Levensverhaal

Het levensverhaal van Chandra Chaitsing

“ Blij met mijn nieuwe plek”

Thuis

Chandra Chaitsing (63) woont sinds een paar maanden op Waalstaete en voelt zich er al helemaal thuis. Voordat ze naar Arnhem kwam, waar twee van haar kinderen wonen, was Amsterdam haar thuisbasis.

Van haar jeugd in geboorteland Paramaribo, Suriname, herinnert Chandra zich vooral de armoede. In het Hindoestaanse gezin groeide ze op met drie broers. “Mijn moeder was schoonmaakster op een school en was gescheiden van mijn vader, die later is overleden. Om te kunnen koken was olie nodig. Die moest een paar kilometer verderop worden gehaald in flessen. Maar eten was er nauwelijks. Als het meezat kregen we een beetje suiker of wat boter en kaas van de overheid.” Na de scheiding leefden moeder en kinderen tijdelijk in een soort stal tot er een huis beschikbaar kwam. Gelukkig gingen Chandra en haar broers wel naar school. Een van haar broers maakte op zesentwintigjarige leeftijd een einde aan zijn leven.

Chandra was heel jong toen ze trouwde maar dat huwelijk duurde niet lang. Na de scheiding kreeg ze een relatie met Bernard Doerga. Ze waren aan elkaar gekoppeld door de familie. “Samen kregen we vier dochters en een zoon.” Chandra had een baan als kok in een restaurant. “Ik kookte gerechten uit de Hindoestaanse en Javaanse keuken, zoals

Tweede van links achteraan is Chandra, samen met haar familie

roti en bami. Heerlijk!” Nog steeds was het leven armoedig. Het stel ging uit elkaar en ze trouwde met Rudi Biharie. In 1995 zocht het echtpaar hun geluk in Nederland, waar de kinderen toen al woonden. “In Nederland deed ik schoonmaakwerk.” Helaas is Rudi Biharie overleden. Inmiddels heeft Chandra dertien kleinkinderen.

Chandra vertelt verder: “Ik heb tijdelijk in Polderhof gewoond voordat ik in Waalstaete een appartement kreeg. Toen ik hier in oktober naartoe verhuisde was ik echt blij met mijn nieuwe plek. Het is een mooie grote ruimte. Twee dochters wonen in de buurt, dus zij kunnen mij makkelijk bezoeken. Naar Hindoestaans gebruik wil ik mijn woning

“Ik kookte gerechten als roti en bami. Heerlijk!”

laten zegenen. Door dit ritueel vraag je om toestemming en zegening door God en Moeder Aarde om in de nieuwe woning te mogen verblijven en het eventuele kwaad of hetgeen in die woning niet thuishoort te verhelpen. Men ziet het ook wel als een reiniging van de nieuwe woning. Daarvoor wil ik een Hindoestaanse priester vragen. Door corona is dit tot nu toe nog niet gebeurd maar hopelijk kan het alsnog. Vroeger was dit soort zaken echt belangrijk. Het ritueel moest goed verlopen. Als dat niet zo was ging men er echt niet wonen. Dat zou maar ongeluk brengen. Nog maar weinig mensen doen het zo maar ik wil het graag.”

Ter ondersteuning van haar religieuze beleving heeft Chandra een altaartje ingericht in een kast. Daar zitten de goden Shiva, Ganesh en Laxmi. Ook is er een beeldje van Hanuman. “In november hebben we Divali gevierd, ook wel het Lichtjesfeest genoemd. Dat symboliseert de overwinning van het licht op het donker. Van het goede op het kwade. Door corona is ook dit feest ook anders verlopen dan anders. ’s Ochtends bid ik weleens bij mijn altaar. Voor ons zijn alle goden één, of iemand nu Christen, Hindoe, Moslim of Joods is.” Dochter Soenita, die bij het gesprek aanwezig is, legt uit: “Het symbool Ω (Ohm) is heilig in het Hindoeïsme. Het teken staat voor de god van de schepping en de eenheid van de goden, dus ook die van niet-Hindoes.” Wat een mooie gedachte om mee af te sluiten.