ท่องเที่ยวนวัตวิถี บ้านดงบัง อำเภอเขาสวนกวาง จังหวัดขอนแก่น

“ชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี” บ้านดงบัง หมู่ที่ 4 ตาบลดงเมืองแอม อาเภอเขาสวนกวาง จังหวัดขอนแก่น

คณะกรรมการบริหารจัดการชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี 1.นายบุรากร 2.นายนันทปกรณ์ 3.นายถาวร 4.นางรัชฎาวัลย์ 5.นางราตรี 6.นางแต้ ม 7.นายสมศักดิ์ 8.นายสุวรี 9.นางปภาดา 10.นางลักษมน 11.นางจันทร์ ที 12.นางละเอียด 13.นางสมบุญ 14.นางบุญเหรี ยญ 15.นายอารมณ์

ศรี สะอาด พลเคน พิมพ์ราช ผายชานาญ อุทยั สา ดงบัง อุทยั สา ภูมลา ศรี สะอาด สุริยะ ดุสทิ ธิ์ ศรี คาผาย ซึง่ สมพัฒน์ วรรณสุทธิ์ ดงบัง

ประธาน รองประธาน เหรัญญิก ผู้ช่วยเหรัญญิก เลขานุการ ผู้ช่วยเลขานุการ ประชาสัมพันธ์ ผู้ช่วยประชาสัมพันธ์ ปฏิคม ผู้ช่วยปฏิคม ผู้ช่วยปฏิคม ผู้ช่วยปฏิคม กรรมการ กรรมการ กรรมการ

นักเล่าเรื่องชุมชน 1.นายบุรากร 2.นายสมศักดิ์ 3.นายนันทปกรณ์ 4.นายเชิดศักดิ์ 5.นายธงชัย

ศรี สะอาด อุทยั สา พลเคน พุทธโคตร พาน

ติดต่อประสานงานชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี นายบุรากร ศรี สะอาด กานันตาบลดงเมืองแอม /ประธานกรรมการ บ้ านดงบัง ตาบลดงเมืองแอม อาเภอเขาสวนกวาง จังหวัดขอนแก่น โทรศัพท์ 084-7624336 2

S : Smile รอยยิ้มแห่งความประทับใจ S : Story เรื่องเล่า เรื่องราว ตานานของชุมชน

S : Secret สูตรเด็ดอาหารพื้นถิ่น S : Surprise กิจกรรมน่าทึ่ง น่าชื่นชม แปลกใหม่ 3

เมื่อพูดถึงการท่องเที่ยว คนส่วนใหญ่มกั จะนึกถึงความสนุกสนาน และความสะดวกสบายจากบริ การต่าง ๆ ทังจากโรงแรมและกิ ้ จกรรม การท่องเที่ยวที่มใี ห้ เลือกสรรอย่างมากมาย แต่สงิ่ ที่มกั จะสร้ างความ ประทับใจให้ กบั นักท่องเที่ยว ไม่วา่ จะเป็ นชาวไทย หรื อชาวต่างประเทศ มักจะเป็ นประสบการณ์ใหม่ๆ ที่ทาให้ นกั ท่องเที่ยวสามารถจดจาแหล่ง ท่องเที่ยวต่าง ๆ ที่ได้ พบเห็นได้ เป็ นอย่างดี สิง่ ที่นกั ท่องเที่ยวประทับใจ เป็ นประสบการณ์ที่นกั ท่องเที่ยวได้ สมั ผัสกับ “คนไทย” ทีย่ ิ ้มแย้ มแจ่มใส และพร้ อมแบ่งปั น “วิถีไทย” ให้ นกั ท่องเที่ยวได้ เข้ ามาเรี ยนรู้ ชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี อีกหนึง่ โครงการภายใต้ การ ดาเนินงานของกรมการพัฒนาชุมชน โดยมีแนวคิดพัฒนา OTOP รูปแบบใหม่ ให้ ขายสินค้ าอยูภ่ ายในชุมชน เป็ นการสร้ างรายได้ เพิ่ม ให้ กบั ชุมชน เป็ นการนาเสน่ห์ภมู ิปัญญา วิถีชีวิต วัฒนธรรม และ ความคิดสร้ างสรรค์ มาแปลงเป็ นรายได้ ทาให้ รายได้ กระจายอยูภ่ ายใน ชุมชน

4

นับเป็ นการมุง่ เน้ นไปที่การท่องเที่ยวโดยชุมชน เพื่อให้ ชุมชนเข้ ามามีสว่ นร่วมในการร่วมคิด ร่วมวางแผน ร่วมปฏิบตั ิ ร่วมรับผิดชอบ และร่วมรับผลประโยชน์ พร้ อมกับเสริ มสร้ าง ศักยภาพชุมชนให้ สามารถบริ หารจัดการเชื่อมโยงผลประโยชน์ ต่าง ๆ จากการท่องเที่ยวได้ เมื่อชุมชนสามารถบริ หารจัดการ และเชื่อมโยงผลประโยชน์จากการท่องเที่ยวได้ ก็จะนามาซึง่ รายได้ ในชุมชน สิง่ แวดล้ อมที่ดนี า่ อยู่ วิถีชีวิต และวัฒนธรรม ท้ องถิ่นได้ รับการอนุรักษ์ และเพิ่มมูลค่าจากการคงไว้ ซงึ่ วิถีชีวิต และวัฒนธรรมท้ องถิ่น ซึง่ สิง่ เหล่านี ้จะช่วยให้ การพัฒนาท้ องถิ่น เป็ นไปอย่างสมดุลและยัง่ ยืน โดยมุง่ เน้ นให้ ชมุ ชนเข้ ามามีสว่ น ร่วม เพื่อเป็ นผู้รับประโยชน์สงู สุดจากการท่องเที่ยว เช่นเดียวกับบ้ านดงบัง หมูท่ ี่ 4 ตาบลดงเมืองแอม อาเภอเขาสวนกวาง จังหวัดขอนแก่นที่มีความพร้ อมทังด้ ้ านภูมิ สังคม ภูมิปัญญา วิถีชีวิต และวัฒนธรรมที่แข็งแรง

“ภูมิปัญญาผ้าทอมืองามล้า ถนนสายวัฒนธรรม ไหมมัดหมี่ วิถีชุมชนดงบัง”

5

มารู้จักกับบ้านดงบัง ................................. บ้ านดงบัง หมูท่ ี่ 4 ตาบลดงเมืองแอม เป็ นหมูบ่ ้ านที่จดั ตังโดยราษฎรซึ ้ ง่ อพยพมา จากบ้ านสะอาด ตาบลสะอาด อาเภอน ้าพอง จังหวัดขอนแก่น ในครัง้ แรกนันมี ้ ราษฎร อพยพมาเพียง 7 หลังคาเรื อนเท่านัน้ โดยจัดตังขึ ้ ้นเมื่อปี พ.ศ.2452 เริ่ มแรกตังหมู ้ บ่ ้ าน นัน้ เรี ยกชื่อหมูบ่ ้ านว่า บ้ านหนองฮวงฮุ่ม เพราะหมูบ่ ้ านนี ้มีเครื อ ฮวงฮุ่ม ขึ ้นอยูต่ าม บริ เวณบ้ านเป็ นจานวนมาก ในระยะเวลาต่อมาชาวบ้ านได้ พร้ อมใจกันเปลีย่ นชื่อหมูบ่ ้ าน เสียใหม่ โดยเปลีย่ นเป็ นบ้ านดงบัง เนื่องจากหมูบ่ ้ านเต็มไปด้ วยป่ าทึบ ทาให้ มองเห็น หมูบ่ ้ านไม่ชดั เจน หลังจากนันได้ ้ มีประชาชนจากท้ องถิ่นต่างๆ อพยพเข้ ามาอยูเ่ ป็ นจานวน เพิ่มขึ ้น ด้ วยความร่วมมือร่วมใจของชาวบ้ านจึงได้ ก่อสร้ างวัดขึ ้น เมื่อ ปี พ.ศ. 2475 และได้ ก่อสร้ างโรงเรี ยนขึ ้นเมื่อปี พ.ศ. 2482 โดยมีผ้ ใู หญ่บ้านปกครองมาจนถึงปั จจุบนั นี ้ จานวน 11 คน

