

8 www.kuleuven.be/inschrijven ■

Stap 2: in Leuven Je definitieve inschrijving breng je in orde bij de Dienst Studentenadministratie in de Universiteitshal. Dat kan vanaf 17 augustus. Je hebt alleen je identiteitskaart en je diploma secundair onderwijs (of een kopie) nodig.

8 www.kuleuven.be/studentenadministratie

le tijdens je he gen) zul je in jv . ri .. ch n ns eë , kopi euven.be/i n, handboeken eld (www.kul aan cursusse schrijvingsg waarbij je en in , ev t de tg he un ui t sk 0 as wi 75 Na ting zoals ongeveer € ch g ri in richting als n id n Ee le ee op e. n bachelor minder da studiekeuz st je ko n va t, oopt. rk af we t ng enhamer aank cursussen maar veel ha s een geolog ndboeken en al ts wat ha zo ie t n me in de k g he ij in gd hoofdzakel ieke benodi een invester if en ec og sp ntijd ol je te ge j en bi hun stud de meeste geologie waar n weer voor stalgie naar da no t is ui e st et at ni n Maar dat la ière - al da verdere carr ze hun hele le jke financië uiken ... blijven gebr en van mogeli nciering en na st fi ko ie ef ud le studie- en aledienst/st ci de so n e/ va .b t en ch uv Een overzi er: www.kule g vind je hi ondersteunin

Prijskaartje

155

156

Sociale Dienst Bij de Sociale Dienst ben je aan het juiste adres voor vragen rond studiefinanciering (studietoelage, kinderbijslag …) en rond je sociaal statuut (werkstudent, buitenlandervaring …).

Ook met persoonlijke problemen kun je bij de adviseurs van de Sociale Dienst terecht.

8 www.kuleuven.be/socialedienst

Huisvestingsdienst Ben je op zoek naar een kot? Wil je een kamer op de privémarkt of liever in een studentenresidentie? Bij de Huisvestingsdienst kun je voor al je vragen over wonen in Leuven terecht.

8 www.kuleuven.be/huisvesting

Gelijke kansen Elk individu in onze samenleving moet gelijke kansen krijgen om zich in studie, werk en vrije tijd zo veel mogelijk te ontplooien, en dat ongeacht socio-economische achtergrond, geslacht, functiebeperking, religie, etnische origine, leeftijd of seksuele geaardheid. Het gelijkekansenen diversiteitsbeleid is dan ook een prioriteit aan de KU Leuven.

