Samenwerken

Tekst Mariët Ebbinge Fotografie Sherpa

De Praatplaat ‘Samenwerking’ van zorgorganisatie Sherpa helpt de samenwerking in de driehoek zorgverlener, verwant en cliënt te verbeteren. Hij is daarbij niet alleen een inspiratiebron voor de gespreksdeelnemers, maar werkt ook drempelverlagend bij lastige onderwerpen.

DDe slogan van Sherpa luidt: ‘Elkaar verder brengen.’ Om deze slogan nog beter in de praktijk uit te kunnen voeren, onderzocht de zorgorganisatie samen met de Academische Werkplaats ‘Leven met een verstandelijke beperking’ (Tranzo, Tilburg University) wat de belangrijke elementen zijn in de samenwerking tussen zorgprofessionals, verwanten en cliënten. Naast wetenschappelijke kennis werd gebruikgemaakt van kennis van zorgprofessionals en ervaringsdeskundigheid van ouders. De laatste vorm verzameld. Vervolgens werden deze elementen gegroepeerd en naar belangrijkheid ingedeeld.

Uit het onderzoek kwamen drie hoofdthema’s naar voren die helpen om een goede samenwerking te bevorderen en die terugkomen op de Praatplaat: randvoorwaarden (werken vanuit één visie, een hecht team verleent de zorg, continuïteit in de zorg) en basishouding professionals (open houding, vertrouwen, lef tonen); relaties, contact en erkenning tussen ouders en professionals (persoon-

lijk, respect, gezien worden, wederkerigheid); concrete uitvoering van de samenwerking (duidelijke communicatie en rolverdeling, heldere verwachtingen, fysiek aan tafel, elkaars expertise benutten, samen richting geven, iedereen draagt bij).

Vanuit Sherpa was adviseur Kind, Jongere en Gezin Saskia Streng samen met het expertiseteam betrokken bij het onderzoek naar de belangrijkste elementen in de samenwerking. Zij geeft aan dat voor de drie perspectieven alle thema’s belangrijk zijn. Wel waren er accentverschillen in wat ouders en wat begeleiders belangrijk vinden. “De verwachting was dat ouders vooral zouden hechten aan de relatie. Dat is ook zo. Maar de nadruk lag voor deze groep bij de randvoorwaarden. Ouders willen dat er continuïteit is in de zorg, dat het team hecht is en dat er wordt gewerkt vanuit één visie. Dat vergroot hun gevoel dat hun kind veilig is.”

Begeleiders noemen juist de relatie als een belangrijk aandachtspunt. “Als de relatie tussen ouders en begeleiders goed is, als de ouders het idee hebben dat ze gezien worden, is er vertrouwen over en weer.”

van kennis werd aangeboord met behulp van de methode concept mapping. Hierbij werden in verschillende focusgroepen, waarin de drie perspectieven van de driehoek waren vertegenwoordigd, de belangrijkste en werkzame elementen om te komen tot een goede samenwerking Instaphuis

Mariska de Wit, coördinerend begeleider van het Instaphuis, was ook betrokken bij het onderzoek en de ontwikkeling van de Praatplaat. Het Instaphuis is een woning voor kinde-

De Praatplaat leidt tot verdieping in de gesprekken van begeleiders met ouders

ren en jongeren tot 25 jaar die nog moeten wennen aan het wonen met anderen. Ze kunnen er logeren of wonen.

Op het Instaphuis wordt de Praatplaat regelmatig gebruikt. Mariska: “Vaak is het Instaphuis de eerste kennismaking van ouders met een woonvoorziening. Met behulp van de Praatplaat kunnen we een goede start maken. Wat verwachten ouders en begeleiders van elkaar? Wie doet wat?”

De Praatplaat is geen keurslijf dat bij elk gesprek op dezelfde manier moet worden ingezet. Zo wordt hij op het Instaphuis alleen bij sommige gesprekken ingezet. Volgens Mariska zijn er ook andere toepassingen mogelijk. “De Praatplaat wordt bij ons bijvoorbeeld ter voorbereiding van een gesprek toegepast. Ouders krijgen hem digitaal toegestuurd. Ze kunnen dan zelf bepalen welke onderwerpen ze met betrekking tot de samenwerking willen bespreken.” Volgens de begeleider heeft de Praatplaat geleid tot verdieping in de gesprekken die ze met ouders heeft. “De Praatplaat zorgt ervoor dat je meer te weten komt van elkaar. En dat leidt tot een groter onderling vertrouwen.”

Ze geeft een voorbeeld. “Vanwege personeelstekorten werken we hier met uitzendkrachten. Door de Praatplaat in te zetten bij gesprekken met ouders, kwamen we erachter dat ouders liever geen invalkrachten willen. Dat is niet goed voor de continuïteit van de zorg, vinden ze. In plaats daarvan wilden ze als vrijwilliger meehelpen op het Instaphuis. Dat gebeurt nu ook, naast de invalkrachten die nog steeds nodig blijven.”

Het gebruik van de Praatplaat leidde nog tot een ander inzicht. “Bepaalde ouders gaven namelijk in een gesprek aan dat ze niet alleen foto’s willen krijgen toegestuurd van momenten dat het goed gaat met hun kind. Ook en vooral van de momenten dat het minder goed gaat, willen ze contact met de begeleiding en betrokken worden. We leren hiervan om aandacht te houden voor de behoeften van de ouders en het niet in te vullen voor hen.”

De Praatplaat is ook door andere zorgprofessionals te gebruiken. En hoewel de Praatplaat ontwikkeld is bij de doelgroep Kind, Jongere en Gezin van Sherpa, is hij breder toepasbaar. Binnen Sherpa wordt hij al door andere doelgroepen gebruikt. Voor begeleiders van andere zorgorganisaties is de Praatplaat gratis te downloaden, net als een factsheet van het onderzoek op Sherpa.org, zoek op ‘Praatplaat Tranzo’. Wil je meer achtergrondinformatie dan kun je contact opnemen met Saskia Streng: s.streng@sherpa.org. Houding begeleiders

Begeleiders die met de Praatplaat werken, zijn blij met dit handige hulpmiddel. Ze merken dat het voeren van gesprekken met ouders er makkelijker door wordt. Maar tegelijkertijd vraagt het ook wat van hen. Saskia: “Het vraagt een open en nieuwsgierige houding, doorvragen en ook lef om een lastig onderwerp te bespreken. Bijvoorbeeld een onderwerp waar ze geen oplossing voor hebben.”

Mariska vult aan: “De Praatplaat is géén middel om tot een oplossing te komen, maar wel om elkaar te begrijpen en verwachtingen naar elkaar uit te spreken. Samen onderzoeken we hoe we het beste kunnen samenwerken in belang van het kind of de jongere.”

Volgens Mariska zijn ouders van kinderen en jongeren op het Instaphuis heel positief over het hulpmiddel. “Ook ouders durven niet altijd bepaalde onderwerpen aan te kaarten. De Praatplaat helpt hen om dat wel te doen. Door de Praatplaat vinden ze bovendien dat de samenwerking intensiever is geworden. Hiervoor vroegen we aan ouders: hoe vindt u de samenwerking gaan? Dat vonden ze dan meestal wel goed, en zo gingen we weer verder. Door de Praatplaat komt er meer op tafel. We komen daardoor dichter bij elkaar.” |