100% EXPO NR 1 by Info Cultuur

PROVINCIE ANTWERPEN

100 % EXPO Murder is my business Achter de schermen van het MoMu Het beste werk van het jaar is onzichtbaar Provin c iebe st u u r An t wer p e n D r iema a ndeli j k s magazi n e D e pa r t em en t C u l t u u r ok t 20 12-ja n 2 01 3

N째1

m a d a m e

GRÈS

Prov i n c i e A n tw e rp e n 1 0 0 % E XPO driemaandelijkse uitgave van het Provinciebestuur Antwerpen.

V e ra n two o rd e li jke ui tg e v e r Danny Toelen, provinciegriffier, Koningin Elisabethlei 22, 2018 Antwerpen

C o ö rd i n ati e Job Van Bortel

E i n d re d a c ti e Isabelle De Cock

Vo rm g e v i n g Anne Van De Genachte

F oto C ov e r Museum Plantin-Moretus/ Prentenkabinet Jens Mollenvanger

KUN S TWERK GEM A A KT met dank aan RASA

R e d a c ti e Prospekta centrum voor kunstcommunicatie Grote Markt 13, 2000 Antwerpen 03 338 95 09

A DVERTENTIES Viviane Spiessens 03 338 95 75

S e c re ta ri aat vo o r a b o n n e es

sculpturale mode sculptural fashion mode sculpturale

12|09|2012 10|02|2013 m

Inhoud

Prospekta, Grote Markt 13 2000 Antwerpen, 03 338 95 09 ward.jacobs@prospekta.be

05Voorwoord–06Breedbeeld–08 Kunstwerk toegelicht–10Driemaal Conscience–11Verdwenen landschap–15Column: De schilder op de briefjes van duizend–16 Opinie: Bloemschikken of Narcisse Tordoir?–22Architectuur in de golden sixties–23Extra tips– 24Achter de schermen–28Voor & na–30Weegee: Murder is my Business–34Maak kennis met AIR–35Kunstwerk gemaakt– 39Kerstateliers–42Getest en goedgekeurd–44100% Museumshoppen–45Profiel–46Speel en win–47Over de grens

m o d e m u s e u m provincie antwerpen nationalestraat 28 2 0 0 0 a n t w e r p e n w w w . m o m u . b e - 2-

v.u. — kaat debo, momu – modemuseum provincie antwerpen, nationalestraat 28, 2000 antwerpen beeld — grès. avo ndjurk lente-zo m er 1952 © s t é p ha ne p ie ra | ga llie ra | roge r-violle t o ntw erp — p a ul boude ns

- 3-

100 % EXPO

Met enige trots presenteer ik u de eerste editie van het culturele magazine Provincie Antwerpen 100 % Expo. Op een nieuwe en frisse manier willen wij u informeren over wat er leeft op het vlak van de beeldende kunsten in de provincie Antwerpen. We maken geen ellenlange agenda’s en streven ook geen volledigheid na. Daarvoor is het aanbod veel te groot. De redactie van het magazine en een netwerk van tipgevers maakten een strenge selectie. Speciaal voor u. Het gaat dus niet over 100% volledig. Waarover gaat 100 % Expo dan wel? In een twintigtal rubrieken informeren wij u over het reilen en zeilen van de beeldende kunsten in de provincie. U kan mee achter de schermen kijken van het ModeMuseum tijdens de opbouw van de tentoonstelling Madame Grès en in het artikel Murder is my Business leest en ziet u wat fotograaf Weegee zo bijzonder maakt. Verder kan u meeluisteren naar een gesprek tussen een museumdirecteur, een organisator, een redacteur, een archeoloog en een beeldend kunstenaar. Waarover zouden die het hebben als ze samen een hapje gaan eten? Kleurrijke illustraties leiden u doorheen het magazine. Ze zijn voor jong en oud mooi of prikkelend om naar te kijken. Specifiek voor het jonge doelpubliek is er ook heel wat. Er is een kleine katern met aanwijzingen hoe je zelf een kunstwerkje maakt. Ik schrijf bewust kunstwerkje, want het past in een luciferdoosje. Er is ook een overzicht van de workshops die de Antwerpse musea organiseren tijdens de kerstvakantie. Voorts stuurde de redactie een paar mannen de baan op, om het pad naar de beeldende kunsten voor u te effenen. Job testte of het Speelgoedmuseum in Mechelen wel kindvriendelijk is, Toon schuimde museumshops af op zoek naar een kostbaar kleinood en Koen trok met zijn penseel de provincie in, op zoek naar geheime plekken. 100% beleving, daar gaan we voor. Welkom in de provincie!

ALSO ON SHOW:

Peter Bellens, Gedeputeerde Cultuur Provincie Antwerpen

Gert JOcHemS, Lucie & SimON

100% EXPO - 4

Anthony Esposito, Accused “Cop Killer,” January 16, 1941 © Weegee / International Center of Photography

- 5-

Breed b e e l d

De verbouwingswerk e n in he t Ko nink lijk M u se u m vo or Sch on e Ku n s t e n Antwerpen leveren sp e c ta c ula ire b e e ld e n o p . Zo a ls d e z e : t i j d e n s d e a f b ra a k va n de a toomkluis worden d e wa p e ning ssta ve n u it he t b e t on we g g e b ra n d . De kluis werd in de j a re n 1 95 0 g e b o uw d , o m he t m use u m t e b e s ch e r m e n t e g e n e e n kernaanval. Het vo lle d ig e f o t o ve rsla g vind je o p h t t p : //k m s k a b l og . wor d press. com.

foto ÂŠ Karin Borghou ts - 6-

- 7-

Cengiz Çekil

tot 10. 12. 2012 N ewt o pi a , de s ta a t va n de m en s en recht en www. n ewt o pi a . be

is een van de sleutelfiguren van

de Turkse hedendaagse kunst. Zijn installatie

Towards Childhood, Since Childhood bestaat uit twaalf Coca-Colaflessen die op geknutselde molotovcocktails lijken,

KU N S T W E R K TOE G E L ICH T

met laagspanningslampen die een sinistere gloed verspreiden. Het werk werd in 1974 gecreëerd voor Çekils eerste tentoonstelling in Parijs en is nu te zien in

Newtopia, mensenrechten focust.

