[SỬ 11] LÊ THÁNH TÔNG

Lê Thánh Tông TẬP SAN SỬ HỌC

TIỂU SỬ Thời niên thiếu và con người

CUỘC ĐỜI VÀ SỰ NGHIỆP Thành tựu và ảnh hưởng

Quang minh chí đức Vì nước vì dân Trí tuệ vượt bậc

25 JAN 2024 NO. 01

Nôi dung .

5 TIỂU SỬ Thông tin chung Thời niên thiếu

9 CUỘC ĐỜI VÀ

SỰ NGHIỆP Sự nghiệp

Thành tựu và ảnh hưởng Chính trị Luật pháp Quân đội Kinh tế, văn hóa

Nguyễn Hoàng Nam Phát triển nội dung Lương Ngọc Khánh Phát triển nội dung Trần Phương Nhi Phụ trách thiết kế Lã Minh Nguyệt Quản lý chất lượng

1

?

Tiêu ? su Biên soạn: Nguyễn Hoàng Nam

THÔNG TIN CHUNG “Với dân, mọi việc lợi nên làm, mọi mối hại nên bỏ.”

Tên thật là Lê Tư Thành (tên khác là Lê Hậu) hiệu Thiên Nam động chủ, con thứ tư của vua Lê Thái Tông, mẹ là bà Ngô Thị Ngọc Dao.

Lê Thánh Tông sinh vào ngày 20 tháng 7 năm 1442 tại nhà ông ngoại ở khu đất chùa Huy Văn, Khâm Thiên, Hà Nội ngày nay.

2

`?

Thoi niên thiế u

Ngày 27 tháng 7 năm 1442, vua Lê Thái Tông băng hà. Thái tử Lê Bang Cơ (sau này là Lê Nhân Tông), con của Thần phi Nguyễn Thị Anh, anh trai khác mẹ mới 1 tuổi của Tư Thành lên ngôi thuận theo di chiếu.

3

Năm 1445, Tư Thành được phong tước Bình Nguyên vương, vào ở kinh sư, học cùng các vương khác tại Kinh diên.

Các quan Kinh diên thấy Tư Thành dáng điệu đường hoàng, trí tuệ hơn người, cho là bậc khác thường.

Ông sống kín đáo, khiêm tốn, cần cù ham học nên được Thái hậu yêu mến như con đẻ, và được Nhân Tông coi như người em hiếm có

Tap san su hoc

? ` Cuôc đoi

.& ? su. nghiêp .

Biên soạn: Lương Ngọc Khánh

4

Su. nghiêp . ?

Giữa năm 1460 các đại thần đã làm cuộc chính biến giết Nghi Dân và đưa Lê Tư Thành lên làm vua, đế hiệu là Thánh Tông.

Sự nghiệp của vua Lê Thánh Tông tượng trưng cho một giai đoạn phát triển mạnh mẽ của Việt Nam, với những cải cách và đóng góp đáng kể trong nhiều lĩnh vực. Ông được coi là một vị vua tài ba và là một trong những vị vua vĩ đại nhất trong lịch sử đất nước.

5

?

THÀNH TUU . và ANH HUONG ?

?

??

NHỮNG THÀNH TỰU TRONG CHÍNH TRỊ Tổ chức bộ máy chính quyền Trung ương: cải cách theo hướng hoàn thiện hệ thống cơ quan, tập trung quyền lực vào tay nhà vua, đồng thời tăng cường chế độ kiểm tra, giám sát và hỗ trợ lẫn nhau giữa các cơ quan.

Nhiều cơ quan, chức quan cũ bị bãi bỏ, đặc biệt là những cơ quan, chức quan có nhiều quyền lực bị suy giảm so với trước. Lục bộ trở thành 6 cơ quan chức năng cao cấp chủ chốt triều đình, do nhà vua trực tiếp điều hành, chịu trách nhiệm trước nhà vua và chịu sự giám sát của Lục khoa tương ứng. Đặt thêm Lục tự: phụ trách một số nhiệm vụ cụ thể, như: Hồng lô tự phụ trách tổ chức xướng danh những người thi đỗ trong kì thi Đình; Đại lí tự phụ trách xét lại những án nặng (hình án) đã xử rồi.... Hoàn thiện hệ thống các cơ quan chuyên môn như Thông chính ty, Quốc Tử Giám,...

Địa phương: tổ chức lại hệ thống đơn vị hành chính, đồng thời thiết lập hệ thống cơ quan, chức quan quản lí từ đạo đến phủ, huyện châu, xã.

Chia cả nước từ 5 đạo trước đây thành 12 đạo thừa tuyên. Đến năm 1471 lập thêm đạo thừa tuyên thứ 13 (Quảng Nam). Hệ thống cơ quan phụ trách đạo thừa tuyên là Tam ty, gồm: Đô ty (phụ trách quân sự), Thừa ty (phụ trách hành chính, thuế khoá), Hiến ty (phụ trách thanh tra, xét hỏi kiện tụng, tuần hành).

