Ken Wijn-magazine 38

ITALIAANSE PARELS

Jaargang 19 nr 38

Lente 2023

Oplage 2700 exemplaren

Leden van de Vlaamse Wijngilde ontvangen Ken Wijn-magazine tweemaal per jaar gratis.

Niet-leden of leden die extra exemplaren willen, kunnen een abonnement nemen

abonnement@vlaamsewijngilde.be www.vlaamsewijngilde.be

Redactieraad

Pierre Paul Stacanov (hoofdredacteur)

Simonne Wellekens (eindredacteur)

Hugo Van Landeghem

Gudrun Huvelier

Jean-Pierre Tavernier

Kristel Balcaen

Peter Doomen

Anne Siebens

Verantwoordelijke uitgever

Redactie Ken Wijn-magazine

p/a Pierre Paul Stacanov

Distelstraat 28

9000 Gent

+32 475 544 765 pierrepaul@vlaamsewijngilde.be

Infoadres publiciteit valerie@vlaamsewijngilde.be

Website www.vlaamsewijngilde.be

Coverfoto:

De sub-zone Inferno in Valtellina © Rainoldi

Layout en druk

Cousto

Kaarten

Kaarten van wijnregio's gegenereerd met Wine Maps Pro (www.winemapsapp.co.uk).

Copyright © Jon Lord (© OpenStreetMap contributors).

INHOUD

FEEST VAN DE VLAAMSE WIJNGILDE MET GASTLAND ZUID ­ AFRIKA

DE INVLOED VAN BODEM OP WIJN EN WAAROM DIT ZO IS

RIBOLLA GIALLA (COLLIO) –REBULA (BRDA)

In de kijker

ITALIAANSE PARELS

52 HET PAD VAN NIZZA

54 GORETTI ­ FAMILIEDOMEIN UIT UMBRIË

57 VALTELLINA ­ ‘NEBBIOLO DELLE ALPI

DOMAINE D’AUPILHAC – EEN DUBBELPROEVERIJ

En verder …

4 Het eerste woord

7 Aula Vini Grands Crus Classés Saint-Emilion

14 Leden winnen

18 Wijnkasteel Vandeurzen

20 Jonge Gentse wijnbouwers in Priorat

27 Ken Wijn-wedstrijd 2022 - Een rechtzetting

28 Het Wonderlijk Plan van God

32 Wijndomein gespot: Masia Cabellut

36 De ontmaskering van het millésime 1990 in Bordeaux

43 Moeder van cabernet sauvignon en merlot

75 Ook voor de grands crus in Bordeaux was 2020 een moeilijk wijnjaar

81 Chocolade en wijn

84 Wordt Kristel Balcaen onze volgende Master of Wine?

85 Boekreview

86 Het laatste woord

De uitgever kan niet verantwoordelijk worden gesteld voor de inhoud van de artikels, noch voor die van de interviews, die onder de verantwoordelijkheid van de auteurs vallen. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Nationaal Comité

VOORZITTER - PRESIDENT – PRÉSIDENT

Luc Dewulf luc@vlaamsewijngilde.be

ONDERVOORZITTER - VICE PRESIDENTVICE-PRÉSIDENT

Wouter De Nul wouter@vlaamsewijngilde.be

ONDERVOORZITTER - VICE PRESIDENTVICE-PRÉSIDENT

Simonne Wellekens simonne@vlaamsewijngilde.be

WIJNMEESTER - WINE MASTER - MAÎTRE DE VIN

Peter Doomen peter@vlaamsewijngilde.be

SECRETARIS - SECRETARY - SECRÉTAIRE

Gerard Vanden Abbeele gerard@vlaamsewijngilde.be

PENNINGMEESTER - TREASURER - TRÉSORIER

Dirk Declercq dirk@vlaamsewijngilde.be

Marc Hollemans marc@vlaamsewijngilde.be

PUBLIC RELATIONS

Gracy Poppe gracy@vlaamsewijngilde.be

ADJUNCT-PUBLIC RELATIONS

Valérie Heuvelmans valerie@vlaamsewijngilde.be

COMMUNICATIEVERANTWOORDELIJKECOMMUNICATION MANAGER - RESPONSABLE DE COMMUNICATION

Pierre Paul Stacanov pierrepaul@vlaamsewijngilde.be

WEBMASTER

Sara De Meyer sara@vlaamsewijngilde.be

EREVOORZITTER – HONORARY PRESIDENT –PRÉSIDENT D'HONNEUR

Hugo Van Landeghem

HET EERSTE WOORD

LUC DEWULF

Nationaal Voorzitter Vlaamse Wijngilde

Het Nationaal Comité heeft net haar maandelijkse vergadering afgesloten ten huize van Simonne….het is 1 uur ’s morgens. We keren moe maar tevreden terug. De flow zit er in, geen negatief gezeur bij de comitéleden maar bruisend enthousiasme voor de volgende geplande wijnevenementen: het moment om als een tevreden voorzitter het eerste woord neer te pennen. Er staan opnieuw heel wat boeiende wijnactiviteiten op het programma die we voor alle leden, vandaag met ongeveer 1.750, optimaal voorbereiden. Toegegeven het vergt meer en meer organiseren met hulp van buitenaf: de vrijwillige medewerking van de Vlaamse wijnhandel, externe marketingbureaus, zoals Vinopres, bereidwillige zaaluitbaters, waaronder De lozen Boer in Lochristi en de Vitseroel in Ternat. Daarnaast is het enthousiasme en de medewerking van de bestuursleden in de verschillende commanderijen, van cruciaal belang. Hun inzet en motivatie naar de leden toe garanderen de grote opkomst.

Wijnbouwers uit diverse landen tot in Vlaanderen krijgen, is geen evidentie. De uitnodiging van de delegatie uit Zuid-Afrika op het feest van de Vlaamse Wijngilde was een vijfsterren uitdaging maar werd met brio uitgevoerd. Ook willen we zoveel mogelijk wijnmakers uit de ons omringende landen naar de lokale commanderijen lokken. Hiervoor werd het project ‘deel de wijnbouwer’ in de steigers gezet.

Als alle puzzelstukjes in elkaar schuiven, is het resultaat kortweg verbluffend. Neem nu het Feest van de Vlaamse Wijngilde. Zondag 29 januari 2023 was een bijzondere dag. Groot was de opkomst met meer dan 300 leden. Ze waren er met knaldrang, het intense verlangen om te knallen en feest te vieren. De wijnen werden vanaf tien uur met overvloed geproefd. Het

Nationaal comité had de handen vol, de ontvangst, de tafelsetting met 1.500 ‘Performance’ Riedelglazen, het openen van honderden flessen….Ook het professioneel team van de Lozen Boer had het immens druk. Voor hen was het vele volk een grote uitdaging.

Het was hard en kordaat pleiten bij Nicolas Neyt om zo veel volk in één zaal toe te laten. De tafeltoewijzing van alle commanderijgasten was een kleine nachtmerrie (met gelukkig goed gevolg en een zucht van opluchting bij Simonne en mezelf!). De perfecte organisatie, de hele keukenbrigade, de onberispelijke service van het team in de Lozen Boer: iedereen heeft zich overtroffen die dag. Applaus! Hartelijk bedankt! Het volgend jaar is het feest alvast opnieuw geboekt in de Lozen Boer. Een topdelegatie uit Hongarije komt op bezoek! Hou het in de gaten. Het wordt verrassend en vernieuwend…

Wanneer u dit leest, is ook de eerste Aula Vini van 2023 achter de rug. Recente wijnevoluties in diverse regio’s onder de aandacht brengen bij onze leden is in de eerste plaats het doel van dit soort activiteiten. Een jonge generatie wijnbouwers in Ribera del Duero laat een nieuwe wind waaien in de streek. Cees Van Casteren, Master of Wine, kent de regio als geen ander en benadrukt in een masterclass het potentieel van de streek. Nadien was er de gelegenheid meer wijnen te proeven tijdens een open degustatie waar wijnhandelaars als La Buena Vida, Saccacorchos en Château Brillant hun beste Riberawijnen lieten proeven.

De achtste editie van de wijnronde is een feit. Met fierheid boden Peter en ik U een exclusief programma aan. De rallyronde trok dit jaar naar de Aube, meer bepaald de Côte de Bar,

een vrij onbekend wijngebied in Champagne. Op zaterdag 13 en zondag 14 mei werden we met veel enthousiasme onthaald. We kozen bovenal voor jonge dynamische wijnbouwers die met hart en ziel het bedrijf van hun ouders verder zetten, moderniseerden of uitbreidden. De Aube gelegen in ‘La France profonde’ is een must voor iedere champagneliefhebber. Voeg daar aan toe dat de champagnes excelleren omwille van een bijzonder correcte prijs/kwaliteitsverhouding en u zal begrijpen waarom dit deel van het champagnegebied werd verkozen.

Op 11 juni sluiten we het wijnjaar af met de organisatie van een nieuwe Ken Wijn-wedstrijd door Commanderij Amici, de winnaar van de vorige editie. Er wordt al druk geoefend. Immers wat is mooier voor een gepassioneerde wijnliefhebber dan deze trofee binnen te halen…vraag het hen die ooit gewonnen hebben.

Tenslotte wil ik nog even de aandacht vestigen op het uitwerken van de resultaten op de fysische bijeenkomst van de raad van bestuur. Hoewel het lijkt of we hieromtrent heel stil blijven, is het team volop bezig met de waardevolle suggesties in het beleid op te nemen. U zal in het volgend gildejaar een reeks initiatieven terugvinden die beantwoorden aan de noden en vragen van verschillende commanderijen.

Alvast heel veel leesgenot,

Luc Dewulf Nationaal Voorzitter

EVENEMENTEN VLAAMSE WIJNGILDE

13-14 mei 2023 Wijnronde Champagne

11 juni 2023

Ken Wijn-wedstrijd organisatie Commanderij Amici

Raadpleeg www.vlaamsewijngilde.be voor up­to­date informatie

EEN ABONNEMENT OP KEN WIJN-MAGAZINE?

Ken Wijn-magazine heeft een abonnementenservice. Het magazine ligt enkele dagen na verschijning (2x per jaar: lente en herfst) in uw bus.De kostprijs bedraagt 10 euro per nummer per exemplaar, inclusief portkosten. Betaling vooraf op de rekening van de Vlaamse Wijngilde met vermelding van uw abonnementsnummer. Enkel verzending naar een Belgisch adres. Een abonnement geldt voor een jaar (2 nummers).

Interesse?

Neem contact op met abonnement@vlaamsewijngilde.be en vermeld het aantal exemplaren dat u wenst te ontvangen per nummer. Vergeet niet uw postadres te vermelden. Bij inschrijving ontvangt u van ons een abonnementsnummer en het rekeningnummer van de Vlaamse Wijngilde.

Leden van de Vlaamse Wijngilde hoeven zich niet te abonneren: zij krijgen het magazine via het bestuur van de eigen commanderij.

www.vlaamsewijngilde.be/ken-wijn/ken-wijn-magazine/abonnement/

Aube

AULA VINI GRANDS CRUS CLASSÉS SAINT­EMILION EEN AANGENAAM WEERZIEN

De pandemie veroorzaakte twee jaar lang onzekerheden, stress, economische omwentelingen en de nodige aanpassingen waardoor het organiseren van grote proefevenementen uitgesloten was. Dit gold ook voor de Association de Grands Crus Classés de Saint-Emilion die normaal om de twee jaar voor de Vlaamse Wijngilde een degustatie met de twee recentste jaargangen komt verzorgen. Restaurant De Lozen Boer was zoals gewoonlijk de uitgelezen locatie om een 20-tal kastelen te ontvangen. De jaargangen 2018 en 2019 stonden op de proeftafel. Twee uitstekende millésimes, die al bij de primeurdegustaties hoge scores haalden. Hoge verwachtingen dus, zowel langs de kant van de Bordelese vertegenwoordigers als langs die van de talrijk opgekomen wijnproevers.

HUGO VAN LANDEGHEM Commanderij Land van Waas Foto's Peter Doomen

EDDY SARLET

Commanderij Het Brugsche Vrye

Geproefd

Château de Pressac 2019

70 % merlot, 17 % cabernet franc, 9 % cabernet sauvignon, 2 % malbec, 2 % carmenère Het gebruik van bijna alle toegestane rode druivenrassen uit zich in een mooie complexiteit. Een aanzet van rijp fruit ondersteund door een zachte kruidigheid en smaken die nu al heel evenwichtig zijn.

Château Grand Corbin-Despagne 2019

75 % merlot, 24 % cabernet franc, 1 ù cabernet sauvignon

Vrij krachtig met een discrete houtimpressie die nergens domineert. Het rode fruit geeft de wijn nu al een elegantie die ver verwijderd is van de animale accenten die vroeger deze wijn kenmerkten.

Château Sansonnet 2019

85 % merlot, 8 % cabernet franc, 7 % cabernet sauvignon

De diepe kleur van donkere kers wijst al op de kracht en diepgang. Het rijpe fruit evolueert naar edele aroma’s van chocolade en mokka, sappige zuren zijn in balans met een fijnkorrelige tannine.

Al na het proeven van enkele wijnen was het duidelijk dat 2018 en 2019 hun reputatie waarmaakten, zonder daarom per se een kopie van elkaar te zijn. De vlotte en tegelijk charmerende toegankelijkheid van zo’n jonge jaargang 2019, wat ik al bij de primeurdegustaties twee jaar eerder had vastgesteld, heb ik zelden of quasi nooit meegemaakt. De uitnemende frisheid van het fruit dekt volledig de alcohol, ook al halen de meeste wijnen vlot 14 volumeprocenten. De structuur is soepel en gevuld, maar blijft toch elegant, terwijl de finale gekenmerkt wordt door frisse, rijpe en vlot drinkende tannine.

De jaargang 2018 toont in de neus meer discretie en is minder expressief dan de 2019. In de mond daarentegen etaleert de stevige onderbouw zowel structuur als diepgang. De krachtige tannine geeft structuur, is rijp en zorgt mee voor een lange finale. De 2018 garandeert niet alleen een uitstekend bewaarpotentieel, maar bezit bovendien ook het potentieel om uit te groeien tot een gastronomische wijn.

Door zijn soepele en charmerende drinkbaarheid verkozen heel wat proevers de 2019 boven de 2018. De jeugdige, ietwat stuggere en compactere structuur van 2018 laat echter vermoeden dat hij in de toekomst 2019 zal overtreffen. Maar waarom zouden we ons hierover druk maken. De twee millésimes hebben elk afzonderlijk voldoende intrinsieke kwaliteiten en persoonlijkheid om zelfs de meest kritische consument te bekoren. De nu

en dan gehoorde kritiek van: ‘bordeauxwijnen zijn uniform’, werd door de degustatie van deze twee prachtige jaargangen kordaat naar de prullenmand verwezen. Vertaalde de verschillende klimatologie van 2018 en 2019 zich in een eigen smaakprofiel en individuele structuur, dan voegden de diverse sub-terroirs daar nog een opvallende verscheidenheid aan aromatische expressie aan toe. Ook de wijnmaker speelt hierbij een belangrijke rol. Zijn interpretatie en talent bezorgen de wijn nog een eigen accent. Op dat vlak maakt Bordeaux ongetwijfeld een positieve evolutie door, met de terroir die meer op de voorgrond treedt, terwijl de consultant eerder op de achtergrond blijft. Voor de wijnliefhebber die van identiteitswijnen houdt, is dit een succesvolle evolutie. Saint-Emilion, en bij uitbreiding heel Bordeaux, kunnen er alleen maar bij winnen.

KLIMATOLOGIE

Voor een uitgebreider verslag over de klimatologische omstandigheden van 2018 en 2019, raadpleeg Ken Wijn-magazines 31 en 33. Hierna volgt een kort overzicht.

JAARGANG 2018

Het wijnjaar 2018 ging van start met een natte en zachte winter. Van november tot juli viel er evenveel regen als normaal in één jaar. De valse meeldauw lag voortdurend op de loer en dwong de wijnbouwer tot uiterste waakzaamheid. Op het einde van mei en mid-

den juli zorgde die valse meeldauw voor een ware ravage op sommige landgoederen, vooral bij de adepten van biologische en biodynamische wijnbouw. Sommige delen in Médoc werden bovendien door verwoestende hagelbuien geteisterd, maar ook kleinere appellaties zoals Blaye Côtes de Bordeaux en Côtes de Bourg ontsnapten er niet aan. Gelukkig veranderde na 15 juli het weer ten gunste en werd dat de start van een warme en soms hete zomer die tot eind oktober aanhield. Door deze miraculeuze ommekeer kon de zomer van 2018 in de statistieken worden geboekt als de op een na warmste na 2003, maar met grote verschillen in dag- en nachttemperatuur, wat niet het geval was in het zeer warme jaar 2003. Vanaf de tweede helft van juli viel er – op twee dagen na in september – nog nauwelijks regen. Alle terroirs genoten in 2018 van bijzonder gunstige rijpingsomstandigheden, ook al zijn er duidelijke verschillen tussen de sterk waterdoorlatende en waterhoudende terroirs. Ook de timing van de oogstdatum was cruciaal en vormde een belangrijke sleutelfactor voor de productie van grote wijnen, zowel op linker- als rechteroever.

JAARGANG 2019

Terwijl in 2018 de valse meeldauw lelijk huishield en een negatieve impact had op de opbrengst, was de late vorst van 27 april de boosdoener voor de kleinere opbrengst in 2019. Bordeaux heeft meer en meer te maken met extreme weersomstandigheden. De maand mei was de vierde koudste sinds 30 jaar, terwijl ook juni relatief fris bleef, met hier en daar onweders. Daartegenover noteerde men op 23 juli een recordtemperatuur van 41,2°C. Nadien viel er nog nauwelijks regen, maar de wijnstok toonde voldoende weerwerk tegen deze hoge temperaturen en grote droogte. Alleen de jonge stokken hadden door hun ondiep wortelstel meer last van de droogte. Uiteindelijk was iedereen tevreden met de regen van 18 september. Die regen zorgde ervoor dat de druiven hun rijpingsproces dat door de droogte was vertraagd, perfect konden afmaken.

AANWEZIGE DOMEINEN

Château Corbin

Château Dassault

Château Faurie de Souchard

Château de Pressac

Château Destieux

Château Fonplégade

Château Fonroque

Château Grand Corbin

Château Grand Corbin­Despagne

Château La Fleur Morange

Château La Marzelle

Château La Serre

Château La Tour Figeac

Château Laroze

Château Moulin du Cadet

Château Sansonnet

Château Villemaurine

Château Rochebelle

Château Saint Georges Cote Pavie

Château Yon­Figeac

WOUTER DE NUL

FEEST VAN DE VLAAMSE WIJNGILDE MET GASTLAND ZUID­AFRIKA

Commanderij Nova Zembla

Foto's

Peter Doomen

Zondag 29 januari 2023 vond het jaarlijks Feest van de Vlaamse

Wijngilde plaats in De Lozen Boer in Lochristi en voor de tweede keer in de geschiedenis gingen we buiten de Europese grenzen. Gastland was het prachtige Zuid-Afrika waar een nieuwe generatie wijnbouwers opmerkelijk frisse wijnen maakt met evenwicht en elegantie. Niet minder dan 320 aanwezigen kunnen het bevestigen: het waren “baie lekkere wyne”.

Vijf Zuid-Afrikaanse wijnbouwers waren aanwezig op vraag van importeur Minnegoed Wines om hun wijnen voor te stellen. Zij werden samen met Frederick Goeminne geïntroniseerd als Ere-Gezel-Wijnproever.

Vooraf was er een uitgebreide degustatie

Een enthousiast voorzitter Luc Dewulf

WIJNGEBIEDEN IN ZUID­AFRIKA

Klimaat en terroir spelen een belangrijke rol in de smaak en kwaliteit van Zuid-Afrikaanse wijnen. Door de diverse klimaten en terroirs zijn er tal van verschillende stijlen en smaken te vinden in de wijnen uit de verschillende regio's. Of je nu houdt van volle rode wijnen of frisse witte wijnen, Zuid-Afrika heeft voor iedereen wel iets te bieden. Maar liefst vijf belangrijke wijngebieden uit Zuid-Afrika kwamen aan bod op het feest van de Vlaamse Wijngilde.

Uit Stellenbosch mochten we Uva Mira verwelkomen met wijnmaker Christiaan Coetzee voor wie streven naar perfectie een evidentie is. Stellenbosch is zonder twijfel het bekendste wijngebied van Zuid-Afrika. Het gebied ligt op slechts vijftig kilometer van Kaapstad en heeft een mediterraan klimaat met warme zomers en milde winters. Het terroir bestaat uit graniet en klei, en de druiven worden geteeld op glooiende heuvels tussen 100 en 500 meter hoogte. Stellenbosch is met name bekend om zijn rode wijnen van de druivenrassen cabernet sauvignon, pinotage en merlot.

De proefkapel van Kevin Grant in de Hemel-en-Aarde Vallei levert niet alleen mooie plaatjes op, ook zijn wijnen van Ataraxia zijn loepzuiver gemaakt en kunnen menig bourgogneliefhebber bekoren.

Het gebied ligt ten zuidoosten van Kaapstad, nabij het kustplaatsje Hermanus. Het heeft een gematigd zeeklimaat en een terroir van leisteen en klei. Door de invloed van de oceaan hebben de wijnen een frisse en minerale smaak. De Hemel-en-Aarde Vallei is vooral bekend om pinot noir, chardonnay en sauvignon blanc.

James Downes – Shannon Vineyards – komt recht uit de Kogelberg biosfeer in Elgin, het appel- en perencentrum van Zuid-Afrika. Deze regio staat bekend als uitermate cool climate en vele wijnbouwers hebben nog eigen fruitboomgaarden naast hun wijnactiviteit. Elgin ligt op zo'n zeventig kilometer ten oosten van Kaapstad en is één van de koelste wijngebieden van Zuid-Afrika. Het gebied heeft een gematigd klimaat met koele nachten en warme dagen, en een terroir van zandsteen en graniet. De wijnen uit Elgin hebben een uniek smaakprofiel met toetsen van citrus en steenfruit. Ook Elgin is vooral bekend om pinot noir, chardonnay en sauvignon blanc.

Uit Paarl was Etienne Buys van Vrede & Lust present. Dit wijndomein werd in 1686 door de Vlaming Jacques de Savoye opgericht aan de voet van Drakenstein. Paarl ligt ten noordoosten van Kaapstad en heeft een warm en droog klimaat. Het terroir bestaat uit graniet en leisteen, en de druiven worden geteeld op de glooiende hellingen van de Paarlberg. Paarl is bekend om zijn volle en krachtige rode wijnen van de druivenrassen cabernet sauvignon, shiraz en pinotage. We proefden van dit domein een schitterende chenin blanc, dé witte druif van Zuid-Afrika die ter plaatse ook wel 'steen' wordt genoemd. Naast de wijngaarden in Paarl beschikt Vrede & Lust ook over Casey’s Ridge farm in de cool climate regio Elgin.

Christiaan Coetzee ­ Uva Mira

Stuart Downes ­ Shannon Vineyards

Kevin Grant ­ Ataraxia

Etienne Buys ­ Vrede & Lust

Walker Bay ligt ten zuidoosten van Kaapstad, nabij het kustplaatsje Hermanus waar je walvissen kan spotten. Wijnmaker Johann Fourie van het prachtige Benguela Cove Lagoon Estate stelde ons graag zijn wijnen voor. Het gebied heeft een gematigd zeeklimaat en een terroir van kalksteen en klei. De wijnen uit Walker Bay hebben een fris en fruitig karakter, met tonen van citrus en exotisch fruit. Walker Bay is vooral bekend om zijn pinot noir, chardonnay en sauvignon blanc.

Naast de hierboven genoemde wijngebieden zijn er nog vele andere gebieden in Zuid-Afrika waar wijn wordt geproduceerd, zoals Franschhoek, Robertson en Swartland. Elk gebied heeft zijn eigen unieke karakter en smaakprofielen, waardoor er voor iedere wijnliefhebber wel iets te ontdekken valt. Of je nu een ervaren wijnkenner bent of gewoon van een goed glas wijn houdt, een bezoek aan één van de vele wijngebieden van Zuid-Afrika is zeker een aanrader. Voor wie de lange vliegreis niet ziet zitten, is er gelukkig een ruim aanbod van Zuid-Afrikaanse kwaliteitswijnen beschikbaar bij de plaatselijke wijnhandel.

Zuid-Afrika staat bekend om zijn prachtige landschappen, rijke cultuur en bovenal om zijn wijnen. Het land kent diverse wijngebieden, elk met een eigen karakter en unieke smaakprofielen.

MENU

Aperitief ­ Tanzanite Brut MCC ­

Yselmeerse gerookte paling met fijne garnituur en Arënkha­kaviaar

Ataraxia ­ Sauvignon Blanc 2021

Uva Mira ­ Sauvignon Blanc Sing a Wing 2022

Benguela Cove Vinography Range Sauvignon Blanc 2020 ­

Tongreepjes gevuld met duxelle van champignons en ‘pied de porc’ onder een korstje van agrumes

Vrede & Lust ­ Kogelberg Chenin Blanc 2020

Ataraxia ­ Chardonnay 2020

Uva Mira ­ Single Tree Chardonnay 2017 ­

Jong hert met winterse groenten en gekonfijt peertje

Uva Mira ­ The Dance Cabernet Franc 2018

Shannon Vineyards ­ Mount Bullet 2019

Benguela Cove ­ Vinography Range Cabernet Sauvignon 2019 ­

Chariot van Franse kazen

Vrede & Lust ­ Pinot Noir 2019

Ataraxia ­ Pinot Noir 2017

Shannon Vineyards ­ Rockview Ridge Pinot Noir 2019 ­

Dessert van de chef

Benguela Cove ­ Noble Late Sauvignon Blanc 2020

Jong

Mokka en versnaperingen

Johann Fourie ­ Benguela Cove

Yselmeerse gerookte paling met fijne garnituur en Arënkha­kaviaar

De Lozen Boer legde de 320 gasten in de watten

hert met winterse groenten en gekonfijt peertje

LEDEN WINNEN

De recente gezondheidscrisis en vooral de reactie erop hebben er bij alle verenigingen zwaar op in gehakt, zo ook bij de Vlaamse Wijngilde. Wij verloren een aanzienlijk deel van ons ledenbestand dat in 2019 nog meer dan 2.200 proevers betrof. Is dan alles verloren? Natuurlijk niet. Optimisme is een morele plicht zoals u weet. Ik richt me hier speciaal tot de lokale bestuursleden met enkele ideeën om uw wijnproeversclub weer op het niveau van 2019 te brengen en hopelijk zelfs meer dan dat.

SUCCES INBOUWEN

Succesvolle commanderijen zien ook in deze moeilijke tijden hun ledenaantal groeien. Ze spelen het spel goed op vier punten: online, fysieke proeverijen, lokale reclame en samenwerkingen. Enkele ideetjes, die overigens al bevestigd zijn door groeiende commanderijen: ja, zij spelen dit spel - minstens voor een deel.

Nationaal Wijnmeester Vlaamse Wijngilde

ONLINE

Sociale mediacampagnes: gebruik platforms zoals Facebook, Instagram, Twitter en LinkedIn om uw club te promoten en nieuwe leden aan te trekken.

• Website en blog: maak een aantrekkelijke en informatieve website en blog waar geinteresseerden meer kunnen leren over uw club en wijnproeven in het algemeen. Leg een link naar de website van de Vlaamse Wijngilde, laat het ons weten en wij leggen een link terug. Dit staat bekend in het wereldje als ‘off page SEO’ en het loopt als een trein.

• E-mailnieuwsbrief: stuur regelmatig nieuwsbrieven naar geïnteresseerden met informatie over komende evenementen en nieuws uit de wijnwereld. Om te beginnen: uw eigen leden of ex-leden.

• Wedstrijden en giveaways: organiseer wedstrijden of giveaways op sociale media waarbij deelnemers kans maken op lid-

PETER DOOMEN

maatschap of andere wijn-gerelateerde prijzen zoals restflessen.

• Onlineadvertenties: maak gebruik van online advertentiemogelijkheden zoals Google AdWords en Facebook Ads om een groter publiek te bereiken. Als u dit slim aanpakt, kost het hooguit enkele euro’s.

FYSIEKE PROEVERIJEN

• Organiseer open proeverijen: host evenementen waarbij geïnteresseerden gratis of tegen een kleine vergoeding kunnen deelnemen om de club te leren kennen. Voornaamste idee: ‘werking = werving’. Wie goede proeverijen houdt, ziet wellicht zijn ledenaantal stijgen.

• Wijneducatie-workshops: organiseer educatieve workshops over wijnproeven, wijnbouw en wijn-spijscombinaties om potentiële leden aan te trekken. Tip: de Vlaamse Wijngilde organiseert nogal wat proeverijen die buiten de normale paden gaan.

• Wijnreizen: organiseer wijnreizen naar lokale wijnregio's om wijnliefhebbers te interesseren voor uw club. Of neem gewoon deel aan de Wijnronde van de Vlaamse Wijngilde.

• Wijnthema-avonden: organiseer thema-avonden rond specifieke wijnregio's, druiven of wijnmakers om de interesse van potentiële leden te wekken. Ook hier kan de Vlaamse Wijngilde helpen, meer bepaald door de inbreng van het thema ‘Deel de wijnbouwer’.

• Aanbiedingen voor nieuwe leden: bied speciale kortingen of extra's voor nieuwe leden om hen aan te moedigen zich aan te sluiten. Tip: een jongerenkorting kan helpen om jonge mensen in de club op te nemen.

