Gezondheid is de basis voor een lang en gelukkig leven. Onderzoeken bevestigen dit keer op keer: een goede gezondheid vormt het fundament voor levenskwaliteit. En het deelnemen aan het sociale verkeer - het verbonden zijn met anderen - is een belangrijke factor, die ervoor zorgt dat mensen zich gelukkig voelen en gezond blijven. Hierin kunnen wij als audiciens vaak een enorme meerwaarde leveren. Meerdere keren heb ik meegemaakt dat een klant ‘open’ ging bij het aanmeten van een hoortoestel. Mensen die er stilletjes bij zaten, namen opeens actief deel aan het gesprek met mij of met de familie, die mee was ter ondersteuning.
Als we kijken naar hoe de zorg in Nederland geregeld is, zien we een merkwaardige tegenstelling. Preventieve zorg wordt nog nauwelijks vergoed, terwijl er onder beleidsmakers steeds meer wordt gesproken over voorkomen in plaats van genezen. Een inzicht dat je nog niet terugziet in hoe hoortoestellen vergoed worden. Het huidige zorgstelsel voorziet vooral in achteraf (curatief) vergoeden in plaats van preventief. Het is een systeem dat pas ingrijpt wanneer het contact met de buitenwereld al verloren kan zijn.
Recent onderzoek laat zien dat onbehandeld gehoorverlies de maatschappij jaarlijks vele miljoenen kost - niet alleen in directe zorgkosten, maar ook door verlies aan arbeidsproductiviteit, verhoogd risico op dementie en toegenomen zorgbehoefte door sociale isolatie. Investeren in goede hoorzorg blijkt uiteindelijk veel kosteneffectiever dan investeren in de gevolgen van verwaarloosde gehoorproblemen.
Als we met zijn allen van mening zijn dat we gelukkig, actief en gezond oud moeten kunnen worden – en daar het gemeenschapsgeld aan willen besteden – hoe kan het dan dat de vergoedingen voor hoortoestellen steeds lager worden? Er is zelfs al jaren sprake van het “uit het zorgpakket halen” van hoortoestellen. Natuurlijk is slechthorendheid in de meerderheid van de gevallen iets waarmee iedereen te maken krijgt. Er wordt soms gesuggereerd dat men ervoor kan sparen, maar voor mensen met een minimuminkomen of chronische gezondheidsuitdagingen is dit simpelweg geen realistische optie. Toegang tot hoorzorg mag niet afhankelijk zijn van financiële draagkracht.
Als zorg een persoonlijke verantwoordelijkheid wordt, kan er ongelijkheid ontstaan: mensen met het meeste geld worden het gelukkigst en het gezondst oud. Dat lijkt mij niet de beste weg voor een samenleving die zegt te zorgen voor iedereen. Het wordt tijd om preventief voor mensen te zorgen en daarvoor adequaat te vergoeden. Hoortoestellen horen daarbij. Om uiteindelijk kosten te besparen en voor een lang en gelukkig leven.
Bestuurslid AudiNed deaudiciens@audined.com
Vanaf nu kan iedereen deelnemen
aan het gesprek
Signia Pure Charge&Go BCT IX
Met de toevoeging van de nieuwe Pure Charge&Go BCT IX aan het Pure Charge&Go IX-portfolio, ontketenen we de kracht van gesprekken voor iedereen, ongeacht hoe ze verbinding maken. Met een ongekende gebruiksduur van 36 uur – de langste van alle Bluetooth® Classic-compatibele hoortoestellen ooit.
Nu kun je alle klanten de volledige kracht van het IX-platform bieden, ongeacht welke smartphone ze gebruiken. Aangedreven door de baanbrekende RealTime Conversation Enhancement-technologie, levert elk hoortoestel in de Pure Charge&Go IX-familie een verbetering van 22% in spraakverstaan in groepsgesprekken met achtergrondlawaai, vergeleken met de naaste concurrent met een AI-co-processor gestuurd platform.1
• Pure Charge&Go BCT IX – Voor Bluetooth® Classic-connectiviteit zonder concessies te doen aan het formaat, de geluidskwaliteit, de audiologische functies of de gebruiksduur van de accu. Met luisterspoel.
• Pure Charge&Go IX – Connectiviteit via MFi, ASHA of LE Audio.
• Pure Charge&Go T IX – Connectiviteit via MFi, ASHA of LE Audio. Met luisterspoel.
1 Jensen NS, Mohnlein-Gilbert K, Wilson C, Berwick N, Kamkar Parsi H, Best S, Samra B & Taylor B. 2024. Signia IX with pioneering
platform. Signia White Paper.
Moet je horen...
GN produceerde, samen met enkele hoogstaande partnerorganisaties, een masterclass-serie over de impact van hoortoestellen op cognitieve achteruitgang. De serie LISTEN TO THIS omvat gratis masterclasses van belangrijke experts in het veld. Wij spraken met dr. Sigurd Brandt, medisch directeur bij GN Hearing en een van de sprekers van de masterclass-serie over het wat en waarom.
Maarten: “Wat is jouw rol als medisch directeur binnen GN Hearing en welke rol neem jij in bij LISTEN TO THIS?”
Dr. Sigurd Brandt: “Bij GN Hearing probeer ik mijn achtergrond als huisarts, ervaring binnen de interne geneeskunde en mijn ervaring met innovatieve technologie samen te brengen. Na eerdere functies in de farmaceutische industrie leid ik sinds november 2021 binnen GN de afdeling ‘BrainWorks’. Hier onderzoeken we onder andere de complexe relatie tussen gehoorverlies en algehele gezondheid. Bij het LISTEN TO THIS-initiatief vertalen we wetenschappelijk bewijs naar praktische inzichten. Ook zoeken we academische samenwerkingen - waaronder een EU-consortium dat de verbinding tussen gehoorverlies en Alzheimer onderzoekt -. Onze missie is het verbeteren van levenskwaliteit door meer kennis en beter begrip van hoe gehoor de gezondheid van onze hersenen beïnvloedt.”
‘DE INNOVATIE DIE WE
NASTREVEN IS SECTOR-BREED, NIET COMMERCIEEL GEDREVEN’
Maarten: “Hoe zou je LISTEN TO THIS willen omschrijven en welke doelgroep wil je bereiken?”
Dr. Sigurd Brandt: “LISTEN TO THIS is meer dan een project of campagne – het is een beweging met een duidelijk doel: een maatschappelijke verschuiving creëren die de kritische rol van gehoor voor hersengezondheid, algehele gezondheid en levenskwaliteit benadrukt. We hebben bewust gekozen voor een merkonafhankelijke benadering, waardoor iedereen kan deelnemen, ongeacht of je klant bent bij GN of bij andere fabrikanten. We zijn gestart met een groep non-profitorganisaties, academische instellingen en ziekenhuisafdelingen, met als primaire doelgroep hoorzorgprofessionals. We willen eerst de kennis versterken bij degenen die dagelijks zorg verlenen, zodat zij voorbereid zijn op de vragen van hun cliënten. Vanaf maart 2025 proberen we onze horizon te verbreden naar rechtstreekse communicatie
met eindgebruikers. Beide groepen bij LISTEN TO THIS betrekken is een bewuste keuze, maar geen gemakkelijke. Bij professionals spreken we directer over klinische terminologie, zoals cognitieve achteruitgang en dementie, terwijl we bij eindgebruikers een zorgvuldigere benadering kiezen. We willen mensen niet bang maken, maar hen juist aanmoedigen gehoorzorg te zoeken vanuit een positief perspectief – als een kans om iets goeds voor hun gezondheid op de lange termijn te doen. De website van LISTEN TO THIS zal beide doelgroepen bedienen: met een duidelijke scheiding, maar onder dezelfde paraplu. Het uiteindelijke doel is synergie: professionals die de wetenschap begrijpen en consumenten die de juiste vragen kunnen stellen, waardoor beiden tot weloverwogen beslissingen kunnen komen over gehoorzorg.”
Maarten: “Je werkt bij dit initiatief duidelijk samen met verschillende organisaties. Kun je ons vertellen hoe het team achter LISTEN TO THIS is gevormd en hoe deze partnerschappen tot stand zijn gekomen?”
Dr. Sigurd Brandt: “LISTEN TO THIS is ontstaan vanuit onze afdeling ‘BrainWorks’. We constateerden dat kennis over de impact van gehoorverlies op gezondheid internationaal sterk verschilde. Met een klein kernteam van vijf mensen wilden we een platform ontwikkelen dat zou uitgroeien tot een beweging waar iedereen zich bij kan aansluiten. In deze fase was er veel overleg binnen de organisatie, maar ook met potentiële partners. Het resultaat is een samenwerkingsverband met gerenommeerde instituten als het Copenhagen Centre for Hearing and Balance, UsAgainstAlzheimer’s, National Acoustic Laboratories, Danish Dementia Research Centre en Stanford Medicine. Die keuze is zorgvuldig afgewogen. NAL is geselecteerd vanwege hun mondiale reputatie in het stimuleren van wetenschappelijk onderbouwde discussies in de hoorzorgsector. De Deense partners weerspiegelen onze historische wortels, maar staan ook internationaal bekend om hun onderzoekskwaliteit. Deze verbindingen openden deuren naar diepere samenwerking en gezamenlijke projecten. UsAgainstAlzheimer’s brengt een verfrissend perspectief vanuit neurologie en hersengezondheid, waardoor we buiten onze eigen sector kunnen kijken. Stanford Medicine helpt ons met hun innovatienetwerk
Ontgrendel een wereld van mogelijkheden.
Met Phonak Infinio lanceren we ons meest revolutionaire platform tot op heden zodat cliënten de belangrijke momenten van het leven vol plezier en vertrouwen beleven. Voor alle gehoorverliezen is er een Infinio-oplossing, met drie afzonderlijke RIC-producten: Phonak Audéo Sphere™, Phonak Audéo™ R en Phonak CROS. De extra DEEPSONIC chip in het Sphere-model geeft door AI-techniek een SNR verbetering tot wel 10 dB!
www.phonak.nl
www.phonak.nl
gehoor geven
Phonak Audéo R Infinio
op vroege detectie en preventie van Alzheimer. Het gehoor heeft het potentieel om een grote impact te hebben, omdat het verschillende delen beïnvloedt: het gehoorverlies zelf, maar ook sociale isolatie, depressie en cognitieve belasting. Dat maakt gehoorverlies niet slechts een sensorisch probleem, maar een essentiële factor in het bredere gezondheidsperspectief!”
‘HET GEHOOR HEEFT HET POTENTIEEL OM EEN GROTE
IMPACT OP IEMANDS
LEVENSKWALITEIT TE HEBBEN’
Maarten: “Welke onderzoeksgebieden rond gehoor en gezondheid willen jij en LISTEN TO THIS in de toekomst graag verder uitgediept zien?”
Dr. Sigurd Brandt: “Ik ben benieuwd naar de verdere ontwikkeling van bestaande wetenschappelijke onderzoeken, waaronder de Achieve-trial, die momenteel halverwege een driejarige verlengingsfase is. Het blijft het enige echte gerandomiseerde gecontroleerde onderzoek dat we hebben over het gebruik en effect van hoortoestellen. Ook uitgebreider onderzoek naar neuroplasticiteit hebben mijn aandacht. Met grotere steekproeven en langere observatieperiodes kunnen we de complexe hersenveranderingen beter te doorgronden. Mijn visie, en die achter LISTEN TO THIS, reikt echter verder dan cognitie alleen. Het gaat om bredere gezondheidsaspecten, zoals het verband tussen gehoorverlies en valrisico bij ouderen en de impact op geestelijke gezondheid en sociale betrokkenheid. Een Harvard-studie toont aan dat sociale betrokkenheid een van de belangrijkste voorspellers van levensduur is. Als je daar gehoorverlies aan toevoegt als belemmering, kan dat net zo gevaarlijk zijn als verhoogd cholesterol. Maar het belangrijkste is om voorbij de statistieken te kijken; ik wil meer kennis verzamelen over hoe gehoorverlies wordt ervaren en hoe mensen daadwerkelijk worstelen in hun dagelijkse leven.”
Maarten: “LISTEN TO THIS positioneert zich als platform voor bewustwording en kennisdeling voor professionals in de hoorzorg. Hoe kunnen audiciens zelf bijdragen aan de beweging?”
Dr. Sigurd Brandt: “Probeer zo goed mogelijk op de hoogte te blijven. Zie LISTEN TO THIS als een bondgenoot waar je gratis beschikbare masterclasses kunt volgen, maar ook praktische hulpmiddelen zoals gespreksgidsen kan downloaden. Bijvoorbeeld bij een patiënt die klaagt over vermoeidheid na sociale situaties met veel achtergrondgeluid. Je kunt vertellen dat een hoortoestel
ACHIEVE: ONDERZOEK NAAR HOORTOESTELLEN EN COGNITIE
De onderzoeksresultaten van de ACHIEVE-studie tonen aan dat hoorzorginterventie de cognitieve verandering bijna halveerde (48%) gedurende de relatief korte onderzoeksperiode van drie jaar. Dit gold voor een groep (over het algemeen) oudere deelnemers met meer risicofactoren (waaronder cardiovasculaire problemen). Een andere gezondere groep vrijwilligers ondervond echter geen voordeel in termen van het verminderde van cognitieve achteruitgang, maar ondervond wel significant voordeel op andere gebieden. Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat hoortoestellen de communicatieve functie verbeteren en de cognitieve belasting verminderen. De wetenschap ondersteunt echter niet de stelling dat onbehandeld verlies op zichzelf dementie kan veroorzaken. ACHIEVE is het eerste gerandomiseerd gecontroleerde onderzoek over een langere periode naar de impact van hoortoestellen en hoorinterventie op cognitieve achteruitgang. Het werd gepubliceerd The Lancet (september 2023).
de cognitieve belasting kan verminderen, waardoor je meer energie overhoudt om je daadwerkelijk te concentreren op het gesprek zelf door een hoortoestel te gebruiken zoals het aanbevolen is. Bij hoortoestellen is therapietrouw soms beperkt, doordat gebruikers moeten wennen aan nieuwe geluiden, technische aspecten moeten leren beheersen of simpelweg de meerwaarde niet volledig ervaren. Door de voordelen in een breder gezondheidsperspectief te plaatsen, hoopt LISTEN TO THIS de therapietrouw te verbeteren.”
Geïnteresseerd in de gratis masterclasses of meer informatie?
