Cultuur op school
Voorjaar 2021
thema
De wijde wereld
het leukste magazine over cultuur op school - lesideeën, nieuws en praktijkverhalen
mening Tekst: Mirjam de Heer
Kinderen krijgen te weinig gelegenheid om de wereld te ontdekken
Ja ,
Carlijn Verstappen is vakdocent mediakunst bij Kunstenhuis De Bilt / Zeist
doordat kinderen nu door mooie, kinderen van nu groeien op met digitale verbeeldingswerelden internet! Daar zitten natuurlijk allerlei kunnen lopen, gaan ze minder naar risico’s aan, maar… wat een wereld ligt er aan buiten om hun werkelijke omgeving te je voeten! Games, apps en andere digitale middelen maken ontdekken. Om de wereld te begrijpen en het kinderen van nu mogelijk om naast de werkelijke wereld je eigen plek erin te vinden, is het belangrijk allerlei nieuwe werelden te ontdekken. En ze kunnen ook je te verbinden. Hier ligt een uitdaging voor een eigen wereld scheppen! Je bent niet alleen maar scholen en ouders, want verbinding ontstaat als consument, maar ook maker en deelnemer. Want je kijkt, je verwondert en de verhalen hoort over de meeste games stimuleren kinderen juist om de kunst en het erfgoed om je heen. De wijde wereld op pad te gaan, samen te werken en goed te ontdekken is iets waar je jezelf voortdurend in kunt communiceren. Youtube biedt een rijkdom trainen door je open te stellen en nieuwsgierig te zijn. Hoe aan rolmodellen, waar kinderen van meer je ziet, voelt, ervaart en weet, des te meer betekenis kunnen leren. Mijn nichtje gaat iedere krijgt de wereld om je heen. De natuur en cultuur om je heen zondag zwerfvuil opruimen omdat maken een rijker mens van je. En die rijkdom gun ik iedereen. ze een Youtube-ster volgt. En een neefje heeft zichzelf piano leren spelen met een app. Digitale Dorien Wijstma is programmamanager erfgoed en werelden maken kinderen onderwijs bij Landschap Erfgoed Utrecht zelfredzamer, ze moeten hun eigen problemen oplossen en die vaardigheid nemen ze ook mee naar de echte wereld.
Nee ,
Hoofdredactie: Jolanda Konings (Plein C) en Mirjam de Heer (Kunst Centraal) Eindredactie: Marjolein Hovius (Kunst Centraal) Redactie: Marjolein Hovius (medewerker marketing en communicatie Kunst Centraal), Mirjam de Heer (coördinator marketing en communicatie Kunst Centraal), Astrid Honing (directeur Plein C), Tamara Oortwijn (ICC’er St. Rudolf Steinerschool, Haarlem), Jesse Smale (ICC’er Delteykschool Werkhoven), Jolanda Konings (adviseur cultuuronderwijs Plein C)
2 prikkels
Met bijdragen van: Tamara Oortwijn, Moniek Warmer, Alexandra Flohr, Jesse Smale, Hille Takken, Nienke Trap en Mirjam de Heer. Illustraties: Mireille Schaap, Marloes Toonen, Valesca van Waveren Foto’s: Stephanie Driessen, Marieke Duijsters Vormgeving: Ykeswerk Drukwerk: Zwaan Prikkels is een gezamenlijke uitgave van Plein C en Kunst Centraal en komt tot stand met subsidie van de provincies Noord-Holland en
Utrecht en het Fonds voor Cultuurparticipatie. Prikkels verschijnt drie keer per jaar. Oplage: 4.500 Abonnementen: basisscholen in NoordHolland en Utrecht ontvangen 1 exemplaar gratis. De distributie wordt verzorgd door Abonnementenland in Heemskerk. Losse nummers: € 5,50 Abonnement: € 15,- per jaar (3 nummers) Adverteren: bekijk de mogelijkheden op www.prikkelsonline.nl Zevende jaargang, nummer 23
Alle rechten voorbehouden. Deze rechten berusten bij Plein C en Kunst Centraal c.q. de betreffende auteur. ISSN: 2214-3777
EXPERTS IN CULTUUR & EDUCATIE
inhoud
Wijde Wereld Corona maakte onze wereld klein. Maar aan de horizon gloort een nieuwe tijd! Een tijd waarin we weer de Wijde Wereld in mogen. Er ontstaat meer ruimte, meer lucht en meer licht! De Prikkels redactie kan niet wachten… Proef vast met ons mee aan allerlei nieuwe ontdekkingen die er in die Wijde Wereld op ons liggen te wachten. Ga aan de slag in het Ontdeklab. Vind de kunstenaar in jezelf en in je leerlingen. Verken de nieuwe ruime die curriculum.nu het cultuuronderwijs kan bieden. Zet je klas weer in haar kracht met aardse energizers en inspirerende biokunstlessen. Of ontwerp de auto van de toekomst! Kijk vooruit, naar buiten, naar de kunst en naar de natuur en geniet! Deze Prikkels is voor ons ook een moment van afscheid nemen. Hanna van der Veen stond aan de wieg van dit blad. Zij gaat Plein C en daarmee de redactie verlaten. In een speciale ‘Missie geslaagd’ vertelt zij hoe Prikkels ontstond en haar geslaagde missie werd. Wij nemen het stokje van haar over. We gaan je missen Hanna! Veel geluk in de Wijde Wereld!
08
Een wereld vol kunstenaars Kunst maken is een mindset
18
De Wijde Wereld ontdekken
Spelen met cultuuronderwijs
24
De Storyscope Verhalen maken met een digitaal schimmenspel
Mirjam de Heer (Hoofdredacteur)
En verder
04 Prikbord 06 Klassefoto 11 Missie geslaagd! 12 Kunstwerk: Biokunst! 14 In gesprek: Groeien in een andere wereld
17 Shopping 21 Knutselpagina 23 4x De wijde wereld 26 Door hun ogen: De wereld verkennen 28 Snelle les: Nieuws begrijpen met je handen prikkels 3
prikbord
4X
DE WIJDE WERELD VERBODEN VOOR OUDERS!
Kinderboekenfeest Het is weer tijd om je schoolbibliotheek uit te breiden! De Kinderboekenweek 2021 heeft als thema ‘Worden wat je wil’. Kunst Centraal organiseert een Kinderboekenfeest.
Aan de hand van een openingsact en workshops worden jij en je collega’s wegwijs gemaakt in het thema. Ook is er een boekenpakket samengesteld met titels per bouwdeel die aansluiten bij het thema. Geef je op voor het feest of bestel een pakket via de website! Meer info: www.kunstcentraal.nl/actueel
Meer doen met je culturele omgeving Leren kun je uit een boek, maar hoe mooi is het om te leren in en met je eigen omgeving. Je tilt daarmee de lesstof van het papier en brengt die letterlijk tot leven.
