angiotensinogeen
Colofon
angiotensine I
angioten
NURSE ACADEMY Nascholingstijdschrift voor verpleegkundigen Is een uitgave van Zwinq BV en verschijnt 4 maal per jaar.
bijnierschors
www.nurseacademy.nl
aldosteron
Onder redactie van Paulien Spieker (hoofdredacteur), E-mail: spieker@prelum.nl Annelies Epping, (adjunct hoofdredacteur) verpleegkundig specialist intensieve zorg, Gelre Ziekenhuizen Apeldoorn Sabine van Baalen, verpleegkundig specialist traumatologie en geriatrie, Maasstad ziekenhuis Lia Meerkerk, Verpleegkundig specialist intensieve zorg, Medisch Centrum Haaglanden Herma Lennaerts Coördinator Verpleegkundige Parkinsonnet, UMC St Radboud Marianne Sinoo, docent/promovendus bij het Lectoraat Vraaggestuurde Zorg, Kenniscentrum Innovatie en Zorgverlening, Hogeschool Utrecht Sita Splinter, Hoofd zorggroep Interne geneeskunde/ Oncologie Zuwe Hofpoort ziekenhuis Woerden Hester Vermeulen, Lector Evidence Based Peri-operatieve zorg AMC Amsterdam Redactieadres Prelum Uitgevers, De Molen 37, Postbus 545, 3990 GH Houten Astrid Brouwer (redactiecoördinator). E-mail: brouwer@prelum.nl Uitgevers Klaartje Droste, E-mail: droste@prelum.nl Charles Dumas, E-mail: dumas@prelum.nl Anton van Kempen, E-mail: kempen@prelum.nl Prelum Uitgevers, De Molen 37, Postbus 545, 3990 GH Houten www.prelum.nl, info@prelum.nl Accreditatie Accreditatie is aangevraagd bij het Kwaliteitsregister V&V en het RSV.
2
Basis ontwerp Noinoloi.nl Vormgeving CO2 Premedia bv, Amersfoort Medische tekeningen Ron Slagter Druk Euradius Abonnementen Een abonnement op het nascholingstijdschrift en toegang tot de besloten website www.nurseacademy.nl, het maken van kennistoetsen en een certificaat van gemaakte kennistoetsen kost € 105,- per jaar. Zie voor meer informatie over het lidmaatschap: www.nurseacademy.nl. Collectief abonnement voor meerdere deel nemers of instellingsabonnement voor bibliotheken op aanvraag bij de uitgever: droste@prelum.nl Adreswijzigingen Prelum Uitgevers, De Molen 37, Postbus 545, 3990 GH Houten Auteursrecht © Nurse Academy; Zwinq BV, Houten. Zie de standaard publicatievoorwaarden op www.nurseacademy.nl. Overname van artikelen uitsluitend met voorafgaande schriftelijke toestemming van Prelum Uitgevers. Disclaimer Medische kennis is voortdurend aan verandering onderhevig. Wanneer nieuwe informatie beschikbaar komt, zijn veranderingen in behandeling, procedures, materialen, apparatuur en het gebruik van geneesmiddelen nodig. Redactie, auteurs, vertalers en uitgever hebben er zo veel mogelijk voor gezorgd dat de informatie in dit tijdschrift correct is. De lezer wordt echter sterk aangeraden te controleren of de informatie voldoet aan de meest recente wetgeving en behandelingsrichtlijnen ISSN tijdschrift: 1878-7150 ISSN website: 1878-7193 Vanwege de aard van de uitgave wordt de abonnee geacht het abonnement in het kader van zijn beroeps- of bedrijfs uitoefening te ontvangen (met uitzondering van studenten en gepensioneerden). Mocht dit anders zijn, dan is de abonnee gehouden dit binnen één maand na ontvangst van de bevestiging van het abonnement per e-mail, telefonisch of schriftelijk aan de uitgever door te geven.
renine n nine
bloeddrukdaling
verhoogde water en zout resorp nieren
Casuïstiek
Oogletsels door vuurwerk
4
De overheid doet haar best om regels en toezicht rondom vuurwerkopslag en vuurwerkgebruik te optimali seren. Desondanks vallen er ieder jaar weer gewonden en soms doden bij het gebruik van consumenten vuurwerk. Sinds 2006 mag er zwaarder vuurwerk dan ooit legaal in Nederland worden verkocht, met als argument dat de invoer van illegaal (onveiliger) vuurwerk zal afnemen. Vuurwerkletsel aan een oog wordt veroorzaakt door een combinatie van zeven trauma’s. Deze trauma’s worden dit artikel besproken. Jan-Tjeerd de Faber
Farmacotherapie
14
Het gebruik van ACE-remmers in de praktijk
Het renine-angiotensine-aldosteron systeem (RAAS) is een ingewikkeld systeem, dat betrokken is bij de handhaving van de bloeddruk. Een overactief RAAS leidt tot een te hoge bloeddruk en is betrokken bij het ontstaan van hart- en vaatziekten. ACE-remmers remmen het RAAS. ACE-remmers worden onder andere ingezet bij de behandeling van hartfalen, hypertensie, diabetes en/of chronische nierschade. Een belangrijke taak voor de verpleegkundig specialist is het begeleiden van de patiënt bij het gebruik van ACE-remmers. Irma Dogterom Verburg
En verder: EBP 10 Respons Bernadette Schutijser, Catharina van Oostveen, Hester Vermeulen
WERKINGSMECHANISME 31 Antihormonale therapie als aanvullende behandeling bij mammacarcinoom
Marja Dales-Vrij, Annelies Epping
CASUÏSTIEK 37 Seksualiteit bij de ziekte van Parkinson Herma Lennaerts-Kats, Anoek Forkink, Paul Rabsztyn
ACUTE VERPLEEGKUNDE 48 Stil delier Liesbeth van Gemert, Rikie Scholtens, Sara Beishuizen
WERKINGSMECHANISME 54 Darmen
Sabine van Baalen, Agnes Reijm