Pictoright magazine 14

INLEIDING

03. Europa, Europa, Europa

NIEUWS

04. Kort geding tegen Blendle

05. Onderzoek tarieven en auteursrecht

inhoud

COLLECTIEF

06. Einde onzekerheid archieven

De oplossing die Pictoright al jaren biedt voor beeld in online archieven, wordt in de wet opgenomen.

07. Digitaliseringsvergoeding IISG Pictoright heeft overeenstemming bereikt met IISG over de digitalisering van hun archief.

VOLGRECHT

08. Volgrecht in de VS en China? Volgrecht geldt al in heel Europa. Gaan de VS en China binnenkort ook overstag?

09. Verkocht

INDIVIDUEEL

10. FotoAnoniem voor onvindbare makers Wil je een foto publiceren waarvan je de maker niet kunt traceren? FotoAnoniem biedt uitkomst.

11. Mag dat?

Ids Willemsa zag zijn kunstwerk De Tempel per toeval terug in een tijdschrift – met bureaus erin. Mag dat?

WETGEVING

12. Europees stempel op auteursrecht Het Europese Hof bemoeit zich steeds meer met auteursrechtelijke regelingen. Toch is er nog veel onduidelijk.

13. De tussenstand

PRAKTISCH

14. Agenda 2016

De belangrijkste data, deadlines en uitkeringsmomenten op een rij.

RECHT OP BEELD

15. De Schreeuw en de Geeuw Hoe zit het met auteursrecht in een museum?

inleiding

EUROPA, EUROPA, EUROPA

Volgend jaar belooft voor het auteursrecht belangrijk te worden. De Europese Commissie heeft aangekondigd met plannen te komen om het auteursrecht te moderniseren. In de eerste plaats wil men iets doen aan de grenzen die door het auteursrecht aan de bereikbaarheid worden gesteld. Als je in Spanje op vakantie bent, kun je bepaalde internetdiensten uit Nederland niet ontvangen, zelfs niet als je er een abonnement op hebt. De Europese Commissie wil dit veranderen. Het is de bedoeling dat je een internetdienst overal in Europa moet kunnen ontvangen.

Ook lijkt de Commissie plannen te hebben met nieuwe uitzonderingen op het auteursrecht. Daarbij wordt gedacht aan archieven, musea en educatief gebruik. Het is te hopen dat men inziet dat de inkomsten van makers op dit moment al sterk onder druk staan, terwijl er ondertussen op ongekende schaal gebruik wordt gemaakt van het werk van diezelfde makers. De lobby van de archieven en andere instellingen wordt steeds krachtiger. Het blijft echter zaak om de belangen van alle partijen in het oog te houden, ook die van de makers.

Ondertussen gaat het Europese Hof van Justitie – het hoogste rechtsprekende orgaan in Europa – door met het doen van ingrijpende uitspraken. De tendens is dat de positie van auteurs door de arres ten van het Europese Hof langzamerhand steviger wordt, maar elke uitspraak lijkt ook weer nieuwe rechtszaken uit te lokken. Zo heeft het Hof bepaald dat het reprorecht dat voor makers is bedoeld, niet aan uitgevers kan worden betaald. De uitgevers zullen het hier mogelijk niet bij laten zitten. Zeker gezien de opstelling van uitgevers en andere producenten is het te hopen dat het komende jaar meer helderheid en een betere rechtspositie voor beeldmakers zal opleveren.

Vincent van den Eijnde directeur Pictoright

vincent@pictoright.nl

Vincent van den Eijnde

foto: Laila Schoots

nieuws

kort geding blendle

Pictoright heeft herhaaldelijk bij Blendle aangegeven dat zij de rechten van beeldmakers schenden. Maar de inbreuken gaan nog steeds door; een kort geding moet daar een einde aan maken.

Pictoright heeft Blendle al kort na de lancering geattendeerd op het auteursrecht van beeldmakers. Op dit snel groeiende platform worden losse artikelen verkocht uit kranten en tijdschriften, inclusief de afbeeldingen die daarin staan. Maar Blendle beschikt vaak niet over de vereiste toestemming van de makers.

