The Bubbles chimpanzee and his master

kształtnych własnego pupila imieniem Scatter.

Historie adopcji małp przez ludzi miewają różne finały, jednak najczęściej kończą się fiaskiem. W tygodniku „Polityka” z 9. listopada 2009 r. opublikowano artykuł Marzeny Nowakowskiej pt. „Planeta bez małp”. Tekst traktuje o alarmującym spadku liczby szympansów, która w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat skurczyła się pięciokrotnie.

Nowakowska poza opisem rzezi małp, które są zabijane, by zaspokoić głód zubożałego kongijskiego społeczeństwa, podejmuje problem sprzedaży szympansów z Afryki centralnej do Europy i USA. Pisze: „Początkowo mała małpka pełni rolę maskotki, z czasem zaczyna sprawiać poważne kłopoty. Nabiera krnąbrności niekochanego nastolatka, co w połączeniu z siłą mięśni trzykrotnie większą niż ludzka i potężnymi kłami gwarantuje problemy.”

W latach 60. i 70. XX w. amerykański antropolog Louis Leaky objął swoim patronatem działania trzech młodych miłośniczek zwierząt (później wybitnych prymatolożek), badających małpy człekokształtne: Jane Goodall – szympansy, Diane Fossey – goryle i Birute Galdikas – orangutany.

Jane Goodall w roku 1960. wprowadziła się do rezerwatu Gombe w Tanganice. Nie miała wówczas żadnego doświadczenia naukowego. Żyjąc w bezpośrednim sąsiedztwie z szympansami, zapoczątkowała serię przełomowych odkryć, które wstrząsnęły światem. Zauważyła na przykład, że szympansy jedzą mięso. Do tej pory sądzono natomiast, że wszystkie małpy są roślinożerne. Spostrzegła również, że, podobnie jak ludzie, używają narzędzi, a co więcej – potrafią samodzielnie je wytworzyć. Posługują się źdźbłem trawy do wyławiania termitów i mrówek oraz piją z liści, pełniących funkcję kubków. Wyniki badań Goodall znacząco pomniejszyły różnicę w wyobrażeniu inteligencji i kultury w świecie ludzi i szympansów. Louis Leaky żartobliwie podsumował jej odkrycia, mówiąc: „Musimy albo na nowo zdefiniować „narzędzie” i „człowieka”, albo uznać szympansy za ludzi”.

Małpy człekokształtne stały się również przedmiotem zainteresowań w zakresie lingwistyki. W 1967 r. Allen i Beatrix Gardner z Uniwersytetu Nevady podjęli się przeprowadzenia tzw. „Projektu Washoe”, polegającego na adopcji nowonarodzonej samicy szympansa i wychowaniu jej w takich warunkach jak własne dziecko. Washoe miała w domu własny pokój, a w nim kanapę, szafkę, lodówkę, łóżko z prześcieradłem i kocem, zabawki, ubrania, grzebień i szczoteczkę do zębów, którymi umiała się posługiwać. Spędzała czas podobnie jak ludzkie dziecko - na wypełnianiu drobnych obowiązków domowych, nauce, zabawach na podwórku i aktywnościach w towarzystwie przybranej rodziny. Opanowała ok. 350 wyrazów z zakresu języka migowego, których potem uczyła zaadoptowanego syna Loulisa. Na ich bazie potrafiła tworzyć własne kombinacje słowne służące opisywaniu rzeczywistości. Raz, ujrzawszy łabędzia, powiedziała „woda” i „ptak”. Nie znała bowiem wyrazu „łabędź”. Joan Dunayer (adwokat 5