Want elke omgeving herbergt immers een schatkist aan verhalen, geschiedenis en inspirerende mensen. En zit daardoor vol expertise en inspiratie. Prachtig lesmateriaal dat gewoon om de hoek ligt. Op de website ‘meer doen met je culturele omgeving’ vind je informatie voor het ontwikkelen van een visie en een plan van aanpak. www.leerkrachten.kunstcentraal.nl/lesmateriaal.deculturele-omgeving 4 prikkels
Uitgeverij Lannoo heeft een serie reisboeken ‘Alles wat je altijd al wilde weten…’ speciaal geschreven voor jonge reizigers. Op een aantrekkelijke en aansprekende manier worden kinderen wegwijs gemaakt in een land of stad. Te bestellen via de lokale boekhandel
MY POP UP CITY ATLAS
Met My pop up City Atlas maken je leerlingen een droomreis langs 70 wereldsteden via ingenieuze pop ups en exotisch gekleurde stadsgezichten. Het is geschreven door Jonathan Litton en prachtig geïllustreerd door Stephen Waterhouse. Te bestellen via de lokale boekhandel
EEN CREATIEVE REIS ROND DE WERELD
In de tekenatlas van Alexandra en Daniël Mizielinscy vind je 202 creatieve tekenideeën voor jonge ontdekkingsreizigers. Je tekent zelf kaarten, bedenkt vlaggen en ontdekt allerlei grappige weetjes. Te bestellen via de lokale boekhandel
WERELDATLAS SPEL
Planet Factory Interactive heeft een gratis app voor de iPad gemaakt waarmee kinderen vanaf 7 jaar online de oceanen, bergen, rivieren, dieren, klimaten en bezienswaardigheden van de wereld kunnen ontdekken. Te bestellen via de lokale speelgoedwinkel
Iedereen is een held! Met vertelplaten, stripplaten, een liedje en een rap wordt taal een feestje en helpt je om je eigen verhaal te vertellen. Jan Vriends schreef en tekende een prachtig verhaal over een dag uit het leven van Olifant en Muis. Kunstgebouw stelt dit verhaal en het bijbehorende lesmateriaal kosteloos beschikbaar voor alle leerkrachten die lesgeven aan kinderen van vluchtelingen. www.kunstgebouw.nl/iedereeniseenheld
Post-HBO Cultuurbegeleider “Verrijkend!”, zo vatten kersverse cultuurbegeleiders de opleiding vaak samen. En die verrijking is niet alleen voor de ICC’er, maar voor de hele school.
In 1,5 jaar wordt de ICC’er opgeleid om in de school het team en directie mee te nemen in het opzetten en uitbouwen van cultuuronderwijs. De opleiding schenkt veel aandacht aan coaching en verandermanagement. De opleiding wordt in Noord-Holland aangeboden door Plein C in samenwerking met InHolland Academy en in Utrecht door Kunst Centraal in samenwerking met Mocca Amsterdam en de Marnix Academie.
Andere culturen ontdekken Gewoon vanuit het klaslokaal andere culturen ontdekken? Zet de stoelen maar vast aan de kant! Want met de instructievideo ‘Braziliaanse muziek en capoeira-dans’ kun je lekker zingen en bewegen en je verwonderen over de energie van Braziliaanse muziek. Zelf doe je gewoon met de kinderen mee! Na een paar keer oefenen, kunnen de kinderen hun eigen capoeira-bewegingen bedenken. Te bestellen voor €5,95, met een e-mail naar: arteducationkidsnl@gmail.com
ICC-cursus in Noord Holland vernieuwd! Een goede stap naar goed cultuuronderwijs is een gecertificeerde ICC’er in de school. De cursus is in een nieuw jasje gestoken.
Vanaf augustus 2021 heeft Plein C het volgende aanbod: • ICC-driedaagse: bouw in drie dagen, een dag per maand, aan een cultuurplan dat energie brengt in de school. • ICC-individueel: training op maat voor één tot drie leerkrachten. Onder begeleiding schrijven zij een cultuurplan voor de school. • ICC-incompany: training op locatie op aanvraag. Info: judithvossen@pleinc.nl
Agenda 15 SEPTEMBER 2021 VAN 15:00 – 16:00 UUR.
KINDERBOEKENFEEST
Kom live of online inspiratie ophalen voor een onvergetelijke kinderboekenweek in oktober. www.kunstcentraal.nl OKTOBER 2021
START NIEUWE ICC-CURSUS
Laat je opleiden tot gecertificeerd Intern Cultuur Coördinator en schrijf een goed cultuurplan voor je school. De opleiding vindt zowel in Noord-Holland als in Utrecht plaats. Meer weten? Mail voor Utrecht angelique. groen@kunstcentraal.nl of voor Noord-Holland jolandakonings@pleinc.nl. NOVEMBER 2021 / JANUARI 2022
START NIEUWE POST-HBO OPLEIDING CULTUURBEGELEIDER
Gecertificeerde cultuurcoördinatoren opgelet! Begin november start een nieuwe Post-HBO opleiding Cultuurbegeleider in Utrecht en in januari 2022 in Noord-Holland. Meer weten van verandermanagement, draagvlak creëren en onderzoek doen? Dan is dit je kans! Mail voor Utrecht jos.bol@ kunstcentraal.nl en voor Noord-Holland jolandakonings@ pleinc.nl.
prikkels 5
klassefoto Tekst: Nienke Trap Foto: Marieke Duijsters
6 prikkels
Scholenstichting Trinamiek heeft een rondreizend lab waar leerlingen kunnen ontdekken wat je kunt maken met nieuwe technieken als 3D printers, micro:bits, greenscreens en animaties. Het Lab staat nu op De Ark van Noach in IJsselstein. Groep 7 ging ermee aan de slag.
Van voor naar achteren en van links naar rechts: Bink, Yüksel, Sybren, Lize, Roos, Elin, Lisanne, Sanne-Joy, Bram. Lenn, Isabella, Jamill, Fenne, Lila, Levi, Isabelle, Fenne, Finn. Noah, Jurre, Loulou, Juf Dominique. Sam, Bryan, Jayden, Senna, Yasmine, Quirine en Nynthe. Nynthe, Jayden, Lenn, Noah, Elin, Finn, Fenne en Senna “We maakten met de 3D printer plastic vormpjes, zoals een sterretje of een hartje. Uit de printer komt hard plastic. Wat we maakten mocht niet groter dan 2 bij 2 cm zijn. Op de tablet stonden al vormen die je kon kiezen of je maakte je eigen vorm. Ik maakte een poppetje van mezelf. En wij een BFF-hartje. Dan heb je allebei een helft. Het was nieuw voor ons en leuk om te doen. Er zijn ook 3D printers waar je grote dingen mee kan maken”. Lila, Quirine, Lisanne, Isabelle, Fenne, Jamill en Isabella “Wij maakten een droomkamer. Daarvoor beplakten we een doos aan alle kanten en versierden die met steentjes, glitter, ijzerdraad en nog veel meer. Daarna kon je de doos inrichten zoals je zelf wilt, met een trampoline of een bos. Of een horrorkamer. We maakten 360° foto’s van alle droomkamers. Toen kon je met een VR-bril rondkijken in je eigen droomkamer.” Roos, Isis, Yasmine, Sam, Lize, Sanne-Joy en Loulou “Wij maakten een stop-motion filmpje. Ons verhaal ging over kinderen die verdwaalden op hun schoolreisje. We begonnen met een grote bak met poppetjes, dieren en andere spulletjes. Daaruit zochten we wat we nodig hadden en bouwden de scène. Er stond een tablet klaar waarmee we een foto maakten. Dan verschoof je alles een stukje en nam je de volgende foto. Het duurde lang, maar er kwam wel iets moois uit. We hadden 183 foto’s. Dat werd een filmpje van maar 20 seconden! ”Bink, Bryan, Yüksel, Sybren, Jurre, Levi en Bram “Wij werkten met LittleBits. Dat zijn vierkantjes, die je aan elkaar kunt maken met magneetjes. Je kunt er een helikoptertje mee maken, een DJ-set, een ‘handzwaai’-machine of een airco. We maakten de onderdelen aan elkaar vast. Dat ging vanzelf, zonder dat we de instructie volgden. Je hebt ook altijd een LittleBit met een batterij nodig. Het is leuk om dingen in elkaar te knutselen. Het samenwerken ging goed. Je moet niet boos worden en samen kijken of je je ideeën kunnen vermengen met elkaar.” Meer weten over de opdrachtjes? Bekijk dan deze website: https://sites.google.com/trinamiek.nl/hetontdeklab prikkels 7
essay Tekst: Mirjam de Heer Illustratie: Valesca van Waveren
Een wereld vol kunstenaars “In iedere mens schuilt een kunstenaar. Dat zijn wij vergeten. We hebben het maken van kunst toebedeeld aan een select groepje specialisten. Maar kunst maken is geen specialisme. Het is een lens waardoor we naar de wereld kunnen kijken, een mindset. En die mindset bezit iedereen.”