Informatie over mogelijke faciliteiten: ■

Contactpunt Allochtone Studenten

8 www.kuleuven.be/contactpuntallochtonen ■

Contactpunt Religie- en Levensbeschouwing

✉ ■

reldiv@dsv.kuleuven.be

Cel Studeren met een Functiebeperking

8 www.kuleuven.be/functiebeperking ■

Studeren als topsporter

8 www.kuleuven.be/sport/topsport-en-studie ■

Studeren als kunstenaar

✉

mark.delaere@kuleuven.be

PRAKTISCH

Overzicht academiejaar 2015-2016 September Ma Di Wo Do

7

Vr

Oktober Za Zo

Ma Di Wo Do

November

Vr

Za Zo

1

2

3

4

5

6

1

2

3

4

8

9

10

11

12

13

5

6

7

8

9

10

11

Ma Di Wo Do

Vr

Za Zo 1

2

3

4

5

6

7

8

14

15

16

17

18

19

20

12

13

14

15

16

17

18

9

10

11

12

13

14

15

21

22

23

24

25

26

27

19

20

21

22

23

24

25

16

17

18

19

20

21

22

28

29

30

26

27

28

29

30

31

23

24

25

26

27

28

29

30 December Ma Di Wo Do 1

Vr

Januari Za Zo

2

3

4

5

6

Ma Di Wo Do

Februari Vr 1

Za Zo 2

3

Ma Di Wo Do 1

Vr

Za Zo

2

3

4

5

6

7

7

8

9

10

11

12

13

4

5

6

7

8

9

10

8

9

10

11

12

13

14

14

15

16

17

18

19

20

11

12

13

14

15

16

17

15

16

17

18

19

20

21

21

22

23

24

25

26

27

18

19

20

21

22

23

24

22

23

24

25

26

27

28

28

29

30

31

25

26

27

28

29

30

31

29

Vr

Za Zo

Vr

Za Zo

Maart Ma Di Wo Do 1

April Vr

Za Zo

2

3

4

5

6

Mei

Ma Di Wo Do

1

2

Ma Di Wo Do

3

1

7

8

9

10

11

12

13

4

5

6

7

8

9

10

2

3

4

5

6

7

8

14

15

16

17

18

19

20

11

12

13

14

15

16

17

9

10

11

12

13

14

15

21

22

23

24

25

26

27

18

19

20

21

22

23

24

16

17

18

19

20

21

22

28

29

30

31

25

26

27

28

29

30

23

24

25

26

27

28

29

30

31

Juni Ma Di Wo Do

Juli Vr

Za Zo

1

2

3

4

5

Augustus

Ma Di Wo Do

Vr

7

Za Zo

Ma Di Wo Do

Vr

Za Zo

1

2

3

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

8

9

10

11

12

13

14

6

7

8

9

10

11

12

4

5

6

13

14

15

16

17

18

19

11

12

13

14

15

16

17

15

16

17

18

19

20

21

20

21

22

23

24

25

26

18

19

20

21

22

23

24

22

23

24

25

26

27

28

27

28

29

30

25

26

27

28

29

30

31

29

30

31

September Ma Di Wo Do

5

6

7

Vr

Za Zo

1

2

3

4

■ Begin academiejaar

8

9

10

11

■ Examenperiode

■ Lesperiode

■ Lesvrije periode

■ Blokperiode

157

158

Studeren in Leuven Voor wie wil studeren, is Leuven dé studentenstad bij uitstek. Al van in de middeleeuwen beheerst Leuven de wereld van de wetenschap. Vandaag is Leuven met zijn wereldvermaarde universiteit en spin-offs, toonaangevende hogescholen, baanbrekende onderzoekscentra en prestigieuze ondernemingen meer dan ooit een voortrekker in de kennismaatschappij.

Dat ononderbroken wetenschappelijk onderzoek vertaalt zich onder meer in de architectuur van Leuven. Historische monumenten zoals het stadhuis, de Sint-Pieterskerk, het kasteel van Arenberg, het Pauscollege en het Groot Begijnhof van Leuven refereren aan de eeuwenoude traditie. Ultramoderne realisaties zoals de imec-toren en het ecologische woningproject de Balk van Beel geven een blik op de toekomst.

In Leuven is studeren veel meer dan lessen bijwonen en achter je boeken zitten. Ieder jaar wordt de stad overspoeld door zo’n slordige 51 000 bachelors en masters in spe. Dat jonge volkje zorgt voor een bruisende sfeer en een prettige drukte in een stad die leeft op het ritme van de studenten.

Het hele academiejaar staat bol van activiteiten voor en door studenten. En ook de stad blijft niet achter met evenementen als M-idzomer en Piknik Musik. De uitgaansmogelijkheden in Leuven zijn talrijk. De Oude Markt staat bekend als ‘de langste toog van Europa’.

Overal in de stad vind je gezellige cafés, trendy restaurants en fuifzalen naar ieders smaak én portemonnee. En dan zijn er nog de fakbars: een populaire ontmoetingsplaats, kenmerkend voor de Leuvense studentenstad.

159

Leuven besteedt ook uitgebreid aandacht aan een gezonde geest in een gezond lichaam. Je hebt de keuze uit tientallen culturele en sportieve activiteiten. Wie na het studeren gewoon wil relaxen, vindt ongetwijfeld zijn gading in het Leuvense groen, gaande van de Kruidtuin tot het Meerdaalwoud. Maar bij de eerste zonnestralen m贸et je in het SintDonatuspark, beter gekend als het stadspark, zijn. Honderden studenten liggen er languit, proberen te studeren of te frisbee毛n, of genieten van de circusartiesten en straatmuzikanten.