LOKALE RECLAME

• Flyers en posters: verspreid flyers en hang posters op in lokale bedrijven, scholen en gemeenschapscentra. Tip: leg enkele exemplaren van Ken Wijn-magazine in de lokale bibliotheek, voorzien van contactgegevens van uw commanderij.

• Maak gebruik van lokale media: benader lokale kranten, radio- en tv-stations om aandacht te vragen voor uw club en evenementen. Tip: organiseer een groter event zoals de Nationale Proeven of Ken Wijn-wedstrijd, zodat de lokale media interesse tonen.

• Onderwijsinstellingen benaderen: informeer wijn- of horecaopleidingen over uw club en vraag of u informatie mag delen met studenten.

• Mond-tot-mondreclame: vraag huidige leden om vrienden, familie en collega's uit te nodigen voor clubbijeenkomsten.

• Proeverijen bij bedrijven: organiseer wijnproeverijen bij bedrijven om werknemers kennis te laten maken met uw club. Vergeet geen ‘kleine’ clubjes zoals de lokale kine met vijf werknemers.

• Lokale evenementen: neem deel aan lokale evenementen zoals markten, festivals en braderieën. Organiseer ter plekke een wijn gerelateerd event, zoals een vergelijking van verschillende soorten wijn.

SAMENWERKINGEN

• Partnerschappen met lokale wijnwinkels: werk samen met wijnwinkels om proeverijen te organiseren en clubinformatie beschikbaar te stellen aan klanten. Begin met een folder of brochure bij de lokale wijnhandelaar te leggen.

• Gastproevers uitnodigen: nodig experts of bekende persoonlijkheden uit de wijnwereld uit om een proeverij te leiden en zo nieuwe leden aan te trekken. Tip: de Vlaamse Wijngilde biedt hiervoor een platform 'Deel de wijnbouwer'. Uw wijnmeester weet er alles van.

• Netwerk met andere wijnclubs: werk samen met andere wijnclubs om gezamenlijke evenementen te organiseren en leden te delen. Tip: kijk op de website van de Vlaamse Wijngilde om naburige commanderijen op het spoor te komen en nodig hen uit om samen een proeverij te organiseren.

• Lezingen en boekpresentaties: organiseer lezingen of boekpresentaties met auteurs die gespecialiseerd zijn in wijn en wijnproeven om geïnteresseerden aan te trekken en uw club te promoten. Tip: ook hier kan ‘Deel de wijnbouwer’ helpen.

Weet dat de Vlaamse Wijngilde volmondig inzet op groei. Maar het is enkel door de lokale commanderij dat dit ook werkelijkheid wordt. Wij rekenen op u, zoals u op ons rekent!

Verkopen

Al meer dan 20 jaar zijn wij gespecialiseerd in de aan- en verkoop van oude en exclusieve topwijnen. De speciaalzaak als het over de aan- en verkoop van uw wijncollectie gaat. Voor de verkoop van uw wijnen maakt u best een overzicht van de wijnen en onze taxateurs bezorgen u een voorstel voor de rechtstreekse overname van uw wijnen aan de huidige marktprijzen.

Na controle van de staat van de flessen, gebeurt de betaling meteen bij de overdracht. Het is een snelle en makkelijke manier om uw wijnen te verkopen. Voor de aankoop van exclusieve en vintage wijnen kan u terecht op onze website. Heeft u er overigens wel eens aan gedacht om uw vriend(in), partner of zakenrelatie een fles wijn van haar of zijn geboortejaar cadeau te doen?

Heeft u zulke pareltjes in uw bezit? Contacteer ons dan voor een vrijblijvende en eerlijke taxatie. Ons internationaal cliënteel zorgt voor de maximale opbrengst van uw goed bewaarde schatten.

Uw wijnen verkopen?

www.belgiumwinewatchers.com

aankoop@beww.be

+32 3 295 60 60

Veilen

Heeft u liever uw wijnen geveild?

Ook hier bieden wij u de beste voorwaarden. Met minimaal 4 topveilingen per jaar en een zeer groot internationaal cliënteel halen wij gegarandeerd de beste prijs voor uw bijzondere wijnen.

De online wijnveiling voor uw exclusieve en oude wijnen. We zijn steeds op zoek naar de meest prestigieuze kastelen en domeinen uit de wijnwereld. Ons bedrijf zorgt voor de bemiddeling, expertise, discretie en een snelle uitbetaling.

Via de wijnveiling hebben klanten de mogelijkheid om online te bieden op uw unieke wijnen. Aan de hand van een zeer professionele veiling website en een eigen veiling app, bereiken we al onze klanten over de hele wereld. Contacteer ons voor een op maat gemaakt voorstel.

Uw wijnen veilen?

www.bestwineauctions.com

info@bestwineauctions.com +32 3 808 70 70

JEAN-PIERRE TAVERNIER

SIMONNE WELLEKENS

Commanderij Bellebeek

WIJNKASTEEL VANDEURZEN

“DE MEEST SUCCESVOLLE ONDERNEMINGEN

STARTEN MET EEN BEETJE TOEVAL. ZE WORDEN

GEÏNSPIREERD DOOR EEN MOOIE DROOM EN TOEKOMSTVISIE EN ZE KUNNEN MAAR SLAGEN

DANKZIJ DE DRIVE EN AMBITIE VAN EEN GEPASSIONEERD TEAM.”

Net voorbij Leuven in het oosten van Vlaams-Brabant, in het hartje van het Hageland, ligt het wijnkasteel Vandeurzen. Na het drukke verkeer is Linden een verademing. Je komt er tot rust te midden van de wijngaarden op de zuidelijke heuvelrug, aanleunend bij Pellenberg en blakend in de winterzon. Er wordt volop gesnoeid.

HET VERHAAL

Het neoclassicistisch kasteel ook wel ‘wit kasteel’ genoemd dateert oorspronkelijk van 1661. Het kreeg in 1870 zijn huidige look. In 2013 kocht de industrieel Vandeurzen het toen verwaarloosde domein. Naast het kasteel, twee kasteelhoeves, een grafkapel, een hovenierswoning, 39ha tuinen, akkers, weilanden en bossen, omvat het domein een wijnatelier. De tuinen rondom het kasteel kregen een grondige aanpak. Wilde struiken en gewassen werden verwijderd en alles werd terug naar de oorspronkelijke stijl gebracht. De renovatie nam vijf jaar in beslag. Het kasteel is tegenwoordig een woning met burelen. Een van de hoeves werd omgevormd tot luxeappartementen en de andere gerestaureerd tot het Victo

rie. De boeiende geschiedenis van het kasteeldomein de Beauffort vind je terug op de website van het Vlaamse erfgoed.

WAT MET DE WIJNGAARD?

De aankoop van het kasteel omvatte ook 11 hectare weilanden. Deze liggen op een helling en zijn perfect op het zuiden georiënteerd. Uit een klimatologische studie blijkt dat het klimaat (zonuren, regenval en temperatuur) overeenstemt met het klimaat van Zuid-Frankrijk, Noord-Italië en Noord-Spanje zo’n honderd jaar geleden. Daarenboven heeft een bodemonderzoek uitgewezen dat de grond vergelijkbaar is met die van de wijngaarden in Bourgogne. De bodem bevat ijzerzandsteen, klei en leem verrijkt met kalk. Laat de eigenaar nu ook nog een vermogend wijnliefhebber zijn en het verhaal is rond. In 2013 werd een proefveld aangelegd om na te gaan of geselecteerde druivenrassen het ook effectief goed doen.

De wijngaarden liggen er perfect onderhouden bij om risico’s op ziekten te beperken. Duurzaam gebruik van gewasbeschermingsmiddelen of ‘integrated pest management’ (IPM) is de norm. De bedoeling is niet om kwantiteit, maar kwaliteit te brengen. Naast de klassieke druivenrassen, zoals pinot noir en chardonnay, werden ook albariño, tempranillo, grüner veltliner en röter veltliner aangeplant. Ze experimenteren ook met druivenrassen zoals montepulciano, barbera, …. Niet alles is een succesverhaal. Het experiment met de montepulciano werd - gezien de eigenschappen van de druif - geen succes. Daartegenover staat dat de albariño, tempranillo en grüner veltliner er uitstekend gedijen. De huidige aanplant is 6,5ha, goed voor 35.000 flessen. Sinds 2021 is de oogst machinaal.

DE WIJNMAKERIJ

De nieuwe wijnmakerij is sinds 2020 in gebruik. Deze oogt zeer modern en is voorzien van de nieuwste technologieën. Er is duidelijk geïnvesteerd. Heel het proces wordt computergestuurd onder het toeziend oog van Daniel Medarts, de ervaren wijnmaker van domein Kitsberg.

TE VOLGEN

Dit bezoek en de degustatie hebben ons verrast. De eigenaar heeft kosten noch moeite gespaard om hier een meer dan goed resultaat neer te zetten. De wijnen zijn goed gemaakt van niet-alledaagse druivenrassen. Dit is nieuw voor onze contreien. Naast andere Belgische wijndomeinen is dit een meer dan fijne kennismaking.

Info: www.wijnkasteel-vandeurzen.be

Wijnkasteel Vandeurzen mocht als jong wijnhuis al verschillende bekroningen ontvangen. Het etiket is aangepast zodat het domein geïdentificeerd wordt met het kasteel.

Pure white Albariño 2020

Mooie schittering, lichtgeel met een groene schijn. De geur is uitgesproken fruitig met aroma’s van groene appel en perzik. In de aanzet is de wijn fris en crispy ondersteund door mooie zuren.

Tempranillo Blanc de Noir 2021

Fijn dat we deze wijn konden proeven. De wijn is het resultaat van ‘damage control’. De oogst was te beperkt om een rode tempranillo te maken. Beperkte opbrengst van 2.000 flessen. De kleur is bleekgeel. De geur blijft eerder gesloten en heeft duidelijk zuurstof nodig. Na walsen krijgen we wat florale aroma’s en exotisch fruit, zoals ananas en groene kruiden. Eerder korte afdronk.

Pure white Grüner Veltliner 2020

De geur van deze grüner veltliner is fris en vol fruitig. We herkennen witte aalbessen, rijpe kruisbessen, citrusfruit en een toetsje witte peper.

De smaak is vol en sappig. De zuren zijn mooi verweven. Goede elegante en frisse wijn.

Pure white Grüner Veltliner Prestige 2020

Deze wijn heeft een houtlagering gehad van 50% in eiken vaten. De geur is getoast met vanille, gevuld en complex. De aanzet is sappig met frisse zuren en appel. Er is een mooie balans en spanning.

Pure white Chardonnay Prestige 2020

Deze wijn kreeg een lagering van zes maanden in nieuwe Amerikaanse eiken vaten en vier maanden in stalen tanks. Dit is duidelijk in de kleur en geur aanwezig. De wijn oogt strogeel. De aroma’s van het hout zijn prominent aanwezig, waardoor het fruit en de frisheid wat naar de achtergrond verschuiven.

Pure white Chardonnay

Carat 2020

Deze chardonnay heeft een lagering gehad van 10 maanden op Franse eik. Het resultaat is subliem: zeer fijne bloemige aroma’s, delicaat getoast en vanille. De aanzet is fris. Het fruitige blijft overeind. Goede balans en finesse. Uitstekend.

Pure red Cuvée 2019

Blend van 90% lemberger en 10% tempranillo. Eerder licht van kleur. Aroma’s van braambes, zoethout met een fijne kruidigheid. De smaak is sappig met een goede verweven zuurgraad. Mooie lengte. Aangenaam.

Pure red Tempranillo

Prestige 2019

Recente botteling. 100 % tempranillo met 18 maanden lagering op Franse eik. Beperkte productie van 10.000 flessen. De kleur is intens rood. Kruidige aroma’s naast rood fruit. De aanzet is sappig en vol. Tannine en aciditeit zijn mooi verweven. Goede lengte. Wijn met een zekere finesse. Uitstekend.

Wijngaarden aanleunend tegen Pellenberg

JEAN MARIE DE BAENE Commanderij Zele Foto's Simon Van Acker

JONGE GENTSE WIJNBOUWERS IN PRIORAT

HET WIJNVERHAAL VAN SOPHIE BLIECK EN SIMON VAN ACKER

Het wijnverhaal van Simon en Sophie is nog jong, maar ambitieus zoals ze zijn, bouwen ze in de Prioratstreek hun Mas SimSó uit. Papa Filip en grootouders Robert en Hilde Van Acker-Van de Casserie zijn geboren en getogen in Lochristi. De familie langs grootmoeders zijde waren allen siertelers in deze bloemengemeente of zijn er nog actief. Het vineus verhaal startte in 2015.

HET DOMEIN

Het domein (hoogte 420m) ligt op 6km van Porrera en op zo’n anderhalf uur rijden van Barcelona. Het is vijf hectare groot waarvan drie hectare wijngaard. De topregio Priorat werd ooit uitgeroepen, na een wereldwijde studie van de University of Davis, tot het beste terroir om wijndruiven te verbouwen. Het is naast Rioja de enige DOQ in Spanje.

Toen Sophie en Simon het zes jaar geleden aankochten was het domein al een wijngaard sinds 1976. De wijnen van Priorat ontdekten ze op reis. Sophie en Simon wonen in Drongen en reizen op en af naar hun wijnstek. Er wordt ecologisch gewerkt, zonder irrigatie (wortels tot zes meter diep) of pesticiden. De druiven brengen de nodige endogene gisten mee naar de wijnmakerij zodat er geen gisten moeten toegevoegd worden. De eigenaars zijn gediplomeerde wijnmakers maar beroepshalve actief als fiscaal jurist en economist.

TOPREGIO PRIORAT

Priorat werd in 2006 DOQ en is zo’n 19.782ha groot waarvan 2.500 wijngaard. Er wordt gemiddeld zo’n 14.500hl wijn gemaakt. Het is een warme streek met koele nachten, wat tot een trage rijping leidt door de grote temperatuurverschillen. De druiven hebben een groot aromatisch potentieel. De bodem wordt getypeerd door llicorella, een soort leisteen typisch voor Priorat, dat een mineraal karakter aan de wijnen geeft.

PROEVERIJ

In februari 2023 maakten we kennis met de wijnen van dit domein. Rode en witte grenache (garnacha) zijn de belangrijkste druivenrassen. Voor de rode wijnen zijn er ook syrah, carignan en malbec en voor de witte wijn viognier.

Simso produceert vijf wijnen, bijgestaan door een oenoloog. Alle rode cuvées van het wijnjaar 2020 en één witte van 2021 zijn verkrijgbaar. Er is een ‘instap’ rode wijn, Mas SimSó Negre en twee premium cuvées ‘Sui Generis' (syrah) en ‘In

Perpetuum’ (carignan-grenache). Daarnaast nog een rosé, die niet op de proeftafel kwam.

De grenachestokken zijn 45 jaar oud en alle rode wijn wordt minstens 12 maanden gelagerd op Franse eikenhouten vaten.

MEER?

Wie een voorraadje wil inslaan kan terecht in Heusden bij Wijnhuis Tinto (www.wijnhuistinto.be). Over het domein zelf vind je alle info via www.priorat.be

Geproefd

Simsó Blanc 2021

Hun enige witte wijn (90% garnacha, 10% viognier) ­Fermentatie van 7 maanden op Franse eik. Lichtgoudgeel. Een geur van citrusfruit met een toets van pitvruchten. Eerder wat gesloten maar dan komen rijp fruit, wit steenfruit, perzik en voornamelijk abrikoos, met een toets vanille maar ook specerijen. Smaak van gekonfijte pomelo, pompelmoes en appel en een mooie vrij consistente afdronk. ­ € 20,00

Simsó Negre 2020

De jonge Negre (100% garnacha) is diep kersenrood met een paars randje. Aroma's van rijp fruit (zwarte kers, bosvruchten, pruim), kruidig (tijm, laurier) en subtiel hout met zachte toast, vanille en chocolade. ­ € 20,00

Mas SimSó 'Sui Generis' 2020

Werd gelagerd op Franse eik gedurende 16 maanden.

Deze 100% syrahwijn is robijnrood met een paarse rand, zuiver. De geur opent met vanille, toast, chocolade, kers, cassis, zoethout, ‘mon chéri’ pralines en specerij, kruidnagel en kaneel. Krachtig mondvullend met zwarte en rode kers, kriek, frambozencoulis. De tannine is superrijp, omgeven door kruiden. Mooi potentieel. Piepjong en slechts 600 flessen. ­ € 28,00

Mas SimSó ‘In perpetuum’ 2020

Hier 60% garnacha en 40% cariginan, gelagerd gedurende 16 maand op nieuwe Franse eik ‘Allier’. Llicorella terroir.

Inktzwart, paarse rand, zuiver. Aroma’s van hout, zwart fruit (braambes, moerbei, pruim), cacao en kruidigheid (kruidnagel, tijm, laurier). Krachtige wijn met fijne zuren en rijpe tannine. Moet volgens de wijnbouwer nog 10 jaar kunnen ouderen. ­ € 32,00

Sophie Blieck en Simon Van Acker

Sophie Blieck en Simon Van Acker

DE INVLOED VAN BODEM OP WIJN EN WAAROM DIT ZO IS

ROLAND MEYERS

Commanderij

Molenberg

TERROIR EN BODEM – DEEL 1

Wijndomeinen liggen over het algemeen in gebieden die gunstig gelegen zijn qua klimaat, bodemsoort en ondergrond. De topografie, zoals geografische hoogte, helling en ligging, ten opzichte van de zon is bepalend voor de warmte en lichtinval en bepaalt ook de invloed van winden, neerslag, rivieren of andere waterpartijen. Deze omgevingselementen vormen het zogenaamde ‘terroir’ in de brede zin, noodzakelijk om aan wijnbouw te doen.

GEOLOGIE

De wijngaardbodem kan je opsplitsen in de bovenlaag, waar de onderstam op staat, en de ondergrond, waarin het wortelstelsel van de plant zich uitstrekt. Beiden kunnen van specifieke invloed zijn op de ontwikkeling van de druivelaar. Denken we maar aan de toplaag van rolkeien in Châteauneuf-du-Pape of de grindlagen van de Graves in Bordeaux. In vele gevallen is er echter weinig of geen onderscheid tussen beide lagen. Toch bevat de toplaag dikwijls, maar niet altijd, iets meer organisch materiaal wat bijdraagt tot de overdracht van voedingsstoffen.

De fysische en chemische samenstelling van de wijngaardbodem en de ondergrond hebben een belangrijke invloed op de mogelijkheden van de wijnbouwer evenals op de te verwachten kwalitatieve eigenschappen van de geproduceerde wijnen en dus de resulterende wijnstijl. Dit heeft vooral te maken met de invloed op de vegetatieve cyclus van de druivelaar, meer bepaald op de groeien rijpingsperiode. Andere bepalende factoren zijn de keuzes van het druivenras, de kloon, de onderstam, de aanplanttechniek, de snoeitechniek, het bladmanagement, de bodembewerking, de eventuele voeding en al dan niet irrigeren. Deze keuzes, beslissingen, en het werk van de wijnbouwer hebben een cruciale invloed op de wijnstijl en -kwaliteit. De reactie van de plantfysiologie op het terroir en uiteraard op de toegepaste technieken is bepalend voor het rendement evenals de samenstelling van het geproduceerde sap.

DE OORSPRONG VAN VOEDINGSSTOFFEN

Elke bodemsoort is ontstaan uit steenformaties die hun oorsprong vinden in de geologische geschiedenis van de aarde. Dit is het fundament van het ontstaan van de verschillende bodemsoorten, elk met hun eigen minerale inhoud over de hele aarde. De bodemsoort speelt een belangrijke rol in de beschikbaarheid van bepaalde mineralen en spoorelementen voor de plantwortels. Bovendien bestaan er microbiologische studies die beschrijven dat het ontstaan van voedingsstoffen gebeurt dankzij het microbiologisch leven in de bodem door toedoen van bodemafhankelijke bacteriën en schimmels. Van schimmels is geweten dat ze mycorrhiza kunnen vormen. Dit zijn mantels van schimmeldraden gewikkeld om de haarwortels van planten. De meeste planten werken onder-

gronds in symbiose met schimmels. Naast water en mineralen absorberen schimmels humus. Deze elementen staan ze vervolgens weer af aan de wortels in ruil voor suikers voor hun eigen voeding. De bodemafhankelijkheid van schimmels vertaalt zich in verschillende soorten of hoeveelheden afhankelijk van de zuurgraad van het type bodem. De aanwezigheid van water, de distributie van voedingsstoffen in de bodem en de klimatologische omstandigheden (warmte en droogte) zijn cruciaal voor de ontwikkeling van de schimmels.

PLANTFYSIOLOGIE

Elke plant, dus ook de druivelaar, heeft een aantal essentiële voedingsstoffen nodig om te kunnen groeien. Op de eerste plaats heeft de plant nood aan koolstof (C), waterstof (H) en zuurstof (O) die worden opgenomen uit de omgevingslucht. De andere essentiële stoffen worden opgenomen uit bodemwater, kleideeltjes en organische materie door kationuitwisseling tussen plantwortels in interactie met de bodemmicrobiologie. Dit betreft bodemmineralen, zoals calcium (Ca), kalium (K), fosfor (P), magnesium (Mg), spoorelementen, zoals ijzer (Fe) en natuurlijk stikstof (N) aangevuld met een aantal anorganische spoorelementen. Geen van deze mine-

ralen en spoorelementen hebben tot vandaag een bewezen bijdrage in de geur en smaak van de uiteindelijk resulterende wijn. Er is tot op heden echter geen direct pad gevonden van de bodem naar de druif dat de fysiologische processen van de plant zou omzeilen.

SCHIMMELS EN BACTERIËN

Een ander microbiologisch proces dat recent werd bestudeerd, maar tot op heden weinig is belicht, is de mogelijke aanwezigheid van door schimmels of bacteriën aangemaakte vluchtige stoffen (zgn. ‘signaal’-stoffen) in de bodem die de plantgroei beïnvloeden. Een aantal van deze stoffen, zoals geosmine (ruikt naar ‘natte aarde’, zoals bij vers omgeploegde grond), komen trouwens overeen met planthormonen, zoals abscisinezuur (= groeiremmer, beschermt de plant tegen stress- of voedseltekort) en cytokinine (= groeibevorderaar, ook gebruikt in de landbouw). Deze stoffen, die ook worden gevonden in de toppen van de haarwortels van planten, zijn essentieel om de groei van wortels, stengels, bladeren, vruchten te regelen. Daarnaast beïnvloeden ze alle elementen van het plantmetabolisme, dus vermoedelijk ook de vorming van geur- en smaakprecursoren. Op deze wijze kan de bodem een regulerende rol spelen in de plantontwikkeling.

DE UITWISSELING

De druivelaar is dus voor zijn voeding, en de resulterende kwaliteit/kwantiteit van het druivensap, afhankelijk van de bodemsoort waarop hij groeit. De bodemtypes verschillen door de aanwezigheid van soorten mineralen en andere stoffen, zoals humus, en de manier waarop bodembacteriën en bodemschimmels zich hierbij ontwikkelen. Het is eveneens een gegeven dat deze voedingsstoffen betrokken zijn bij vele complexe microbiologische reacties in het plantmetabolisme zelf waardoor de directe koppeling tussen een stof en een specifiek aroma haast niet te bepalen is.

De voorloperstoffen of precursoren voor geur en smaak gaan enerzijds via de sapstroom van de plant direct naar de druiven en worden anderzijds aangemaakt via fotosynthese in de bladeren van de plant. Vanuit de bladeren worden ze doorgevoerd naar de druiven waar ze verder worden verwerkt in het celmetabolisme van de druif. Vele geur- en smaakstoffen en hun voorloperstoffen ontstaan in de druif zelf.

Tijdens de vinificatie zal een deel van deze stoffen rechtstreeks in de wijn terug te vinden zijn. Vooral tijdens het vergistingsproces ontstaan meerdere nieuwe geuren smaakstoffen, aangemaakt door of losgemaakt uit de aangevoerde voorloperstoffen. Hoe dan ook komen alle bouwstenen uit de druif (en/of de steeltjes en pitjes), althans voor de niet-houtgelagerde wijnen.

BODEMSOORTEN EN HUN WIJNSTIJLEN

KALK- EN KLEIHOUDENDE BODEMS

Klei en kalk in de vorm van kalksteen of krijt. Mergel is klei met fijnverdeelde kalksteen of krijt. Marlsteen is een mengeling van meerdere kleisoorten, krijt en kalk. Keuper is een Triasmengeling van marl en kalksteen met calciumsulfaat of gips of calciumcarbonaat en dus een minder zure bodem. Vele van deze bodems zijn ook van origine sedimentair.

Wijnkenmerken: evenwichtig, gestructureerd, krachtig, filmend.

Wijnstijlen: vol wit, krachtig rood.

WAAROM IS DIT ZO?

KALK EN KALKHOUDENDE BODEMS

Kalk in de vormen van kalksteen of krijt is een zachte bodem die vooral bestaat uit tot stenen samengeperste fossiele kalk of krijt (calciumcarbonaat). Tuffeau is een poreuze fijnkorrelige sedimentaire kalksteen van in water neergeslagen kalk met mica-silicaat.

Kalktufsteen is een vulkanisch klastisch sedimentair gesteente van silicaat, zand en kalk gebonden door vulkanische as. Albariza is een poederige krijtsteenbodem van calciumcarbonaat met zand en klei. Muschelkalk is kalksteen afkomstig van sediment van schelpen. Het zijn stuk voor stuk sedimentaire bodems.

Wijnkenmerken: frisheid (fijne zuren), elegantie, soepel, rond, finesse of met andere woorden delicaat, elegant, evenwichtig en met harmonie tussen smaken en aroma’s.

Wijnstijlen: fris wit, complex wit, fijn rood.

WAAROM IS DIT ZO?

Deze bodems draineren goed, terwijl de kalklagen water goed vasthouden. Tevens beperken ze de afgifte van voedingsstoffen aan de druivelaar door zelf minder vruchtbaar te zijn of door minder voedingsstoffen vast te houden. Deze eerder alkalische (of basische) bodems laten echter een betere kationuitwisseling toe. Ze bevatten ook alkaliteitminnende schimmels en leiden tot minder strakke zuren. Ze blijven ook relatief koel. Enkele voorbeelden vinden we in Champagne (kalk uit het ‘bekken van Parijs’, Chablis (Kimmeridgiaan), Tourraine in de Loire (tuffeau), Rheinhessen (tufsteen).

Klei zorgt voor voldoende vruchtbaarheid. Door het vasthouden van water, humusdeeltjes en kalk voor de juiste minerale- en waterhuishouding evenals de verspreiding van de kleideeltjes wordt de bodem toch niet te vruchtbaar. Dit is ideaal voor wijnbouw. De bodems hebben een eerder neutrale tot alkalische zuurgraad. Ze hebben een betere kationuitwisseling en vertonen weinig watertekort. Ze bezitten eerder alkaliteit minnende schimmels en blijven ook relatief koel.

Enkele voorbeelden vinden we in de Côte de Beaune (chardonnay) met gemiddeld meer kalk en mergel dan klei en in de Côte de Nuits (pinot noir) met gemiddeld meer klei en mergel dan kalk, in Duitsland (Franken, Wurtenberg) met de Keuperbodems, in Ribeira del Duero waar we zand met klei en kalk, krijtlagen en marl terugvinden.

Fossiele Kalksteen

Mergel en kalk met bovenlaag van keien

© www.champagne.fr

BODEMS UIT KRISTALLIJNE PORFIRISCHE GESTEENTEN

Graniet en basalt zijn kristallijne porfirische gesteenten. Gneis is metamorf, maar ook kristallijn, zoals graniet. Een porfirisch gesteente is een stollingsgesteente met een harde, dichte porfirische structuur van kristallen (kwarts) en lava of magma (vulkanisch basalt).

Wijnkenmerken: finesse, elegantie (fijn, aromatisch), complex. Graniet geeft witte wijnen met veel structuur die toch elegant blijven. In de Elzas heeft riesling van granietbodems vaak minder rondeur en is sneller op dronk dan die op bodems van kalk en klei. Voor rode wijnen levert deze bodem serieuze wijnen op met veel kleur en een stevige tanninestructuur. Ze zijn soms mineralig en ziltig.

Wijnstijlen: complex wit, fijn rood, complex rood.

WAAROM IS DIT ZO?

Door de zeer beperkte hoeveelheid water en organisch materiaal, inclusief stikstof, in graniet houdende bodems, gaan de plantwortels meestal diep. Hierdoor neigen de druiven eerder te rijpen. Dit soort gesteenten levert een eerder zure bodem met een moeilijkere kationuitwisseling. Ze geven minder voedingsstoffen af en bevatten minder, eerder zuur minnende schimmels. Volgens sommige theorieën zullen de druiven, en de most, hierdoor minder stikstof bevatten, waardoor de gisten stikstof-zwavelmoleculen openbreken om zich te voeden met stikstof. Zo maken ze zwavelmoleculen vrij waaruit thiolen worden gevormd, die dan aanleiding geven tot ‘mineraal’. De bodem warmt ook snel op en houdt de warmte goed vast. Dit bevordert eveneens een vroegere rijping. Enkele voorbeelden vinden we in Condrieu met graniet en gneiss (meer ziltige viognier).

In sommige delen van Côte Rôtie vinden we naast schist (zie lager) ook gneis, meer bepaald de zogenaamde lichtgekleurde leucogneis op basis van mica, muscoviet genoemd. Deze verweert naar kleimineralen die goed zijn voor het waterbehoud.