Mechelen, in het kader van die op

een expo

Met haar suggestieve titel en speelse stijl suggereert de installatie associaties met de

tijd,

kindermaar

evengoed ook de

brutaliteit van een leven waarin

terrorisme

dagelijkse kost

is, zowel voor kinderen als voor volwassenen. Foto Reha A rcan - 8-

- 9-

Driemaal Conscience De man die zijn volk leerde lezen werd tweehonderd jaar geleden geboren. Ook in de Provincie Antwerpen kan je de schrijver herontdekken met tal van expo’s en activiteiten. Conscience Alhoewel Consciences vader een Fransman was in dienst van Napoleons marine, werd de kleine Hendrik in 1812 in Antwerpen geboren. Meer bepaald in de wijk Sint-Andries. Ook al woonde hij er slechts enkele jaren, de lokale Heemkundige Kring beschouwt de volksschrijver rotsvast als één van hen. Voor de tweehonderdste verjaardag van zijn geboorte gingen ze dan ook gezwind aan het werk. Een charmante expo in het cultuurcentrum laat geen enkel detail onberoerd, een wandeling door Antwerpen neemt je mee langs alle Antwerpse anekdotes die aan Conscience kunnen worden gelinkt en op de voorleesmarathon op 3 december – Consciences verjaardag – kan je alsnog een volledig werk achter de kiezen slaan, zonder je moe te maken.

16.1 1. 20 12 - 20. 12. 20 1 2 Co n science www. cosintandries.b e

Door Isabelle De Cock

Conscience en het Zoerselbos Wist je trouwens dat een behoorlijk deel van Consciences werk zich afspeelt in Zoersel? Conscience had zijn militaire dienst in de Kempen doorgebracht en dat was hem blijkbaar bevallen. Misschien herinnerde de streek hem ook aan zijn moeder, een Kempische die stierf toen hij amper acht was. Hoe het ook zij … Op latere leeftijd zocht hij vaak rust in de omgeving van het Zoerselbos. In zijn vroege verhalen stelt hij het bos voor als een schuilplaats vol moordende bendes, in 1846 werd het dan weer het idyllische vertrekpunt voor zijn boek De Loteling. Daarin vertelt hij het fictieve verhaal van een arme boerenjongen die ontsnapt aan de dienstplicht, maar zich door financiële besognes verplicht ziet de plaats van een notariszoon in te nemen. In het Zoerselbos zie je het huisje waar de bewuste loteling zou hebben gewoond en toont een expo de link tussen de schrijver en de streek.

tot 25 .1 2.20 1 2 Conscience en het Zoerselbos 03 384 05 12

- 10-

De Leeuw van Vlaanderen In 1912 werd de honderdste geboortedag van de schrijver gevierd. Ook al was Conscience toen al bijna dertig jaar dood, zijn boeken waren nog steeds razend populair. In het Antwerpse Boekenbergpark werden grootse Consciencefeesten gehouden in belle époquestijl. Weer honderd jaar later, is het park opnieuw de uitvalsbasis voor een hommage aan Conscience. Jonas Van Thielen brengt er zijn hilarische stuk De Leeuw van Vlaanderen. In 1984 verfilmden Dominique Deruddere en Stijn Coninx Consciences bekendste werk. De tekst werd in een scenario gegoten door Hugo Claus. Van Thielen speelt de hele film na: alle dialogen, alle personages brengt hij in zijn eentje, in zijn onderbroek. Een andere acteur, Robby Cleiren, neemt je in Plaisirs d’amour dan weer mee op rondleiding door het park. Hij heeft het over kasteelheren en over de link van Conscience met het park.

0 8, 0 9 . 1 2 . 2 0 1 2 P l a i s i r s d ’a m ou r w w w. ccd e u r n e . b e

01, 02.12.2012 De L e e u w va n V l a a n d e re n w w w. ccd e u r n e . b e

- 12-

- 13-

De schilder op de briefjes van duizend COLUMN Peter benoy Bij de verdediging van Antwerpen tijdens de Eerste Wereldoorlog werd in augustus 1914 op een veld bij Duffel een zwaargekwetste soldaat gevonden. Het was de 27-jarige schilder Constant Permeke. Hij werd naar Engeland geëvacueerd, waar hij langzaam herstelde. De laatste oorlogsjaren verbleef hij met zijn gezin in Devonshire. Zijn werk uit die periode bevat donkere taferelen, een voorbode van zijn latere werk, maar ook een aantal bijna luministische landschappen, explosies van licht en kleur die soms aan Turner doen denken. Wanneer hij na de oorlog terugkeert beperkt zijn palet zich vooral tot donkere tinten van bruin, grijs, oker en groen. Licht blijft schaars en beperkt zich soms tot een enkel klein vlak dat het tafereel onthult. Wat dieper blauw, rood of geel, hoe beperkt ook, krijgt een magische kracht in dit avondland. Permeke (1886-1952) was in zijn tijd de schilder van boeren en vissers, van mensen met een hard en armoedig bestaan. Meestal wordt hij in één adem genoemd met Gust De Smet en Frits Van den Berghe: het gouden trio van het Vlaamse expressionisme tijdens het interbellum. Als een nationaal team moesten ze de eer van de Belgische kunst in Parijs, New York en Venetië verdedigen. Hoewel de drie vluchtelingen tijdens de oorlog gescheiden hadden gewerkt, waren ze naar min of meer gelijklopende expressievormen geëvolueerd. Hun herontmoeting bleek bijzonder vruchtbaar te zijn. Volgens de Franse kunsthistoricus Jean-Michel Palmier hebben zij in enkele jaren de meest sombere en de meest tragische doeken van het Europese expressionisme geschilderd. Hun stijl was overigens zelden onversneden; de drie zochten elk voor zich in diverse avant-gardestromingen naar wat bruikbaar was voor hun verhaal. Begin jaren 1920 duiken kubistische elementen op in het werk van Permeke, als gevolg van zijn onderzoek naar de bronnen van het werk van Cézanne en de Afrikaanse primitieve kunst. In zijn uitbeelding van menselijke figuren is de invloed van de art nègre onmiskenbaar: bruingeblakerde titanen die met aarde en slijk, zo lijkt het, in krachtige penseelstreken zijn geschilderd; logge gestalten verbonden met de bodem en de oerkrachten. Hoewel de critici over het algemeen gunstig op die evolutie in zijn werk reageerden werd dat ‘karikaturale’ element door sommigen niet gewaardeerd. Hoe blind kun je zijn voor

de menselijkheid en de tederheid van deze figuren wanneer je ze, zoals één van hen, ziet als een “wereld van gedegenereerden, zonder ziel, zonder hart, zonder verstand”? Een echo van de ideologieën die in Duitsland opgang maakten? Vanaf 1938 legde Permeke zich vooral toe op naakten: forse vrouwenlichamen in houtskool die soms in dialoog gaan met het beeldhouwwerk waar hij in dezelfde periode mee startte. Weinig bekend is dat hij samen met Henri Storck en James Ensor de Oostendse Filmclub oprichtte. Er wordt weleens een verband gelegd tussen de grote formaten van veel van Permekes doeken en projectieschermen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog weigerde de schilder mee te werken met de Duitse bezetter. In 1941 kreeg hij het verbod om zijn Entartete Kunst nog te tonen.