Omdat een deel van deze rechthebbenden bij Pictoright is aangesloten, hebben we aan de bel getrokken. Verschillende gesprekken hebben helaas tot niets geleid. Om in ieder geval op korte termijn een einde te maken aan de inbreuken op het auteursrecht van beeldmakers, hebben we een kort geding gestart, dat in januari behandeld wordt. Ondanks deze procedure is Pictoright uiteraard nog steeds bereid om over een oplossing te praten.

belgische musea ondergraven auteursrecht

Als je werk zich in de collectie van een Belgisch museum bevindt, kan het zijn dat het museum je een eenzijdig contract voorlegt. Pictoright raadt af dit te tekenen.

In België wordt er door musea flink gelobbyd om het auteursrecht van kunstenaars te marginaliseren. Musea leggen kunstenaars contracten voor om werk dat zij in de collectie hebben op allerlei manieren te kunnen publiceren. Deze contracten zijn zeer eenzijdig opgesteld; in feite raakt de kunstenaar na ondertekening een groot deel van zijn auteursrecht kwijt zonder dat daar iets tegenover staat. Pictoright vindt dit een kwalijke zaak en raadt kunstenaars af zomaar dergelijke overeenkomsten te ondertekenen.

Aangesloten kunstenaars wordt geadviseerd de Belgische musea door te verwijzen naar onze zusterorganisatie SABAM, of contact met ons op te nemen. Pictoright is het met musea eens dat hun collecties op internet te zien moeten zijn; ook het opnemen van werk in niet-commerciële publicaties moet zo eenvoudig mogelijk zijn voor de gebruiker. Speciaal voor dat doel heeft Pictoright inmiddels met bijna dertig Nederlandse musea afspraken gemaakt, waarbij jaarlijks een redelijk tarief in rekening wordt gebracht. Vergelijkbare regelingen bestaan ook in het buitenland.

Overeenkomst RODAP

Deze zomer is een nieuwe, uitgebreidere overeenkomst gesloten over auteursrechtvergoedingen voor televisie-uitzendingen.

De afgelopen jaren is het kijkgedrag van consumenten sterk veranderd. Zo wordt er steeds meer on-demand of uitgesteld televisie gekeken. En er wordt niet alleen op tv’s gekeken, maar ook steeds meer op tablets en smartphones. De afspraken die Pictoright had met omroepen, producenten en kabelmaatschappijen waren dan ook aan vernieuwing toe.

Deze zomer is de overeenkomst afgesloten met RODAP. In deze organisatie hebben zich de Nederlandse omroepen, producenten en kabelmaatschappijen verenigd. Er bestaat nu een generieke regeling die van toepassing is op alle partijen die beeld gebruiken. Door de nieuwe regeling kunnen visuele makers in de toekomst een redelijke vergoeding voor het (her)gebruik van hun beelden blijven ontvangen.

De nieuwe regeling is uitgebreider dan de oude regelingen die deze vervangt. Zo is nu ook het gebruik van kunstwerken door commerciële zenders geregeld en kunnen beeldmakers ook een vergoeding ontvangen voor (her)uitzending op bijvoorbeeld themakanalen.

ONDERZOEk TARIEVEN EN AUTEURSREcHT

nieuws

EERSTe BETALINGEN NIEWE THUISKOPIEREGELING

Pictoright heeft fotografen en illustratoren onlangs opgeroepen om deel te nemen aan een onderzoek over tarieven en auteursrecht voor freelancers om te kijken hoe die zich ontwikkelen.

Sinds het auteurscontractenrecht is ingevoerd op 1 juli 2015, is het belangrijk om de ontwikkeling van de tarieven jaarlijks te inventariseren. De wet is bedoeld om de positie van makers te verstevigen en schrijft onder andere een ‘billijke vergoeding’ voor. De organisaties willen de ontwikkeling van die vergoeding jaarlijks monitoren. In 2018 wordt de wet geëvalueerd. Het onderzoek is samen met de BNO, DuPho, NVJ, FLA en Lira opgezet.

Overigens is er veel te doen over uitgevers- en freelancecontracten, waar het auteurscontractenrecht over gaat. Veel mediaorganisaties zoals De Persgroep hebben hun Algemene Voorwaarden aangepast, waardoor de onderhandelingspositie van makers verder onder druk is komen te staan. Dat staat geheel haaks op het beoogde effect van het auteurscontractenrecht. Pictoright onderzoekt de mogelijkheid om hier iets aan te doen.

