BIULETYN
XI PRIORYTET
Kultura i dziedzictwo kulturowe Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko nr 3 • wrzesień/grudzień • 2014
Biuletyn MKiDN Numer 3 • 2014 r.
Wstęp W ciągu kilku ostatnich miesięcy oddano do użytkowania kolejne obiekty zrealizowane w ramach XI Priorytetu. Wśród kilkunastu sfinalizowanych przedsięwzięć znalazły się inwestycje z zakresu ochrony i zachowania dziedzictwa kulturowego, infrastruktury kultury oraz rozwoju infrastruktury szkolnictwa artystycznego. Dzięki podjętym inwestycjom na mapie kulturalnej Polski pojawiły się nowe lub zmodernizowane centra kultury, muzea, odrestaurowano ważne zabytki, odremontowano i wybudowano wiele szkół i uczelni artystycznych.
Biuletyn MKiDN Numer 3 • 2014 r. Departament Funduszy Europejskich Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego Ul. Krakowskie Przedmieście 15/17 00-071 Warszawa Tel.: 22 42 10 302 Faks: 22 42 10 371 e-mail: poiis@mkidn.gov.pl www.poiis.mkidn.gov.pl
Zespół redakcyjny: Karolina Tylus-Sowa Katarzyna Binkiewicz Katarzyna Stasiaczek Beata Konopińska Autorzy zdjęć: M. Lis, P. Ulatowski, P. Manasterski
W niniejszym numerze biuletynu znajdą Państwo podsumowanie stanu wdrażania XI Priorytetu za rok 2014 oraz informacje dotyczące przeprowadzonego przez MKiDN badania ewaluacyjnego pt. „Analiza i ocena działań w zakresie digitalizacji oraz tworzenia wirtualnych instytucji kultury w kontekście projektów zrealizowanych w ramach XI Priorytetu PO IiŚ”. Ponadto w numerze: relacje z cyklu wystaw realizowanych w 2014 r. u beneficjentów pn. „Fundusze unijne – nowa przestrzeń dla kultury” oraz przegląd wydarzeń i uroczystości, które odbyły się w ostatnich miesiącach w związku z otwarciem nowych inwestycji. Życzymy przyjemnej lektury! Departament Funduszy Europejskich
EGZEMPLARZ BEZPŁATNY
WSTĘP
3
VIII
I. Aktualności 30 sierpnia konferencja i koncert z okazji zakończenia realizacji projektu pn. „Rewaloryzacja i poprawa dostępności bazyliki i klasztoru OO. Bernardynów w Leżajsku”
8 października
15 października
uroczysta inauguracja roku akademickiego 2014/2015 oraz otwarcie nowego budynku Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie
uroczyste otwarcie Zespołu Szkół Plastycznych w Częstochowie
12 grudnia uroczyste otwarcie Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie
25-26 października
IX
30-31 sierpnia
6 października
uroczyste otwarcie siedziby Europejskiego Centrum Solidarności w Gdańsku
uroczyste otwarcie Państwowej Szkoły Muzycznej I Stopnia im. St. Moniuszki w Zbąszyniu
1 września uroczyste otwarcie Zespołu Szkół Plastycznych przy ul. Grzecznarowskiego 13 w Radomiu
19 września 8 września uroczyste otwarcie Szkoły Muzycznej I i II stopnia im. Zygmunta Noskowskiego w Gdyni
4
AKTUALNOŚCI
9 listopada uroczyste otwarcie Parku Wielokulturowego Stara Kopalnia w Wałbrzychu
1 października otwarcie nowej siedziby Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia
otwarcie Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego
XII
otwarcie Muzeum Warszawskiej Pragi
X
XI 5 listopada otwarcie nowego budynku Zespołu Szkół Muzycznych im. Ignacego Paderewskiego w Białymstoku
6 listopada otwarcie części dydaktycznej Koncertowego Centrum Edukacji Muzycznej w Zespole Państwowych Szkół Muzycznych im. Fryderyka Chopina w Warszawie
AKTUALNOŚCI
5
II. PO IiŚ w liczbach – podsumowanie 2014 r. Do końca 2014 r. do użytkowania zostały oddane łącznie
64
projekty, w tym:
ot: A.
Wy
22
16
inwestycje z zakresu dziedzictwa kulturowego
W samym 2014 roku oddano do użytkowania ochrony i zachowania dziedzictwa kulturowego, w tym m.in. Muzeum Warszawskiej Pragi, rewitalizacja zespołu pałacowo-parkowego w Koszęcinie, rewaloryzacja i poprawa dostępności bazyliki i klasztoru OO. Bernardynów w Leżajsku
inwestycji z zakresu rozwoju szkolnictwa artystycznego.