In de jaren 1990 werd het stil rond Permeke. Een paar jaar later - ironie van het lot - verdwenen de briefjes van 1.000 Belgische frank waarop hij geportretteerd stond, door de invoering van de euro. De wereld die hij schilderde, die van eenvoudige vissers en boeren, is intussen verleden tijd geworden. Het beeld dat kunstliefhebbers vandaag van de avant-garde uit het interbellum hebben is sterk verbonden met de gedachte aan een stedelijk modernisme. Een compositie met gitaar, krant en fles, een cabaret of een brandende stad voldoen daaraan, maar het oude platteland verenigen met modernistische vormen stuit blijkbaar op een soort mentale verwerping. Toch was Permeke nooit heel ver weg, dankzij een ruime aanwezigheid in musea en dankzij het Permekemuseum in Jabbeke, gevestigd in het huis waar hij sedert 1929 woonde. De tentoonstellingen die zijn werk nu opnieuw uitgebreid belichten, zullen hopelijk een nieuwe generatie sensibiliseren voor het innovatieve œuvre van een van de belangrijkste Belgische schilders.

- 15-

15. 09. 2012 - 24 . 02. 2013 D e Mo dern en . R o n do m Perm eke www. pro va n t. be

Opinie “ZULLEN we het over bloemschikken of over Narcisse Tordoir hebben?”

Een archeoloog, een hoofdredacteur, een museumdirecteur, een organisator en een beeldend kunstenaar samen aan tafel met tapas en een flink glas wijn. Waarover zouden ze het hebben? Is het alleen maar ernst? Of worden er ook straffe verhalen verteld?

We zijn te gast bij A la Ville, een Mediterraan restaurant in hartje Antwerpen. Joke, Marc, Kaat, Kris en Sofie ontmoeten elkaar voor het eerst. Er zijn geen spelregels vanavond, behalve dan dat kunst de leidraad van het gesprek is.

Foto ’s ELI SA BET H BROeKA ERT T eks t A N N I K KL A ES Kris Fierens, beeldend kunstenaar in gesprek met de chef-kok

De Turnhoutse school Marc zet de toon: “Gaan we het over bloemschikken of over Narcisse Tordoir hebben?”“Waarom niet over beide?”, antwoordt Joke. “Vorige week was ik op de opening van een tentoonstelling over architect Jozef Schellekens in Turnhout. Je bezoekt er de modernistische woning van Schellekens, die hij bouwde in de jaren ’30. Zo puur, ongelooflijk. De woning is nu beschermd als monument en onlangs op een warme, respectvolle manier gerestaureerd. De tweede vrouw van Schellekens woonde er tot enkele jaren geleden, waardoor het interieur bijna intact bewaard bleef. De woning is een statement van waar die man voor stond en wat zijn ideeën waren over architectuur. De tentoonstelling toont Schellekens’ eigen werk als architect en zijn werk als provinciaal bouwmeester, waarbij hij veel meer in een keurslijf moest lopen. Ook als kunstenaar komt hij er tot zijn recht, hij schilderde en maakte ontwerpen voor houtsneden. Over de kwaliteit van het werk spreek ik me niet uit”. Kris, grinnikend: “Voor mij gaat het

- 17-

Joke Bungeneers, Diensthoofd Erfgoed Provincie Antwerpen

Kaat Debo, directeur ModeMuseum Provincie Antwerpen

daar nu net over.” Joke gaat onverstoorbaar verder. “Sommige mensen gaan er misschien een kijkje nemen omdat ze benieuwd zijn. Je ziet er nog waar Schellekens at, je ziet zijn badkamer, de kussens in de zithoek waar de kinderen 70 jaar geleden vette vingers op hebben nagelaten. Sommigen zullen er misschien wel geïnspireerd worden van ‘ah, is dat nu architectuur’ en ‘ah, is dat nu modernisme’. Het is een mooie introductie op de tentoonstelling die Ar-Tur in de Warande geeft over de Turnhoutse school.” Waarom moeilijk als het ook makkelijk kan? “Als mensen niet goed geïnformeerd worden, zullen ze toch automatisch voor het makkelijke kiezen”, merkt Kaat op. Marc neemt een slok wijn en repliceert: “In het Middelheimmuseum is een prachtig werk van Philippe Van Snick. Het is een van de topwerken, heb je het nog niet gezien?” Er wordt nee geschud. Marc lacht. “Het is onzichtbaar voor wie niet geïnformeerd is. Maar als je het kent, vind je het het beste werk van het jaar. Het hele œuvre van Van Snick is gebouwd op tien cijfers en tien kleuren. Het fonteintje voor het Braempaviljoen vulde hij helemaal met zwarte stenen. Onder die stenen steken tien fonteintjes op tien verschillende plaatsen die een na een, om de tien seconden, belletjes naar het wateroppervlak sturen. Als je ervoor staat, is dat fenomenaal. Van Snick is obsessief in zijn werk: er liggen bijvoorbeeld ook nog tien stenen die net niet zwart zijn.”

Joke schudt nadrukkelijk het hoofd. “Sorry, maar ik heb er een probleem mee dat je bij elk kunstwerk, om het ten volle te kunnen waarderen, een uitleg moet hebben. Een kunstwerk moet toch onmiddellijk iets in je losmaken ... ” “Daar ben ik het absoluut niet mee eens”, onderbreekt Marc haar. “Dan komen we op hetzelfde niveau van ‘ik vind die reeks op de vtm ook leuk’ en begrijp me niet verkeerd, ik kan ook wel af en toe een goede actiefilm appreciëren, zoals die film met die tien ouwe rakkers, met Cruise …” “… en Sylvester Stallone”, vult Kaat aan. “Ja”, zegt Marc. “En ja, daar gaan waarschijnlijk een heleboel mensen naar kijken en dat soort expo’s mag ook, maar aan dat ‘nu en onmiddellijk’ heb ik echt een bloedhekel.” Mooi Middelheim “De uitbreiding van het Middelheimmuseum is geweldig” zegt Kaat enthousiast. Ze zet zich een beetje rechter op haar stoel. “Het nieuwe concept speelt precies in op die verschillende lagen van beleving. De formele tuin die hier en daar bewaard bleef, is heel uitnodigend. Je kan er na het werk even doorwandelen of er met je kinderen spelen. Maar als je wilt, kan je in het park ook vijftig werken op een middag bekijken. Het staat iedereen vrij om eruit te halen wat hij wil.” “Te gemakkelijk”, vindt Marc. “Je kan in het Middelheim lopen en aangetrokken worden door een 'aha-effect', waardoor je zegt ‘Oh ja, dat is een prachtig beeld’. De ijsbeer van François Pompon bijvoorbeeld. Maar er zijn ook andere

- 18-

Sofie Dederen, directeur Frans Masereel Centrum

prachtige werken waarover je wel even kunt nadenken. Wat mij interesseert is kunst waarvoor je een kleine inspanning moet doen. Zowel voor hedendaagse elitaire kunst als voor beeldende kunst, mode en design. Het is juist die inspanning die het verrijkend maakt.”