BODEMS UIT METAMORFE GESTEENTEN

Leisteen en schist zijn metamorfe gesteenten. Een metamorf gesteente is een gelaagd gesteente dat minder hard is. Het is onder invloed van temperatuur, druk of hydrothermale vloeistoffen afgeleid van gerekristalliseerde of gemetamorfoseerde klei of andere rotsen. Meestal gebeurt dit op grotere diepte in de aardkorst of -mantel. Schist heeft een hogere metamorfegraad dan leisteen, maar lager dan gneis, wat ook een kristallijne eigenschap heeft.

Wijnkenmerken: strakker (krokante zuren), finesse, aromatisch, mineralig (ziltig, vuursteen, petrol).

Wijnstijlen: fris wit, fruitig rood, fijn rood.

WAAROM IS DIT ZO?

Door de eerder beperkte hoeveelheid water en stikstof met wat gering organisch materiaal of kleideeltjes, neigen de druiven eerder naar de rijpingsfase. Dit soort gesteenten levert ook een eerder zure bodem die een moeilijkere kationuitwisseling heeft en minder voedingsstoffen afgeeft. De bodem bevat ook minder en eerder zuurminnende schimmels. Zoals bij kristallijne bodems geeft dit aanleiding tot ‘mineraal’. De bodem warmt ook snel op en houdt deze warmte goed vast, hetgeen eveneens een vroegere rijping bevordert.

Een voorbeeld: riesling gedijt het best op donkergekleurde, stikstofarme, snel opwarmende en goed drainerende leisteen van de Mittelmosel, Côte-Rôtie heeft vooral schist (sterk gelaagde micaschist) met wat kleimineralen die goed zijn voor de waterhuishouding.

Toplaag met keien

Leisteenterrasbodem

BEDENKINGEN

Bij de detailbeschrijving per bodemsoort zijn wel enige bedenkingen op zijn plaats. Er zijn meerdere bekende voorbeelden van druivenrassen die goed gedijen op specifieke bodemsoorten. Toch vinden we evenzeer kwaliteitsvolle wijnen met gelijkaardige of andere kenmerken van dezelfde druivenrassen op andere bodemsoorten. Sommige druivenrassen hebben een voorkeur voor een specifieke bodem, andere dan weer niet en/of vertonen verschillende kenmerken afhankelijk van de bodem waarop ze groeien.

Zo kennen we chardonnay met een ruime aanplant op kalkrijke bodems met kwaliteitswijnen als resultaat zoals in Champagne, Chablis en Bourgogne. In andere wijnregio’s staat chardonnay even graag op een kalkrijke bodem. Dit geldt echter niet altijd voor de pinot noir die uitstekend gedijt op de kalkhoudende kleibodems van Bourgogne, maar evengoed op de leemhoudende schistbodems in Nieuw-Zeeland of op de zanderige wackebodems in de Ahr. Syrah heeft dan weer een voorkeur voor graniet en schist, zoals in de Noordelijke Rhônevallei. Maar riesling, die het uitstekend doet op leisteen aan de Moezelflanken of in de Rheingau, doet het evengoed op granietbodems of vulkanische (basalt) bodems, zoals in de zuidelijke Elzas (Rangen). Het verschil reflecteert zich niet in de kwaliteit van de wijn, maar wel in de organoleptische kenmerken ervan.

VOLGENDE KEER

In een volgende deel gaan we verder met een toelichting over de belangrijkste invloeden van de bodem/ondergrond. Meer specifiek gaan we wat dieper in op de waterhuishouding, voeding, warmte en bodemstructuur evenals de fysische samenstelling. We verdiepen ons ook verder in kleibodems, zandbodems, alluviale en colluviale bodems.

Bron: www.vinumgustibus.be

KEN WIJN-WEDSTRIJD 2022

EEN RECHTZETTING

Ken Wijn-wedstrijd, het is een gebeuren dat ik een warm hart toedraag. Al was het maar omwille van de talloze ploegen die zich met hart en ziel inzetten, hopende dat ze hier kunnen scoren.

Vorige editie was één van de spannendste ooit, met een duidelijke winnaar (Amici) maar ook een podium dat niet zomaar beslecht kon worden. De finale was een echte 'cliffhanger' waar de producenten van 'De Mol' jarloers op konden zijn...

Onfortuinlijk genoeg schreef ik in de vorige editie van Ken Wijn-magazine dat Land van Waas de tweede plek nam en Zele de derde. Het is net omgekeerd: Zele eindigde tweede en Land van Waas derde.

Mijn verontschuldigingen!

Peter Nationaal Wijnmeester Vlaamse Wijngilde

PETER DOOMEN Nationaal Wijnmeester Vlaamse Wijngilde

HET WONDERLIJK PLAN VAN GOD

DE ONTDEKKING

VAN EEN BOEIENDE APPELLATIE IN

DE ZUIDELIJKE RHÔNE

Op 25 november 2022 werd in Auberge du Pêcheur (St-Martens-Latem) de rode loper uitgerold voor een appellatie die al vanuit haar naamgeving tot de verbeelding spreekt. De Baronie Gent van de Commanderie des Costes du Rhône werkte eind november 2022 een dubbelactiviteit uit rond het wijngebied Plan de Dieu, een Rhône appellatie die in 2005 tot een van de Côtes du Rhône Villages communaux (= met gemeentenaam aanduiding) is gepromoveerd.

IN DE SCHADUW VAN LES DENTELLES DE MONTMIRAIL

In de schaduw van de rotsen van Les Dentelles de Montmirail en wat geprangd tussen de bekende cru’s Gigondas, Vacqueyras, Cairanne en Rasteau, ligt een oase aan wijngaarden te blinken in de Provençaalse zon met de neus in de mistral. De wijnvlakte van meer dan 1.500ha die deze cru’s met elkaar verbindt, kreeg de naam Plan de Dieu. Vroeger was dit gebied een zeer onherbergzame streek waar rovers en bandieten zich

schuilhielden. Om zonder kleerscheuren de vlakte (plaine) te doorkruisen, had je niet alleen de ziel maar ook de zegen van God nodig. Vanaf de 14de eeuw werd de vlakte ondanks de slechte reputatie toch ontgonnen en werden de eerste wijngaarden door lokale boeren in 1326 aangeplant. De zeer gemakkelijke bereikbaarheid en de grote homogene vlakte maakte van het gebied in de post-phylloxera periode zowaar de wijnschuur van de Rhône. Pas wanneer werd vastgesteld dat de bodem van rode leem met ronde keien meer verdiende dan bulkwijn, zijn grote wijnfamilies (waaronder Meffre en Aubert) zich gaan interesseren voor deze streek.

DE RENAISSANCE

De grote omschakeling naar kwaliteitswijnen gebeurde einde 20ste eeuw. Met de komst van heel wat jonge wijnbouwers ontstond in deze Rhône appellatie plots een interessante dynamiek, die leidde tot een ‘village’-nomenclatuur. Terecht. Een wandeling in deze regio die zich uitstrekt over vier gemeentes (Violès, Travaillan, Camaret-sur-Aigues en Jonquières) maakt duidelijk dat één en ander aan het bewegen is. De 65 actieve wijnbouwers doen er alles aan om zich kenbaar te maken tussen het grote geweld van de omliggende cru’s. Het hart van de appellatie ligt in het dorpje Travaillan. Jaarlijks wordt ‘la balade gourmande de Plan de Dieu ’ georganiseerd. Duizend gastronomische wandelaars kunnen met het glas in de hand een parkoers van negen kilometer afleggen in de wijngaarden met haltes bij wijndomeinen. Zoals bij de meeste van de nu al 22 Côtes du Rhône Villages communaux vallen alleen de rode wijnen onder de appellatie. Voor Plan de Dieu gaat dit over een kleine 800ha in productie van de 1.500ha, afgebakend door de Ouvèze en de Ay-

ERWIN DEVRIENDT Commanderij Osiris

© Pauline Daniel

gues. Er wordt voornamelijk met drie druivenrassen gewerkt: grenache, syrah en mourvèdre.

HET PLAN VAN GOD

De Baronie Gent van de Commanderie des Costes du Rhône vond het meer dan tijd om deze appellatie met haar voortrekkers naar Vlaanderen te brengen en te ontdoen van haar onbekende reputatie: een grote uitdaging om een dorpsappellatie kwalitatief te confronteren met de grote buren zoals Châteauneuf-du-Pape, Gigondas, Vacqueyras, Cairanne en Rasteau. Dat er een grote fierheid bestaat over de vinologische identiteit van Plan de Dieu staat buiten kijf. Ze laten zich meer en meer horen en staan op hun strepen. Soms is het hilarisch omdat de meeste gerenommeerde wijnbouwers ook wijngaarden hebben in de aanpalende cru’s en zichzelf niet willen vereenzelvigen met de ‘dikke nekken’ van de cru-syndicalisten. Met enige ironie zegt de voorzitter van de appellatie Plan de Dieu, Alain Aubert, dat de “pauzen wel een nieuw kasteel hebben”, maar dat hij en zijn collega’s kunnen genieten van “het plan van God”. En zeg nu zelf, wat kan een paus tegen God inbrengen? Hoewel nederigheid geen gave is van de wijnbouwers van Châteauneuf-du-Pape, sublimeert deze grap veel meer dan wat wij onder woorden kunnen brengen. Met opgeheven hoofd werd de delegatie van Plan de Dieu in Vlaanderen ontvangen en gaven zij het beste van zichzelf tijdens de kleine wijnbeurs en het grote avondfeest in aanwezigheid van meer dan 220 geïnteresseerde wijnliefhebbers. Terwijl enkele belangrijke Vlaamse personaliteiten tot de Rhône-orde werden verheven, vloeiden de rode Plan de Dieu-wijnen rijkelijk in de glazen. Uiteindelijk werd het een onvergetelijke avond waarbij de voortrekkers van de appellatie er perfect in slaagden de omliggende cru’s te vergeten. De conclusie, die unaniem werd gedeeld, en misschien wel de belangrijkste, was dat men voor een

vergelijkbare prijs/kwaliteitverhouding ver moet gaan zoeken in Frankrijk. Dus allen daarheen!

DE PIONIERS

ALAIN AUBERT

Domaine le Grand Retour is een groot landgoed van 150ha met percelen gelegen in Tulette tot in Travaillan, het hart van Plan de Dieu. Het domein was in de jaren zestig van de 20ste eeuw eigendom van Fransen die uit Algerije terugkeerden. Vandaar de naam Grand Retour. In 1999 werd het opgekocht door de drie broers Claude, Alain en Yves Aubert, samen één van de grootste landeigenaren in de Rhônevallei. Ongeveer 2/3 van hun productie wordt in tanks aan de ‘négoce’verkocht. De recente, grote investeringen sinds 2015 duiden aan dat het geweer duidelijk van schouder is veranderd met kwaliteit op het voorplan. Het eigen merk is zeer belangrijk geworden. De investeringen omvatten onder meer een nieuwe rijpingskelder en een ontvangstruimte die sinds 2016 open is. De leiding is in handen van Alain en diens zoon Damien.

De absolute aanrader: Côtes du Rhône Villages Plan de Dieu, cuvée Excellence, 2019 (60% grenache, 30% syrah en 10% mourvèdre). € 11

JÉRÉMY ONDE

Domaine Les Ondines ligt in het dorp Sarrians met uitzicht op de uitlopers van Montmirail met op de achtergrond de Mont Ventoux. Vader Onde verkocht zijn druiven nog aan de négoce maar Jérémy maakte er een punt van om zijn eigen autonome weg te bewandelen. In 2001 maakte hij, in gehuurde cuves te Châteauneuf-du-Pape, zijn

eerste wijn. Vanaf 2003 gebeurt dit in zijn eigen indrukwekkende vinificatiekelder. Inmiddels heeft hij een gamma ontwikkeld om u tegen te zeggen, waarbij het domein één van de voortrekkers is geworden van de biologische wijnbouw en biodynamie in de AOC’s Vacqueyras en Plan de Dieu. Hij is een man van het terroir en dit weerspiegelt zich in zijn diverse wijnen, waarop heden de biodynamie een belangrijke impact heeft. Zijn Plan de Dieu, waarmee hij reeds diverse prijzen haalde is een dragende wijn voor de appellatie.

De absolute aanrader: Côtes du Rhône Villages Plan de Dieu, cuvée Passion, 2019 (80% grenache, 20% syrah), € 14

FAMILIE MONNIER

Als nazaat van een wijnbouwersfamilie vestigt David Monnier zich in 2001 op het vijf hectare grote landgoed opgericht in de jaren 1970 door zijn grootvader en oom. Samen met zijn vrouw koopt hij nog datzelfde jaar twee hectaren bij en in 2014 worden ook de wijnstokken van Stéphanie’s grootmoeder aan het domein toegevoegd. In 2018 besluiten David - die al enkele jaren in de kelder van andere wijnhuizen werkte - en Stéphanie om hun eigen wijn te maken. Tot dan werd de hele productie immers naar de coöperatie gebracht. Domaine la Buissonnade werd geboren. Heden een jong, modern wijnbedrijf. De toekomst van het bedrijf is verzekerd want ook de dochters Clémence en Camille kiezen voor een wijngerelateerd beroep. Het landgoed, momenteel 25ha groot, is sinds 2018 in omschakeling naar bio.

De absolute aanrader: Côtes du Rhône Villages Plan de Dieu, cuvée Racine, 2021 (grenache / mourvèdre); € 12

Alain Aubert

Jérémy Onde

Familie Monnier

FREDERIC PENNE

In literair Provençaals betekent ‘Moun Pantaï’ ‘mijn droom’ en dat is net wat Frédéric Penne gerealiseerd heeft. Na in 1992 zijn wijnkelder op het familielandgoed te Sainte-Cécile-les-Vignes te hebben aangelegd, zet hij nu op eigen benen de familietraditie verder. Het Domaine Moun Pantai omvat zo’n 30ha, verspreid over de appellaties Plan de Dieu, Sainte-Cécile en de cru Cairanne. Op dit domein maken een parcellair beheer van de wijngaard en de passie voor kwaliteit het mogelijk om tot in de perfectie gerijpte druiven te vinifiëren. Elke variëteit, grenache, cinsault, counoise, mourvèdre en syrah voor rood of clairette, bourboulenc en viognier voor wit, levert volrijpe wijnen, wat meteen het kenmerk van het huis is.

De absolute aanrader: Côtes du Rhône Villages Plan de Dieu, cuvée Johan, 2018 (blend van vijf druiven); € 11,5

CHRISTINE AUBERT

12 generaties lang was dit domein eigendom van de familie Meffre In 2019 werd het gekocht door een andere gereputeerde wijnbouwster, Christine Aubert (echtgenote van Alain Aubert), die tevens mede-eigenaar is van Domaine le Grand Retour en nog een aantal andere domeinen in de zuidelijke Rhônevallei. Samen met haar zoon Damien runt zij Domaine Courançonne dat gevestigd is in Violès. Het domein beschikt over 62ha wijngaarden verspreid over Rasteau, Séguret en Plan de Dieu. Het wijn maken zelf gebeurt op drie verschillende locaties. Zo vindt de eerste gisting plaats in stalen tanks op het Domaine le Grand Retour. De malolactische omzetting gebeurt in betonnen cuves op Château Goudray te Séguret en de opvoeding op hout vindt plaats op Courançonne zelf.

De absolute aanrader: Côtes du Rhône Villages Plan de Dieu, 2020, (blend van syrah/ grenache / mourvèdre); € 10

GILLES GASQ

Het wijn maken zit Gilles Gasq in het bloed. Zijn vader bezat destijds wijnstokken in Figari op Corsica en tot zijn dertigste scherpte hij zijn talent aan als assistent en keldermeester bij Paul Jeune op Domaine Monpertuis in Châteauneuf-du-Pape. De wens om zijn eigen domein te creëren, knaagde echter al geruime tijd en in 2001 kreeg hij de mogelijkheid om oude percelen grenache te kopen in de gemeente Travaillan, waarmee hij zijn droom verwezenlijkt. Domaine La Manarine breidt elk jaar uit en omvat nu ongeveer 35ha, grotendeels gelegen op een prachtig plateau ten noordoosten van Orange, bekend als …’Le Plan de Dieu.’ Gilles teelt biologische en probeert zeer verfijnde wijnen te maken.

De absolute aanrader: Côtes du Rhône Villages Plan de Dieu, cuvée Terres Saintes 2019, (95% grenache, 5% syrah); € 10

Frederic Penne

Christine Aubert

Gilles Gasq

© Georges Truc

WIJNDOMEIN GESPOT MASIA CABELLUT

SIMONNE WELLEKENS

Commanderij Bellebeek

Dat Vlamingen van Spanje houden, hoef ik niet te staven. Heel wat Belgen emigreren na hun pensioen naar het warme zuiden om volop te genieten van een rustige plek of ze starten er een zaak, hebben een vakantiewoning of gaan op zoek naar een wijngaard. Het Spanje-virus had ook de familie van Buitenen te pakken. De droom om ooit een wijngaard te bezitten en wijn te maken, kreeg vorm in 2018.

PARTNERSCHAP

Josep Bondo de la Bisbal del Penedes richtte in 1745 Masia Cabellut op in een prachtige vallei die grenst aan twee wijngebieden: Tarragona en Penedés. Masias zijn landelijke gebouwen, een soort boerderij in Catalonië die de regio een eigen identiteit bezorgden. Vandaag is Masia Cabellut omgetoverd tot een vijfsterren villa, een plek om volop te genieten in het noorden van Spanje, zowat 50km ten zuiden van Barcelona in het stadje Masllorenç. Initieel werd de masia gekocht door een Deense investeerder die het in zijn oorspronkelijke glorie heeft hersteld. De opening vond plaatst in 2022. Hij vond steun bij de Belgische familie van Buitenen voor het renoveren van de wijngaard. De percelen liggen op het eind van een kleine vallei, de Cabellut, die zich uitstrekt van oost naar west. Eeuwenoude terrassen omringd door muren van leem en kalksteen met te midden de wijngaard vormen een prachtig uitzicht. Dit was waar Nico van Buitenen op zoek naar was: een uniek landschap, authenticiteit en een apart biotoop. Het dagelijks beheer van de wijngaard wordt

verzorgd door de dochters Anse en Ella. Voor het wijn maken is de oenologe Anna Baquès verantwoordelijk. Het domein is te huur voor festiviteiten, businessevents, wijn- en olijfolieproeverijen.

DE WIJNEN

De wijngaard bezit zowel oude als jonge stokken gaande van zeven jaar tot ongeveer 65. Variëteiten zoals xarel·lo, macabeo en parellada vormen de oudste aanplant. Recent werden percelen aangelegd met meer internationale rassen.

Er werd bewust gekozen voor merlot, cabernet sauvignon, garnatxa en chardonnay. Het bodemtype van de wijngaard is voornamelijk kalksteen. Het perceel met merlot heeft een bovenlaag bestaande uit rotsachtige stenen. De spot met cabernet sauvignon is aangelegd in het dal van de wijngaard. Dit is het rijkste perceel omwille van een accumulatie van mineralen dat zich heeft voorgedaan door de jaren heen.

Voorafgaand aan de alcoholische fermentatie worden enkele gisten als een soort biologisch bestrijdingsmiddel (biocontrol agents) gebruikt om de groei van ongewenste micro-organismen tegen te gaan en het gebruik van sulfiet te verminderen. Bij de alcoholische fermentatie wordt gebruik gemaakt van verschillende gistsoorten afhankelijk van de rijpheid van de druiven en de gewenste wijn. De fermentatie verloopt in stalen tanks. Nadien rijpt de wijn -alle rode, chardonnay en macabeo voor de witte wijnen- in houten vaten gedurende enkele maanden. De wijnen Xarello, Ella Charles en Vinyater zijn volledig vergist in inox tanks. Tijdens het hele proces wordt door wijnmaakster Anna extra toegekeken op de hygiëne, het gebruik van zuiver materiaal, de bescherming tegen oxidatie en een nauwkeurige temperatuurcontrole.

Tarragona heeft een mediterraan klimaat dat, naargelang men meer het binnenland ingaat continentaal wordt. In het algemeen kent de regio droge zomers, regen valt voornamelijk in september en oktober. De gemiddelde temperatuur bedraagt 16ºC met maxima van 35ºC in de zomer.

CAVA: DE CATALAANSE SCHUIMWIJN

Je kan er niet om heen, de regio is de bakermat van de cavacultuur, het Spaanse antwoord op de Franse champagne en de trots van de Catalanen. Hoewel die trots heel wat klappen kreeg met de opkomst van de industriële cava. Kwaliteit werd ingeboet in het voordeel van kwantiteit. Vanuit de appellatie proberen producenten zich af te zetten tegen dit type cava. Classic Penedès en Corpinnat zijn twee wettelijk omschreven appellaties die de betere cava moeten omvatten. Strengere productienormen garanderen de kwaliteit met als een direct gevolg dat deze cava’s merkelijk duurder zijn dan het eenvoudig goedje dat we massaal geserveerd krijgen. Cabellut produceert een brut nature volgens de traditionele methode met het trio xarel·lo, macabeo en parellada afkomstig van 65jaar oude stokken: een klassieke blend met een lichte dominantie van macabeo en een rijping van meer dan 16 maanden op droesem tijdens de tweede gisting.

Geproefd

Zara Josephine 2020

Zara Josephine is genoemd naar de jongste dochter van Peter, mede ­ eigenaar van Masia Cabellut, een rosé van de druiven, garnatxa en merlot. Lichtroze, heldere rosé met een nuance van uienschil en een zacht aroma waarin zuivere toetsen van bloemen, klein rood fruit en een vleugje kruidigheid zich gestaag ontplooien. De smaak is strak en droog, tegelijk sappig, licht zuurdominant met citroen en appel, eindigend met een edel bittertje in de afdronk.

Xarello 2019

Xarel·lo, een inheems ras van Catalaanse oorsprong, beter bekend als een van de drie traditionele variëteiten, gebruikt om cava te maken, wordt vooral gewaardeerd om zijn zuurgraad. De wijn heeft een briljante, felgele kleur en een diepe geur met rijpe tonen van peer en appel, licht oxidatief. In de mond volgt een strakke, droge wijn met rijpe fruittonen en goede zuren. Licht groenig einde met bitter accent.

Macabeo 2020

Macabeo, de druif voor lichtere wijnen, rijpt langzaam. De frisse wijnen hebben door de

bank weinig zuren en een hoog alcoholgehalte. Deze wijn rijpte vier maanden in eikenhouten vaten, wat voor meer intensiteit zorgt. De jonge wijn oogt briljant lichtgeel met groene tinteling. Frisse fruitige geuren ­toetsen van pompelmoes ­ prikkelen meteen in de neus, later aangevuld met florale accenten en een wolkje hout. De smaak is droog en krokant met ferme zuren die wat fruitondersteuning missen.

Chardonnay 2020

In 2014 werd chardonnay aangeplant op de linkerflank van de heuvels in Cabellut, de meest noordelijke kant. De wijn oogt licht goudgeel met heldere spiegel. In de neus aanvankelijk discreet. Nadien ontwikkelen zich geuren die je doen denken aan Chablis: fris, fruitig, wit pitfruit, licht exotisch en een toets van hout met wat boter­ en honingindrukken. In de mond volgt een krachtige aanzet, ferme zuren met een matige fruitvulling en een beendroge finale.

Ella Charles 2020

Ella Charles is de eerste witte Cabellut­ blend, genoemd naar de jongste dochter van Nico van

Buitenen. Macabeo en sauvignon blanc vormen de assemblage. Licht strogele wijn met een volle geuraanzet waarin citrusfruit, bloemen en wat kruidigheid een fijne combinatie vormen. In de smaak volgt een evenwichtige wijn met sappige zuren, goed onderbouwd met een lengte die dan weer droog en lichtbitter na proeft.

Vinyater 2021

Een vergeten druif uit de Penedèsregio. Slechts vier hectaren zijn overgebleven in Catalonië. Dit is een oranjewijn gemaakt met schilmaceratie. Sap en druivenschillen blijven een week in contact om zoveel mogelijk aromaprecursoren uit de schil van de druif te halen. Dit is een fijne oranjewijn: helder, bleekgeel met lichtroze schijn. Complex in de neus, fris, floraal, fruitig, oxidatieve appel en cidertonen. De smaak is mooi evenwichtig met fijne zuren, droog en zuiver, oxidatief, stijl sherry, droog maar sappig met stevige lengte en finale.

Garnatxa 2019

Garnatxa doet het uitstekend in de biotoop van Cabellut. De wijn kleurt kersenrood, matig intens. Een perfect zuiver aroma ontwikkelt geuren van gebrande koffieboon en onderliggend fruit. Een heerlijk soepele smaak, matig complex, wordt gevormd door een fijne balans tussen zuren en tannine. De wijn is bijzonder sappig, elegant, zuiver, jong en fris, met een goede vulling en lengte.

Cabernet sauvignon 2021

Diepe kersenkleurige wijn met stijl knipogend naar Bordeaux. Pure tonen van kersen, krieken, naast wat cassis, kruiden en specerij zoals peper, laurier en grafiet, omringd met houttonen, getoast. Heel gevulde wijn met fijne fruittonen, gebrande elementen en bovenal frisse zuren, mooie tannine, sappig over de hele lengte eindigend met een vanille toets. Rijke, complexe wijn, evenwichtig, elegant en verfijnd.

Celia Sophie 2020

Celia Sophie is genoemd naar de oudste dochter van Peter, mede ­ eigenaar. Het is een blend van 50% merlot en 50% garnatxa. Dit is de meest Spaanse wijn. De wijn rijpte vier maanden in nieuwe Franse en Amerikaanse eikenhouten vaten. In het glas komt een diepdonkerrode kleur. Je ruikt meteen veel fruit: rijpe bessen, specerij en kruiden, wat leder en hout. In de mond volgt een mooi smaakprofiel, droog, sappig, gevuld en rijk met goede tannine en pittige zuren die op dit moment nog wat strak overkomen. Beendroge finale met lichte kruidigheid en bittertje.

Anse Micheline 2021

De nieuwste in het gamma, genoemd naar de oudste dochter van Nico, een blend van garnatxa, merlot en cabernet sauvignon met

een vatrijping van 12 maanden in een mix van Amerikaanse en Franse eikenhouten vaten. Frisse, jonge, dynamische kleur, heel geurig met kruiden, specerijen, kers, braam, florale accenten en houttoetsen, licht gebrand. Frisse, krachtige smaak, fruitig, zeer sappig met frisse zuren, krokant, goede tannine en een fijne structuur met een subtiele elegantie en een verfijnde houtomlijsting.

Nansella Puur 2019

Nansella is de brut nature mousserende wijn met een jaargang, gemaakt volgens de traditionele methode. De naam staat voor de drie dames van het huis: 'Nancy, Anse en Ella'. Heldere licht strogele wijn met een fijne mousse en constante pareling. Geparfumeerd aroma waarin frisse fruitige en florale tonen zitten. De smaak is navenant met appel, peer,

puur en aangenaam, lichtromig maar toch droog met goede zuren en een delicate bittertoets.

Olijfolie

De Arbequina ­ olijf is de typische variëteit van Catalonië. De naam is afkomstig van Arbeca ­ een stad in de provincie Lleida. De variëteit is goed bestand tegen de felle zeewind. Arbequina staat bekend om zijn subtiele smaken. Schitterende olijfolie, zeer zuiver en mild, heel fruitig en aangenaam. Bijzonder lekker!

OP ZOEK NAAR DE WAARHEID

DE ONTMASKERING VAN

HET MILLÉSIME 1990 IN BORDEAUX

ERWIN DEVRIENDT

Commanderij Osiris

HUGO VAN LANDEGHEM

Commanderij Land van Waas

Toen de wijnen van Bordeaux 1990 op de markt kwamen, ontplofte de wijnwereld in een ware euforie. Parker omschreef dit wijnjaar in overtreffende trap, in vergelijking met de twee fantastische voorgaande jaren 1988 en 1989. De Parker-scores van 100/100 vlogen ons om oren. Het werd als een millésime voor de eeuwigheid omschreven. Vele professionele wijnmagazines verkeerden in een soort delirium en daardoor sprongen de prijzen de lucht in. We zijn nu meer dan 30 jaar later. Komt deze ‘eeuwigheid’ overeen met de realiteit? Is 1990 wel degelijk zo’n uitzonderlijk wijnjaar in Bordeaux? Gaan we ooit de waarheid rond dit fameuze bordelese wijnjaar kennen? Welnu, op 19 januari 2023 werd een speciale focusdegustatie georganiseerd met een select publiek van 20 proevers, om dit bijzonder enigma op te lossen.

DE OEFENING

De zoektocht naar de waarheid werd ingezet in de nabijheid van de vinologische kerktoren van Ekkergem, onder de oude spanten van een historische degustatieruimte te Gent. Dit verhaal verdiende ook een goede duiding en niemand minder dan de grootste bordeauxexpert in Vlaanderen ging er met zijn bekende flair erop en erover. Hugo Van Landeghem, zonder vooraf kennis te hebben van de gepresenteerde blind geproefde wijnen, positioneerde het millésime in zijn vroegere en huidige context, waarin ook de verandering van het klimaat een determinerende factor bleek te zijn in de veranderende identiteit van de wijnregio. Elke wijnliefhebber weet dat Bordeaux geen eenduidig

wijngebied is, waar de rode wijnen een eenvoudige uiting zijn van een louter harmonieus spel tussen cabernet sauvignon en merlot. Niets is minder waar. De discrepantie tussen verschillende druivenrassen, terroirs en appellaties en het bekende verhaal tussen rechter- en linkeroever maakt Bordeaux als wijnregio niet alleen boeiend, maar ook niet te vatten in één degustatiehokje. Alleen daarom was het een uitdaging om vanuit een kritische inzet de grote extatische en overweldigende

pers van weleer bij de lurven de pakken en proefondervindelijk neer te sabelen. De waarheid komt uiteindelijk altijd naar boven.

