Stan na 29.06.11 godz. 13:00
Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego
Michał Boni, Szef Zespołu Doradców Strategicznych PRM Komitet Koordynacyjny ds. Polityki Rozwoju Warszawa, 30 czerwca 2011 r.
2010
2020
2030
Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju
Średniookresowa Strategia Rozwoju Kraju
Strategia Innowacyjności i Efektywności Gospodarki (MG)
Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego (MRR)
Sprawne Państwo (MSWiA)
Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego (KPRM)
Strategia Rozwoju Transportu (MI)
Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego (MKiDN)
Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko (MG)
Strategia Zrównoważonego Rozwoju Wsi i Rolnictwa (MRiRW)
Strategia Rozwoju Systemu Bezpieczeństwa RP (PRM/MON)
2010
Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju
2020
2030
Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności – Filary rozwoju CEL: rozwój mierzony poprawą jakości życia (wzrost PKB na mieszkańca w relacji do najbogatszego kraju UE i zwiększenie spójności społecznej) Polaków dzięki stabilnemu, wysokiemu wzrostowi gospodarczemu, co pozwala na modernizację kraju
Makroekonomiczne warunki rozwoju Polski do 2030 roku
Filar innowacyjności (modernizacji) Nastawiony na zbudowanie nowych przewag konkurencyjnych Polski opartych o wzrost KI (wzrost kapitału ludzkiego, społecznego, relacyjnego, strukturalnego) i wykorzystanie impetu cyfrowego, co daje w efekcie większą konkurencyjność
Filar terytorialnego równoważenia rozwoju (dyfuzji) Zgodnie z zasadami rozbudzania potencjału rozwojowego odpowiednich obszarów mechanizmami dyfuzji i absorbcji oraz polityką spójności społecznej, co daje w efekcie zwiększenie potencjału konkurencyjności Polski
Filar efektywności Usprawniający funkcje przyjaznego i pomocnego państwa (nie nadodpowiedzialnego) działającego efektywnie w kluczowych obszarach interwencji
3
SRKL i Europa 2020 Podejście zastosowane w SRKL wpisuje się w osiąganie celów jakie zostały wskazane w dokumencie strategicznym Unii Europejskiej jakim jest „Europa 2020”. Spośród pięciu głównych celów, aż trzy dotyczy kwes`i wpisujących się w SRKL. Cel dla całej Unii Europejskiej 75% zatrudnienia osób w wieku 2064 lat 3% PKB UE na inwestycje w B+R Cele 20/20/20 w zakresie klimatu i energii Ograniczenie liczby osób przedwcześnie kończących naukę szkolną do 10% oraz zwiększenie do co najmniej 40% liczby osób z młodego pokolenia posiadających wyższe wykształcenie Zmniejszenie liczby osób zagrożonych ubóstwem o 20 mln
Cel dla Polski 71% zatrudnienia osób w wieku 20-‐64 lat 1,7% PKB na inwestycje w B+R Wzrost efektywności energetycznej, wykorzystanie OZE, redukcja emisji CO2 Zmniejszenie do 4,5% odsetka osób wcześnie porzucających naukę oraz zwiększenie do 45% odsetka osób z wykształceniem wyższym w wieku 30-‐34 lat Obniżenie o 2 mln liczby żyjących poniżej relatywnej granicy ubóstwa
4
SRKL a DSRK
Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego implementuje decyzje oraz projekty jakie zostały wskazane w Długookresowej Strategii Rozwoju Kraju „Polska 2030 – trzecia fala nowoczesności w pięciu celach strategicznych: • wzrost poziomu aktywności Polaków, tak aby w roku 2030 stopa zatrudnienia wyniosła 75 proc.; • poprawa sytuacji demograficznej w sposób nieograniczający aktywności zawodowej rodziców oraz wykorzystanie rezerw demograficznych; • poprawa spójności społecznej; • poprawa stanu zdrowia społeczeństwa; • rozwój kompetencji obywateli.
SRKL a ŚSRK
Zapisy Strategii Rozwoju Kapitału Ludzkiego bezpośrednio wpisują się w cele średniookresowej strategii rozwoju kraju (SRK). W szczególności odnoszą się one do priorytetów opisanych w dwóch następujących obszarach strategicznych: • Konkurencyjna gospodarka (cele: zwiększenie innowacyjności gospodarki oraz rozwój kapitału ludzkiego), • Spójność społeczna i terytorialna (cele: integracja społeczna zapewnienie dostępu i określonych standardów usług społecznych).
Główne wyzwania strategii (1) Szczegółowa diagnoza znajduje się w dokumencie Polska 2030 – wyzwania rozwojowe. Na tej podstawie zaproponowano 18 głównych wyzwań, na które ma odpowiedzieć strategia: 1. Niewykorzystywanie potencjału młodej generacji, szczególnie na rynku pracy. 2. Trudna sytuacja rodzin wielodzietnych (wzrost zagrożenia ubóstwem wraz ze wzrostem liczby dzieci w danym gospodarstwie domowym). 3. Opóźnianie bądź nawet rezygnacja z posiadania dzieci przez coraz większą liczbę gospodarstw domowych. 4. Niesprawnie funkcjonujący system transferów społecznych, nie zapewniający odpowiedniego wsparcia dla osób, które powinny z niego korzystać oraz w niektórych przypadkach zniechęcający do podejmowania zatrudnienia. 5. Niska aktywność zawodowa i społeczna osób starszych i system emerytalny w niewystarczającym stopniu promujący aktywność w starszym wieku 6. Niski poziom zatrudnienia osób niepełnosprawnych, do czego przyczynia się między innymi niewystarczający dostęp do edukacji (w tym kształcenia przez całe życie), do usług wspierających i rehabilitacji, a także niedostosowana do specyfiki osób niepełnosprawnych aktywna polityka zatrudnienia, jak również negatywna percepcja osób niepełnosprawnych. 7. Niedostosowany do zmieniającej się sytuacji demograficznej system opieki nad osobami niesamodzielnymi. 8. System edukacji w zbyt małym stopniu nastawiony na kształcenie kluczowych kompetencji koniecznych w życiu społecznym, obywatelskim i na rynku pracy.
Główne wyzwania strategii (2) 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18.
