5 minute read
COLLECTIEF -------------------------------
by Pictoright
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Voor alle beeldmakers en ontwerpers van wie werk wordt gekopieerd, uitgeleend of vertoond op tv - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Advertisement
Het auteursrecht bevindt zich de afgelopen jaren in stormachtig weer. Met name de mogelijkheden die gepaard gaan met digitalisering zorgen voor veel onduidelijkheid en zetten verhoudingen op scherp die decennialang vast leken te liggen. Ook binnen de collectieve rechten is er momenteel van alles aan de hand. Hieronder een update.
Thuiskopie
De discussies over de thuiskopieheffing lopen de afgelopen jaren hoog op. De Tweede Kamer heeft zich er nadrukkelijk mee bemoeid en uiteindelijk is men tot een tijdelijke regeling gekomen, die onlangs weer met twee jaar is verlengd tot 1 januari 2016. In deze regeling zijn beduidend meer dragers met een heffing belast dan voorheen. Er gelden nu de volgende heffingen: maximaal € 5 op smartphones, tablets, hdd-recorders en settopboxen. Voor audio- en videospelers moet een heffing worden betaald van maximaal € 2. Voor pc’s en laptops blijft een vast bedrag van € 5 gelden, voor externe hdd-drives is dat € 1. Bij de aanschaf van een cd-rom of dvd geldt een heffing van € 0,03. Nog niet helemaal duidelijk is hoe in de komende jaren zal worden omgegaan met e-readers. Hier wordt op een later moment over besloten door het kabinet.
Leenrecht
Het leenrecht heeft de afgelopen vijftien jaar een relatief rustig bestaan geleid. Af en toe waren er wel wat problemen, maar in beginsel verliep de incasso en verdeling van de vergoedingen voor uitleningen van boeken, tijdschriften, cd’s en dvd’s vrij soepel. De komst van e-books zorgt nu echter voor onduidelijkheid. De bibliotheken willen dolgraag een belangrijke rol spelen in het uitlenen van e-books, maar het is onduidelijk of een dergelijke activiteit onder het leenrecht kan vallen. De Vereniging Openbare Bibliotheken is nu een rechtszaak gestart tegen Stichting Leenrecht. Het doel van deze rechtszaak is om een principiële uitspraak van de rechter te krijgen waarin wordt bepaald dat het recht om e-books uit te lenen onder het leenrecht valt. Pictoright, Lira (auteursrechtenorganisatie voor schrijvers) en het Nederlands Uitgeversverbond zijn inmiddels ook partij in deze rechtszaak. Uiteraard is de uitkomst van deze rechtszaak van groot belang voor de toekomst. De uitlening van fysieke exemplaren van boeken neemt de laatste jaren af, waardoor met name illustratoren en fotografen minder vergoedingen ontvangen. Het is van belang dat beeldmakers ook hun deel ontvangen van de vergoedingen die de bibliotheken ongetwijfeld zullen gaan betalen voor het verspreiden van e-books. E-BOOKS UITLENEN: HOE WERKT DAT? -------------------------------------------------
Het klinkt misschien wat vreemd, het uitlenen van e-books. We zijn gewend om papieren exemplaren van boeken bij de bibliotheek te halen. Maar met de komst van e-books, rijst de vraag of je de digitale boeken die je momenteel zal moeten kopen, ook voor een tijdelijke periode zou kunnen lenen. Het verschil met het uitlenen van een papieren boek zit hem hierin: waar een bibliotheek bij papieren boeken een bepaald exemplaar tot zijn beschikking heeft (en een boek kan zijn uitgeleend), kunnen digitale exemplaren feitelijk oneindig worden uitgeleend.
Er zijn echter wel manieren om het uitlenen van e-books te beperken in tijd en omvang. Het is technisch mogelijk om een e-book tijdelijk beschikbaar te maken voor een gebruiker en het is ook mogelijk dat slechts een beperkt aantal gebruikers tegelijkertijd het e-book kunnen lenen. Zo kan er bijvoorbeeld worden afgesproken dat een bibliotheek een vergoeding betaald per tien uitleningen en dat er maximaal tien uitleningen per e-book tegelijkertijd mogen uitstaan. Op die manier kan een e-book dan toch zijn uitgeleend. Uiteraard zijn er verschillende varianten mogelijk.
Zo’n systeem van uitlenen zorgt ervoor dat bibliotheken een e-book niet oneindig kunnen uitlenen waardoor de beeldmakers, schrijvers en uitgevers vergoedingen kunnen blijven ontvangen voor het digitale uitlenen. Het blijkt echter lastig om te bepalen hoe dit juridisch in elkaar steekt. Daarom wordt er op het moment een procedure gevoerd om hierover duidelijkheid te krijgen.
Reprorecht
Het reprorecht heeft van oudsher betrekking op het maken van kopieën door bedrijfsleven, overheid en onderwijsinstellingen. Maar uiteraard wordt er binnen deze organisaties de laatste tijd steeds meer digitaal gekopieerd. Stichting Reprorecht zal daarom in de nabije toekomst ook een rol gaan spelen in het regelen van deze digitale vermenigvuldigingen. Daarbij gaat het alleen om de interne kopieën binnen bedrijven, kopieën die voor de buitenwereld niet waarneembaar zijn. Het gaat bijvoorbeeld dus niet om het tonen van beelden op websites. Pictoright is bij deze plannen als vertegenwoordiger van beeldmakers betrokken. De verwachting is dat er binnen afzienbare tijd ook vergoedingen voor het digitaal gebruik binnen bedrijven beschikbaar zullen komen.
Collectief
COLLECTIEVE RECHTEN VOOR BOEKONTWERPEN
De grafische vormgeving van boeken kan een aardig jaarlijks bedrag aan auteursrechtvergoedingen van Pictoright opleveren. Het enige wat hiervoor nodig is: opgave doen bij Pictoright!
Hieronder een fictief voorbeeld van de uitkering uit 2011. Deze vergoedingen komen voort uit leenrechtvergoedingen en kopieervergoedingen. Zolang een boek (vaak genoeg) wordt uitgeleend door openbare bibliotheken ontvang je als ontwerper van de cover en/of het binnenwerk, maar ook als maker van beelden in het boek, jaarlijks leenrecht. Boeken, kranten en tijdschriften die worden gekopieerd door bedrijven, hogescholen, universiteiten, of knipseldiensten komen in aanmerking voor een kopieervergoeding. In dit voorbeeld heeft een grafisch ontwerper van 1 boek alleen het binnenwerk vormgegeven, van 3 boeken zowel het binnenwerk als het omslag en van 22 boeken alleen het omslag.
VORMGEVING BINNENWERK
1 BOEK
Aantal uitleningen: 32 Uitkering leenrechtvergoeding: € 2,61 Uitkering kopieervergoeding: € 35,04
Totaal:
€ 37,65 VORMGEVING BINNENWERK EN OMSLAG
3 BOEKEN
Aantal uitleningen: 136 Uitkering leenrechtvergoeding: € 1,94 Uitkering kopieervergoeding: € 175,20
Totaal:
€ 177,14 VORMGEVING OMSLAG
22 BOEKEN
Aantal uitleningen: 4340 Uitkering leenrechtvergoeding: € 103,99 Uitkering kopieervergoeding: € 256,96
Totaal:
€ 360,95
TOTAAL:
€ 575,74