Om deze ambitieuze oefening te doen slagen, hadden we uiteraard een zeer representatieve selectie aan wijnen nodig die het ware gezicht van Bordeaux konden weerspiegelen. De proeftafel was daarin geslaagd met de presentatie van 15 uitzonderlijke wijnen: Château Pichon-Longueville Comtesse Lalande 1990 (Pauillac); Château Angelus 1990 (St-Emilion); Château Cantenac-Brown 1990 (Margaux); Château Soutard 1990 (St-Emilion); Château Pavie 1990 (St-Emilion); Château

Palmer 1990 (Margaux); Château Phélan-Ségur 1990 (St-Estèphe); Château

La Gurgue 1990 (Margaux); Château

Labégorce 1990 (Margaux); Château La Croix de Gay 1990 (Pomerol); Château Pavie Decesse 1990; Château Segonnes 1990 (Margaux) ; Château Troplong Mondot 1990 (Saint-Emilion) ; Château le Malinay (Moulis en Medoc) en Château Lynch-Bages 1990 (Pauillac).

Terwijl de gerenommeerde parels de glazen sierden van de proevers, zagen we tijdens het verloop van de degustatie de gezichten veranderen van nieuwsgierigheid tot verbazing. Het moet gezegd dat velen onder de geoefende proevers vrij sceptisch (lees kritisch) aan de oefening begonnen, waarbij het voor velen een uitgemaakte zaak was dat na 32 jaar de meeste wijnen hun schoonheid zouden hebben verloren. Terwijl bij aanvang de nieuwsgierigheid de oorzaak was van enige luidruchtigheid, werd het tijdens het volgende anderhalf uur van de walking-tasting-degustatie alsmaar stiller. Op één na wer-

den alle wijnen gesavoureerd en de zaal vulde zich met warme gevoelens van zaligheid tot enthousiaste verwondering. Want inderdaad, de oefening maakte veel emoties los en bij de ontmaskering van de flessen leidde de verbijstering tot lange nagesprekken en het proeven van de resterende klutsen voor diegenen die hun eigen proefnota’s niet konden geloven. De waarheid van Bordeaux 1990 heeft een nieuw gezicht gekregen na meer dan dertig jaar. Diegenen die deze oefening hebben meegemaakt spraken van een onvergetelijke

wijnavond en van een onuitwisbaar vinologisch leermoment.

DE CONCLUSIE

Van de betere bordeauxwijnen weet men dat ze over het algemeen goed kunnen verouderen. Bij een degustatie van 15 wijnen uit de jaargang 1990 bleef het dan ook afwachten of ze de tand des tijds hadden doorstaan. Elke wijn ondergaat over zo’n lange tijdspanne een gedaantewisseling op vlak van aroma’s en smaak die min of meer succesvol kan

Hugo Van Landeghem dirigeerde de tasting

Al meer dan 30 jaar organiseren we goed verzorgde culturele groepsreizen onder deskundige leiding, met prettige hotels en in een aangenaam tempo, met in 2023 nog bestemmingen zoals Albanië, Armenië, Wales, Letland, Italië en Griekenland.

ACulinaire wijnreis Albanië, van 22 t/m 29 september 2023, ook vanaf Brussel. Goede hotels en leiding, bijzondere wijnen en ‘n verrassende keuken met een vleugje cultuur...

Luttik Oudorp 25-A

1811 MT Alkmaar

Nederland

tel.: 0031(0) 72 520 45 50

www.schiethartreizen.nl

Schiethart Culturele Groepsreizen

verlopen. Een evolutie die aan de steile verwachtingen voldoet of er eerder onder blijft. De oorspronkelijke fruitigheid met aroma’s van vers fruit zijn na 30 jaar volledig verdwenen en vervangen door tertiaire aroma’s van gedroogde pruimen, champignons, leder, zoethout, kreupelhout, bosgeuren, vijgen, tabak. De jeugdige fruitigheid heeft dan plaats gemaakt voor een grotere aromatische complexiteit, op voorwaarde dat de natuurlijke oxidatie onder controle bleef en de wijn met een solide en evenwichtige structuur op fles is gegaan. Maar ook de kwaliteit van de kurk en de ideale opslagcondities zijn heel belangrijk voor een gunstig verouderingsproces. Dat bij de geproefde wijnen de ruimte tussen de kurk en de wijn ook na meer dan 30 jaar klein was gebleven, deed het beste verhopen. Over het algemeen bleven de tertiaire aroma’s ondersteund door gekonfijt fruit en werden er nauwelijks geuren van muffe kasten, antieke meubels of natte aarde opgetekend die vaak de nasleep vormen bij oxidatie.

IS 1990 EEN RECHTEROEVER-JAARGANG?

Een eerste en misschien wel verassende vaststelling van deze proeverij was dat de eerste vier wijnen afkomstig waren van de rechteroever. Wijnen dus met een duidelijke merlotdominantie. In Bordeaux zijn alle grote jaargangen warme jaren en 1990 maakt hierop geen uitzondering. Alleen het legendarische jaar 1947 was warmer en qua uren zon kunnen beide jaargangen met elkaar rivaliseren. Men zou dus kunnen verwachten dat - zoals dat over het algemeen in grote wijnjaren het geval is - de wijnen van beide oevers even sterk zouden presteren. Dit bleek dus niet het geval.

We moeten ons daarom even terugplaatsen in de context van de jaren 1980 en 1990. Wijnbouw, vinificatietechnieken en oenologie zijn de afgelopen 30-40 jaar grondig verbeterd, maar ook de ingesteldheid en prestatiedrang van de wijnbouwer zijn veranderd. In de jaren 1980 en 1990 was de eerste optie niet per se die van te wachten op optimale rijpheid, maar werd er vaak geoogst volgens een traditioneel patroon dat deels ook bepaald werd door de vakantieplannen van de wijnbouwer en niet in de eerste plaats op grond van een smaakanalyse van de druiven. In deze constellatie van denken en werken was en

is de merlot een gemakkelijkere druif dan cabernet franc en vooral dan cabernet sauvignon. Merlot is een vroeg rijpende druif die bovendien op de koelere klei-kalkbodem van de rechteroever nog vlot kan rijpen, wat niet het geval is voor cabernet sauvignon die de warmere grindbodem nodig heeft. In de periode 1980-1990 werd cabernet sauvignon vaak één tot twee weken te vroeg geoogst zonder de optimale rijpheid te halen waar de dag van vandaag elke ambitieuze wijnmaker naar streeft. Al te vaak werd toen met het predicaat ‘slank’ en ‘fris’ uitgepakt om de stijl van die wijnen als zijnde de ‘echte bordeaux’ voor te stellen. De visie van hoe een grote bordeauxwijn moet zijn, is sterk veranderd. Kastelen van de linkeroever zoals Lynch Bages, Palmer en Pichon Lalande halen hun intrinsieke kwaliteiten vooral uit cabernet sauvignon. Ze moesten het met hun later en moeilijker rijpende cabernet sauvignon in de proeverij duidelijk afleggen tegenover de gemakkelijker rijpende top vier van de rechteroever, en bleven daardoor min of meer onder de verwachtingen. Vandaag echter behoren diezelfde wijnen tot de top van Bordeaux. Uiteraard heeft naast een gewijzigde ingesteldheid en verbeterde wijnbouw ook de klimaatopwarming hierbij meer dan een helpende hand toegestoken. Het voordeel van vroeger en gemakkelijker rijpen is merlot grotendeels kwijtgespeeld, in die mate zelfs dat merlot nu overrijpe druiven levert wanneer ze te laat wordt geplukt. Daarentegen heeft cabernet sauvignon door klimaatopwarming aan kwaliteit gewonnen. Zelfs in een moeilijker jaar als 2021 bleven groene en vegetale toetsen, die zo typisch waren voor de periode 1980-1990, volledig achterwege. Een aantal topdomeinen zoals Latour, Lafite, Léoville Las Cases, Pichon Lalande, Durfort Vivens gebruikten in 2021 nooit zoveel cabernet sauvignon in hun blend (90 tot-96%). Bij een heruitgave van een degustatie van dezelfde wijnen uit een recent jaar als bijvoorbeeld 2018, 2019 of 2020 ben ik ervan overtuigd dat vanuit een vernieuwd tijdsperspectief de linkeroever met Château Pichon Lalande, Château Palmer en Château Lynch Bages een ernstige podiumkandidaat zou zijn. Geen betere uitdaging om Bordeaux met zijn vernieuwde identiteit opnieuw op de proeftafel te brengen.

Geproefd

La Gurgue

AOC Margaux

Vrij aromatisch met een vleugje azijn, karamel en champignons. Een vlotte aanzet met romige textuur, voldoende spanning door een goede aciditeit. Eindigt met voldoende rijpe en geïntegreerde tannine.

Palmer

AOC Margaux

Geëvolueerde kleur. Eenvoudige aroma’s zonder uitgesproken charme of finesse. Hoewel de wijn vlot start in de mond, is het middenstuk vrij hoekig en mist het harmonie. Eindigt met wat drogende tannine die rijpheid mist. Presteert onder het niveau van zijn huidige status als 3ième grand cru classé.

Phélan-Ségur

AOC Saint-Estèphe

Cederhout, donkere chocolade en champignons. Zachte smaakaanzet met een kruidige toets, zeer mooie balans die overgaat in een vlotte finale met verfijnde en tegelijk gestructureerde tannine. Mooie lengte

Labégorce

AOC Margaux

Fraaie geur met champignons, zoethout, truffel. Zet goed aan in de smaak, vervolgt met een redelijk goed evenwicht en medium body, maar mist toch wat vulling om licht drogend effect in zijn finale te vermijden.

Pichon Lalande

AOC Pauillac

Fraaie aroma’s met kreupelhout, zoethout, cassis, fijne kruiden en voldoende finesse. Lichte onderbouw die wat vulling mist. De medium body heeft dimensie maar komt ietwat fragiel over waardoor de finale een licht drogend effect vertoont. De 1990 mist duidelijk de rijpheid en diepgang van de grote Pichon Lalande die we sinds het laatste decennium kennen.

Segonnes

AOC Margaux

Lichte kleur als van pinot noir. Mahonie, ceder en boschampignons. Romige structuur met voldoende diepte en nuance, fijne zuurgraad en geïntegreerde tannine die voor goede lengte zorgen. Misschien wel de verrassing van de degustatie gezien de onbekendheid van deze wijn. Het landgoed behoorde toen aan Château Lascombes, maar werd afzonderlijk gevinifieerd.

Le Malinay

AOC Moulis

Gedroogd fruit, karamel, zoethout en een zekere verfijning. Medium body en een schraal evenwicht. Ietwat onrijpe finale.

Lynch Bages

AOC Pauillac

Medium kleur met evolutie. Vrij discreet maar verluchten maakt een zekere verfijning vrij, met cassis en tabak. Een voor zijn leeftijd nog gereserveerde structuur die uitmondt in een ietwat strenge finale die wat rijpheid mist. Het huidige niveau overstijgt torenhoog dat van 1990.

Cantenac Brown

AOC Margaux

Vrij intense kleur met beperkte evolutie. Komt in de geur nog vrij jong over, met grafiet en zoethout. Een stroeve onderbouw met een hoge zuurgraad die garant staat voor zijn kleur, maar de wijn heeft onvoldoende vulling om een drogend effect in de finale te vermijden.

Angelus

AOC Saint-Emilion

Intense kleur met beperkte evolutie. Intense en diepe aroma’s met truffel, pruimen, tabak en gebonden door finesse. Een gladde en verfijnde aanzet die zowel diepgang als verfijning etaleert. Uitstekende balans stoffeert het middenstuk. Smaakvolle en rijpe tannine zorgen voor structuur en lengte. Een grote wijn die naast kracht, ook verfijning en harmonie uitstraalt.

La Croix de Gay

AOC Pomerol

Goede rijpe aroma’s zonder de complexiteit van een grote pomerol. Gemiddelde concentratie die wat harmonie ontbreekt, vrij hoge zuurgraad. Iets stugge finale.

Soutard

AOC Saint-Emilion

Doffe en stofferige aroma’s die verfijning missen. Medium body zonder schakering en diepgang. Wat een kwaliteitsverschil met het huidige niveau van Château Soutard.

Pavie Decesse

AOC Saint-Emilion

Fraaie en complexe geur van donkere chocolade, kruiden en gedroogde bloemen. Subtiel en verfijnd. Romige en verfijnde aanzet die overgaat in een complexe en gestoffeerde onderbouw, gekoppeld aan een uitstekende balans. Eindigt met rijpe en geraffineerde tannine en grote lengte. Knappe wijn!

Troplong Mondot

AOC Saint-Emilion

De eerste fles heeft een intense en nog jonge kleur. Rijpe pruimen en espresso in de geur. De smaak komt eerder onverwacht hoekig en wat wringend over met een stugge finale. De tweede fles vertoont meer evolutie in de kleur en schakering in zijn rijpe en rijkere aroma’s met een lichte notie van port. Krachtige en volle onderbouw met een geslaagde balans. De finale blijft getekend door een stevige tanninestructuur. Duidelijk het gevolg van een sterk doorgedreven extractie.

Pavie

AOC Saint-Emilion

Koffie, zwarte chocolade, truffel en zoete specerijen zorgen voor finesse en diepgang. Een romige en zalvende aanzet gaat over naar een verfijnde en complexe onderbouw waarin finesse en complexiteit de hoofdtoon vormen. Zowel delicaat als subtiel. Klasrijke lange finale met enorme lengte. Een klasbak. Het resultaat van een intelligente vinificatie en afkomstig van een groot terroir.

HET RESULTAAT

Het empirisch resultaat van de 20 proevers in functie van de kwaliteit op het moment van de degustatie zelf:

GRANDS CRUS CLASSÉS

TUSSEN TRADITIE EN MODERNITEIT BELGISCHE EIGENAARS

BRETON OF CABERNET FRANC

MOEDER VAN CABERNET SAUVIGNON EN MERLOT

Het verhaal van de cabernet franc is vermoedelijk wel bekend, of misschien toch niet helemaal.

Deze zwarte druif prijkt bovenaan een indrukwekkende stamboom. Zo zijn de cabernet sauvignon, de merlot, de malbec en de carmenère nakomelingen van de cabernet franc.

HERKOMST

MARK DE BACKER

Commanderij Erasmus

Foto’s/illustraties

Philippe Delforge

Mark De Backer

De druif heeft vele synoniemen. Waar ze in Zwitserland als bordeaux bekend is, is ze in Bordeaux zelf bekend als vidure, als bidure in de Graves, bouchet op rechteroever en zelfs soms als cabernet gris en carmenet in Médoc. In de Loire komt ze voor onder de naam véron, maar ook ‘plant de l’Abbé Breton’ in Chinon en uiteraard als breton. In het zuidwesten spreekt men van bouchy en capbreton.

De herkomst van cabernet franc is een apart verhaal. Ondanks het feit dat het één van de oudste en belangrijkste variëteiten is in Bordeaux, hebben DNA en historisch onderzoek aangetoond dat dit druivenras eigenlijk uit Spaans Baskenland afkomstig is. De pelgrims, op de terugweg van Compostella, brachten de druif richting Bordeaux, vandaaruit werd ze verder landinwaarts verspreid.

Eén van de synoniemen, de vidure, verwijst vermoedelijk naar het dialect uit Gascogne: ‘bit dure’ of harde druif. Maar het kan ook een verbastering zijn van vitis biturica, volgens Plinius de Oude de druif die door de Romeinen in Bordeaux geïntroduceerd werd. De benaming cabernet duikt pas begin achttienhonderd op maar er bestaat nog discussie over de etymologie. Een mogelijke piste is dat het van het Latijnse woord carbon afstemt, wat zwart betekent.

Ook over de naam breton bestaat discussie. Suggereert het soms dat de druif via Bretagne naar de vallei van de Loire kwam? Het klimaat was daar tijdens de middeleeuwen véél milder en ook de magdeleine noire des Charentes, die andere ouder van de merlot, werd als oude variëteit in Bretagne teruggevonden. Anderen beweren dat de naam gelinkt is aan kardinaal Richelieu die in 1691 een 1000-tal stokken van Bordeaux naar abt Breton stuurde, die ze dan aanplantte in Bourgueil en later ook in China. De druif kreeg de naam plant de l’Abbé Breton.

Cabernet franc is een zogenaamde weesdruif omdat beide ouders verdwenen variëteiten zijn. De druif voelt zich het beste thuis op kalk-klei bodems, maar ook op zanderige ondergrond als er geen waterstress is. Ze bloeit en rijpt vroeger dan cabernet sauvignon. De kleine bessen rij-

Breton, de naam voor cabernet franc in Chinon en Touraine

pen gemakkelijk maar de trossen zijn wel gevoelig aan coulure, waarbij de bloesem verdroogt en later afvalt. Cabernet franc verdraagt beter de koude en kan goed rijpen in wat koelere streken.

Ook heeft deze druif minder harde tannine. Door de mildere smaak wordt ze soms als een zachtere versie van cabernet sauvignon omschreven. De aroma’s zijn subtieler en fijner. Laat dat dus goede redenen zijn om daar in een uitgebreide degustatie naar op zoek te gaan.

RODE SCHUIMWIJN MET BELGISCHE TOETS

Bulles de Minière, een pétillant nature rouge, werd gemaakt door Kathleen Van den Berghe. Als veelzijdig onderneemster is ze ook actief in wijn. Zonder twijfel heeft ze haar handen vol met twee domeinen in de Loire streek: Château de Minière en Château de Suronde. De wijnmaakster gaat voor karaktervolle bio-wijnen, gemaakt van chenin en van cabernet franc zoals bij deze Bulles de Minière. De diversiteit aan ondergronden en ook de leeftijd van wijnstokken op Minière zorgen ervoor dat de druiven hier helemaal tot hun recht komen. In Bourgueil vindt men zowel grind langs de oevers van de Loire als klei, kalksteen en minerale silica op de heuvels. Hier staan zowel jonge wijnstokken als oude van meer dan 100 jaar. Dit levert lichte, frisse en fruitige wijnen, maar ook robuuste en complexe bewaarwijnen.

De wijn is gemaakt met de méthode ancestrale. Bij deze oude methode is alles puur natuur, geen toevoeging van extra suiker of gist. Bij het maken van de wijn gaat het alcoholpercentage omhoog en om de gisting te stoppen wordt de wijn fors gekoeld. Hierna wordt de wijn gebotteld. Zoals bij de traditionele methode wordt de fles afgesloten met kurk en mu-

selet want bij het heropstarten van de gisting in de fles wordt door de natuurlijke vorming van CO2 de druk stevig opgebouwd.

Geproefd: Bulles de Minière is een parelende rode wijn met rijke aroma’s van rood fruit. In de mond geeft dit speelse en frisse zuurtjes. Voor de liefhebbers van een aangename ‘brut’ ervaring.

DE IDEALE DRUIF VOOR COOL

CLIMATE WIJNEN

Noem de CF Unfiltered van Norman Hardie gerust een 'oude' wijn uit de nieuwe wijnwereld. Hardie werd geboren in Johannesburg, Zuid-Afrika, nam een job aan als sommelier in Dijon en werd pas later wijnmaker in Canada. Daarvoor trok hij zes jaar de wereld rond om de geheimen van de ‘cool climate’ wijnen te doorgronden, waarna hij op zoek ging naar de geschikte plaats voor zijn eigen wijnproject. Uiteindelijk belandde hij in Canada, meer bepaald in Zuid-Ontario aan de oevers van het meer van Ontario. De streek staat bekend om de mooiste cool climate wijnen van de nieuwe wereld met pinot noir, chardonnay en pinot gris. Misschien bestaat er wel zoiets als ‘Great Lakes, great wines’ En wat met cabernet franc?

'Belgische’ rode parels en cabernet franc in amforen

Die plantte Hardie in Prince Edward County en Niagara, vlakbij Lake Ontario. Dit diepe, koude meer maakt deel uit van de Great Lakes en strekt zich uit over een oppervlakte van 19.000km². Door zijn temperatuurinertie heeft dit een verkoelende invloed op het klimaat. In Canada, bekend om zijn uitmuntende ijswijnen, is dit één van de weinige regio’s waar echte koele klimaatwijnen gemaakt kunnen worden. Norman Hardie zweert bij de technieken die hem tijdens zijn passage in de oude wijnwereld aangeleerd werden met een minimum gebruik van sulfiet en een maximum van natuurlijke gisten. Bij het maken van rode wijnen kiest hij voor een lang schilcontact, bij de witte voor veel droesemgisting alsook voor een natuurlijke malolactische omzetting. Deze aanpak en natuurlijke benadering vergt veel ervaring en lef in deze harde omgeving maar volgens Hardie is dit de enige manier om écht vins de terroir te maken. Met zijn CF Unfiltered bewijst hij alvast dat dit kan.

Geproefd: deze zogenaamde vegan wijn heeft een opmerkelijk laag alcoholpercentage, maar laat de typische aroma’s van de cabernet franc uitstekend tot hun recht komen. In de neus geeft dat elegante expressies van rijp rood fruit en frisse kruidigheid.

Norman Hardie brengt oud en nieuw samen in één wijn

Mondvullend en mooie spanning tussen rijpe, aangename tannine en de mooie verfrissende zuren. De afdronk is vrij lang.

MINERALE SILEX IN SAUMUR

Nog zo’n wereldburger is Guillaume Pire. Hij is van origine Belg maar groeide op in Madagaskar. In 1998 kocht de familie Pire het domein Fosse-Sèche in Saumur. Na zijn studies en stage bij Rouvinez in Valais (Zwitserland) beheert Guillaume nu samen met zijn broer Adrien het familiedomein. Het kasteel zelf dateert van de 13de eeuw maar er zijn al meer dan 800 jaar wijngaarden. Fosse-Sèche is zo’n 45ha groot waarvan twee derde gereserveerd werd voor de natuur om zo de biodiversiteit te stimuleren. Op 8ha staat cabernet franc aangeplant, op 1ha cabernet sauvignon en de rest (6ha) met chenin blanc. Per hectare haalt men een gemiddeld rendement 27hl. Het domein is zowel biologisch (Ecocert) als biodynamisch (Biodyvin) gecertifieerd.

Waar in de rest van de Anjouregio voornamelijk kalkrijke bodems voorkomen, ligt hier een unieke silexbodem dooraderd met een laag ijzeroxide die gevangen zit in een grint-silex laag. Dit maakt dat deze terroir zéér drainerend werkt en daarenboven de warmte goed kan opslagen, iets waar de cabernet franc-druiven van houden. De zeer arme bodems leveren prachtige minerale toetsen in de wijn.

Hoewel ze in de herkomstbenaming AOC Saumur liggen, kiezen Guillaume en Adrien vrijwillig voor een declassering tot vin de France wat hen meer vrijheid geeft bij het wijn maken. De twee broers zijn meer dan gepassioneerde wijnbouwers en willen geen toegevingen doen bij het maken van hun wijnen. Elk jaar produceren ze de witte Arcane

De Loirestreek herbergt verschillende appellaties waar cabernet franc overheerst

HET WARE VERHAAL ACHTER DOORNROOSJE

Amphore de Minière uit Bourgueil is opnieuw een wijn met een Belgische twist. De volledige trossen krijgen een maceratie van drie weken in eiken foeders en voor de uiteindelijke botteling gaat de wijn 12 maanden in amforen.

Geproefd: in het glas een dieprode kleur en in de neus krachtig doch heel elegant. De aroma’s van frambozen en rijpe aalbessen overheersen. In de mond vrij vol maar toch ook fruitig, in de afdronk een aangename kruidigheid. De druiven zijn met de hand geplukt en direct ontsteeld.

De oorsprong van Château de Minière ligt in de 15de eeuw. Initieel een versterkte boerderij, later verbouwd tot landhuis en vervolgens omgetoverd tot een waar kasteel. Het landgoed is al meer dan twee eeuwen in handen van enkele opmerkelijke vrouwen. In 1548 begon Madeleine Bodier met de uitbreiding van het huis. In de 17de eeuw, toen eigendom van Françoise-Marie Henriette Perrault, werd de verhalenverteller Charles Perrault (uiteraard familie) geïnspireerd door dit kasteel toen hij het wondermooie ‘Doornroosje’ schreef. Het was echter pas later dat de eerste wijnstokken aangeplant werden. Onder burggravin Claire du Soulier trad in de 19de het gouden tijdperk aan voor Minière, maar geleidelijk nam de pracht en praal af. Een nieuwe revival startte in 2010 toen Kathleen Van den Berghe en Sigurd Mareels het kasteel kochten. Na hun huwelijksreis in Stellenbosch in Zuid-Afrika en een omweg via de Toscaanse wijngaarden gingen ze actief op zoek naar een droomlocatie waar ze hun passie als wijnbouwer konden beoefenen.

Vandaag is de wijngaard een mix van jonge en héél oude ranken, tot 100 jaar zelfs. De honderdjarige wijnstokken gedijen het best op de hellingen en geven een laag rendement van 30hl/ha. Daar vindt men de beroemde ‘tuffeau’ gronden, de typische kalksteen terroir van de streek. De jongere wijnstokken moeten het eerder hebben van wat lichtere bodems, voornamelijk gevormd uit zand en kiezel afkomstig uit het slib van de Loire.

Op het domein met 29ha wijngaarden, vinden we 2ha met wijnstokken tussen 90 en 110 jaar oud, het overgrote deel, zo’n 14ha, zijn rond de 50 jaar oud en op de resterende oppervlakte staan de jongere ranken. Kathleen Van de Berghe loopt hoog op met haar engagement voor de natuur. Haar domein heeft naast het Ecocert label voor bio landbouw ook het HVE (Haute Valeur Environnementale) label waarmee nauw toegekeken wordt op de milieuimpact. Zelf moedigt ze ook biodiversiteit sterk aan en probeert ze de monocultuur, wat elke wijngaard is, te compenseren.

Het grote park van het kasteel vormt een waar toevluchtsoord voor vogels. Het domein ligt in het natuurgebied Loire-Anjou-Touraine en staat bekend voor zijn prachtige wilde fauna en flora. Maar het engagement naar hogere duurzaamheid gaat verder. Bij de productie kiest men resoluut voor lichtere flessen, ongebleekt karton en traceerbaarheid van de gebruikte kurk en ook regenwateropvang en warmtepompen worden ingezet.

en de rode Eolithe; de overige cuvées worden enkel in de beste jaren gemaakt. Sinds een paar jaar wordt enkel beton en geen hout meer gebruikt voor de lagering van de wijnen.

Geproefd: de gedegusteerde Eolithe is een wijn met een sublieme minerale expressie en heeft een fantastisch bewaarpotentieel. Silexondergrond doet hier wonderen met breton.

CHINON TOONT DAT BRETON GOED KAN VEROUDEREN

De Britse Fiona Beeston had al meer dan 20 jaar ervaring met wijn, niet in de wijngaard maar als gereputeerd wijnjournalist en -handelaar in Parijs, toen ze in 2010 besloot van haar droom haar werk te maken in de Loire. Op Clos des Capucins, een kleine omwalde wijngaard van 1,3ha, bottelde ze in 2011 haar eerste wijn. Kort daarna kocht ze iets verderop nog een wijngaard. Met dezelfde druif, breton of cabernet franc, maakt ze zeer drinkbare chinonwijnen. Haar ommuurde wijngaard of clos is opgesplitst in vier verschillende delen, elk omringd door hagen en struiken, de ideale schuilplaats voor insecten, vogels en fauna.

De oostzuidoost georiënteerde wijngaard overschouwt de Viennerivier. De aangeplante cabernet franc-ranken zijn gemiddeld 60 tot 90 jaar oud. Het terroir bestaat hier uit een licht zanderige en kleiachtige bovenlaag, waardoor de wortels op zoek gaan naar de dieper onderliggende kalklagen, de zogenaamde tuffeau. Sinds 2010 wordt hier biodynamisch gewerkt. Preparaten worden met een rugsproeier aangebracht, het paard helpt met het ploegen tussen de ranken. De druiven worden met de hand geplukt en ontritst. Het geperste sap wordt vergist in grote eiken vaten. Eenmaal het schilcontact en de vergisting beëindigd wordt de wijn in eiken vaten in de kalkkelders geplaatst. Hier rijpt de wijn gedurende twee jaar aan een constante natuurlijke temperatuur. De één of twee jaar oude vaten komen uit Bourgogne. De wijnen worden gebotteld zonder filteren en hebben een diepe donkere kleur.

Geproefd: bij het uitschenken overheersen aroma’s van frambozen en rode bessen. De wijn proeft fris en uiterst elegant. Door zijn unieke terroir is deze Eminence Grise van Clos du Capucins een krachtige rode wijn die gemakkelijk 5 tot 10 jaar of zelfs langer kan bewaard worden.

DE PREMIER EN GRAND CRUS VAN CHARLES JOGUET

Joguet liet een veelbelovende schilder- en kunstcarrière achter zich en nam in 1957, na het plots overlijden van zijn vader, het familiedomein over. Met

grote passie stortte hij zich op het wijn maken maar stelde al vanaf het prille begin kritische vragen en werd al snel de voortrekker van kwaliteitswijnen in de regio. Tot dan had zijn familie enkel de druiven verkocht aan negociants. Hij besloot om het over een andere boeg te gooien en als één van de eersten in de regio zelf op het domein te bottelen. Het was het begin van single-vineyard chinonwijnen, een primeur in de regio. Joguet was altijd diegene die als laatste zijn druiven plukte in Chinon, maar hij was de eerste om de wijnen te lageren op tweedehands bordeauxvaten die hij kocht van Château Latour.