De gezondheidszorg kent vele regels, van officiële wet- en regelgeving, medische standaards en richtlijnen, tot ongeschreven gewoonten. Van wetgeving weten we meestal maar een beperkte hoeveelheid, we zijn geen juristen. Van de ongeschreven gewoonten, nou ja, die zijn ongeschreven, dus kennelijk is daar speelruimte. Althans, dat denken we… Toch zijn er een aantal ongeschreven wetten die naar mijn smaak zo belangrijk zijn dat we die gezamenlijk volgen. Eén daarvan betreft hoe we in de omgang met patiënten spreken over collega’s in de gezondheidszorg en dan met name over collega’s die een fout maken. Laten we onszelf niets wijsmaken; die collega kunnen we zelf zijn. Ik zal er zelf in het begin van mijn loopbaan als audioloog ook wel een aantal keren naast gezeten hebben. Sorry! Het is heel menselijk om direct een oordeel te hebben over iemand anders die een fout maakt. Tegenwoordig is dat zelfs een nationale volkssport geworden. Wie een andere mening heeft, was vroeger een mens met een andere mening. Tegenwoordig ben je gewoon een slechterik. Het kost moeite om zich te verdiepen in de beweegredenen en overwegingen van de ander. Dat kan ook gebeuren als we samenwerken met collega’s. Collega’s moeten we dan breed zien, ook verwijzers en andere behandelaars horen daarbij, maar de MAX Ombudsman en Radar duidelijk niet.
Collegiaal gedrag
Hans Mülder studeerde kernfysica en werd opgeleid tot klinisch fysicus audioloog. Hij heeft diverse uitvindingen en patenten op zijn naam voor draadloze microfoonsystemen, gehoorbescherming en soundfield. Hier deelt hij zijn vaak tegendraadse visie op alles wat relevant is voor de audicien.
Collega’s vallen we in het bijzijn van patiënten nooit af. Punt. Wat een andere audicien, audioloog, kno-arts, psycholoog, maatschappelijk werker ook gezegd of geschreven heeft, we nemen het voor kennisgeving aan en dat was het dan. Hoe oneens we het ook zijn, geen woord van kritiek verlaat onze lippen, geen afkeurende blik, geen wegwerpend handgebaar. Niks. Effectieve communicatie is een hoeksteen van gezondheidszorg. De invloed op de uitkomsten van interventies en het vertrouwen in de gezondheidszorg als geheel en in behandelende teams worden er sterk door beïnvloed. Professionals in de gezondheidszorg worden geacht een hoge standaard van professionaliteit te hanteren, die zich uitstrekt tot de manier waarop ze met elkaar communiceren. Patiënten, vaak in kwetsbare en stressvolle situaties, vertrouwen op de expertise en eenheid van hun zorgteam. Wanneer professionals over hun collega’s praten, geeft dit een boodschap aan patiënten over de samenhang en competentie van het team. Positieve opmerkingen kunnen vertrouwen versterken, terwijl negatieve opmerkingen het kunnen ondermijnen. Daarom is het essentieel dat zorgverleners op hun woorden letten en ervoor zorgen dat ze bijdragen aan een ondersteunende en samenwerkende sfeer. Onprofessionele of denigrerende opmerkingen over collega’s in het bijzijn van patiënten kunnen verschillende schadelijke effecten hebben. Ten eerste kunnen dergelijke opmerkingen het vertrouwen van de patiënt in het zorgteam ondermijnen. Als een audicien of kno-arts bijvoorbeeld kritiek levert op de vaardigheden van een kno-arts of audicien binnen gehoorsafstand van een patiënt, kan de patiënt gaan twijfelen aan de competentie van de kno-arts of audicien, wat kan leiden tot angst of terughoudendheid om zorginstructies op te volgen. Deze erosie van vertrouwen kan doorwerken naar
Hans Mülder
de hele zorginstelling, wat mogelijk van invloed is op de tevredenheid en resultaten van de patiënt. Onderzoek heeft aangetoond dat de perceptie van patiënten van teamwerk tussen zorgverleners verband houdt met hun algehele tevredenheid en vertrouwen in de ontvangen zorg. Wanneer patiënten denigrerende opmerkingen horen, kan dit leiden tot gevoelens van onzekerheid en twijfel, die contraproductief zijn voor het genezingsproces. Mond-tot-mondreclame en feedback van patiënten zijn krachtige instrumenten om de publieke perceptie te beïnvloeden. Negatieve ervaringen kunnen zich snel verspreiden, wat toekomstige patiënten
HOE ZORGPROFESSIONALS OVER HUN COLLEGA’S PRATEN IN AANWEZIGHEID VAN PATIËNTEN
HEEFT ENORME IMPACT
ervan kan weerhouden om zorg te zoeken bij de instelling. Omgekeerd kan positieve en respectvolle communicatie over collega’s een enorm positief effect hebben. Bijvoorbeeld, een kno-arts die de aandacht voor detail van een audicien of de expertise van een audioloog prijst, kan het vertrouwen van de patiënt in het hele zorgproces vergroten. Dit verbetert niet alleen de ervaring van de patiënt, maar bevordert ook een cultuur van wederzijds respect en samenwerking onder het personeel. Positieve communicatie kan ook het teamwerk en het moreel binnen de zorgomgeving verbeteren. Wanneer professionals zich gerespecteerd en gewaardeerd voelen door hun collega’s, is de kans groter dat ze effectief samenwerken, wat leidt tot betere patiëntresultaten. Bovendien voelen patiënten die een harmonieus team zien zich waarschijnlijk veiliger en tevredener met hun zorg, wat bijdraagt aan een positievere algehele ervaring.
Ongeschreven, maar onontbeerlijk
Om professionaliteit te behouden en een positieve omgeving te creëren, moeten alle zorgprofessionals zich houden aan de volgende regels bij het bespreken van collega’s in aanwezigheid van patiënten:
1) Praat positief of minimaal neutraal: streef, als er zorgen of problemen zijn, bespreek deze dan privé en constructief, buiten het zicht van patiënten. Neutrale uitspraken, zoals “Ik zal het met de collega overleggen”, kunnen indien nodig worden gebruikt zonder twijfel te
zaaien over de capaciteiten van een collega. De intonatie en lichaamstaal mogen ook geen enkele negatieve uitstraling dragen.
2) Vermijd roddels en denigrerende opmerkingen: vooral in het bijzijn van patiënten. Dergelijk gedrag is ronduit onprofessioneel en kan blijvende negatieve effecten hebben op het vertrouwen van de patiënt en de teamdynamiek. Negatief praten over een collega verbetert de perceptie door anderen niet.
3) Benadruk teamwork en samenwerking: erken het collaboratieve karakter van de gezondheidszorg door de bijdragen van alle teamleden.
4) Pak conflicten privé aan: als er meningsverschillen of conflicten ontstaan, moeten deze privé worden opgelost. Patiënten mogen nooit worden blootgesteld aan interne conflicten of conflicten met verwijzers (dat zijn ook interne conflicten); dit kan onnodige angst en twijfel veroorzaken.
5) Communicatietraining: workshops en seminars kunnen personeel helpen de vaardigheden te ontwikkelen die nodig zijn om complexe interpersoonlijke dynamieken te navigeren en tegelijkertijd een patiëntgerichte focus te behouden. Als er een evidente fout gemaakt is, moet degene die de fout gemaakt heeft dat open, volledig en eerlijk communiceren met de patiënt en opties aanbieden voor het vervolgtraject, bijvoorbeeld overdracht naar een andere behandelaar. Openheid en kwetsbaarheid maken ons allen mens en het vertrouwen in de zorg wordt dan niet geschaad, eerder genuanceerd. Dat is ook winst.
Concluderend heeft de manier waarop zorgprofessionals over hun collega’s praten in aanwezigheid van patiënten een significante impact op het vertrouwen, de tevredenheid en de algehele perceptie van de kwaliteit van de zorg van de patiënt. Onprofessionele of negatieve communicatie kan het vertrouwen ondermijnen, angst creëren en de reputatie van het zorgteam, de instelling en de branche schaden. Positieve en respectvolle communicatie daarentegen, bevordert een gevoel van eenheid, vergroot het vertrouwen van de patiënt en bevordert een collaboratieve werkomgeving. Door zich te houden aan best practices en professionaliteit te behouden, kunnen alle zorgmedewerkers, dus ook audiciens, ervoor zorgen dat hun communicatie bijdraagt aan een positieve en ondersteunende zorgervaring voor alle patiënten.
HET STRESS-STOPLICHT HELPT OM STRESSNIVEAUS IN KAART TE BRENGEN
omgevingen. Daarnaast ging hij in op de belangrijke rol van het gebruik van verschillende programmastellingen in hoortoestellen. Door deze instellingen aan te passen aan de specifieke luisteromstandigheden kunnen gebruikers het meeste voordeel halen uit hun hoortoestellen en hun hoorcomfort verbeteren. Het presenteren van case studies liet zien hoe verschillende instellingen de algehele luisterervaring beïnvloeden en onderstreepte het belang van een gepersonaliseerde benadering voor iedere gebruiker.
OPTIMALISATIE VAN STREAMINGGELUID
Sascha Haag (Head of Audiology & Training Signia Germany) besprak de groeiende rol van streaminggeluid in het dagelijks leven, vooral met betrekking tot muziek, telefoneren en het kijken van televisie. Streaminggeluid biedt gebruikers van hoortoestellen een comfortabele manier om draadloos te communiceren met elektronische apparaten, maar kent ook zijn eigen uitdagingen, zoals geluidslekkage. Haag legde uit dat geluidslekkage een van de grootste obstakels is bij het streamen, omdat het kan leiden tot verlies van geluid onder de 300 Hz, wat specifiek van invloed is op de luisterervaring voor bijvoorbeeld spraak en lage frequenties. Met het tonen van praktijkvoorbeelden illustreerde Haag hoe bepaalde instellingen voor streaminggeluid de gebruikerservaring kunnen verbeteren. Hij stelde dat het essentieel is om de juiste geluidsinstellingen te vinden, die rekening houden met de omgeving van de gebruiker en de apparatuur
waarmee gestreamd wordt. Het optimaliseren van deze instellingen kan het verschil maken in de helderheid en het comfort van het geluid. Haag gaf ook inzicht in de rol van draadloze verbindingen en gaf voorbeelden van hoe bijvoorbeeld de afstand tussen het hoortoestel en de bron invloed heeft op de geluidskwaliteit. Dit maakt duidelijk dat een goede pasvorm van oorstukjes essentieel is voor de kwaliteit van het streaminggeluid, naast de technologie die in het toestel zelf is ingebouwd. Veel leveranciers hebben hulpmiddelen in de aanpassoftware om hier ook mee te helpen.
HET BELANG VAN REAL EAR MEASUREMENTS
Het onderzoek Influence of in-situ measurements on the transmission behavior of hearing aids van Dr. Florian Denk geeft diepgaande uitleg over het belang van Real Ear Measurements (REM) bij het instellen van hoortoestellen. REM is een methode waarmee audiologen de geluidsoutput van een hoortoestel kunnen meten in de gehoorgang van de patiënt. Dit om ervoor te zorgen dat het toestel precies de juiste geluidsversterking levert. Denk onderstreepte dat de nauwkeurigheid van deze metingen sterk afhankelijk is van de juiste plaatsing van de sonde. Als de sonde niet goed wordt gepositioneerd, kunnen de metingen worden verstoord en kan het hoortoestel verkeerd worden ingesteld. Dit resulteert in een suboptimale gebruikerservaring. In zijn presentatie behandelde Denk ook de problematiek van het zogenaamde Real Ear
Stefanie Fehr-Hoberg
Dr. Florian Denk
Harald Bonsel
Hannah Wolf
Sascha Haag
Leakage Effect, waarbij lekkage in de gehoorgang leidt tot onnauwkeurige metingen van het hoortoestel. Hij liet zien hoe lekkage onder de 1 kHz kan resulteren in overcompensatie van de geluidsversterking, vooral bij het gebruik van powerdomes en siliconen oorstukken. Dit kan negatieve gevolgen hebben voor de algehele geluidskwaliteit. Dit is vooral een probleem bij patiënten die gevoelige oren hebben of die gevoelig zijn voor te harde geluidsversterking. Denk benadrukte daarom het belang van het gebruik van de juiste oordopjes en het uitvoeren van REM-meten met de juiste apparatuur om de optimale instellingen voor elk individueel gehoorverlies te garanderen.
MEER WETEN?
Het fysieke EUHA congres vindt later dit jaar, van 22 tot en met 24 oktober, plaats in Nuerenberg. De voordrachten van de online Spring EUHA zijn nog tot 31 mei terug te kijken.
CONCLUSIE
Redacteur Etienne van Kempen: “Wat mij raakte tijdens de EUHA Digital Spring Conference was hoe persoonlijk veel lezingen waren. Tussen alle technische info en innovaties in voelde ik vooral veel menselijkheid. Professionals die met passie hun ervaringen deelden en sprekers die hun boodschap wisten te verbinden aan échte mensen. Dat maakte indruk. Deze balans tussen harde data en zachte zorg geeft mij energie: het vakgebied beweegt, groeit, maar blijft aandacht houden voor waar het echt om draait. Het voelde als een warme herinnering waarom ik voor dit vak heb gekozen: met hoofd én hart bijdragen aan beter horen en leven.”
MEER WETEN?
SCAN DE QR-CODE
Solo zonder solo
Thijs Thielemans
Thijs is ondernemend audioloog met een missie om de audiologie in Nederland op klinisch en onderwijsgebied op een hoger niveau te tillen. Hij werkt als klinisch fysicus-audioloog en richtte in 2018 het Hoortoestel Advies Centrum in Eindhoven op. Zijn hart ligt bij de combinatie van techniek en het directe contact met mensen.