160

P P

laan cia

a Ac

P P P

P

at

tra

ls

ee

ns

Stadsplan en contactgegevens

ts

at

eg

tra

f te

rE ike

kela

an

Bru

Ho

f te r

Be

Ho

nla

an

ter Nep Hof pe ed

ik

he

re n

lse

an

R

U

S

S

E

L

at tra ss tor

Gasthuisberg

Terb

eg

t

aa

str

en

an k stra

ew

in kle ee Tw

Stadspark

weg

een

est

rs vuu

Oude Markt

6

Station

7

Faculteit Wetenschappen

nwe

Ec

B

Universitair sportcentrum

5

stee

rg

at

4

sse

14

Studentenadministratie - inschrijven Universiteitshal Naamsestraat 22 bus 5401 3000 LEUVEN tel. + 32 16 32 40 40 sa@kuleuven.be www.kuleuven.be/studentenadministratie

be

nl a

at

stra

ens

ek Sell

He

3

es

E3

2

Studentenvoorzieningen Van Dalecollege Naamsestraat 80 bus 5415 3000 LEUVEN tel. + 32 16 32 43 75 info@dsv.kuleuven.be www.kuleuven.be/studentenvoorzieningen

fo Al

Bi

Di ep en da al w

1

n Va

G

Eg

en

ho

ve

nw

eg

Ter

em

Bert

Lieve Vrouwe plein

rtln

rae

e Ge H.

les

Ce

or is

tijn

Si nt -J

en

an

laa

la

Ce

J. Van Hooflaan

L. De Vochtlaan

4

E31

les en

laan

laan

Steeng roeven

n slaa een G. G

tijn

0-

r E4

Naa

Haeslaan J. Vanden Eyndelaan

ck roe lleb laan

J. De

sln R. man e Ver

eren laan

Hu

Geel Huis Kasteelpark Arenberg 11 bus 2100 3001 HEVERLEE tel. + 32 16 32 14 01 info@wet.kuleuven.be

E.

en w eg

Te r

El

st la an

Keibergstraa t

n

reef

Kapeld

C

I

A

K

B

E F

N

MS

L

D

G

Voer

Ce

s le

Kapeldreef

Arenberg III

rt staa

ge Lan

jle

n

Di

Faculteit Wetenschappen

Populi

â–

nsma ere G.F laan an inla rqu lo F J. eule n A. aMnslaa R. m De Clercqlaan

Arenberg II

er en Ijz

t Diestsepoor

est

Provin esplan cieade

at

Tiens ev

ra

at

Ge lijk

Bou

Kle in

leva rdstr

lstr -Rij se

ev es t

es t

ks

ses

ins tra at

aa

Sc hre urs v

Ple

L.

ld en Ge

Tien

reef

e Kerkhofdreef

IPSS ITE

st r aa t

PHIL

laa n

laa

Tiv oli

Norb ertij Beekln

n

Vink enla an

ela an

ilaan Matad

Zeg

en Blo em

Volhardings ln

lst

be

No

A.

er ss tra M at a ga thild ng e

st ee

Ra ve n

tra

ar ia

M

m

Gil de ns Sc W tr he indm pe o ne len s tr ns tr Tom veld str

at liu ss tr a Ve sa

A. t

nie rst raa

Me u

C.

A. Giraud str

Brabançonne straat

Nieuw

str

A. Dela unois ln

Le op ol d

ss tr St a J.