Luki w kompetencjach i kwalifikacjach osób dorosłych w zakresach decydujących o dalszym rozwoju kraju, których nie wyrównuje edukacja formalna i boom edukacyjny. Niedostosowany do potrzeb rynku pracy, anachroniczny i charakteryzujący się niskim pres`żem model kształcenia zawodowego. Słabe upowszechnienie i nieefektywność form uczenia się dorosłych, co powoduje trudności w dostosowywaniu się pracowników do ciągle zmieniających się wyzwań rynku pracy. Niedocenianie uczenia się w pracy i uczenia się praktycznego, jako podstawy dla nowoczesnego systemu uczenia się dorosłych. Niewystarczająco efektywnie działający system służb społecznych, których celem jest wspieranie osób w poszukiwaniu i podejmowaniu zatrudnienia (szczególnie publiczne służby zatrudnienia) oraz wykluczonych społecznie (instytucje pomocy społecznej). Słabo rozwinięty system usług publicznych nie zapewniający powszechnego dostęp oraz wsparcia dla osób, które w wyniku deficytów lub dysfunkcji nie są w stanie uczestniczyć w pełni w życiu zawodowym oraz społecznym. Niewystarczający postęp w zwiększaniu dostępności do kluczowych usług medycznych wysokiej jakości. Niewłaściwe adresowanie działań profilaktycznych w obszarze zdrowia oraz niewystarczająca promocja zdrowego trybu życia, co skutkuje relatywnie wysokimi nakładami na leczenie. Typowy dla większości społeczeństwa model spędzania czasu wolnego ograniczający wiele aktywności, które mogłyby przyczyniać się do wzrostu potencjału zdrowotnego i intelektualnego. Brak polityki integracyjnej skierowanej do cudzoziemców (poza osobami objętymi ochroną międzynarodową). 8
Dwie perspektywy
Zmiany demograficzne determinujące ilościowe i jakościowe cechy kapitału ludzkiego.
Unowocześnienie rynku pracy, na którym istnieć powinna łatwość tworzenia miejsc zatrudnienia oraz łatwość ich zajmowania przez jak największą liczbę pracowników, co będzie prowadzić do wyższego poziomu spójności społecznej.
Obszary strategiczne
5. Kwalifikacje i kompetencje obywateli
1. Zatrudnienie
2. Demografia
4. Zdrowie
3. Spójność społeczna
10
Cykl życia/kariery a cele Strategii Rozwoju Kapitału Ludzkiego Wiek
0
em
Wiek
lny… a t y er
80
Fazy aktywności zawodowej Cel1 Cel1 Cel1 Cel1 Cel 2, 3, 4 i 5
Cel 3, 4 i 5
Cel 4 i 5
Cel 3, 4 i 5
Wczesne dzieciństwo
Edukacja szkolna
Edukacja wyższa
Aktywność zawodowa
?
Cel 3, 4 i 5
Starość Cel2
Cel2 Cel2 Rodzicielstwo
Uczenie się dorosłych 1. 2. 3. 4. 5.
Wzrost poziomu aktywności Polaków, tak aby w roku 2030 stopa zatrudnienia wyniosła 75 proc. Poprawa sytuacji demograficznej w sposób nieograniczający aktywności zawodowej rodziców oraz wykorzystanie rezerw demograficznych Poprawa spójności społecznej Poprawa stanu zdrowia społeczeństwa Rozwój kompetencji obywateli 11
1. Obszar strategiczny: Zatrudnienie Aktywne uczestnictwo w procesach społecznych oznacza w proponowanym podejściu nie tylko świadczenie pracy czy prowadzenie działalności gospodarczej, ale także stały rozwój osobisty i wszelką aktywność społeczną. • Ułatwianie godzenia pracy z indywidualnymi potrzebami człowieka (na różnych etapach życia), w tym w zakresie łączenia aktywności zawodowej z opieką nad dziećmi oraz dorosłymi osobami zależnymi. • Zapewnienie powszechnego dostępu do wysokiej jakości edukacji oraz do uczenia się przez całe życie, odpowiadającej na zmieniające się potrzeby rynku pracy a także stworzenie efektywnego systemu przejścia z edukacji do zatrudnienia. • Ograniczanie czynników zniechęcających do zatrudniania lub podejmowania i utrzymywania aktywności zawodowej oraz zwiększenie atrakcyjności (opłacalności) pracy dla osób o niskiej zatrudnialności. • Efektywna aktywizacja zawodowa osób niepracujących i poszukujących pracy. • Zwiększanie mobilności przestrzennej pracowników i osób poszukujących pracy (w tym osób niepełnosprawnych). • Dostosowanie rynku pracy do zmiany struktury demograficznej, w szczególności wzrostu liczby osób w wieku starszym wśród aktywnych zawodowo m.in. poprzez elastyczne podejście do czasu pracy oraz dostosowanie ergonomiczne miejsc pracy do możliwości (fizycznych i mentalnych) starszych pracowników. • Zmniejszenie liczby osób zatrudnionych w warunkach narażenia na działanie czynników niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych, co będzie efektem poprawy bezpieczeństwa i warunków pracy. • Wyrównywanie szans różnych grup społeczno-‐demograficznych na rynku pracy. • Integracja na rynku pracy migrantów powrotnych i imigrantów. 12
Zatrudnienie i bezrobocie w Polsce na tle UE Zatrudnienie (2009) i bezrobocie (2010) w Europie (w wieku 15-‐64) 77 76,4 75,7
72,2 71,6
70,0
70,9 69,9
69,9
68,7
67,6 67,5
66,3 65,4
60,0
65,2 64,6
50,0
64,1 63,5 62,6 61,8 61,6 61,2 60,9 60,2 60,1 59,8 59,3 58,6
57,5
56,6
40,0
55,4 54,9
30,0
44,3
20,0
16,9
17,1
13,5 8,4 9,5
14,5
17,8 20,1
7,8
12,5
11,2
Malta
Poland
Spain
3,5
Lithuania
Slovakia
Latvia
Greece
Belgium
6,7
Ireland
Bulgaria
Estonia
France
EU27
Luxembourg
Czech Republic
Portugal
Slovenia
6,9
Hungary
4,7
9,9
Turkey
7,4
9,6 9,7
Italy
11,0
Romania
7,2
9,6
United States
Finland
Cyprus
Germany
United Kingdom
Źródło: Eurostat.