Toen ik net in de audiologie begon, kwam ik in de dagelijkse klinische praktijk veel ernstig slechthorenden tegen met een aanzienlijk discriminatieverlies. Ook stapten er regelmatig werkende slechthorenden met een licht of matig gehoorverlies de spreekkamer binnen. Naast het goed aanpassen van een set geavanceerde hoortoestellen, werd er uiteraard ook gekeken naar psychosociale revalidatie, alsmede de aanvullende hoorhulpmiddelen. De mogelijkheden van tv-oplossingen, wek- en waarschuwingssystemen en soloapparatuur kwamen aan de orde. Helaas bleken in die tijd, de tijd vóór alle connectiviteit, sommige hoortoestellen niet voorzien te zijn van ringleiding of audio-input. Je had dan een website waarop je kon controleren of het betreffende toestel ‘compatible’ was met de beschikbare solo-apparatuur en in veel gevallen was dat niet het geval. Hierdoor behoorde de koppeling met een FM-systeem niet tot de mogelijkheden en kon de slechthorende simpelweg geen gebruik maken van solo. Er was uiteraard altijd de mogelijkheid om nieuwe hoortoestellen aan te schaffen met wel deze compatibiliteit, maar de financiële consequenties waren vaak onoverbrugbaar. Na de digitalisering van de apparatuur, de ontwikkelingen in connectiviteit, de komst van verschillende bluetooth protocollen, lijkt het niet kunnen koppelen met welk extern apparaat dan ook echt tot het verleden behoort. Onlangs kwam er echter een cliënt op mijn spreekuur met een 60 à 70 dB perceptief gehoorverlies, die hoortoestellen had zonder de mogelijkheid om gekoppeld te worden aan solo-apparatuur. Niet met audio-input, niet met ringleiding, beide waren simpelweg niet aanwezig. Helaas lukte het ook niet met bluetooth.
Het verbaast mij enorm dat, in tijden van connectiviteit met alles, er nog steeds hoortoestellen op de markt zijn die deze koppelmogelijkheid niet hebben. Ik begrijp dat wanneer er een ringleiding, bluetooth ontvanger, accu, audio-input en allerlei andere onderdelen in een hoortoestel gebouwd moeten worden, de grootte van het toestel toe zal nemen. Ik snap dus dat er keuzes gemaakt moeten worden tijdens het ontwerp van hoortoestellen wat betreft deze functie wel en deze functie niet. Echter, wanneer je een hoortoestel ontwerpt waarin geen enkele solo koppeling mogelijk is, mis je, naar mijn mening, een grote functionaliteit voor de gebruiker om het verstaan in nu juist die omstandigheden te verbeteren waar de hoortoestellen afhaken. Ik ben daarom een groot voorstander om in elk hoortoestel altijd een mogelijkheid te hebben voor solo-apparatuur. Is het voor iedereen nodig? Zeker niet, maar ik zie nog altijd in de praktijk dat de apparatuur een slechthorende aanzienlijk kan ondersteunen, het kan zijn of haar wereld groter en beter toegankelijk maken. Dan heb ik het echt niet enkel over de werkende slechthorende. Een groot deel van de ouderen is namelijk ook nog altijd volop actief in het verenigingsleven, vrijwilligerswerk en/of sociale bijeenkomsten. Juist die groep moet niet vergeten worden; het leven stopt niet na het pensioen. Lost het alle audiologische problemen op? Nee, dat zeker niet, maar alle kleine beetjes kunnen enorm helpen…
SET 880
TV-geluid met indrukwekkende kwaliteit en helderheid
De kinbeugel set 880 staat voor TV-kijken zonder compromissen. Luisterplezier is gegarandeerd door diverse slimme en handige eigenschappen.
Spraakverstaanbaarheidsfunctie
Helder spraakgeluid door onderdrukking van TV-ruis
5 hoorprofielen
Klank-optimalisering voor spraak en muziek
Draagcomfort
Drukt niet op de oren
Persoonlijke volumeregeling
Kies wat jij prettig vindt. Inclusief L/R balansregeling
Wissel tussen audiobronnen
Eenvoudig schakelen van TV naar bv. de radio
Bestel je Sennheiser producten in de Phonak eStore. Sonova Nederland BV 088-600 88 50
Analyse whitepaper: Signia IX speech understanding
De uitdaging van spraakverstaan in rumoerige omgevingen blijft een van de meest complexe problemen die slechthorenden ervaren. Een recente whitepaper van Jensen et al. onderzocht de effectiviteit van multistream signaalverwerking bij het verbeteren van spraakverstaanbaarheid in dynamische groepsgesprekken.
De literatuur toont aan dat het verstaan van spraak in lawaai een grote uitdaging vormt voor mensen met gehoorverlies. In een grootschalig onderzoek met bijna 15.000 respondenten werd ‘het horen van vrienden en familie in lawaai’ geïdentificeerd als de meest gewenste verbetering met hoortoestellen (Manchaiah et al., 2021). Deze bevinding wordt ondersteund door MarkeTrak-gegevens uit 2022, waaruit blijkt dat hoortoestelgebruikers de laagste tevredenheid rapporteren in rumoerige groepsgesprekken (Picou, 2022). De whitepaper van Jensen et al. uit 2024 kreeg de titel ‘Signia IX with pioneering multi-stream technology delivers 22% better speech understanding in noisy group conversation than a competitor with an AI coprocessor-driven platform’. De onderzoekers ontwierpen een experimentele opstelling, die specifiek gericht was op het simuleren van een dynamisch groepsgesprek.
De studie vergeleek een hoortoestel met multistream technologie (Signia IX) met een concurrent, die gebruikmaakt van een AI co-processor. De 27 deelnemers (7 vrouwen, 20 mannen) met een gemiddelde leeftijd van 64 jaar hadden allen licht tot matig gehoorverlies en waren ervaren hoortoestelgebruikers. Belangrijk is dat beide hoortoestellen werden geprogrammeerd volgens de NAL-NL 2 rekenregel met gelijke instellingen voor een valide vergelijking.
DE RESULTATEN
De gemiddelde SRT50 voor het Signia IX-hoortoestel was -3,84 dB, terwijl de concurrent een SRT50 van -2,48 dB behaalde. Dit verschil van 1,4 dB, ten gunste van het multistream systeem, was statistisch significant (t(26) = 4,94, p < 0,001). Een verschil in SRT50 (de signaal-ruisverhouding waarbij iemand 50% van de spraak correct verstaat) kan worden omgezet naar een verschil in spraakverstaan, mits de helling van de psychometrische functie bekend is (Wagener & Brand, 2005). Deze helling geeft aan hoeveel het spraakverstaan verbetert bij een toename van 1 dB in SNR, rond het 50%-niveau. Voor de OLSA-test is die helling vastgesteld op ongeveer 16% per dB, wat betekent dat een verbetering van 1 dB in SRT overeenkomt met een toename van circa 16% in spraakverstaan. Toegepast
op de gevonden verbetering van 1,4 dB vertaalt dit zich naar een verbetering van 22% in spraakverstaanbaarheid (1,4 dB × 16% per dB) - een verschil dat voor hoortoesteldragers in dagelijkse gesprekssituaties merkbaar kan zijn.
Van de 27 deelnemers presteerden 21 (77%) beter met het multistream systeem. Bovendien laten de individuele resultaten zien dat de mate van verbetering aanzienlijk hoger was bij het multistream systeem (tot 3,9 dB) dan bij het concurrerende systeem (maximaal 1,8 dB).
WAT IS MULTISTREAM SIGNAALVERWERKING?
Multistream verwerking gebruikt split-processing om spraak en achtergrondgeluiden onafhankelijk te verwerken, waarbij meerdere spraakstromen simultaan kunnen worden gevolgd en versterkt, ongeacht bewegingen van sprekers of hoofdbewegingen van de gebruiker. Conventionele single stream verwerking behandelt het gehele akoestische signaal als één stroom, wat mogelijk resulteert in minder effectieve differentiatie tussen doelspraak en achtergrondgeluid in complexe luisteromgevingen.
UITKOMST ONDERZOEK
Het is belangrijk om te realiseren dat de relatie tussen technische metingen en daadwerkelijk ervaren voordelen complex blijft. De significante verbetering van 1,4 dB in SRT50 is indrukwekkend, omdat deze individuele variaties in hoorverlies en auditieve verwerkingscapaciteit overstijgt, een verschil dat zich in de praktijk vertaalt naar merkbaar verbetering in het spraakverstaan voor cliënten. De conclusie van het onderzoek is dan ook dat multistream verwerking een voordeel biedt in het verbeteren van spraakverstaanbaarheid in dynamische groepsgesprekken.
Verwachtingen
Corrine Verwer directeur Hoormij∙NVVS
Hoormij∙NVVS heeft als doel de verbetering van de zorg voor en kwaliteit van leven voor mensen met gehoorverlies, tinnitus, hyperacusis, cholesteatoom en duizeligheidsen evenwichtsaandoeningen door middel van betrouwbare voorlichting, informatie, ervaringsbijeenkomsten en belangenbehartiging.
Corrine Verwer is hun directeur.
Bij de roeivereniging, waar ik al jaren mijn favoriete sport beoefen, zijn meerdere roeiers met een hoorprobleem. Eén van hen is een goede vriendin met wie ik in de dames-4 vaar. Ze heeft progressief gehoorverlies. Behalve in het dagelijks leven is dat ook beperkend in een boot waar de stuurvrouw verbale aanwijzingen moet kunnen geven boven het suizende geluid van de boot die door het water gestuwd wordt uit. Alleen als mijn vriendin recht tegenover de ‘stuur’ zit, pikt ze nog iets van die aanwijzingen op.
In de verwachting dat hoorapparaten haar probleem zouden compenseren, is ze op enig moment natuurlijk naar een audicien gegaan. Uiteraard aangemoedigd door ondergetekende, die weet wat hoorhulpmiddelen in positieve zin kunnen bijdragen aan de kwaliteit van leven. Maar ik temperde ook haar verwachting enigszins, want een hoorapparaat werkt niet zoals een bril, weet ik van onze leden. Geluiden worden niet op dezelfde manier ervaren als toen men nog goed hoorde en dat is enorm wennen. Het luistert nauw, als het om hoorhulpmiddelen gaat, daar weten jullie alles van natuurlijk. Ondanks hoogstaande technieken, blijft het in een aantal (wisselende) situaties voor veel mensen (meer of minder) tobben. Mensen schrikken van de geluiden, die ze ineens weer (en hard) horen of krijgen omgevingsgeluid niet afdoende weggefilterd bijvoorbeeld. Het gevolg is dat hun hoorapparaten of andere hoorhulpmiddelen nogal eens ongebruikt in een la verdwijnen. Zonde! Ik heb het idee dat veel mensen met te hoog gespannen verwachtingen aan een hooroplossing beginnen. Wellicht op het verkeerde been gezet door reclameboodschappen op tv of misschien omdat ze zo’n hoorapparaat onbewust tóch blijven zien als een soort van bril: meten, afstellen, probleem opgelost. Niettegenstaande het feit dat professionals in de hoorzorg hun best doen hun klanten/ patiënten de juiste informatie te geven en ze zo goed mogelijk te begeleiden in het proces. Het blijft kennelijk toch lastig om de verwachtingen van mensen zo te managen dat ze een realistische kijk op de mogelijkheden hebben en daardoor minder (snel) teleurgesteld raken. Ik kan me zo voorstellen dat dat voor audiciens een terugkerend punt van aandacht is, want hoe maak je mensen duidelijk dat het ondanks veelbelovende en intelligente technieken vaak een kwestie is van uitproberen, bijstellen en wennen? Van accepteren dat een hooroplossing niet altijd en in elke situatie het hoorprobleem volledig oplost, maar dat het desondanks de moeite meer dan waard is? Voor mijn vriendin is de beste oplossing nog niet gevonden, maar haar audicien zet zich onvermoeibaar in en ik heb er vertrouwen in dat ze uiteindelijk baat heeft bij het juiste hulpmiddel. Tot die tijd blijft het nog even roeien met de riemen die ze heeft.
Cognitieve kwetsbaarheid en gehoorzorg
Verslag NVA wintervergadering 2025
Afgelopen Valentijnsdag vond de jaarlijkse wintervergadering van de NVA plaats. Dit keer was het thema de relatie tussen gehoorverlies en cognitieve achteruitgang. Er waren tien sprekers die hun inzichten over dit actuele onderwerp deelden. Een verslag over cognitieve achteruitgang, gehoorzorg, preventie en de rol die de audicien hierin kan innemen.
Gehoorverlies manifesteert zich niet alleen als communicatiebarrière, maar als potentiële katalysator voor cognitieve kwetsbaarheid. Onze zorg is nu nog te veel opgedeeld in aparte specialismen, terwijl ouderen vaak meerdere gezondheidsproblemen hebben die met elkaar samenhangen. Uit de voordrachten van deze dag kunnen we concluderen dat vroege hoorzorg mogelijk ook preventieve neurozorg betekent. Dat vraagt om een brede blik van de hoorzorgprofessional. Hij of zij is niet alleen bezig met specialistische kennis over het gehoor, maar van hem/ haar wordt ook een brede blik op de hele mens en diens leefwereld gevraagd.
Inleiding dementie
Dr. Jurgen A.H.R. Claassen, klinisch geriater aan Radboudumc, gaf een inleidende presentatie over dementie, met focus op de verschillende vormen van de aandoening, de prevalentie en de diagnostische criteria. Dementie wordt gekarakteriseerd door cognitieve en neuropsychiatrische symptomen die het dagelijks functioneren verstoren en komt voor in verschillende vormen zoals de ziekte van Alzheimer, vasculaire dementie en Lewy Body dementie. De prevalentie van dementie neemt wereldwijd toe, vooral in ontwikkelingslanden, en dementie is inmiddels een belangrijke oorzaak van sterfte en komt als doodsoorzaak dichtbij hart- en vaatziekten en kanker. Dr. Claassen benadrukte ook de rol van preventie en de dementievriendelijke audicien. Gehoorverlies is een risicofactor voor dementie en studies tonen aan dat
hoortoestellen het risico op cognitieve achteruitgang kunnen vertragen. De presentatie legde de nadruk op het belang van vroegtijdige interventie.