Marc:“Het beste werk van het jaar is onzichtbaar.”

Ook Kris heeft een mening over het Middelheim: “Het is een zeer respectabel museum. De diversiteit van dat spel steekt fantastisch in mekaar. Antwerpen heeft het Middelheim eindelijk herontdekt en erin geïnvesteerd. Terecht, het is het beste museum van Antwerpen en België! Met alle respect voor uw museum”, Kris maakt een klein buiginkje in de richting van Kaat. Ze lacht: “Ik ben ook fan.” “Daar wil ik nog iets aan vastplakken”, zegt Marc. “In 2008 of 2009 werd vastgesteld dat het Middelheim dat jaar maar liefst 300.000 bezoekers had gehad. Iedereen vond het ongelooflijk, maar bedacht meteen ook dat het niet kon kloppen. Na onderzoek bleek dat er voor de camera die de bezoekers telt een blaadje hing dat heen en weer waaide met de wind.” Iedereen proest het uit. Marc, droogjes: “Ze hebben die boom onmiddellijk omgehakt.”

De hapjes die geserveerd worden zijn kunst an sich: truffel en ricotta, rode biet in feestelijke glaasjes … Als vanzelf rollen we van het ene onderwerp in het andere. Beleven of informeren? “Het ModeMuseum maakt per tentoonstelling een brochure,” vertelt Kaat. “Mensen kunnen die ter plekke lezen. Doen ze dat liever later of zelfs helemaal niet, dan is dat ook goed. Maar we hebben wel moeite gedaan om context en achtergrondinformatie mee te geven. Uiteindelijk is het interessanter om zelf te kijken en na te denken. Ik houd trouwens ook niet van te veel tekst op de muren en ik heb een hekel aan audioguides. Mensen worden dan als zombies van A naar C gestuurd en werk B wordt overgeslagen omdat de curator dat toevallig niet in het parcours zette.” Marc is het roerend met haar eens: “Ik gebruik dat dus nooit hé, nooit”. Kaat gaat verder: “Maar je moet ook bekijken wat je van je bezoeker verwacht. Stel dat ik wil dat mensen verder komen dan de opmerking ‘Wie draagt dat nu?’

- 19-

Net zoals dat je ook niet wil dat mensen in een museum voor hedendaagse kunst zeggen ‘Wie hangt dat nu aan de muur?’ Kris lacht: “Dat kan mijne kleine ook. ” “Juist!” antwoordt Kaat, “en daar ben ik heel erg mee bezig. Hoe kunnen we dat doen zonder dat we mensen op een betuttelende manier aan het handje houden?” Kris, ernstig nu: “Dan is Marcs verhaal over Van Snick toch een mooi voorbeeld? Je krijgt inderdaad een uitleg, maar op een leuke manier. Zoals Marc het vertelt krijg ik goesting om dat werk te gaan bekijken.” Joke: “Maar de kunst bestaat er inderdaad in de mensen niet te betuttelen.” Marc: “Was ik betuttelend?” Joke:“Nee nee, dat zeg ik niet. Daarvoor ken ik u nog niet goed genoeg. ” Marc: “Houden zo!” (lacht)

De ogen glinsteren, iedereen heeft er plezier in. De glazen worden bijgevuld. Voor de een wit, voor de ander rood. Het menu is verrassend. Gelukkig betuttelt de ober ons met tekst en uitleg bij de overheerlijke conceptuele hapjes. “Ik denk iets met ananas,” herhaalt Sofie zacht tegen Kris. Nieuwe media, nieuwe uitdagingen Sofie, die tot nog toe bedachtzaam luisterde en zichtbaar genoot van het verbale steekspel, lanceert het volgende thema: “Een website is niet zo evident, je moet hem onderhouden, er personeel voor aannemen … maar het is wel belangrijk. Iedereen zit op het internet. Zelf zoek ik ook vaak op het web en het is soms heel complex om dingen terug te vinden over beelden, korte titels of publicaties.” Ook voor Kaat is digitaliseren een uitdaging: “De vraag is hoe je er op de juiste manier mee omgaat. Wij hebben onze collectie online staan, maar er hangt niet aan elk object een foto. We proberen dat zo goed mogelijk te doen, maar het is ingewikkeld om rechten op mode te clearen. Het is een gigantische

niche. En wat met videomateriaal? En hoe gaan we alles wat digitaal is bewaren? In Vlaanderen bestaat geen e-depot.” “We zijn er wel mee bezig,” weet Joke. “Ja,” antwoordt Kaat, “maar er moet nu wel actie komen, of anders verliezen we zaken. Hoe gaan we digitaal materiaal duurzaam bewaren, hoe gaan we het ontsluiten en wat moeten we ontsluiten? Moet de bezoeker alles maar online kunnen zoeken en streamen? En hoe moet het met onze collecties?” Marc haakt erop in: “Zoals jullie weten schrijf ik voor H ART. Als ik een artikel plaats over een tentoonstelling die nog loopt, zijn mijn foto’s rechtenvrij. Als nadien iemand een foto opvraagt over die tentoonstelling en Sabam komt dat te weten, dan kost die foto honderd euro!” Kaat: “Exact! Dat is een probleem. Wij contacteren nu een voor een fotografen om overeenkomsten te maken. Je hebt fotografen die dertig jaar aan een stuk alle modeweken fotografeerden. Soms kan je zo een heel archief binnenhalen.” Kaat pauzeert even en zucht: “Er moeten afspraken op Europees vlak komen.” En dan, een beetje somber: “Gaan wij ook wat er op internet of op You Tube komt bewaren? Zo’n massa aan materiaal om uit te selecteren …” Marc vult het problemenlijstje aan: “Wij hadden een jaar geleden een interview met een galeriehoudster. Onze huisfotograaf maakte een foto die verscheen in H ART. De galeriehoudster maakte een scan van dat artikel en zette het op haar site. Dat zorgde voor problemen met het gebruiksrecht, want ik had een overeenkomst met de fotograaf, maar zij niet. Het is een kluwen! Maar de rechten van de fotograaf moeten wel beschermd worden. Dus als mensen mij vragen naar foto’s die gemaakt werden voor H ART, zeg ik altijd: ‘neem contact op met de fotograaf en onderhandel over de prijs’. Maar die ene keer ging het dus mis.” Ook bij Kaat gaat het soms fout: “Soms komen mensen naar de bibliotheek van het ModeMuseum, ze scannen iets uit een van onze catalogi en vermelden er ‘Fotoarchief MoMu’ bij. Maar wij hebben daar helemaal geen rechten op en dat zorgt voor een boel problemen.”

