Regisseurs van het landschap

Het Regionaal Landschap

Lage Kempen bestaat twintig jaar. Directeur Ilse

Ideler staat al sinds dag één aan het roer van deze organisatie, die natuur en landschap in een groot deel van Limburg versterkt. “Onze missie is mens en natuur samenbrengen.”

De opwaardering van De Wijers. Het verbeteren van de wandelinfrastructuur. Het herinrichten van park Bovy. Het zijn maar enkel voorbeelden van de realisaties van het Regionaal Landschap Lage Kempen. De organisatie bestaat in 2023 twintig jaar. Reden genoeg voor een terugblik met directeur van het eerste uur Ilse Ideler.

Hoe is het allemaal begonnen?

Ilse Ideler: “In 2003 waren er al twee Regionale Landschappen in Limburg: Haspengouw & Voeren en Kempen & Maasland. De gemeenten in de rest van de provincie zagen wat zij realiseerden en startten een gelijkaardige werking op. Ik was de eerste medewerker. Omdat ik nog maar pas in Limburg woonde, moest ik eerst het werkingsgebied leren kennen. Ik verkende het terrein en ging praten met alle stakeholders. Een jaar later kon ik twee mensen in dienst nemen. Vandaag tellen we vijftien medewerkers met diverse achtergronden: van biologen tot communicatiespecialisten en archeologen.”

Wat doet een regionaal landschap?

Ilse: “Het maakt werk van goed beheerde landschappen en sterkere natuur in zijn werkingsgebied. Voor ons bestaat dat uit 14 gemeenten in Noord-, Midden- en West-Limburg. De Lage Kempen omvat onder andere Bosland, De Wijers en de Vallei van de Zwarte Beek. We werken niet enkel in deze grote natuurgebieden, maar ook in landbouwgebied en op natuurrijke plekjes binnen de bebouwde kom. Wat we juist doen? Enerzijds verlenen we advies aan particulieren en overheden. Anderzijds organiseren we ook projecten waarbij we aan de slag gaan op het terrein. Daarvoor werken we vaak samen met andere partijen: van overheden tot particulieren en van landbouwers en jagers tot natuurorganisaties. Wij zijn neutrale regisseurs die rekening houden met alle functies en gebruikers van het landschap.”

Wat hebben jullie de voorbije jaren gerealiseerd?

Ilse: “Twintig jaar geleden telde ons werkingsgebied heel wat monotone landschappen die nauwelijks beheerd werden. We brachten daar verandering in, onder meer door hakhoutbeheer toe te passen op houtkanten. Dat is een oude beheervorm die typisch is voor ons landschap. Goed beheerde houtkanten creëren een afwisselend landschap waar planten en dieren goed bij varen. We kwamen ook met een centrale aanpak voor de wandelinfrastructuur in ons werkingsgebied. We zorgden voor een goed overzicht en bewegwijzering. Voor het onderhoud schakelen we deels maatwerkbedrijven en vrijwillige wandelmeters en -peters in. Maar onze grootste verwezenlijking is dat we zoveel middelen inzamelden voor natuur- en landschapsbeheer. Op twintig jaar tijd trokken we in totaal 29,9 miljoen euro subsidies aan voor projecten rond natuur, landschap, recreatie en erfgoed.”

Jullie zijn dus niet enkel met natuur bezig?

Ilse: “Nee, we werken ook rond de tradities en geschiedenis van ons werkingsgebied. Er ligt in ons landschap nog veel erfgoed verborgen. Zo gingen we in Bocholt historische grafheuvels in de bossen bekijken. Het bleek een urnenveld uit de vroege ijzertijd te zijn. We restaureerden de site en maakten ze toegankelijk. Om de inwoners te betrekken, stuurden we erfgoedambassadeurs naar een basisschool in de gemeente. Die bakten samen met kinderen urnen uit klei, die ze aan hun familie toonden tijdens een openluchttentoonstelling op de site. Zo herwaarderen we vergeten waardevolle elementen uit het landschap. Dat deden we ook met de adoptiesoorten, een initiatief van de drie Limburgse Regionale Landschappen. Per gemeente kozen we een typische soort die specifiek beheer nodig heeft. Veel mensen wisten niet eens dat de soorten in kwestie in hun gemeente voorkwamen. Nu zetten ze zich extra in voor deze kwetsbare soorten.”