De rol van gehoorverlies en gehoorinterventie om cognitieve achteruitgang te voorkomen; feit of fabel? Dr. Smit gaf een verdiepende presentatie over de mechanismen waardoor gehoorverlies mogelijk bijdraagt aan cognitieve achteruitgang. Uit bevolkingsonderzoek blijkt dat slechthorendheid, met name in de middelbare leeftijd, substantieel bijdraagt aan het dementierisico. De onderzoekers (Livingston et al., 2020) schatten dat ongeveer 8% van de gevallen van dementie toe te schrijven zijn aan gehoorverlies. Verschillende verklarende hypothesen zijn geopperd voor het verband tussen gehoor en cognitie. De cognitievebelastinghypothese stelt dat het brein harder moet werken om verminderde auditieve input te begrijpen, ten koste van cognitieve reservecapaciteit. Een andere theorie is de sensorische-deprivatiehypothese. Deze suggereert dat langdurig gehoorverlies leidt tot verminderde stimulatie van hersengebieden, wat hersenveranderingen en cognitieve achteruitgang kan versnellen. Daarnaast kan volgens de cascadehypothese gehoorverlies indirect bijdragen aan cognitieve achteruitgang via negatieve gevolgen zoals sociale isolatie en depressie. Ten slotte is er de common cause-hypothese, die uitgaat van één onderliggend ouderdomsproces (bijvoorbeeld neurodegeneratie of vasculaire schade) dat zowel gehoorverlies als cognitieve achteruitgang veroorzaakt. Waarschijnlijk spelen
DR. JURGEN A.H.R. CLAASSEN (RADBOUDUMC)
DR. DIANE A.L. SMIT (UMC UTRECHT)
SANDER UBBINK (UMC GRONINGEN)
De prevalentie en herkenning van cognitieve stoornissen bij ouderen die een audicien bezoeken Ubbinks onderzoek bij Beter Horen leerde ons dat 21,3% van de ouderen die een audicien bezoeken tekenen vertonen van cognitieve problematiek. Dit cijfer suggereert dat de audicienspraktijk niet slechts gezien moet worden als hoortoestelleverancier, maar als potentiële voorpost in vroege herkenning van cognitieve kwetsbaarheid. De prevalentie van cognitieve stoornissen onder oudere slechthorenden die een audicien bezoeken is ongeveer 1 op de 5. De audicien lijkt in oudere slechthorenden in 2 op 3 gevallen
de cognitieve stoornissen correct te herkennen. De gevoeligheid van 66%, waarmee audiciens deze problematiek herkennen, toont zowel de belofte als de uitdaging van deze nieuwe rol. Het lijkt dus zeer belangrijk om het bewustzijn te vergroten in de hoorzorg over (de prevalentie van) cognitieve stoornissen. Training en educatie in de hoorzorg in het begrijpen, herkennen, communiceren en omgaan met mensen met dementie is wenselijk. Daarnaast is er meer onderzoek nodig om te verifiëren of cognitieve screening in de hoorzorg voordelen kan opleveren voor oudere personen met gehoorverlies en cognitieve stoornissen.
Van school naar werk
Hoe bereidt de audiciensopleiding studenten voor op de praktijk?
In Nederland leiden drie grote mbo-instellingen studenten op tot audicien: Deltion College (Zwolle), Da Vinci College (Dordrecht) en de Dutch HealthTec Academy (Utrecht). Hoe ervaren studenten hun studie, het werkveld en de overgang daartussen? Wat gaat er goed, wat kan beter en wat was de grootste eyeopener? We spraken met twee studenten van het Da Vinci College over hun ervaringen.
Er komen jaarlijks veel meer slechthorenden bij dan dat er nieuwe audiciens afstuderen die hen kunnen helpen met hun hoorzorg. Dat betekent dat het een vak is met een grote baanzekerheid. Daarnaast is de combinatie van zorg, menselijke interactie en techniek een reden om voor dit vak te kiezen. Het is interessant om van de aankomende gekwalificeerde audiciens te horen hoe zijn hun studie en werkveld ervaren. Hiervoor spraken we met twee studenten aan het Da Vinci College in Dordrecht. Kayleigh Lafeber zit in het laatste deel van haar studie en werkt bij Specsavers. Annette Silvester werkt bij Schoonenberg en is halverwege haar opleiding tot audicien. Beide studenten hebben verschillende achtergronden, maar delen een passie voor het vak. Annette zocht op 54-jarige leeftijd naar een baan waarin ze iets voor anderen kon betekenen. “Via via kwam ik bij een hoorwinkel terecht en mocht ik een dagje meelopen. Vanaf de eerste minuut vond ik het geweldig! De combinatie van werken in de zorg met een commerciële component past perfect bij mij.”
Kayleigh (31) koos voor het vak vanwege de combinatie van zorg en technologie. “Geen dag is hetzelfde. Iedere klant heeft een uniek gehoorprobleem en je begeleidt hen vaak jarenlang, waardoor je echt een band opbouwt. Bovendien is de hoorindustrie continu in beweging met nieuwe technologieën. En door vergrijzing en toenemende lawaaischade onder jongeren groeit de vraag naar audiciens, wat betekent dat het een vak met toekomst is.”
DE AANSLUITING TUSSEN SCHOOL EN WERK
De opleiding biedt een stevige theoretische basis, maar pas in de praktijk wordt duidelijk hoe de stof echt tot leven komt. Over de combinatie van leren en werken merkt Kayleigh Lafeber op: “Je kunt de theorie vaak
direct toepassen in de praktijk en dat vind ik erg prettig. Soms werken dingen in de praktijk net iets anders dan hoe ze in theorie worden uitgelegd. Maar andersom geldt het ook: doordat ik in de winkel werk, neem ik de leerstof sneller op. Interactie met klanten en het zoeken naar oplossingen zijn dingen die je niet volledig uit een boek kunt halen. Daar heb je de praktijk echt bij nodig.” Ook Annette Silvester ervaart deze wisselwerking. “Toen ik vorig jaar begon met zowel school als een nieuwe baan, vond ik het best veel om tegelijk op te pakken. Terugkijkend zie ik dat de opleiding goed aansluit, maar ik denk dat het voor nieuwe studenten fijn is om al een paar maanden in een hoorwinkel mee te draaien, voordat ze met de opleiding starten. Dan heb je een beter beeld van het vak en is de overgang minder groot.”
WERKEN EN LEREN TEGELIJK
Een soepele overgang van opleiding naar werk is cruciaal voor het succes van studenten. Bedrijven spelen hierin een belangrijke rol door nieuwe leerlingen te begeleiden en hen wegwijs te maken in de praktijk. Deze begeleiding helpt studenten om de theoretische kennis effectief toe te passen en zich aan te passen aan de dynamiek van de werkvloer. Toch zijn er uitdagingen. Het combineren van werk, studie en privéleven kan intensief zijn, vooral voor studenten met een gezin. Kayleigh deelt haar ervaring: “Het is intensief om werk, studie en een gezin te combineren. Mensen zeggen vaak dat het onmogelijk is met kleine kinderen, maar ik zie het juist als een bewijs dat het wél kan, zolang je goed plant en prioriteiten stelt.” Annette voegt toe dat werken en leren tegelijk een groot voordeel heeft: “Het is prettig om wat ik op school leer, direct in de praktijk te kunnen toepassen. Bij een aanpassing begrijp je bijvoorbeeld beter waar je mee bezig bent en het is fijn om samen met klasgenoten te leren en ervaringen uit te wisselen.”
AAA vol AI
De Amerikaanse vakbeurs AAA vond dit jaar eind maart plaats in New Orleans. Er zijn slechtere plaatsen om te vertoeven: alligators, beignets, cajun-gerechten… Maar ook de beurs gaf voldoende inspiratie om met een voldaan gevoel weer huiswaarts te keren. Lore Heylen van Hoorcentrum Aerts bezocht de beurs en doet exclusief verslag voor De Audiciens.
De Amerikaanse audiologiebeurs AAA vond dit jaar plaats in New Orleans. De stad, bekend om zijn rijke cultuur, levendige muziek en bijzondere sfeer, zorgde voor een meer dan aangename backdrop voor het evenement. Van de iconische Franse wijk tot de gezellige jazzbars, New Orleans had alles in huis om het congres extra bijzonder te maken. De AAA geeft altijd een heldere blik op de toekomst en die toekomst zullen we niet meer zonder AI kunnen inbeelden. AI (of volgens sommige fabrikanten DNN) is het meest uitgesproken en besproken woord van deze conferentie. In een panelgesprek over wat we de komende jaren mogen verwachten zijn alle fabrikanten het eens. AI zal vooral een verbetering geven voor de luisterinspanning die nodig is in een rumoerige omgeving; iets wat in menig onderzoek en whitepaper nu al bevestigd wordt. Verder is telehealth en teleaudiologie een belangrijk discussiepunt. Het is duidelijk dat we de komende jaren hierin nog veel ontwikkelingen mogen verwachten.
INNOVATIES OP DE VLOER
Alle hoortoestelfabrikanten bieden een live demo met hun nieuwste technologieën aan. Enkele jaren geleden was dit bijna uitsluitend via een sounddemo in gecontroleerde omstandigheden. Nu durft elke fabrikant het aan om de drukte van een expo te trotseren met hun hoortoestellen. Een duidelijke stap vooruit in de geluidskwaliteit in moeilijke omstandigheden, meteen te bevestigen door alle aanwezige audiologen. Widex stelde de nieuwe Allure voor. Een hoortoestel
WIE IS LORE HEYLEN?
dat, zo zeggen ze zelf, ontwikeld werd voor een bredere doelgroep. Dankzij de nieuwe dynamic feedback controller en speech enhancer pro lanceren ze een hoortoestel met een breder dynamisch bereik. Uiteraard zonder het echte Widex-geluid met focus op de tijdsconstanten te verliezen.
Op de spectaculaire beursstand van Starkey konden we Edge AI ontdekken in combinatie met hooraccessoires en Auracast. Edge AI biedt een indrukwekkende batterijduur dankzij de integratie van AI in de chip van het hoortoestel. Starkey kondigde ook zijn nieuwe samenwerking met Med-El aan die bimodale aanpassingen inclusief streamen en eenvoudig verbinden mogelijk maakt.
Signia bracht enkele weken geleden al hun nieuwste BCT (Bluetooth Connectivity Transformed) model uit. Hiermee zijn ze de tweede hoortoestelfabrikant die de koppeling met klassieke bluetooth mogelijk maakt. Ideaal om de periode tot de volledige doorbraak van LE audio en Auracast te overbruggen.
Oticon Intent, een gevestigde waarde binnen de sector, bracht het nieuws dat ze de komende weken hun portfolio verder uitbreiden in andere hoortoesteltypes.
Ook Phonak voorziet een uitbreiding van Infinio in extra kleuren.
Resound heeft net Vivia, hun nieuwe reeks hoortoestellen gelanceerd. Het is een hoortoestel met een dual chip AI mogelijkheid. De AI wordt gebruikt om het luistercomfort in een tweede programma te verbeteren. Dit in combinatie met hun directionaliteit zou een optimaal spraakverstaan moeten verzekeren.
Lore Heylen werkt bij Hoorcentrum Aerts. Ze is hier begonnen als audioloog en vervult momenteel de rol van Quality & Operations Manager. Haar passie voor nieuwe technologie drijft haar dagelijks in haar werk. Haar werk biedt haar de kans om innovatieve oplossingen te integreren en processen te optimaliseren.
NEW ORLEANS HAD ALLES IN HUIS OM HET CONGRES EXTRA BIJZONDER TE MAKEN.
AAA 2025 + HEARTECH EXPO
NEW ORLEANS, 26 T/M 29 MAART
Op de AAA tref je vooraanstaande sprekers, educatieve sessies en alle nieuwe innovaties op het gebied van het gehoor. Daarnaast zul je collega’s uit de hele wereld treffen, wat het een goed netwerkevent maakt. Zeker als je naast alle audiologie nieuwigheden ook geniet van de entertainment, zoals Audiology’s Night Out en de Trivia Bowl waarin deelnemers hun kennis van hoortechnologie, hoorfeiten en popcultuur testten. De beurs wordt jaarlijks op een andere locatie gehouden. In 2026 zal dat zijn in San Antonio, Texas van 22 tot en met 25 april.
WAT DE AAA-CONFERENTIE ECHT
ONDERSCHEIDT, IS DE FOCUS OP EDUCATIE EN KENNISDELING
OTC (over the counter) heeft zeker een plek op de beurs, maar de interesse lijkt de laatste tijd wat afgenomen. In plaats daarvan heeft het trainen en ondersteunen van de klant deze ruimte met veel enthousiasme ingevuld. LACE Auditory Training, nog niet beschikbaar bij ons, is hier een mooi voorbeeld van. Zij kunnen via een ingesproken tekstbestand de auditieve training door middel van AI aanpassen aan de gewenste stem. Zo kan een klant auditieve trainingen voltooien met bijvoorbeeld de stem van de partner.
WAAROM AAA?
Wat de AAA-conferentie echt onderscheidt, is de focus op educatie en kennisdeling. De learning labs bieden diepgaande sessies die de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen en technologische innovaties in de audiologie belichtten. Hier werd voor de eerste keer een focus gelegd op audiologische assistenten. Ook voor hen waren er op dit congres voldoende leermogelijkheden. Mijn persoonlijke favoriet was LL105: Updates in Music Audiology, waarin het belang werd benadrukt van het behandelen, screenen en voorlichten van onze klanten over muziekbescherming. Het meten van muziek kan zeker bijdragen aan het vergroten van het besef over het belang van het dragen van gehoorbescherming. En eerlijk gezegd, het is ook gewoon ontzettend leuk om te doen. Nog op zoek naar de geschikte app om dit te doen?
Deze twee opties zijn alvast getest en goedgekeurd door mij: NIOSH Sound Level Meter App (Appstore Apple) en Decibel X-Pro Sound Meter (PlayStore Android).
NAL NL3
Binnen de audiologie is er veel gesproken over NAL, een organisatie die berekeningen maakt voor het afstellen van hoortoestellen. Ze hebben een nieuwe rekenmethode ontwikkeld: NAL NL3. Deze methode is verbeterd ten opzichte van de vorige versie dankzij de inzet van kunstmatige intelligentie (AI), die een enorme hoeveelheid gegevens verwerkt om nauwkeurigere aanpassingen te maken.
Een van de grootste verbeteringen in NAL NL3 is dat er modules worden toegevoegd. De vorige versie, NAL NL2, was specifiek gemaakt voor mensen met gehoorverlies in rustige omgevingen. Maar gehoorverlies en luisteromstandigheden kunnen sterk variëren. Daarom komen er extra modules voor specifieke situaties. De
eerste twee modules, die kort na de lancering van NAL NL3 worden verwacht, richten zich op luisteren in rumoerige omgevingen en op mensen met een normaal tot licht gehoorverlies. Daarnaast wordt er elke anderhalf jaar een nieuwe module verwacht. Er wordt al gesproken over een module die speciaal ontwikkeld is voor het luisteren naar muziek en één die hogere frequenties beter ondersteunt. Dit is belangrijk omdat moderne hoortoestellen een veel breder frequentiebereik aankunnen dan NAL NL2, dat slechts tot 6kHz gaat. Wanneer kunnen we NAL NL3 in de hoorcentra gebruiken? Dat hangt af van hoe snel fabrikanten van hoortoestellen en verificatiesystemen de nieuwe methode implementeren. Zij krijgen midden dit jaar toegang tot NAL NL3. Persoonlijk kijk ik er enorm naar uit om voor het eerst een rumoerprogramma te testen met deze nieuwe methode.