Ar st ra straend Ko n. at at -

ve rH. Ho o

in

pl e

-T he re sia s

R Artille ijd r

Bu rg e

at

Abdij van P Abdij van Park

f dree

Withoflaan

Pa k

en st

ra at

Leeuwe rikenst ra

Lang endaa

llaan

ak s

Abdijstraat

Heidelaan

eb

aa

n

at

Alauda

P str arkb aa os t

Duinberglaan

elaan

an Bronla

Vo or d

t a n stra Gro e

I -s tr

Vaartstraat

Sch rij

Bo ek

H s og plecho e in ol

Standonckst r.

hie Sin lss ttr

t Ma rk Ou de

Naamsestra

Schapenstraat

Groot Begijnhof

eg

str aa t

n

Krommelaan

straat

Saffranenbergstr

en n

.V W

laa

at tra gs rto He

on ur

Groenstr aat

Ac ht

Dij led re ef d'Eynat straat Anker str.

Zeilstr.

Werkman straat

Wolvengang Asstraat

Sluisstraat

K. Lotharin

van

tr

Pen str s-

K Kiek ortestr enst r

W ier ing s

tr

Wa ais

Lavo Parijss traa n berre t g -

en ng

di

Re

nw

t

nlaan

niers Hove

aa

n

Kerk hofd

ra a

Parkdalla an

stra at

at

a

Naamseste e

Re ga st

Molen beek

Spoorwegstraat

l en

Tiensepoort

tra

ra

la a

Kore

eld s

t Brug s

n

Eb

al uw en

nv

Sparrendreef

Armand Thiérylaan Milseweg

aa dl ar ga

Zw

Dijledr

Dijle t

traa

A. W oute rs

Lei

er en st r

P Annan red str. ikh

O.-L.-VrouwDijle

L. Colinslaan

R. Vander vaere nlaan

S. Stre

rts tra at Korbeeklogang Hofgang Haaggang Cansgang

Harboortstr

n

go be

na

se b

at

Gelde

Wa ver

Metsysplein Da

ek

Schapenstraat Sint Quintens berg

Kapucijnenv o

Bleydenberglaan

Schorenshof

erEgelanti

Zeven Slapersstr tere el stra at

P.Co u

Pe lgr ims tr Wag e Beu nweg rs gan g

er

Heilige Geeststraat

Provincieplein

Ko

Heilige Geeststraat

Leerloo ierijstr

La Vignette

Fontein str aat

Tessenstraat Fonteinstraat

sstr aat Rid der

t aa

iss

tr

str loe m

K ru

Goudsb

gang

Paard

Ha lve str aa t

Mispelaars gang

aat Ierse Pred ikhe rens tr

Pre Ganngten enweg

Vestinggang

t

an

Kartuizersstr

ss tra a

enla telar

siu

rbe Bie

aard

t

Mar

Pioengang

Vriese nhof

Ho ge str

De n ruid urk Mu

Ac h La ter tte d n e

t Kos oren Verl

el

ng

Bo sc hs i

ijng aa rd

Me ch els e

an

Ten W

s'Hertoge nla

or t po

l se

J. Bulenswijk

str

ys tra a

Lip

Jo ze f II -st raa St raa t ga tjes ng at

ole

r

eH

Broe kstr aat

en Werkhuiz

Bru sse

tr

t

Gijz elaa Tolhui rsstr zenstr

rs

es

el

rlijk de r oe st Br heid

te os rn te Pa

ev

E. Remyvest

an Eenmeila

ts

tr. es

str ple ym nT

s

dm

at

st

ijn

an rtla lbe

n

lva

tr

ss

en

W

ge En

la a

ra

L. Darteln

ije

rsdreef

weriken Leeu str aa t en

tr es

Park poort

Go ed

Zeepweg

stu

Win

ra

s nt Li F.

at

de Ba

Duinberglaan

ez

de

id We

els M L.

t

Burg . J. Eerd eken sstr aat

Hovenie

a M

n Va

at

a tra

laan De Rijck

laan Verbindings

g rto He

g te

en

s rk

at

Osta van

to Her gstraat

ch Na

es

Di

a str ers ijd Str

Rennessing

n

t

at stra ints F. L

en l

laa

a ra

r

tr

St ee ng roev

t rfs He

t ss er

st tr a

ss

n aa

W

Pa

l en

o Cr

de m ille

ns ru

ijn

an

yla

d ei

st

Kantineplein

H.

gh

der G.Van enstr Lind en

an ptla

em

nb

de

n Va J.

g

nd

Ro E. So

Oostertunnel

Martelarenplein

Theresia nen gang

st

a yo str

t

r te os n Klo laa

Kasteelpark Arenberg

de Prins Lig ne str a L.E. at Sin Van t-L Arenberg am plein be rtu ss t raat

st

str

aa str ek

Ka

m

an

Bro

l

aa in rd

Arenberg I

S.

ko

di da

el W

gh ha er rV

r.

lst

M

rg.

