Jak to dawniej w Kornicach by³o… Zachowa³a siê, choæ bardzo jest zniszczona, kronika szkolna Kornic, któr¹ w 1872 r. zacz¹³ prowadziæ pierwszy nauczyciel, Franciszek Trtzka. Z tej kroniki chcielibyœmy Czytelnikom przedstawiæ kilka ciekawostek. Szkolnictwo by³o domen¹ Koœcio³a, st¹d te¿ parafia w Janowicach, jak siê wówczas nazywa³ obecny Cyprzanów, prowadzi³a szko³ê dla wszystkich dzieci ze wsi nale¿¹cych do parafii. Oko³o 1840 r. w Kornicach zaczê³a dzia³aæ tak zwana ‘szko³a wêdrowna’, nie maj¹ca cech zorganizowanej szko³y. Dzieci z Kornicy by³y nauczane przez nauczyciela pomocniczego z Janowic, czasami przychodzi³ uczyæ nawet kierownik szko³y. Nauka odbywa³a siê trzy dni w tygodniu po dwie lekcje dziennie. Poniewa¿ nie by³o budynku szkolnego, nauka odbywa³a siê w karczmie Stanjek. Ks. Zawadzki, jako inspektor szkolny, krytykowa³ ten stan rzeczy, kie-
dy pijani mê¿czyŸni przekomarzali siê z uczniami. Dlatego lekcje przeniesiono do wynajêtego pokoju u Jacka (Hyacinth) Sollicha pod nr. 44 (tam, gdzie obecnie mieszka Monika Sollich). Poniewa¿ kornickie dzieci uczy³y siê na miejscu, wieœ nie musia³a dok³adaæ siê do budowy nowego budynku szkolnego w Janowicach. Kornice zbiera³y natomiast pieni¹dze na budowê w³asnej szko³y. Sz³o to doœæ opornie. Do 1870 r. zebrano 500 talarów, a budowa mia³a kosztowaæ 1200 talarów. Dzia³kê pod budowê podarowa³ ówczesny w³aœciciel maj¹tku w Kornicach dr med. baron Wilhelm von Eickstedt. Dnia 1 marca 1871 r. rozpoczê³a siê budowa, któr¹ prowadzi³ zagrodnik i murarz Jacek Sollich, a koszt mia³ wynieœæ 2000 talarów, na co pañstwo da³o 550 talarów. Poœwiêcenia szko³y dokona³ dnia 2 lipca 1872 r. proboszcz janowski, ks. Izydor Zawadzki w obecnoœci barona Bruno von Eickstedta. Jak pisze kronikarz udzia³ mieszkañców w poœwiêceniu by³ niewielki, przewa¿nie kobiet. Mê¿czyŸni w tym czasie przebywali w karczmie. Pierwszym nauczycielem zosta³ Franciszek Trtzka (* 1845 w Raciborzu). Rozpocz¹³ on pisanie kroniki, z której czerpiemy wiado-
Karczma Stanjek - wiek XIX
Lokalna Strategia Rozwoju Jak ju¿ informowaliœmy naszych czytelników, na terenie s¹siaduj¹cych gmin Rudnik i Pietrowice Wielkie powsta³o Stowarzyszenie Lokalna Grupa Dzia³ania „Partnerstwo Dla Rozwoju”. Podstawowym dokumentem dzia³ania LGD jest Lokalna Strategia Rozwoju. Strategia rozwoju lokalnego to scenariusz rozwoju naszych gmin. Strategia okreœla konkretne cele tego rozwoju mo¿liwe do osi¹gniêcia oraz metody i dzia³ania, jakie zostan¹ zastosowane do realizacji ustalonych celów, a tak¿e œrodki jakie zostan¹ wykorzystane do ich realizacji. Lokalna strategia zak³ada efektywne wykorzystanie wszystkich miejscowych potencja³ów. Dlatego ka¿dy, kogo interesuje lokal-
12