Naast NAL NL3 heeft NAL ook COSI 2.0 ontwikkeld, een digitaal platform dat gebruikmaakt van AI om het proces voor zowel patiënten als audiologen te vergemakkelijken. Dit platform helpt bij het in kaart brengen van de gehoorbehoeften, zowel vóór de hoortest als bij de opvolging na de aanpassing. Dit betekent dat we in het hoorcentrum meer tijd kunnen besteden aan daadwerkelijke verbeteringen voor de klant.
ERVARING
Het AAA-congres in New Orleans heeft zeker niet teleurgesteld. Van AI tot innovatieve oplossingen voor verbindingen of zelfs forensische audiologie. Het congres laat zien dat de audiologische industrie steeds in beweging is. De beurs is een geweldige gelegenheid om nieuwe kennis op te doen en te netwerken met collega’s. Ik kijk alvast uit naar de volgende stappen die de audiologiebranche zal maken. Volgend jaar zal het congres doorgaan van 22 tot 25 april en dan ruilen we New Orleans in voor San Antonio,Texas.
‘We
hoeven niet de grootste te zijn, we willen de beste zijn’
Jeroen Douw is al jaren het gezicht van Starkey in Nederland. Toch is er het een en ander veranderd begin dit jaar. De fabrikant Starkey nam de distributeur voor Starkey in de Benelux over. Het bedrijf is geïntegreerd in het Amerikaanse familiebedrijf onder de naam Starkey Benelux. Wij spraken met Jeroen Douw in zijn nieuwe functie als Managing Director.
eroen, je werkt al ruim twintig jaar in de audiologie-business en al ruim tien jaar met het merk Starkey. Wat is er voor jou veranderd sinds 1 januari?
Jeroen Douw: “We waren een lokale distributeur. Je had te maken met één eigenaar en korte communicatielijntjes. Sinds januari hebben we er zesduizend collega’s bij en zijn we een onderdeel van een grote organisatie. Het betekent dat sommige processen anders lopen dan voorheen. Voor het Benelux team is het werk grotendeels hetzelfde gebleven, maar het MT werkt meer internationaal. We hebben regelmatig overleg met de Europese collega’s. Ik zit in overleggen met managing directors van andere Europese landen. Het snel lokaal kunnen beslissen als distributeur was waardevol, maar ik merk dat dit binnen zo’n grote organisatie ook goed werkt en daarnaast beschik ik nu over heel veel extra bronnen waaruit ik informatie kan halen en waarmee ik kan sparren, bijvoorbeeld op het gebied van campagnes. Door elkaar te spreken en ervaringen uit te wisselen, kun je elkaar heel erg versterken. Er is veel bereidheid om elkaar te helpen. Er is geen competitie tussen de landen onderling; je hebt één gezamenlijk doel. Ik heb het welkom binnen de Starkey club als erg warm ervaren.
Voor het Nederlandse team zelf is er niet zoveel veranderd. Wat verandert er wel?
Jeroen Douw: “We willen een aantal processen verder verbeteren voor onze klanten. De eerste stap is een vaste techsupport op kantoor. Die hadden we nog niet, dus dat heeft veel meerwaarde voor onze klanten. Een volgende stap is dat we de hele logistieke lijn willen moderniseren. In alle processen, van levering tot reparatie, willen we verbeterslagen maken, zodat de snelheid en kwaliteit daarvan nog verder geoptimaliseerd wordt. Daarnaast willen we veel meer trainingen aanbieden dit jaar. We hebben al meerdere trainingen op de planning staan, sommige samen met
internationale Starkey trainers. Verder worden onze eigen mensen getraind om onze trainingen door te ontwikkelen. Daarnaast willen wij meer online trainingen gaan aanbieden en samenwerkingen opzoeken met verschillende trainers in Nederland. Er zijn een aantal goede trainers in Nederland die goed zicht hebben op de behoeftes van de markt en daarmee onderzoeken wij wat wij voor onze klanten en ondernemers kunnen betekenen. We hebben intensief contact met andere partners in het veld, bijvoorbeeld partijen die actief zijn op het gebied van Auracast. Binnen Starkey beschikken we over veel kennis en informatie over Auracast; een van onze Starkey collega’s zit in de bluetooth SIG groep die Auracast mede ontwikkeld heeft. Door kennis uit te wisselen, kunnen we elkaar versterken. Ik voorzie dat we daarmee in ons kleine landje nog een voortrekkersrol kunnen gaan spelen binnen Europa. Ik verwacht heel veel van de nieuwe bluetooth LE mogelijkheden en van Auracast. Het is heel mooi om in dit vroege stadium al veel samen te onderzoeken.”
Het klinkt alsof er hoog ingezet wordt op samenwerkingsverbanden...
Jeroen Douw: “Samenwerken zit in het dna van Starkey. Je kunt veel zelf ontwikkelen, maar vaak is het goed om de samenwerking op te zoeken met andere kennispartners voor het ontwikkelen van producten. Ook kan het nuttig zijn als de samenwerkingspartner bijvoorbeeld over de autoriteit beschikt om iets wetenschappelijk te onderbouwen. Zo zijn onze evenwicht- en balanstests, die we in onze hoortoestellen hebben, tot stand gekomen in samenwerking met de Stanford University. Ik zie samenwerken als een pre. Soms ben je concurrent, maar uiteindelijk hebben we allemaal hetzelfde belang: een goede toegankelijke hoorzorg voor iedereen. Af en toe moet je je eigen belang naar achteren plaatsen om samen verbeterslagen te kunnen maken.”
Jeroen Douw
‘UITEINDELIJK HEBBEN WE ALLEMAAL HETZELFDE BELANG: EEN GOEDE TOEGANKELIJKE HOORZORG VOOR IEDEREEN’
Kwam de overname als een schok?
Jeroen Douw: “Nee, deze is heel goed voorbereid en in overleg hebben we het bedrijf de afgelopen tijd gereed gemaakt om het te kunnen integreren in de Starkey organisatie. Wij waren als distributeur een klant van Starkey. Nu zijn we onderdeel van het moederbedrijf en niet langer meer een lokale distributeur. In de fase waarin het bedrijf gereed gemaakt wordt voor overname, is er nog weinig tijd om te kunnen filosoferen hoe de toekomst eruit ziet, maar tot nu toe is het een zeer positieve ervaring. Starkey is een familiebedrijf. Ze vinden het het belangrijkst dat het voor de klanten blijft lopen zoals het liep en willen de verbeterslagen gefaseerd maken. Starkey kijkt naar de lange termijn. Onze visie: we hoeven niet de grootste te zijn, we willen de beste zijn. Daar ligt de focus en dat geeft een fijne dynamiek.”
Wat gaan je klanten merken van de overname?
Jeroen Douw: “Er zijn best wat klanten die met ons samenwerken vanwege onze manier van werken. Dat wil ik niet veranderen. Wat ik in ieder geval wil behouden, is het directe contact. Je krijgt altijd iemand live te spreken als je opbelt, er is echt een band met onze klanten. We hebben geen eigen winkels in Nederland. Hierdoor zijn we gefocust op de ondernemers. Voor die groep willen we nog meer gaan doen. We willen hen helpen met hun ondernemerschap. Met moderne technieken, die gebruikt kunnen worden of marketingideetjes die lokaal inzetbaar zijn. Mijn ambitie is ook om wat vaker een groep ondernemers bij elkaar te zetten om van elkaar te leren, in combinatie met gastsprekers en thema-avonden. Kennis uitwisselen levert misschien niet direct concreet iets op, maar opent wel de weg naar nieuwe ideeën.”
Lerend netwerk voor audiologen
Training therapeutische begeleiding bij tinnitus, hyperacusis en misofonie
Tinnitus, hyperacusis en misofonie: geen onbekende termen binnen de audicienswereld, maar hoe ga je om met klanten die hiermee kampen? De Vlaamse Nancy van Looveren en Laure Jacquemin zetten vorig jaar een coachingstraject op voor therapeutische begeleiding bij deze drie aandoeningen. Een traject dat goed gevolgd werd door mensen in de audiologiewereld en dat zeker meerwaarde kan hebben voor een audicien. Wij spraken prof. Laure Jacquemin over het hoe en wat.
Je hebt geen voorkennis nodig om dit traject te kunnen volgen”, meldt Laure direct. Ze werkt als klinisch audioloog en is vijftig procent van haar tijd postdoc onderzoeker aan de Universiteit Antwerpen en het Universitair Ziekenhuis Antwerpen. “Eigenlijk ben ik in mijn dagelijkse werk bijna alleen maar bezig met tinnitus en hyperacusis. Het is echt mijn passie om zo veel mogelijk over dit onderwerp te weten om de patiënten zo goed mogelijk te kunnen helpen.” Laure geeft het trainingstraject samen met Nancy Van Looveren. Nancy is logopediste, audicien en beheerder van Hoorzorg Van Looveren waar zij tinnituszorg geeft aan kinderen en volwassenen in een multidisciplinair kader. Laure: “Wij zijn een goed team samen. Ik zit meer aan de klinische onderzoekskant, terwijl Nancy de hele dag contact heeft met patiënten vanuit haar praktijk. We hebben nu de eerste coachingsgroep gehad en willen dit jaar een tweede lichting starten. In de eerste groep zaten drie mensen uit Nederland, de rest was Vlaams. Wie kan de cursus volgen? Dat is heel divers: audiciens, mensen van audiologische centra, hoorspecialisten in ziekenhuizen en revalidatiecentra. Het instapmoment van de deelnemers was bij de eerste groep ook heel divers: van super ervaren tot mensen die nog geen enkele ervaring hadden op dit gebied.”
SPREKERS
Tijdens de training komen er meerdere sprekers aan bod. Nancy Van Looveren zal vanuit haar achtergrond als logopediste, audicien en beheerder van Hoorzorg Van Looveren waar zij tinnituszorg geeft in een multidisciplinair kader, enorm veel praktijkervaring delen. Laure zelf geeft een up-to-date beeld over het onderzoeken en
behandelen van tinnitus, hyperacusis en misofonie. Naast de twee initiatiefnemers voor deze training zal ook ir. Dyon J.W.M. Scheijen (klinisch fysicus - audioloog, tinnitusspecialist, ACT-trainer, beeldend kunstenaar) een onderdeel vullen. Dyon leert de deelnemers vaardigheden, tools, metaforen en gedachteoefeningen om een tinnitusbegeleiding eenvoudiger en leuker te maken. Prof. Dr. Sarah Michiels (docent revalidatiewetenschappen en kinesitherapeut) geeft inzicht in het onderzoeken en behandelen van somatische tinnitus en drs. Ken Ceulemans (docent Toegepaste Psychologie, cognitief gedragstherapeut en eigenaar Doctorandus in C) tenslotte, leert de cursisten via de workshop Sounds&me meer over klachten rond geluidsgevoeligheid en het oefenen van psychologische flexibiliteit en copingvaardigheden.
Laure: “Het is heel leerzaam, ook voor ons. Een casus of vraagstelling van een deelnemer brengt ons soms ook op nieuwe gedachten. Ik heb zelf ook ontzettend veel bijgeleerd.” De reacties van deelnemers zijn er ook en die zijn unaniem positief. Elly Vercammen: “Interessante sprekers met elk hun eigen expertise, wat zorgt voor meer inzicht vanuit de verschillende invalshoeken. Bovendien is het fijn om een netwerk uit te bouwen waarbij je terecht kan voor raad bij moeilijke casussen.”
Ook Céline Jacobs is enthousiast over de aangeboden
prof. Laure Jacquemin
training. “Een zeer uitgebreid en enorm interessant traject waarbij verschillende belangrijke topics aan bod komen, gebracht door meerdere sprekers met elk hun eigen expertise en ervaring. Je gaat met een hele rugzak aan bijkomende kennis en verbreding weer terug naar huis!”
TRAINING VERSUS PRAKTIJK
Laure: “Wat ik vooral belangrijk vind, is dat onze deelnemers de opgedane kennis ook gaan toepassen in de praktijk. Dat is spannend, maar door verschillende oefenmomenten in de training is de stap om het geleerde te gebruiken bij een patiënt minder groot. Zelfs als je geen tinnituspatiënt ziet, heeft de training nut. Je leert namelijk tijdens het traject ook heel veel over jezelf als behandelaar/ therapeut. Wat voor vragen stel ik? Wat bevraag ik en hoe bevraag ik dat? Hoe kan ik mijn patiënt versterken? Deze aandoeningen vragen een andere manier van omgaan met de patiënt. Iedere patiënt is uniek. Dat betekent dat je de protocollen soms los moet durven laten. Misschien zul je ervaren dat je de patiënt meer zelf moet laten terugkoppelen en minder zelf aan het woord moet zijn.” Karen Stalpaert, die de training vorig jaar volgde, kan zich daarin vinden. “Je eindigt het traject met een concrete aanpak waarmee
je meteen in de praktijk aan de slag kan”. Ex-deelnemer Elly Vercammen gaf aan dat zij het geleerde in de praktijk gebruikt. “Het vrees- vermijdingsmodel laat ik nu vaak zien, terwijl ik vroeger vooral het neurofysiologisch model besprak. Daarnaast ben ik gesterkt in mijn mening dat exposure moet kunnen op een veilige manier in ontspannen toestand.”
Laure: “Het mooiste vind ik zelf dat we hiermee een netwerk van gemotiveerde collega’s creëren. Nancy en ik houden allebei praktijk in Antwerpen. Als je hier woont, zit je goed, maar woon je verder weg, dan is er minder gespecialiseerde zorg in België te vinden. Door deze training op te zetten, hopen we dat het netwerk van gekwalificeerde audiciens zich uitbreidt en verspreidt. Uiteindelijk hebben we maar één doel en dat is om mensen met deze gehooraandoeningen weer positief in het leven te zetten.”
‘JE LEERT TIJDENS HET TRAJECT OOK HEEL VEEL OVER JEZELF
BEHANDELAAR’
De training
Therapeutische begeleiding bij tinnitus, hyperacusis en misofonie voor 2025 is al volgeboekt, maar de verwachtingen zijn dat er meer van dit soort trainingen zullen volgen.