Waar ben je het meest trots op?

Ilse: “Op de momenten waarop we mensen en natuur kunnen samenbrengen. Dat was bijvoorbeeld het geval bij de Duizendjarige Eik in Lummen. We ontdekten dat die eik eigenlijk een vergeten knotboom was. De boom kreeg een verzorgingskuur, infoborden, zitbankjes en een Bomenfeest. Mensen hernieuwden hun huwelijksbeloften aan de voet van de eik in de gietende regen: een bijzonder moment!”

Wat zijn de grote uitdagingen voor de toekomst?

Ilse: “Constructief blijven samenwerken met alle partijen is belangrijker dan ooit in deze tijden van polarisatie. Hetzelfde geldt voor externe communicatie. Als we vroeger een verwaarloosde houtkant beheerden, kwam er hoogstens één buurtbewoner kijken. Nu staat er meteen een foto op sociale media die bij veel mensen vragen oproept. Natuurbeheer uitleggen, is niet altijd eenvoudig. In Den Brand in Hechtel-Eksel moesten dennenbomen sneuvelen om plaats te maken voor landduinen die noodzakelijk zijn voor zeldzame soorten. Het is belangrijk dat we dat soort ingrepen goed duiden. De klimaatverandering, met de verdroging van onze landschappen, is een andere grote uitdaging. Verder moeten we vooral het beheer blijven volhouden. Eenmalige projecten krijgen veel aandacht en financiële steun, maar dagelijks beheer is essentieel. Als we niets doen, takelt het landschap af.” www.rllk.be

Stem en win

Om haar jubileum te vieren, organiseert het Regionaal Landschap Lage Kempen een verjaardagswedstrijd. Surf naar de website en stem op jouw favoriete project van het regionaal landschap. Misschien win je wel een leuke prijs! Deelnemen kan tot dinsdag 27 juni.

www.rllk.be/20-jaar

Wolven in Limburg

DOORLOPEND

In de expo ‘Wolven in Limburg’ ontdek je alles over de terugkeer van de wolf in onze contreien. Je beleeft het levensverhaal van de wolven Naya, Roger, August en Noëlla met al je zintuigen. Met een ontdekboekje wordt de tentoonstelling voor jong en oud interactief. De reizende expo is op verschillende locaties te bezichtigen.

Bezoekerscentrum De Wulp, Pelt (juni)

Achelse Kluis, Hamont-Achel (juli en augustus)

Natuur.huis De Rammelaars, Ham (september en oktober) www.pnc.be/nieuws/pop-up-expo-wolven-in-limburg

Hamsterburchten zoeken

Doorlopend

In de zomer gaan vrijwilligers van de LIKONAzoogdieren werkgroep in Tongeren op pad om wilde hamsterburchten in kaart te brengen. Dat doen ze een aantal maandagavonden op rij, vlak na de graanoogst. Op de website en sociale media van het Provinciaal Natuurcentrum vind je wanneer de telling plaatsvindt. Dat hangt af van de oogst en het weer.

Sint-Pancratiuskerk Widooie, Tongeren www.provinciaalnatuurcentrum.be/kalender www.facebook.com/ProvinciaalNatuurcentrum

Zomer 2023

Cursus natuuronderzoek

VANAF SEPTEMBER

Wil je natuuronderzoeker worden? Vanaf september kan je de jaarcursus natuuronderzoek van LIKONA volgen. Je maakt kennis met verschillende onderzoekstechnieken, je leert gegevens analyseren en je komt in contact met specialisten. Alles gaande van planten over ongewervelden tot geologie komt aan bod. De cursus vindt maandelijks plaats op zondag.

Deelnemen kost 75 euro.