6

“ชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถ”ี บ้านดงบัง หมู่ที่ 4 ตาบลดงเมืองแอม อาเภอเขาสวนกวาง จังหวัดขอนแก่น

S : Story “ พีน่ ้องเอย เพิ่นว่าเมืองอีสานนี่ ดินด้าน้าซุ่ม ปลากุ่มบ้อนคือแข้แก่งหาง ปลานางบ้อนคือขางฟ้าลั่น จั๊กจั่นฮ้องคือฆ้องลั่นยาม คนมีศีล ดินมีน้า บ่ห่อนขาดเขินบก ฝูงหมู่สกุณานก บินซวนซมปลายไม้ ไทเมืองไกล เมืองใกล้ ไปมาได้จอดแว้ น้าใจหลายดีแท้น้อ หมู่เฮาซาวอีสาน ซั่นแล้ว "

บ้ านดงบัง หมูท่ ี่ 4 เป็ นหมูบ่ ้ านหนึง่ ในจานวนทังหมด ้ 15 หมูบ่ ้ าน ของตาบลดงเมืองแอม อาเภอเขาสวนกวาง จังหวัดขอนแก่น ตังอยู ้ ท่ างทิศตะวันออกของอาเภอเขาสวน กวาง ระยะทางจากตัวอาเภอถึงหมูบ่ ้ านประมาณ 8 กิโลเมตร มีอาณาเขตติดต่อ คือ ทิศเหนือ จรดหมูบ่ ้ านคา สมบูรณ์ ตาบลดงเมืองแอม อาเภอเขาสวนกวาง ทิศ ตะวันออก จรดหมูบ่ ้ านป่ าหวายนัง่ ตาบลเขาสวนกวาง อาเภอเขาสวนกวาง ทิศใต้ จรดหมูบ่ ้ านทุง่ บ่อ ตาบลดง เมืองแอม อาเภอเขาสวนกวาง และ ทิศตะวันตกจรด หมูบ่ ้ านห้ วยยาง ตาบลดงเมืองแอม อาเภอเขาสวน กวาง บ้ านดงบัง มีครัวเรื อนทังหมด ้ 216 ครัวเรื อน มี ประชากรรวม 542 คน พื ้นที่หมูบ่ ้ านทังหมด ้ 4,023 ไร่ แหล่งน ้าที่สาคัญในหมูบ่ ้ านมี 2 แห่ง คือหนองคามูล ใช้ สาหรับผลิตน ้าประปาหมูบ่ ้ าน และหนองสุม่ เป็ นแหล่งน ้า เพื่อการเกษตร การเดินทางคมนาคมบ้ านดงบัง มีถนนติดต่อกับ หมูบ่ ้ านอื่น ๆ ได้ โดยสะดวก อยูห่ า่ งจากที่วา่ การอาเภอเขา สวนกวางไปทางทิศตะวันตก ระยะทางประมาณ 8 กิโลเมตร เป็ นถนนลาดยางและถนนคอนกรี ตตลอดเส้ นทาง ใช้ เวลาเดินทางประมาณ 20 นาที มีรถรับจ้ างสองแถววิง่ รับส่งบริ การ ส่วนถนนภายในหมูบ่ ้ านร้ อยละ 90 เป็ นถนน คอนกรี ต

7

8

“แหล่งปลูกหม่อนและผลิตเส้นไหม” ชาวบ้ านดงบังมีแปลงปลูกหม่ อน ร่ วม 400 ไร่ เพื่อนามาทอผ้ าไหมด้ วย ภูมิปัญญาบรรพบุรุษที่สืบทอดมา หม่อนเป็ นพืชที่ปลูกง่าย ทนต่อสภาพแวดล้ อม ต่าง ๆ สามารถปลูกได้ ทงในพื ั ้ ้นที่ที่ดินมีความ อุดมสมบูรณ์ สูงและต่า ในพื ้นที่ปลูกหม่อนให้ ประสบผลสาเร็ จ ได้ ผลผลิตและคุณภาพใบดี จะต้ องมีการจัดการเกี่ยวกับปั จจัยต่าง ๆ ตังแต่ ้ การดูแลคุณภาพดินที่ปลูก เพราะหม่อนชอบดิน ร่วนปนทราย ร่วนซุย หน้ าดินลึกเป็ นที่ดิน ระบาย น ้าดี น ้าไม่ขงั ติดต่อกันหลายวันในฤดูฝน แปลงหม่อนควรอยูใ่ กล้ โรงเลี ้ยง เพื่อสะดวก ในการเก็บเกี่ยวใบ ขนส่ง และดูแลบารุงรักษา ใกล้ แหล่งน ้าเพื่อสามารถให้ น ้าได้ ในฤดูแล้ ง ซึง่ จะ ช่วยให้ ได้ ผลผลิตใบมากขึ ้น ประการสาคัญ การปลูกหม่อนต้ องไม่ให้ อยู่ ใกล้ แปลงปลูกพืชที่ใช้ สารเคมีพน่ บ่อย ๆ หรื อ โรงงานที่มีฝนละออง ุ่ ควัน ซึง่ จะทาให้ ใบหม่อน เปื อ้ นเปรอะและเป็ นพิษต่อหนอนไหม

หลังจากปลูกหม่อนไปแล้ วประมาณ 6 เดือน ถ้ ามีการดูแลรักษาที่ดีจะสามารถเก็บใบไป เลี ้ยงไหมได้ การเก็บใบหม่อนจะต้ องเก็บอย่างถูก วิธีเพื่อให้ ต้นหม่อนไม่ชอกช ้าและได้ รับ ความ กระทบกระเทือนน้ อยที่สดุ และเก็บต้ องคานึงถึง การนาไปใช้ การเก็บใบหม่อนตามวัยของไหม ไหมวัยอ่อน ต้ องเก็บใบหม่อนอ่อนมาเลี ้ยงไหม ไหมวัยแก่ต้อง เก็บใบหม่อนแก่มาเลี ้ยงไหม ส่วนใบหม่อนแก่มี คาร์ โบไฮเดรตสูงซึง่ ไหมวัยแก่มีความต้ องการ คาร์ โบไฮเดรตสูงเช่นกัน ดังนัน้ การให้ ไหมกินใบ หม่อนถูกต้ องตามวัยจะทาให้ หนอนไหมแข็งแรง เติบโตเร็ วรังไหมมีคณ ุ ภาพดี ไหมจะเจริ ญเติบโตได้ ดีต้องกินใบหม่อนสด มี คุณภาพดี ปริ มาณเพียงพอ ตามเวลาที่กาหนด โดยเลี ้ยงวันละ 3 มื ้อ กลางวันให้ 2 เท่าของมื ้อ เช้ า ส่วนมื ้อเย็นให้ 4 เท่าของมื ้อเช้ า เนื่องจาก ระยะเวลากินยาวกว่า นี่คือความพิถีพิถนั ละเอียดอ่อนมาก เพื่อให้ ได้ คณ ุ ภาพที่ดีที่สดุ เป็ นธรรมชาติอย่างแท้ จริ ง

9

“ ยามว่างจากงานในนา ผู้หญิงทอผ้า ผู้ชายจักสาน”