Naast een aantal toegankelijke en vooral jong te drinken wijnen als Cuvée Terroir en Les Petites Roches worden ook vier echte cru wijnen gemaakt : Clos du Chêne Vert, Clos de la Cure, Les Varennes des Grand Clos en Clos de la Dioterie. Enkel de eerste cru ligt op de rechteroever, al de andere zijn gelegen op de linkeroever waar ook het domein zelf is gelegen. Les Varennes du Grand Clos wordt beschouwd als een premier cru van topkwaliteit. De Clos du Chêne Vert en Clos de la Dioterie worden zelfs met grand crus vergeleken, wetende dat in de Loire deze terminologie niet gebruikt wordt.

Francois Xavier Varc in 2008 op Domaine Charles Joguet

HET VERSCHIL TUSSEN KIEZEL EN VULKANISCHE ROTS

Om dit aan te tonen proefden we twee wijnen. De eerste is Les Rouannières Spilite, een AOC Anjou Villages van Château Pierre-Bise. De tweede wijn is La Grande Chevalerie van Château la Varière, een AOC Anjou Village Brissac. Beide zijn ‘cabernet’ wijnen. Eentje met voornamelijk cabernet franc en een beetje cabernet sauvignon, de andere een 100% cabernet sauvignon. Dat maakt van deze tweede hét buitenbeentje in de degustatie.

Het verhaal van Château Pierre-Bise start in 1959 wanneer Pierre Papin dit domein in het hart van de Layon kocht. Later kocht zijn zoon nog 9ha wijngaarden in Rochefort, Chaume en Quarts-de-Chaume. Pas in 1992, met het samensmelten met Clos de Coulaine, breidden ze ook uit naar Savennières. De flank en ook het plateau zelf van Les Rouannières zijn zuidzuidwest georiënteerd en het perceel wordt beïnvloed door de wind. Het terroir is hier ‘spilite’, een harde vulkanische rotsbodem. Het perceel is maar 2,5ha groot en de wijnranken zijn gemiddeld 35 jaar oud. De oogst is uiteraard manueel en er wordt zo laat mogelijk geplukt.

Het vulkanisch perceel Spilite van Pierre Bise beschermt een zuidelijke flora en fauna.

Een zestigtal mediterrane planten vinden er hun meest noordelijke limieten. Ook de bidsprinkhanen en een paar arenden voelen er zich thuis. De expressie van dit originele terroir vertaalt zich in een sterke minerale wijn. Les Rouannières Spilite, een Anjou Villages wijn uit 2018, wordt gedomineerd door 90% cabernet franc en aangevuld met 10% cabernet sauvignon.

Geproefd: hij is matig aromatisch in de neus, maar wel rond en mondvullend en heeft tevens een lange afdronk. Dit is opnieuw het bewijs dat de cabernet franc diverse ondergronden aankan en daar tot zijn volle recht kan komen.

Met La Grande Chevalerie van Château la Varière zitten we aan dat buitenbeentje in de degustatie. De AOC Anjou Villages Brissac is namelijk één van de weinige herkomstbenamingen van de Loirestreek waar de cabernet sauvignon toegelaten is. Deze regio geniet van een uniek terroir dankzij een droog klimaat en diepe ondergronden van kiezel en grind op klei.

Château la Varière is één van de meest gereputeerde wijndomeinen van Anjou. De geschiedenis gaat terug tot de 15de eeuw. Vandaag is op hun 150ha groot domein naast cabernet franc (42%) en chenin blanc (23%) ook cabernet sauvignon (20%) aangeplant. De wijnen worden gebotteld onder verschillende herkomstbenamingen als Anjou Rouge, Anjou-Villages Brissac, Anjou Blanc, Coteaux de l’Aubance, Coteaux du Layon, Bonnezeaux en de unieke Quarts-de-Chaume Grand Cru. Naast zijn zoete wijnen, echte pareltjes die jaarlijks met tal van prijzen weglopen, is het wijnkasteel tevens bekend voor zijn complexe cabernet sauvignon. De druivenranken staan aangeplant op kiezel, de zogenaamde graves d’Anjou. De expressie hiervan vindt men terug in de cuvées ‘la Chevalerie’ en ‘la Grande Chevalerie’.

Deze wijnen komen van het perceel La Grande Chevalerie waar enkel cabernet sauvignon aangeplant werd die grandioze wijnen oplevert met een opmerkelijk lang bewaarpotentieel. Een lange maceratie van zo’n 3 à 4 weken zorgt voor een perfecte extractie van tannine en kleur. Daarna wordt de wijn voor 12 maanden gelagerd op nieuwe Franse eiken vaten.

Geproefd: een echte complexe wijn met een zalig lange, doch fluweelzachte afdronk.

De wijngaard Les Varennes du Grand Clos is slechts 4.5ha groot en ligt in de natuurlijke verlenging van Le Clos de la Dioterie. Samen delen ze een aantal kenmerken. Beide liggen grotendeels noord tot noordoost georiënteerd en hebben dezelfde ondergrond. Op de top klei met wat zand en aan de voet van de heuvel klei maar met meer zanderige en kiezelachtige grond.

Zowel de druiven als de trossen op het perceel Les Varennes du Grand Clos zijn kleiner, het rendement is ook lager en de wijnen hebben vaak iets meer alcohol.

Na 40 jaar wijn maken ging hij in 1997 met pensioen en keerde terug naar zijn oude artistieke liefde. Het domein is vandaag eigendom van de familie Genet die de traditie van kwaliteitswijnen in Chinon voortzet.

Geproefd: met de gedegusteerde Les Varennes du Grand Clos uit 2006 bewijst Joguet dat hij cabernet franc hier naar het hoogste niveau gebracht heeft. Zelfs in het glas was de kleurevolutie beperkt. In de geur complexe, rijpe zwarte bramen, blauwe bosbessen, kreupelhout, groene varens en andere kruidige bosgeuren. In de mond fluweelzachte tannine en aroma's van gerijpte zwarte vruchten. Een prachtige Chinon. Laat het kalfsvlees met cantharellen maar opdienen.

JACKY BLOT EN ZIJN BEROEMDE HEUVEL

Men mag Jacky Blot gerust een levende legende uit de Loirevallei noemen. Wat hij voor de wat ingeslapen herkomstbenamingen Montlouis en Bourgueil gedaan heeft, is ongeëvenaard. Hij vestigde zich eind jaren 1980 eerst met Domaine La Taille aux Loups in Montlouis-sur-Loire, enkele jaren later ook op enkele percelen aan de overzijde van de rivier in Vouvray. Binnen beide herkomstbenamingen liet Jacky Blot zijn oog vallen op de mooiste terroirs. Hij voert een doorgedreven selectie per perceel door. De wijnen worden vergist in grote eiken vaten, niet om houtaroma’s toe te voegen maar enkel om het beste uit de chenin naar boven te halen.

Op gebied van droge chenin wijnen zijn en blijven hij en zijn zoon Jean-Philippe tot op vandaag de referentie van AOC Montlouis-sur-Loire en AOC Vouvray. Door hun fijne aciditeit kunnen de wijnen schitterend evolueren en gemakkelijk 10 tot

La Grande Chevalerie, Anjou Villages Brissac, een unieke cabernet sauvignon

15 jaar verouderen. Wijnen uit deze laatste herkomstbenaming moet hij omwille van het syndicaat van Vouvray nu als vin de France (VDF) op de markt brengen. Net zoals zijn collega van Domaine François Chidaine beschikt hij immers niet over de vereiste wijnkelder in Vouvray. Dit heeft dus geleid tot hun uitsluiting uit die herkomstbenaming.

Begin jaren 2000 startte met Domaine de la Butte een nieuw hoofdstuk voor Jacky Blot in Bourgueil. Hier past hij dezelfde filosofie en strenge perceelselectie toe op zijn wijngaarden aangeplant met cabernet franc. De wijnen worden ook hier op eik gelagerd om de finesse uit de druif te halen. Elke wijn heeft zijn eigen karakter: de lichtvoetige Pied de la Butte, de complexe Haut de la Butte en de grand cru wijn Mi-Pente.

DOMAINE DE LA BUTTE, BOURGUEIL, LE PIED DE LA BUTTE

In het hartje van de Bourgueil ligt een fantastisch terroir. De druiven van Le Pied de la Butte komen van meer dan 50 jaar oude wijnranken van een perceel aan de voet van de Butte heuvel met zuidelijke expositie. De grond is een mix van zanderige klei, wat silex en gele kalksteen. Na het ontritsen van de druiven wordt de wijn gefermenteerd met natuurlijke gisten in betonnen cuves. De rijping daarna gebeurt deels in beton deels in oude eiken tonnen. De wijnen worden niet geklaard of gefilterd.

Geproefd: eenmaal in het glas geeft dit een aangename, doch complexe en zéér geconcentreerde wijn. Geen gewoon drinkwijntje dus.

DOMAINE DE LA BUTTE, BOURGUEIL, MI-PENTE

Voor deze cuvée worden druiven gebruikt van 70jaar oude stokken die in het midden van de helling aangeplant staan. Dit is de echte ‘Grand Cru’ van Bourgueil. De bovenste lagen zijn dun en de kalksteen ligt zéér dicht tegen de oppervlakte. De manier van wijn maken is gelijkaardig, alleen wordt hier gekozen voor fermentatie en veroudering in houten vaten, waarvan 20% nieuwe eik en 80% 1-2 jaar oude vaten.

Geproefd: deze wijn is meer sensueel, meer versmolten. Vol in de mond, aangename tannine en een iets langere afdronk. De ene cultwijn is de andere niet maar kost wel even veel .

SEPTEM TRIONES, CHAUDFONTAINE

In 2008 plantte Jean Galler zijn eerste druiven aan op de heuvel van Chaudfontaine nabij Luik. De toenmalige chocolademaker houdt er zo zijn eigen wijnprincipes op na. Hij slaagt er jaar na jaar in zijn exclusieve wijnen aan premiumprijzen aan de man te brengen. Aan de oorsprong van Septem Triones ligt het woord septentrional wat noordelijk betekent en verwijst naar de zeven sterren van de Grote Beer, het sterrenbeeld dat het noorden aanduidt. De wijngaard Septem Triones ligt dus in een noordelijke streek. Zelf vertelt Galler graag dat zijn domein ligt waar het klimaat vergelijkbaar is met “Le climat de la Bourgogne il y a 100 ans”

Zijn filosofie wordt best samengevat als respect voor de evenwichten in de natuur. Biodiversiteit in en rond zijn domein vindt hij belangrijk. Schapen, koeien, geiten, hazen en vossen waren hier altijd al aanwezig. De wijngaard wordt bio beheerd en de wijnbouwer volgt hierbij het ritme van de sterren en planeten. De grond wordt beschermd en verrijkt door een dikke laag gecomposteer-

de houtsnippers. Het jong versnipperd hout wordt eerst drie weken gecomposteerd om dan drie maanden te rusten. Daarna wordt het als een dik tapijt van ‘groen goud’ over de ganse wijngaard uitgestrooid. Elke herfst opnieuw wordt die compost tegen de voet van de wingerds als bescherming opgehoogd.

Geproefd: de wijn zelf is vrij speciaal, noem hem gerust atypisch. Tijdens de degustatie waren de meningen erg verdeeld. Sommigen spraken over de echte puurheid van cabernet franc, de meesten de geur het er echter moeilijk mee en vonden de wijn eerder scherp en veel te duur voor de geboden kwaliteit. Wat bij cultpersonen ook zo is, blijkt dus bij cultwijnen ook zo te zijn.

VINO DA TAVOLA ROSSO

Piemonte staat bekend als de bakermat van nebbiolo maar de regio kent nog een paar verborgen pareltjes. Eén daarvan is L’Franc waarvan slechts 500 flessen worden gemaakt, als ze al gemaakt worden. Op Proprietá Sperino wordt cabernet franc manueel geoogst en gesorteerd, daarna ontsteeld en zachtjes geperst. De most fermenteert met natuurlijke gisten in open houten vaten. Na een schilmaceratie van 40 dagen met regelmatig onderdompelen van de kap, wordt hij 12 maanden sur lies gehouden. Daarna verdwijnt de wijn voor 40 maanden in Franse eiken vaten, waarvan de helft nieuwe eik.

De eigenaarsfamilie De Marchi, ook bekend van het beroemde Chianti-huis Isole e Olena, zijn van origine uit Piemonte, maar waren allang voor ze in 1965 Isole e Olena aankochten in het bezit van Proprietá Sperino, een landgoed in Lessona (Alto Piemonte) met wat vervallen wijngaarden. Nochtans was Lessona vroeger een florerend wijngebied waar op een bepaald moment zelfs zoveel wijn gemaakt werd als nu in heel Piemonte. De wijnbouw was er te moeilijk door de vele steile hellingen, de hoge zuurgraad van de bodem en de grote kans op hagel. Met de opkomst van de textielindustrie in Biellas stierf de wijnbouw in Lessona na de phylloxera-plaag een stille dood.

Vandaag wordt hier opnieuw wijn gemaakt. En wat voor wijnen! Luca de Marchi, de zoon van Paolo, de eigenaar en wijnmaker van Isole e Olena, maakt zeer fijne en elegante wijnen. De nebbiolowijnen zijn zeer complex en verfijnd en van een enorme intensiteit. Vaak wordt deze regio liefkozend de Bourgogne

van Italië genoemd. In uitzonderlijk goede jaren wordt dus ook L’Franc gemaakt uit 100% cabernet franc. Omdat deze als Vino da Tavola op de markt gebracht moet worden, mag geen jaartal op het etiket vermeld worden. Dit zit echter wel verstopt in de bottelcode.

Geproefd: in het glas toont L’Franc CF12 een diep donkerpaarse kleur met weinig evolutie in de rand. Complexe aroma’s vol rijpe kersen, zwart fruit en heel wat zoethout en laurier, maar ook heel wat tertiaire geuren als natte bosgrond en champignons. In de mond een opvallend zachte zuurgraad, zeer rijpe tannine. Wat vooral bijblijft zijn de aromatische finesse en de sappige mineralen van deze ‘tafelwijn’. Wat kan cabernet franc toch blijven verrassen.

DEGUSTATIE CABERNET FRANC, COMMANDERIJ ERASMUS

• Bulles de Minière, 11.5%, Méthode ancestrale, Pétillant Nature Rouge, Bourgueil, Frankrijk

• Norman Hardie, CF Unfiltered, 2017, 11%, VQA Niagara Peninsula, Canada

• Fosse ­Sèche, Eolithe, 2020, Vin de France, Saumur, Frankrijk

• Château de Minière, Amphore de Minière, 2018, 14%, Bourgueil, Frankrijk

• Clos de Capucins, Eminence Grise, 2016, 12.5%, Chinon, Frankrijk

• Charles Joguet, Les Varennes du Grand Clos, 2006, 13%, Chinon, Frankrijk

• Château Pierre ­ Bise, Les Rouannières a Spilite, 2018, 15%, Anjou Villages, Frankrijk

• Château la Varière, La Grande Chevalerie, 2005, Anjou ­Villages Brissac, Frankrijk

• Domaine de la Butte, Le Pied de la Butte, 2020, Bourgueil, Frankrijk

• Domaine de la Butte, Mi­ Pente, 2019, Bourgueil, Frankrijk

• Septem Triones, Cabernet Franc fles 16/35 , 2015, Chaudfontaine, 12%, België

• ‘L’Franc XXXXX’ CF 12, 14%, Vino da Tavola Rosso, Lessona, Italië

Toppers uit de Loirestreek

HET PAD VAN NIZZA

JEAN-PIERRE TAVERNIER Commanderij Bellebeek

Een aantal wijnbouwers en producenten van Barbera d’Asti DOCG vonden dat hun specifieke regio meer erkenning verdiende. De regio Nizza staat immers garant voor de productie van uitstekende kwaliteit op basis van barbera. In de jaren 1990 vragen ze de erkenning aan van de regio als een ‘sub-appellatie’, een eerste stap op weg naar de appellatie ‘Nizza DOCG’. Met de oogst van 2000 wordt de aanzet gegeven met Barbera d’Asti DOC superiore Nizza om in 2008 Barbera d’Asti DOCG superiore Nizza te verkrijgen. Het zal uiteindelijk tot 2014 duren wanneer Nizza DOCG een aparte appellatie wordt. De wijnen van Nizza DOCG worden gemaakt van 100% barbera in een gebied van 18 gemeenten rond Nizza Monferrato en binnen het uitgestrekte gebied van Barbera d’Asti met 169 gemeenten waarvan 118 in de provincie Asti en 51 in de provincie Alessandria.

VEREISTEN

Het gebied dat in aanmerking komt voor de DOCG Nizza bedraagt ongeveer 720ha met een potentieel van 5040 ton, zowat 4.500.000 flessen. In 2017 was er een productie van 8.754hl, een verdubbeling ten opzichte van 2015.

Nizza DOCG is een monocepagewijn met 100% barbera en twee niveaus: Nizza en Nizza Riserva. Afhankelijk van de opbrengst per hectare wordt een onderscheid gemaakt tussen Nizza en Nizza Riserva met

maximum 7t/ha opbrengst voor Nizza en maximum 6,3t/ha voor Nizza Riserva. De vinificatie en botteling mogen buiten het herkomstgebied gebeuren maar moeten wel plaats vinden in de provincies Cuneo, Asti en/of Alessandria. De minimum veroudering vanaf 1 januari volgend op de oogst is voor Nizza 18 maanden waarvan 6 maand op hout en voor de Riserva 30 maanden waarvan 12 maand op hout.

HET TERROIR

De wijngaarden zijn gelegen in een glooiend landschap op heuvels met een hoogte tussen 150 en 300 meter. De wijngaarden zijn zuidwest tot zuidoost georiënteerd. De aanplant bedraagt minstens 4.000 stokken per hectare met een gemiddelde van maximum 10 trossen per stok. De ondergrond is rijk aan calciumcarbonaat maar arm aan stikstof en met een behoorlijke hoeveelheid fosfor en kalium. In de regio Nizza worden vier types van ondergrond onderscheiden:

• Zanderig met resten van maritieme afzetting

Vooral te vinden in de gemeenten Vinchio, Cortiglione, Incisa Scapaccino, Mombercelli en Mombaruzzo. Deze ondergrond is uiteraard weinig vruchtbaar, droog en met beperkte organische substantie. De wijnen zijn er minder intens van kleur en structuur en doorgaans gekenmerkt door elegante en fijne aroma’s.

• Zilte en zanderige leem met fijne maritieme afzetting

Vooral te vinden in de gemeenten Castelnuovo Calcea, Agliano Terme, Mombercelli, Nizza Monferrato, Castelnuovo Belbo en Mombaruzzo. De ondergrond is hier meer compact met een beter behoud van water en vochtigheid. Rijk aan kalk, weinig organische substantie maar vruchtbaarder. De wijnen zijn wat intenser van kleur en geur en meer gestructureerd.

• Zilte leem en klei met een weinig maritieme afzetting

Vooral te vinden in de gemeenten Agliano Terme, Moasca, San Marzano Oliveto, Castelrocchero, Castel Bolglione en Nizza Monferrato. Deze ondergrond met een gemiddelde vruchtbaarheid houdt beter het water vast waardoor droogte en hitte de rijping minder beïnvloeden. Tevens is er vrij veel kalk aanwezig. De wijnen zijn intens van kleur en geur met een goede structuur en bewaarpotentieel. Behoorlijk alcoholpercentage.

• Zanderige en zilte leem met maritieme afzetting

Calamandrana, Castel Boglione en Rochetta Palafea. De ondergrond is zanderig, rijk aan kalk maar met weinig organische substantie. De wijnen zijn minder intens van kleur maar toch goed gestructureerd. Fijne en elegante aroma’s. Minder bewaarpotentieel.

De degustatie heeft ons niet ontgoocheld. Over het algemeen waren het volle, fruitige wijnen met stevige structuur, complexiteit en fijne kruidigheid en met voldoende maar niet storende tannine en aciditeit. De voorgestelde wijnen waren een representatief staal van Nizza DOCG. De houtlagering is bij geen enkele wijn storend en goed geïntegreerd. Goede en nog betaalbare kwaliteit.

Geproefd

Zoals steeds zit de waarheid in het glas en maakt ook de wijnbouwer deel uit van het terroir. We kregen 12 wijnen te proeven waarvan we er hier vier bespreken, van eerst naar laatst geproefd.

Vinchio Vaglio - Nizza DOCGLaudana 2019

Het weer van 2019 was wisselvallig. De winter was eerder warm en droog, de lente zeer wisselvallig. In april lage temperatuur, juni en juli tropisch met regen, in augustus onweders. De kleur is weinig intens. Granaatappel. Geur van rood fruit en kruidig. Lichte houttoetsen. De smaak is sappig, harmonieus. Tannine is mooi verweven. Goede lengte. Momenteel op dronk.

Cascina La Barbatella – Nizza DOCG Riserva - La vigna dell’angelo 2018

De oogst 2018 werd gekenmerkt door enerzijds de strijd tegen ziekten en anderzijds het hoog potentieel aan opbrengst met rustige juli­ en augustusmaanden. Wijnstokken aangeplant in 1950. Veroudering 12 tot 16 maand op Franse eik en 6 maanden in inox tanks. Nog 12 maanden veroudering op fles vooraleer gecommercialiseerd.

ANDERE GEPROEFDE WIJNEN

Frasca La Guaragna ­ Nizza DOCG 2019

Tenuta Bricco San Giorgio ­ Nizza DOCG ­ Caranti 2019

Francesco Iandolo ­ Nizza DOCG 2019

Cascina Guido Berta ­ Nizza DOCG 2019

Gianni Doglia ­ Nizza DOCG ­ Viti Vecchie 2019

Bersano Vini ­ Nizza DOCG ­ Generala 2018

De kleur en de geur zijn intens. Donkerrood fruit en een subtiele kruidigheid. De smaak is krachtig en mooi gestructureerd. De tannine is zijdezacht en verweven. Bewaarpotentieel.

Villa Giada - Nizza DOCG Riserva - Dedicato 2019

Wijn van geselecteerde druiven.

Intens robijnrode kleur. Mooie spiegel. Aroma’s van zwart fruit en een fijne kruidigheid. Koffie. Stevige structuur maar elegant. Smaak van fruit met een toets zoethout en cacao. Rijke finale en afdronk. Uitstekend!

La Gironda - Nizza DOCG Riserva - AGO 2016

Klein domein van 7ha.

Intense kleur. Geur van braambessen en kruidig. Laurier. De smaak heeft een goede spanning maar is volledig in balans. Mooie finesse. Uitstekende en kwaliteitsvolle wijn.

Cascina Barisel ­ Nizza DOCG Riserva ­ Vigna dei Pilati 2017

Marco Bonfante ­ Nizza DOCG Riserva ­ Bricco Bonfante 2016

© Associazione Produttori del Nizza

GORETTI

FAMILIEDOMEIN UIT UMBRIË

Al vier generaties produceert het familiedomein Goretti in het groene hart van Italië wijnen die tot de verbeelding spreken. In de schaduw van het grote naburige wijngebied Toscane zijn wijnen te ontdekken die zeker onze aandacht verdienen.

HET GROENE HART VAN ITALIË

Veel landgenoten trekken naar Italië om er hun vakantie door te brengen. Toscane en Piemont zijn in de hele wereld bekend voor hun rijk verleden verweven met kunst en cultuur. Toch kent de Italiaanse laars ook minder bekende provincies die een bezoek waard zijn. Umbrië is er zo een in het groene hart van Italië en opmerkelijk: één van de provincies die geen kustlijn kent. Minder toeristisch en rustiger dan de noordwestelijke buur Toscane maar minstens even adembenemend mooi. Ondanks het ontbreken van een toegang tot de zee kent Umbrië met het Lago Trasimeno een beetje zijn eigen zee. Ook cultuurliefhebbers komen ruimschoots aan hun trekken in prachtige steden als Assisi, Orvieto, Castiglione en Perugia. De betoverende landschappen herbergen een lappendeken van wijngaarden. Wijn is een pijler van de eet- en wijncultuur van de provincie met wortels in landelijke tradities. Een verhaal van liefde.

Liefde voor de heuvels van Umbrië, liefde voor kwaliteit, liefde voor de 'magie' die ertoe leidt dat een tros druiven verandert in een vloeistof die in staat is om de tijd te trotseren. Een verhaal dat voor de familie vier genera-

Wijnhuis Goretti

ties geleden ontstond vanuit het verlangen om een droom te realiseren. Een droom die ik mocht leren kennen in de gelijknamige kelders van de familie Goretti.

MONTEFALCO SAGRANTINO

Wijn is voor de familie Goretti een passie, doorgegeven van generatie op generatie en vandaag in de bekwame handen van de broers Stefano en Gianluca Goretti en de vierde generatie Sara en Giulia.

Grootmoeder Marcella speelt al vijftig jaar een belangrijke rol en wie er ooit is geweest, vergeet nooit de fantastische ervaring van de eigen handen in het deeg te steken. Tijdens kooksessies leert Marcella ons de kneepjes van het vak. Haar pastabereidingen zijn legendarisch en de food pairing sessies met de Goretti-wijnen een fantastische aanvulling. De familie produceert in haar twee wijnhuizen typische wijnen voor Umbrië. Naast de IGT Umbria - Indicazione Geografica Tipica - zijn er ook wijngaarden in de appellaties DOC Colli Perugini - Denominazione di Orgine Controllata - en de DOCG Montefalco. DOCG staat voor Denominazione di Orgine Controllata e Garantita, zeg maar het topsegment van de Italiaanse kwaliteitswijnen. De DOCG Montefalco wordt gemaakt met 100% sagrantino en dat is een stevige druif waar ik absoluut een boontje voor heb. Toen ik de sagrantino proefde van Goretti wist ik het wel zeker. Deze mocht niet in mijn kelder ontbreken.

Sommigen beweren dat de sagrantino in Montefalco al bestaat sinds de Romeinen. Het zou wel eens de itriola kunnen zijn, vermeld door Plinius de Oudere. Volgens anderen zijn het dan weer Franciscaanse monniken die de druif in de Middeleeuwen hebben ingevoerd, vermoedelijk vanuit het Midden-Oosten tijdens de kruistochten of misschien wel vanuit Spanje. Hoewel de druif een heel lang verleden heeft, is er in de literatuur tot in de twintigste eeuw nauwelijks iets over terug te vinden. Wijnproducenten leken de druif te mijden, wellicht omwille van haar strenge karakter en lage opbrengsten. De druif heeft zich daarom nooit echt verspreid buiten de kleine beperkte oppervlakte van Montefalco.

SALA MARCELLA

De wijnmakerij heeft altijd allround ervaringen aangeboden die verband houden met het wijntoerisme. Begeleide degustaties, verticale proeverijen, kelderbezichtigingen, wijngaardwandelingen, maar ook

kooklessen met streekproducten in combinatie met helikoptervluchten. Dit alles grote aandacht voor de oorsprong en geschiedenis van het familiedomein. Het symbool van het wijnhuis is de opmerkelijke toren uit de veertiende eeuw, het embleem dat prijkt op de Goretti wijnetiketten. Het bolwerk van het landgoed van Pila (Perugia) is vandaag de dag ook een multifunctioneel complex met proeflokalen en gastenkamers, om iedereen te verwelkomen die dit deel van wijnland Italië bezoekt en in het bijzonder klanten die geïnteresseerd zijn in het leren kennen van de producten van het wijnhuis. Bij het betreden van de toren, die vakkundig en strikt in zijn oorspronkelijke staat is gerestaureerd, kan men de ondergrondse tunnels en schietgaten bewonderen die de toren kenmerken.

Het nieuwe complex werd genoemd naar grootmoeder Marcella en is uitgegroeid tot het middelpunt van de wijnmakerij voor proeverijen. De 'Sala Marcella' naast de toren werd vergroot om te kunnen voldoen aan de behoefte van het groeiende aantal toeristen. De Marcellazaal, die een grotere capaciteit heeft, is uitgerust met een professionele keuken en beantwoordt aan de verzoeken van touroperators en organisatoren van evenementen: proeverijen, kooklessen, kookshows, evenementen, vergaderingen, workshops… Alles behoort tot de mogelijkheden. Voor wie richting Umbrië trekt een absolute aanrader!

Zelfs de pandemie heeft de promotieactiviteiten van het bedrijf niet onderbroken. In 2020 en 2021 zorgde de veerkracht van de familie Goretti voor digitale oplossingen: virtuele kelderbezoeken, digitale degustaties, virtuele wandelingen door de wijngaard en online kooklessen werden gesmaakt door de deelnemers.

Buone vacanze e salute!

Umbria

De 'famiglia' Goretti

Geproefd

Fontanella Bianco 2020

IGT Umbria Bianco, blend van grechetto, trebbiano toscana en lokale druiven.

Intense strogele kleur. De geur wordt gedomineerd door bloemen en witte pitvruchten. Zuivere smaak, goed in balans. Zachte afdronk.

Fontanella Rosso 2020

IGT Umbria Rosso, blend van sangiovese, merlot en lokale druiven.

Robijnrode kleur en intense aroma's van rijp fruit, vooral kers en rode pruimen.

Sappige en soepele aanzet vol fruit en zacht versmolten tannine. De sangiovese zorgt voor een ragfijne zuurstructuur.

Pinot Grigio 2020

IGT Umbria, 100% pinot grigio of pinot gris Licht strogeel met groene reflecties. Diepe en elegante geur met exotische toets van ananas, gele perzik en peer. Na walsen florale toets van witte bloemetjes, strakke aanzet, frisfruitig met elegante zuren.

Montefalco Rosso DOC 2018

Blend van overwegend sangiovese aangevuld met merlot en een aantal lokale druiven.