Conscience plein

eb

st

eu E.Mathi

r fst

- Master

Bu

In

De ke ns t

pe Ra

L P.

h rg

park lens

ee Dr

an

la

er ci er

t

sNenstr.

be en Ar an E.V

g rtin rko at Ve stra

E.Rue

Arenberg IV

e-

tra

Ju

Er st ra as at m us Bo plein ga ar de ns tra

vest mse Naa st nsve uele E. R

n

De WAAG Studentenwijk Arenberg

P. J.

st r

e V.B

Elzasgang

at tra ss at m tra ille ns M e us v s Ra

ijd

enstr

P

P

W

at tra

v an E E. V

str

en lat Pre

tr gs we see Diest eg Oudee st nw

Joz

an

ns

nle F. ey at Ver m tra s

n

st

a nla

ve

nm re

Bl

Le

erecklein de B yp Rem aat estr s en uv

tenla

at

ge

orpend Opp gang

min

E. Gilbert str.

laa

Diestsepoort

uwn- g Blatg a pu

t traa tses Dies aat elstr Lep

Vla

H. Con

ra st

rss

Mercier plein

Stadspark

raat cest scien

gga St. Beberg

t

C. D

Naamsepoort

aa

es

aat

Se Va Pa n st stic 't rkst ra h ra at a

e

IJz

ns

ng

Groot Begijnhof

at

n ole

Tie

tstr eberio

Zwartzustersstr Karmelieten berg

ole Vol m

eg gw

se

de pl uze ei n

en

lin

ur

s

on

a tra

rvie Ne

La

el rk de

Poulletlaan

at stra

t straa

A.Smetsplein

Mic

oniusberg Ant Sintplein Ramberg

Redingenstraat

vu

t

i Ve

Te r

aa s tr

raat

veldst

Ten Hove

tstra Lak s'-M enw eierss at eve tr rsstr .

at

ra st

an .V

n rte

Groen

str

rg

en

n

J.B

aa

Prosper

str

gebe

Lierg

nMonstr. e nik

huis

laan

ng

J

Redingenhof

A. Bastin

i rk pa T nd AR Ra OD B

traat

r

ken

Dam iaan

an

A. De Greefst Slacht

t

t

eniuss

aa

lstr

Mun

Zee

Kra

Colle

aa str

str

s niu se

s ler ke

Jans

inc

aat

ter cos

hof

M

Grasmus-

Bankstr

Hollest ra at

Drie-Engelenberg

uis

geno

n ne ng Ha gain

ng

broedersstraat

rkr

n str. .Va den P.Jene B

te-.

Putng ga

n Va L.

rgstr

Groefga

Minder

Vu u

M

s.

t

Voorzo

er at

op

straa

Te Tervuursepoort

Sint-

Joanna-Maria Artoisp lein

Le

rvu

Kruidtuin

R maatte nsp .

BaSrbintara str

at

at tra

Bond

Rector de Somerplein r Grote Markt tr st dels ye han vo Eiks Sa tr i

Kr o sstr b egerg

h

at

tr Zoutstra

uiss

t -M Sin

urs

G

Here

es

ter

ips tra

P.

at

Drinkwa

W

J.

str

or t

St-Maartensdal ynlaan he .G V.D at ra lst oo De

. le . J kp of nc Pr ou V

f

nstraat rte aa

SintJaco St. pleinbsHuber tusstr Bieze straat n

tra

r st

tr

F.Tielelaan mans

n Da

s

tr

Kolveniershof

Vi at ta ik- tra l Cr ed ns ae Pr ne tr. ne f Visserss rin nd Vis t Au ho he g o k g nc oo ar ne ustijh k b n M sc str d tr.