วัฒนธรรมการทอผ้ าผูกพันกับชาวอีสานมาอย่างยาวนาน จากการศึกษาทางประวัติศาสตร์ และ โบราณคดีทาให้ ทราบว่า มีการทอผ้ าใช้ ในภาคอีสานตังแต่ ้ ช่วงต้ นของยุคโลหะหรื อประมาณ 6,000 ปี มาแล้ ว การทอผ้ าถือเป็ นชีวิตของหญิงชาวอีสานที่ทอไว้ ใช้ ในครัวเรื อนมาแต่อดีต โดยถื อว่าเป็ นงาน จาเป็ นของผู้หญิงอีสานที่ต้องเรี ยนรู้และปฏิบตั ิให้ ชานาญ เพื่อนาไปใช้ เป็ นเครื่ องนุง่ ห่มใน ชีวิตประจาวัน และใช้ ในพิธีการทางศาสนา และเป็ นเครื่ องบ่งบอกว่าผู้หญิงคนนันมี ้ ความเหมาะสม มี คุณสมบัติความพร้ อมที่จะสามารถออกเรื อนได้ . ผ้ าไทยอีสาน เป็ นสายใยแห่งภูมิปัญญาท้ องถิ่น ที่เป็ นมรดกสืบทอดกันมานานมีความงาม หลากหลายแตกต่างกันไป ทังรู้ ปแบบ ลวดลาย สีสนั โดยเฉพาะแง่มมุ ของความงดงามนัน้ จะแตกต่าง กันตามกลุม่ วัฒนธรรม และผ้ าไทยอีสานเป็ นศิลปหัตถกรรมพื ้นบ้ าน ที่อยูก่ บั วิถีการดารงชีวิตของ ชุมชนภาคอีสาน ผ้ าไหมส่วนใหญ่นิยมใช้ ทาเป็ นเสื ้อผ้ า โดยผ้ าไหมผลิตมาจากเส้ นใย ของตัวไหมซึ่งกินใบหม่อน เป็ นอาหาร ชาวบ้ านมักชอบเรี ยก การปลูกหม่อนและการทาผ้ าไหม ว่า "การปลูกมอนไปเลี ้ยงม่อน" ผ้ าไหมจะมีความลืน่ มันวาว สะท้ อนแสงเป็ นประกาย และมีลวดลาย ต่างๆ มากมายที่สวยงาม โดยมี การใช้ เทคนิคที่หลากหลาย เช่น ผ้ ามัดหมี่ เป็ นผ้ าที่ทอจากด้ ายหรื อไหมที่ผกู มัดด้ วยเชือกกล้ วย แล้ ว ย้ อมโดยการคิดผูกให้ เป็ นลวดลายแล้ วนาไปย้ อมสีก่อนการทอ กลุม่ ทอผ้ าไหมบ้ านดงบัง ปั จจุบนั มีการรวมกลุม่ ทางานโดยมีสมาชิก 74 คน คณะกรรมการ 9 คน เงินทุนหมุนเวียน 41,825 บาท ประธานคือนางจันทร์ ที ดุสทิ ธิ์ กิจกรรมกลุม่ มีทงั ้ การปลูก หม่อนเลี ้ยงไหม การทอผ้ าไหมมัดหมี่ ผ้ าคลุมไหล่ ผ้ าพันคอ ผ้ าขาวม้ า และในปี 2560 ได้ รับการ สนับสนุนจากสานักงานพัฒนาชุมชนอาเภอเขาสวนกวาง เป็ นกลุม่ เป้าหมายเข้ าร่วมกิจกรรมพัฒนา ชุมชนเข้ มแข็งเตรี ยมความพร้ อมสูอ่ าเซียน และได้ ลงทะเบียน OTOP และเข้ ารับการพัฒนาตาม โครงการพัฒนาผลิตภัณฑ์ Quadrant D

10

“ชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี”

“ภูมิปัญญาผ้าทอมืองามล้า ถนนสายวัฒนธรรม ไหมมัดหมี่ วิถีชุมชนดงบัง” 11

“ชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถ”ี บ้านดงบัง หมู่ที่ 4 ตาบลดงเมืองแอม อาเภอเขาสวนกวาง จังหวัดขอนแก่น

สืบสานวัฒนธรรมพื้นบ้าน ตานานกลองยาว บ้ านดงบัง ได้ มีการนา “ทุนวัฒนธรรม” มาสร้ าง เสน่ห์ให้ กบั ชุมชน ให้ นกั ท่องเที่ยวมีความประทับใจ โดยการต้ อนรับด้ วยวัฒนธรรมประเพณีดนตรี พื ้นเมือง พิณ แคน และ “สาวน้ อยกลองยาว” ซึง่ ถือเป็ นการ อนุรักษ์ วฒ ั นธรรมประเพณีที่มีมากว่า 30 ปี กลองเป็ นเครื่ องดนตรี ประเภทให้ จงั หวะหรื อคุมจังหวะ โดยกลองที่จดั ว่าเป็ นเครื่ องดนตรี พื ้นเมืองอีสาน มีอยู่ 3 ชนิดคือ กลองตึ ้ง รามะนา และกลองแอวหรื อกลองยาว กลองตึ ้ง เป็ นกลองที่ให้ เสียงทุ้มต่า คุมจังหวะตกของ เพลง มีลกั ษณะทรงกระบอกกลม ข้ างในกลวง ตัวกลอง ทาจากต้ นไม้ ขนาดใหญ่ เจาะรูทะลุ หุ้มด้ านหนึง่ ด้ วย หนังสัตว์ นิยมใช้ ประกอบขบวนแห่ เช่นวงมะโหรี และ วงกลองยาว

12

S : Surprise

รามะนา เป็ นกลองทีใ่ ห้ เสียงทุ้มต่า เหมือนกลองตึ ้ง ลักษณะทรวดทรง ก็เหมือนกับกลองตึ ้ง ต่างกันแต่มี ขนาดเส้ นผ่าศูนย์กลางเล็กกว่า กลองยาว บางแห่งเรี ยกกลองหาง บางแห่งเรี ยก กลองแอว แต่โดยทัว่ ไป นิยมเรียกชื่อว่า กลองยาว ซึง่ ลักษณะทรวดทรงดูผิวเผิน อาจจะคล้ ายกลองยาวทาง ภาคกลาง แต่ความจริ ง ต่างกัน คือ รูปทรงนับจากช่วง ขึงหน้ ากลองลงมา หรื อตัวกลองของกลองแอว จะยาว กว่ากลองยาวภาคกลาง ส่วนหางกลอง จะสันกว่ ้ าของ กลองยาวภาคกลาง และหางของกลองแอว จะบานออก สามารถตังไว้ ้ ได้ อย่างมัน่ คง นอกจากนัน้ การขึงหนัง กลองแอว จะเอาด้ านนอก หรื อด้ านที่มีขน ไว้ ข้างนอก กลองยาว นิยมทาจากไม้ ขนุน เนื่องจากไม้ ขนุน ให้ เสียงกาทอนดี เนื ้อแข็งพอประมาณไม่หนักมาก และมี สีสนั สวยงาม หนังกลอง นิยมทาจากหนังวัวรุ่นๆ คณะ “สาวน้ อยกลองยาว” ของบ้ านดงบัง เริ่ ม ก่อตังเมื ้ ่อปี พ.ศ. 2529 โดยหลวงปู่ ศิริปญ ุ ญารักษ์ (หลวงปู่ เกิด) เป็ นผู้รวบรวมชาวบ้ าน 30 คน ตังวงกลอง ้ ยาว ปั จจุบนั มีการส่งเสริ มให้ เยาวชนเข้ ามามีส่วนร่วมใน การสืบทอดศิลปะการแสดงและจรรโลงไว้ ซงึ่ วัฒนธรรม อีกด้ วย