M
erlijn Twaalfhoven is een kind van muzikanten. Zijn moeder was dwarsfluitiste, zijn vader blokfluitbouwer. Hij zelf speelde viool en studeerde aan het conservatorium. Toch werkt hij nu niet als muzikant, maar als componist en cultureel ondernemer. Na zijn studie ontdekte hij dat hij geen orkeststoel ambieerde, maar iets heel anders. Hij wilde met zijn kunst het verschil maken, daar waar dat nodig is.
8 prikkels
Dus reisde hij de wereld rond. Hij bezocht oorlogsgebieden en vluchtelingenkampen. Hij maakte muziek voor, maar vooral mét mensen. In 2017 richtte hij The Turn Club op, een samenwerkingsverband van creatieve denkers en makers. Samen zoeken zij hoe zij de brug kunnen slaan tussen kunstenaars en de samenleving.
Op reis “Ik ben opgegroeid op de Vrije school zonder rapporten en cijfers. Niet prestaties, maar nieuwsgierigheid en verhalen stonden centraal. Toen ik op een reguliere middelbare school kwam was ik verbaasd dat iedereen leren scheen te beschouwen als een soort wedstrijd. Pas op de vooropleiding van het conservatorium voelde ik me weer door docenten meegenomen in hun nieuwsgierigheid. Ze waren met mij op reis. We stelden onszelf een vraag en gingen op zoek. Ik denk dat dat een belangrijke opdracht is aan het onderwijs: begin bij een vraag. Dan is er meteen een vanzelfsprekende, logische relatie tussen je les en het leven. Nu krijgen leerlingen vaak een hele bak theorie, waar ze niet op zitten te wachten. En dan als de
prikkels 9
essay “ Kunst kan
overal gemaakt worden en door iedereen.” vragen komen, dan houdt het op. Dan zegt het onderwijs: zie maar hoe je het later in je leven een keer gaat toepassen. Ik zou dat omdraaien. Kijk welke vragen er leven bij kinderen en ga met hen die vragen bekijken door de lenzen van de diverse vakken.
we hen verteld hebben dat kunst hoort bij een select groepje van specialisten die tegen betaling op een podium in een theater of concertzaal hun ding doen, zijn ze vergeten dat ze dit vermogen bezitten. En dat is zonde! Erger nog: het is ongezond!
De kunstenaars mindset
Voor de geestelijke gezondheid van mensen en dus voor de hele wijde wereld is het beter als we ophouden om kunst in te blikken. The Turn Club wil kunst los maken van de conventies. Kunst kan overal gemaakt worden en door iedereen. Als ik muziek maak dan wil ik dat de mensen in de zaal mee doen. Als je chef kok bent kun je ook met eenvoudige ingrediënten als brood en melk de meest fantastische maaltijden maken. Juist het contrast van eenvoud en vakmanschap maken iets lekker. Ik nodig mensen uit om actief deel te nemen aan het spel.
Ik zie kunst als een lens, zoals rekenen, taal, wereldoriëntatie en natuur ook een lens zijn, een mindset. Wie kijkt door de ogen van een kunstenaar kijkt anders dan door de ogen van een natuurkundige. Een kunstenaar kijkt met een open blik. Er is geen oordeel, geen waarheid, geen beperkingen. Alle ervaringen, gevoelens en gedachten doen ertoe. Een kunstenaar geeft daar vorm aan. Ik doe dat met klank, maar anderen met bijvoorbeeld beweging, kleur of tekst. Kunstenaars gebruiken hun verbeeldingskracht. Ze leggen verbindingen en nieuwe relaties. Ze zijn creatief. Ze maken. Het gebruiken van de mindset van de kunstenaar wordt in onze samenleving vaak ontmoedigd. Dat vind ik heel problematisch. Wij leven in een samenleving waar veel verbintenissen verbroken zijn. We hebben ons denken en voelen uit elkaar gehaald. Familiebanden zijn losser. Er is geen commitment meer aan de kerk of aan de gemeenschap. Vakgenoten zijn niet meer verbonden in gildes. We hebben van onze samenleving een grote berg losse legosteentjes gemaakt. Ook het onderwijs hebben we uit elkaar gerafeld in losse blokjes.
Geestelijke gezondheid
10 prikkels
In deze grote berg met losse steentjes zijn mensen zich vreselijk verloren gaan voelen. Ze missen de verbinding. De oplossing zit in die mensen zelf. Ze bezitten het vermogen om te maken, om te bouwen, om de losse steentjes te verbinden. Maar doordat
Stem En dat is het leuke. Als je deelneemt is kunst ineens niet meer intimiderend. Het is dichtbij. Het is samen. Het is open. Het is ook van jou. Vaak als mensen een mooie ervaring delen dan is dat óf een natuurervaring, óf een kunstervaring. Dat mensen dat als positief benoemen heeft te maken met de aandacht en openheid die ze op dat moment voelden, de verbondenheid. Ze keken met een kunstenaarsmindset en voelden zich rijker. Dus: leerkrachten, zie de kunstenaar in je leerling. Stel hen vragen en laat hen er met een kunstenaarsmindset naar kijken. Help hen open te staan, geef hen de middelen om te verbeelden en neem hun werk serieus. Geef hen hun stem in deze wijde wereld.” Merlijn van Twaalfhoven beschreef zijn ideeën over de kunstenaarsmindset in een bevlogen boek ‘Het is aan ons, Waarom we de kunstenaar in onszelf nodig hebben om de wereld te redden.’