- 20-

Kaat: “Wie hangt dat nu aan de muur?” Kris: “Dat kan mijne kleine ook.”

Åbäke zich voorstelde. De leden zijn allemaal acteurs en performers. Het traditionele publiek en de mensen van het Centrum waren erbij en dat gaf vonken. Het wordt niet evident, maar wel heel tof.”

Marc Ruyters, hoofdredacteur H ART

Uitkijken naar nieuw? Kaat: “Misschien is dit wel reclame, maar ik kijk uit naar onze tentoonstelling Madame Grès. We plaatsen er het werk van de Franse couturière Madame Grès in dialoog met werk van ontwerpers als Haider Ackermann, Yamamoto of Lanvin, maar ook met het werk van beeldhouwer Renato Nicolodi. Grès wilde eigenlijk liever beeldhouwster worden in plaats van ontwerpster. Dat verlangen is heel duidelijk terug te vinden in haar ontwerpen.” Ook Sofie kijkt uit naar een project waarvan ze zelf mee aan de wieg staat: “Het Frans Masereel Centrum vraagt jaarlijks een curator om hedendaagse grafiek te presenteren. Vorig jaar was de derde editie. Ik wilde het eens anders aanpakken en heb het Limburgse kunstencentrum Z33 gevraagd om samen met ons een internationale open call naar curatoren te lanceren, om voorstellen voor een tentoonstelling rond grafiek te doen. Uit de vijftien inzendingen selecteerden we er drie. Eentje uit New York, iemand uit Breda en het Londense collectief Åbäke, dat uiteindelijk de opdracht kreeg. Zij zijn net twee weken bij ons komen produceren. Ik weet niet of ik al iets over het concept mag zeggen, maar het is echt sterk. Het gaat niet enkel over grafiek, maar ook over verhalen. De tentoonstelling gaat in november door bij Z33. En het zal een lege tentoonstelling zijn.” “Spannend”, zegt Kaat,“dat klinkt allemaal heel intrigerend.” “Ja”, antwoordt Sofie. “Het zal van alles teweegbrengen. We hadden vorige week een speciale lezing waarop

De koffie wordt geserveerd. Er wordt nog wat afsluitend heen en weer gebabbeld. “Wat de provincie en KMSKA in de Fabiolazaal gaan doen?” – “Was dat niet Permeke? Ergens in september?” – Permeke en zijn tijdgenoten – Ensor, Rik Wouters … – “Ah, ik dacht alleen Permeke.” – “Ik ging ooit naar Caravaggio en zijn tijdgenoten kijken, er hing één Caravaggio en dat was dan nog een kopie.” – “Dat zou je met Permeke ook kunnen overkomen” – “Oh ja, is dat makkelijk na te maken?” – “Mmm, daar kan ik straffe verhalen over vertellen, maar dat is niet voor publicatie.”

- 21-

Architectuur in de golden sixties

Extra tips

De Tu rnhou tse sch ool

T eks t I SA BELLE D E COCK

In de golden sixties kenden verscheidene steden een economische, demografische en culturele expansie, en verscheen de laatmodernistische architectuur in het straatbeeld. Ook in Turnhout. Daar leverden verschillende architecten hun bijdrage: Paul Neefs, Atelier Vanhout & Schellekens en het bureau van Lou Jansen en Rudi Schiltz. Hun werk staat bekend als de Turnhoutse School, hoewel ze binnen de krijtlijnen van het laatmodernisme elk een eigen vormgeving hanteerden. Ze haalden de architectuurtijdschriften met moderne en goedverzorgde woningen. Maar ze namen ook samen deel aan grotere projecten, zoals de Parkwijk, de lagere school Sint-Victor en het cultuurcentrum de Warande.

De tentoonstelling biedt een inzicht in deze unieke periode en werpt een blik achter de schermen van de architectuur. De studies, reizen, relaties met de bouwheren, en onderlinge samenwerkingen: het volle leven van de architecten komt ruim aan bod. Voor de scenografie werd architect Christian Kieckens aangetrokken. Hij bundelde de originele plannen en documenten uit de archieven van de architecten en van het Architectuurarchief van de Provincie Antwerpen, de nieuwe foto’s van Lander Loeckx en nieuwe maquettes in een boeiend parcours. Op de tentoonstelling wordt ook de documentaire Huiselijk modernisme van Terenja Van Dijk vertoond, een eerdere productie van Ar-Tur.

Het relatief recente en nog onbekende erfgoed dat de Turnhoutse School nalaat, is bijzonder kwetsbaar. Ar-Tur, het architectuurcentrum voor de Antwerpse Kempen, vatte daarom het ambitieuze idee op om via een Paul Neefs, woning Van Hout, 1967, foto Lander Loeckx tentoonstelling en een publicatie dit erfgoed te herwaarderen. Ar-Tur wil de kennis over eigentijdse architectuur aanscherpen en 24. 1 1 . 2 0 1 2 t ot 2 7. 0 1 . 2 0 1 3 advies verlenen bij de steeds complexere ontstaansproA rch i t e ct u u r i n d e g ol d e n cessen van gebouwen en infrastructuur, waardoor het s ch ool inspirerende van architectuur meer dan eens wordt w w w. a r - t u r. b e miskend.

- 22-

Bij de tentoonstelling hoort een uitgebreide publicatie, waarin Yves De Bont en Francis Strauven de grote en kleine verhalen van de architecten en hun gebouwen vertellen.

s i x t i e s – d e Tu r n h ou t s e

G a l eri es by n i g ht Antwerpen is een centrum voor hedendaagse kunst, getuige de vele galeries die de stad rijk is. Een paar keer per jaar openen ze hun deuren voor een nocturne, samen met andere hedendaagse kunstruimtes en het M HKA. Adressen en programma’s vind je op de overkoepelende website.