เส้นทางกิจกรรมการท่องเที่ยวในหมู่บ้านดงบัง

การต้ อนรับ ณ จุดบริการนักท่ องเที่ยว วัดศิริพนปุญญาวาส ชาวบ้ านดงบัง ได้ มีการนา “ทุนวัฒนธรรม” มาสร้ างเสน่ห์ ให้ กบั ชุมชน ให้ นกั ท่องเที่ยวมีความประทับใจ โดยการต้ อนรับ ด้ วยวัฒนธรรมประเพณีดนตรี พื ้นเมือง พิณ แคน และ “สาวน้ อย กลองยาว” ซึง่ ถือเป็ นการอนุรักษ์ วฒ ั นธรรมประเพณีที่มีมากว่า 30 ปี

รถซาเล้ งบริการตลอดเส้ นทาง “ถนนสายวัฒนธรรมไหม มัดหมี่” เมื่อถึงจุดบริ การนักท่องเที่ยวแล้ ว จะมีรถซาเล้ งไว้ บริ การ ท่านได้ ชมวิวสองข้ างทาง “ถนนสายวัฒนธรรมไหมมัดหมี วิถี ชุมชนดงบัง” ระยะทางกว่า 1 กิโลเมตร จุดเรียนรู้ด้านการจักสานไม้ ไผ่ และสินค้ าชุมชนต่ าง ๆ จุดแรกท่านจะได้ พบกับการจักสานไม้ ไผ่ ของกลุม่ สัมมาชีพ ชุมชนในหมูบ่ ้ าน ท่านจะได้ เรี ยนรู้ และเลือกซื ้อสินค้ าผลิตภัณฑ์ จากไม้ ไผ่ เช่น หมวก พัด กระติบข้ าว ตะกร้ า นอกจากนันยั ้ งมี สินค้ า OTOP เด่นของอาเภอ เช่น ผลิตภัณฑ์จากกล้ วย ข้ าว หลาม สมุนไพร และผักปลอดสารพิษ แหล่ งเรียนรู้ การปลูกหม่ อนเลีย้ งไหมพืน้ บ้ านครบวงจร ชาวบ้ านดงบังมีแปลงปลูกหม่อน ร่วม 400 ไร่ ลงมือทอผ้ า ไหมด้ วยภูมิปัญญาบรรพบุรุษทีส่ บื ทอด แบบครบวงจร ปลูก หม่อน เลี ้ยงไหม ปั่ นด้ าย ทอผ้ าด้ วยภูมิปัญญาที่ควรอนุรักษ์ ไว้ ให้ ยาวนานเพื่อแพรพรรณที่ทรงคุณค่าและอาภรณ์ที่แสน งดงามบวกคุณค่าวัฒนธรรมอันดีงามของท้ องถิ่นอีสานบ้ านเฮา ก่อให้ เกิดสินค้ า OTOP เด่น มากมาย นักท่องเที่ยวจะได้ สมั ผัสกับภูมิปัญญา ตังแต่ ้ การเลี ้ยงไหม การปั่ นด้ าย การสาวไหม และการทอด้ วยตนเอง ช้ อปผลิตภัณฑ์ ผ้าไหม สินค้ า OTOP เด่ นบ้ านดงบัง จุดที่ 5 ท่านจะได้ เยี่ยมชม และเลือกซื ้อสินค้ าเพื่อเป็ นของ ฝากของที่ระลึก ซึง่ เป็ นสินค้ า OTOP เด่นของบ้ านดงบัง ได้ แก่ ผลิตภัณฑ์ผ้าไหมมัดหมี่ ผ้ าโสร่งไหม ผ้ าขาวม้ าไหม ผ้ าขาวม้ าฝั น้ และผลิตภัณฑ์แปรรูปจากผ้ าขาวม้ า มายมาย และท่านจะได้ สนุกสนานกับ ส่งท้ ายด้ วย สาวน้ อยกลองยาว และได้ วงดนตรี พิณแคน “ไอ้ หนุม่ เลี ้ยงควาย”

13

“ถนนสายวัฒนธรรมไหมมัดหมี่ วิถีชุมชนดงบัง”

14

บ้ านดงบัง หมูท่ ี่ 4 ตาบลดงเมืองแอม ได้ มีการ ขับเคลือ่ นการดาเนินงานตามโครงการ หมูบ่ ้ าน ท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี ตังแต่ ้ เดือนมกราคม 2561 เป็ นต้ นมา และได้ มีพิธีเปิ ด “ถนนสาย วัฒนธรรมไหมมัดหมี่ วิถีชมุ ชนดงบัง” เมื่อวันที่ 20 พฤษภาคม 2561 ซึง่ ถนนสายวัฒนธรรมไหมมัดหมี่ วิถีชมุ ชนบ้ านดงบัง จะเปิ ดให้ บริ การนักท่องเที่ยว.. ทุกวันอาทิตย์แรกของเดือน และตามที่คณะ นักท่องเที่ยวแจ้ งความประสงค์ โดยจะได้ เยี่ยม ชม ชิม ช๊ อป ผลิตภัณฑ์ OTOP ของดี อาเภอเขาสวน กวาง นอกจากนี ้ยังมี ผ้ าไหมมัดหมี่ ผ้ าฝ้ ายทอมือ และผลิตภัณฑ์อีกมากมาย เพียงเดือนแรกของการเริ่ มต้ น หมูบ่ ้ านท่องเทีย่ ว OTOP นวัตวิถีบ้านดงบัง ได้ มีโอกาสต้ อนรับ นักท่องเที่ยวแล้ ว มากมาย อาทิ คณะนักธุรกิจและ ผู้ติดตามเข้ าร่วมประชุมโรตารี ทวั่ ประเทศ นาโดย ท่านสิริพร จังตระกุล ภริยาผู้วา่ ราชการจังหวัด ขอนแก่น คณะทัวร์ 1 Day Trip in Khon Kaen "วันเดียว เที่ยวเมืองขอนแก่น"

คณะทัวร์ นกั ธุรกิจกลุม่ จังหวัดอันดามัน (ภูเก็ต, พังงา,กระบี)่ และนายกสมาคมธุรกิจท่องเที่ยวหาดป่ า ตอง จ.ภูเก็ต ประธานชมรมไทยบริ การท่องเที่ยวส่วน ภูมิภาค-ภาคใต้ ตอนบน ททท.สนง.จ.พังงา คณะทัวร์ นายอาเภอเมืองขอนแก่น คณะสหพันธ์สมาคมสตรี นักธุรกิจและวิชาชีพแห่งประเทศไทย ส่งผลให้ เกิดการกระจายรายได้ สชู่ มุ ชน เป็ นการ ส่งเสริ มวิสาหกิจชุมชน / กลุม่ อาชีพหมูบ่ ้ านให้ เข้ มแข็ง ขยายเครื อข่ายสูต่ ลาดประชารัฐ ซึง่ เป็ นเส้ นทางสูเ่ ส้ น ชัยการลดความเหลือ่ มล ้า สร้ างประเทศมัน่ คง ตาม แนวทางไทยนิยม ยัง่ ยืน