ny rozwój gospodarczy powinien wiedzieæ, ¿e w³aœnie zosta³y zakoñczone prace nad projektem strategii dla obszaru gminy Rudnik i Pietrowice Wielkie. Pocz¹wszy od 1 paŸdziernika br. mo¿na siê zapoznaæ z projektem LSR w biurze LGD w budynku Urzêdu Gminy Pietrowice Wielkie oraz na stronie internetowej www.pietrowicewielkie.pl. W ca³ym procesie tworzenia Lokalnej Strategii Rozwoju musi istnieæ œcis³y zwi¹zek pomiêdzy pracami osób tworz¹cych strategiê, a spo³ecznoœci¹, której ta strategia dotyczy. Warto wiêc uczestniczyæ w tych pracach, gdy¿ wynik koñcowy to wynik kompromisu pomiêdzy zamierzeniami pocz¹tkowymi, mo¿liwoœciami, a d¹¿eniami tych, których strategia dotyczy. Dorota Jarosz
paŸdziernik 2008
cz. 1
moœci. Najwidoczniej pan nauczyciel nie by³ zadowolony z budynku szko³y, poniewa¿ napisa³, ¿e winna s³u¿yæ za przyk³ad, jak nie nale¿y budowaæ szkó³. Naukê rozpoczê³o 73 uczniów, dla których nie by³o nawet wystarczaj¹cej iloœci ³awek. Z kurii biskupiej we Wroc³awiu uzyskano 291 talarów na zakup ³awek i katedry oraz zbudowanie ogrodzenia, chlewika i ustêpów. W 1872 r. w Kornicach by³y 43 domy. Warto przytoczyæ nazwiska ówczesnych mieszkañców: Bennek, Ciemienga, Fichna, Fichna, Goerlich, Grabowski, Kawalla, Klemens, Kruttki, Kubitta (m³ynarz), Kwasigroch, Lamczyk, Machaczek, Mizioch, Newerla, Pasdzierny, Posmyk, Proksch, Ring, Rochowski (karczmarz), Rostek, Schwarz, Siwon, Sollich, Stanjek (karczmarz), Suchanek, Weiß, Wieder, Wolanik, Wosnitza, Wycisk, Wyppler i Zajonc. Widaæ, ¿e mimo up³ywu 130 lat, wiele nazwisk jeszcze dzisiaj wystêpuje. Podczas wizytacji w 1872 r. stwierdzono, ¿e uczniowie w oddziale starszym czytaj¹ po polsku w dwujêzycznych ksi¹¿kach, ale tylko te czytanki, które znaj¹ na pamiêæ. Naukê czytania po niemiecku trzeba by³o rozpocz¹æ od pocz¹tku. Uczniowie starszego oddzia³u nie dawali sobie rady z dodawaniem i odejmowaniem w zakresie do 100. O geografii nie maj¹ ¿adnego pojêcia. Pod koniec listopada 1874 r. kilkoro dzieci zachorowa³o na ospê i szkarlatynê. Dlatego lekarz powiatowy nakaza³ zamkniêcie szko³y. Poniewa¿ nast¹pi³a poprawa stanu zdrowotnego 3 stycznia 1875r. wznowiono zajêcia. Dnia 9 maja 1878 r. spali³ siê w wyniku podpalenia dom do¿ywotnika ko³o m³yna (m³yn mieœci³ siê w pobli¿u stawów, których wtedy jeszcze nie by³o, za terenami suszarni RSPU). W lecie natomiast piorun uderzy³ w dom zagrodnika Kruttkiego. Dzieciom, znajduj¹cym siê w pokoju nic siê nie sta³o, choæ piorun przelecia³ nad ich g³owami. Zim¹ 1879/1880 wyst¹pi³a wielka bieda. Ludziom przydzielono niewielkie iloœci kaszy i ry¿u. Dzieci szkolne otrzymywa³y odzie¿. Powiatowy inspektor szkolny dr Rhode podarowa³ nauczycielowi kilka koszul, które okaza³y siê bardzo przydatne. W lutym 1880 r. dobry znajomy nauczyciela kupi³ dla uczniów oddzia³u starszego 16 katechizmów, w zwi¹zku z czym lepiej sz³a nauka religii. opracowa³ P. N. c.d. w kolejnych numerach GG
G³os Gminy