Mooi diepe kersenrode robe met medium viscositeit. Blauwe korenbloem in de geur, bewerkte grond, pruimen en gegrilde kruiden leiden de geur van deze medium­body, elegante wijn. De levendige, hartige smaak met naast gekneusde zwarte kersen, rijpe bramen, kruidnagel en tijm ook een stevige maar fijnkorrelige tanninestructuur.

Montefalco Sagrantino DOCG

2016

Met deze wijn komen we in de hogere regionen van de Italiaanse topwijnen. De fles draagt dan ook het DOCG­label: denominazione di origine controllatta e garantita.

100% sagrantino, één van de meest tanninerijke druiven met een gigantisch bewaarpotentieel!

Mooi diep kersenrood met gekleurde traanvorming. In de geur zwarte kersen, blauwe bosbessen en cassis, gekruid met wat salie, artisjokken en eucalyptus. In

de smaak hetzelfde frisse en krokante fruit met wat wilde kruiden. Zeer lange finale met een snuifje blonde tabak op het eind. Tannine is duidelijk present, rijp en crispy. De tanninestructuur intensifieert de subtiele complexiteit en zorgt voor een zwierig sappige finale om eindeloos van te genieten.

Exclusief invoerder & distributeur Mexicaanse wijnen van de wijnhuizen El Cielo, Adobe Guadalupe en Monte Xanic

Uniek in Europa, grootste aanbod van wijnen uit Mexico!

Ontdek ze op onze website: www.mexclusive.be

Contacteer ons voor een degustatie op uw locatie.

(Ook mogelijk in combinatie met presentatie kunst & cultuur uit Mexico) info@mexclusive.be

VALTELLINA ‘NEBBIOLO DELLE ALPI’

Niets dan goede herinneringen. Dit zou het antwoord zijn op de vraag naar mijn mening over Valtellina. Hoewel de bekendheid van het wijngebied de laatste jaren crescendo gaat, weten we weinig over dit gebied. Het is één van die Italiaanse verborgen pareltjes waarvan je gelukkig wordt eens ze je pad kruisen. De wijngaarden liggen ietwat verscholen in de niet meteen meest sexy omgeving van Italië. In het noorden van Lombardije bij Sondrio is het wijntoerisme eerder bescheiden.

WIM SAS Commanderij Amici

Subzones van Valtellina

De San Lorenzo wijngaard in Sassella

© Prevostini

© Nino Negri

Bij Amici zijn de wijnen uit Valtellina gelukkig al lange tijd een trouwe partner op de proeverijen. De recente proeverij werd helemaal gewijd aan dit kleine gebied. De focus lag op de twee DOCG wijnen: Valtellina Superiore DOCG en Sforsato di Valtellina DOCG: voorwaar een mooie proefavond!

HET MEEST UITGESTREKTE WIJNGEBIED MET TERRASBOUW VAN ITALIË

Valtellina ligt in Lombardia, in de Rhetische Alpen, tegen de Zwitserse grens aan het stadje Sondrio. De wijngaarden tref je tussen Morbegno en Tirano. Hoewel met 835ha niet het grootste wijngebied, is de regio het meest uitgestrekte ‘verticale’ gebied van Italië en vind je nergens meer terrasbouw dan hier. De granieten rotsbodems en de uitermate steile hellingen maken dit type van wijnbouw noodzakelijk. Oogsten per helikopter is er geen uitzondering.

HERKOMSTBENAMINGEN

Naar Italiaanse normen is de opdeling van herkomstbenamingen in Valtellina vrij eenvoudig. Er zijn twee DOCGs: Valtellina Superiore sinds 1998 en Sforsato of Sfursat di Valtellina sinds 2003, een DOC, Rosso di Valtellina, en een IGT, Alpe Retiche, al hou ik meer van de oudere benaming, Terazze Retiche di Sondrio.

Voor DOCG Valtellina Superiore zijn er vijf subzones die op het etiket vermeld mogen worden:

• Maroggia (270 tot 550m)

Dit is de laatst toegewezen subzone (2002) met de meest westelijk gelegen wijngaarden. Maroggia is slechts 25ha groot en bestaat enkel uit terrasbouw. De meeste wijngaarden zijn ouder dan 40 jaar.

• Sassella (270 tot 600m)

Ongetwijfeld de meest prestigieuze subzone, 116ha, ten westen van Sondrio tussen Triasso en San Lorenzo. De benaming Sassella komt van ‘sasso’ de rotsige stenen muurtjes die ingebed zijn in de oorspronkelijk rots.

• Grumello (350 tot 600m)

De wijngaarden liggen aan de Dossi Salati - ‘the salted hills’ - en bestrijken 80ha, gemakkelijk te herkennen omwille van de ligging aan het kasteel van Grumello.

• Inferno (300 tot 500m)

Veruit de meest ontoegankelijke subzone. De 55ha wijngaarden lig-

gen op de meest steile hellingen, tussen Poggiridenti en Tresivio. Inferno betekent de hel en verwijst naar de oneffenheid van het landschap en de terrassen in combinatie met de broeierige temperaturen in de zomer.

• Valgella (350 tot 650m)

Met 140ha, de grootste subzone en de meest oostelijke. We vinden hier onder andere de vermaarde wijngaard Fracia. Er wordt bovenal rode wijn geproduceerd met in de hoofdrol de chiavennasca, de lokale benaming voor nebbiolo. Het betreft een kloon van nebbiolo, dezelfde druif als deze in Alba en Langhe.

VALTELLINA SUPERIORE DOCG

De productievoorschriften voor Valtellina Superiore DOCG zijn onder andere dat de wijn 90% nebbiolo moet bevatten. De overige 10% mag enkel rode rassen zijn, waaronder rossola, prugnola en pignola. Een minimale rijping van 24 maanden is vereist waarvan 12 op houten vaten. Vaak worden grote fusten gebruikt. Er is geen verplichting voor eikenhouten vaten. Riserva heeft een rijpingsperiode tot 36 maanden. Het rendement is beperkt tot 56hl/ha. Het minimale alcoholgehalte ligt bij 12%.

SFORSATO DI VALTELLINA DOCG

Sforsato di Valtellina DOCG, ook wel bekend als Sfursat, kent een aparte stijl van wijnmaken. Sforsato di Valtellina is de eerste wijn die de DOCG status kreeg voor het produceren van droge wijnen met passito of ingedroogde druiven. Behalve dat hier met nebbiolo wordt gewerkt, moeten net zoals bij de beter bekende amarone intacte druiven (minimaal 90%) tenminste tot 1 december drogen in bakjes in traditionele, goed geventileerde droogkamers, ‘Fruttaio‘ genoemd. Door deze droogtechniek is er 40% gewichtsverlies van de bessen en wordt het sap geconcentreerd. Er wordt een minimale rijpingsperiode van 20 maanden voorgeschreven, waarvan 12 in houten vaten. Het minimale alcoholpercentage is 14% al hebben de wijnen vaak 15,5%.

TIP

Vergeet de peperdure amaronewijnen! Met Sforsato di Valtellina heb je hetzelfde resultaat gecombineerd met de eigenschappen van nebbiolo die de wijn de nodige frisheid bezorgen. Zo geniet je met een Sforsato van het beste van twee werelden.

Steile wijngaarden in terrasbouw

Gedroogde chiavennasca voor Sforsato

Steile wijngaarden in terrasbouw

© Prevostini

© Rainoldi © Nino Negri

Geproefd

Nino Negri - Valtellina

Superiore Sassella DOCG - Le Tense 2016

100% chiavennasca met rijping gedurende twee jaar, waarvan 12 maanden in grote fusten en houten vaten.

Heldere, geëvolueerde, granaatrode kleur en tranend. Mooie geur waar vooral de tertiaire (ceder, mokka, thee), florale (rozen), animale (sous­bois, humus) en kruidige aroma’s (peper, salie, laurier) zich manifesteren. Het fruit zit op het tweede plan en komt, naast wat puntjes framboos, vooral tot uiting als gedroogde pruim en vijg. Ook in de smaak is het zoeken naar het fruit. Hierdoor komen de tannine op de voorgrond te zitten al zijn er wel zuren ter ondersteuning evenals een puntje mineraal. Dit was een correct glas wijn, hoewel ik betere herinneringen heb aan deze Le Tense!

Buensenso € 20,5 ­ 82/100

Sandro Fay - Valtellina

Superiore Valgella Riserva DOCG - Cateria 2015

100% chiavennasca met 12 maanden rijping deels in fusten en deels in vaten en daarna 18 maanden op fles.

Heldere, zuivere kersenrode kleur met een lichte evolutie, tranend. Zeer aanstekelijke en vooral geparfumeerd aroma waar rozengeuren het glas uitstuiven. Mooie fruitvariatie met kers,

framboos en pruim. Wat animaal en bosrijk met humus en champignon. Het hout laat zich gelden en geeft branderige toetsen van ceder, tabak en leder. Verder is er de nodige kruidige en vegetale aanvulling. Het aanstekelijke van de geur zet zich onverminderd verder in de mond. Aangename, mooie en sappige zuurtjes omringd door fijne tannine waarvan de kracht wat verborgen lijkt. Heerlijk glas, nooit vermoeiend en uiterst genietbaar

Licata € 37,00 ­ 87/100

Rainoldi - Valtellina Superiore Sassella Riserva

DOCG - 2012

Pure chiavennasca met 24 maanden rijping in eiken vaten van 25 en 56hl.

Helder, kersenrood met wat evolutie en tranend. Het animale aroma drukt de rest van de geuren naar de achtergrond, vooral in de aanzet. Stal, boerenerf, schimmel, potgrond… De rest volgt wel gedwee met in eerste instantie de kruiden (peper, tijm, laurier) en het branderige van mokka, gebruikt hout en drop. Het fruit is zowel vers met kers als gedroogd met pruim en vijg. In de mond komen de tannine licht schurend over en het geheel is wat hoekig. Maar totaal niet negatief… de puzzelstukjes vallen wonderwel in elkaar. De wijn laat zijn potentieel duidelijk merken. Dit is absoluut geen crowdpleaser maar ik zie er vooral enkel gastronomische oppor­

tuniteiten bij. Wine Art € 28,50 ­ 86/100

Rainoldi - Valtellina Superiore Inferno Riserva DOCG 2016

Ook hier pure chiavennasca maar met een rijping van 18 maanden in barriques.

Zuivere granaatrode kleur met lichte evolutie. Het uitbundig karakter toont zich voornamelijk in de geur waarbij het rozen/floraal accent en de vele kruiden/ specerijen (peper, jeneverbes, salie, tijm, laurier, munt) opvallen. Het fruit dat zowel gedroogd als vers is, houdt goed stand. De rijping in barriques levert tabak, sigarenkistje, cederhout, mokka en thee. Dierlijke aroma’s vervolledigen het boeket. Afgeronde tannine met mooie zuren en sappig fruit. Correcte lengte. Hoewel de wijn toegankelijk is, lijkt hij nog verre van versleten. In tegenstelling tot de Sassella Riserva zal deze wijn een groter publiek bekoren.

Wine Art € 28,50 ­ 87/100

Mamete Prevostini - Valtellina Superiore Sassella DOCG - San Lorenzo 2016 Chiavennasca met 10 maanden houtrijping en aanvullend flessenrust.

Granaatrood van kleur, lichte evolutie, helder, zuiver en tranend. Aantrekkelijke en vooral complexe geur. Een

opstuivend aroma van fruit: framboos, granaatappel en kers. De onvermijdelijke roosjes zijn present. Oregano, salie en peper kleuren het kruidenpalet. Mooie tabaksexpressies met een heerlijk geurend sigarendoosje. Mokka, koffie, onderbos, puntje chocolade… Uitnodigend tot en met. Zeer fijne smaak met de meest aanstekelijke zuurtjes die bij momenten de krachtige tannine wat naar de achtergrond duwen. Zalig sappig en mineraal zodat de neiging om het glas opnieuw te vullen niet afneemt. Zacht, lang, in balans en… doodzonde. Doodzonde dat de jaargang 2017 de laatste was waarin deze wijn gemaakt werd.

Vinesse € 30,00 ­ 90/100

Rainoldi - Sfursat di Valtellina DOCG - Fruttaio

Ca’Riggieri 2011

Twee maanden gedroogde chiavennascadruiven. Lagering in barriques gedurende 18 maanden.

Tranend, kersenrood, op het randje van helder en zuiver. De geur is er een beetje over met alcoholoverheersing. Geconfituurd tot gedroogd fruit (dadel, vijg, pruim…) met aardse en branderige chocoladetoetsen. De smaak kan enkel de geur bevestigen. Vermoeiend, op de terugweg of er zelfs al over. Helaas moeten we kort zijn over de eerste Sforsato. De verwachtingen waren hoger… Wine Art € 41,15 ­ 79/100

Nino Negri - Sforsato di Valtellina DOCG - Sfursat Carlo Negri 2012

De chiavennascadruiven drogen tot halverwege december, begin januari, tot ze ongeveer 30% gewichtsverlies hebben. Rijping gedurende twee jaar waarvan een op eiken vaten.

Zeer knap geurenpalet met een grote verscheidenheid aan fruit van fris rood fruit zoals framboos, zwarte cassis en braam, gedroogde pruim, vijg en rozijn. Zowel rozen als viooltjes vullen het bloemenboeket aan. Tijm, salie, rozemarijn, laurier, sigarenkistje, mokka, chocolade, tabak, paddenstoel, thee, humus… We mogen de stempel complex zeker gebruiken. Drinken ­ euh proeven

maar!­ en jawel, dit is wel degelijk Sforsato met een hoofdletter. Prachtig fruit, mooie zuren, aanstekelijke maar krachtige tannine, lang uitgesponnen finale, rijk, rijp, vol en rond.

Buensenso € 31,90 ­ 91/100

Sforsato di Valtellina DOCG Nino Negri 5 Stelle 2013

Gedroogde chiavennascadruiven tot halverwege december, begin januari. Rijping gedurende twee jaar waarvan een op eiken vaten.

Helder robijnrood, intens met een licht gekleurde traanvorming. Rijkelijk is het juiste woord om het geurenpalet te omschrijven. Een samenvoeging van alle aroma’s die we bij de andere wijnen opgesomd hebben. Rijk aan fruit (pruim, kers, braam, framboos, aalbes, vijg), rijk aan kruiden (peper, oregano, tijm, salie, laurier), rijke branderige accenten (ceder, sigaar, zoethout, chocolade, mokka, tabak, vlezig) en rijk aan aardse, florale en etherische geuren. Deze weelde zet zich naadloos verder in het glas. De stevige, prachtige tannine vinden ogenschijnlijk makkelijk de aanstekelijke zuurtjes en het sappige fruit. Op geen enkel moment oogt deze wijn vermoeiend en ondanks zijn 10 jaar komt hij over als een jong veulen. Zoals eerder gemeld, vergeet Amarone maar ga voor Sforsato uit Valtellina! Kunnen we dat afspreken?

Buensenso € 60,00 ­ 93/100

De moderne chai contrasteert met het klassieke kasteel

Oogst met helicopter

© Rainoldi

RIBOLLA GIALLA (COLLIO) – REBULA (BRDA)

Er zijn lokale druiven en lokale druiven. Een paar veroverden de wereld, anderen bleven ter plekke. Soms zorgden politiek, oorlogen, ziektes of plagen ervoor dat ze in de vergetelheid raakten, ondanks hun intrinsieke kwaliteit. Dat is zeker het geval voor de ribolla gialla of rebula, de druif die minstens al sinds de dertiende eeuw verbouwd wordt in het heuvelachtige, grensoverschrijdende landschap van Collio (Italië) en Brda (Slovenië).

Ribolla Gialla werd lange tijd beschouwd als een van de beste wijnen van Italië. In de dertiende eeuw waren de wijnen regelmatig aanwezig op de tafels van de adel van Venetië. De vroegste vermelding dateert uit 1296, onder de naam Rabola, een oud synoniem voor Ribolla. Op 20 maart van dat jaar beslechtte paus Bonifatius VIII een geschil tussen de bisschop van Triëst en het klooster van San Giorgio Maggiore in Venetië over de verkoop van een wijn met de naam Rabola.

GESCHIEDENIS, BODEM EN KLIMAAT

Ribolla gialla wordt geteeld in Friuli, in het noordoosten van Italië, vlak bij de grens met Slovenië, in de heuvels van Collio Goriziano (ook gewoon Collio genoemd), en in Slovenië, net ten noorden over de heuvels van Gorizia, waar het merendeel van de rebulawijnstokken aangeplant staat in Goriška

Brda, de meest noordelijke subregio van de Sloveense wijnregio Primorska. De grensstreek is in het verleden regelmatig oorzaak van twist geweest. Joegoslavië, Oostenrijk, Italië, en zelfs even Duitsland hebben ooit aanspraak gemaakt op het gebied. Net omdat de druif al lang bestaat, zijn er veel klonen tot ontwikkeling kunnen komen. Recent DNA-onderzoek naar rebula in Slovenië bevestigt dat het dezelfde variëteit

is als ribolla gialla, maar dat er ook een significante genetische diversiteit is tussen de klonen aangeplant in Goriška Brda (Slovenië) en Collio (Italië).

Honderd miljoen jaar geleden, in het geologische tijdperk Bovenste Krijt, was het gebied een oceaan. In de bodem vind je nu oceanische sedimentaire afzettingen van zandsteen en mergel, die in Slovenië ‘opoka’ en in Italië

MARC ROOVERS

Commanderij Brabo

Wijngaarden aan de voet van de Julische Alpen © zosofoto.si / Ferdinand winery

‘ponca’ worden genoemd. Deze bodem, vol mariene fossielen, verkruimelt gemakkelijk, waardoor wijnstokken gemakkelijk tien tot twaalf meter diep kunnen wortelen, waar de opgeloste slibdeeltjes, rijk aan voedingsstoffen en mineralen, worden opgenomen. Klimatologisch wordt de wijnbouw gekenmerkt door de wisselwerking tussen bergen en zee, regen en wind. De warme, vochtige winden van de Adriatische Zee worden gecompenseerd door de droge, koele Tramontana-wind van de Julische Alpen. Warme dagen en koele nachten wisselen zich af. Twintig kilometer verwijderd van de Adriatische kust in zuidelijke richting en twintig kilometer van de uitlopers van de Alpen in noordelijke richting, bevindt de streek zich op een echt kruispunt van klimaatinvloeden.

DIVERSITEIT

De unieke klimatologische omstandigheden en bodem, de combinatie van een rijke en bewogen geschiedenis, een lange traditie samen met moderne technieken, al die elementen zorgen voor een heel diverse wijncultuur. Diversiteit is inderdaad het kenmerk hier. Traditioneel zijn de ribolla- en rebulawijnen licht van smaak en hebben een hoge zuurgraad, soms licht bloemig. Meer ambitieuze en innovatieve producenten maken geconcentreerde en karaktervolle versies met vatfermentatie en houtrijping, wat resulteert in een diepgele kleur en rijke fruitige, soms nootachtige en minerale smaken. Oranje wijn, een wijn waarbij de langere schilweking (vandaar ook de naam ‘skin contact wine’ of ‘maceration wine’ ) voor een complex en aromatisch eindproduct zorgt, was van oudsher een type wijn dat hier geproduceerd werd. Moderne wijnmakers leggen zich daar nu meer en meer op toe.

BRONNEN

www.guildsomm.com ­ www.decanter.comwww.liquisearch.com ­ www.bottleneck.be

Wine Grapes: A Complete Guide to 1,368 Vine Varieties, Including Their Origins and Flavours; Jancis Robinson, Julia Harding, Jose Vouillamoz

Native Wine Grapes of Italy, Ian d’Agata

Ferdinand Winery (www.ferdinand.si)

Gradis’ciutta Winery (www.gradisciutta.eu)

CONCLUSIE

Ik moet bekennen: een tijdje terug had ik besloten om me niet meer bezig te houden met orange wines. Dat was na de zoveelste teleurstelling toen ik nog maar eens harde, onevenwichtige of ronduit onzuivere en foutieve wijnen voorgeschoteld kreeg. Maar over de laatste twee wijnen was ik wel enthousiast. Meer dan dat zelfs. Heel de reeks wijnen van de ribolla gialla / rebula druif was een ware ontdekking. Ze verdienen veel meer bekendheid, net als heel de Italiaans-Sloveense grensregio met bevlogen en gemotiveerde wijnmakers. Als ze allemaal zo gepassioneerd werken als Matjaž Četrtič en Robert Prinčič dan hoop ik in de toekomst er nog meer te mogen ontdekken.

Opoka of ponca

Wijngaarden in Brda

© zosofoto.si

/ Ferdinand winery

© zosofoto.si

/ Ferdinand winery

Geproefd

Lander van Hoye van commanderij Brabo in Antwerpen nodigde (op virtuele wijze) twee wijnmakers uit om een masterclass over ribolla gialla / rebula te geven: Matjaž Četrtič van Ferdinand Winery (Brda, Slovenië) en Robert Prinčič van het domein Gradis’ciutta (Collio, Italië). Beide wijnmakers werken biologisch, met groot respect voor natuur en milieu. Op het projectiescherm verschenen idyllische beelden van golvende wijngaarden met besneeuwde bergtoppen op de achtergrond. Onder begeleiding van de twee sprekers proefden we hun heel representatief gekozen wijnen. Na een schuimwijn volgden twee wijnen zonder houtlagering, daarna twee wijnen met twaalf maanden houtrijping, en ten slotte twee oranje wijnen.

Prinčič & Četrtič Sinefinis Rebolium Brut MMXVII (2017)

De eerste wijn, een schuimwijn, is een gezamenlijk project van de twee bevriende wijnmakers: Matjaž Četrtič uit Kojsko in Brda en Robert Prinčič uit San Floriano. Ze wonen op slechts een steenworp van elkaar aan de Italiaans­Sloveense grens. Tijdens zijn masteropleiding wijnhandel ontmoette Robert zijn medestudent Matjaž. Als afstudeerproject besloten ze een wijn te maken die de twee wijnbouwgebieden van Collio en Brda terug verenigt. De Latijnse naam Sinefinis verwijst naar iets zonder grens en zonder einde. De wijnmakers noemen hun gezamenlijke wijn een grenzeloze wijn, 'a cross border wine'.

Deze schuimwijn werd geproduceerd met Italiaanse ribolla en Sloveense rebula­druiven volgens de klassieke methode, met een tweede vergisting op de fles

en vier jaar rijping sur lattes. De dosage bedraagt drie gram per liter. De druiven ribolla en rebula vertonen niet zo’n uitgesproken autolysekarakter als chardonnay of pinot noir, de klassieke champagnedruiven.

Florale toetsen en citrusfruit in de aroma’s, heel licht brioche, frisse groene kruiden en witte besjes. Fris en sappig met grannysmithzuurtjes, gedroogde vruchten en fijne bittertjes.

DOC Collio Gradis’ciutta Ribolla

Gialla 2021

De druiven ondergaan vóór het persen en vergisten gedurende 24 uur een koude maceratie (cryo­maceratie).

Daarna blijft de wijn op de fijne droesem tot het bottelen.

Licht aromatische geuren van kweepeer, gele appeltjes, lokum (Turks fruit) en kleine rode besjes. Iets

breed in aanzet, met gedroogd en wit fruit, een kleine zoete impressie, met een beetje vettigheid van het verblijf sur lies.

PDO Brda Ferdinand Rebula / Ribolla Gialla 2021

De met de hand geplukte druiven worden zacht geperst, waarna de most wordt gekoeld tot 10°C. Na 24 uur wordt de heldere most gefermenteerd in roestvrijstalen tanks.

Citrus, perzikjes en hooi in de geur, met een vleugje mineralen. Strak in aanzet, met stevige citroenzuren, grannysmithappel, en fijne bitters. Een ietwat strenge wijn die best nog wat mag versmelten.

Matjaž Č etrti č en Robert Prin č i č bij een fles Sinefinis

PDO Brda Ferdinand Rebula Época 2020

Geselecteerde manueel geplukte druiven worden ontsteeld en gekneusd. Na 24 uur koude maceratie worden de druiven voorzichtig geperst. De most fermenteert in 500 liter vaten van Slavonische eik, waarin de wijn ook 12 maanden op de droesem rijpt.

Een rijpe, licht evolutieve geur met botertoets, gele vruchten en gedroogd fruit, rijpe appel, kleine kruiden en een beetje wax. Stevig en redelijk breed, romig met goede zuren. Vrij lange afdronk met rijp fruit en een lactisch mondgevoel.

Prinčič Sveti Nikolaj Vino Rebula

2019

Robert Prin č i č heeft altijd een grote affiniteit gehad voor de Collio­ en de Brdaregio’s en in het bijzonder voor de ribolla gialla/rebula. Dat bracht hem ertoe om ook wijngaarden te verwerven over de grens, op enkele toplocaties van Brda, Neblo en Zali Breg.

De Sloveense druiven werden geplukt bij volledige fenolische rijpheid en gevinifieerd in zijn wijnmakerij in Italië in de traditionele lokale stijl, met korte maceratie en een volledig jaar rijpen op fijne droesem in grote vaten van Slavonische eik.

Fijn boeket met delicaat licht fruit, gedroogde vruchten en kweepeer, lindethee, mirabel en vanille. Complexe aanzet met zoet rijp fruit, boter en karamel, en wat vanillebittertjes. Boterachtige afdronk met licht tanninegevoel.

In de laatste flight kwamen twee oranje wijnen met een sterk verschillende productiemethode tegenover elkaar te staan.

PDO Brda Ferdinand Brutus 2018 De met de hand geplukte druiven worden ontsteeld en in vaten spontaan tot fermentatie gebracht. Na de gisting blijven de bessen in contact met de wijn tot de volgende oogst. Pas na 12 maanden wordt de wijn gescheiden van de bessen en zal hij nog één jaar verder op vat rijpen.

Licht koperkleurig, beetje matte spiegel. Sinaasappelschil, potpourri van gedroogde bloemen en gedroogd fruit, lindethee en zwarte thee, kerrie. Licht en dartel (!), met fijne zuren en tannine, gedroogd fruit en zeste van citroenschil, kardemom, kruidigheid. Lange afdronk met perzik, gedroogde vruchten, romigheid en fijne tanninebittertjes.

Prinčič Sveti Nikolaj Serenditpità Vino Rebula 2020

Hier maar 20 tot 25 dagen ‘skin contact’, waarbij de wijn vergist in ‘Tino’­vaten, piramidevormige open vergistingstanks van 34.000 liter.

Lichte koperkleur, helder. Gesloten in eerste fase, dan intens complex, met gedroogde en opgelegde citrus, kweepeer, lindethee, rozijntjes en vanille. Boter en bloemenhoning. Complexe aanzet met veel impressies, mooie balans tussen zuur en zoet (van het rijpe fruit, zegt de wijnmaker, want de wijn is volledig droog uitgegist). Lange afdronk met rozijntjes, gedroogde vruchten, cacao en zwarte chocolade.

zosofoto.si

Ferdinand winery

un délicieux paradis

DOMAINE D’AUPILHAC

LUC WIEME Commanderij Gent

Foto's Luc Wieme, Frans Temmerman

De vaststelling dat de Larzac regio prominent aanwezig is met hoge scores in de artikels van de Revue du Vin de France over Languedocwijnen was voor mij de aanleiding om het Domaine d’Aupilhac in Montpeyroux te bezoeken in 2017 en in 2021, tijdens vakanties in deze prachtige wijnstreek. Wijnbouwer Sylvain Fadat ontving van de RvF bovendien de titel ‘Vigneron de l’année 2021’. Toch is het niet zeker dat deze naam bij u, beste lezer, een belletje doet rinkelen, zoals dat misschien wél het geval zou zijn met het nabijgelegen Mas de Daumas Gassac. Vandaar deze uitgebreide kennismaking.

MONTPEYROUX

Beide bezoeken aan het domein vielen enorm mee, in de eerste plaats door de kwaliteit van het geproefde maar ook door de ontvangst die me te beurt viel. De charmante echtgenote Désirée (what’s in a name…) trok telkens ruim een uur uit voor een uitvoerige toelichting bij het proeven van het volledige gamma van het domein. Maar ik loop vooruit op mijn verhaal. Laat ik eerst even het domein en de streek situeren en voorstellen. De caveau ligt in het centrum van het dorp Montpeyroux, tussen Montpellier en Millau, in de Languedocregio die vooral faam kreeg/krijgt onder de benaming ‘Terrasses du Larzac’, waar meerdere gelauwerde wijndomeinen te vinden zijn, zoals pionier Mas Jullien. Het is ook een behoorlijk uitgestrekt gebied: het ligt boven dat van de Clairette du Languedoc en gaat in het noordwesten bijna tot aan de wijngaarden van Pic-St-Loup. Het gebied omvat de

terroirs van Montpeyroux en Saint-Saturnin, die beide in 1985 werden opgenomen in de AOC Coteaux du Languedoc maar ook in de zelfstandige appellatie Terrasses du Larzac met ingang van de oogst 2014. De erkenning door het INAO gebeurde ook ongewoon snel - amper vier jaar na de indiening van het dossier. Dat zegt iets over de aanwezige kwaliteit. In feite deed het INAO niet veel anders dan de sinds 2005 bestaande aparte sub-appellatie Terrasses du Larzac te bevestigen in de vorm van een volwaardige AOC.