missie geslaagd? Tekst: Tamara Oortwijn Foto: Stephanie Driessen
Van ‘moetje’ naar icoon Zonder Hanna, geen Prikkels. Sinds de oprichting is zij één van de drijvende krachten achter dit blad. In april nam zij afscheid van Plein C en daarmee ook van Prikkels. Ze vertelt het verhaal achter haar geslaagde missie. Het idee Toen Plein C net begon verstuurden we een mooi gedrukte nieuwsbrief met ons aanbod. Maar daar konden we ons verhaal niet goed in kwijt. Voor de lezer was het meer een ‘moetje’ dan een inspiratiebron. We wilden laten zien hoe waardevol cultuuronderwijs is. We wilden leerkrachten laten zien hoe cultuuronderwijs kan bijdragen aan ieders onderwijs, en daarmee aan de ontwikkeling van kinderen. Toen ontstond het idee om een magazine te maken. Er werd een redactieteam samengesteld, inclusief cultuurcoördinatoren, om een zo breed mogelijke input te hebben. Het doel Iedereen die werkt aan cultuur op school laten we aan het woord. Zo zorgen we ervoor dat een onderwerp van alle kanten én op alle niveaus wordt belicht. Zowel de beginnende leerkracht als een ervaren ICC’er voelen zich gestimuleerd stappen te zetten in de ontwikkeling van cultuuronderwijs. Om het goed te doen hoef je niet iets ingewikkelds te doen, je moet alleen de juiste keuzes maken. De cultuurpartner Om het blad een goede opzet te geven zijn er gesprekken geweest met een professionele bladenmaker. De vormgever zorgt voor diverse illustratoren, ook zijn er journalisten en fotografen betrokken bij Prikkels. Kunst Centraal kwam erbij. Deze samenwerking zorgt voor nog meer input en een groter bereik van het magazine. En… Er is een fantastisch merk neergezet met Prikkels. Het is een icoon geworden in Noord-Holland én Utrecht. Het is een prachtblad, elke keer weer. Juist omdat het praktisch is en gaat over de beleving van alle mensen die meewerken aan cultuuronderwijs. Het zou mooi zijn als Prikkels landelijk gaat, en op alle scholen terechtkomt.
Kunst werk
Tekst: Jesse Smale en Mirjam de Heer
Biokunst Idee: Nienke van der Heijden
In de wijde wereld ligt kunst voor het oprapen. Als een kunstenaar het bos in gaat, ziet hij in elk takje, elk steentje, elk blaadje… een potentieel kunstwerk! In deze lessen ga je verzamelen, sorteren en presenteren.
Onder bouw
Bouw je eigen landschap Verzamel!
Bekijk samen de Pinterest pagina van Jesse: https://pin.it/6pzJzeR. Wat een mooie kunstwerken kun je maken van wat de natuur je geeft! Verdeel de klas in groepjes van vier kinderen. Elk groepje gaat thuis, op school of in het bos op zoek naar mooie dingen. Gladde steentjes, bochtige takjes, besjes, blaadjes, noten, veertjes… Verzamel alles in een grote bak. Let op! Je mag best een bloemetje, besje of takje plukken, maar zorg ervoor dat de plant, struik of boom verder kan leven.
Sorteer!
Als de bak helemaal vol is ga je sorteren. De veertjes bij de veertjes, de takjes bij de takjes, of misschien wel: alle ronde dingen bij elkaar en alle langwerpige. Of alle groene en alle rode. Overal in de klas ontstaan stapeltjes. Een hele klas vol met kosteloos knutselmateriaal!
12 prikkels
Maak!
Zorg dat je op het schoolplein voor elk groepje een stukje van ca. 1 bij 1 meter afzet. Je kunt dat doen met paaltjes, met een krijtstreep of je kunt voor elk groepje een glad stukje zand klaar leggen. Nu bedenken de leerlingen samen met hun groepje hoe ze de gesorteerde materialen zo mooi mogelijk kunnen presenteren
Kijk!
Schrijf met stoepkrijt bij elk werkstuk de titel. Het schoolplein is nu veranderd in een natuurmuseum. Eerst mag de klas natuurlijk zelf een kijkje nemen bij de mooie kunstwerken die er zijn ontstaan. Daarna zijn ouders en andere leerkrachten van harte welkom om te komen kijken en kennis te maken met de kersverse landartkunstenaars!
Boven bouw
Biobouwsels
Zoek!
Bekijk samen de Pinterest pagina van Jesse: https://pin.it/6pzJzeR. Had jij gedacht dat je zulke bijzondere dingen kunt maken van wat de natuur je geeft? Kinderen mogen in tweetallen werken of alleen. Iedereen gaat op zoek naar biomateriaal. Dat kan van alles zijn: grillige stukjes boomschors of takjes, mooi gevormde blaadjes, vruchtjes of bloemetjes, veren of bessen… Sorteer wat je vindt. Let op! Je mag best een bloemetje, besje of takje plukken, maar zorg ervoor dat de plant, struik of boom verder kan leven.
Bereid voor!
Zorg dat er voor elk een- of tweetal een stukje hout is waarop leerlingen het kunstwerk kunnen vastmaken. En verzamel materiaal waarmee de leerlingen hun gevonden biomateriaal mee kun-
nen verbinden. Denk aan plakband, touw, pitriet, tie-wraps, lint, lijm, satéprikkers, ijzerdraad of reepjes stof.
Doe!
Nu gaan de leerlingen aan de slag met een biobouwsel. Het bouwsel mag staand, hangend of liggend zijn. De een zal eerst een bouwtekening willen maken, de ander begint gewoon. Alles mag! Laat leerlingen zoveel mogelijk zelf onderzoeken hoe ze materialen kunnen verbinden door vragen te stellen en experimenten aan te moedigen.
Presenteer!
Sluit het project af met een tentoonstelling voor ouders. Of fotografeer alle kunstwerkjes tegen dezelfde blauwe of zwarte achtergrond en maak er een fotoflipboekje of filmpje van dat je met ouders kunt delen.
prikkels 13
in gesprek Tekst: Hille Takken & Jolanda Konings Foto: Stephanie Driessen
Katrien Zuininga
werkte zestien jaar in het basisonderwijs. Ze is onderwijswetenschappen gaan studeren en werkt nu ruim twee jaar als onderwijskundige en opleidingsadviseur voor Inholland Academy.
Monique Veelenturf
werkt als interne cultuurcoördinator en ambulante leerkracht voor OBS de Zonnewijzer in Haarlem en wordt ingezet in de verschillende groepen op school. Daarnaast is ze professioneel verhalenverteller.
Corona heeft ons veel zekerheden ontnomen. Toch bleven wij én onze kinderen zich ontwikkelen. Wat leren mensen van onzekerheid? En hoe heeft dit effect gehad op ons onderwijs? Een leerkracht en onderwijskundige praten over wat onbekend terrein vraagt én wat het biedt.