Sinds 2013 rust er ook een thuiskopieheffing op tablets en smartphones. Inmiddels heeft Pictoright hiervoor de eerste betalingen van Stichting de Thuiskopie ontvangen. Binnenkort zal Pictoright overgaan tot de verdeling van deze bedragen onder de rechthebbenden.

aRLETTE BEKINK IN BESTUUR STICHTING REPRORECHT

Onlangs is Arlette Bekink benoemd tot bestuurder van de Stichting Reprorecht. Zij volgt daarmee Pictoright-voorzitter Gerrit Jan Wolffensperger op, die vanaf 2006 bestuurslid is geweest namens Pictoright. Bij Pictoright is Arlette verantwoordelijk voor het beleid op het gebied van de collectieve rechten.

Arlette Bekink

foto: Laila Schoots

Einde onzekerheid archieven

De oplossing die Pictoright al jaren biedt om collecties van archieven online te kunnen zetten, wordt in de wet opgenomen. Dit is een erkenning van de tot nu toe gekozen aanpak.

De afgelopen jaren heeft Pictoright met diverse archieven overeenkomsten gesloten waarin het digitaliseren en openbaar maken van hun collecties geregeld is. In 2016 wordt er een wetsvoorstel ingediend, waardoor deze overeenkomsten een sterkere wettelijke basis krijgen. Op grond van de nieuwe wet kan het mandaat van een auteursrechtenorganisatie worden uitgebreid tot rechthebbenden die niet zijn aangesloten. Dit van oorsprong Scandinavische model wordt Extended Collective Licensing (ECL) genoemd.

EEN BILLIJKE VERGOEDING ZONDER TIJDROVENDE ZOEKTOCHT

Wettelijke basis

De overeenkomsten die Pictoright op dit moment al met archieven sluit, vertonen een sterke gelijkenis met ECL. De wettelijke verankering is een erkenning dat deze overeenkomsten daadwerkelijk oplossingen bieden. Het maakt ook een einde aan de onzekerheid bij sommige archieven en rechthebbenden over de juridische grondslag van de overeenkomsten hierover.

Opt-out

Pictoright juicht het initiatief van de wetgever toe en hoopt dat de wet er spoedig komt. Het voordeel van de regelingen die Pictoright met de archieven aangaat is dat de tijdrovende en kostbare zoektocht naar individuele rechthebbenden niet nodig is. Het voordeel voor de beeldmakers is dat er een billijke vergoeding beschikbaar is. Beeldmakers die niet mee willen doen aan een dergelijke regeling kunnen een opt-out verzoek doen.

VOOR ALLE BEELDMAKERS EN ONTWERPERS VAN WIE WERK WORDT GEKOPIEERD, UITGELEEND OF VERTOOND OP TV

Collectief

Digitaliseringsvergoeding IISG

Pictoright heeft overeenstemming bereikt met IISG over de digitalisering van hun archief. Voor de beelden die online komen te staan, wordt jaarlijks een vergoeding afgedragen, die door Pictoright wordt uitgekeerd aan de makers.

Het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) is een stichting die zich wereldwijd bezighoudt met werk en arbeidsverhoudingen sinds 1500, met het doel sociale ontwikkelingen bij te houden. Het IISG heeft een niet-commercieel archief met een groot aantal gedigitaliseerde afbeeldingen. Dit archief is onlangs offline gegaan wegens een juridische procedure tegen het archief door een fotograaf, omdat zijn werk zonder zijn toestemming in het archief opgenomen was.De fotograaf is deels in gelijk gesteld. Het opnemen van de foto’s in het interne digitale archief van het IISG is geen auteursrechtelijke inbreuk,

het online beschikbaar stellen van de foto’s echter wel. Omdat er volgens de rechtbank niet voldoende aanknopingspunten zijn om de hoogte van de schade vast te stellen, is er geen schadevergoeding aan de fotograaf toegekend.

Collectieve licentie

Het IISG en Pictoright waren vóór deze procedure al in overleg met elkaar en zijn nu tot een duurzame oplossing gekomen. Het IISG betaalt Pictoright een jaarlijkse vergoeding voor het gebruik van de afbeeldingen en doet een eenmalige betaling als vergoeding voor gebruik in het verleden. Pictoright verleent daarvoor een collectieve licentie voor alle bij haar aangesloten makers en vrijwaart het IISG voor aanspraken van niet bij Pictoright aangeslotenen.

