Indit nummer
“We moeten op de digitale rem durven staan in het onderwijs.“ 10
Professor De Paepe (KU Leuven) weet wanneer technologie in het onderwijs wel werkt
“Tuurlijk is er afleiding als je leerlingen op een laptop laat werken. Maar die is er ook met pen en papier, als de les niet boeit.” 06 20
Leerlingenbegeleider Tom Keuppens getuigt over de impact van digitalisering op zijn job
“De kinderen zijn er klaar voor. Nu het beleid nog.” 13 16
“Digitalisering is geen doel op zich, het is een middel.”
“Je hebt een goede leerkracht nodig, daar komt het op neer.”
Leerkracht Phaedra Mampaey getuigt over digitalisering in het basisonderwijs
Kim Buyst, ex-leerkracht & Vlaams Parlementslid voor Groen
Erik Devlies, onderwijsexpert in digitalisering en blended learning
25
“Het enige waar ik mij écht aan stoor bij digitalisering in het onderwijs, is ChatGPT.”
Lore Roland, Leerkracht
Nederlands en Engels praat over het gebruik van technologie en haar leerkrachtenopleiding
“Je voelt nu dat AI opkomt en ik vind dat eigenlijk een heel gevaarlijke ontwikkeling.” 28
Karel Heeren, leerkracht godsdienst en geschiedenis houdt het bij traditioneel lesgeven
“Digitalisering is zowel een zegen als een vloek.”
Tina Hendrickx, directrice WICO
Campus Lommel ziet digitalisering als middel, niet als doel
“Laptops maken de lessen interessanter.”
Zes leerlingen uit het secundair onderwijs getuigen over digitalisering doorheen het magazine
VanhetRedactieteam
Tien jaar geleden spraken we over laptops in de klas alsof het revolutionair was. Vandaag leven we in een tijd waarin artificiële intelligentie, adaptieve leerplatformen en gepersonaliseerde leerpaden niet langer toekomstmuziek zijn, maar dagelijkse realiteit in scholen over heel het land Toch is digitalisering meer dan een verzameling tools of gadgets. Het raakt aan de kern van wat onderwijs is – en wat het kan zijn.
Met deze editie willen we voorbij de technologische hype kijken Wat werkt écht? Wie valt uit de boot? En hoe houden we het menselijk in een context die steeds meer gestuurd wordt door data en algoritmes?
We spraken met leerkrachten, leerlingen, beleidsmakers en experten die het digitale onderwijslandschap mee vormgeven We onderzoeken de beloftes én de blinde vlekken Want als 2030 ons iets leert, dan is het dit: digitalisering is geen doel op zich, maar een kracht die pas tot haar recht komt als ze gedragen wordt door visie, vertrouwen en vakmanschap
Wij wensen u veel leesplezier en nieuwe waardevolle inzichten, Het redactieteam
Valerie De Craene, Nando De Swerdt, Jolien De Vries, Levi De Winter, Diede Geeringhs, Sarah Geleyns, Quinten Jacobs, Myrthe Daems en Marthe Verschraegen
Zonderdodekikkersofhoogtevrees
Wattechnologiegoeddoetindeklas
INTERVIEW “Schaf al die schermen maar allemaal af, daar ben ik tegen.” Dat hoort professor Fien Depaepe verrassend vaak wanneer ze vertelt dat ze onderzoek doet naar technologie in het onderwijs. Maar zodra ze uitlegt waar het écht over gaat, klinkt het meestal: “Ah, maar dat vind ik dan wél goed.” Depaepe, verbonden aan het Center for Instructional Psychology and Technology (CIP&T) en itec, imeconderzoeksgroep aan de KU Leuven, ziet het debat rond digitalisering te vaak verzanden in clichés en doemdenken. Ze pleit voor meer nuance, meer samenwerking en vooral: meer vertrouwen in wat technologie — mits goed ingezet — voor leerlingen én leerkrachten kan betekenen.