25. 10 & 06. 12. 2012 www. a n t werpa r t. be

J i m m i e D u rha m j u n i o r Op de laatste dag van de tentoonstelling Jimmie Durham geeft het M HKA het museum in handen van families met kinderen: kinderen leiden kinderen rond, in alle zalen lezen jeugdauteurs voor en op de bovenste verdieping vind je een feestje met pannenkoeken en dj. Om de tentoonstelling af te sluiten is er een straf statement over het recht op kunst.

18. 11. 2012 Ku n s t en da g vo o r ki n deren www. m u hka . be

Bru eg el o p zo n da g Het Stedelijk Museum van Lier neemt het werk van Pieter Bruegel onder de loep. Naast de hoofdtentoonstelling met werken van de oude meester en van schilders die door hem werden beïnvloed, is er de tijdelijke expo Vertier en Trammelant over de vele momenten van volks plezier die Bruegel vastlegde. Enkele zondagen per jaar kan je aansluiten bij een exclusieve rondleiding door conservatoren Luc Coenen en Griet Van Opstal. Wees er op tijd bij om je in te schrijven!

09. 12. 2012 www. bru eg el l a n d. be

Bruegelland, Ferdinand De Braekeleer I, Le voleur de raisins, 1850, Stedelijke Musea Lier

Mecen a s va n Er t bo rn Vlakbij het Rubenshuis ligt het zeventiende-eeuwse Kolveniershof. Studiecentrum Rubenianum verzamelt er een schat aan kennis over kunst in de Nederlanden, van de late middeleeuwen tot de achttiende eeuw. Een aantal zondagvoormiddagen per jaar kan je er een lezing meepikken. In december vertelt Jozef Glassée er over Antwerpens voornaamste kunstverzamelaar en schenker: ridder Florent van Ertborn.

16. 12. 2012 Lezi n g ‘ Va n ka bi n et n a a r m u s eu m’ www. ru ben i a n u m . be Ku n s t vo o r een pri kj e Een tip voor wie iets moois aan de muur wil zonder veel te betalen: Sketch. In Antwerpen en Gent komen tien tekenaars van verschillend pluimage bijeen op café, in een museum of op een kunstmarktje om te tekenen. Kom er gezellig bijzitten en bevalt je wat je ziet, dan koop je gewoon een tekening. De prijzen gaan van spotgoedkoop tot betaalbaar. Vertel het voort!

www. s ket chweb. be - 23-

ermen h c s de ter h ac

MoMu maakt zich op voor Madame G rès Foto ’s A rt u r Eranos ian T eks t Frank Herman - 2 4 - - Bob Verhelst, scenograaf - Alexandre Samson, adjunct-director, Musée Galliera vlnr: Robby Timmermans, productiemanager MoMu

- 25-

Het ModeMuseum is druk in de weer met de opbouw van de tentoonstelling van Madame Grès. De Parijse couturière spreekt met haar sculpturaal elegante creaties nog steeds tot de verbeelding. 100% EXPO telt mee af.

Drie weken voor de opening worden grote houten elementen aangevoerd, naar binnen gesjouwd en met ladderliften naar boven gebracht. Het is alle hens aan dek om de nieuwe, prestigieuze expo tot in de puntjes af te werken. Ook de suppoosten werken mee aan de opbouw.

vlnr: Laurent Cotta, verantwoordelijke Contemporary Creation, Musée Galliera - Bob Verhelst, scenograaf Erwina Sleutel, conservator MoMu

De grote rotonde wordt aangekleed met een doek van twintig op acht meter. Vele uren en acht man zijn nodig om het zonder ongelukken op te hangen. Monumentale doorkijkmuren worden toegevoegd. Het decor werd ontworpen door kunstenaar Renato Nicolodi en is opgebouwd uit honderden microtrapjes en statige vierkante zuilen. Vormgever Bob Verhelst richt het interieur in. Klare lijnen en vlakken creëren rust en een nostalgische toets.

Voor het MoMu is dit de eerste samenwerking met het Parijse Musée Galliera, waar de expo Madame Grès, la couture à l’œuvre in 2011 te zien was. De Franse collega’s Laurent Cotta, Corinne Dom en Alexandre Samson hebben de fragiele kledingstukken begeleid op de reis van Parijs naar Antwerpen. In het MoMu werken ze mee aan de mannequinage: het draperen van de kledij op poppen. Daar zijn ze twee weken zoet mee. Plooien gracieus over het lichaam draperen was het keurmerk van Madame Grès. Geen sinecure. Sobere muur- en vloerteksten contrasteren mooi met de zandkleurige vloer en muren. Nu nog de belichting. Textiel mag niet veel licht opnemen, anders vervalen de kleuren en verzwakken de vezels. Nadat scenograaf Bob Verhelst de handen van alle poppen een contemporaine elegantie heeft gegeven, kan iedereen opgelucht ademhalen. Alles is klaar voor de komst van het grote publiek.

12. 09. 2012 - 10. 02. 2013 Ma da m e G rès . Scu l pt u ra l e m o de www. m o m u . be

- 26-

- 27-

VOOR EN NA:

In 1990 vormde een ondernemer het 18de-eeuwse Kasteel d’Ursel in Hingene om tot een seminarie- en congrescentrum met hotelfaciliteiten. Tijdens de drastische verbouwingswerken werd het stucwerkplafond in de vestibule vervangen door een glazen constructie en verdween het pleisterwerk van de muren. Foto © Madeleine Manderynck anno 1990.

In 1994 kocht Provincie Antwerpen het domein met kasteel. De oude glorie werd in ere hersteld. De huidige hertog d’Ursel zag dat het goed was en gaf enkele portretten in bruikleen. Foto © Stefan Dewickere anno 2012.

- 28-

- 29-

Kasteel d’Ursel - Hingene

Na vijven kwamen de meest tragische uren. Sommigen hadden een slapeloze nacht gehad met zorgen over gezondheid, geld of liefdesproblemen. Fysiek en mentaal waren ze nu uitgeput en uiteindelijk sprongen ze het raam uit. Dat laatste heb ik nooit gefotografeerd. Ik reed eraan voorbij. Ik had het dan wel gehad voor die nacht.” Een gruwelijke sleur Met dit overzicht beschreef Weegee een voor hem klassieke werknacht als freelance fotograaf in New York. De beschrijving maakt je nieuwsgierig naar wat hij gezien en vastgelegd heeft, naar het New York van de jaren ‘30 en ‘40, maar ook naar de man achter zijn Speed Graphic Camera, de onverstoorbare commentator die in zijn nuchtere relaas geen woorden vuilmaakt aan de feiten achter de foto’s van verongelukte mensen, neergeschoten of gearresteerde gangsters en randfiguren uit mythische New Yorkse nachten.