4,4 6,8 6,8 7,6 8,4 9,6
Austria
Sweden
Denmark
7,4 8,4
Croa`a
0,0
11,8 4,5
Netherlands
10,0
Norway
80,0
W kryzysie 2008-‐2010 polski rynek pracy zachowuje się w „normie” koniunktury (bez negatywnych zjawisk strukturalnych) – relatywnie lepiej (pozycja kobiet i starszych) 13
2. Obszar strategiczny: Demografia W oparciu o doświadczenia zebrane przez inne kraje należy przyjąć, że istnieją narzędzia, które są skuteczne wobec wyzwań demograficznych. Nawet osiągając sukces możemy najprawdopodobniej jedynie spowolnić proces starzenia się populacji Polski nie zdołamy go jednak zahamować. Dlatego też działania realizowane w tym obszarze mają dodatkowy wymiar – ich celem powinno być umożliwienie wydłużenia okresu aktywności zawodowej i zapewnienie efektywnego funkcjonowania osób starszych w maksymalnie wielu wymiarach życia. • Upowszechnienie dostępu do opieki instytucjonalnej nad dziećmi do lat 3. • Upowszechnienie dostępu do wychowania przedszkolnego oraz usług wspierających uczestnictwo dzieci w tej formie edukacji. • Zmniejszenie kosztów utrzymania dziecka (tradycyjnych i alternatywnych) oraz zwiększenie efektywności wsparcia materialnego dla rodzin z dziećmi. • Zwiększenie dostępności mieszkań, w tym w ramach wynajmu. • Zmiany w systemie emerytalnym prowadzące do zwiększania i wydłużania aktywności zawodowej, m.in. poprzez stopniowe przenoszenie elementów systemu powszechnego (np. uzależnienie wysokości świadczeń emerytalnych od okresu składkowania i wysokości składek) na grupy dotychczas z niego wyłączone (np. KRUS, służby mundurowe). • Podniesienie i zrównanie efektywnego wieku emerytalnego dla kobiet i mężczyzn po przeprowadzonej debacie publicznej, której przedmiotem będzie sposób realizacji tego celu. • Stworzenie warunków do rozwoju „srebrnej gospodarki”. • Rozwój systemu opieki długoterminowej. 14
Niepewność posiadania dzieci • •
W porównaniu z innymi krajami europejskimi Polacy nie są pewni czy chcą mieć dzieci, Proporcja tych którzy nie chcą nie jest tak wielka w porównaniu z innymi krajami. Udział deklarujących niepewność i niechęć posiadania dzieci (w %) Kobiety Nie chcą mieć dzieci
Kobiety Niepewne
Mężczyźni Nie chcą mieć dzieci Mężczyźni Niepewni Niemcy (Zach.) Polska Finlandia Flandria Niemcy (Wsch.) Czechy Litwa Holandia Austria Słowenia Rumunia Włochy Estonia Węgry 0 20 40 60 80 100 140 160 180 80 60 40 20 20120 40 60 80 Źródło: European Society of Human Reproduc`on and Embryology. 2010. “Europe: The Con`nent with Lowest Fer`lity.” Human Reproduc/on Update 16 No. 6: 599.
15
Aktywność 50+ Zatrudnienie w grupie wiekowej 55-‐64 (w %) 2005-‐2010 w NMS 70 60
56,1
50
46,3 42,3
40 30
44,5 43,5
46,5
53,8 50,6
56,8 49,5 48,2 49,2 48,6 39,4
34,7
34 33 34,4 30,8 30,2 27,2
41,1 35 30,7 30,3
40,5
2005 2006 2007 2008
20
2009
10
2010
0
16 Źródło: Eurostat.
3. Obszar strategiczny: Spójność społeczna (1) Polityka społeczna powinna wspierać podejmowanie zatrudnienia przez osoby mające z tym problem (workfare) oraz jednocześnie zapewniać odpowiedni poziom zabezpieczenia społecznego tych osób, które z powodu różnych deficytów nie mogą czerpać dochodów z pracy. Priorytet wzrostu zatrudnienia, to bowiem za mało, aby uniknąć negatywnych konsekwencji wyzwań, jakie nas czekają w kolejnych latach. Dlatego też uzupełnieniem priorytetu wzrostu zatrudnienia musi być stworzenie systemu zapewniającego każdemu obywatelowi dostęp do usług publicznych, które pozwolą zmniejszyć lub wyeliminować deficyty. • Zmiany w zakresie polityki publicznej kierowanej do młodej generacji, tak aby nie dopuszczać do ograniczenia lub utraty jej potencjałów, przede wszystkim poprzez wspieranie transferu edukacja zatrudnienie. • Zmiany w systemie świadczeń z systemu zabezpieczenia społecznego, w kierunku poprawy jego efektywności, tak aby zwiększyć wsparcie dla osób realnie wykluczonych społecznie, w oparciu o m.in. przegląd wymogów oraz warunków na jakich przyznawane są poszczególne świadczenia. • Wzmocnienie potencjału instytucji publicznych oraz rozwój aktywności i współpracy instytucji publicznych i niepublicznych działających w obszarze pomocy społecznej i integracji społecznej. • Rozbudowa narzędzi zapewniających osobom wykluczonym dostęp do usług publicznych pozwalających na powrót na rynek pracy.
17
3. Obszar strategiczny: Spójność społeczna (2) • Ograniczenie ryzyka ubóstwa w szczególności wśród dzieci, osób starszych i niepełnosprawnych. • Wzmocnienie działań profilaktycznych skierowanych do dzieci i rodzin zagrożonych dysfunkcją lub przeżywających trudności. • Powszechność dostępu do usług publicznych oraz aktywności zawodowej na otwartym rynku pracy dla osób niepełnosprawnych. • Integracja społeczna imigrantów i osób powracających z zagranicy. • Rozwój aktywnych, w tym innowacyjnych, form pomocy osobom zagrożonym lub wykluczonym społecznie (w tym: ekonomii społecznej). • Wsparcie dla osób zagrożonych lub dotkniętych przemocą w rodzinie. • Wsparcie dla osób niepełnosprawnych i ich otoczenia. • Zapobieganie nowym typom wykluczeń społecznych, w tym wykluczeniu cyfrowemu i energetycznemu (fuel poverty). • Zwiększenie dostępności mieszkań, w tym poprzez zbudowanie systemu najmu oraz rozwój mieszkalnictwa socjalnego, przy założeniu, że będzie ono formą doraźnego i ograniczonego czasowo wsparcia osób w trudnej sytuacji materialnej.
18
Spójność społeczna % populacji zagrożony ubóstwem lub wykluczeniem (lata 2005-‐2009 w NMS) 70 60 46,2
50
45,8 37,4
40 30
26
25,9
23,1
19,6
20
45,3
41 32,1 29,9 29,5
23,4 25,3 22,2
43,1
2005 2006
32
27,8
20,6 20,2
19,6
18,5 17,1
14
2007 2008 2009
10 0 EU27
Bulgaria
Czech Republic
Estonia
Cyprus
Latvia
Lithuania Hungary
Malta
Poland
Romania Slovenia
Slovakia
Wskaźnik deprywacji materialnej według stanu ubóstwa (% populacji)* 80 70 56,3
55,5
60 50
20
50,8
20
17,1
31,2
26,6
22,7
15,6
17,1
2005
42,6
29,5
27
21,2
49,3
39,7 40,9
39,7
40 30
51,7
2006 24,5
14,7 16,2
14,9 14,8
2007 2008 2009
10 0 EU27
Bulgaria
Czech Republic
Estonia
Cyprus
Latvia
Lithuania Hungary
Malta
Poland
Romania Slovenia
Slovakia
* za granicę deprywacji materialnej przyjmuje się brak możliwości zaspokojenia co najmniej 3 z 9 uwzględnionych potrzeb. (źródło: EUSILC).
