Tematy modne w humanistyce. Studia interdyscyplinarne
fishowskie26. Katarzyna Rosner – także reprezentantka filozofii – uznała postawę „nowego” Fisha za nadal konstruktywistyczną, daleką jednak od anarchizmu interpretacyjnego27, co z kolei spotkało się z żywą reakcją Wójtowicza, który twierdził, że o żadnej zmianie poglądów nie ma tu mowy, a swojej przedmówczyni zarzucił zwyczajne niedoczytanie28. Zajmowanych stanowisk można by tu oczywiście wymienić jeszcze wiele, jednak już te przykłady pokazują jeden z powodów, dla których pozornie niemodne poglądy mogą znajdować się w centrum zainteresowania – w tym przypadku chodzi o niejednorodność ich interpretacji. Kolejną wartą poruszenia w kontekście Fishowskich rozważań kwestią jest pytanie o przedmiot literaturoznawstwa, zadawane niemal na każdym Zjeździe Polonistów. Ponieważ i w tej sprawie (przedmiotu literaturoznawstwa) „nowy” Fish zabrał głos, warto zestawić jego propozycję ze stanowiskami reprezentowanymi na łamach Polonistyki w przebudowie29. Według autora Profesjonalnej poprawności literaturoznawstwo winno zajmować się tekstami literackimi, dążyć do ukazania prawdy o nich, wciąż poddawać je interpretacjom i dbać o dystynktywność swego przedmiotu. W tym momencie wydaje się konieczne zaznaczenie, że wbrew temu, co sugeruje Wójtowicz30, literaturoznawstwo polskie nie znajduje się na takim samym etapie, na jakim były badania amerykańskie w chwili ukazania się „nowych” poglądów Fisha, jednakże jest już chyba na etapie bardziej posuniętym, aniżeli zakładała to Marzenna Cyzman31, zwłaszcza w wymiarze instytucjonalnym32, jeżeli przyjąć rozróżnienia przedmiotów literaturoznawstwa zaproponowane niegdyś przez teoretyka i historyka literatury – Janusza Sławińskiego. Owszem, dziedzina ta znajduje się wciąż w fazie pytań, co unaocznia tekst Włodzimierza Boleckiego Pytania o przedmiot literaturoznawstwa, jednakże udzielane odpowiedzi mają już chyba bardziej wymierny charakter. Rzeczywiście przesunięcie polonistyki w stronę badań kulturowych nie odpowiada bezpośrednio sytuacji, jakiej doświadczali uczeni amerykańscy, jednak rodzimy status literaturoznawstwa zmienia się. Por. E. Bińczyk, Interpretacja poza dualizmem – monizm interpretacyjny Stanleya Fisha, https://repozytorium.umk.pl/bitstream/handle/item/1000/E.Bi%C5%84czyk,%20Int erpretacja%20poza%20dualizmem.pdf?sequence=1, [dostęp: 1.03.2015]. 27 Por. K. Rosner, Stanley Fish, czyli pozorny radykalizm konstruktywistycznej interpretacji, „Teksty Drugie” 2005, nr 5, s. 15. 28 S. Wójtowicz, „Wszystko to mówiłem od samego początku – teoria nie ma konsekwencji”. Stanleya Fisha walka z teorią literatury, [w:] Anatomia dyskursu. Wiedza o literaturze z punktu widzenia obserwatora III, red. B. Balicki, B. Ryż i E. Szczerbuk, Wrocław 2008, s. 219–220. 29 Polonistyka w przebudowie. Literaturoznawstwo – wiedza o języku – wiedza o kulturze – edukacja. Zjazd polonistów. Kraków 22–25 września 2004, t. 1–2, red. M. Czermińska i in., Kraków 2005. 30 Por. S. Wójtowicz, Wprowadzenie, s. 13. 31 Por. M. Cyzman, dz. cyt., s. 293–310. 32 Por. W. Bolecki, Pytania o przedmiot literaturoznawstwa, [w:] Polonistyka w przebudowie, s. 4. 26
162