Bãi bỏ cấp lộ, trấn cũ; thiết lập hệ thống phủ, huyện/châu, xã cùng hệ thống chức quan đứng đầu phủ, huyện/châu, xã gồm: tri phủ, tri huyện tri châu, xã trưởng. Ban hành chính sách khác : hạn chế quyền lực vương hầu, quý tộc; quy định chế độ tuyển dụng, phẩm trật, lương bổng, kỉ luật đối với quan lại cùng quy chế làm việc; quy định thể thức công văn, giấy tờ, trang phục, lễ nghi triều đình; sử dụng khoa cử là hình thức tuyển chọn nhân sự.

6

Luât pháp .

Bộ Quốc triều hình luật (còn được gọi là Luật Hồng Đức) được hoàn chỉnh và ban hành trên cơ sở bộ luật khởi thảo từ thời vua Lê Thái Tổ.

Quốc triều hình luật thể hiện một số điểm mới và tiến bộ như: có sự phân biệt hình phạt đối với người phạm tội nếu tàn tật hoặc còn nhỏ; bảo vệ quyền lợi và địa vị của người phụ nữ; quy định cụ thể về tố tụng.....

7

Quân đôi .

Từ năm 1466, hệ thống tổ chức cải tổ trên quy mô lớn. Cả nước được chia thành 5 khu vực quân sự (Ngũ phủ quân). Mỗi phủ quân phụ trách từ hai đến ba địa phương lớn.

Nhà nước có nhiều ưu đãi đối với binh lính, đặc biệt là việc ban cấp ruộng đất công. Kỉ luật quân đội và việc huấn luyện, tập trận, thao diễn võ nghệ hằng năm của quân đội được quy định chặt chẽ.

8

KINH TẾ VĂN HÓA KINH TẾ Năm 1477, ban hành chính sách lộc điền và chính sách quân điền.

Chính sách lộc điền: ban cấp ruộng đất cho quý tộc, quan lại cao cấp từ nhất phẩm đến tử phẩm theo quy chế thống nhất.

Chính sách quân điền: phân chia ruộng đất công cho các hạng từ quan lại, binh lính, dẫn định đến người tàn tật, phụ nữ goá, trẻ mồ côi,..

Thực hiện chính sách khuyến khích khai khẩn đồn điền, mở rộng diện tích canh tác trên cả nước.

9

VĂN HÓA Đề cao Nho giáo, đưa Nho giáo trở thành hệ tư tưởng độc tôn, chính thống của triều đình và toàn xã hội.

Quốc Tử Giám được trùng tu, mở rộng trên quy mô lớn. Trường học công được mở rộng đến cấp phủ, huyện.

Chế độ khoa cử được quy định chặt chẽ với 3 kì thi Hương, thi Hội, thi Đình định kì. Những người thi đỗ tiến sĩ được tôn vinh bằng những nghi thức như lễ xướng danh, vinh quy bái tổ, khắc tên trên văn bia tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám.

?

?

??

ANH HUONG

Đ

ưa tới sự xác lập thể chế quân chủ chuyên chế trung ương tập quyền mang tính quan liêu theo đường lối pháp trị. Bộ máy nhà nước thời Lê sơ trở nên hoàn chỉnh, chặt chẽ.

Đặt cơ sở cho hệ thống hành chính của Đại Việt nhiều thế kỷ sau đó. Đời sống kinh tế, xã hội, văn hoá của Đại Việt có những biến đổi lớn, nổi bật là sự phát triển của nền kinh tế tiểu nông và sự thống trị của tư tưởng Nho giáo.

Thể hiện rõ tinh thần dân tộc của vương triều Lê sơ, đưa nhà nước Lê sơ đạt đến giai đoạn phát triển đỉnh cao.

Chính sách mở cửa thị trường, khuyến khích phát triển các ngành công nghiệp truyền thống và thương mại nông sản đã tạo ra sự giàu có và phát triển cho đất nước, cải thiện đời sống của người dân và tạo ra sự ổn định xã hội.

Bảo vệ đất nước khỏi các mối đe dọa, đảm bảo sự phát triển.

Vua Lê Thánh Tông đã để lại nhiều di sản lớn cho đất nước, không chỉ trong lịch sử mà còn trong tư tưởng và cách sống của người Việt, đưa chế độ phong kiến đạt đỉnh cao.

10

Follow our online edition www.lichsuthayhuong.com

Lê Thánh Tông TẬP SAN SỬ HỌC

TIỂU SỬ Thời niên thiếu và con người

CUỘC ĐỜI VÀ SỰ NGHIỆP Thành tựu và ảnh hưởng

Quang minh chí đức Vì nước vì dân Trí tuệ vượt bậc

25 JAN 2024 NO. 01