19
4. Obszar strategiczny: Zdrowie Pozostawanie w zdrowiu jest nie tylko podstawowym warunkiem utrzymania aktywności społecznej, obywatelskiej i ekonomicznej, ale jest także jednym z kluczowych wymiarów dobrej jakości życia, a jest to cel nadrzędny, któremu podporządkowane są wszystkie programy o charakterze strategicznym. • Poprawa efektywności systemu opieki zdrowotnej, w celu zwiększenia dostępności do wysokiej jakości usług medycznych oraz nowoczesnej rehabilitacji. Jednym z działań może być uwzględnienie w projektowanych działaniach całości wydatków kierowanych na ochronę zdrowia pochodzących z budżetu państwa, samorządów oraz środków prywatnych ponoszonych na zakup leków oraz usług medycznych na wolnym rynku. • Dostosowanie opieki zdrowotnej do wyzwań demograficznych poprzez działania odpowiadające potrzebom i oczekiwaniom, z jednej strony, matek i dzieci, a z drugiej osób starszych, a także uwzględnienie aktualnych i prognozowanych trendów epidemiologicznych. • Zmniejszenie liczby zachorowań i przedwczesnych zgonów poprzez działania profilaktyczne i lecznicze. • Kształtowanie zdrowego stylu życia poprzez promocję i edukację zdrowotną oraz wzrost poziomu aktywności fizycznej społeczeństwa. • Zmniejszenie liczby wypadków i chorób zawodowych poprzez wzrost poziomu bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym rozwój kultury bezpieczeństwa. • Dostosowanie modelu kształcenia kadr medycznych do potrzeb systemu ochrony zdrowia. 20
Zdrowie w Polsce na tle innych krajów Europejski Konsumencki Indeks Zdrowia (Euro Health Consumer Index) – wskaźnik ten jest łącznym ujęciem określonej liczby wskaźników odnoszących się do wybranych obszarów oceny systemu ochrony zdrowia (takich jak: wyniki leczenia, zakres i zasięg świadczonych usług, prawa pacjenta i informacje, e-‐ Zdrowie, czas oczekiwania na leczenie, środki farmaceutyczne) mającym na celu sumaryczną ocenę sposobu świadczenia usług zdrowotnych w poszczególnych systemach opieki zdrowotnej
Źródło: European Commission. 2008. Health Consumer Powerhouse Euro Health Consumer Index 2008 Report. Brussels: EC.
21
5. Obszar strategiczny: Kompetencje i Kwalifikacje Obywateli Piąty obszar odnosi się do sfery uczenia się obywateli, nie tylko w szkołach i uczelniach, ale (co równie ważne) także w wielu innych miejscach, w tym przede wszystkim w pracy, organizacjach obywatelskich i środowisku życia prywatnego. Należy również pamiętać, iż kompetencje zdobywa się przez całe życie i na każdym etapie życia: od dzieciństwa do starości. Niewątpliwy sukces ilościowy polskiego szkolnictwa trzeba zamienić w sukces jakościowy, stawiając przede wszystkim na kształcenie na wszystkich poziomach uniwersalnych kompetencji kluczowych (intelektualnych, interpersonalnych i społecznych). Kompetencje kluczowe powinny być integralną częścią procesu kształcenia (celem instytucji edukacyjnej na każdym szczeblu edukacji). Natomiast kompetencje specjalistyczne (poszukiwane na rynku pracy) powinny być kształcone przy współudziale pracodawcy, natomiast instytucje edukacyjne powinny stwarzać do tego najlepsze warunki. W najbliższych latach należy również oczekiwać „rewolucji cyfrowej” w uczeniu się i jego wykorzystania przez kadry nauczające. Nowy model uczenia się dorosłych oparty będzie na uznawaniu efektów uczenia się w różnych formach, miejscach i na różnych etapach życia i tworzenia na tej podstawie spójnego krajowego systemu kwalifikacji. • • • • • • • • •
Poprawa dostępności i jakości wczesnej edukacji, w szczególności na terenach wiejskich oraz dla dzieci zagrożonych wykluczeniem społecznym. Poprawa jakości kształcenia i szkolenia na wszystkich poziomach oraz rozwój kreatywności i innowacyjności osób uczących się (zindywidualizowanie i obniżenie poziomu schematyczności kształcenia w szkołach i uczelniach). Lepsze dopasowanie kształcenia i szkolenia na wszystkich poziomach do potrzeb gospodarczych i społecznych. Poprawa jakości kształcenia i szkolenia nauczycieli oraz innych osób nauczających, w tym; zwiększenie społecznego pres`żu i konkurencyjności ich zawodu. Poprawa poziomu kompetencji młodzieży szkolnej, w tym zmniejszenie odsetka uczniów z niskimi osiągnięciami oraz zwiększenie odsetka z osiągnięciami najwyższymi. Podniesienie poziomu i dostosowanie do oczekiwań pracodawców modelu szkolnictwa zawodowego. Upowszechnienie uczenia się dorosłych w oparciu o kształcenie praktyczne (zwłaszcza uczenie się w pracy) oraz lepsze dopasowanie szkoleń dorosłych do potrzeb społeczno-‐gospodarczych. Rozwój przejrzystego i spójnego krajowego systemu kwalifikacji, w tym systemu uznawania efektów uczenia się innego niż formalne. Wzrost aktywności poznawczej i kulturalnej obywateli, realizowanych zarówno w formach tradycyjnych (promocja czytelnictwa) jak i za pośrednictwem nowych mediów i Internetu. 22
Zmiany kulturowe ostatnich 20 lat Udział osób z wyższym wykształceniem w populacji 25-‐64
30 25 20 21,2 %
15 10 5 0
8 7 6 5 4 3 2 1
Turcja Portugalia POLSKA Słowacja Włochy
Czechy Węgry
Hiszpania
Irlandia Korea Nowa Zelandia
AustraliaDania Grecja Kanada Meksyk Szwajcaria Austria Wielka Brytania Francja Belgia Japonia Holandia USA Islandia Finlandia Szwecja Niemcy
0
9,7 %
1995 r.