AI-kundig
Het gonst, het fluistert, het is niet meer weg te denken. De hele wereld is bezig met de techniek die we artificial intelligence noemen. Waar sommige mensen bang zijn dat AI de wereld overneemt, wordt het door anderen juist omarmd. Gelukkig lijkt het op dit moment allemaal nog onschuldig met ChatGPT. In het onderwijs is het een hot topic, want heeft Jantje nou dat verslag geschreven of ‘zijn vriendje’ chatGPT? Er worden hele strategische plannen gemaakt over hoe we om moeten gaan met deze vorm van fraude, maar is het wel fraude of is het gewoon de toekomst? Ik moet zeggen dat ik er gretig gebruik van maak in mijn werk als docent. Je stelt je AIcollega een vraag en er komt een lesopdracht uitrollen of een leuke toets. Natuurlijk moet er ook nog een menselijk oog overheen, maar hoeveel tijd scheelt het als ik niet bezig hoef te zijn met de opmaak?
Je hoort ook tegengeluid, want je weet nooit of het waar is wat het AI-vriendje allemaal uitspuugt. Het is immers een grote databank met informatie waar hij uit put. Als ik op Wikipedia een pagina aanmaak over de roze olifant van 35 cm hoog met twee slurven, dan kan ik aan mijn AIcollega vragen om mij alles te vertellen over de roze olifant. Daar komt nog bij dat je een heel duidelijke en gedetailleerde vraag moet stellen om een goed antwoord te krijgen; een SMART-vraag eigenlijk.
Monique is vakdocent aan de audicienopleiding en audicien en voorzitter van AuDidakt. Ze wil mensen aan het denken zetten, in de klas en daarbuiten. Haar missie: als je nieuwsgierig in het leven staat, ben je ook in staat om nieuwsgierig te zijn naar de ander, zonder dat je eigen ego in de weg zit.
Natuurlijk bestaat AI ook in andere vormen om ons heen. Neem nou de AI in de hoortoestellen. Ik heb me er nog niet echt in verdiept, maar ik kan me voorstellen dat de hoortoestellen leren van de voorkeuren van de drager en deze meteen verwerkt in hun instelling. Zodat ze kunnen anticiperen op de omgeving waarin de slechthorende zich bevindt. Dit is, denk ik, nog maar het topje van de ijsberg van wat AI voor ons kan betekenen. Ik hoorde een tijd geleden een professor in AI-kunde een mooi verhaal vertellen over het verschil tussen de mens en AI. Hij vertelde dat een AI niet out-of-the-box kan denken. Voor mij is mijn AI-collega vooral een bron om mee te sparren, hij kan veel meer dingen onthouden en combineren dan ik ooit zou kunnen. Daarnaast ben ik altijd degene die in controle is. Ik bepaal wat ik wil weten en wat ik er daarna mee doe. We moedigen studenten aan om ook na de studie nieuwsgierig te blijven en voor mij wakkert zo’n systeem als ChatGPT dat alleen maar aan. Maar een mening, een visie, een reflectie, een ervaring blijft altijd iets van de mens zelf en dat is wat we bij onze studenten moeten blijven navragen. Zij zijn de generatie die opgroeit met een enorme kennisbank tot hun beschikking waar we niet meer omheen kunnen.
P.s. Deze column is niet gegenereerd door AI, maar ik heb wel de autocorrectie erover heen laten gaan. Deze vond AI-kundig geen woord en ik heb als autonoom mens besloten om dit woord toe te voegen aan de woordenlijst.
Monique Joostema
Virtual reality en tinnitus
Een nieuwe stap naar zelfrevalidatie
Een van de meest veelbelovende ontwikkelingen bij hinder van tinnitus is het gebruik van virtual reality. Maar hoe werkt dat precies? Wij spraken dé expert op dit gebied: Olav Wagenaar, klinisch neuropsycholoog bij Rijndam Revalidatiecentrum in Rotterdam. Samen met prof. dr. Henk Blom, de Universiteit Antwerpen en YuconVR werkt hij aan een VR-spel dat mensen helpt de last van tinnitus te verminderen door middel van actieve zelfrevalidatie. Hoe dit werkt en wat VR in tinnituszorg kan betekenen, lees je in dit interview.
Tinnitus, ofwel het waarnemen van geluiden zonder externe geluidsbron, heeft vaak een grote impact op het dagelijks leven. Het kan variëren van een lichte ruis tot een hinderlijke piep. Volgens de neuropsychologische theorie is tinnitus een symptoom van een overactief brein veroorzaakt door de combinatie van audiologische achteruitgang en mentale overbelasting ten gevolge van enerzijds lichamelijk conditieverlies (zoals bijvoorbeeld bij hersenletsel, vermoeidheid, gebruik van bepaalde medicijnen etc.) en/of psychisch conditieverlies (zoals bijvoorbeeld bij burnout, depressie, chronische stress etc.). Wereldwijd wordt er al veel onderzoek gedaan naar innovatieve behandelingen. Eén van de opkomende ontwikkelingen is het gebruik van virtual reality (VR) voor thuisrevalidatie. We spraken met Olav Wagenaar, klinisch neuropsycholoog bij Rijndam Revalidatiecentrum in Rotterdam, die samen met prof. dr. Henk Blom, kno arts bij het HagaZiekenhuis in Den Haag, de Universiteit Antwerpen en YuconVR aan dit project werkt.
‘HET WERKT ALS EEN GAME, DUS HET IS NOG LEUK OOK’
EEN NIEUWE AANPAK: VR ALS ACTIEVE ZELFREVALIDATIE
“Het idee om VR in te zetten bij tinnitusbehandeling is eigenlijk een logische volgende stap na cognitieve gedragstherapie (CGT),” begint Wagenaar. “We weten dat de hersenen een grote rol spelen bij hoe tinnitus wordt waargenomen. Met VR kunnen we mensen niet alleen in een omgeving plaatsen die wij kunnen manipuleren, maar ze vanaf het begin ook actief laten oefenen met
succesvolle controle over hun tinnitus. Het draait niet puur om afleiding of ontspanning, maar juist om het tegengaan van de machteloosheid en stap voor stap terugpakken van de regie.”
In tegenstelling tot traditionele therapieën, die vaak plaatsvinden in een klinische setting of onder begeleiding van een therapeut, is de VR-behandeling bedoeld voor thuisgebruik. “Het mooie is dat het werkt als een game, dus het is nog leuk ook”, legt Wagenaar uit. “Gebruikers doorlopen verschillende levels waarin ze de controle over hun tinnitus op diverse manieren trainen. Ze krijgen uitdagingen voorgeschoteld en bouwen vaardigheden op, waardoor ze niet langer passief lijden onder het geluid, maar actief positieve ervaringen hebben met betrekking tot hun tinnitus. De trialgroep is eind maart begonnen.”
De app (een spel in VR) die hiervoor ontwikkeld is, heet TinniVRee – een woordspeling op ‘tinnitusvrij’ en VR. Het doel is niet om tinnitus te laten verdwijnen, maar om de last ervan weg te nemen door de machteloosheid die veel patiënten ervaren weg te nemen. Gebruikers trainen de regie over hun ervaring en hebben daardoor geen emotionele last meer van hun tinnitus. Of de positieve ervaringen met tinnitus in de virtuele realiteit ook behouden blijven na het stoppen met het spel, gaat Wagenaar met zijn collega’s nog verder onderzoeken.
VAN IDEE NAAR ONDERZOEK
Op de vraag hoe het idee voor VR bij tinnitus ontstond, vertelt Wagenaar: “Er zijn al verschillende studies gedaan naar VR voor pijnbestrijding en angststoornissen. Dat zette ons aan het denken: als VR de perceptie van pijn kan beïnvloeden, zou het dan ook kunnen helpen bij tinnitus? Vanuit die gedachte zijn we gaan experimenteren.” De eerste onderzoeksresultaten zijn veelbelovend, maar er is nog veel werk aan de winkel.
“Tinnitus is een complexe aandoening die voor iedereen anders is. Daarom richten we ons op het personaliseren van de game en de positieve spelervaringen tijdens het doorlopen van verschillende levels. Dit helpt gebruikers om positieve prikkels te koppelen aan hun tinnitus.” De game is inmiddels aan zijn derde versie toe. “We hebben al veel geoptimaliseerd en uit de pilot studies komen nog steeds verbeterpunten waar we mee aan de slag gaan”, voegt Wagenaar toe.
ZELF AAN DE SLAG: DE ROL VAN DE GEBRUIKER
Deze VR-behandeling is specifiek ontwikkeld voor zelfrevalidatie. “Het idee is dat mensen zelfstandig, in hun eigen omgeving, kunnen oefenen. Ze werken aan hun eigen progressie, net zoals bij een game waarin je levelt”, zegt Wagenaar. “Hoe verder je komt, hoe meer controle je hebt over je tinnitus en hoe beter je je voelt over je eigen kunnen. Dat is de kern: niet het wegduwen van het geluid, maar het creëren van nieuwe, positieve ervaringen in relatie tot jezelf en je tinnitus.”
TOEKOMSTPERSPECTIEF
Wat kunnen we in de toekomst verwachten op het gebied van VR en tinnitusbehandeling? Wagenaar legt uit dat het onderzoek nog in de kinderschoenen staat: “We werken dit jaar aan een pilotstudie als proof of concept. Daarmee hopen we financiering te krijgen voor een grootschaliger onderzoek. Op dit moment ligt alles klaar voor een gerandomiseerde gecontroleerde trial (RCT), maar is er nog geen financiering voor. Ons doel is om vanaf 2026 door te gaan met verder, grootschaliger onderzoek.” Voor een methodologisch
EEN OPKOMENDE ONTWIKKELINGEN
BIJ
TINNITUS IS HET GEBRUIK
VAN VIRTUAL REALITY VOOR THUISREVALIDATIE
goede studie is een vergelijking met bestaande therapie nodig. “We hopen uiteindelijk de RCT te doen waarin we ruim honderd mensen met TinniVRee thuis laten trainen en deze vergelijken met ruim honderd mensen die cognitieve gedragstherapie (CGT) krijgen”, vertelt Wagenaar. “Dat kost veel geld en we hebben hiervoor subsidies nodig. Voor 2030 verwachten we nog geen brede implementatie, maar deze eerste stappen zijn essentieel om VR als behandeloptie serieus te onderzoeken.” Met de toenemende aandacht voor VR in de medische wereld en de eerste onderzoeksresultaten die hoopgevend zijn, lijkt het slechts een kwestie van tijd voordat deze technologie een vaste plek krijgt binnen de tinnituszorg. In Nederland wordt er nu hard gewerkt om deze behandeling toegankelijker en beter toepasbaar te maken. Een spannende ontwikkeling voor iedereen die dagelijks met hinderlijk tinnitus te maken heeft.
Olav Wagenaar
Je grijpt nooit mis met unitron!
Met Vivante en Ativo in de database heeft Unitron een zeer ruime keuze uit modellen. Deze variëren van een zeer kleine AHO tot een krachtige UP, al dan niet met traditionele batterij of oplaadbare accu. Je grijpt nooit mis! Datzelfde geldt voor de universele bluetooth, elke telefoon die beschikt over bluetooth kan koppelen met de Vivante (cat 3-4-5-)en Ativo serie (cat 2) dankzij gebruikmaking van Bluetooth Classic. Bovendien profiteren jouw cliënten van de laatste generatie chiptechniek van Unitron.
Belangrijkste eigenschappen:
• Integra OS automaat
• Oplaadbaar
• Made For All Bluetooth + verbind tegelijkertijd 2 Bluetooth apparaten!
• Uitstekende feedbackmanager
• 2 Aparte streaming programma’s met mooi vol geluid
• Tot 16-kanaals instelbaar
• Remote Plus App
High tech én high touch
Al in 1982 verscheen het eerste boek over een steeds dominantere technologie (high tech) en de menselijke behoefte aan echt contact (high touch). John Naisbitt van Harvard University voorspelde dat technologie de dienstverlening van bedrijven dusdanig zou veranderen, dat klanten steeds meer zelf kunnen doen en bepalen. In de zorg, zeker ook in de hoorzorg, zie ik juist mogelijkheden voor nog betere persoonsgerichte zorg. De hooroplossingen worden steeds ingenieuzer en passen daardoor beter bij de gebruiker. Dankzij het internet kunnen we op afstand werken en sneller samenwerken met audiologen en kno-artsen, mogelijk zelfs datagestuurd en efficiënter. Uiteindelijk gaat het niet enkel om het aanmeten en instellen van het hoortoestel, maar om het bieden van kwaliteit van leven, waarbij hoorzorg zich mogelijk veel verder en breder kan doorontwikkelen. In mijn vorige loopbaan in de arbowereld werd de focus verschoven van ziekteverzuimbegeleiding naar organisatievitaliteit. Er werd gewerkt aan de gezondheid en fitheid van de organisatie op basis van bijvoorbeeld de Work Ability Index. Hierdoor veranderde ook de dienstverlening van de arbodienst. Niet langer alleen curatief, maar ook werken aan preventieve interventies, met aandacht voor de persoon en de gehele organisatie. Onze dienstverlening kan zich verder specialiseren en ontwikkelen voor diverse doelgroepen, zoals de invulling van de arbo-cao in de groot- en kleinmetaal, waarbij op maat gemaakte gehoorbescherming wordt geleverd. Een kleine stap zou zijn om hier ook de in de arbowet voorgeschreven voorlichting en periodieke gehoorscreening aan toe te voegen. Momenteel heeft ongeveer 1 miljoen mensen een gehoorverlies van meer dan 25 dB, niet enkel in de industrie. Dat kan op termijn tot problemen leiden, zodat wij juist daar mogelijk meer van betekenis kunnen zijn.
De NVAB is een branchevereniging van audiciensbedrijven. De vereniging bestaat uit een pluriforme mix van ketenbedrijven en zelfstandige audiciens, die constructief en transparant werken aan toegankelijke en kwalitatief goede hoorzorg voor elke slechthorende. Een woord van NVABvoorzitter Carmen de Jonge.