Arlette Bekink, manager collectieve rechten bij Pictoright, is tevreden met het resultaat van de onderhandelingen. “Het is positief dat het IISG een oplossing zoekt en bereid is de beeldmakers te betalen voor het gebruik van afbeeldingen in het archief. De besprekingen zijn prettig verlopen, de gemaakte afspraken moeten alleen nog definitief worden vastgelegd in een overeenkomst.” Als de overeenkomst helemaal rond is, zal het archief weer online komen.

Voor alle makers

Aangeslotenen kunnen hiervoor jaarlijks een digitaliseringsvergoeding ontvangen van Pictoright. Zij zullen hier nog bericht over ontvangen. Makers die niet zijn aangesloten bij Pictoright, en waarvan werk is opgenomen in een online archief waarvoor Pictoright een overeenkomst heeft getroffen, kunnen contact met ons opnemen voor een vergoeding. Overigens kunnen betrokken makers die geen deel willen uitmaken van de overeenkomst tussen Pictoright en het IISG gebruik maken van een opt-out regeling.

VOOR ALLE BEELDMAKERS EN ONTWERPERS VAN WIE WERK WORDT GEKOPIEERD, UITGELEEND OF VERTOOND OP TV

volgrecht

volgrecht in vs en china?

Volgrecht geldt inmiddels in heel Europa. In de VS en China – de twee grootste kunstmarkten ter wereld – overweegt de overheid dit recht ook in te voeren.

Op dit moment geldt het volgrecht in 81 landen, waaronder alle EU-staten, maar ook landen als Australië, Brazilië en Senegal. Het volgrecht is het recht waarbij de kunstenaar of zijn erfgenamen een bepaald percentage ontvangen van de doorverkoop van originele werken via de professionele kunsthandel. In de Verenigde Staten en China, twee landen met een grote kunstmarkt, is het volgrecht nog niet bij wet geregeld.

ART Act

In de Verenigde Staten is het volgrecht al een geruime tijd onderwerp van discussie. Twee senatoren hebben de Amerikaanse Royalties Too (‘ART’) Act ingediend die er voor moet zorgen dat het volgrecht wordt ingevoerd. Op dit moment is het nog onduidelijk of het wetsvoorstel aangenomen wordt. De ART Act wordt onder andere ondersteund door de US Copyright Office. Onze Amerikaanse zusterorganisaties voeren een lobby voor het aannemen van het wetsvoorstel. “We hebben die lobby actief gesteund,” aldus Sander van de Wiel van Pictoright. “Dat de wet uiteindelijk wordt aangenomen is nog niet helemaal zeker, maar het komt nu wel heel dichtbij. De invoering in de VS zal voor kunstenaars een geweldige stap zijn in de erkenning van hun kunstenaarschap.”

Nieuwe Chinese auteurswet Ook in China overweegt men om volgrechtwetgeving in te voeren. Het volgrecht is opgenomen in het ontwerp van een nieuwe auteurswet. Net als in de Verenigde Staten zijn er in China ook tegenstanders. Het is daardoor nog onzeker of het volgrecht daadwerkelijk ingevoerd zal worden. De discussie wordt overigens niet alleen in de VS en China gevoerd; het volgrecht staat nu ook hoog op de agenda van de onder de VN vallende World Intellectual Property Organisation (WIPO). Dit wordt als een belangrijke stap gezien op weg naar onderhandelingen over een wereldwijd verdrag.

Wederkerigheid Volgrecht

Kunstenaars uit de EU en EER (Noorwegen, IJsland en Liechtenstein) hebben recht op volgrecht uit verkopen binnen dit gebied. Kunstenaars buiten de EU en EER hebben hier alleen recht op volgrecht als ze onderdaan zijn van een land dat, onder een vergelijkbare regeling, volgrecht toekent aan kunstenaars uit de EU. Dit is het reciprociteits- of wederkerigheidsbeginsel. Hierdoor kan een Amerikaanse kunstenaar, na invoering van het volgrecht in de US, zeer waarschijnlijk volgrecht ontvangen uit Nederlandse verkopen. Omgekeerd kan een Nederlandse kunstenaar dan ook volgrecht ontvangen als zijn werk in de US wordt verkocht.