średni roczny wzrost populacji z wykształceniem wyższym między 1998 a 2006 rokiem (w %)
9
5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 udział osób z wyższym wykształceniem w populacji 25-‐64 lata w 2007 roku (w %)
2009 Źródło: M. Federowicz, „Prezentacja raportu o stanie edukacji 2010 r.”, Kongres Edukacji 5 czerwca 2011 r.
23
55
Kompetencje cyfrowe polskiej młodzieży (15-‐latków) Polska pod względem biegłości w pracy z tekstem cyfrowym wypada gorzej na tle innych badanych państw OECD, Mamy dużo wyższy odsetek młodych o najsłabszych kompetencjach, Różnice między dziewczynkami (na ich korzyść) i chłopcami są znaczące. Jak biegli są uczniowie w czytaniu cyfrowym? 100
20 0
Colombia
Chile
Austria
Hungary
Poland
Spain
OECD average -‐ 16
France
Denmark
Belgium
Norway
Sweden
80
Iceland
60 Ireland
Below Level 2
Macao-‐China
40
New Zealand
Level 2
Hong Kong-‐China
20
Australia
Level 3
40
Japan
Level 4
60
Korea
Level 5 or above
Percentage of students
80
24
Perspektywy horyzontalne obecne w strategii (1)
Perspektywa gender • Niezależnie od proponowanych powyżej obszarów, w strategii uwzględniono wyzwanie, które odnosi się do wszystkich obszarów oraz każdego etapu cyklu życia – cyklu kariery a które dotyczy relatywnie gorszej pozycji kobiet w życiu zawodowym, społecznym i politycznym. • Szczególnie istotna wydaje się w tej mierze pozycja kobiet na rynku pracy. Badania międzynarodowe dowodzą, iż niewykorzystany potencjał kobiet może stanowić jeden z głównych impulsów rozwojowych. Wymaga to jednak spójnego i horyzontalnego podejścia w poszczególnych aspektach życia zawodowego i rodzinnego (późniejsze wchodzenie na rynek pracy, czasowa dezaktywizacja, wcześniejszy wiek emerytalny). • Większe zaangażowanie kobiet we wszystkie sfery życia może stanowić poważny kapitał rozwojowy. 25
Perspektywy horyzontalne obecne w strategii (2)
Perspektywa ekologiczna • Przyjęto, że każdy z celów strategicznych oraz celów operacyjnych uwzględnia zasadę zrównoważonego rozwoju a tam gdzie jest to możliwe uwzględnia kwes`e środowiskowe. Dotyczy to zwłaszcza kwes`i wysokiego otoczenia środowiskowego, co jest szczególnie istotne z punktu widzenia zapewnienia wysokiej jakości życia. • Problematyka ochrony środowiska i edukacji ekologicznej została uwzględniona w rozdziałach poświęconych edukacji szkolnej oraz edukacji na poziomie wyższym.
26
Perspektywy horyzontalne obecne w strategii (3)
Dialog społeczny i obywatelski • Brak aktywnego uczestnictwa obywateli na zasadach partnerstwa w procesie ukierunkowanym na wzrost jakości kapitału ludzkiego stanowi jeden z problemów niewystarczającej efektywności podejmowania działań. • W przypadku Strategii Rozwoju Kapitału Ludzkiego zdecydowano się na podwójne konsultacje społeczne. Pierwsze z nich odbyły się na podstawie przygotowanych założeń. Uwagi zgłoszone przez partnerów społecznych zaowocowały wprowadzeniem licznych modyfikacji i przeformułowaniu niektórych celów i narzędzi. Kolejnym konsultacjom poddana zostanie sama strategia jak i poszczególne narzędzia służące jej realizacji. • Również implementacja narzędzi zaproponowanych w SRKL będzie niemożliwa bez aktywnego udziału partnerów społecznych oraz przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego. Wymaga to zarówno większej partycypacji w czasie opracowywania ostatecznej wersji strategii, jak i współodpowiedzialności w czasie jej wdrażania. 27
Konstrukcja narzędzia – „fiszki”
1. Stan obecny 2. Działania
2.1 Już realizowane
2.2 Planowane
2.3 Niezbędne do podjęcia w przyszłości
3. Stan docelowy
28
Przykładowa „fiszka” (1) Narzędzie 35: Wspieranie w przechodzeniu z edukacji do pierwszego zatrudnienia. Etap życia: Aktywność zawodowa, uczenie się dorosłych i rodzicielstwo
1. Stan obecny Jednym z głównych problemów polskiego rynku pracy jest wysoki odsetek młodzieży, która kończąc edukację nie odnajduje się na rynku pracy. Sytuacja taka wynika z kilku kwes`i sytuujących się zarówno w systemie edukacji jak i polityki rynku pracy. Należy stwierdzić, iż regulacje zawarte w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w niewystarczający sposób wspierają absolwentów w efektywnym poszukiwaniu pracy. Ponadto system podatkowy również nie zachęca do podejmowania zatrudnienia niskopłatnego, czyli najczęściej oferowanego osobom bez doświadczenia zawodowego. Do tego dochodzi niewystarczający poziom i zakres praktyk zawodowych w systemie edukacyjnym.
29
Przykładowa „fiszka” (2) 2.Działania 2.1. Już realizowane W ramach nowelizacji systemu kształcenia wprowadzane są działania mające zwiększyć zakres praktyk zawodowych dla uczniów. Młodzież jest również obejmowana aktywną polityką rynku pracy w ramach działań publicznych służb zatrudnienia. 2.2 Planowane Planowane jest przygotowanie symulacji mających odpowiedzieć na pytanie na ile zmiany w systemie podatkowym (wzrost opłacalności pracy niskopłatnej) będą stymulowały wzrost zatrudnienia młodzieży. Konieczne jest przeprowadzenie analizy ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy pod kątem zaprogramowania działań mających na celu wzrost efektywności aktywnej polityki rynku pracy kierowanej do osób młodych oraz pozyskiwania do publicznego systemu pośrednictwa pracy ofert praktyk zawodowych i szkoleń praktycznych dla młodzieży poszukującej pracy. 2.3 Niezbędne do podjęcia w przyszłości Stworzenie ścieżek przechodzenia z edukacji do zatrudnienia, szczególnie poprzez powiązanie systemu edukacyjnego z praktyczną nauką zawodów oraz uwzględniania w programach nauczania praktyk zawodowych realizowanych na otwartym rynku pracy. Wprowadzenie zmian w systemie podatkowym oraz zabezpieczenia społecznego zwiększającego opłacalność zatrudnienia.
30
Przykładowa „fiszka” (3)
3. Stan docelowy (w miarę możliwości z użyciem wskaźników) Wzrost stopy zatrudnienia osób do 30 roku życia oraz zmniejszenie poziomu bezrobocia osób do 24 roku życia.