Murder is My Business

Papa paparazzo Weegee’s tentoonstelling in het FoMu was afgelopen zomer nog te zien in New York. Ze toont niet alleen adembenemende beelden uit het nachtleven in de Big Apple. Ze portretteert ook de fotograaf zelf: een bizarre man met een heel eigen stijl. Een vakman die in zijn eentje een nieuwe standaard creëerde voor de persfotografie van zijn generatie en de daarop volgende, een inspirator ook van menig kunstenaar. Sommigen beschouwen hem - misschien niet helemaal terecht - als de vader van alle paparazzi. Anderen verwijten hem een mateloos cynisme. Zo toonde hij ooit trots de 35 dollarcheque van Life magazine, ontvangen voor de beelden die hij schoot van twee moordslachtoffers… “Net iets meer dan degene die kogels gebruikte,” voegde hij er droogjes aan toe. Weegee was een selfmade man. Hij ging maar tot z’n veertiende naar school en verliet op z’n zestiende het ouderlijke huis. Via diverse baantjes leerde hij het vak van fotograaf, zowel achter de camera als in de donkere kamer. Vooral met dat laatste kon hij zich onderscheiden van collega’s. Als geen ander kon hij zijn nachtfoto’s door sterke lichtcontrasten of door de juiste uitsnijding en vergroting opwaarderen tot een niveau dat hem ook in de kunstsector faam bezorgde. Hij was zich overigens

Teks t IVO AD R IA ENSS E N S

Anthony Esposito, Accused Cop Killer, January 16, 1941 © Weegee/ International Center of Photography

Het FotoMuseum Provincie Antwerpen presenteert een tentoonstelling in zwart-wit, over Weegee, een man die niet van grijs hield.

“Ik startte mijn ronde gewoonlijk om middernacht. Eerst keek ik naar de telex van de politie om te weten wat er gebeurd was. Dan mijn auto in. Ik zette de politieradio aan. Het leven leek een dienstregeling te volgen, tragisch maar op schema, met korte komische momenten als ontspannende afwisseling tussen de misdaden. Van middernacht tot één uur luisterde ik naar oproepen over voyeurs op daken of op brandladders bij de slaapkamers van kindermeisjes … Van één tot twee: overvallen op de eethuisjes die nog open waren… Van twee tot drie: auto-ongevallen en branden. Om vier uur werden de zaken levendiger. Dan sloten de bars en waren de jongens lichtelijk aangeschoten. De barman riep: ‘We sluiten.’ Maar de klanten wilden niet vertrekken … Waarom naar huis gaan naar hun zeurende vrouwen? Daarna, tussen vier en vijf, volgden de berichten over inbraken en ingegooide uitstalramen.

De naam Weegee verwijst naar ‘ouija’, een spiritistisch spel om met doden te communiceren.

- 31-

Body of Dominick Didato, Elizabeth Street, New York, August 7, 1936 © Weegee/ International Center of Photography

Weegee woonde in zijn auto. Hij kon zelfs foto’s ontwikkelen in zijn Chevy.

goed bewust van zijn status en invloed, die hij graag in de verf zette: hij maakte naar schatting 1.500 zelfportretten en zijn foto’s droegen een auteursstempel met de melding: ‘Weegee the famous”.

die hun eerste moord plegen, maar een groep jongeren die voor het eerst wordt geconfronteerd met de onderwereld die in New York aan de oppervlakte komt … En waar zij dus mee moeten leren leven.

‘Paranormaal’ Weegee is het pseudoniem van Uscher Fellig, in 1899 geboren in het huidige Oekraïne. Zijn voornaam werd aangepast tot Arthur toen zijn familie in 1909 naar New York emigreerde, op de vlucht voor de Jodenvervolging in zijn geboortestreek. Wie de bijnaam Weegee verzon, is niet helemaal duidelijk: hijzelf, een politieman of een secretaresse van United Press International? De naam verwijst in elk geval naar het destijds populaire gezelschapspel ‘ouija’, een spiritistisch middel om met de doden te communiceren. Het was die ‘paranormale’ inspiratie die men ook Weegee toedichtte, omdat hij als fotograaf zo vaak op het juiste moment op de juiste plaats opdaagde, soms zelfs vóór de politie. Maar zo verwonderlijk was dat niet. Hij had vrienden in elk politiekantoor, waardoor hij ’s avonds de telexen kon bekijken voor hij aan de slag ging. In het hoofdkwartier, vlak bij zijn studio, had hij zelfs een eigen stoel. Bovendien kreeg hij toestemming om in zijn auto een politieradio te installeren. En allicht zat ook zijn ervaring met de ‘dienstregeling’ van het New Yorkse nachtleven er voor iets tussen, om nog maar te zwijgen van zijn kennissenkring in de onderwereld.

Humor in de marge Veel foto’s van Weegee ontlenen hun kracht en betekenis aan wat zich in de marge afspeelt, maar waarvoor hij - en blijkbaar hij alleen - aandacht heeft. Dat hoefde niet altijd de dramatiek te versterken. Humor was best besteed aan Weegee. De foto van een brandend gebouw, helemaal onder stoom van het

bluswater, krijgt de titel Simply add boiling water… Een reclameslogan die in koeien van letters op het brandende gebouw prijkt. Ook al krijg je het gevoel dat de cynicus in Weegee niet klein te krijgen is, tegelijk toont hij ook medeleven: Weegee stond aan de kant van de mensen die hij in beeld bracht. Zijn verwondering deed hem fotograferen, zijn sympathie of begrip bepaalde hoe de foto eruitzag. Je kunt zijn foto Tenement sleeping during heat spell (Slapen in een huurflat tijdens hittegolf) voyeuristisch noemen, maar het beeld schreeuwt om medeleven.

Zwart-wit Op Weegee valt geen etiket te plakken, ook al is dat vaak geprobeerd. Tegenover sensatiezucht blijkt maatschappijkritiek te staan, tegenover cynisme betrokkenheid, tegenover mythevorming een wake-upcall te beseffen wat er gaande is. Geen cliché heeft vat op hem, zelfs als je tot de verwarrende vaststelling komt dat hij af en toe een situatie ensceneerde om zijn boodschap - of was het zijn commercie - kracht bij te zetten. Voor een persfotograaf is dat merkwaardig. Maar gun hem het etiket van kunstenaar… en het mag. Mocht je na dit alles het gevoel hebben dat deze tentoonstelling alleen de ellende in de marge van de samenleving toont, weet dan dat de krantenuitgevers Weegee op een gegeven moment op oververzadiging wezen: genoeg moorden. Het mocht er best ook af en toe wat vrolijker aan toegaan. In crisistijden wilde de lezer niet alleen maar droefenis. En zo geschiedde: feesten, ontspanning, mooie vrouwen, malle situaties… Zijn werkgevers hoefden het maar één keer te vragen en Weegee deed het, scherper dan wie ook. Niet alleen letterlijk in zwart-wit, maar ook figuurlijk. Weegee hield niet van grijs.