VOOR KUNSTENAARS VAN WIE WERK WORDT VERKOCHT VIA DE KUNSTHANDEL

verkocht

VOOR KUNSTENAARS VAN WIE WERK WORDT VERKOCHT VIA DE KUNSTHANDEL

Dit werk is op 5 november 2015 verkocht bij veilinghuis Sotheby’s in New York. Voor een dergelijke verkoop in de VS is binnenkort wellicht een volgrechtvergoeding beschikbaar voor de kunstenaar. Met een verkoopprijs van € 392.540 zou dit werk bij een veiling onder de Europese volgrecht regeling een bedrag van € 8.213 voor kunstenaar Marc Quinn opgeleverd hebben.

© Marc Quinn (1964), World Of Desire (2010), gepatineerd bronzen sculptuur, editie 2/5, afbeelding geleverd door Sotheby’s New York

individueel

FotoAnoniem voor onvindbare makers

Wil je een foto publiceren waarvan je de maker niet kunt traceren? In dat geval biedt Stichting FotoAnoniem uitkomst. Met een vergoeding aan FotoAnoniem kun je het beeld dan toch gebruiken. Sinds dit jaar voert Pictoright de werkzaamheden van de stichting uit. Er is steeds meer beeld om uit te kiezen als je bijvoorbeeld een artikel wilt illustreren. Maar voor gebruik van beeld is bijna altijd toestemming nodig van de maker of zijn erfgenaam. Als je op internet een foto vindt, is de rechthebbende soms niet of lastig te vinden. Hoe zorg je er dan toch voor dat je net dat ene beeld wel kunt gebruiken?

Vrijwaring FotoAnoniem wordt meerdere keren per week benaderd door partijen die beeld willen gebruiken maar de rechthebbenden niet hebben kunnen achterhalen. “De procedure is relatief eenvoudig,” legt Marike Ringers uit, die namens FotoAnoniem optreedt. “Allereerst ga ik na of er echt goed onderzoek is gedaan door degenen die het beeld wil gebruiken. Is de rechthebbende echt onvindbaar?” De stichting heeft onder meer de beschikking over een uitgebreid adressenbestand met fotografen en rechthebbenden. Als de rechthebbende niet wordt gevonden, kan FotoAnoniem een zogenaamde vrijwaring verstrekken. De beeldgebruiker betaalt hiervoor een vergoeding aan de stichting.

Speurwerk

Als de maker zich na publicatie alsnog meldt, kan deze zich tot de stichting wenden om de vergoeding te ontvangen. “Het maakt niet uit in welk medium de foto wordt gebruikt, voor de meeste vormen van gebruik kunnen we een passend tarief in rekening brengen,” aldus Ringers. Vaak zet zij de aanvrager op het spoor van de rechthebbende, of verschaft ze een alternatief voor het oorspronkelijk gewenste beeld. “Laatst wilde een magazine een foto van Marlon Brando uit de film The Godfather gebruiken. Na enig speurwerk heb ik het magazine een goed alternatief kunnen bieden in de beeldbank van een fotostockbureau. Zo wordt er een foto gebruikt waarvan de rechthebbende wel bekend is. Dat is vaak voor alle partijen wenselijker.”

Procedure

Op www.fotoanoniem.nl is de procedure terug te vinden. Ook staat er een overzicht van gebruikte foto’s van wie de maker of zijn erfgenamen nog worden gezocht.

Voor deze foto’s heeft FotoAnoniem in het verleden vrijwaringen verstrekt. Als u de maker bent of de rechthebbende kent, neem dan contact op met FotoAnoniem.

VOOR BEELDEND KUNSTENAARS, ARCHITECTEN, KUNSTFOTOGRAFEN, INDUSTRIEEL ONTWERPERS EN ANDERE BEELDMAKERS DIE AUTONOOM WERKEN

MAG DAT?

Foto: Ids Willemsma

Kantoor houden in een tempel, het leek een reclamebureau een goede stunt. De kunstenaar zag zijn kunstwerk per toeval terug in een tijdschrift – met bureaus erin. Mag dat?

Ids Willemsma heeft in opdracht van het Waterschap Friesland ter gelegenheid van de afsluiting van de Deltawerken in de provincie Friesland het kunstwerk de Tempel gemaakt. Het kunstwerk is in 1993 op de Friese Waddendijk nabij het plaatsje Marrum onthuld: een stalen dak dat rust op twaalf pilaren die de Nederlandse provincies voorstellen. Bovenop het dak ligt 200 ton klei met daarop hetzelfde gras dat op de dijk lijk ligt.

Tot ontzetting van Ids Willemsa bleek onlangs een reclamebureau zonder zijn toestemming zijn kunstwerk gebruikt te hebben in een reclamecampagne. In deze campagne hebben medewerkers van het reclamebureau kantoormeubilair geplaatst in de Tempel en deden zij alsof ze hun kantoor daar hadden gevestigd. Afbeeldingen hiervan werden onder meer geplaatst in een lokaal Fries tijdschrift dat zich richt op de zakelijke markt.

Op verzoek van Ids Willemsma heeft Pictoright het tijdschrift aangeschreven over de inbreuk op zijn auteurs – en persoonlijkheidsrechten. Het kunstwerk werd namelijk in de reclamecampagne afgebeeld in een context die dwars staat op de ideële doelstelling van het kunstwerk. Het is nooit de bedoeling geweest van Ids Willemsma dat het kunstwerk gebruikt zou worden door een commerciële partij voor een dergelijke reclamecampagne.

Uiteindelijk hebben partijen een regeling getroffen waarbij een schadevergoeding werd betaald aan Ids Willemsma. Daarnaast heeft het tijdschrift een rectificatie geplaatst waarin werd aangegeven dat het tijdschrift het kunstwerk zonder toestemming van Ids Willemsma heeft gebruikt en dat hij hier schade van heeft ondervonden.

De Tempel

achtergrond

Europees stempel op auteursrecht

Het principe van het auteursrecht is simpel: een maker heeft het recht om te bepalen wat er met zijn werk gebeurt. Het inpassen van die stelregel in de wet is daarentegen verre van simpel. Het Europese Hof worstelt met auteursrechtelijke regelingen.

Dat je als maker kunt bepalen wat er met je werk gebeurt, betekent meestal ook dat je een vergoeding voor het gebruik ervan kan vragen. In de praktijk is het vaak minder eenvoudig om te bepalen wie voor welk gebruik moet betalen. Ook de voortschrijdende technische mogelijkheden brengen vaak vragen met zich mee of er nu wel of niet moet worden betaald aan rechthebbenden. Zo is er al een tijdje een discussie gaande over de vraag in hoeverre omroepen en kabelmaatschappijen, zoals Ziggo, auteursrechtelijke vergoedingen moeten betalen. Er wordt veel geld verdiend met het materiaal dat door regisseurs, acteurs, scenarioschrijvers maar ook beeldmakers wordt gecreëerd. Het lijkt dan ook logisch dat daar vergoedingen voor worden betaald. Maar ondertussen blijven de wetgeving en rechtspraak worstelen met de vraag hoe je dit binnen het auteursrecht kunt inpassen.

Omroepsignalen

Onlangs heeft het Europese Hof weer een uitspraak gedaan over de vraag of het aanleveren van omroepsignalen aan distributeurs een ‘mededeling aan het publiek’ is. In veel gevallen is dat niet zo volgens het Hof. Maar dat betekent niet dat omroepen dan ook geen auteursrechtelijke vergoeding voor hun aandeel in dit openbaarmaken hoeven te betalen. Daarnaast zijn er uiteraard ook nog andere activiteiten waar omroepen auteursrechtelijke vergoedingen voor moeten betalen. Ondertussen heeft Pictoright samen met de producenten, omroepen en kabelmaatschappijen (RODAP) een regeling getroffen tot eind 2016 waardoor alle partijen dit in ieder geval tot die tijd onderling hebben opgelost.

YouTube & Facebook

Wat betreft de aansprakelijkheid van platforms zoals Youtube en Facebook lijkt er nu ook binnen Europa beweging te komen. Dat is voor ons belangrijk. Het gebruik van werken van fotografen, kunstenaars en andere beeldmakers op sociale media is ongekend, terwijl er vrijwel geen vergoedingen tegenover staan. De Europese Commissie is aan het onderzoeken of er een regeling moet komen, waardoor makers recht krijgen op een vergoeding. Pictoright juicht dit van harte toe.