Provinciaal Natuurcentrum, Genk www.provinciaalnatuurcentrum.be/cursus-natuuronderzoek

Feest in de boomgaard

ZONDAG 10 SEPTEMBER

Tijdens Feest in de Boomgaard wandel je door het prachtige fruitlandschap van Haspengouw. Tussen 8 en 10 uur kan je vertrekken voor een wandeling vanuit Vliermaal (17 km) of Brustem (20 km). Op eindbestemming het Monnikenhof in Heers is iedereen welkom voor een gezellig feest met hapjes, fruitige workshops en een streekproductenmarkt. Je kan er ook deelnemen aan de bakwedstrijd Bake-Off Haspengouw.

Monnikenhof, Heers www.feestindeboomgaard.be

Vilain XIIII en zijn bomen

ZONDAG 13 AUGUSTUS

Een MaasVerkenner leidt je rond in de geweldige bomencollectie van burggraaf Vilain XIIII. Er staan grote reuzen van wel 300 jaar oud in het park rond zijn kasteel in Leut. Wil je mee op excursie? Schrijf je in via de website. Deelnemen kost 2 euro per persoon of 1 euro per kind (excl. administratiekosten). Vergeet je wandelschoenen of laarzen niet.

14 u. tot 16 u.

Parking Kasteel Vilain XIIII, Leut www.rivierparkmaasvallei.eu

lees meer Nieuwsbrieven

Abonneer Je Gratis

Nog geen abonnee? Wil je LINA Magazine gratis thuis ontvangen? Abonneer je via de website of de antwoordkaart in dit magazine. Vragen? Neem contact op via lina@limburg.be of 011 23 83 38. www.linamagazine.be/abo

September Happening

Merodehappening

24 SEPTEMBER

Naar jaarlijkse traditie worden de troeven van Landschapspark de Merode in de verf gezet op de Merodehappening. Dit keer vindt die plaats in het centrum van de Geelse deelgemeente Zammel. Het volledige programma ontdek je vanaf 1 juli op de website van het landschapspark. Wat nu al vaststaat: de toegang is volledig gratis.

13 u. tot 18 u.

Centrum Zammel, Geel www.bezoekdemerode.be/agenda

Voor de nieuwsbrieven van het Provinciaal Natuurcentrum en de Regionale Landschappen kun je inschrijven via de respectievelijke websites.

Tot Uw Dienst

provincie Limburg Milieu en Klimaat Universiteitslaan 1 3500 Hasselt milieuenklimaat@limburg.be www.limburg.be/milieuenklimaat 011 23 83 38

Provinciaal Natuurcentrum

Craenevenne 86

3600 Genk pnc@limburg.be www.pnc.be

011 26 54 50

Haspengouw en Voeren

Daaleindestraat 2

3720 Kortessem info@rlhv.be

Regionale Landschappen Kempen en Maasland Winterslagstraat 87 3600 Genk info@rlkm.be www.rlhv.be

011 31 38 98

Volg ons www.rlkm.be

089 65 56 65

Lage Kempen Grote baan 176 3530 Houthalen info@rllk.be www.rllk.be 011 78 52 59

Volg ons ook op onze Facebook- en Instagrampagina's

LINA is een uitgave van de deputatie van de Limburgse provincieraad: Jos Lantmeeters, gouverneur, Inge Moors, Igor Philtjens, Tom Vandeput, Bert Lambrechts, gedeputeerden en Wim Schoepen, provinciegriffier

REDACTIERAAD EN HOOFDREDACTIE Patrick Boucneau, Jan Mampaey, Sonja Schreurs, Ilse Van Aelst, Geertje Ramaekers, Liesbeth Van Gysegem, Leen Raats FOTOGRAFIE Mine Dalemans

MET DANK AAN Liliane Van Engeland, Josiane Schoefs, Hanne Mengels, Luc Crevecoeur, Sanne Coun EINDREDACTIE EN VORMGEVING Stapel Magazinemakers, www.stapel.be DRUKWERK Bredero Graphics

VERANTWOORDELIJK UITGEVER Patrick Boucneau, provincie Limburg, Universiteitslaan 1, 3500 Hasselt

OPLAGE 9 000 exemplaren WETTELIJK DEPOTNUMMER D/2017/5.857/026

CONTACTADRES Dienst Milieu en Klimaat, Directie Omgeving, provincie Limburg, Universiteitslaan 1, 3500 Hasselt, 011 23 83 38, milieuenklimaat@limburg.be, www.limburg.be