En als de overheid echt werk maakt om dementie te voorkomen, is er mogelijk ‘ander werk aan de winkel’. Zo’n 45% van de gevallen van dementie zou volgens een rapport van The Lancet Commission (2020) te voorkomen zijn. Daarbij speelt gehoorverlies met 7% een essentiële rol. Het vroegtijdig opsporen van gehoorverlies en het bewust maken van mensen van de gevolgen hiervan kan van grote waarde zijn. Dementie stijgt langzaam naar de top van de zorguitgaven. Als we erin slagen dit af te remmen, levert dat zowel voor het individu als voor de maatschappij veel op.
Zo zijn er vast meer specialisaties en doelgroepen te bedenken. Techniek maakt steeds meer mogelijk en hooroplossingen worden steeds ingenieuzer. Dat geeft tevreden gebruikers, zeker wanneer we nog meer moeite steken in counseling en begeleiding. We kunnen nog meer betekenen in het voorkomen van gehoorverlies, voorlichting en vroegsignalering. Dan helpen we écht de impact van gehoorverlies terug te brengen en te investeren in kwaliteit van leven. Dat vraagt wel andere vormen van dienstverlening en andere financieringsvormen. Maar dat die investering loont, kunnen we op een bierviltje voorrekenen.
Carmen de Jonge Voorzitter NVAB
Hoor de toekomst: de kracht van verandering
Optitrade Audiologie Marathon
De Optitrade Audiologie Marathon is een belangrijk evenement binnen de Nederlandse hoorzorgwereld. De marathon brengt leveranciers samen met audiciens. Het evenement bestaat uit een combinatie van plenaire sessies met gastsprekers, die deelnemers informeren over recente ontwikkelingen en workshops. De editie van 2025 droeg het thema Hoor de Toekomst: de kracht van verandering.
Björn Wielakker, een vertrouwd gezicht, maar toch de kersverse manager audiologie bij Optitrade, opende de dag met een welkomstwoord. Samen met Pim Föster, algemeen directeur van Optitrade, sprak hij over verandering als kans en de veranderende rol van audicien: van techneut naar adviseur. Samen benadrukten ze dat het belangrijk is om open te staan voor verandering, zonder de kernwaarden uit het oog te verliezen. Je vermogen als audicien en ondernemer om je aan te passen aan de nieuwe realiteit is de sleutel tot succes!
CAMPAGNE ‘MAAK GELUID’
Na de openingssessie was het woord aan Richard Zoetemelk namens GAIN en Carmen de Jonge namens de NVAB. Ook zij spraken over de uitdagingen in de hoorbranche, met als rode draad de noodzaak om samen te werken. Een mooi voorbeeld van deze branche
brede samenwerking is de campagne ‘Maak Geluid’. Deze campagne richt zich op het toenemende tekort aan audiciens en het imago van het vak, een van de uitdagingen waarmee de hele branche te maken heeft.
ONS ONBEWUSTE BREIN
Neuromarketing-expert Hein Heijen bracht tijdens de laatste ochtendsessie een verhelderend inzicht naar voren: ons onbewuste brein verwerkt een verbazingwekkende 11,2 miljoen bits informatie per seconde, terwijl ons bewuste denken slechts 60 bits aankan. Dit verklaart waarom maar liefst 99,95% van onze dagelijkse 8000 beslissingen onbewust worden genomen. De mens handelt eerst vanuit instinct en rechtvaardigt pas later met ratio volgens Heijnen. Achter dit keuzegedrag schuilt een drietal fundamentele drijfveren: onze natuurlijke hang naar efficiëntie (de weg van minste weerstand), onze behoefte aan sociale waardering (erbij willen horen) en ons verlangen naar een positief zelfbeeld (onszelf succesvol zien). Hij leerde de audiciens tijdens de presentatie dus zélf beter en bewuster te zijn van hun eigen keuzeproces, maar ook de drijfveren achter keuzes beter te begrijpen om effectiever met klanten te communiceren.
WORKSHOPS
Na een pauze volgde een reeks gespecialiseerde workshops. Optitrade bood een workshop getiteld ‘Bereik in vijf stappen jouw ideale klant’ geleid door Pam Verhoofstad. De eerste stap begint volgens Pam met het identificeren van wie je zelf bent. Als je zelf weet wat voor audicien je bent, weet je welke klanten je idealiter zou willen. De tweede stap is het identificeren van jouw ideale klant. De vervolgstappen gingen over hoe je deze klant vervolgens het beste zou kunnen bereiken. Optitrade kan hierin de ondernemer ondersteunen. Alsoka Medical / Earwaxshop verzorgde een workshop over droge gehoorgangreiniging. Jan Rombout vertelde
AI-Assisted Teleaudiology: onderzoek naar de toekomst van hoorzorg
Op 18 maart verdedigde Jan-Willem Wasmann zijn proefschrift ‘Toward AI-Assisted Teleaudiology’. Jan-Willem onderzoekt aan de Radboud Universiteit hoe kunstmatige intelligentie (AI) en teleaudiologie (hoorzorg op afstand) kunnen bijdragen aan het verbeteren van de hoorzorg. Met zijn proefschrift bekijkt Jan-Willem hoe we hoorzorg kunnen aanpassen aan de wereld van morgen. Wij namen zijn onderzoek door en vroegen de wetenschapper naar zijn motivatie.
In een tijd waarin steeds meer mensen toegang tot zorg nodig hebben en er steeds minder mensen beschikbaar zijn om deze zorg te verlenen, is de uitdaging helder: hoe kunnen we zorgen voor betere, snellere en meer toegankelijke zorg?
Jan-Willems proefschrift biedt niet alleen theoretische inzichten, maar onderzoekt praktische oplossingen, die we op dit moment al kunnen toepassen om hoorzorg te verbeteren. Eén van de onderdelen in het proefschrift richt zich op de rol van hoortesten die mensen zelf (thuis) kunnen uitvoeren, bijvoorbeeld via een app op de smartphone. Dit is vooral belangrijk voor mensen die afgelegen wonen of die bijvoorbeeld slecht ter been zijn of een andere vorm van verminderde mobiliteit ervaren. Het onderzoek toont aan dat de gehoortesten via smartphone-apps de zorg voor mensen met gehoorverlies in veel gevallen mogelijk is. Deze techniek biedt patiënten de kans om zelf hun gehoor regelmatig te monitoren in plaats van daarvoor afhankelijk te zijn van klinische bezoeken. Doordat patiënten zelf hun gehoor kunnen meten, kunnen ze eerder signaleren wanneer er veranderingen optreden en hier een gerichte afspraak voor maken, in plaats van een jaarlijkse controle. Dit maakt de zorg uiteindelijk meer toegankelijk en efficiënt en kan bijdragen aan een meer proactieve benadering van hoorzorg.
AI-ONDERSTEUNDE SPRAAKHERKENNING VOOR COMMUNICATIE ZONDER BARRIÈRES
Een belangrijk hoofdstuk in het onderzoek richt zich op de toepassing van AI-ondersteunde spraakherkenning (ASR) binnen de zorg voor mensen met gehoorverlies. Apps zoals Ava, Earfy, Live Transcribe en Speechy worden steeds vaker ingezet om gesproken tekst om te zetten in geschreven woorden, zodat mensen met gehoorverlies gesprekken beter kunnen volgen. Dit kan heel nuttig zijn in zorginstellingen, waar duidelijke communicatie tussen zorgverleners en patiënten essentieel is. Jan Willem testte de apps in gecontroleerde audiologische
omstandigheden, waarbij hij vooral keek naar hoe goed ze presteren op spraakaudiometrie testen. Hij concludeerde dat de apps vooral in rustige omgeving goede transcriptie boden. Hiermee lijkt het toepasbaar bij zorggesprekken tussen patiënten en audiologen of andere zorgprofessionals. Voor patiënten kan spraakherkenning helpen om beter bij de conversatie betrokken te blijven. De apps maken het mogelijk om in real-time informatie op te nemen, die anders wellicht gemist zou worden. Patiënten zullen zich hierdoor meer gehoord en begrepen voelen. Waar het misgaat met de apps, concludeert Jan-Willem, is in de meer drukke of rumoerige omgevingen of met meerdere sprekers of in ruimtes met een matige internetverbinding. Hier daalt de nauwkeurigheid van de apps, wat laat zien dat we nog niet helemaal klaar zijn voor spraakherkenning in alle omstandigheden.
ZORG OP AFSTAND MET AI-CHATBOTS
Jan-Willem onderzocht ook het gebruik van AIchatbots, die kunnen fungeren als virtuele assistenten voor mensen met gehoorverlies. Deze chatbots kunnen worden ingezet om patiënten te helpen aan gepersonaliseerde informatie, bijvoorbeeld over zelftests, het interpreteren van gehoortesten, gehoorverlies of (gehoor)gezondheid in het algemeen. Ook kunnen ze dienen als eerste aanspreekpunt voor vragen. Hierdoor hebben patiënten sneller en gemakkelijker toegang tot zorg zonder dat ze direct een audioloog hoeven te raadplegen. Het onderzoek wees uit dat AI-chatbots veel potentie hebben om de toegankelijkheid van hoorzorg te verbeteren. Vooral de mogelijkheid om patiënten op elk moment van de dag te ondersteunen, maakt ze zeer waardevol. Bovendien kunnen chatbots complexe medische informatie omzetten in begrijpelijke taal, afgestemd op de specifieke behoeften van de gebruiker. Maar de chatbot komt niet zonder beperkingen... De technologie is op dit moment nog in ontwikkeling. De betrouwbaarheid van de informatie is bij lange na niet
ACHTERGROND
De perfecte klankkast:
Het belang van de juiste akoestische koppeling bij hoortoestellen
De interface tussen hoortoestel en gehoorgang bepaalt in grote mate hoe goed het geluid wordt ervaren. Een goed passende akoestische koppeling vermindert de noodzaak voor softwarematige aanpassingen en verbetert de geluidskwaliteit en verstaanbaarheid direct. Terug naar de schoolbanken voor een les over het perfect passende oorstukje.
Stel je voor: je hebt een prachtige gitaar met snaren van de hoogste kwaliteit, maar er is een probleem. In de klankkast zit een gat, waardoor de resonantie volledig verloren gaat. Hoe hard je ook aan de snaren draait, hoe vaak je ze ook opnieuw stemt, echt lekker zal de gitaar nooit klinken. Tot je op een dag besluit dat de klankkast zelf aangepakt moet worden. Zodra die perfect hersteld is, hoeven de snaren veel minder bijgesteld te worden en klinkt het instrument vol en rijk. Ditzelfde principe geldt voor hoortoestellen. De akoestische koppeling – de interface tussen hoortoestel en gehoorgang – bepaalt in grote mate hoe goed het geluid uiteindelijk wordt ervaren. Hoe meer er gecorrigeerd moet worden met softwarematige aanpassingen, hoe minder natuurlijk het geluid wordt. Een goed passende akoestische koppeling vermindert de noodzaak voor deze aanpassingen en verbetert de geluidskwaliteit en verstaanbaarheid direct.
FUNDAMENT VAN DE AANPASSING
De technologie in een hoortoestel – zoals frequentiebanden, compressie en richtmicrofoons –is slechts een deel van het geheel. De akoestische koppeling bepaalt hoe het versterkte geluid de trommelholte bereikt en hoe effectief de versterking benut wordt. Een optimale koppeling draagt bij aan een natuurlijk en helder geluid, terwijl een suboptimale koppeling kan leiden tot allerlei ongewenste bijeffecten, zoals onvoldoende versterking in bepaalde frequentiegebieden, het onnatuurlijk klinken van de eigen stem (occlusie-effect), feedbackproblemen (fluiten van het hoortoestel) of het verlies van directionele werking van microfoons. Door zorgvuldig te kiezen voor een juiste akoestische koppeling – of dat nu een dome of een maatwerk oorstukje is – kan de audicien deze problemen voorkomen en het hoortoestel optimaal laten functioneren.
HET VERSCHIL TUSSEN EEN OORSTUKJE EN EEN DOME Oorstukjes worden op maat gemaakt. Ze bieden de mogelijkheid om een hoortoestel direct aan de
gehoorgang te verbinden. Dan zijn ze of bevestigd aan de geluidkanaal van achter-het-oor (AHO) hoortoestel of ze zitten vast aan de behuizing van een in-het-oor (IHO) hoortoestel en worden direct in het oor geplaatst. Domes vormen het alternatief voor een op maat gemaakt oorstukje. Het zijn kleine rubber dopjes, die bij een hoortoestel als pas-stukje voor in het oor worden gebruikt. Ze zijn in meerdere maten en in meerdere uitvoeringen te krijgen. Open domes hebben openingen waar geluid doorheen kan. Ze zijn handig als iemand last heeft van het occlusie-effect (harde of holle geluiden). Gesloten domes hebben een strakkere pasvorm en afdichting en zijn bedoeld om geluid van buitenaf tot een minimum te beperken.
BEÏNVLOEDENDE FACTOREN
Welke factoren hebben invloed op de geluidskwaliteit en verstaanbaarheid? Allereerst de diepte van het oorstukje of de dome. De positie van het oorstukje of de dome in de gehoorgang is bepalend voor de akoestische eigenschappen van de aanpassing. Onderzoek gepubliceerd in The Journal of the American Academy of Audiology toont aan dat een diepere plaatsing directe voordelen heeft, waaronder minder occlusieeffect, omdat de afsluiting dichter bij het trommelvlies plaatsvindt, waardoor minder lage frequenties worden teruggekaatst naar de spreker. Ook verbetert de geluidskwaliteit, omdat het geluid directer naar het
trommelvlies wordt geleid. Er is sprake van minder feedback, omdat versterkt geluid minder kans heeft om te ontsnappen en terug te keren naar de microfoon van het hoortoestel. Bij een te ondiepe plaatsing kunnen er echter juist meer problemen optreden, zoals verhoogde kans op feedback en onvoldoende versterking in de lage frequenties.
Het tweede facet om rekening mee te houden is de trompetboring en diameter van het geluidskanaal. De vorm en diameter van het geluidskanaal in een oorstukje hebben een grote invloed op de akoestische prestaties van het hoortoestel. Zo zorgt een bredere boring (>2 mm) voor een betere overdracht van hoge frequenties en voorkomt resonantieproblemen. Een smallere boring (<1 mm) versterkt juist lage frequenties door een langere akoestische impedantie, maar kan resonantiepieken veroorzaken die spraakverstaanbaarheid negatief beïnvloeden. Een trompetboring, tenslotte, waarbij een kanaal dat geleidelijk breder wordt richting de uitgang, zorgt voor een vloeiende overgang van het geluid, wat ongewenste reflecties en pieken in de frequentierespons vermindert. Het derde aspect waar rekening mee gehouden moet worden is venting en luchtdoorlatendheid. Venting heeft invloed op het laagfrequente geluidsbeeld en het draagcomfort. Phonak publiceerde onderzoeken waarin de volgende effecten van venting worden bevestigd:
- Grote vents (>2 mm) zorgen voor een opener geluid, maar verminderen de lage tonen en de effectiviteit van directionele microfoons.