Di Rij an rss H - Busleiden Amer rk B Wandetr. ake ers gang ika nm ou lings old m ts laa F. S plein pl n en at tha tra od tr are tses M. de J s rg s LayensMa Die plein n

t aa

l ee

Herts

de en an a iel

genstr

laa

berghlaan

at

t-M

stra

tr

erss

ho tse po

w ee Tw

Lombaardenstr

Vr

s eid

ss

lfmaartstraat Ha

ess

rsc

t Kardinaal straa

ra st en ur

tr

Aa

Vaartkom

Sin

Verbrande poort

e

Hore gangn-

at S Servintatiu straast

t

aat str ere

rch

Groefplein

e ro

els

t

nbe

Mgr. Van Wae yen

ersstra

ter gasnelieg

gel

f

ee dr

te

n Le

Engels Plein

pelh Sta

hof

traa

an st ne ra n- Bruul at Br ouw

Brouw

Pe

Brus s

nss

rm

an

Vaartkom

Begijn

rma

Pereboom straat Het Torentje Balsembloemhof R.C la

te

e

Klein

e eid ew Ve laan

sin

sb

oute

R

Penitentienenstraat

Pe

oelhag

t ng aa ga str Zand

rs

e idd

wijk

Ter B

rgla

Gla

P. Delva ux

aat

nbe

tstraat Burch erigj l az Valk gan e Valken- rijstra at plein

aa estr els ch

nne nstr

Lefèvrelaan Zw ane

Abdij Keizersberg

Me

Kab

en og ert ard s'H ijnga w

at Donkerstra

No orm a

at

Langerijlaan Stadsvest

d Re

at

Wijn pers stra

an

tra

v

g Scho ei- we o M loem b nzichtla

es

t es

t

sts

n

W ijn str per aa st

a tra

Bie

M

Blo e gm anenb g erg -

Card e

g er Keizer s b

poort

la de

Ro

r

m

eid

an

de

eg

Po

en

ls he ec

Ou

t

te

Ludensch

at

e-

eberg straa

es

Klein Huiz e enst

weg

ra

Galg

ls

Kareelveld

weg een

es

ts t

he

ps

est

Bi

ec

at stra

M

161 Aarschotsesteenweg

Tuin

ld

rt

laan

els ech

elve

ht-

ezic Verglaan

Kol. Begaultlaan

M we eu Ni

Kare

Twa tr meis

Achttienaprillaan

al rgd be

el-

es

Ro

n ke Ei

sbe m an aa la Br sen

Petrus b

erg

162

163

164

Samenstelling en redactie: Faculteit Wetenschappen - Dienst Marketing KU Leuven Grafisch ontwerp: Altera Druk: Artoos Foto’s: KU Leuven – Rob Stevens Bijgewerkt tot oktober 2014 © 2014 KU Leuven Deze brochure biedt een zo volledig mogelijk overzicht van de opleidingen die de KU Leuven tijdens het academiejaar 2015-2016 organiseert. Tijdens het academiejaar kunnen echter nog wijzigingen op het vlak van de programmaopbouw worden goedgekeurd. De informatie in deze brochure kan de universiteit dan ook juridisch niet binden. De meest recente informatie over het onderwijsaanbod vind je op www.onderwijsaanbod.kuleuven.be

165

Kiezen voor wetenschappen

3

Wiskunde

9

Nuttige websites

Informatica

25

de meest recente informatie over de opleidingen

Fysica

39

8 www.onderwijsaanbod.kuleuven.be

Chemie

55

Biochemie en biotechnologie

69

Biologie

83

Geologie

99

Geografie

115

Opleidingsonderdelen van de eerste fase

129

8 www.kuleuven.be/campussen

Faculteit Wetenschappen

144

studentendiensten

je toekomstige faculteit

8 wet.kuleuven.be publicaties downloaden of bestellen je voorkennis online testen of meer zin in een zomercursus? een handig overzicht van alle infomomenten