Geen reprorecht voor uitgevers

En dan heeft het Europese Hof onlangs ook een zeer belangrijke uitspraak over reprorecht gedaan. Binnen veel Europese landen ontvangen zowel makers als uitgevers een deel van geïncasseerde vergoedingen bij bedrijven en onderwijsinstellingen. Maar het Europese Hof heeft nu bepaald dat het niet is toegestaan om het aan de makers toekomende deel aan de uitgevers te verdelen. Volgens sommigen blijven er nog wel een aantal vragen onbeantwoord. Wat betekent dit bijvoorbeeld voor het in Nederland gehanteerde systeem waarin het aandeel tussen uitgevers en auteurs op fifty-fifty wordt gesteld? En heeft deze uitspraak wellicht ook andere consequenties voor het Nederlandse systeem? De ontstane onduidelijkheid kan directe gevolgen hebben voor de uitkering aan de beeldmakers die door Pictoright worden vertegenwoordigd. We houden u op de hoogte.

Wijziging Wet Toezicht in Tweede Kamer

De Wet Toezicht Collectieve Beheersorganisaties komt steeds dichterbij. Pictoright voldoet al aan vrijwel alle bepalingen, maar verwacht wel meer administratieve rompslomp.

Binnenkort zal de minister van Justitie en Veiligheid de vragen van de Tweede Kamer over het wetsvoorstel tot wijziging van de Wet Toezicht Collectieve Beheersorganisaties beantwoorden. De verwachting is dat de Tweede en Eerste Kamer het wetsvoorstel vervolgens in de loop van het volgend jaar zullen aannemen. Voor Pictoright lijkt er niet veel te veranderen. Belangrijkste punt is de vrij korte termijn waarin de ontvangen vergoedingen moeten worden verdeeld. Daarbij lijkt onvoldoende rekening te worden gehouden met de door Pictoright gehanteerde systematiek, waarbij beeldmakers claims kunnen indienen met betrekking tot publicaties van hun werk.

Het wetsvoorstel (en de Europese regelgeving die hieraan ten grondslag ligt) geeft wel de mogelijkheid om gemotiveerd van de genoemde termijn af te wijken, maar die verplichting tot motivering van de werkwijze lijkt weer een volgende administratieve verplichting te worden, met alle rompslomp van dien. Verder staan er overigens veel redelijke bepalingen in het wetsvoorstel, waar Pictoright al aan voldoet.

Extended Collective Licensing

In 2016 wordt de volgende stap gezet voor een systeem van Extended Collective Licensing: een wetsvoorstel. Hiermee draagt de wetgever zorg voor verankering van het huidige systeem van de overeenkomsten voor onder andere digitaliseringsprojecten. Uit deze positieve ontwikkeling volgt dat Pictoright momenteel op de goede weg is. De huidige regelingen voor digitaliseringsprojecten zijn namelijk gebaseerd op het idee van Extended Collective Licensing. Lees meer hierover op pagina 6 van dit magazine.

NIEUWE BEPERKINGEN OP HET AUTEURSRECHT

Regelgeving vanuit Europa

Al geruime tijd wordt er binnen Europa gesproken over aanpassingen in de auteursrechtelijke regelgeving. In de loop van 2016 zullen de plannen bekend worden gemaakt. Denk daarbij aan nieuwe beperkingen op het auteursrecht. Het zou bijvoorbeeld kunnen dat afbeeldingen van werken die permanent in de openbare ruimte zijn geplaatst voortaan in heel Europa vrijelijk mogen worden gepubliceerd (de zogenaamde panoramaexceptie). Deze uitzondering geldt al in Nederland, maar zal wellicht in heel Europa gaan gelden.