TWEEDRACHT

Toch zal u op de flessen van d’Aupilhac tevergeefs zoeken naar die benaming. Sylvain Fadat opteerde voornamelijk voor de AOC Montpeyroux, om de eenvoudige reden dat zijn wijngaarden rond en zijn kelder in het gelijknamige dorp gelegen zijn en hij op die manier het specifieke terroir accentueert, eerder dan de veel uitgestrektere en dus meer diverse Larzacbenaming. De AOC Montpeyroux wordt volledig omsloten door de Terrasses du Larzac, het vormt er als het ware het hart van. We kunnen ook gewagen van een zekere tweedracht onder de lokale wijnbouwers over hun keuze voor de ene of de andere benaming: Montpeyroux of Terrasses du Larzac.

CREATIE VAN CRU’S

Dit is allemaal niet te verwonderen als u de recente geschiedenis van de appellaties in Languedoc hebt gevolgd. Er was vooreerst de

vraag naar ‘afscheuring’ vanuit de Roussillon, die met de Languedoc vroeger altijd onder één noemer viel, en vervolgens de vraag om te komen tot een duidelijker hiërarchie binnen de vele appellaties en de creatie van crus. Helaas is hierover nog steeds weinig transparantie. De 245 000 hectaren wijngaard in de Languedoc kunnen onderverdeeld worden in vijf categorieën:

vins sans indication géographique, goed voor nog amper 7%, telt vooral einzelgänger die het hele INAO-gedoe worst zal wezen;

de grote massa van de IGP’s die 78% van de productie uitmaken; naast de IGP Languedoc voor het geheel is er ook één voor elk departement bijvoorbeeld IGP Hérault, of Aude;

sedert 2007 introduceerde men de appellation régionale AOC Languedoc die ook het hele gebied dekt; ze omvat vooral de

instapwijnen en vervangt de oude naam AOC Coteaux du Languedoc.

de AOC Languedoc kan gekoppeld worden aan een toegevoegde naam en zo zijn er nu in twaalf, bijvoorbeeld: AOC Languedoc-Cabrières, of Languedoc-St-Saturnin, of … AOC Languedoc-Montpeyroux; en tenslotte heb je daarboven nog de aparte AOC’s (die men soms en graag ‘crus’ noemt, maar dat is dus nog altijd niet officieel). Ik tel er niet minder dan 16 met enkele van de bekendste: Fitou, St-Chinian, Pic-St-Loup en…. Terrasses du Larzac.

Domaine du Mas Daumas Gassac en Domaine de la Grange des Pères, de absolute toppers van de streek, verkopen hun wijnen onder de IGP Pays de l’Hérault. Mas Jullien, en Mas Cal Demoura, beiden uit het naburige dorp Jonquières, opteren dan wél voor Terrasses du Larzac.

GEBRUIKTE DRUIVEN

Het INAO geeft voor Languedoc Montpeyroux als hoofddruiven: grenache noir, mourvèdre, en syrah; als bijkomende toegelaten druiven: carignan en cinsault. Volgende restricties gelden: drie druivenrassen zijn verplicht in de aanplant (dus niet noodzakelijk in de fles!), en dat voor minstens 60%. De aanplant van elk van de drie hoofddruiven moet beneden 75% liggen. Mourvèdre en syrah moeten samen of apart minstens 20% van de aanplant uitmaken (bij Terrasses du Larzac is dat voor carignan en cinsau(l)t maximum 30%). Dit betreft alleen rode wijnen, de witte cuvées worden als Languedoc of IGP gelabeld.

KLIMAAT EN TERROIR

Hoewel de zee niet zó veraf ligt, spreken we best van een grotendeels continentaal klimaat, met koude winters. De noord/ noordwesten wind Tramontane blaast hier bijna altijd, zorgt voor blauwe hemels en maakt dat schimmels weinig voorkomen. Rond Montpeyroux ademen de wijngaarden, en de olijf- en amandelboomgaarden, de parfums van tijm, rozemarijn, laurier en egelantier, op bodems samengesteld uit kalk, kiezel, vulkanisch gesteente en rode klei die men hier Terra Rossa noemt. In de gehele Larzac kunnen we trouwens spreken van een klei/zandbodem met kiezelstenen en kalk.

WATERSTRESS

Er zijn hier ook behoorlijk wat bronnen die stress hydrique helpen vermijden in de warme zomermaanden; zo behouden zelfs de wijnen vanop zuidelijk georiënteerde percelen hun frisheid. De Causse du Larzac is een van de kalkplateaus van het Centraal Massief dat zorgt voor beschutting tegen koude lucht uit het noorden. De wijngaarden zijn dikwijls op oude terrassen – in de geologische betekenis van het woord en niet in wijnbouwtechnische zin – en op een hoogte die varieert van 80 tot 400 meter boven zeeniveau. Vooral de hoger gelegen wijngaarden profiteren van nachtelijke afkoeling. Op bepaalde plaatsen kan het verschil tussen dag- en nachttemperatuur in de zomer wel 20°C bedragen!

Sylvain Fadat en Désirée

ROMEINSE WORTELS

De wijnbouw gaat hier terug tot de Romeinse tijd. Montpeyroux lag toen op een heirweg (later verworden tot een ezelspad). Ook pelgrims naar Compostella passeerden door het dorp. De naam van het dorp komt overigens van het Occitaans ‘mont petros’ = ‘mont pierreux’. Montpeyroux werd in 1955 VDQS, in 1985 AOC Coteaux du Languedoc en in 2007 Languedoc-Montpeyroux. Er zijn een twintigtal wijnbouwers, die voor hun wijnen het statuut van zelfstandige AOP willen verkrijgen. Het dorpje ligt tegen de hellingen van de Larzac aan, meer bepaald die van de Mont Baudile. 900 hectaren wijngaard geven gemiddeld 11.000 hectoliter of anderhalf miljoen flessen, allemaal rood. Ter vergelijking: Terrasses du Larzac wordt gemaakt door 60 individuele bedrijven en vijf coöperaties. Die brengen jaarlijks gemiddeld 75.000 hectoliter op de markt als AOC Languedoc en iets meer dan 10.000 hectoliter als Terrasses du Larzac. Wie een paar dagen vakantie uittrekt om de streek te verkennen moet zeker de middeleeuwse stadjes St-Guilhem le Désert en la Couvertoirade aandoen, en een rit maken naar het grandioze panorama van de Cirque de Navacelles. Het nationaal Parc des Cévennes en de causses rond Millau met de Gorges du Tarn liggen eigenlijk ook vlakbij. Montpeyroux ligt immers dicht bij de A75 snelweg Montpellier-Millau.

DOMAINE D’AUPILHAC

Tijd om het domein zelf én het wijnbouwkoppel voor te stellen. Sylvain Fadat begon heel bescheiden in 1989 op amper twee hectaren familiewijngaard en waarvan zijn vader de druiven naar de coöperatie bracht. Hijzelf begon na zijn wijnbouwersopleiding aanvankelijk als verkoper van organische meststoffen in de Côtes du Rhône en Bourgogne. En vervolgens deed hij aan polycultuur en verbouwde ook tomaten, meloenen en asperges. In 1992 ging hij volop voor de wijnbouw. Niemand kiest zijn eigen naam, maar Sylvain is allesbehalve ‘un fada’ (= in de Midi een populaire omschrijving voor ‘un gars un peu fou, un peu cinglé’ ) en ontpopt zich tot een getalenteerd wijnmaker die al vlug erkend wordt. Zo kan hij na vijf jaar een ondergrondse kelder laten bouwen en zijn areaal beetje bij beetje uitbreiden tot de huidige 26 hectare. De aanschaf van de wijngaard Les Cocalières in 1998 zal hierin een bepalende rol spelen. Toen Sylvain zijn oog liet vallen op dit amfitheatervormig stuk grond, noordelijk georiënteerd en op 350 meter hoogte - Montpeyroux

en directe omgeving liggen op 150 meter - besefte hij er meteen het potentieel van. Hij nam het zware werk erbij om het terrein midden in bossen en garrigue te rooien en ‘wijngaardklaar’ te maken.

DÉSIRÉE

Sylvain maakt kennis met Désirée, een pittige jonge dame met Spaanse roots, die als verpleegster werkte in een hospitaal in de omgeving. Zij viel voor Sylvain én voor zijn wijnen. Goed ter taal en temperamentvol, houdt zij zich niet alleen bezig met het commerciële luik; ze werkt zich grondig in, helpt in de kelder, bepaalt mee de assemblages en – zo zegt ze zelf – is nog het liefst van al bezig tussen de wijnstokken. Haar uitleg bij de proeverij was dan ook zeer professioneel en gepassioneerd. Sylvain begon met een kleine wijngaard carignan. De liefde voor dit niet evidente druivenras is gebleven, en probeert hij in zijn gelijknamige cuvée te vertolken. Ooit dominant in de hele Languedoc en ‘uitgeperst’ tot brolwijn, opzij geduwd door vooral de Rhônerassen grenache en syrah, kan carignan sterk uit de hoek komen, mits de juiste aanpak. Sylvain beschouwt de druif, net als de mourvèdre trouwens, als dé traditionele, traag rijpende druif. Zet het ras op een geschikte bodem, snoei hem kort, met laag rendement – dat is voor Sylvain slechts 4 trossen per stok – laat hem uitrijpen, hou de alcohol tot maximaal 13%, vinifieer hem traditioneel. Désirée weerlegde tijdens ons gesprek de veel gehoorde stelling dat je alleen met oude stokken goede carignan kan maken.

QUE DU NATUREL!

Het domein is Ecocert-gecertifieerd sedert 2006 en Demeter sedert 2012 , maar verder besteedde Désirée amper tijd aan het biodynamische verhaal. Op de flessen staat alleen het bio-label. Het gebruik van sulfiet wordt tot een absoluut minimum beperkt, zo’n 15 à 20mg/l vlak voor het bottelen om de wijn te stabiliseren en te beschermen tegen oxidatie. Fadat respecteert ook het lastenboek van Demeter (met de “500” preparaten) maar met gezond verstand: “que du naturel!”. Zo worden zijn vieilles vignes geplaagd door esca (een schimmelziekte), wat hij aanpakt door de aangetaste stokken te vervangen. Opmerkelijk vond ik ook wat Désirée me hieromtrent vertelde: zij planten eerst Amerikaanse onderstokken, wachten drie jaar en enten dan pas met materiaal afkomstig van gezonde, oude stokken. Het is een vorm van massale selectie die vijf jaar tijd vraagt, maar de moeite loont.

VIGNERON DE L’ANNÉE

De toekenning van de titel ‘Vigneron de l’année’ in 2021 was voor hen een verrassing, zei Désirée., “wij nemen trouwens slechts aan een paar professionele of commerciële evenementen deel per jaar, we zitten veel liever in onze wijngaarden. We stuurden wel telkens stalen op wanneer de RVF dat vroeg.”

DE WIJNEN

Domaine d’Aupilhac maakt 7 rode cuvées, drie witte, een vin gris en een rosé. Deze laatste, Lou Maset rosé, van mourvèdre, grenache en cinsault is een krachtige rosé met gastronomisch potentieel (80% presse, 20% saignée), een aanrader. Op hun website vermelden ze spijtig genoeg dat deze cuvée zou vervangen worden door de gris. Die vin gris is een zeer originele blend van grenache gris, carignan gris en clairette rosé.

Dan zijn er de drie witte wijnen: Aupilhac blanc (carignan blanc 40%, clairette 30%, grenache blanc 20% en ugni blanc 10%.), Cocalières blanc

(roussanne 25%, rolle 30%, marsanne 20%, grenache blanc 20%, clairette 5%, samen gevinifieerd) en ten slotte Boda blanc (carignan blanc, clairette van Aupilhac en rolle, roussanne, marsanne van Cocalières). Opmerkelijk is dat de witte wijnen altijd malolactische omzetting doormaken; de rijping gebeurt in foeders of in demi-muids.

In onze proeverij focusten we op vijf van de rode cuvées waarvan we telkens twee jaargangen proefden met een verschil van (meestal) 4 jaar. Het feit dat Sylvain twee van elkaar gescheiden wijngaarden heeft speelt een beslissende rol, en dat merk je ook aan de benaming van de cuvées. Staat er Aupilhac op de fles dan komt die van de wijngaarden vlak bij het dorp, Cocalières komt dan van de hoger gelegen percelen (350m), 10 hectaren beplant met vijf witte cépages en mourvèdre, grenache en syrah voor rood. Vooral deze laatste gedijt daar veel beter dan op de lager gelegen en warmere percelen waar hij riskeert confituurwijnen te geven. Geologisch gezien zitten we hier op een maar, ooit een meer in de krater van een vulkaan, een uitzonderlijk fenomeen voor de streek. Kalk is hier dominant maar er is ook redelijk wat basalt. Er dienden reusachtige steenblokken uit de grond gehaald te worden (met dynamiet) om die bebouwbaar te maken. Bovendien is dit amfitheater noordelijk gericht. Voeg daarbij nog de grote dag-nacht temperatuurverschillen en alles zit hier goed om wijnen met enorme frisheid te verkrijgen. Oorspronkelijk wou Sylvain deze oogsten mengen met die uit Aupilhac, “pour équilibrer la générosité”, maar de positieve respons van de klanten over de proefstalen van Cocalières brachten hem ertoe om daar

aparte cuvées van te maken. La Boda werd de synthese van beide.

TOTAALINDRUK

Domaine d’Aupilhac biedt de wijnliefhebber een breed palet aan boeiende karakterwijnen. Geen eenheidsworst, maar diversiteit met subtiele nuances, met toch een paar constanten: nergens een alcoholgevoel, geen overrijp zwoel fruit, de houtlagering is amper te merken – allicht door het afwijzen van nieuw hout. Elegantie is een sleutelwoord, geen blockbusters maar ingehouden kracht. Met dergelijke ‘gepersonaliseerde’ wijnen onderscheidt Aupilhac zich van vele omliggende domeinen en de clichés omtrent Languedocwijnen en beamen we de appreciaties en onderscheidingen die hen te beurt vallen. We proefden de wijnen blind, per koppel. Het onderscheiden van de jongere – oudere millésime was telkens vrij duidelijk. Ondanks de stelling van de wijnbouwer dat pas de oudere wijnen “après dix ans, des vins en pleine expression” geven, was het proefpanel in meerderheid vooral gecharmeerd door de jongere versie in elk duo.

Geproefd

Lou Maset rouge AOP Languedoc

2015 en 2020

Deze cuvée kunnen we beschouwen als de instapwijn van het huis. Het is een assemblage van cinsault 40%, grenache 30%, mourvèdre 20% en carignan 10%. De ondergrond van deze wijngaard is klei-kalk. Als wijn voor dagelijkse consumptie ondergaat hij een korte cuvaison van 10 à 15 dagen, geen pigeage en alleen een remontage per dag om de fruitigheid te garanderen. We proefden de 2020 en de 2015; deze laatste was misschien wat te oud voor dit type wijn, maar eigenlijk hield hij nog redelijk stand na 7 jaar.

· 2015: helderrood, met een ouder uitzicht, zonder van tuilé te kunnen spreken. In de geur is het fruit nog aanwezig, hij is licht kruidig, peperig, wat mineraal. Een versmolten mondgevoel, toch nog vrij consistent in het midden, accentje op de aciditeit, afgeronde tannine die wel de finesse mist van de volgende cuvées. Moet kunnen bij een stukje lamsbout. 13,9/20 – 10de plaats.

· 2020: intens, bijna paarsrood, kleverige, trage tranen. Verleidelijke geur van rijp fruit, opnieuw kruidig, grafiet en mineraliteit zijn duidelijk. Al verrassend versmolten, echt fruitig, ‘Mon Chéri’, peperig, behoorlijk vineus met filmende textuur; nog wat jonge tannine in de herinnering. Een charmeoffensief, dat zich vertaalde in een zeer hoge score en tweede plaats voor een instapwijn: 15,6/20 (€ 12, prijs ter plaatse 2021)

Le Carignan IGP Baudile 2015 en 2019.

Voor Sylvain is carignan “l’origine, l’histoire et l’essence même de la région”, zo schrijft hij op het tegenetiket. Deze biologische wijn komt van vieilles vignes van 60 à 80 jaar oud, op kleikalkbodem. Hij heeft ook carignan geplant in de Cocalières-wijngaard, die hij vooral in de topcuvée Le Clos uitspeelt. De druiven worden manueel geoogst, met volledige schilrijpheid. Fadat heeft nog flessen van 1996 – ze bewaren van elk millésime en cuvée 120 à 150 flessen – die nu nog perfect drinkbaar zijn, met toetsen van balsa-

mico en leder, maar nog jong aanvoelende tannine én spanning. “Les grandes émotions ne viennent qu’avec les vieux vins” (Désirée). Doordat het INAO bepaalt dat carignan slechts 20% van de aanplant van het domein mag uitmaken opteerde Sylvain – en velen met hem – voor een IGP-klassering voor deze monocépagewijn. IGP Baudile verwijst naar de nabije Mont Saint-Baudile en werd voorheen Vin de pays du Mont Baudile genoemd (de top, bereikbaar met de auto, ligt op 848 meter hoogte; bij zeer mooi weer kun je vandaar de Canigou, de Massif de Corbières en zelfs de Ventoux zien).

Wellicht de grote verrassing van de avond was dat bijna niemand dit duo blind als carignan herkend had, ook al vermeldden een paar mensen het accent op tannine en het wat rustieker karakter. De wijn ondergaat veelvuldige pigeages en rust 15 à 22 maand op kleine foeders en/of demi-muids. Désirée gaf aan dat de verschillen in vinificatie per jaargang minimaal zijn.

· 2019: jong uitzicht, intens kersenrood, viskeus en briljant. Aroma’s eerst rokerig, creosoot (roetaanslag), aards, mineraal, animaal, leder, droge kruiden. Krachtige aanzet met veel molligheid en tannine, wat grover en nog niet versmolten. Een wijn die nog wat tijd vraagt, bijna antipode van eerste duo. 15,3/20 – 5de plaats (€ 21,6)

· 2015: Geconcentreerd met heel weinig evolutie. Wel in de geur: iets weeïg, vegetaal, peper en drop, het fruitige zit op de achtergrond (rabarberconfituur). Opnieuw krachtig van structuur, op weg naar zijn evenwicht, toch blijft de tannine dominant, nog veel potentieel. 15/20 – 7de plaats

Aupilhac AOP Languedoc Montpeyroux

Dit is natuurlijk dé cuvée van het domein, afkomstig van de 13,5 hectare terrasses d’Aupilhac. Het zijn percelen op klei-(blauwe) mergel-kalkgrond, zuidelijk gericht, aan de voet van het kasteel du Castellas. Omringd ook door garrigue, eiken (groen en wit), arbousiers (aardbeibomen)… en ook voldoende water in de kalkholtes. Sylvain had vlug door dat dit terroir ideaal was om de rustiekere rassen carignan en mourvèdre te temperen. Zo ontpopt deze cuvée zich als behoorlijk verschillend van veel wijnen uit de omgeving met te grote extractie. Bovendien verfijnt deze wijn mooi met de jaren. De assemblage is 39% mourvèdre, 28% carignan 20 syrah en amper 10% grenache.

· 2018: donker kersenrood, intens, veel traantjes en een klein waterrandje. Geurig, vooral zwart fruit, iets dierlijk, wat grafiet, en een hint van houtrijping, die hem een bordelees kantje gaf. In de mond stevig, met een nog af te ronden structuur. Lange afdronk en herinnering. De appreciatie is wat verdeeld bij het panel: voor sommigen heel elegant, voor anderen nog rustiek, maar hij haalt wel de top drie. 15,5/20 – 3de plaats (€ 16)

2014: verraadt al zijn oudere leeftijd in de wat minder geconcentreerde robijnrode kleur. Immobiel wat vegetaal, mos en herfstgeuren, leder, droge kruiden, een ander type fruit, eerder bourgondisch van stijl. Accent op de aangename zuren, voldoende fruitmolligheid en zachte tannine. Duidelijk meer afgerond en al best op dronk nu. Iemand vergelijkt hem met de oudere wijnen van Hortus, of met een nebbiolo. Deze lovende beschrijvingen vertaalden zich merkwaardig genoeg niet in de totaalscore… 15,2/20 – 6de plaats.

Les Cocalières AOP Languedoc Montpeyroux

Over deze wijngaard hebben we al wat verteld. Deze cuvée bestaat uit 40% syrah en verder evenveel mourvèdre als grenache. Anderhalf jaar rijping in foeders en barriques zouden voor Sylvain een grote wijn moeten afleveren, evenwichtig én delicaat.

· 2015: we starten met de oudere versie. De wijn is helderrood met wat evolutie. Veel finesse in de neus met vooral kruiden, menthol, eucalyptus, en veel tijm, hij ademt garrigue en verraadt de syrah met een vlezig animaal kantje, een geur die grote verwachtingen schept. In de mond komt hij vooral zeer evenwichtig over, zacht ook door de diskreet ondersteunende tannine. Misschien korter van afdronk maar een mooie herinnering. Ook hier wat onderschat in de score 14,8/20 – 9de plaats

· 2018: alweer duidelijk de jongere in uitzicht. De houtlagering domineert nog even het eerste nasaal contact, maar rozemarijn en wat lavendel geven hem al snel een zuiders karakter. Wat kirsch en truffel. In mobiele fase vooral zwart fruit, wat jeugdige gloed. De mond is verrassend: jong in zijn molligheid én toch al mooi versmolten, met een zekere zuurspanning. Kracht en finesse in eindgevoel. 15,4/20 – 4de plaats (€ 19,6)

La Boda AOP Languedoc Montpeyroux

Dit beschouwt Sylvain als de synthese van zijn kunnen en ook letterlijk van zijn twee wijngaarden. Opnieuw speelt syrah met 45% de hoofdrol, maar nu met evenveel mourvèdre en minder carignan (10%). Misschien verrassend is de afwezigheid van grenache. Maar eigenlijk speelt op dit domein deze cépage nergens een beduidende rol, behalve in de instapcuvée Lou Maset (30%). Sylvain heeft duidelijk een groter boontje voor de drie druivenrassen die deze cuvée uitmaken. De maceratie en gisting gebeuren in een grote houten kegelvormige cuve. De rijping gebeurt in vaten van 400 en 600 liter en dat gedurende twee en half jaar, een vol jaar langer dus dan de vorige wijn. Deze intensere wijn zou de frisheid van Cocalières moeten combineren met de kracht van Aupilhac.

· 2018: ziet er heel donker uit in de kern, met een paarse schijn en het glas kleurend. In de geur is er veel diepgang: fijn kruidig, licht gebrand, wat vegetaal, grafiet, aards, chocoladehints, zo complex dat alle nuances moeilijk te benoemen vallen maar grote verwachtingen scheppen. En dit wordt in de mond allemaal bevestigd: het plaatje klopt, de wijn is een toonbeeld van structuur. Hij combineert robuustheid met elegantie, in grote mondvulling én drinkbaarheid, nu al. 16;9/20 en unanieme eerste plaats. (€ 35,6)

· 2014: nog bijna dezelfde kleurintensiteit. De geur is echter meer ingetogen, iets weeïger, de fruitigheid is diskreet, wat inkt, hij komt een beetje vermoeid over. In de mond is er wel een goed evenwicht, maar de wijn mist expressie, levendigheid. Lijkt in een tussenfase op weg naar zijn tertiaire fase. Waren de verwachtingen na de 2018 te hoog gespannen, of speelt de zwakkere millésime hier een rol? 14,8/20 en slechts 8ste plaats.

OOK VOOR DE GRANDS CRUS IN BORDEAUX BLEEK 2020 EEN MOEILIJK WIJNJAAR

MARK DE BACKER

Commanderij Erasmus

SIMONNE WELLEKENS

Commanderij Bellebeek

Foto's

Mark De Backer

Op het event ‘The Tasting’ in Brussel vierde het UGCB zijn 50ste verjaardag. Dit is het jaarlijks ‘grand cru’ event dat de pers, wijnprofessionals, sommeliers, restaurateurs en de leden van de Vlaamse Wijngilde verwelkomt om de wijnen van het laatst gebottelde jaartal uit alle wijngebieden rond Bordeaux met grand cru-domeinen voor te stellen en vooral te laten proeven. Traditiegetrouw wordt tijdens dit event de nadruk gelegd op het delen van informatie, het leggen van contacten, en wijnexperten de kwaliteiten van de Bordeaux Grands Crus wijnen te laten ontdekken.

De Union des Grands Crus de Bordeaux (UGCB) werd in 1973 opgericht en verenigt ondertussen het overgrote deel van de topdomeinen in Bordeaux. Vandaag telt deze 133 leden. Recent werden nog twee nieuwe leden gecoöpteerd, met name Château Haut Batailley uit Pauillac en Château Le Gay uit Pomerol.

Op ‘The Tasting 2023’ waren 95 leden aanwezig om hun wijnen uit 2020 te presenteren.

IMPRESSIES VAN 2020

Het minst wat men kan zeggen is dat 2020 een speciaal wijnjaar was. Naast de wijnbouwers, bij wie de pandemie in Bordeaux ook hard heeft toegeslagen, kregen ook de wijnranken en de druiven het hard te verduren.

Na een relatief zachte winter, viel in de eerste helft van 2020 zo’n 600mm water. Daarna werd het droog, héél droog. In juni viel slechts 7mm en in augustus een schamele 20mm. De streek werd wel geteisterd door een paar hevige onweders, met de nodige stortvloeden. Behalve dat wijnbouwers zich zorgen maken over het klimaat, heeft het jaar 2020 vooral de professionals in Bordeaux gerustgesteld over de veerkracht van de wijnstokken. Diepe wortels en het verbod op irrigatie dwingen de plant om zijn bronnen verder in de bodem te zoeken. Zo is de wijngaard beter voorbereid op droogte.

Alle wijnen die ter degustatie stonden, werden gebotteld tussen maart en oktober 2022. De prijzen bleven stabiel en zijn terug op het niveau van

2018. In 2019 kende men nog een serieuze daling van 20-25% omwille van de impact van de wereldwijde pandemie op de export, het transport en de gesloten grenzen in bepaalde regio’s.

WITTE WIJNEN

Druiven werden vroeg geplukt, rond de derde week van augustus, ongeveer 10 dagen voor de normale pluk. Door de lange en droge periodes waren de trossen en druiven kleiner. Daardoor zijn de meeste wijnen erg geconcentreerd, maar vaak wel iets minder aromatisch.

ZOETE WIJNEN

Door de droogte en lage vochtigheid kregen de schimmels weinig tijd om zich te ontwikkelen en was er minder aantasting door botrytis. De wijnen zijn wel geconcentreerd, maar ook iets minder aromatisch. Het rendement was laag.

RODE WIJNEN

Het was een jaartal gekenmerkt door extreme weersomstandigheden. Voor de rode druiven vertaalde zich dat in véél tannine en kleurstoffen (anthocyanen), maar ook een hoog alcohol gehalte en een mooie aciditeit.

2022 WERD EEN ‘GRAND CRU’ VERKOOPJAAR IN BELGIË VOOR BORDEAUX.

Door de nauwe samenwerking met de douane en accijnzen beschikt het UGCB over héél precieze cijfers, zowel per type wijn, als de import per land en per segment. Afgelopen jaar was een recordjaar voor de export. Men maakte zelfs de vergelijking met het vorige recordjaar 2012, het jaar waarin de Chinese markt openbrak. In 2022 werd de daling van de verkoop door andere landen ruim gecompenseerd. De totale markt groeide met zo’n 2%, wel met een paar uitschieters, zoals in Azië waar de verkoop in Zuid-Korea verdrievoudigde op een paar jaar tijd. Eén van de uitblinkers is zeker België, traditioneel altijd een belangrijke markt voor Franse wijnen. Voor Bordeaux tekende de Belgische markt een groei op van 11% in waarde en zelfs 20% in volume. Ons land blijft daardoor het zevende grootste exportland voor Bordeaux. China, ondanks een stevige krimp, staat nog altijd op de eerste plaats, gevolgd door de VS en Groot-Brittannië. Daarna spelen Zwitserland, Japan en Duitsland haasje over.

Specifiek in het segment van de cruwijnen - de wijnen in de prijscategorieën boven de 25-30 euro - doet België het extreem goed. Alleen in het bovenste en duurste segment zijn er andere landen die het merkelijk beter doen.

De UGCB wijst er graag op dat in België de grand cru-wijnen 66% marktaandeel hebben ten opzichte van alle Franse wijnen met een consumentenprijs boven de 20,5 euro.

EEN WIJNREGIO DIE VASTHOUDT AAN STERKE TRADITIES

Ook in Bordeaux wordt zwaar ingezet op duurzame wijnbouw. Dat wil wel niet zeggen dat alles bio wijnbouw is en wordt. Bij de leden van het UGCB ligt het aantal van gecertifieerde wijnbouw nu rond de 30%. Over biodynamische wijnbouw zijn geen detailcijfers bekend. Het is overduidelijk dat men hier blijft inzetten op traditie en bestaand vakmanschap. Natuurwijnen en vegan worden eerder beschouwd als trends waarop niet meteen zwaar wordt op ingezet om de authenticiteit en het eigen karakter van de grand cru-wijnen niet te verliezen. Het is een feit dat de regio ook lijdt onder de klimaatverandering. Men stelt zich vragen over de toekomst van bepaalde druivenrassen en welke aanpassingen in de technieken mogen verwacht worden, zowel in de wijngaarden als bij het wijn maken. In de herkomstbenamingen Bordeaux en Bordeaux Supérieur werden recent, wel voor een beperkt percentage, een vijftal nieuwe rassen toegelaten. Dit is binnen de grands crus nog niet aan de orde. Hier gelooft men steevast in het aanpassingsvermogen van de klassieke rassen, de kracht van de unieke terroirs en de bewezen wijnmakertechnieken. Benieuwd of ook hier de traditie ooit doorbroken zal worden.