31
Etap 1: Wczesne dzieciństwo Priorytetem w odniesieniu do tej fazy życia jest odwołanie się do narzędzi, które mogłyby pozwolić wyjść z fazy głębokiego niżu demograficznego przejawiającego się niskim bądź bardzo niskim poziomem dzietności, a także od najwcześniejszej fazy życia wyrównywać szanse wśród dzieci. • Narzędzie 1: Rozwój instytucjonalnej i pozarodzinnej opieki nad dziećmi w wieku od 0 do 3 lat • Narzędzie 2: Poprawa dostępności i jakości edukacji przedszkolnej, w szczególności na terenach wiejskich. • Narzędzie 3: Promocja świadomości funkcji edukacyjnej a nie tylko opiekuńczej przedszkoli i włączenie rodziców do edukacji przedszkolnej a przez to podnoszenie ich kompetencji wychowawczych • Narzędzie 4: Zwiększenie skali działań profilaktycznych mających na celu wsparcie rodziny oraz budowa w pełni pokrywającego zapotrzebowanie systemu rodzinnych domów dziecka i rodzin zastępczych • Narzędzie 5: System pozafinansowego wsparcia dla rodzin z dziećmi niepełnosprawnymi dostęp do usług, wyrównywanie dysfunkcji • Narzędzie 6: Podnoszenie ogólnego poziomu opieki nad matką i dzieckiem • Narzędzie 7: Dostosowanie opieki prenatalnej do modelu późnego macierzyństwa 32
Etap 2: Edukacja szkolna (1) Edukacja szkolna jest tym etapem życia, na którym nabywamy najważniejsze umiejętności i kompetencje pozwalające na satysfakcjonujące i twórcze funkcjonowanie w społeczeństwie i na rynku pracy. Kształtuje kluczowe postawy wobec siebie (np. nawyki zdrowotne i w zakresie bezpieczeństwa) oraz innych (np. skłonność i umiejętność współpracy). Dlatego ważne jest, by na tym formatywnym etapie życia, instytucje publiczne lub podlegające wpływom (szkoły, biblioteki, instytucje kulturalne, ośrodki sportowe, organizacje pozarządowe, media) wywierały maksymalnie pozytywny wpływ na rozwój intelektualny, osobisty i społeczny dzieci i młodzieży. • Narzędzie 8: Zorientowanie kształcenia ogólnego na kształcenie kluczowych kompetencji, umiejętności złożonych obok umiejętności prostych oraz kreatywności uczniów • Narzędzie 9: Stymulowanie przez szkoły i placówki oświaty aktywności poznawczej, społecznej i kulturalnej dzieci i młodzieży oraz rozwoju ich postaw obywatelskich, ekologicznych itp. • Narzędzie 10: Reforma systemu egzaminów zewnętrznych, dostosowanych do nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego i zorientowanych na ocenę kompetencji kluczowych • Narzędzie 11: Stopniowe zmniejszanie roli zajęć w systemie klasowolekcyjnym w połączeniu z dalszą indywidualizacją procesu kształcenia i szerszym oparciu go o prace w zróżnicowanych zespołach, promowanie kształcenia nastawionego zarówno na niwelowanie deficytów jak i na wsparcie uczniów wybitnie zdolnych (w tym stworzenie systemu „wyławiania” i opieki nad talentami) • Narzędzie 12: Stworzenie nowego modelu kształcenia zawodowego
33
Etap 2: Edukacja szkolna (2) • Narzędzie 13: Promocja edukacji zawodowej oraz technicznej • Narzędzie 14: Stworzenie nowego modelu kształcenia nauczycieli i dostępu do zawodu nauczyciela • Narzędzie 15: Zwiększenie atrakcyjności zawodu nauczyciela, poprawa efektywności i jakości ich pracy oraz tworzenie bodźców dla pozostawania w zawodzie najlepszych nauczycieli • Narzędzie 16: Wprowadzenie nowego systemu wsparcia szkoły i kontroli jakości kształcenia • Narzędzie 17: Wzmocnienie funkcji socjalnej i wczesnointerwencyjnej szkoły, poprzez zwiększenie wsparcia nakierowanego na wyrównanie deficytów w dostępie do usług publicznych, które może oferować szkoła oraz powrót do jej funkcji prewencyjnej. • Narzędzie 18: Zwiększenie partycypacji dzieci niepełnosprawnych, którym pozwala na to rodzaj i stopień niepełnosprawności, w szkolnictwie powszechnym. • Narzędzie 19: Stworzenie modelu współpracy systemu edukacji z przedsiębiorcami 34
Etap 3: Edukacja wyższa (1) W okresie ostatnich dwudziestu lat szkolnictwo wyższe w Polsce przeżywało boom rozwojowy. Liczba studentów wzrosła w tym czasie prawie pięciokrotnie. Oprócz szkolnictwa publicznego rozwinął się również sektor uczelni niepublicznych. Okres dynamicznego wzrostu liczby uczelni i studentów już się kończy, co wynika głównie z przemian demograficznych oraz odrobienia zaległości jakie mieliśmy w porównaniu z innymi krajami wysokorozwiniętymi. Obecnie kluczowe dla szkolnictwa wyższego są poprawa jakości kształcenia oraz lepsze dostosowanie kompetencji absolwentów do wymagań rynku pracy. • Narzędzie 20: Stworzenie profesjonalnego i powszechnie dostępnego systemu informacji o perspektywach rynku pracy oraz o ofercie i jakości studiów • Narzędzie 21: Wdrożenie skutecznego systemu zapewniania jakości kształcenia na poziomie wyższym opartego na ocenie efektów kształcenia • Narzędzie 22: Wzmocnienie mechanizmów konkurencji między uczelniami, wprowadzenie projakościowego finansowania uczelni oraz reforma mechanizmów zarządzania i awansu zawodowego na uczelniach (nie rozstrzygnięto podziału na 4 oddzielnie narzędzia) • Narzędzie 23: Stworzenie sprawiedliwego społecznie systemu ponoszenia kosztów kształcenia na poziomie wyższym, gwarantującego możliwość podjęcia studiów dobrej jakości każdej osobie mającej predyspozycje do studiowania • Narzędzie 24: Wdrożenie optymalnego modelu procesowej autonomii uczelni • Narzędzie 25: Zróżnicowanie typów, misji i ofert programowych uczelni w Polsce: stymulowanie powstawania i rozwoju z jednej strony uczelni i programów zawodowych o profilu praktycznym a z drugiej strony najwyższej jakości programów i uczelni akademickich oraz instytutów badawczych 35
Etap 3: Edukacja wyższa (2) • Narzędzie 26: Upowszechnienie studiów I stopnia i ich promocja jako studiów kończących cykl edukacji formalnej • Narzędzie 27: Wdrożenie na poziomie studiów I st. szerokich studiów mul`-‐dyscyplinarnych kształcących kompetencje kluczowe poszukiwane na rynku pracy lub umożliwiające dostęp do szerokiej gamy studiów II stopnia • Narzędzie 28: Zwiększenie atrakcyjności nauki na kierunkach ścisłych w celu zwiększenia podaży osób z kwalifikacjami technicznymi • Narzędzie 29: Dostosowanie modelu kształcenia kadr medycznych do prognozowanych potrzeb systemu opieki zdrowotnej • Narzędzie 30: Zwiększenie skali łączenia studiów wyższych z aktywnością zawodową (w niepełnym wymiarze czasu pracy) • Narzędzie 31: Podniesienie poziomu studiów niestacjonarnych i dostosowanie ich form organizacyjnych do możliwości studentów o szczególnych potrzebach edukacyjnych • Narzędzie 32: Stworzenie nowego modelu studiów doktoranckich oraz zasad ich finansowania • Narzędzie 33: Wzrost mobilności (również międzynarodowej) kadry naukowej i studentów • Narzędzie 34: Wzmocnienie więzi uczelni z ich otoczeniem społeczno-‐ gospodarczym 36
Etap 4: Aktywność zawodowa, uczenie się dorosłych i rodzicielstwo (1) Głównym wyzwaniem dla Polski w najbliższych latach, z powodu zachodzących zmian demograficznych, będzie zwiększanie liczby osób aktywnych zawodowo i podejmujących zatrudnienie, co jest kluczowe dla rozwoju gospodarczego i zwiększania innowacyjności polskiej gospodarki. Zmniejszanie się liczby osób w wieku aktywności zawodowej powoduje konieczność uruchamiania rezerw, które obecnie nie wykorzystują swoich potencjałów na rynku pracy. Konieczne w tym zakresie jest zminimalizowanie negatywnego wpływu podejmowania zatrudnienia na decyzję o posiadaniu potomstwa. Wprowadzone zostaną również narzędzia, które pozwolą łatwiej łączyć pracę z rodzicielstwem. • Narzędzie 35: Wspieranie w przechodzeniu z edukacji do pierwszego zatrudnienia. • Narzędzie 36: Skoordynowana reforma podatkowa i świadczeń społecznych, tak aby istotnie obniżyć rzeczywistą efektywną stopę podatkową dla niskich dochodów z pracy. • Narzędzie 37: Promocja partnerskiego modelu rodziny • Narzędzie 38: Wprowadzenie zmian w zakresie zasiłków oraz świadczeń społecznych w celu wzrostu ich efektywności. • Narzędzie 39: Zaprojektowanie nowego systemu pomocy społecznej oraz polityki wsparcia rodzin opartego na dwóch perspektywach: indywidualnej i gospodarstwa domowego. • Narzędzie 40: Promocja elastycznych form zatrudnienia w tym telepracy. • Narzędzie 41: Poprawa dostępności do pomocy udzielanej przez publiczne służby zatrudnienia osobom zainteresowanym poprawą swojej sytuacji na rynku pracy i pracodawcom oraz prowadzenie dalszych prac nad uzależnianiem części świadczeń od uczestnictwa w programach aktywizujących oraz aktywnego poszukiwania pracy. • Narzędzie 42: Zwiększenie zakresu kontraktacji usług aktywizacyjnych w sposób promujący efektywną aktywizację bezrobotnych, którzy mają największe trudności w znalezieniu pracy. 37
Etap 4: Aktywność zawodowa, uczenie się dorosłych i rodzicielstwo (2) • • • • • • • • • • • • • • • • •
Narzędzie 43: Rozdzielenie funkcji rejestracyjnych i wypłaty zasiłków od funkcji aktywizacyjnych w systemie urzędów pracy oraz wprowadzenie zmiany zasad podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom zdrowotnym. Narzędzie 44: Zwiększenie skali i efektywności działań nakierowanych na zmniejszenie liczby zachorowań i zgonów poprzez profilaktykę chorób o największej zachorowalności i śmiertelności Narzędzie 45: Zwiększenie skali i efektywności działań nakierowanych na zmniejszenie liczby zachorowań i zgonów poprzez profilaktykę chorób cywilizacyjnych Narzędzie 46: Zwiększenie skali i efektywności działań nakierowanych na zmniejszenie liczby zgonów powodowanych przez wypadki i urazy Narzędzie 47: Dalsze ograniczenie zachęt do wychodzenia z rynku pracy w systemie emerytalnym Narzędzie 48: System włączania osób niepełnosprawnych do otwartego rynku pracy poza chronionym rynkiem pracy (zakładami aktywności zawodowej i zakładami pracy chronionej). Narzędzie 49: Upowszechnienie uczenia się dorosłych, w szczególności w najbardziej efektywnych jego formach (uczenie się w pracy i środowisku zaangażowania społecznego, krótkie formy kursowe) Narzędzie 50: Budowa krajowych ram kwalifikacji, jako części europejskiej przestrzeni uczenia się przez całe życie i spójnych z Europejskimi Ramami Kwalifikacji Narzędzie 51: Rozwijanie systemu wspierania finansowego uczenia się dorosłych Narzędzie 52: Wsparcie mobilności terytorialnej poprzez odpowiednie elementy polityki mieszkaniowej w zakresie najmu Narzędzie 53: Efektywna kontrola stanu bezpieczeństwa i higieny pracy Narzędzie 54: Wzrost świadomości pracodawców w zakresie kształtowania warunków pracy Narzędzie 55: Poprawa warunków pracy przez powszechny rozwój kultury i bezpieczeństwa pracy Narzędzie 56: Zwiększenie skuteczności kontroli legalności zatrudnienia Narzędzie 57: Stworzenie i upowszechnienie modelu urlopu pozwalającego na poprawę kondycji zdrowotnej i dłuższą aktywność zawodową (sabba`cal) Narzędzie 58: Polityka migracyjna uwzględniająca potrzeby rynku pracy Narzędzie 59: Całościowy system integracji imigrantów i migrantów powrotnych, ze szczególnym 38 uwzględnieniem rynku pracy
Etap 5: Starość Starzenie się społeczeństwa nie będzie traktowane jako zagrożenie dla wielu sfer życia gospodarczego i społecznego, ale jako nieuchronna konieczność procesu rozwoju, która niesie ze sobą określony potencjał rozwojowy (np. rozwój nowych sektorów usług, aktywność społeczna osób w podeszłym wieku). Oznacza to konieczność, z jednej strony, zbudowania systemu wspierającego takie osoby w decyzji o pozostaniu aktywnym społecznie i zawodowo, a z drugiej, dokonania zmian w systemach opieki zdrowotnej oraz opieki długoterminowej nad osobami niesamodzielnymi. • Narzędzie 60: Nowy model opieki nad osobami niesamodzielnymi oparty na systemie budżetowo-‐ubezpieczeniowym. • Narzędzie 61: Przesuwanie efektywnego wieku dezaktywizacji zawodowej • Narzędzie 62: Wprowadzenie zmian w systemie emerytalnym prowadzących do zwiększenia i wydłużenia aktywności zawodowej. • Narzędzie 63: Promocja aktywności zawodowej i społecznej seniorów – „srebrna gospodarka” • Narzędzie 64: Promocja uczenia się seniorów • Narzędzie 65: Zwiększenie dostępności i jakości opieki zdrowotnej nad osobami starszymi
39
Wskaźniki
40
Wskaźnik główny i etap życia: wczesne dzieciństwo • Wskaźnik główny: Human Development Index (wersja 2010). • Etap życia – wczesne dzieciństwo: – Wskaźnik opieki instytucjonalnej nad dziećmi w wieku poniżej 3 lat. – Wskaźnik upowszechnienia wychowania przedszkolnego. – Odsetek noworodków objętych badaniami przesiewowymi w kierunku rzadkich wad metabolizmu. – Odsetek dzieci w wieku do 6 miesiąca karmionych piersią. – Odsetek dzieci w wieku do 7 lat objętych wczesnym wspomaganiem rozwoju.