Groeien in een andere wereld Monique: “Over onbekend terrein kan ik meepraten! Mijn man en ik zijn afgelopen zomer drie maanden op reis geweest. We wilden een rondje Oostzee doen, de prachtige natuur in Lapland zien en het bijzondere licht. Maar door de reisbeperkingen kwamen we ineens in Rome terecht! We hadden ons ingesteld op kou en natuur, maar kwamen uit in een hete stad. Wat cultuur betreft natuurlijk een cadeautje, maar voor ons op dat moment onbekend terrein…”
Katrien: “Ook ik ken dat gevoel. Mijn man en ik hebben het afgelopen jaar een huis uit 1911 gekocht en alles gestript. Ik keek rond en zag van het oude huis alleen nog maar de muren en een houten latjesplafond. Toen voelde ik in mijn hele lijf: waar zijn we aan begonnen?”
Leren is durven Katrien: ““De slogan van Inholland is: ‘leren = durven’. Dat was dit jaar zonder meer van toepassing.
14 prikkels
Voor ons allemaal persoonlijk en zeker in het onderwijs. Wij hebben ons huis stapje voor stapje weer moeten opbouwen. Ik leerde daar veel van en heb ervaren dat gedurende het proces ons huis steeds meer ‘eigen’ werd. Het onderwijs is, doordat er noodgedwongen op afstand les werd gegeven, versneld gaan digitaliseren. Leerkrachten hebben zich snel aangepast. Dat vergde lef.” Monique: “We kunnen niet alles aanbieden wat we zouden willen, maar we hebben geleerd te focussen op wat wél mogelijk is. Mijn klas was ingeloot voor een cultureel project van Het Teylersmuseum, maar we konden er niet met hele groepen naar toe. Het Teylersmuseum zorgde toen voor vouchers. Daarmee konden kinderen met hun ouders een tijdslot reserveren. We kwamen erachter dat alleen al samen erover praten enthousiasme genereerde. En dat juist doordat er zo weinig gebeurt, dit project meer betekenis kreeg. Het komt meer uit de verf. Dit gaf ook de onderwijzers een boost.”
Katrien Zuininga en Monique Veelenturf
prikkels 15
in gesprek verhaal op te nemen voor het thuisonderwijs. De filmpjes gaven later meteen een band met de klassen waar ik kwam. De kinderen herkenden mij van het verhaal op de film. Dat was onverwacht. Het digitale contact zorgde meteen voor verbinding.” Katrien: “In relatie zit heel veel. Om overzicht te houden planden de leerkrachten op de school van mijn kinderen persoonlijke gesprekjes in. Ook met ouders. Om een vinger aan de pols te houden en kinderen een hart onder de riem steken. Daarnaast probeerden leerkrachten het online onderwijs meer activerend te maken, niet alleen te zenden. Met de chat, Kahoots, een dansspelletje of beweegopdracht tussendoor. Én leerkrachten wisselden dat onderling uit. Wat werkt en wat niet? Het is een mooi voorbeeld van informeel leren.”
Flexibel
Monique:
“Juist doordat er weinig gebeurt, krijgt wat je doet meer betekenis.” Katrien: “Samen reflecteren is zonder meer belangrijk. Alle afzonderlijke ervaringen en ideeën samen leveren een schat aan kennis en inspiratie. Je kijkt samen vanuit verschillende perspectieven naar een onderwerp. Reflecteren met kinderen vraagt ook iets van de leerkracht. Je leert kinderen niet alleen na te denken over het resultaat, maar ook over het proces, evenals de stap die volgt. Je kunt hen daarbij helpen door middel van kijkvragen. Wat zijn de criteria voor succes?” Monique: “Zelf ben ik dol op verhalen. In deze tijd heb ik extra veel met prentenboeken gewerkt, nét wat meer verhalen verteld! Tijdens de lockdown vroeg een collega mij een filmpje met een
16 prikkels
Monique: “Die uitwisseling heeft heel erg te maken met het beleid van de school. Op de school waar ik werk wisselen we veel uit. Als ambulante leerkracht kan ik overal meekijken. Dat is heel verrijkend! Dan zie ik een leerkracht bepaalde rituelen doen en denk: ‘Oh, leuk! Dat ga ik ook doen!’ of ‘Wat pakt die dat leuk aan!’ Iedere leerkracht regelt het onderwijs op zijn eigen manier met zijn eigen ongeschreven regeltjes en gebruiken. De ene heeft een poppetje om mee te praten, de andere gebruikt liedjes voor instructies en weer een ander werkt met hulpjes of groepsleiders. Soms zie je je eigen rituelen terug komen bij anderen.” Katrien: “Ook bij Inholland Academy werd een flink beroep gedaan op flexibiliteit. Docenten, studenten, de organisatie, iedereen moest steeds schakelen. Een opleiding volgen vergt al dat je steeds een stap zet en jezelf uitdaagt. In deze tijd gold dat nog meer. Ik hoop dat het er toe leidt dat we in beweging blijven en kansen voor innovatie blijven zien.”
Veiligheid Monique: “Omdat ik steeds in andere groepen sta, werk ik meteen aan de veiligheid in de groep. Een fijne dag staat voorop. Ik vraag ook openheid van de leerlingen: ‘Wie heeft er nog extra rekeninstructie nodig?’ Dan moet ik zelf ook bereid zijn om open te staan en op het onverwachte in te spelen. Zo zijn we een keer met twee collega’s naar buiten gegaan. Gitaar en keyboard mee, verlengsnoer uit het raam en liedjes zingen. Daar vertelde ik een verhaal bij. Heerlijk buiten in het zonnetje. We hebben allemaal enorm genoten. Dan stap je dus uit je normale patroon. Dat was echt een droommomentje.” Katrien: “Het is inderdaad soms goed om uit je normale patroon te komen. Uit je voorbeeld stappen, noem ik dat. Niet alleen kijken naar wat voor jou altijd gewerkt heeft, maar juist vanuit verschillende perspectieven een situatie benaderen. Het is heel fijn om te kijken wat je van een ander mee kunt nemen voor de toekomst.”
Tekst: Jolanda Konings
Op avontuur
shopping
ONTDEKKEN De wereld voor beginners.
Zoek de ruimte Een boekje boordevol inspiratie voor beeldende lessen, waarin onderzoeken, experimenteren en verkennen centraal staat. €17,50 Mail je bestelling naar: m.levering@heliomare.nl.
Kleuteruniversiteit Een kleuren-, natuur-, letter- of vormenspeurtocht. Met de speurtochten van de Kleuteruniversiteit worden kleuters op een gezellige en actieve manier wijzer! www.kleuteruniversiteit.nl Vragen? Waar is de chocola ontdekt? En hoeveel soorten apen leven er in de Amazone? In deze kinderencyclopedie vind je antwoorden op vragen die je nog niet eens had bedacht! € 22,99.
De ontdekking! Met fiches en spelideeën gaan je leerlingen op deze vrolijke, opblaasbare globe van Caly Toys op ontdekking naar de continenten, oceanen en verschillende culturen op onze planeet. € 8,95 www.frank.nl
Willewete Willewete is een serie informatieve prentenboeken die een antwoord geven op de vragen van jonge kinderen. Elk boek bevat naast weetjes ook een liedje, opdrachten, een grote uitklappagina en een miniquiz. € 16,95
Ontdek de wereld Met dit aantrekkelijke spel voor kinderen tussen de 5 en 10 jaar wordt de wereld ontdekken een groot feest. €18,79
prikkels 17
achtergrond Tekst: Moniek Warmer en Mirjam de Heer Illustraties: Mireille Schaap
De Wijde Wereld ontdekken
18 prikkels
Basisschoolleerlingen ontdekken de wereld via waarneming en verbeelding. Met een betekenisvolle vraag kun je als leerkracht hun fantasie prikkelen en hen op ontdekkingsreis sturen door de wereld om hen heen én in de wereld van hun verbeelding.