The Tasting 2023

EEN VERSLAG OVER KLEUREN, GEUREN EN PERSOONLIJKE SMAKEN

In de aangename setting van de Grand Bar stonden alle wijnen ter degustatie. In totaal werden daarvan meer dan 60 wijnen geproefd en op hun aromatische en gustatieve kwaliteiten afgewogen. Dit geeft een goed beeld van wat de verschillende wijnmakers in dit toch speciale wijnjaartal 2020 ervan gemaakt hebben.

Zonder alle gedegusteerde wijnen in detail te bespreken en zonder afbreuk te willen doen aan de overige wijnen, hierbij een aantal algemene vaststellingen en een shortlist van de wijnen die zeker bekoorden en een goede weerspiegeling zijn van het potentieel van het specifieke herkomstgebied. Met A+ wordt een persoonlijke lieveling aangegeven.

N’oublions pas les goûts et les couleurs, …

Geproefd

WITTE WIJNEN

Graves

Vaak gesloten, aroma’s komen pas later vrij, floraal en exotisch fruit, aangevuld met witte peper en vanille, de molligheid wordt ondersteund door meer dan aanwezige alcohol.

Château Rahoul, Château Ferrande

Pessac-Léognan

Fijnere aroma’s, fris, rond in de mond, héél wat botertoetsen wat duidt op een invloed van de houtlagering

Château Carbonnieux, Château Malartic-Lagravière (A+), Château Pape Clément, Château de Fieuzal, Château Smit Haut Lafitte

RODE WIJNEN

Pomerol

Vaak gesloten in de neus, medium body met een alcoholgevoel, vegetale impressies en stevige droogtrekkende tannine. Moeilijk jaartal dat is duidelijk.

Château Clinet, Château Le Bon Pasteur, Château La Croix de Gay, Château La Pointe

Listrac-Médoc

Matig intense aroma’s tot soms vrij gesloten in het begin, strakke aangename tannine. Eén van de meer toegankelijke grand cru’s in 2020 Château Clarke (A+), Château Fourcas Hosten, Château Fourcas Dupré

Moulis-en-Médoc

Opnieuw gesloten in de stilstaande faze, een bom zwart rijp fruit in de neus, maar wel vrij harde en droogtrekkende tannine.

Château Chasse-Spleen, Château Poujeaux, Château Maucaillou

Haut-Médoc

Meeste wijnen zijn zéér open en toegankelijk, met een aangename kruiderigheid en rijp fruit in de neus. De strakke tannine maaakt duidelijk dat ze nog te jong zijn en niet helemaal versmolten.

Château Cantemerle, Château Coufran (A+), Château La Lagune

Saint­Julien bewijst zijn kwaliteit in een moeilijk jaar

Margaux

Ondanks de complexe geur geven de wijnen nog niet direct alles prijs. De aroma’s zijn rijp en vaak ook warm. Tannine is meer dan aanwezig en uiterst stevig

Château Labégorce, Château Brane-Cantenac, Château Prieuré-Lichine, Château du Tertre (A+)

Saint-Julien

Zonder discussie de meest geslaagde wijnen. Mooi rond, medium intens, frisse aciditeit met strakke doch aangename tannine.

Château Gloria (A+), Château Beychevelle (A+), Château Lagrange, Château Saint-Pierre, Château Talbot (A+)

Pauillac

Ook na walsen vrij gesloten in de neus, maar wel terroir-toetsen van zoethout, bramen, pruimen en kruiderigheid. In de mond aangenaam zwoel, in de afdronk fluwelen tannine.

Château Lynch-Bages (A+), Château Lynch-Moussas, Château Pichon Longueville Comtesse de Lalande, Château GrandPuy Ducasse, Château Grand-Puy-Lacoste, Château Haut Batailley

Saint-Estèphe

Toegangelijk, vooral rijp fruit en pruimen in de neus, wat rokering en ingedroogd zoethout, alcohol goed verweven ondersteund door strakke en stevige tannine

Château Ormes De Pez, Château de Pez, Château Phélan Ségur (A+)

Graves en Pessac-Léognan Gesloten in de neus, heel wat aroma’s van rijpe zwarte bramen en drop, vrij droogtrekkend en een warm alcoholgevoel

Château Pape Clément (A+), Château La Louvière,

Saint-Emilion Grand Cru

Rond en toegankelijk, in de neus kruiderig en peper, héél wat zwart rijp fruit, aangename tannine

Château La Gaffellière, Château Soutard, Château La Tour Figeac (A+), Château La Dominique (A+)

WAT TE VERWACHTEN VAN DE PRIMEURWIJNEN 2022?

Na Prowein schakelt het UGCB over naar het promoten van de primeurwijnen. Dit zijn de wijnen van het laatste jaartal die nog op vat te rijpen liggen en opgevoed worden. Hiervan wordt 95% via de primeurs verkocht, de rest wordt gebruikt voor degustatie-events of verkocht op de domeinen zelf.

De hamvraag is zoals steeds wat de kwaliteit zal zijn en hoe de prijzen zullen evolueren. Want ook 2022 was opnieuw een vreemd jaar met uitersten: vooral warm en héél droog. Naast dagtemperaturen tot tegen de 40°C werd met deze onuitgegeven droogte ook een driest record neergezet.

Toch hebben de meeste wijnstokken er blijkbaar vrij goed op gereageerd, vooral de oudere stokken en deze geplant op de betere terroirs. Jonge stokken, die nog niet diepe geworteld zijn, kregen het hard te verduren. Een positief punt was dat er minder (schimmel) ziektes waren, bijna of helemaal geen oïdiumdruk op de ranken. Het werd dus wel een recordjaar, dit van de ‘niet-behandelingen’ en het minder gebruiken van chemische bestrijdingsmiddelen. Voor veel wijnbouwer een klein geluk in een jaar van piekinflatie en verhoogde productiekosten.

Gelukkig koelde het ’s avonds nog goed af en bleef de gemiddelde nachttemperatuur onder de 20°C. Het werd dus geen nachtmerrie zoals de hittegolf in 2003, waar de dag- en nachttemperaturen rond de 30°C bleven hangen en druiven letterlijk uitdroogden.

In de wijngaard koos men ervoor om het onkruid tussen de ranken bewust te laten staan om zo voor wat extra bodembescherming te zorgen. De bloeitijd was goed en zorgde achteraf voor véél trossen en druiven. Er werd minder ontbladerd en ook de ‘vendage verte’ of groene snoei begin van de zomer werd ontzien.

Dit alles resulteerde in kleinere druiven met geconcentreerd sap. Een hoger suikergehalte zorgde voor meer alcohol en de rijpe anthocyanen en polyfenolen gaven de wijnen een diepere kleur en extra tannine. Door de droogte en de water blokkade bij veel van de ranken zijn bepaalde wijnen wel iets meer gesloten en vaak ook minder aromatisch. De rendementen waren duidelijk ook lager. Ondanks de extreme klimaatomstandigheden, gedurende de ganse groeicyclus, en het beperkte rendement onderstreept men in Bordeaux heel graag het feit dat grote wijnmakers ook in barre omstandigheden grote wijnen blijven maken. Afwachten wat dat zal brengen in onze proefglazen volgend jaar.

2022 EEN EXTREEM WIJNJAAR

"2022 is een extreem wijnjaar, in veel opzichten vergelijkbaar met 2020", aldus Ronan Laborde, voorzitter van de UGCB, die eraan toevoegt dat het "de ergste droogte was die ik ooit heb meegemaakt, met ongelooflijke hittepieken en temperaturen van meer dan 40 graden, maar gelukkig verzacht door relatief koelenachten.Dezekoeltehielpomeendeelvandewaterstress te verlichten en de plantengroei in stand te houden. De wijnen zijn zeer aangenaam om jong te drinken, maar tonen tegelijkertijd een goed rijpingsvermogen, met hoge alcoholpercentages voor de wijnen als geheel"

CHOCOLADE EN WIJN

WOUTER DE NUL Commanderij Nova Zembla

Geen voor de hand liggende combinatie! Een uitdaging die wijncommanderij Nova Zembla uit Ninove graag aanging in samenwerking met de jonge artisanale chocolatier Anton uit Denderhoutem. De voorbereidingen van onze avond chocolade en wijn gaan terug tot eind 2019. Tot tweemaal toe moest de geplande avond verschoven worden omdat een hardnekkig virus zowat de hele wereld lam legde en dus ook de wijnliefhebbers op hun honger - en dorst - liet zitten. In januari 2023 was het eindelijk zover!

ANTON

Onze plaatselijke artisanale chocolatier Anton volgde een opleiding patisserie en chocolade in Aalst. Stages bij de beste chocolatier van het land perfectioneerden de leergierige jongeman uit Denderhoutem. Hij verwierf er niet alleen de knepen van het vak, maar verfijnde ze ook tot in het kleinste detail. Anton streeft vooral naar minimalisme en vernieuwing, waardoor je in zijn creaties geen extreme of zware smaakcombinaties noch gekke tierlantijntjes of drukke decoraties zal vinden. Zijn visie draait vooral om de puurheid van de ingrediënten, verfijnde smaken en texturen. Laat dat nu net gemeenschappelijke kenmerken zijn die we ook in wijn zoeken. Anton won in 2017 de prijs van Callebaut Chocolate Hero en mocht samen met negen andere finalisten naar Tomorrowland. In 2019, 2020, 2021 en 2022 kreeg hij een plek in de bekende restaurantgids Gault & Millau. Onze gastspreker maakt dus deel uit van het selecte clubje van beste chocolatiers van België en Luxemburg.

FERMENTATIE

De smaakbepalende grondstof van chocolade is de cacaoboon, het zaad in de vrucht van de cacaoboom, die wordt verbouwd in landen rond de evenaar. Er zijn meer dan dertig varieteiten, met elk hun eigen smaak. Een gemeenschappelijk element met wijn

is de fermentatie. Na de oogst ondergaan de bonen een natuurlijk gistingsproces. Volgens Anton, die het proces in Ivoorkust mocht meemaken, komt daarbij een uiterst onaangenaam geurtje vrij, dat eerder walging en afkeer oproept. Nochtans ontwikkelen de bonen tijdens de fermentatie belangrijke smaak- en kleurcomponenten, opnieuw een parallel met de productie van wijn. Na de fermentatie worden de bonen gebroken en gezeefd. De ‘nibs’ of stukken cacaoboon worden gebrand of geroosterd waardoor de smaak zich verder ontwikkelt. Daarna worden de ‘nibs’ gemalen tot een donkerbruine pasta, de cacaomassa. Die wordt vervolgens onder hoge druk uitgeperst,

waardoor cacaoboter ontstaat. Smaak en geur wordt bepaald door de variëteit van cacaoboon en de temperatuur van het roosteren. Anton werkt enkel met chocolade van Callebaut en kiest met Cacao Horizons resoluut voor een duurzame aanpak: “Van alle chocolade die ik aankoop, gaat een deel rechtstreeks naar de cacaoboeren. Zo help ik mee om hun levensomstandigheden te verbeteren. Voor de andere ingrediënten doe ik geen toegevingen. Kwaliteit en smaak primeren in alles wat ik doe. Zo werk ik alleen met echte vanillestokken en krijgen lokale ingrediënten de aandacht die ze verdienen.”

Anton kiest met Cacao Horizons resoluut voor een duurzame aanpak

De combinaties

Foothills Vineyards – StellenboschMonogram Straw Wine 2020

Praline op basis van witte chocolade met perzikvulling.

We serveerden een Zuid­Afrikaanse zoete witte wijn op basis van viognier, die op matten van stro werd ingedroogd. Op die manier verdampt het water in de druif en stijgt de suikerconcentratie. Diep goudgele kleur en hoge viscositeit met traag aflopende traanvorming. Aroma van gekonfijte abrikoos en brésilienne­nootjes. Filmend in de mond met een diepe smaakconcentratie en voldoende zuren. Perfecte combinatie met de perzikvulling, waarbij de aciditeit in de wijn het vet van de witte chocolade countert.

Braida - Brachetto d'Acqui DOCG

2020

Praline op basis van witte chocolade met aardbeivulling.

Hiervoor koos ik een lichtzoete parelende rode wijn uit Piëmonte in Noord­Italië. Deze zeer expressieve wijn ruikt naar klein rood fruit, bosaardbei en framboos. Ik serveer hem vaak in de zomer, rechtstreeks uit de ijsemmer, bij verse aardbeien uit het Pajottenland. De zoetheid van de wijn vervangt de suiker op de aardbeien! Lichte kleurintensiteit, fijne pareling die wordt verkregen door de wijn tijdens de gisting sterk af te koelen. Hierdoor valt de gisting stil en krijg je naast restsuiker ook koolzuurgas in de fles en een uiterst laag alcoholgehalte van slechts 5,5 procent. De witte versie moscato d’asti is beter bekend bij een ruimer publiek, maar ook deze rode brachetto d’acqui was voor de proevers een aangename ontdekking. Verrassend én verfrissend!

Font’ Eneo - Albana di Romagna

DOCG - Campo del Sole 2018

Praline op basis van melkchocolade met een vulling van passievrucht. Voor een optimale pairing met de zachte melkchocolade koos ik voor een zoete wijn uit Italië. Een deel van de druiven wordt ingedroogd; een ander deel is op de wijnstok aangetast door botrytis of edelrot. Deze ‘pourriture noble’. die we ook kennen uit Sauternes, tast de druif aan en zorgt voor microperforaties in de schil waardoor het water verdampt en de suikerconcentratie stijgt. Enkel de door deze edele schimmel aangetaste druiven worden geplukt, druif per druif, in verschillende plukbeurten. Geëvolueerde kleur, oranjebruin met een groene schijn in de rand die mij wat aan Madeira doet denken. Gekonfijte toetsen in de neus met exotisch fruit, mango, ananas, rozijnen, karamel en nootjes. Intens zoet maar tegelijkertijd zeer levendig dankzij de ondersteunende zuren. Zeer lange finale waarbij het exotisch toetsje een mooie brug slaat naar de vulling van passievrucht.

Domaine de Collioure - Muscat de Rivesaltes 2020

Praline op basis van melkchocolade met een cacaogel van cabosse. De term cabosse was mij tot voor kort totaal onbekend en vroeg om een woordje uitleg van onze chocolatier Anton. De zaden binnenin de cacaoboon worden omhuld door wit sappig vruchtvlees: de cabosse. Vroeger was dit een afvalproduct, terwijl het frisse witte vruchtvlees een aangename geur oplevert van rijpe ananas en fruitige honing. Bij deze praline koos ik voor een muscat de rivesaltes uit het diepe zuiden van Frankrijk. Muscat is de enige wijn die ruikt naar de druif. Wie af en toe een kilootje heerlijk geurende muskaatdruiven koopt, weet wat ik bedoel. Deze zeer aromatische en superfruitige wijn is een VDN of vin doux naturel. Tijdens de fermentatie wordt ethylalcohol toegevoegd waardoor de gistcellen stoppen met hun taak: het omzetten van suiker naar alcohol plus koolzuurgas. Het zoet wat u proeft is dus niet afkomstig van toegevoegde suiker, maar is de natuurlijke suiker die in de rijpe druiven werd opgebouwd. Het alcoholgehalte van 15,5% zorgde voor een lichtjes warme gloed.

La Bastide Saint-Vincent – Vacqueyras - Pavane 2019

Praline met 54% cacao en vulling van framboos.

De enige droge rode wijn die ik een kans gaf in combinatie met chocolade. Deze Vacqueyras uit de zuidelijke Rhône wordt voor het overgrote deel gemaakt met grenache, een prachtdruif die vaak stevige wijnen met een zoetje en een lichte tanninestructuur oplevert. Hoewel veel proevers na vier zoete wijnen snakten naar een stevige droge rode wijn, was dit voor mij toch wel de moeilijkste combinatie van de avond. Ondanks het prominente zwarte fruit, de krachtige structuur en een stevig alcoholvolume van 15% was deze nochtans zeer mooie kwaliteitswijn niet opgewassen tegen een cacaogehalte van 54%. Als je de wijn op zich proeft merk je de licht uitdrogende edele tannine nauwelijks. In combinatie met de chocolade dook plots astringent bitter op. Het uitdrogend effect van tannine in de mond past absoluut niet bij de romige, vette cacao.

Château Armandière – Vin de Liqueur - La Muse 2016

Praline van donkere chocolade met pinda en karamel.

Deze likeurwijn van mijn goede vriend Bernard Bouyssou, eigenaar en wijnmaker van Château Armandière in Cahors, is een VDL of vin de liqueur. De gisting wordt stopgezet door toevoeging van een plaatselijke eau de vie, een destillaat op basis van de geperste koek van schilletjes en pitjes die overblijft na de productie van zijn cahorswijnen.

De wijn op basis van 100% malbec is niet gefilterd en daarom niet volledig helder. Aroma van zwarte bosbes en krieken op jenever. Intens zoet met ondersteunende zuren en opnieuw een volle krachtige dessertwijn met 17% alcoholvolume en nauwelijks merkbare tannine.

Vicari – Vino e Visciole del Pozzo Buono 2018

Praline van donkere chocolade met een vulling van kers.

Deze praline maakte Anton speciaal voor onze Nova Zembla wijnavond, om te combineren met een uitzonderlijke zoete gearomatiseerde drank op basis van wijn en zure kersen van familiedomein Vicari uit de Italiaanse wijnregio Marche.

Na een lange langzame gisting van montepulciano­ en sangiovesedruiven wordt een kersensiroop toegevoegd. De visciole of zure kersen uit de regio worden met suiker in glazen dame­jeannes gelegd en blootgesteld aan de zon. Uit de gisting van deze zure kersen wordt een kersensiroop verkregen die aan de rode wijn wordt toe­

gevoegd. Ik noem deze wijn wel eens een vloeibare Mon Chéri. De combinatie met de praline was perfect zoals ik het mij in gedachten had voorgesteld. Met uitdrukkelijke dank aan Anton om deze praline speciaal voor onze wijnclub te ontwikkelen!

Abbé Rous - Banyuls Grand CruCuvée Joseph Nadal 2020

Praline van melkchocolade met karamel en zeezout

Geen chocolade avond zonder Banyuls, en wat voor een Banyuls! We proefden een Grand Cru van het millenniumjaar 2000. Een Grand Cru moet minimaal dertig maanden op hout liggen en wordt enkel in de beste jaren geproduceerd. Deze Cuvée Joseph Nadal kreeg dertig maanden opvoeding op houten vaten van 225 liter en rijpte daarna nog zes jaar verder op fles in de kelders van het domein. De wijn is dus al tien jour oud voor hij zijn weg vindt naar onze kelders. Het bewaarpotentieel van deze wijnen is fenomenaal!

De vin doux naturel Cuvée Joseph Nadal is afkomstig

van arme granietbodems in de Côte Vermeille in Roussillon. De grenache is er heer en meester en wordt plaatselijk de koning van de druiven genoemd. Oud goud met een groene schijn in de rand. Overweldigend aroma van gedroogde vijg, amandelnoot, dadel, tabak, karamel, mokka, gebrande koffie. Uiterst gelaagd, met telkens nieuwe indrukken die komen opzetten. Voldoende kracht en volheid om de chocolade te trotseren en een perfecte combinatie met de vulling van karamel en zeezout. Een waardige afsluiter van een boeiende, leerrijke en voor velen verrassende wijnavond.

SIMONNE WELLEKENS Commanderij Bellebeek

WORDT KRISTEL BALCAEN

ONZE VOLGENDE MASTER OF WINE?

Zonder enige twijfel! Kristel houdt bovenal van schrijven over wijn en lekker eten. Ik leerde haar kennen als lid van de Vlaamse Wijngilde. Zij had toen de opleiding sommelier conseil gevolgd. In 2017 nam Kristel deel aan de wedstrijd voor de titel van Champagne Ambassadeur. Het was snel duidelijk dat ze de titel zou binnenhalen. Het jaar daarop kwam ik Kristel opnieuw tegen, zij als kandidate voor de Europese titel van Champagne Ambassador, ik mocht er zetelen in de jury. Kristel werd vice-laureate. Maar de honger was nog niet gestild. Kristel wou verder gaan en begon aan de opleiding voor het Diploma WSET.

Begin dit jaar behaalde Kristel het internationaal gereputeerde Diploma van WSET. Daarnaast wint ze internationale prijzen in London. Kristel is lid van de Vlaamse wijngilde (Commanderij Caudalie) en een van onze redactieleden van Ken Wijn-magazine. Voor De Belgische ‘Wine Lady of the year 2018’, Champagne Ambassador in 2017, auteur van verschillende publicaties en een eigen wijnmedium ‘Wine & Words’ ligt de weg open naar de hoogste internationale titel ‘Master of Wine’. Ik supporter alvast!

PERSBERICHT 20 APRIL

‘De Gentse wijnschrijfster en wijndocente Kristel Balcaen mocht eerder deze week twee fel gegeerde internationale wijnprijzen mee naar huis nemen. Elk voorjaar worden in de historische Guildhall in Londen de diploma's van het Wine and Spirit Education Trust (WSET) uitgereikt. Daarvoor reizen honderden wijnprofessionals en ­ liefhebbers van over de hele wereld af naar het Verenigd Koninkrijk.

Kristel Balcaen (48) is ondertussen geen onbekende meer in de wijnwereld. Ze geeft wijnlessen en workshops, schrijft voor verschillende publicaties, creëert wijncontent op sociale media en haar eerste boek over food en wijn pairing verschijnt in oktober.

WSET Level 4 is het hoogste niveau van de internationaal erkende topopleiding voor wijnprofessionals. Wereldwijd zijn er zo’n 12.000 mensen die het ooit behaald hebben. Het Belgische bedrijf WineWise is nu 20 jaar geaccrediteerd om het ‘WSET Level 4 Diploma in Wines’ te organiseren in de Benelux.

Wie ‘DipWSET’ achter zijn naam wil zetten, moet slagen voor zes intensieve studiemodules, met the ­

oretische en praktische proeven. Over gemiddeld 18 maanden tot drie jaar worden kandidaten getest op diepgaande kennis over wijnbouw en vinificatie, de mondiale wijnbusiness, druivenrassen, wijnstijlen, kwaliteitscriteria en wetgeving. Daarnaast moeten ze hun analytisch proefvermogen bewijzen in blinde degustaties van zowel stille, mousserende als versterkte wijnen.

Kristel Balcaen werkte de opleiding af in een tempo van 17 maanden en behaalde de hoogste score in heel Europa, het Midden ­ Oosten en Afrika (EMEA). Een indrukwekkende prestatie, die haar de International Wine & Spirit Competition Trophy oplevert, een studiebeurs voor het Master of Wine programma. Als kers op de taart won ze ook de Peter Hampson Memorial Prize voor de beste resultaten in de module ‘Wine Production’. Die bezorgt haar een mooie reisbeurs om een wijnregio naar keuze te verkennen.

In het verleden zijn cursisten van WineWise trouwens al meerdere keren in de prijzen gevallen. Zo wonnen zowel Peter Arijs (ex­ lid van het Nationaal Comité) als Stijn Verleyen de WSET Royal Tokaji Prize voor

hun uitzonderlijke resultaten en proefvermogen. "We zijn ongelooflijk trots op al onze afgestudeerden," zegt Sybille Troubleyn van WineWise, "want een WSET­ opleiding vereist veel inzet, toewijding en motivatie. Het is fijn om te zien dat Kristels harde werk op deze manier beloond wordt, en dat ze als één van onze lesgevers deze opgedane kennis en ervaring kan doorgeven aan de volgende generatie cursisten."

Het wordt alleszins een druk najaar voor Kristel. Naast het verschijnen van haar eerste boek en haar verdere professionele activiteiten hoopt ze in de herfst aan de opleiding tot Master of Wine te kunnen beginnen. “Ik moet wel eerst nog toegelaten worden én slagen voor de ingangsexamens”, zegt ze met een nerveus lachje, maar blinkende ogen. “En dan begint het pas. Het is een zwaar en veeleisend traject, waarin slechts een 500 ­tal mensen ooit geslaagd zijn. Momenteel zijn er nog maar vier Masters of Wine in België, en enkele kandidaten in de running voor wie ik enthousiast supporter.”

ALICE BOWN (PR Agency) & WINEWISE (Sybille Troubleyn)

BOEKREVIEW FRYNS VIJF GENERATIES VAN JENEVERSTOKERS

Filiers, Bruggeman, De Moor, Smeets, en Fryns, stuk voor stuk namen die in Vlaanderen een onmiddellijke associatie met jenever oproepen, in tal van dialecten vervormd maar steeds herkenbaar. De twintigste eeuw was de eeuw van whisky en gin, maar de eenentwintigste zou wel eens die van de aloude jenever kunnen worden.

Distilleren lijkt ons in het bloed te zitten, van Gent via Aalst tot Hasselt, en gaat in de lage landen terug tot minstens de zeventiende eeuw. Het is dan ook in die traditie dat de familie Fryns, het onderwerp van dit boek, zich situeert.

Oorspronkelijk afkomstig van de Nederlandse kant van de Voervallei, vestigden zij zich in 1880 in Hasselt. Oorspronkelijk een handel in wijn, kwam hier al snel kwam gedistilleerd bij. Er werden diverse zaken opgericht, de een na de ander, die allemaal op drankhandels neerkwamen, verschillend verpakt, op diverse adressen gevestigd en met meerdere vennoten. Sommige waren successen, andere eindigden in soms hoogoplopende disputen, maar over het geheel genomen groeide Fryns uit tot een winnaar en werd een van de belangrijkste producenten van distillaten in Vlaanderen.

Fryns jenever, in zijn karakteristieke stoopkes (=zandstenen kruikjes), werd een begrip in Vlaanderen. Het boek zet dit netjes in de verf. De tekst leest vlot en geeft een interessante inkijk in het nog grotendeels Franstalige zakenleven van de eerste helft van de afgelopen eeuw. De illustratie is overweldigend. Massaal veel oude foto’s werden uit diverse archieven, waaronder dat van het Hasselts jenevermuseum, opgenomen en tonen hoe de jeneverindustrie er in lang vervlogen tijden uitzag. Maar het meest indrukwekkend zijn de vele foto’s van jeneverflessen en stoopkens, met kleurige etiketten in een schitterende toestand van bewaring. Lachende, jenever drinkende, kleurrijke kabouters alom!

De tekst van Karin is beknopt en zeer leesbaar. Mijn felicitaties. De lay-out is indrukwekkend en iedere jeneverliefhebber die naam waardig, hoort dit boek op zijn plank te hebben.

Sinds kort staan Michel en Celeste Fryns aan het roer, de vierde en vijfde generatie, na een periode van overname door Bruggeman. Het ziet er alvast goed uit! Bij een recent bezoek aan de vernieuwde jeneverfabriek, thans gelegen aan de Ekkelgarden, industrieterrein van Hasselt, kon ik met eigen ogen zien hoe hier aan de comeback van de jenever gewerkt wordt. Michel Fryns liet mij en mijn gezelschap ook proeven van hun jenever. Een superieur product!

HET LAATSTE WOORD

WAT WEET CHATGPT NU VAN WIJN?

Het ontluisterende antwoord? Meer dan 99% van de mensen. ChatGPT is een nieuwe, nu ja niet zo nieuwe, technologie die aan een ware opmars bezig is. Stemmen gaan op om die voortgang te stuiten, maar de doos van Pandora is open: er is geen houden meer aan. Zelfs al proberen landen als Italië de technologie te blokkeren… Blokkeer maar eens de elektriciteit, het internet, torrents of Bitcoin. Veel succes gewenst!

Artificiële Intelligentie (AI) gaat razendsnel door, of je dat nu leuk vindt of niet. En ongeacht ethische bezwaren, die terecht of ten onrechte kunnen zijn. Ook voor de wereld van de wijnschrijvers zijn er repercussies. Verdwijnt het beroep van wijnjournalist compleet? Kunt je met ChatGPT het examen van pakweg Master of Wine zonder kleerscheuren doorkomen? Kun je dus ook de examens van de Vlaamse Wijngilde, voor Meester-Wijnproever of Grootmeester-Wijnproever zomaar doorstaan?

Als Master in AI heb ik enige ervaring in de technologie achter ChatGPT en zie ik ook enkele beperkingen. Zo is het evident dat AI geen contact heeft met de échte wijnwereld, die gaat over wat een wijnliefhebber ruikt en proeft. En dus ook geen (relevante) proefnotities kan produceren. Al kan hij dat perfect simuleren. Een ander domein is dat van betekenisvolle interviews. Wat kan meneer A tevoorschijn toveren dat gaat over het domein van mevrouw B? Het lijkt evident dat je voor zulke betekenisvolle bevragingen meneer A en mevrouw B moet samenbrengen. Bovendien moet je ze relevante vragen stellen, de antwoorden continu interpreteren, en die interpretatie als voer gebruiken voor de volgende vraag.

Al denk ik ook dat die beperkingen in de volgende jaren stelselmatig gesloopt zullen worden… We worden morgen wakker in een andere wereld, of we het nu willen of niet. Ook de wereld van de wijn ontsnapt er niet aan. We moeten er alleen mee leren omgaan.

100% Belgische wijn

• wijn die uitsluitend gemaakt is met die uitsluitend is met druiven die de wijnbouwer zelf druiven die de wijnbouwer zelf teelt in België. teelt in

• waarvan de vinificatie, verwerking waar van de en afwerking en volledig door de door de wijnbouwer gebeurt en uitsluitend en uitsluitend in België plaats vindt. in vindt.

• die via de erkenningscommissie die via de een beschermde oorsprongs- een besc hermde oorsprongsbenaming (BOB) of beschermde benaming (BOB) of besc hermde geografische aanduiding (BGA) geografisc he aanduiding heeft bekomen.