Rijdend kantoor Toen zijn toenemend succes hem in 1938 in staat stelde een auto te kopen, richtte hij die in als studio. In werkelijkheid was het één kamer, waar hij werkte, at en sliep. Alles wat hij nodig had, was aanwezig: een extra camera, dozen met flitslampen, een kortegolfradio, een schrijfmachine, sigarenkistjes, salami, brandweerlaarzen, infraroodfilm om in het donker te fotograferen, reserveschoenen, uniformen, vermommingen, sokken en schoon ondergoed … Hij kon zelfs foto’s ontwikkelen in zijn Chevy. Hun eerste moord En die foto’s fascineren nu, zowat 75 jaar later, nog altijd op vele manieren. De meeste beelden hebben een ongelofelijke kracht. Dat komt niet alleen door de keiharde realiteit, de verrassende kadrering of de scherpe lichtcontrasten met zo weinig mogelijk grijsnuance ... Ook wat in de fotograaf omging wordt op een of andere manier zichtbaar. Het laadt heel wat foto’s op met een betekenis die het gebeuren overstijgt. Voor alle zekerheid voegde Weegee wel geregeld een titel toe die de interpretatie de juiste kant op stuurde. Zijn beroemde foto Their first murder brengt geen gangsters in beeld

- 32-

19. 10. 2012 - 27. 01. 2013 Weeg ee – Mu rder i s m y bu s i n ess www. fo t o m u s eu m . be

Police officer and assistant removing body of Reception Hospital ambulance driver Morris Linker from East River, New York, August 24, 1943 © Weegee/International Center of Photography

- 33-

Maak kennis met AIR Annik Klaes interviewt AL AN Q U I R E Y N S AIR Antwerpen (of: Artists in Residence), is een inspiratie- en ontmoetingsplaats die buitenlandse beeldende kunstenaars in contact brengt met Antwerpen. De residentie werd in 1998 opgericht door de Belgische kunstenaar Philip Huyghe. Nadat Huyghe zelf had deelgenomen aan een internationaal residentieprogramma in Berlijn wilde hij dezelfde mogelijkheden creëren in België. Alan Quireyns is sinds juni 2011 de artistiek directeur van AIR. Een goede reden om even in te zoemen op de werking.

den we in oktober een project lopen met de Duitse Nina Könnemann in een café op de Antwerpse Groenplaats. Kunst in een café? Quireyns: (lacht) Könnemann maakte tijdens haar residentie begin van dit jaar Stroom, een video-installatie. De video is bedoeld om getoond te worden in de rokersruimte van een café en werd voor de eerste keer gepresenteerd in het Sals Café. Stroom bouwt voort op de logica van de video Apple Car, een werk van Könnemann uit 2000 dat specifiek werd ontwikkeld voor de personen in de wachtzaal van een taxibedrijf. De video werd bekeken door vermoeide of dronken jongeren na een zwaar nachtje uit. Het doelpubliek voor Stroom zijn mensen die sigaretten roken. In een rokersruimte draait de video als een artificieel venster, een plaats die er anders niet is en waarop de roker zijn starende blik kan richten. Een volgend project waar ik naar uitkijk is AIR RIVER BAR, georganiseerd door kunstenaar Philip Janssens. Het is een avond met muziek, performance … en een bar!

AIR wil een bron van inspiratie zijn binnen de ontwikkeling van een kunstenaarscarrière. Hoe pak je dit aan? Quireyns: Jaarlijks wonen en werken een vijftiental internationale kunstenaars in het voormalige huis van de sluiswachters op het Antwerpse Eilandje. De stad, de haven en de vele historische en avant-gardekunstenaars zijn hun inspiratiebron. We bieden AIR RIVER BAR: Death Race 2000, Alicia de kunstenaars die we uitnodigen Werk je ook samen met andere Frankovich: Dividuals, 2012 een pakket aan. Ze verblijven tussen partners? drie en zes maanden in de residentie en Quireyns: Absoluut. De Sokkel #4 is krijgen artistieke, financiële, sociale en administratieve een mooi voorbeeld van samenwerking. Wijkvereniondersteuning. We stellen hen voor aan curatoren, ging Klein Antwerpen en het Middelheimmuseum verzamelaars, galeriehouders en andere kunstenaars en slaan tweemaal per jaar de handen in elkaar om in het ze krijgen de mogelijkheid hun werk te presenteren aan Antwerpse Stadspark een culturele invulling te geven het publiek. aan een leegstaande sokkel. Voor deze vierde editie heeft AIR samen met Middelheim de Portugees André Waar kunnen we het werk van deze kunstenaars Romão geselecteerd. Hij werkte vier maanden bij ons zien? aan een sculptuur voor De Sokkel. Het beeld werd ingeQuireyns: We willen een breed publiek laten kennishuldigd op zondag 7 oktober tijdens de grote wijkfeesmaken met wat er gebeurt in de residentie. Onder de ten in het Stadspark. noemer AIR Tailor Made presenteren we filmpremières, gesprekken, performances, lezingen, projecten in de AIR Antwerpen: een inspirerende thuis weg van huis. openbare ruimte … steeds in nauwe samenwerking met de kunstenaars zelf. Dat is soms erg experimenteel. 0 8. 1 2 . 2 0 1 2 Kunstenaars kunnen hun residentieperiode invullen A I R R I V E R BA R zoals zij het willen. Als dit resulteert in iets concreets, valt dit onder het AIR Tailor Made programma. Zo hadw w w. a i ra n t we r p e n . b e

- 34-

KU N S T W E R K g emaakt wat heb je nodig Lege luciferdoosjes, wit, zwar t en gekleurd tekenpapier, behang- , snoep- en fantasiepapier tjes . . . schaar, lijm, slijper, gom, kleurpotloden, glitter- & zwar te dunne stiftjes, leuke extra’s: letterstempels, restjes stof, pareltjes, pailletjes, knopen, . . .

x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

x x x x x x x x x x x x x x

x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

x x x x x