W
at willen we als samenleving bereiken met het leergebied Kunst en Cultuur? Heel veel! We willen dat kinderen hun brein openen naar nieuwe kennis, nieuwe herinneringen vormen en nieuwe ervaringen opdoen. We willen hen nieuwsgierig maken. We gunnen hen de verwondering bij de ontdekking van een nieuw stukje wereld. We willen hen nieuwe informatie geven, gestapeld bovenop wat ze al weten. We willen graag dat ze met elkaar in gesprek gaan over wat ze ervaren. We willen hun talenten ontwikkelen. En we willen dat zij nieuwe mogelijkheden ontdekken om op hun eigen persoonlijke wijze betekenis te geven aan de wereld om hen heen.
Een bijvoorbeeld van zo’n vraag is: Hoe komt het dat wij bang zijn voor insecten? Met zo’n vraag stimuleer je leerlingen om een stukje van de wereld te onderzoeken waar alle kinderen wel eens mee in aanraking zijn geweest. Iedereen heeft wel eens een muggenbult gehad of een wesp op zijn boterham met jam. Het is tegelijkertijd een uitdagende vraag die leerlingen de vrijheid geeft om zelf op zoek te gaan naar meer kennis en meer begrip. De doelen die je aan deze vraag kunt koppelen gaan niet alleen over technieken, materialen, vormgeving en verbeelding, maar ook over natuur, techniek, taal en misschien zelfs wel rekenen. Een uitdagende vraag verbindt meerdere vakgebieden en dient meerdere doelen.
In de huidige kerndoelen voor cultuureducatie zijn communiceren, presenteren, creëren en reflecteren de centrale vaardigheden waar binnen ‘Kunstzinnige oriëntatie’ aan wordt gewerkt. In de tussendoelen en leerlijnen (TULE) staan technieken en vaardigheden centraal. Dat doet weinig recht aan het creatief proces. In de nieuwe kerndoelen vanuit het gedachtengoed van curriculum.nu staan daarom twee andere doelen centraal: meemaken en maken. Meemaken is het ervaren van kunst en erfgoed in de wijde wereld om je heen en leren daar je eigen betekenis aan te geven. Maken is het vorm en betekenis geven aan je verbeeldingswereld, gebruik makend van alles wat de echte wereld je biedt.
Samenhang
Procesgerichte didactiek In het leergebied Kunst en Cultuur draait het om de ontwikkeling van artistiek-creatief vermogen. Hoe versterk je dat op school? Wat je vaak ziet is dat leerkrachten activiteiten bedenken. Maar om kinderen nieuwsgierig te maken, te activeren en te stimuleren om op zoek te gaan, heb je geen activiteit nodig of een eindresultaat, maar een proces. Karin Kotte noemt dit procesgerichte didactiek, “de didactiek van creativiteit, eigenaarschap, betrokkenheid en het verbinden van leergebieden.” Bij procesgerichte didactiek stel je leerlingen een uitdagende vraag, die leerlingen ieder op hun eigen manier gaan onderzoeken. Je koppelt aan die vraag doelen.
De Stichting Leerplan Ontwikkeling (SLO) formuleert nu bouwstenen. Deze bouwstenen kunnen scholen inzicht geven in de doelen die zij aan projecten kunnen koppelen. Zo is bijvoorbeeld de bouwsteen ‘Maakstrategieën’ van het leergebied Kunst en Cultuur, waarbij het erom gaat dat leerlingen leren experimenteren, creëren of imiteren, verbonden met de bouwsteen ‘Creatie met digitale technologie’ van het leergebied ‘Digitale geletterdheid’. Bij het insectenproject bijvoorbeeld waren de ‘Maakstrategieën’ gekoppeld met de bouwsteen ‘Ontwerpen’ van het leergebied ‘Mens en Natuur’. En het gesprek over de insecten in de klas raakt niet alleen aan de bouwsteen ‘Denkstrategieën’ van het leergebied ‘Kunst & Cultuur’, maar ook aan ‘Interactie ten behoeve van taal- en denkontwikkeling.’ Stel dat jouw school ieder jaar een bezoek brengt aan een erfgoedlocatie in de omgeving van de school. Met dit ene project werk je aan een aantal bouwstenen: ‘Cultuurhistorische contexten’ en ‘Denkstrategieën’ (Kunst & Cultuur) en ‘Mensbeeld en identiteit’ (Mens & Maatschappij). Laat je hen ook nog een gedicht schrijven over hun eigen omgeving dan heb je meteen nog een aantal bouwstenen gecoverd: ‘Identiteit’ (Burgerschap) en ‘Creatieve vormen van Taal’ (Nederlands). Laat je hen eerst een film zien over hoe hun gemeente er vroeger uit zag dan heb je er weer een aantal. Jij als leerkracht kiest door de doelen te
prikkels 19
achtergrond
“ Wat willen we
formuleren aan welke bouwstenen je wilt werken. Curriculum.nu daagt je dus meer dan de huidige tule-doelen en leerlijnen gebeurt, uit om je eigen onderwijs te ontwerpen. Bovendien werken alle kunstdisciplines aan dezelfde doelen, wat meer ruimte geeft om in je eigen kracht te blijven staan.
Spelen met cultuuronderwijs Door meer te gaan denken in doelen worden leerkrachten zich bewust van het effect van hun projecten, van waar ze wel aan werken én van de verbanden tussen leergebieden. Als je weet wat je hebt en wat je doet, kun je kijken hoe je verder kunt komen. Wil je meer focus aanbrengen? Of wil je juist je projecten verrijken? Of wil je nieuwe projecten ontwikkelen? Het voorstel voor het nieuwe curriculum stimuleert leerkrachten te spelen met hun cultuuronderwijs. En dit sluit naadloos aan bij de ontwikkeling die is ingezet met Cultuureducatie met Kwaliteit. Ook daar staat namelijk de ontwikkeling van het creatief vermogen centraal en wordt het creatief proces ingezet als motor voor ontwikkeling op veel meer gebieden dan alleen kunstzinnige oriëntatie. CMK-scholen trainen zich in het stellen van uitdagende vragen. Denk bijvoorbeeld aan de vraag: “Wat gebeurt er met mijn mobieltje als ik ga slapen?” Deze vraag stelde De Brug in Vianen, en school voor speciaal onderwijs, aan haar leerlingen. Dit leverde de meest spectaculaire ontwerpen op, van een telefoonhoesje in de vorm van een meloen - want een mobiel moet ook vitaminen krijgen! – tot een popcornmachine – want de energie van de mobiel kan andere dingen doen dan mij berichtjes sturen. De leerkrachten van De Brug koppelden cultuureducatie aan sociaal-emotionele ontwikkeling. Met beeldende projecten raken zij niet alleen aan de bouwstenen voor het leergebied ‘Kunst en Cultuur’, maar ook aan de bouwstenen ‘Interactie’ (Nederlands) en ‘Welzijn’ (Mens en Maatschappij).