Ze wspartej infrastruktury w szkołach i uczelniach artystycznych korzysta łącznie
17,6
tysięcy uczniów i studentów
mln osób
5 projektów z zakresu
k Busze
26
inwestycji z zakresu infrastruktury kultury
Rocznie miejsca, w których realizowane były projekty odwiedza ponad
7,6
kim
s rólew
mku K
w Za stawa
,f kowie w Kra
4
20
projekty z zakresu infrastruktury kultury, w tym: budowa siedziby Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach, Budowa Europejskiego Centrum Solidarności w Gdańsku
W 2015 r. planuje się zakończenie kolejnych
inwestycji, w tym:
11
projektów z zakresu szkolnictwa artystycznego, w tym m.in.: Zespół Szkół Plastycznych przy ul. Grzecznarowskiego 13 w Radomiu, Szkoła Muzyczna w Gdyni, Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie
15
Wystawa w gmachu Opery i Filharmonii Podlaskiej w Białymstoku, fot: A. Buszek
Wystawa w Teatrze Capitol we Wrocławiu, fot: A. Buszek
III. Podsumowanie cyklu wystaw pn. Fundusze unijne – nowa przestrzeń dla kultury Wystawa pn. Fundusze unijne – nowa przestrzeń dla kultury była prezentowana od kwietnia do grudnia br. w różnych lokalizacjach na terenie całego kraju. Jej organizacji przyświecała chęć przedstawienia szerszemu gronu odbiorców inwestycji dofinansowanych w ramach XI Priorytetu „Kultura i dziedzictwo kulturowe” PO IiŚ. Wystawa została zaprezentowana w formie ekspozycji wewnętrznej, jak i zewnętrznej prezentacji ogólnodostępnej w przestrzeni publicznej. Wstęp był bezpłatny. Miejsca, w których można było podziwiać ekspozycję nie zostały wybrane przypadkowo. Były to obiekty, które otrzymały wsparcie w ramach XI Priorytetu. Wystawę po raz pierwszy można było zobaczyć w Filharmonii Świętokrzyskiej im. Oskara Kolberga w Kielcach. Galerię Plenerową Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie zwiedził w towarzystwie Podsekretarz Stanu w MKiDN
projektów PODSUMOWANIE CYKLU WYSTAW PN. FUNDUSZE UNIJNE - NOWA PRZESTRZEŃ DLA KULTURY
7
Wystawa w Bibliotece Raczyńskich w Poznaniu, fot:
A. Buszek
Wystawa w Centrum Kultury w Lublinie, fot: A. Buszek
Moniki Smoleń, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Bronisław Komorowskich wraz z Małżonką Anną Komorowską. Wystawę zaprezentowano tam z okazji obchodów „10 lat Polski w Unii Europejskiej”. Ponadto, ekspozycje odwiedziły kolejno Bibliotekę Raczyńskich w Poznaniu, Teatr Muzyczny Capitol we Wrocławiu, wrocławską filię PWST w Krakowie, Zamek Królewski na Wawelu oraz Operę i Filharmonię Podlaską w Białymstoku. Następnie wystawę można było oglądać w Centrum Kultury w Lublinie, Gdańskim Teatrze Szekspirowski oraz Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Prace prezentujące dofinansowane inwestycje zaprezentowano również w Akademii Muzycznej w Łodzi oraz w siedzibie Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach. Ostatnią wystawę zaprezentowano w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej w Warszawie. Duże zainteresowanie ekspozycją pn. Fundusze unijne – nowa przestrzeń dla kultury wśród osób odwiedzających obiekty, utwierdza nas w przekonaniu, że organizacja tego typu przedsięwzięć w kolejnych latach jest dobrą formą prezentacji inwestycji realizowanych w ramach XI Priorytetu. Z tego powody zaplanowano kontynuację serii w 2015 r.
Pałac w Wilanowie, fot
: M. Lis
IV.Podpisanie umowy o dofinansowanie projektu w Wilanowie 3 października 2014 r. została zawarta umowa o dofinansowanie projektu pn. „Rewitalizacja i digitalizacja jedynej w Polsce barokowej rezydencji królewskiej w Wilanowie”, realizowanego w ramach XI Priorytetu XI „Kultura i dziedzictwo kulturowe” Programu Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko”. Projekt o wartości całkowitej 19,62 mln zł uzyskał dofinansowanie w wysokości 13,60 mln zł ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Projekt jest kompleksowym przedsięwzięciem inwestycyjnym obejmującym roboty budowlano-konserwatorskie, rozpoznanie warunków konserwatorsko-biologicznych oraz prac konserwatorsko-chemicznych, stworzenie ścieżek tematycznych dla dzieci, stworzenie trójwymiarowej dokumentacji wybranej kolekcji zbiorów, generowanie dokumentacji 3D Pałacu oraz stworzenie Wirtualnego Muzeum. W wyniku realizacji inwestycji wybrane obiekty Muzeum zostaną przystosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych. Podjęte działania w ostatecznym rezultacie pozwolą na dokonanie znacznego postępu w zakresie ochrony, zachowania skarbu narodowego dziedzictwa kulturowego, jakim jest jedyna w Polsce, barokowa rezydencja królewska. Inwestycja zostanie zakończona w sierpniu 2015 r.