หมู่บ้านดงบัง แต่ดังก้องเรื่องท่องเที่ยว

การท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ การท่องเที่ยวเชิงสร้ างสรรค์ พัฒนาจากการ ท่องเที่ยวที่ให้ ความสนใจกับการพักผ่อน หย่อนใจ มาสู่ การเดินทางท่องเที่ยวที่ให้ ความสนใจกับวัฒนธรรมและ ใส่ใจกับผลกระทบด้ านสิง่ แวดล้ อมและความยัง่ ยืนของ ชุมชนในพื ้นที่ทอ่ งเที่ยว ซึง่ เป็ นการสร้ างความผูกพัน ของนักท่องเที่ยว ซึง่ เป็ นผู้มาเยือนกับเจ้ าบ้ าน ประสบการณ์แท้ จริ งที่เกิดจากการลงมือปฏิบตั ิการ จริ งที่มาจากการเรี ยนรู้ในพื ้นที่ทอ่ งเที่ยวจะเป็ นผลให้ เกิดความจดจาและประทับใจอย่างลึกซึ ้ง ดังนัน้ หมูบ่ ้ านดงบัง จึงจัดการท่องเที่ยวที่สมั พันธ์ กับประวัติศาสตร์ ศิลปวัฒนธรรม วิถีชมุ ชนและ เอกลักษณ์สถานที่ โดยนักท่องเที่ยวได้ เรี ยนรู้ เพื่อสร้ าง ประสบการณ์ตรงร่วมกับเจ้ าของวัฒนธรรม และมี โอกาสได้ ใช้ ชีวิตร่วมกันกับเจ้ าของสถานที่ และเป็ นการ สร้ างมูลค่าเพิ่มให้ กบั ประวัติศาสตร์ ศิลปวัฒนธรรม วิถี ชุมชนและเอกลักษณ์ของท้ องถิ่น เอกลักษณ์ของบ้ านดงบังที่มีพื ้นที่ปลูกหม่อนเลี ้ยง ไหมกว่า 400 ไร่ มีการเลี ้ยงตัวไหมพื ้นบ้ านก่อนที่จะทา เป็ นเส้ นใยเพื่อการถักทอ แต่ละขันตอนล้ ้ วนมีความ ละเอียดอ่อนและทุม่ เทเวลามากมาย การให้ นกั ท่อง เที่ยวได้ มีโอกาสได้ มีโอกาสเรี ยนรู้การให้ อาหารตัวไหม ได้ เห็นการเติบโตของตัวไหมวัยต่างๆ จนถึงการทดลอง สาวไหมและร่วมในกระบวนการ เตรี ยมเส้ นไหมก่อนถักทอ จนถึง การมีสว่ นร่วมในการทอผ้ า ล้ วนเป็ นประสบการณ์นา่ สนใจ

15

การท่องเที่ยวโดยชุมชน เป็ นเครื่ องมือในการ สร้ างความภาคภูมิใจให้ กบั ชาวบ้ านในการ นาเสนอ “ของดี” ชุมชนให้ คนภายนอกได้ รับรู้ ทา ให้ เกิดการสืบค้ น ถ่ายทอด และฟื น้ ฟูวฒ ั นธรรม จากรุ่นสูร่ ุ่น ชุมชนมีการบริ หารจัดการและ ร่วมกันกาหนดว่าวิถีชีวิตและวัฒนธรรมอะไรบ้ าง ที่ชมุ ชนพร้ อมในการนาเสนอและสร้ างการเรี ยนรู้ แก่ผ้ มู าเยือนตลอดจนมีแนวทางปฏิบตั ิตวั สาหรับ นักท่องเที่ยว การที่มีนกั ท่องเที่ยวสนใจแลกเปลีย่ นเรี ยนรู้วิถี ชีวิตและวัฒนธรรมคนท้ องถิ่น เป็ นตัวกระตุ้นอีก ทางหนึง่ ที่ทาให้ ชมุ ชนเกิดความภาคภูมิใจ และมี ชีวิตชีวาในการนาเสนอข้ อมูล สามารถสร้ างการ มีสว่ นร่วมให้ กบั นักท่องเที่ยวในกิจกรรมทาง วัฒนธรรมของตน สร้ างความประทับใจให้ แก่ผ้ ู มาเยือน และทาให้ เยาวชนคนรุ่นหลังเห็นคุณค่า ของชุมชนตนเอง

16

ปั จจุบนั ชาวบ้ านดงบังยังคงมีอาชีพหลักคือ การทานา ทาไร่อ้อยและมันสาปะหลัง นอกจากนี ้ เป็ นการปลูกหม่อนเลี ้ยงไหม ทอผ้ าไหม เป็ นการ ใช้ ภมู ิปัญญานามาเสริ มสร้ างรายได้ จัดตังเป็ ้ น กลุม่ ทอผ้ าไหมบ้ านดงบัง สร้ างผลิตภัณฑ์ตา่ งๆ เพื่อจาหน่าย นอกจากนี ้มีการตังกลุ ้ ม่ จักสานจากไม้ ไผ่ และ กลุม่ จักสานตะกร้ าพลาสติก กลุม่ ผักปลอดภัย จากสารพิษซึง่ ได้ รับการสนับสนุนจากหน่วยงาน ภายนอกเป็ นอย่างดี ดังนัน้ ในชุมชน จึงมีผลิตภัณฑ์ตา่ งๆ ที่มีความ พร้ อมในการรองรับการท่องเที่ยวชุมชน OTOP นวัตวิถี เป็ นผลิตภัณฑ์ผ้าไหมมัดหมี่ ผ้ าโสร่งไหม ผ้ าขาวม้ าไหม ผ้ าขาวม้ าฝั น้ และผลิตภัณฑ์แปร รูปจากผ้ าขาวม้ า สินค้ าผลิตภัณฑ์จากไม้ ไผ่ เช่น หมวก พัด กระติบข้ าว ตะกร้ า ผลิตภัณฑ์จาก กล้ วย ข้ าวหลาม สมุนไพร และผักปลอดสารพิษ

ผลิตภัณฑ์ชุมชน บ้านดงบัง 17

ผลิตภัณฑ์ชุมชนบ้านดงบัง ผลิตภัณฑ์จักสานไม้ไผ่

หัตถกรรมเครื่ องจักสานเป็ นภูมิปัญญาท้ องถิ่น ของ ชุมชนที่สาคัญยิง่ ต่อการดารงชีวติ ตังแต่ ้ อดีตตังแต่ ้ สมัย อยุธยาจนถึงปั จจุบนั หัตถกรรมเครื่ องจักสานเป็ นตัวอย่าง หนึง่ ที่แสดงให้ เห็นภูมิปัญญาอันเฉลียวฉลาด ของคนใน ท้ องถิ่น ทีใ่ ช้ ภมู ิปัญญาสามารถนาสิง่ ที่มีอยูใ่ นชุมชนมา ประยุกต์ทาเป็ นเครื่ องมือเครื่ องใช้ ในชีวิตประจาวัน เช่น กระติบข้ าว ตะกร้ า หมวกพัด และเครื่ องมือจับปลาเช่น ไซ ซึง่ มีประโยชน์ในการดารงชีวิต และได้ มีการพัฒนามา ตลอดเวลา โดยอาศัยการถ่ายทอดความรู้จากคนรุ่นหนึ่ง ไปสูค่ นอีกรุ่นหนึง่

ผ้าไหมและผลิตภัณฑ์จากผ้าไหม

การทอผ้ าไหม เป็ นภูมิปัญญาที่เป็ นเอกลักษณ์โดดเด่น ของหมูบ่ ้ านดงบัง วัตถุดิบที่ใช้ จะเป็ นเส้ นไหมพื ้นบ้ าน ซึง่ ผลิตเองในหมูบ่ ้ าน ใช้ สธี รรมชาติและสีเคมีในการย้ อม จุดเด่นของผ้ าไหมบ้ านดงบังคือทอจากเส้ นไหมพื ้นบ้ านแท้ เลี ้ยงเอง สาวเอง ทอเอง มีความเหนียวเป็ นพิเศษ มีลาย เอกลักษณ์ของหมูบ่ ้ านคือลายเต่าน้ อย