Waarnemen en verbeelden Op De Brug maken alle leerlingen iets anders. Ze doorlopen elk een eigen creatief proces. Ze denken na over de vraag, maken een ontwerp, stellen een materialenlijst op en gaan dan pas aan de slag. Leerkrachten
20 prikkels
bereiken met het leergebied Kunst en Cultuur? Heel veel!”
begeleiden dat proces. Ze gebruiken daarbij de twee technieken van Cultuur in de Spiegel: de waarneming en de verbeelding. Ze vragen kinderen om de wereld om hen heen met al hun zintuigen te onderzoeken. Gaat het over de insecten? Stel vragen: Hoe klinken ze? Hoe voelen ze? Hoe zien ze eruit? Hoe bewegen ze zich? Door met de hele klas het gesprek te voeren til je het naar een volgend niveau. Want wat de een ziet, hoort, voelt, ruikt of proeft, ziet de ander niet. De tweede techniek is de verbeelding. Vraag leerlingen insecten te schetsen, hun bewegingen te imiteren, hun geluid na te doen of hun verhaal te verzinnen. Juist door te verbeelden ontdek je dingen die je eerst niet zag. En dan heb je een nieuw stukje wereld ontdekt. Meer info: Nieuwe curriculum: www.curriculum.nu/ voorstellen/kunst-cultuur/ Procesgerichte didactiek: https://kunstedu.nl De nieuwe kerndoelen: www.slo.nl
✂
De knutselpagina
✂
De knutselpagina
Op reis op de fiets
or niets. Met deze knipvorvo at sta ie tas fan Je ts? fie n ee Een aap op op zijn fiets. Waar zou hij tijd van m mu n ee in p aa w jou men help je op zijn reis mee willen nemen? heen willen gaan? Of wat zou hij
dig? Wat heb je no n, gekleurd Scharen, lijm, potlode en zwart papier en een kopie van dit knutselvel per kind
Werkwijze
• Kies een fiets en knip die uit. aap uit. • Knip ook de onderdelen van de op hier leg • Pak een gekleurd papier en de fiets. nu • Leg de onderdelen van de aap het dat kt den jij s zoal fiets zo op de mooi en goed is.
Lespakket Knip je Knap Deze kunstopdracht komt uit het lespakket ‘Knip je Knap’. Met dit lespakket ontvang je via het digibord beeldend kunstenaar Eline Janssens in je klas voor een vliegende start en stevige basis van je les. De kunstles wordt gecombineerd met een filosofieles. Want kunst is niet alleen mooi om naar te kijken, maar kan je ook aan het denken zetten! Nog meer dieren op de fiets bestellen? www.filosovaardig. nl/knip-je-knap Prikkels-lezers krijgen 10% korting met kortingscode Prikkels321Knip!
zoals • Weet je zeker dat het goed ligt alle dan Plak ? egd rgel je het hebt nee . vast len onderde toe • Kijk of je nog iets aan jouw dier een dje, hoe een aan kunt voegen. Denk of... as, rugt bloem, een oegen • Kijk ook of je nog iets kunt toev Eiffelde aan aan de achtergrond. Denk m, of… boo palm een e, toren, een piramid
Tip!
Wil je graag een fiets en aap in kleur? Houdt dan achter dit knipvel een gekleurd vel A4 papier. Knip de bladen samen uit.
4X De Wijde Wereld
Tekst: Alexandra Flohr Beeld: Marloes Toonen
Natuurkrachten
De natuur geeft ons energie! Ga naast je stoel staan en neem even de tijd voor deze energizers.
3
1 Zwaartekracht
Middelpuntvliedende kracht
Ga stevig rechtop staan. Adem 2x diep in en rustig uit. Bij de volgende inademing trek je je schouders op en bij uitademen laat je ze zwaar vallen. Herhaal dit minimaal 3x. Dan strek je bij het inademen je armen omhoog en bij het uitademen laat je ze zwaar voor je omlaag zwaaien. Buig je knieën als dat lekker voelt om terug te veren. Doe dit 5x.
2 Windkracht Verplaats je aandacht naar je voeten. Voel hoe ze stevig op de aarde staan. Verplaats een paar keer je gewicht naar voren en naar achteren. Breng dan een paar keer je gewicht van links naar rechts. Nu kun je als een rietstengel in de wind gaan cirkelen: voor, rechts, achter, links. Wissel na 3x van richting en kom uit in het midden.
Ga met je benen op heupbreedte stevig op de grond staan. Bounce met je armen van rechts naar links. Steek nu je armen naar rechts op schouderhoogte. Je rechterarm is gestrekt en links gebogen. Breng je gewicht naar je rechterbeen. Buig dan je benen en verplaats je gewicht naar links. Je armen bewegen mee. Na 4x heb je genoeg vaart om een hele draai naar rechts en naar links te maken.
4 Opwaartse kracht Je gaat trampoline springen. Strek je armen in de lucht en buig je benen. Zwaai nu je armen omlaag voor je afzet. Veer omhoog met je armen tot je hoog op je tenen staat. Na 4x ben je lekker opgewarmd. Tijd om te springen. Adem diep in en je met je armzwaai af om zo hoog mogelijk te springen. Vang je op met je benen en de armzwaai naar beneden. Herhaal dat 4x. prikkels 23
4-5-2021
xxxxxxxx
UI TGE LI C HT
Tekst: Mirjam de Heer
Boom - Kunstmenu en Cultuurprogramma
Beeld: Saris & den 3. DE STORYSCOPE INEngelsman DE KLAS Mediakunst | groep 7-8
KU VERHALEN MAKEN MET EEN DIGITAAL SCHIMMENSPEL
De Storyscope
Boom
Vorige
https://leerkrachten.kunstcentraal.nl/lesmateriaal/storyscope-2/3-storyscope-klas/boom-4/
De Wondertafel De Storyscope begon haar leven als Wondertafel op festivals. Kinderen vlogen erop af. Kunst Centraal zag mogelijkheden voor gebruik in het onderwijs. Met Sebastiaan Hensen, de bedenker, en zijn praktijkbegeleider, Ramon Verberne, maakte Kunst Centraal het project geschikt voor de bovenbouw. Fonds 21, VSB Fonds en Prins Bernhard Cultuurfonds maakten die ontwikkeling mede mogelijk.
Schimmenspel Sebastiaan Hensen ontwikkelde de Wondertafel voor zijn afstuderen aan de HKU: “Ik wilde het klassieke schimmenspel interactief maken. Het schimmenspel gebruikt een simpele beeldtaal in zwart en wit. De vormen zijn gestileerd en daardoor kan het publiek details zelf invullen. Dat triggert hun fantasie.” Kunst Centraal voegde aan zijn ontwerpen de mogelijkheid toe om zelf vormen te ontwerpen.
24 prikkels
De Storyscope is een interactieve, digitale variant van het klassieke schimmenspel. Door met houten blokjes met afbeeldingen, fiducials, over een glasplaat te bewegen brengen leerlingen op het scherm verhalen tot leven.