8
PODSUMOWANIE CYKLU WYSTAW PN. FUNDUSZE UNIJNE – NOWA PRZESTRZEŃ DLA KULTURY
PODPISANIE UMOWY O DOFINANSOWANIE PROJEKTU W WILANOWIE
9
VI. Analiza i ocena działań w zakresie digitalizacji oraz tworzenia wirtualnych instytucji kultury w kontekście projektów zrealizowanych w ramach XI Priorytetu PO IiŚ W 2014 r. na zlecenie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego zostało zrealizowane badanie pn.: Analiza i ocena działań w zakresie digitalizacji oraz tworzenia wirtualnych instytucji kultury w kontekście projektów zrealizowanych w ramach XI Priorytetu POIiŚ, Wykonane ono zostało przez firmę EGO – Evaluation for Government Organizations S.C. Głównym celem badania była analiza i ocena działań w zakresie digitalizacji zasobów kultury zrealizowanych w ramach XI Priorytetu PO IiŚ w kontekście skuteczności rozwiązań zastosowanych na etapie planowania i wdrażania projektów digitalizacyjnych. Dokonana została także analiza barier i ryzyk występujących na etapie realizacji projektów dotyczących digitalizacji zasobów kultury. Ważnym elementem badania było także wskazanie dobrych praktyk w zakresie digitalizacji w kontekście ich wykorzystania | w ramach przyszłej perspektywy finansowej.
V. Szkolenie dla Beneficjentów XI Priorytetu 3 grudnia br. odbyło się szkolenie dla Beneficjentów XI Priorytetu PO IiŚ. W pierwszej części spotkania omówiono zagadnienia dotyczące kontroli trwałości na zakończenie projektów realizowanych w ramach XI Priorytetu. W drugiej części szkolenia przedstawiono wskaźniki produktu i rezultatu. Przybliżone zostały również wytyczne w zakresie przechowywania i udostępniania dokumentów w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko 2007-2013.
10
SZKOLENIE DLA BENEFICJENTÓW XI PRIORYTETU
Metodologia badania obejmowała m.in. analizę dokumentacji dotyczącej projektów digitalizacyjnych realizowanych w ramach XI Priorytetu PO IiŚ, wywiady z przedstawicielami instytucji realizujących projekty z zakresu digitalizacji, jak również z przedstawicielami centrów kompetencji (tj. instytucji, które koordynują działania w zakresie digitalizacji). Ponadto, przeprowadzone zostało badanie ilościowe wśród potencjalnych beneficjentów projektów digitalizacyjnych, które miało na celu dokonanie diagnozy potencjału tych instytucji i możliwości realizacji projektów digitalizacyjnych. Badaniem objęte zostały m.in. projekty digitalizacyjne zrealizowane w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007-2013, m.in. projekt Uniwersytetu Jagiellońskiego pn. Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa, projekt Biblioteki Śląskiej pn. Śląska internetowa biblioteka zbiorów zabytkowych, projekt Filmoteki Narodowej pn. Konserwacja i digitalizacja przedwojennych filmów fabularnych w Filmotece Narodowej w Warszawie. Projekty te zostały przeanalizowane pod kątem m.in. przebiegu procesu oceny projektu, jego realizacji jak również barier występujących na etapie wdrażania (w tym dotyczących udostępniania zasobów). Ponadto, wskazane zostały główne problemy, jakie występują w przypadku realizacji projektów digitalizacyjnych, a w końcowej części sformułowane zostały propozycje rozwiązań systemowych dla rozwiązania zdiagnozowanych problemów. Wskazane we wnioskach z badania najważniejsze bariery utrudniające udostępnianie zdigitalizowanych zasobów to: gwałtownie rosnące koszty utrzymania repozytoriów, bariery wynikające z praw autorskich, trudności w pozyskaniu wykwalifikowanych specjalistów, jak też brak uniwersalnych standardów opisu i ewidencji zasobów. Wśród barier ograniczających postęp w realizacji zabezpieczania i upowszechniania dziedzictwa kulturowego wskazane zostały także ograniczenia finansowe i bariery mentalne, jak również ograniczone możliwości prezentacji zbiorów z uwagi na trudności w pozyskiwaniu praw na nowych polach eksploatacji. Wyzwaniem jest także ograniczone twórcze wykorzystywanie zasobów oraz digitalizacji w edukacji, gospodarce i kulturze. Ponadto, kluczowym etapem dla projektów digitalizacyjnych jest ich właściwe planowanie i przygotowanie, w tym dogłębna, wieloaspektowa analiza zasobów przeznaczonych do digitalizacji. Niestety w przypadku mniejszych instytucji na etapie przygotowywania projektów występują problemy z dostępem do środków finansowych na pokrycie niektórych kosztów związanych z opracowaniem aplikacji konkursowej.
ANALIZA I OCENA DZIAŁAŃ W ZAKRESIE DIGITALIZACJI ORAZ TWORZENIA WIRTUALNYCH INSTYTUCJI KULTURY W KONTEKŚCIE PROJEKTÓW ZREALIZOWANYCH W RAMACH XI PRIORYTETU PO IIŚ
11
Publikacja finansowana przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżet państwa w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko.