Deze methoden voor het verhelderen van doelen worden al in veel onderwijsinstellingen gebruikt. Wat bij lezing van een groot aantallen beleidsplannen opvalt is:
de afgesproken effecten zijn behaald, maar dat men al tijdens het proces bepaalde factoren, processen en deelresultaten bewaakt om zo nodig vroegtijdig bij te sturen.
• dat in de strategische beleidsplannen van meerpitters niet altijd duidelijk is hoe (hoofd)doelen op organisatieniveau hun verdere uitwerking krijgen in doelen, acties en prestaties op individueel schoolniveau; • dat schoolbesturen niet voldoende aangeven welke effectindicatoren en prestatieindicatoren kunnen worden gebruikt bij het bewaken en evalueren van de doelverwezenlijking; • en dat de, voor de doelverwezenlijking noodzakelijke acties niet of niet voldoende zichtbaar zijn vertaald in financiële consequenties.
Prestatie-indicatoren geven tussentijdse informatie over factoren of processen die van groot belang zijn voor het uiteindelijk wel of niet behalen van doelen en overeengekomen prestaties.
Een effectindicator geeft aan tot welke output of uitkomst een bepaalde actie moet leiden zodat kan worden vastgesteld dat het doel inderdaad is behaald. Effectindicatoren maken het mogelijk om te evalueren en om achteraf verantwoording af te leggen over succes of falen. Doelen en acties die gericht zijn op het verhogen van onderwijskwaliteit en leeropbrengsten kunnen bijvoorbeeld gekoppeld worden aan de effectindicatoren Cito-eindscore of Succes in vo in relatie tot advies po.
2.4 Doelen en acties koppelen aan begroting Evaluaties van de lumpsumfinanciering en rapporten over de kwaliteit van het financieel management in het PO (Regioplan e.a. 2010, 2012) maken duidelijk dat in strategische plannen en in begrotingen de koppeling tussen middeleninzet en doelen vaak niet zichtbaar genoeg is. Schoolbesturen doen er daarom verstandig aan om nog eens na te gaan of in hun plannen die koppeling wel voldoende aanwezig is. Het gaat er dan om dat alle, voor de doelverwezenlijking noodzakelijke acties zijn ‘vertaald’ in de hiervoor noodzakelijke financiële budgetten en dat daarbij tevens wordt aangegeven welke uitgaven een eenmalig karakter hebben en welke uitgaven van een meer structurele aard zijn. Kort samengevat wint een strategisch beleidsplan aan waarde wanneer:
Effectindicatoren zijn vooral behulpzaam bij het terugkijken. Het is echter verstandig om ook al tijdens de rit een blik te werpen op de tussentijdse doelverwezenlijking of op wat uiteindelijk die doelverwezenlijking gaat bepalen. Prestatieindicatoren helpen daarbij. Is een bepaalde Cito-eindscore het gewenste effect, dan is het verstandig om ook afspraken te maken over de bewaking van tussentijdse resultaten, het voortijdig signaleren van leerachterstanden en een optimale inzet van leerkrachten en dus een gering verzuim. Kortom, met de keuze van prestatie-indicatoren geeft een schoolbestuur aan dat men niet alleen op het einde van de rit gaat kijken of doelen zijn verwezenlijkt en
• het doelen bevat die voldoen aan SMART- en CHI-criteria; • deze doelen op organisatie- en op individueel schoolniveau een nadere uitwerking krijgen; • duidelijk wordt met welke concrete acties men deze doelen wil gaan verwezenlijken; • wordt aangegeven wat deze acties kosten en wanneer men deze uitgaven gaat doen; • de effectiviteit van de acties kan worden gevolgd met behulp van effect- en prestatie-indicatoren; Bouwstenen voor beleid
25