WETGEVING: DE TUSSENSTAND

Agenda 2016

• 1 maart

Deadline opgave collectieve rechten na-repartitie

• Uitkering kunstuitleen- en digitaliseringsvergoeding

• Na-repartitie collectieve rechten

• Repartitie eerste kwartaal individuele rechten en volgrecht

• Inning contributie individuele rechten

• Vergadering van aangeslotenen

• Repartitie tweede kwartaal individuele rechten en volgrecht

• Repartitie individuele rechten en volgrecht

• 1 oktober

Deadline opgave collectieve rechten repartitie december

• Repartitie derde kwartaal individuele rechten en volgrecht

• Reguliere repartitie collectieve rechten

• Repartitie TV gelden over 2015

• Repartitie vierde kwartaal individuele rechten en volgrecht

KANTOORINFORMATIE

Vragen? Bel ons.

Pictoright is op werkdagen telefonisch bereikbaar van 9.00 tot 17.30 uur.

Tel: 020-589 18 40

COLOFON

redactie & productie

Marcel van de Graaf, Pictoright

eindredactie Willemijn de Jonge, Mijnwerk vormgeving De Designpolitie, Amsterdam

Dit is een uitgave van Pictoright, de auteursrechtenorganisatie voor beeldmakers. Pictoright verdeelt collectieve vergoedingen, exploiteert primaire rechten, verleent juridische bijstand en zet zich in voor een betere auteursrechtelijke positie van visuele makers. Dit blad verschijnt twee keer per jaar om aangesloten beeldmakers en relaties op de hoogte te houden van de ontwikkelingen op het gebied van auteursrecht en de werkzaamheden van Pictoright.

Mocht u naar aanleiding van de inhoud opmerkingen of vragen hebben, stuur dan een mailtje naar redactie@pictoright.nl.

Pictoright

Visuele auteursrechten Nederland Sarphatistraat 606-608 1018 AV Amsterdam Postbus 15887 1001NJ Amsterdam

T 020-589 18 40 F 020-412 42 69

www.pictoright.nl

Volg ons op Twitter: www.twitter.com/pictoright

Vind ons op Facebook: www.facebook.com/pictoright

ISSN: 2210-9951

recht op beeld

de Schreeuw en de geeuw

Een paar weken geleden bezocht ik de tentoonstelling Munch: Van Gogh in het Van Gogh Museum Amsterdam. Voor het beroemde kunstwerk De Schreeuw van Edvard Munch staat en vrouw. Ze geeuwt. Een mooi beeld. Net als ik een foto wil maken, komt er een suppoost naar me toe.

De suppoost kijkt me streng aan en zegt dat er geen foto’s gemaakt mogen worden. Vreemd, zeg ik. Ik gebruik geen flits en er rust geen auteursrecht meer op het werk van Munch, want hij is al meer dan 70 jaar geleden overleden. De suppoost is onverbiddelijk en een discussie daarover blijkt niet mogelijk. Ik doe mijn camera dan ook maar weg.

Beeld 1

Edvard Munch, Zelfportret met Palet 1926 De Schreeuw en de Geeuw Beeld 2 Vincent van Gogh, Zelfportret als Schilder 1888

Deze twee werken (vrij van auteursrechten) van Munch en Van Gogh zijn nog tot en met 17 januari 2016 naast elkaar te bewonderen in het Van Gogh Museum Amsterdam.

Thuisgekomen kijk ik op de website van het museum of er misschien huisregels in het museum gelden. Dat doet een jurist nou eenmaal. En ja hoor in de Algemene Bezoekersvoorwaarden van het museum staat dat fotografie niet is toegestaan. Alleen op daarvoor aangewezen plekken. Met auteursrecht heeft het in dit geval dus niet te maken.

Maar stel dat het wel is toegestaan foto’s te maken in een museum. Bijvoorbeeld in het Gemeentemuseum Den Haag. Daar mag je fotograferen zonder statief en flits. Hoe zit het dan met het maken van foto’s van kunstwerken waar wel auteursrecht op rust? Het is in beginsel toegestaan deze foto’s voor eigen oefening, studie of gebruik te gebruiken. Maar wil je de foto met het kunstwerk openbaar maken en/of verveelvoudigen, door het bijvoorbeeld op een website te plaatsen, dan moet je van te voren toestemming vragen aan de kunstenaar of aan zijn rechthebbenden. Dit kan dan, als de kunstenaar bij Pictoright is aangesloten, via Pictoright geregeld worden.

De Schreeuw en de Geeuw

Marike Ringers jurist Pictoright

foto: Marike Ringers