18

เสื่อกก การทอเสือ่ กก เป็ นภูมิปัญญาของคนในท้ องถิ่น บ้ านดงบังที่มีมายาวนาน วิธีการทาเสือ่ กก จะ นาเอาต้ นกกมาฉีกให้ เป็ นเส้ น ตากแดดให้ แห้ ง และนาไปย้ อมสี เสร็ จแล้ วนามาทอให้ เป็ นแผ่นผืน บางหมูบ่ ้ านทาเป็ นผืนเดียว บางกลุม่ ก็ทอเป็ นผืน ขนาดเล็กแล้ วนามาเย็บติดกันให้ เป็ นเสื่อกกที่มี ขนาดผืนใหญ่ขึ ้น ใช้ สาหรับปูรองนัง่ หรื อนอน เสือ่ กก เป็ นผลิตภัณฑ์ที่มใี ช้ กนั อยูท่ วั่ ไปทังใน ้ ประเทศหรื อต่างประเทศ ทังนี ้ ้เพราะต้ นกกเป็ น พืชธรรมชาติที่ขึ ้นอยูใ่ นหมูบ่ ้ าน และภูมิปัญญา ของคนในท้ องถิ่นที่นาต้ นกกมาแปรสภาพก็มี ลักษณะคล้ ายกัน หรื อได้ อิทธิพลทางความคิด จากกันและกัน ทาให้ เสือ่ กกถูกจัดได้ ว่าเป็ นปั จจัย จาเป็ นอย่างหนึง่ ต่อการดารงชีวิตของผู้คนใน อดีต

ชาใบหม่อน ใบหม่อนเป็ นพืชสมุนไพรชนิดหนึง่ ใบหม่อนนอกจากใช้ เลี ้ยง ไหมแล้ ว ยังนามาทาเป็ นใบชา ชงกับน ้าดื่ม ชาใบหม่อน ช่วยลด ไขมันในเส้ นเลือด ลดความดันโลหิต แก้ ร้อนใน กระหายน ้า แก้ ไอ และบารุงธาตุให้ แข็งแรง เป็ นเครื่ องดื่มที่สามารถดื่มได้ เป็ นประจา ทุกเวลา ชาใบหม่อนจึงถือว่าเป็ นเครื่ องดื่มสมุนไพรที่มีคณ ุ ค่าที่ เหมาะสาหรับผู้ที่ต้องการควบคุมระดับน ้าตาล ความดัน ไขมัน และคอเลสเตอรอล

ขนมดอกจอก ขนมดอกจอก เป็ นขนมโบราณ เป็ นเคยเป็ นที่นิยมในอดีต แต่ ในปั จจุบนั เริ่ มจะหารับประทานยาก ขนมดอกจอกเป็ นขนมทีม่ ี รูปทรงสวยงามน่ารับประทาน และเป็ นอาหารว่างที่มีความกรุบ กรอบ วิธีการทาไม่ซบั ซ้ อน เหมาะที่จะเป็ นของฝาก

น้าพริกพืนบ้าน "น ้าพริ ก" เป็ นอาหารถ้ วยเล็กๆ ที่ถกู ปรุงขึ ้นเพื่อสร้ างความอร่อยคู่ สารับของครอบครัวทัว่ ทุกภาคของประเทศมาเนิ่นนาน แจ่วบองเป็ น อาหารหลักของชาวอีสาน สาหรับติดตัวไปไร่ ไปนา และเป็ นเครื่ อง จิ ้มหลักในสารับกับข้ าว เพื่อช่วยเพิ่มรสในการรับประทานอาหาร แจ่วบอง ประกอบด้ วย ข่า ตะไคร้ ใบมะกรูด พริ ก กระเทียม หอมแดง ปลาร้ า มีรสชาติเข้ มข้ น แจ่วบองมีปลาร้ าเป็ นส่วนผสมหลัก ทาให้ ได้ รับโปรตีนที่มี ประโยชน์ตอ่ ร่างกาย อีกทังสมุ ้ นไพรต่างๆยังมีสรรพคุณหลากหลาย เช่น พริ กขี ้หนูมีวิตามินซี หอมแดง ช่วยต่อต้ านอนุมลู อิสระ บารุง หัวใจ ข่ายังช่วยในระบบย่อยอาหารกระเทียมช่วยเสริ มสร้ างการ เจริ ญเติบโตของเนื ้อเยื่อในร่างกาย เป็ นต้ น

ผลิตภัณฑ์จักสาน ตะกร้าพลาสติก เครื่ องจักสานพลาสติก เป็ นศิลปะการจัก สานที่มีลวดลายสวยงาม การออกแบบ สีสนั ของเส้ นพลาสติก ลวดลายต่าง ๆ ตาม ความต้ องการของลูกค้ า มีความละเอียด ประณีต เรี ยบร้ อย ได้ มาตรฐาน คงทน สม ประโยชน์ ราคาไม่แพง มีการพัฒนารูปแบบ ทันสมัยอย่างต่อเนื่องและเป็ นสากล แต่ กระบวนการผลิตยังใช้ แบบดังเดิ ้ ม ทาให้ มองเห็นคุณค่าและแสดงถึงเอกลักษณ์ ความเป็ นไทยเป็ นผลงานจากการสร้ างสรรค์ ชิ ้นงานที่ประสานภูมิปัญญาของคนรุ่ นเก่า กับคนรุ่นใหม่ ให้ เข้ ากันได้ อย่างลงตัวและ เหมาะสม

19

“ เห็นว่ามีสุขแล้ว ผักตานินบ่อยากเบิ่ง คันได้กินต่อนซิ้น ปลากั้งบ่อยากเหลียว เห็นว่ามีสุขแล้ว บ่เหลียวแลพวกเพื่อน คันบ่สุขอยู่เรื่อย สิเหลียวหน้าเบิ่งไผ ในโลกนี้ บ่ห่อนอยู่เดียวเป็น อยู่แต่คนเดียวดาย บ่ห่อนเป็นเมืองบ้าน คันว่ามีผืนผ้าบ่หาแพรพาดบ่าสินุ่งแต่ผ้าไปได้จั่งใด๋ ” 20

อาหารอีสาน เป็ นอาหารพื ้นเมืองที่มี เสน่ห์สร้ างความประทับใจไม่จากัดภูมิภาค หรื อเชื ้อชาติ เอกลักษณ์ของอาหารอีสานที่ รู้จกั กันดี คือ ส้ มตา ลาบ ข้ าวเหนียว และ ปลาร้ า จึงเห็นได้ วา่ อาหารอีสาน ได้ รับความ นิยมพบเห็นร้ านอาหารอีสานมีอยูท่ วั่ ไป สูตรลับความอร่อยของอาหารอีสาน อยู่ที่ รสชาติเด่น คือ รสเค็มจากน ้าปลาร้ า รสเผ็ด จากพริ กสด พริ กแห้ ง รสเปรี ย้ วจากผัก พื ้นบ้ าน เช่น มะขาม มะกอก อาหารส่วน ใหญ่มีลกั ษณะแห้ ง ข้ น มีน ้าขลุกขลิก แต่ไม่ ชอบใส่กะทิ คนอีสานใช้ ปลาร้ าเป็ นเครื่ องปรุง อาหารแทบทุกชนิด เช่นซุปหน่อไม้ อ่อม หมก น ้าพริ กต่าง ๆ รวมทังส้ ้ มตาอาหารอีสานที่ รู้จกั กันอย่างแพร่หลาย ปลาร้ าบอง ซึง่ เป็ นน ้าพริ กชนิดหนีง่ ใน สารับอาหารอีสาน ก็จะอุดมด้ วย พืชสมุนไพร เช่น ข่า ตะไคร้ หอมแดง กระเทียม ใบมะกรู ด มะขามเปี ยก แกงอ่อม ที่เน้ นการใช้ ผกั หลายชนิดตาม ฤดูกาลเป็ นหลัก รสชาติของแกงอ่อมจึงออก รสหวานของผักต่าง ๆ รสเผ็ดของพริ กกลิ่น หอมของเครื่ องเทศ และ ผักชีลาว