Storyscope Zo werd de Wondertafel een Storyscope. De Storyscope is een solide rolkast met daarin de installatie en bovenop een glasplaat. Daarop leggen kinderen houten blokjes met fiducials, zwarte beeldjes, die fungeren als QR-code. Op het scherm wordt de code een figuurtje. Door te schuiven met het blokje beweegt de figuur. Zo laat je de zon onder gaan, het water stijgen, het riet wuiven en maak je van een rups een vlinder.
Van fiducial naar verhaal Om kinderen te helpen met de Storyscope ook echte verhalen te vertellen komt er in de klas een verhalenverteller. Die helpt bij het bedenken van een plot en het presenteren daarvan. Leerlingen leren stapsgewijs denken: wat heb ik nodig in mijn verhaal en welk beeld past op welk moment? Zo werkt dit project niet alleen aan creativiteit, maar ook aan een andere 21e eeuwse vaardigheid: programmeren!
xxxxxxxx
4-5-2021
Pauw - Kunstmenu en Cultuurprogramma
3. DE STORYSCOPE IN DE KLAS 4-5-2021
Mediakunst | groep 7-8
Windmolen -
3. DE STORYSCOPE IN DE K
KUNSTMENU Mediakunst | groep 7-8
Pauw
Windmolen
Benieuwd naar het project ? Kijk de trailer: https://youtu.be/W5eE-xGHA1c
prikkels 25
door hun ogen Tekst: Nienke Trap Foto: Stephanie Driessen
De wereld verkennen Amjad (11 jaar) De Koetsveldschool in Amsterdam is een van de scholen voor speciaal onderwijs waar kunstenaar Jaap Velserboer de leerlingen ruimte biedt om te ‘klooien’. De leerlingen maken niet iets met een voorbeeld voor hun neus, maar experimenteren, proberen en verkennen zo de wereld.
“Ik vind alles leuk van de knutselles. Ik houd gewoon erg van knutselen. Soms doe ik dat thuis met mijn vader. Dan gaan we een hutje maken bijvoorbeeld of iets schuren ofzo. Ik vind het vooral leuk om hele grote dingen te maken, én dieren! Soms zie ik iets op straat, bijvoorbeeld een steentje of takken en dan bedenk ik wat ik daarvan kan maken. Ik heb een boom gemaakt. Kijk, er zit een ballon onderaan waar water in kan. Dan heeft hij altijd genoeg te drinken om te kunnen groeien. Meester Jaap had al deze takken en spullen bij zich en toen gingen we eerst takken knippen, met een gevaarlijke schaar. Daarna gingen we alle ballonnen en veertjes eraan maken. Andere kinderen hebben een beetje geholpen en meester Jaap en de juf soms ook. Ik ga mijn boom in mijn kamer naast het raam hangen, want ik ben er wel trots op. Ik leer ook allemaal dingen van het knutselen. Om dingen vast te maken bijvoorbeeld, of om te vragen of iemand me even wil helpen. We helpen elkaar altijd. Ik wist al wel dat ik goed kon knutselen. Papa kan dat ook, die maakt bijvoorbeeld laminaat. En mama maakt brood en gaat soms met mij verven.”
26 prikkels
Jeremiah (10 jaar) “Onze knutselmeester Jaap neemt alles voor ons mee: takken, veren, ballonnen, plakband… noem maar op! Je mag gewoon alles pakken wat je wilt gebruiken. Ik heb bijvoorbeeld geknutseld met bamboe. Dat lusten panda’s, dat leert meester Jaap ons ook. We moeten altijd zelf verzinnen wat we gaan maken. Dat vind ik helemaal niet moeilijk. Ik vind het het leukst om dingen vast te maken, dat die dan ook echt goed blijven zitten. Ik heb een keer een boom gemaakt van papier en een ballon. Daar ben ik best wel trots op, want het is een speciale boom, een geheimen-boom. Die kan ik op mijn kamer ophangen aan de muur. Ik weet al waar hij moet komen. Aan die boom kan ik dan mijn geheimen vertellen. Dat helpt goed tegen het huilen. Nu vertel ik mijn geheimen altijd aan Beer, maar die kan ze niet zo goed bewaren misschien. De boom helpt ook om trots te zijn, trots op dat ik dat kan maken. Mijn boom is wel een beetje kaal, maar dat gebeurt soms ook in het bos. Die ballon heb ik echt uit mijn eigen hoofd bedacht, want ballonnen horen helemaal niet aan bomen. Maar wel bij blij zijn! Ik word heel blij van knutselen!”
J-Yves (11 jaar) “Ik heb een keer een robot gemaakt. Ik houd eigenlijk niet van robots, maar ik ging dat toch gewoon maken. We hebben namelijk een knutselmeester, meester Jaap, en daar maken we allemaal dingen mee. Knutselen vind ik soms leuk en soms irritant. Toen we met schuim en tandenstokers die robot gingen maken was dat echt irritant. Ik wilde stevigere lijm hebben, zodat het ook echt goed zou blijven zitten. Maar ik mocht wel schroeven, maar geen lijm gebruiken. Ik vind het ‘t leukst als ik net als mijn vader met echte goede lijm dingen mag maken, die je dan ook echt niet meer los krijgt. Je voelt je rijk als het echt zwaar voelt en dit schuim was zo licht. Het leukste vond ik het om de poesjes te maken. Met allemaal stukjes stof, van die mooie, met allemaal kleurtjes. Alle stofjes zijn anders maar toch passen ze wel mooi samen. Eigenlijk ziet een poes er helemaal niet zo uit in het echt, maar toch ook wel. Iedereen ziet toch meteen dat dit een poes is? Die heb ik dus gemaakt!”
prikkels 27
Nieuws begrijpen met je handen
Snelle les Tekst: de Heer jam Mir
Lees het artikel op prikkelsonile.nl, beantwoord de vragen en teken, knutsel of beschrijf je eigen Snap of sQuba! Opdracht Pak een papier en schrijf voor jezelf op: ✔ Waarom bestaat de Snap uit twee helften? ✔ Wat maakt de Snap een ‘auto van de toekomst’? ✔ Wat maakt de sQuba een ‘auto van de toekomst’? ✔ Omcirkel je favoriete auto. ✔ Bedenk een ding dat je favoriete auto nóg beter zou maken.
A
Kies nu hoe je je favoriete auto van de toekomst wilt vormgeven. Je mag hem tekenen of knutselen. Je mag hem ook beschrijven in een verhaal of een gedicht. Verwerk in je vorm alles wat je op je papier over deze auto hebt opgeschreven, ook jouw eigen toevoeging.
B
Hang alle ontwerpen naast elkaar op een rij en bekijk ze samen. Zijn er vragen over de ontwerpen? Ziet iedereen de ‘extra’ toevoeging die niet in de tekst werd genoemd? Bekijk nu samen hoe de Snap en sQuba van Rinspeed eruit zagen. Die kun je googelen door op afbeeldingen te zoeken naar ‘sQuba Rinspeed’ en ‘Snap Rinspeed’. Welk ontwerp lijkt erop?
Prikkels is een uitgave van Plein C en Kunst Centraal.