8 www.bachelorskuleuven.be studeren aan de KU Leuven, ook buiten Leuven

Studiebegeleiding

144

8 www.kuleuven.be/studentenvoorzieningen

Internationale ervaring

145

inschrijven

Verderstudeermogelijkheden

146

8 www.kuleuven.be/inschrijven

Campussen van de faculteit

148

Alle opleidingen van de faculteit

149

Profielen wetenschap en technologie Praktisch

Openlesweek of -dagen

8 www.kuleuven.be/openlesweek

152 155

Inschrijven

155

Sociale Dienst

156

Huisvestingsdienst

156

Gelijke kansen

156

Overzicht academiejaar

157

Studeren in Leuven

158

Stadsplan en contactgegevens

160

Nuttige websites

165

Infodag

Wetenschappen studeren zal je diepgaand en tijdloos vormen in de wondere wereld van de fundamentele wetenschap. We leven allemaal in een wereld die voortdurend verandert. Telkens weer duiken er nieuwe onderzoeksvragen en nieuwe uitdagingen op, en dat is precies wat wetenschappers boeit.

Verwondering, nieuwsgierigheid, de passie en het plezier van het ontdekken, dat is wat hen drijft.

Welke beroepsuitwegen heeft een wetenschapper? Wetenschappers vind je overal. Het zijn nieuwsgierige mensen, die de fenomenen in hun omgeving graag willen begrijpen en beheersen. Wetenschappers zijn breed opgeleid en ze zijn sterk in exact, logisch en analytisch denken. Die houding blijkt in de meest verscheiden professionele omgevingen een nuttige eigenschap.

Wetenschappers leggen stevige fundamenten voor elke technologische innovatie in de maatschappij. Leuven met haar Faculteit Wetenschappen is een ideale plek om aan je toekomst te bouwen en een diploma te behalen dat universeel erkend wordt. Ik wens je een boeiende reis toe.

Peter Lievens Decaan Faculteit Wetenschappen

8 www.kuleuven.be/infodag ijkingstoets

8 www.ijkingstoets.be 8 wet.kuleuven.be/ijkingstoets op de hoogte blijven van al onze infomomenten

8 www.bachelorskuleuven.be/opdehoogte www.facebook.com/kuleuven www.facebook.com/faculteitwetenschappen

LEUVEN t

KU LEUVEN Oude Markt 13 bus 5005 3000 LEUVEN onderwijscommunicatie@kuleuven.be www.kuleuven.be

Infomomenten OPENLESWEEK

OKT.

27-31 oktober 2014 (herfstvakantie)

OPENLESWEEK Volg les tussen de studenten en snuif de sfeer op van je toekomstige studieomgeving.

NOV.

8 www.kuleuven.be/openles/leuven

DEC.

INFODAG

JAN.

Kom een kijkje nemen in je toekomstige faculteit.

Je kunt infosessies en rondleidingen volgen, een babbel hebben met studenten, proffen en studie(traject)begeleiders …

FEB.

OPENLESWEEK

16-20 februari 2015

8 www.kuleuven.be/infodag/leuven

(krokusvakantie)

MAA.

INFODAG

21 maart 2015

APR. MEI

INFOBEURS Bezoek de infobeurs in de Universiteitshal met informatie over de opleidingen en studentenvoorzieningen.

8 www.kuleuven.be/infobeurs INFOBEURS

9 mei 2015

JUN.

AUG. 2015-2016

v.u.: Isabelle Van Geet, Oude Markt 13, 3000 Leuven

JUL.

Wetenschappen

SEP.

INFOBEURS

5 september 2015

Wiskunde • Informatica • Fysica • Chemie • Biochemie en biotechnologie • Biologie • Geologie • Geografie

Rubik’s Cube® used by permission of Seven Towns Ltd. www.rubiks.com

8 www.kuleuven.be/infomomenten