Nurse Academy GGZ | nummer 4 | 2015
Rechten en plichten
oordeel dat de zwaarste maatregel hier op zijn plaats is en verwerpt het beroep.
WAT ZEGT DE BEROEPSCODE VAN VERPLEEG KUNDIGEN EN VERZORGENDEN?
WAT IS GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG? Het Department of Health in Londen heeft in 2000 in een richtlijn een heldere brede definiëring gegeven van grensoverschrijdend gedrag. Vilans heeft deze defi niëring overgenomen in een brochure.7 Vormen van grensoverschrijdend gedrag zijn: 1. psychisch grensoverschrijdend gedrag, zoals pesten, onder druk zetten of vernederen; 2. onthouden van zorg en verwaarlozing, zoals ont houden van eten of drinken en niet-reageren op roepen; 3. fysiek grensoverschrijdend gedrag, zoals ruw beetpakken, misbruik van medicatie of onnodig fixeren; 4. seksueel grensoverschrijdend gedrag en misbruik, zoals seksueel getinte opmerkingen en ongewenste aanrakingen en seksueel getinte handelingen; 5. discriminatie, wat ongelijkwaardige behandeling inhoudt; 6. schending van rechten, zoals zeggenschap onthouden of privacy inperken; 7. financiële en materiële uitbuiting, zoals het wegnemen van bezittingen of onterecht gebruiken van eigendommen.
Tuchtzaak (C2013.229) Een verpleegkundige blijkt in de thuiszorg fors grensoverschrijdend gedrag te vertonen.8 De klacht is ingediend door de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ). De verpleegkundige verzorgt een ouder echtpaar thuis. De verpleegkundige gaat door het lint, vernielt spullen van beide mensen en verwijdert bij de bedlegerig vrouw een katheter met volle ballon. De verpleegkundige schiet aldus ernstig tekort in professionele zorgverlening. De verpleegkundige weigert zich te laten onderzoeken en is niet gemotiveerd voor behandeling. Het Regionaal Tuchtcollege heeft de klacht gegrond verklaard en de verpleegkundige de maatregel van doorhaling in het BIG-register opgelegd dan wel de verpleegkundige het recht ontzegd om wederom in dit register te worden ingeschreven. Het Centraal Tuchtcollege onderschrijft het
In 2015 is de vernieuwde beroepscode uitgegeven.9 De beroepscode geeft een aantal expliciete aanwijzingen voor het professionele handelen, ook ter voorkóming van grensoverschrijdend gedrag. Uitgangspunten in de beroepscode die samenhangen met het voorkómen van grensoverschrijdend gedrag zijn gericht op: – het bijdragen aan een veilige zorgverlening (1.7); – ervan uitgaan dat iedere zorgvrager recht heeft op zorg (2.1), wat onder andere inhoudt dat de verpleegkundige niet discrimineert; – het streven naar een goede zorgrelatie (2.2), wat wederzijds vertrouwen impliceert; – het in acht nemen van professionele grenzen in de relatie met de zorgvrager (2.4); – het afstemmen van zorgverlening op de zorgvrager binnen professionele mogelijkheden (2.6), wat ook betekent dat u aangeeft dat bepaalde vragen buiten de grenzen van professioneel handelen vallen; – het om toestemming vragen voorafgaand aan de zorgverlening (2.10); – het beschermen van de privacy (2.13). De genoemde uitgangspunten zijn samengevat en een selectie uit de beroepscode. Daarbij hoort overigens ook dat de verpleegkundige de zorgvrager beschermt tegen tekortschietend of schadelijk gedrag of handelen van andere partners met wie wordt samengewerkt (3.6), zoals collega-verpleegkundigen.
PROFESSIONELE GRENZEN EN DE BEROEPSCODE9 ‘2.4 Als verpleegkundige/verzorgende neem ik in mijn relatie met de zorgvrager (en/of zijn vertegenwoordiger) professionele grenzen in acht. Dat betekent onder andere dat ik • geen misbruik maak van de afhankelijke positie van de zorgvrager • geen intieme en/of seksuele relatie aanga met de zorgvrager • mij niet schuldig maak aan intimidatie of geweld • geen gift in natura, geld of geschenk van de zorgvrager of diens sociale netwerk accepteer dat meer is dan een symbolisch gebaar van dank • geen financiële banden van welke aard dan ook aanga met de zorgvrager • aan de zorgvrager mijn eigen grenzen duidelijk maak • mijn collega’s of leidinggevende om hulp vraag als ik merk dat de professionele grenzen dreigen te vervagen of overschreden dreigen te worden.’
19