หรื ออย่างต้ มแซบที่มี น ้าแกงอันอุดมด้ วย รสชาติและกลิน่ หอมของเครื่ องเทศและผัก สมุนไพร คนอีสานจะรับประทานข้ าวเหนียวเป็ น อาหารหลักและโดยทัว่ ไปจะนึง่ ข้ าวเหนียว ด้ วยหวดหวด คือภาชนะที่เป็ นรูปกรวย ทา ด้ วยไม้ ไผ่ ซึง่ จะต้ องใช้ คกู่ บั หม้ อ ทรงกระบอก ความพึงพอใจในรสชาติอาหารของชาว อีสานนันไม่ ้ มีตายตัวแล้ วแต่ความชอบของ บุคคล แต่อาหารพื ้นบ้ านอีสานส่วนใหญ่ แล้ วจะมีรสจัด ออกรสชาติไปทาง เผ็ด ตามมาด้ วยความเค็มและเปรี ย้ ว คน อีสานพูดถึงรสชาติอร่อยว่า “แซบ” คนส่วน ใหญ่คิดว่าคานี ้หมายถึงรสเผ็ดเท่านัน้

21

ส้มตา เป็ นอาหารที่รับประทานกันมากในภาคอีสาน โดยนามะละกอ ดิบที่ขดู หรื อสับเป็ นเส้ น มาตาในครกกับมะเขือเทศลูกเล็ก มะกอก พริ ก กระเทียม น ้าปลาร้ า ปรุงรสเพิ่มด้ วยมะนาว ปูนา ดอง มีรสเปรี ย้ ว เผ็ด และออกเค็มเล็กน้ อย เรี ยก "ส้ มตาปลา ร้ า" หรื อ "ส้ มตาลาว" นิยมกินกับข้ าวเหนียว โดยมีผกั สดเช่น กะหลา่ ปลี ถัว่ ฝั กยาว เม็ดกระถิน เป็ นเครื่ องเคียง

ปลานึ่งสมุนไพรจิ้มแจ่ว เนื ้อปลาถือว่าเป็ นอีกหนึง่ อาหารที่ดีตอ่ สุขภาพเป็ นอย่างมาก เนื่องจากมีโปรตีนสูง อัดแน่นไปด้ วยวิตามิน ที่สาคัญไขมันต่า หอม เครื่ องสมุนไพร ที่สาคัญไร้ กลิน่ คาวกวนใจ

ต้มไก่บ้านใบหม่อน

22

ต้ มไก่บ้านใส่ใบหม่อนอาจจะเป็ นอาหารที่ทกุ คนไม่เคยได้ ยินหรื อ อาจจะได้ ยินได้ รับประทานมาแล้ ว อาหารที่จะนาเสนอนี ้มีประโยชน์ ต่อสุขภาพ ยังแร่ธาตุ และวิตามิน ที่เป็ นประโยชน์ตอ่ ร่างกายโดยรวม สูงกว่าใบชา อาทิ แคลเซียม โปแตสเซียม โซเดียม แมกนีเซียม เหล็ก สังกะสี วิตามินเอ วิตามินบี อีกทังยั ้ งมี กรดอะมิโน ที่จาเป็ น ต่อร่างกายครบทุกชนิด ชาวอีสานได้ ใช้ ใบหม่อนปรุงอาหารแทนผงชู รส และเป็ นส่วนประกอบของอาหารพื ้นบ้ านได้ หลายชนิด

ดักแด้ทอดสมุนไพร ดักแด้ ตวั เล็กๆ ที่หลายคนก็ไม่กล้ าบริ โภคนี ้ถือเป็ นแหล่ง คุณค่าอาหารอีกอย่างหนึง่ เพราะในดักแด้ นนั ้ ให้ โปรตีน สูง โดยเฉพาะโปรตีนชนิดหนึง่ ชื่อว่า “เลซิติน” ซึง่ มี ประโยชน์ในการช่วยบารุงและพัฒนาสมองได้ ดี และใน ดักแด้ แห้ งจะมีโปรตีนสูงถึง 48.98 เปอร์ เซ็นต์ทีเดียว นอกจากนันยั ้ งอุดมไปด้ วยวิตามินบี1 และบี 2 มีเกลือ แร่หลายชนิด และยังมีกรดไลโนเลอิคและกรดไลโนเล นิค ซึง่ เป็ นกรดไขมันจาเป็ นมีประโยชน์ตอ่ ร่ างกาย ช่วย ลดไขมันในเลือด ลดการเกิดโรคหัวใจได้ ด้วย

ข้าวต้มหัวหงอก ข้ าวต้ มหัวหงอก หรื อข้ าวต้ มมัดพื ้นบ้ าน เป็ นขนม ไทยพื ้นบ้ านของคนไทย เป็ นการนาข้ าวต้ มมัดที่สกุ แล้ ว มาหัน่ เป็ นชิ ้น ๆ คลุกกับมะพร้ าวขูดโรยน ้าตาล ทราย ข้ าวต้ มมัดเป็ นขนมชนิดหนึง่ ทาด้ วยข้ าว เหนียว นาไปห่อด้ วยใบตอง ใส่ไส้ กล้ วยแล้ วนาไปนึง่ ให้ สกุ “ขนมไทย เมนูแสนอร่อย อยูท่ ้ องดี” มาช่วยกัน อนุรักษ์ ขนมไทยด้ วยกัน

23

S : Spirit ผู้คนมีจติ ใจดี มีความโอบอ้ อมอารี

24

ศูนย์รวมจิตใจของชาวบ้ าน คือ วัดศิริพนปุญญา วาส เป็ นสถานที่ในการ ประกอบกิจกรรมทางศาสนา และช่วยสร้ างความเข้ มแข็งให้ แก่ชมุ ชน โดยเจ้ าอาวาส วัด คือ พระครูสริ ิ รักษ์ บญ ุ ญารักษ์ ชาวบ้ านดงบัง ปฏิบตั ิตนตามธรรมเนียมประเพณีที่ สืบทอดกันมาตามประเพณีไทยอีสาน คือประเพณีฮีต 12 ครอง 14 ซึง่ นักท่องเที่ยวสามารถมาร่วมใน กิจกรรมทางศาสนาได้ คือ เดือนอ้ าย-ประเพณีปีใหม่ เดือนยี่-ประเพณีบญ ุ เข้ ากรรม เดือนสาม-ประเพณีบญ ุ ข้ าวจี่ เดือนสี-่ ประเพณีบญ ุ ผะเหวด เดือนห้ า-ประเพณี สงกรานต์ เดือนหก- ประเพณีบญ ุ บังไฟ ้ บุญเบิกบ้ าน, บุญเลี ้ยง ปู่ ตา เดือนเจ็ด-ประเพณีเบิกฟ้ า เดือนแปด-ประเพณี เข้ าพรรษา เดือนเก้ า-ประเพณีข้าวประดับดิน เดือน สิบ-ประเพณีบญ ุ ข้ าวสาก เดือนสิบเอ็ด-ประเพณีออก พรรษา เดือนสิบสอง-ประเพณีลอยกระทง

จากแอ่งใหญ่เชื่อมโยงไปแอ่งเล็ก อ้าเภอเขาสวนกวาง แหล่งท่องเที่ยวน่าสนใจ หลากหลายประสบการณ์

ไก่ย่างเขาสวนกวาง ไก่ยา่ งที่มีตานานมากกว่า 60 ปี อร่อยแบบมีเอกลักษณ์ ราคาไก่ยา่ งเขา สวนกวางไม่แพง รสชาติไก่ยา่ งอร่อยคุ้มค่า พร้ อมกับเทศกาลไก่ยา่ งใน เดือนมกราคมของทุกปี

สถานีรถไฟเขาสวนกวาง

เมื่อเส้ นทางรถไปในภาคอีสานมีการเปลีย่ นแปลงเพื่อเป็ นรถไฟรางคู่ สถานีรถไฟขอนแก่นถูกรื อ้ หายไปเป็ นรูปแบบที่ทนั สมัย เพื่อการระลึกถึง รูปแบบอาคารและบรรยากาศสถานีรถไฟดังเดิ ้ มสัมผัสได้ ที่สถานีรถไฟเขา สวนกวาง อีกทังการโดยสารรถไฟเป็ ้ นทางเลือกหนึง่ ของการเดินทางเพื่ อ ท่องเที่ยวอาเภอเขาสวนกวาง

