User generated content

VOOR ALLE BEELDMAKERS EN ONTWERPERS VAN WIE WERK WORDT GEKOPIEERD, UITGELEEND OF VERTOOND OP TV ----------------------------------------------------------

WIE MOET DAT BETALEN?

Platforms als YouTube en Facebook zijn gestoeld op user generated content: de informatie die er te vinden is komt van de gebruikers, die hun verhalen, foto’s, fimpjes vrijelijk delen met de wereld. Ondertussen verdienen de platforms zelf veel geld aan de advertenties die bij die content geplaatst wordt. Wat te doen met het auteursrecht op geüploade teksten en beelden van derden?

In de discussies over de hervorming van het auteursrecht lijkt menigeen met enige gretigheid te pleiten voor een nieuwe uitzondering op het auteursrecht, voor wat men noemt user generated content. Ook onze eigen regering is al geruime tijd voorstander voor het vrijlaten van dit soort gebruik. Zo is vorig jaar nog bij de Europese Commissie aangedrongen op een flexibeler auteursrecht, waarbij als eerste het vrijstellen van user generated content werd genoemd. Waar gaat dit nu precies over?

Criteria

De Commissie Auteursrecht, waar een aantal hoogleraren auteursrecht en andere deskundigen in zitten, heeft enige tijd geleden de regering geadviseerd hoe user generated content onder de uitzonderingen op het auteursrecht kan worden gebracht. Daarbij is ook aandacht geschonken aan wat nu precies onder dit begrip zou moeten vallen. Volgens de commissie moet user generated content in ieder geval aan de volgende criteria voldoen: ‘…het moet gaan om een bewerking van bestaande werken voor niet-professionele doeleinden en er moet een creatieve bewerkingsslag hebben plaatsgevonden…’. Het lijkt erop dat de commissie hierbij vooral filmpjes, fotocollages en soortgelijke creaties, die op YouTube en andere platforms worden geplaatst, voor ogen had. Denk aan een filmpje van een dansend meisje op een bekend liedje of door een fan vervaardigde collage van foto’s van een bekende sporter of zanger.

Verdienmodel

Hoewel sommigen enige twijfel zullen hebben of dit soort creaties nu direct een impuls geven aan de creativiteit binnen onze samenleving en er op deze manier nieuwe waardvolle werken tot stand zullen komen, lijkt het niet zo te zijn dat veel beeldmakers direct rekeningen willen sturen naar jongens en meisjes die ‘onschuldige’ filmpjes of collages op YouTube plaatsen. Er is echter iets anders aan de hand, wat velen over het hoofd zien. Feit is namelijk dat er met de verzamelde content van al die bijdragen op platforms als Youtube en Facebook ontzettend veel geld gemoeid gaat. Die platforms verdienen immers flink aan advertenties. Het punt hoeft niet zozeer te zijn dat elke individuele gebruiker op een dergelijk platform aan de makers een vergoeding moet betalen; een goede oplossing zou kunnen zijn dat die platforms een redelijke vergoeding aan de makers betalen. Dus niet zozeer dit gebruik in algemene zin vrijstellen, maar de verplichting tot betaling daar leggen waar geld met de content wordt verdiend.

Falende regelgeving

Wat voor oplossing er ook komt, belangrijk is dat makers voor het gebruik van hun werk een redelijke vergoeding ontvangen. Uit alle onderzoeken blijkt dat momenteel het gebruik van beeld steeds omvangrijker wordt, terwijl de inkomsten van de beeldmakers al jaren dramatisch dalen. Zolang er nog geen reële oplossing voor dit probleem wordt gevonden, hebben makers de mogelijkheid om hun rechten op de door hen gewenste wijze te handhaven. Als dat tot vervelende situaties leidt, dan is dat niet zozeer aan de beeldmakers te wijten, maar eerder aan falende regelgeving. De oplossing kan simpeler zijn dan velen denken.