41
Etap życia: edukacja szkolna
• Wyniki badań PISA oraz PIRLS/TIMSS. • Odsetek uczniów poniżej drugiego poziomu w trzech dziedzinach – czytania i interpretacji, matematyce, rozumowaniu w naukach przyrodniczych – wg testów PISA. • Wskaźnik uczniów korzystających ze stypendiów (zwłaszcza pochodzących z terenów wiejskich i małomiasteczkowych). • Odsetek szkół bez barier architektonicznych. • Odsetek nauczycieli posiadających kompetencje do pracy z uczniami niepełnosprawnymi. • Odsetek szkół, w których zatrudnieni są specjaliści wspierający edukację i realizujący rewalidację uczniów niepełnosprawnych. • Odsetek dzieci z niepełnosprawnością ruchową, wadami wzroku, zaburzeniami słuchu, niepełnosprawnością w stopniu lekkim oraz niepełnosprawnością społeczną (np. zagrożeni uzależnieniami lub zaburzeniami zachowania) uczęszczających do szkół powszechnych. • Wskaźnik dzieci z nadwagą i otyłych. • Odsetek dzieci i młodzieży uczestniczących aktywnie w zajęciach wychowania fizycznego. • Wskaźnik wypadków uczniów w placówkach oświatowych. • Odsetek uczniów uczestniczących w kształceniu na odległość. • Poziom kompetencji cyfrowych.
42
Etap życia: edukacja na poziomie wyższym
• • • • • • • • • •
Odsetek studentów kształcących się w uczelniach zawodowych. Wskaźnik kontynuacji edukacji na studiach II stopnia. Przeciętny czas podjęcia pracy po ukończeniu studiów. Stopa bezrobocia absolwentów wyższych uczelni. Odsetek kierunków studiów prowadzonych wyłącznie w języku angielskim. Odsetek studentów zmieniających uczelnie w trakcie przechodzenia na kolejny poziom edukacji (I, II, III). Odsetek studentów którzy w trakcie edukacji wyższej odbywają część studiów za granicą. Wskaźnik opisujący relację między liczbą bronionych doktoratów a liczbą studentów studiów doktoranckich. Odsetek studentów i doktorantów odbywających staże w przedsiębiorstwach i organizacjach pozarządowych. Odsetek osób podejmujących prace naukową na innej uczelni niż nastąpiła obrona pracy doktorskiej i zakończenie studiów magisterskich.
43
Etap życia: aktywność zawodowa, uczenie się dorosłych i rodzicielstwo • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
Wskaźnik aktywności zawodowej. Wskaźnik aktywności zawodowej osób w wieku 55-‐64 lata. Wskaźniki zatrudnienia w grupie wiekowej 15+. Wskaźniki zatrudnienia w grupie wiekowej 20-‐64. Wskaźniki zatrudnienia w grupie wiekowej 15-‐64. Efektywny wiek dezaktywizacji zawodowej (efektywny wiek emerytalny). Umowy na czas określony w grupie wiekowej 15-‐24 lat. Umowy na czas określony w grupie wiekowej 25-‐49 lat. Udział telepracowników w ogóle zatrudnionych. Udział zatrudnionych w formach elastycznych w ogóle zatrudnionych. Odsetek dorosłych Polaków uczestniczących w edukacji ustawicznej. Wyniki testów PIAAC. Odsetek osób niepełnosprawnych zatrudnionych na otwartym rynku pracy. Wskaźnik nielegalnego zatrudnienia. Wskaźnik aktywności zawodowej imigrantów. Odsetek cudzoziemców wykluczonych społecznie. Wskaźnik zatrudnienia kobiet z najmłodszym dzieckiem w wieku do 5 lat. Odsetek par wykonujących badania prenatalne. Wskaźnik zachorowalności na choroby nowotworowe. Wskaźnik przeżyć 5-‐letnich w przypadku osób chorujących na nowotwory. Współczynnik zgonów z powodu nowotworów i chorób krążenia. Odsetek osób korzystających z różnych form opieki psychologicznej i psychiatrycznej. Wskaźnik śmiertelności wypadków komunikacyjnych. 44
Etap życia: starość • Wskaźnik aktywności zawodowej osób w wieku poprodukcyjnym. • Odsetek osób w wieku 50 lat i więcej nieaktywnych na polu sportu, kultury, działań na rzecz społeczności lokalnej. • Przeciętne trwanie życia w zdrowiu (HLY) w momencie narodzin. • Przeciętne trwanie życia skorygowane niepełnosprawnością (Disability Adjusted Life Expectancy). • Wskaźnik liczby specjalistów z dziedziny geriatrii.
45
Dwa zagadnienia do uzgodnienia:
• Czy w SRKL ma pojawić się „słownik pojęć” (kapitał ludzki, kapitał intelektualny, potencjał intelektualny, kluczowe kompetencje itp.)? • W którym miejscu ma pojawić się kształcenie nauczycieli – edukacja wczesna, czy na poziomie wyższym? Obecnie jest w edukacji wczesnej (Narzędzie nr 14).
46