สวนสัตว์ขอนแก่น

สัมผัสกับสัตว์ป่าได้ อย่างใกล้ ชิดมากที่สดุ กิจกรรมน่าสนใจ เช่น การแสดง ความสามารถของแมวน ้าแสนรู้ , ป้อนอาหารนกแก้ วซัลคอนัวร์ ด้วยมือ, ให้ อาหารแรดขาวด้ วยมือ, Feeding Time สิงโตขาว. สิงโต และเสือ โคร่งอินโดไชนิส, ป้อนนมแพะ และไฮไลท์ของสวนสัตว์ขอนแก่น คือ ป้อน อาหารให้ กบั กวางที่ทงุ่ แสนกวาง รวมถึงผู้ที่ชื่นชอบความท้ าทายและ ตื่นเต้ น กับกิจกรรม Adventure อีกมากมาย

ออร่าฟาร์ม

แหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตรรูปแบบใหม่ในจังหวัดขอนแก่น ซึง่ ภายในมี หลายส่วนที่นา่ สนใจ ออกแบบตกแต่งเป็ นฟาร์ มสไตล์องั กฤษ เป็ นการ ผสมผสานระหว่างชนบทกับเมืองของอังกฤษ โดยพื ้นที่สว่ นใหญ่เป็ น กลางแจ้ ง เป็ นแหล่งท่องเที่ยวที่มีมมุ ถ่ายภาพเยอะมาก

เมืองโบราณดงเมืองแอม

เป็ นเมืองโบราณขนาดใหญ่ที่สดุ แห่งหนึง่ ของประเทศไทยที่มีอายุมากกว่า 2,000 ปี ซึง่ ปั จจุบนั ยังปรากฎร่องรอยทางประวัติศาสตร์ เช่น คูเมือง โบราณวัตถุ และพระเครื่ องทวานัง่ บัวครอบแก้ ว กรุ ดงเมืองแอม อ.เขาสวน กวาง จ.ขอนแก่น เป็ นพระเนื ้อดิน พุทธศิลป์แบบทวารวดี ศิลปะเดียวกัน กับกรุฟ้าแดดสองยาง กรุกนั ทรวิชยั กรุนาดูน เป็ นหลักฐานว่าเมืองโบราณ เมืองแอมจัดว่าเป็ นเมืองที่มีอายุตงแต่ ั ้ สมัยทวารวดีถึงลพบุรีตอ่ เนื่องกัน

บ้านดงบัง เป้าหมายการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม สร้ างประสบการณ์ใหม่ด้ว ยการมี ส่วนร่วมในขันตอนต่ ้ างๆของการผลิตผ้ าไหมจากแหล่งผลิตเส้ นไหมและผ้ า ไหมมัดหมี่พื ้นเมือง ชื่นชมภูมิปัญญาและสนับสนุนสนุนค้ าผลิตภัณฑ์ ชุมชน

25

“โปรแกรมการท่องเที่ยว ขอนแก่น-เขาสวนกวาง-ดงบัง”

08.00 น.

09.00 น.

10.00 น.

10.30 น.

12.30 น.

13.30 น.

26

สักการะศาลเจ้ าพ่อหลักเมืองขอนแก่น สิง่ ศักดิส์ ทิ ธ์คบู่ ้ านคูเ่ มืองขอนแก่น ที่รวมเอาวัฒนธรรมไทยจีนเข้ าด้ วยกัน เพื่อความเป็ นศิริมงคล ก่อนออกเดินทาง ลอดประตูเมืองขอนแก่นสูอ่ าเภอเขาสวนกวาง ถึงแหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตรแห่งใหม่ของขอนแก่น ที่ ออร่า ฟาร์ ม ร่วมถ่ายภาพ ความประทับใจฟาร์ มสไตล์องั กฤษ กับโคนม ฟาร์ มผัก และสวนดอกไม้ แวะเยี่ยมชมความคลาสสิคของสถานีรถไฟเขาสวนกวาง และวางแผนการเดินทาง ครัง้ หน้ าด้ วยรถไฟเพื่อความประทับใจแปลกใหม่ได้ สัมผัสใกล้ ชิดกับสัตว์ป่าและกิจกรรมสนุกมากมายที่สวนสัตว์เขาสวนกวาง ถ่ายภาพใกล้ ชิดป้อนให้ อาหารหมูก่ วางเป็ นฝูงที่ทงุ่ แสนกวาง นัง่ รถชมหมูส่ ตั ว์ จากต่างประเทศมากมาย อาหารกลางวันที่พลาดไม่ได้ รับประทานไก่ยา่ งเขาสวนกวาง อาหารอร่อยชื่อ เสียง ระดับประเทศ และอาหารอีสานหลากเมนูรสชาติถึงใจ เข้ าสูค่ วามประทับใจกับประสบการณ์การท่องเที่ยวชุมชน OTOP นวัตวิถี ที่บ้านดงบัง หมู่ 4 ตาบลดงเมืองแอม อาเภอเขาสวนกวาง “ภูมิปัญญาผ้ าทอมืองามลา้ ถนนสายวัฒนธรรมไหมมัดหมี่ วิถชี ุมชนดงบัง”

“โปรแกรมการท่องเที่ยว ขอนแก่น-เขาสวนกวาง-ดงบัง”

13.30 น.

14.00 น.

14.15 น.

14.45 น.

15.30 น.

16.30 น.

การต้ อนรับ ณ จุดบริ การนักท่องเที่ยว วัดศิริพน ปุญญา วาส ด้ วยวัฒนธรรมท้ องถิ่นดนตรี พื ้นเมือง พิณ แคน และ “สาวน้ อยกลองยาว” รับนักท่องเที่ยวขึ ้นรถพ่วงข้ าง เพื่อชมวิวสองข้ างทาง “ถนนสายวัฒนธรรมไหมมัดหมี วิถีชมุ ชนดงบัง” ระยะทางกว่า 1 กิโลเมตร เที่ยวชมวิถีชมุ ชน ของกลุม่ สัมมาชีพชุมชน กลุม่ จักสาน ไม้ ไผ่ กลุม่ ผลิตภัณฑ์เกษตรปลอดภัย สัมผัสประสบการและเรี ยนรู้กระบวนการผลิตผ้ าไหมผ่าน ภูมิปัญญาครบวงจร ตังแต่ ้ การเลี ้ยงไหม การปั่ นด้ าย การสาวไหม และการทอ ซึง่ นักท่องเที่ยวสามารถทดลอง ด้ วยตนเอง เยี่ยมชม และเลือกซื ้อสินค้ าเพื่อเป็ นของฝากของที่ระลึก ซึง่ เป็ นสินค้ า OTOP เด่นของบ้ านดงบัง ได้ แก่ ผลิตภัณฑ์ผ้าไหมมัดหมี่ ผ้ าโสร่งไหม ผ้ าขาวม้ าไหม ผ้ าขาวม้ าฟั่ น สินค้ าแปรรูปจากผ้ าขาวม้ า เครื่ องจักสาน ผลิตภัณฑ์อาหารแปรรูปและสินค้ าเกษตรปลอดภัย สนุกสนานกับ ส่งท้ ายด้ วย สาวน้ อยกลองยาว และได้ วง ดนตรี พิณแคน “ไอ้ หนุม่ เลี ้ยงควาย” เพื่อให้ ทา่ นเดินทางกลับจังหวัดขอนแก่นโดยสวัสดิภาพ

27

“ชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี” บ้านดงบัง หมู่ที่ 4 ตาบลดงเมืองแอม อาเภอเขาสวนกวาง จังหวัดขอนแก่น