- Kleine vents (1 mm of kleiner) bieden een betere retentie van lage frequenties en verminderen het risico op feedback.
- Gesloten oorstukjes houden de meeste lage frequenties vast, maar verhogen de kans op het occlusie-effect.
HET BELANG VAN REM
Wanneer de akoestische koppeling wordt aangepast, bijvoorbeeld van een open dome naar een gesloten dome of van een dome naar een maatwerk oorstukje, verandert de akoestiek in de gehoorgang aanzienlijk. Dit heeft directe gevolgen voor de versterking en frequentieweergave van het hoortoestel. Onderzoek gepubliceerd in The Hearing Journal toont aan dat een verandering in akoestische koppeling onder andere kan leiden tot verandering in frequentieversterking, wijziging in directionele werking en aanpassing van feedbackbeheer. Omdat de akoestiek in het oor compleet veranderd, moeten alle versterkingsinstellingen opnieuw worden gecontroleerd en aangepast via REM. Dit voorkomt klachten over een onnatuurlijk of gedempt geluid na de wijziging.
KRITISCHE BENADERING
De keuze tussen domes en maatwerk oorstukjes is geen kwestie van gemak, maar van effectiviteit. Hoewel domes snel en eenvoudig toepasbaar zijn, tonen studies aan dat ze vaker voor aanpassingsproblemen zorgen dan maatwerk oorstukjes. Het is essentieel om te onthouden dat een wijziging in de akoestische koppeling niet alleen een fysieke aanpassing is, maar een compleet nieuwe afstelprocedure vereist. Met een goed afgestemde akoestische koppeling, een bewuste keuze voor venting en boring en een systematische REM-aanpak, kunnen we ervoor zorgen dat cliënten het beste uit hun hoortoestellen halen.
Bronnen:
1. The Journal of the American Academy of Audiology
2. The Hearing Journal
3. Phonak White Papers
4. Hearing Review
My Starkey-app
Een hoortoestel staat tegenwoordig niet meer op zich. Handige apps maken het toestel nog gebruiksvriendelijker. Starkey ontwikkelde de MyStarkey app, die nu een update heeft gekregen die ervoor zorgt dat je nog meer uit je hoortoestellen haalt. Nieuw is bijvoorbeeld de herinnering wanneer de smartphone vergeten wordt. Gebruikers kunnen eenvoudig de firmware van hun hoortoestellen zelf van een update voorzien. Een firmware-update voor Edge AI zorgt onder andere voor een veel snellere windruisonderdrukking tot 35dB. Ook lanceert Starkey twee nieuwe LE-Audio accessoires: de StarLink Edge Remote Microphone en de StarLink Edge Table Microphone. De Remote Microphone maakt éénop-één gesprekken in rumoerige omgevingen gemakkelijker, terwijl de Table Microphone ideaal is voor vergaderingen met meerdere sprekers.
Van 100 naar 1
Op de NVA-dag presenteerde Nienke Homans (Erasmus MC) een revolutionaire pilot waarbij het traditionele 100-dagen traject voor een cochleair implantaat werd gecomprimeerd tot slechts één dag. Dit vernieuwde “CI in 1 dag”protocol, uitgevoerd door een multidisciplinair team, omvat intake, gehoortesten, CI-uitleg, overleg en preoperatieve screening in één sessie. De indrukwekkende resultaten tonen een 25% sneller proces met een tijdsbesparing van 80 minuten, een kostenbesparing van €175,- per patiënt en verminderde reistijd. Zowel patiënten als zorgverleners reageerden enthousiast op de efficiëntere aanpak met minder administratieve lasten. Het leidde tot hogere patiënttevredenheid en een duurzamer zorgproces door het terugbrengen van het aantal afspraken. Het succes van deze pilot wijst op het potentieel voor bredere implementatie in de toekomst.
Nieuwe lichting audiciens afgestudeerd
Het regende weer diploma’s op het Deltion College. De Audiciens feliciteert Gaby Polet en Ilse Schreur. De Beter Horen - Deltion College studenten die zijn geslaagd zijn Eric Haakmeester, Freek van Rhee, Luc Vos, Lynn Vanthoor, Corne Bakker, Glenn van Dam, Nick van Hout en Kyara Hufkens. Niet op de foto, maar wel geslaagd: Njiske Hoekstra en Shanti van Lenten. De diplomauitreiking bij Beter Horen heeft plaatsgevonden samen met twee leerlingen van de DHTA die hun diploma in ontvangst mochten nemen: Sandra Severijns en Ramada van Beek. Ook Carina van der Heiden rondde de flexibele audicienopleiding aan de DHTA onlangs af.
Op het Da Vinci College werd eind januari weer een feestje gevierd. Op 27 januari 2025 vond de diplomering plaats van een nieuwe groep audiciens die werkzaam zijn bij Schoonenberg. Harmen van den Berg, Renata van Aalst, Carin Bijl, Cilla Göbels, Ginette van Houdt, Melanie Kastermans, Marjolein Magnus, Rumeysa Özbek, Lennie Qiu, Richelle Veldhoven, Evelien Visser-Schakelaar en Lotte de Voogd. Tijdens de uitreiking werd stilgestaan bij hun inzet en ontwikkeling en de belangrijke rol die zij gaan spelen in de hoorzorg.
Geslaagden Da Vinci College
Geslaagden Beter Horen
Ilse Schreur
Gaby Polet
HoorLINK: Innovatief project voor preventie slechthorendheid
Een team wetenschappers van de Universiteit van Antwerpen heeft begin maart project HoorLINK gelanceerd. Dit project moet jongeren bewust maken van gehoorschade en preventie. Het initiatief omvat een interactief platform met gratis lespakketten voor leerkrachten en studenten. Professor Annick Gilles: “Met HoorLINK zullen we gratis lespakketten aanbieden gericht op gehoor én slechthorendheid, op maat gemaakt voor het secundair onderwijs. We willen jongeren naast leren over normale geluidsverwerking ook bewust maken van de risico’s van gehoorschade en tinnitus.” Aan bod komen preventieve strategieën om gehoorschade te voorkomen en je oren te beschermen. Ook Nederlandse leerkrachten kunnen zich inschrijven voor de opleiding. Wanneer zij nog niet staan ingeschreven bij het Centrum Nascholing Onderwijs (CNO), dan kunnen zij op de website een account aanmaken.
MEER WETEN?
SCAN DE QR-CODE
Hoorbril
De moeder van alle brilmerken, EssilorLuxottica, breidt uit naar de markt voor hooroplossingen. Het idee: hoogwaardige hoortechnologie geïntegreerd in een modieuze bril voor mensen die lijden aan licht tot matig gehoorverlies, maar niet met een zichtbaar hoortoestel willen lopen. Een ideaal item voor de gecombineerde ‘opticien en audicien’-winkels.
Bestuurswissel AudiDakt
Stichting AuDidakt heeft een nieuwe directeur. De huidige directeur, Jos Kelderman, is per 1 april opgevolgd door Hans van der Kooij. Kelderman was directeur van AudiDakt sinds juli 2023. De doelstelling van AuDidakt is om een kwalitatief scholingsaanbod te organiseren voor audiciens in Nederland. Opleiders zoals onderwijsinstellingen, audiciensbedrijven en fabrikanten kunnen hiervoor opleidingsactiviteiten ontwikkelen.
False air-bone gap: correcties voor betrouwbaardere diagnostiek
De presentatie van Koenraad Rhebergen (UMC Utrecht) op de NVA-dag belichtte het probleem van de ‘false air-bone gap’ veroorzaakt door technische onnauwkeurigheden zoals akoestische straling bij hogere frequenties of foutieve apparaatkalibratie. De fout treedt vooral op bij metingen bij 4 kHz en deze blijken belangrijk voor betrouwbare diagnostiek bij middenoorproblemen. Als oplossing wordt een aangepaste kalibratie volgens nieuwe RETFL-waarden geïmplementeerd, die vanaf 2025 verplicht wordt voor alle kno-afdelingen en audiologische centra in Nederland. Dit gebeurt volgens de aanbevelingen van de klankbordgroep uit het werkveld. Voor audiciens zal deze aangepaste kalibratie binnenkort ook toegepast gaan worden met alle nieuwe kalibraties van de diverse meetsystemen.
Boektip!
Dagelijks proberen we slechthorenden te helpen bij hun hoorzorg, toch voelen zij zich in hun dagelijks leven vaak over het hoofd gezien, onder meer omdat er te weinig kennis en begrip is over slechthorendheid. De ervaring van een slechthorende in het dagelijks leven wordt wel heel beeldend weergegeven door illustratrice Geeske van Voorthuijsen. Geeske is slechthorend geboren. Ze ervoer pas echte (h)erkenning toen ze haar gehoorverlies - en vooral de gevolgen ervan in haar dagelijkse leven - zichtbaar maakte via haar illustraties. Op een kwetsbare manier geeft ze vorm aan de pijn, moeite en soms onmogelijkheden waar mensen met gehoorverlies tegenaan lopen of waar ze juist voordeel aan hebben. Een boek dat je blik opent en zorgt voor meer begrip. Een musthave voor elke audicien!
Kan de menopauze gehoorverlies en oorsuizen veroorzaken?
Onderzoek heeft aangetoond dat het risico op gehoorverlies bij vrouwen toeneemt na de menopauze, waarschijnlijk vanwege lagere oestrogeenspiegels. Wetenschappers weten dat we oestrogeenreceptoren hebben in het oor en de gehoorgangen, maar het is nog steeds onbekend hoe oestrogeen precies het gehoor beïnvloedt. Uit onderzoek van Drexel’s College of Medicine onder 1.830 vrouwen na de menopauze bleek dat de vrijwilligers met minder estradiol (oestrogeenspiegels in het bloed) meer kans hadden op gehoorverlies. Uit het onderzoek bleek dat verlaagde oestrogeenwaarden de responswaarden van de auditieve hersenstam (ABR) veranderen. Een ander onderzoek, uit 2023, waarin geslachtsverschillen in gehoor werden onderzocht, toonde aan dat hoewel vrouwen over het algemeen een betere gehoorgevoeligheid hebben dan mannen, die gevoeligheid snel afneemt bij het begin van de menopauze. Tijd voor meer studie dus!
Bron: www.healthyhearing.com
App Subcatch
Moeite met het volgen van films in de bioscoop?
Dan hebben we goed nieuws. De app Subcatch biedt ondertiteling van Nederlandstalige bioscoopfilms. Je herkent de films aan een icoon van een bak popcorn in een cirkel. Adviseer je klant om de app te downloaden.
MEER WETEN?
SCAN DE QR-CODE
Starkey luistert
Starkey heeft zijn Pro Fit software aangepast. De verbeteringen werden doorgevoerd naar aanleiding van uitgebreide feedback van audiciens.
De verbeteringen omvatten bijvoorbeeld een nieuwe demonstratiemodus, die het mogelijk maakt om de drukknoppen op hoortoestellen live te testen, zonder in- en uit de software te gaan. Die vergemakkelijkt de aanpassing voor zowel professionals als klanten.
Cursussen, trainingen en belangrijke data
voor audiciens in de komende maanden
6 mei & 13 mei
Een goed begin is het halve werk (online)
Audicate
7 mei
Intakemethode gespreksvaardigheid en structuur HoeHetHoort
8 mei
Brughoektumor (webinar)
Audicate
12 mei
Toegankelijkheid gebouwen, weken waarschuwingssystemen en werkplekaanpassingen Hoorexpert
26 mei
Triage audiometrie DHTA
24 & 26 mei
Audicienscongres & HoorzorgBeurs 2025
Audidakt
13 mei
Praktijkdag Gehoorgangreiniging
Alsoka Medical BV
20 & 22 mei
Finetunen hoortoestellen 2.0 (online)
Audicate
t/m 31 mei
Digital Spring Conference 2025 EUHA
6 juni
Masterclass VSM/ REM (webinar)
Kristal Hooradvies
11 juni
Intakemethode gespreksvaardigheid en structuur HoeHetHoort
12 juni
Praktijkdag Gehoorgangreiniging
Alsoka Medical BV
13 juni
Gehoorbescherming en oorstukjes deel I
Pluggerz
13 juni
Gehoorbescherming en oorstukjes deel II
Pluggerz
16 juni
Open Dag (flexibele) audiciensopleiding DHTA
24 juni
Communicatie en gebaren met de slechthorende cliënt
Audicate
De Audiciens is het vaktijdschrift voor audiciens en anderen die werkzaam zijn in de hoorbranche en verschijnt vier keer per jaar.
De volgende editie valt 10 juli op je mat. Hierin tref je onder andere een verslag van de Hoorzorgbeurs aan.
VERHUISD?
Geef het ons door via deaudiciens@audined.com
Leden van AudiNed die hun vakblad niet hebben ontvangen, kunnen dit doorgeven op deaudiciens@audined.com. Vermeld in je mail duidelijk je naam en telefoonnummer.
COLOFON
VAKBLAD DE AUDICIENS
is een uitgave van AudiNed Oplage: 1200 stuks ISSN 2773 – 0468
REDACTIE
Maarten Dijkstra
Thomas Ophof
Etienne van Kempen
Suzanne Bodegraven
ADVERTENTIES deaudiciens@audined.com
OPMAAK/VORMGEVING/DRUK
De Ideeënfabriek van Pieters www.ideeenfabriek.com
CONTACT
AudiNed: info@audined.com Redactie: deaudiciens@audined.com of +31 627 388 241
Audiciens kunnen accreditatiepunten verdienen met een vakinhoudelijk artikel in ‘De Audiciens’. Dit is ter beoordeling van de accreditatiecommissie Audicienregister. De redactie en AudiNed kunnen niet verantwoordelijk worden gehouden voor de inhoud van ingezonden stukken.
Neem deel aan het leven als nooit tevoren met ’s werelds eerste gebruikersintentiesensoren
“Het
heeft een positieve impact op mijn leven gehad. Onvoorstelbaar.”