Door Valerie De Craene
“Als technologie goed gebruikt wordt, kan het echt het verschil maken,” zegt Depaepe Ze doelt op tools die leerlingen directe feedback geven en automatisch inspelen op hun fouten “Een leerling die in wiskunde worstelt met breuken, krijgt extra oefeningen of een link naar een kennisclip Dat gebeurt meteen, niet pas als de leerkracht het huiswerk heeft nagekeken.” Zulke differentiatie is volgens haar één van de grote sterktes van digitale leeromgevingen: leerlingen werken op hun eigen niveau, in hun eigen tempo, en krijgen meteen feedback En het werkt Onderzoek toont dat leerlingen dankzij dit soort tools niet alleen beter, maar vaak ook sneller leren
Toch gaat het niet alleen om snellere feedback Digitale technologie maakt ook dingen mogelijk die in een klassituatie moeilijk te realiseren zijn. “Voor een geschiedenisles hoef je leerlingen niet naar een Romeinse site te brengen – dat kan via virtual reality (VR) Of neem beroepsopleidingen: hoe leer je jongeren veilig op een stelling staan als je in een klaslokaal zit? Een virtuele omgeving waarin ze die veiligheidsprocedures kunnen oefenen, is dan een echte meerwaarde” En dan is er nog het klassieke voorbeeld: de dissectie van een kikker. “Niet altijd wenselijk om dat telkens opnieuw te doen, toch?”
© Itec, KU Leuven
Volgens Depaepe geldt de positieve impact van online tools op het leren voor alle leerlingen, niet enkel voor wie al sterk is, of al vlot met een computer kan werken “In studies zien we dat élke leerling vooruitgang boekt, ook wie met minder voorkennis start De tools maken het mogelijk om echt op maat te werken, en dat geeft resultaat”
Voorbij corona
De digitale omslag in het onderwijs kreeg een stevige duw in de rug tijdens de coronapandemie “Corona was een katalysator,” zegt Depaepe. “Er kwam ineens veel aandacht en geld voor infrastructuur Dat was nodig, want leerkrachten reden met laptops rond naar leerlingen thuis om hen les te kunnen laten volgen.”
Maar de context waarin dat gebeurde, was verre van ideaal “Alles moest snel, er was weinig tijd om nieuwe tools goed te leren kennen. Leerkrachten stonden onder druk en leerlingen zaten thuis Het was voor iedereen gewoon overleven” Veel van het digitale materiaal dat leerkrachten in allerijl in elkaar staken, wordt vandaag nog steeds gebruikt. En dat is niet altijd van topkwaliteit
Toch heeft die crisis volgens Depaepe iets in gang gezet “Sindsdien is er meer aandacht voor digitale leermiddelen, en ook het feitelijk gebruik stijgt Maar we mogen niet denken dat infrastructuur alleen volstaat” Een laptop op elke bank is mooi, maar zonder kwaliteitsvolle tools of ondersteuning voor leerkrachten en leerlingen blijft het een leeg omhulsel
Technologie met mate
In het publieke debat klinkt het soms alsof technologie ofwel de heilige graal is, ofwel de ondergang van het onderwijs Beide visies zijn volgens Depaepe fout “Tuurlijk is er afleiding als je leerlingen op een laptop laat werken. Maar die is er ook met pen en papier, als de les niet boeit”
Uit internationaal onderzoek blijkt trouwens dat de beste resultaten te vinden zijn in scholen die technologie met mate en doordacht inzetten Onderzoekers vergeleken de PISA-resultaten (een internationaal onderzoek waarin alle 15jarigen op hun leesvaardigheid, wiskundige geletterdheid en wetenschappelijke geletterdheid
getest worden) met de mate waarin technologie in de klas wordt ingezet. “Scholen die het digitale volledig bannen scoren lager Maar ook scholen die alleen nog digitaal werken, halen minder goede resultaten De hoogste scores vind je bij scholen die combineren En dat is precies waar het om draait.”
Ze pleit dan ook voor een leerlijn: “Laat leerlingen in het eerste middelbaar beperkt met digitale tools werken, en breid dat langzaam uit Door ermee te werken, leren ze omgaan met die technologie wat beter is dan hen er angstvallig van weg te houden. Op de werkvloer zullen ze uiteindelijk ook met digitale technologieën moeten omgaan”
De opleiding geneeskunde simuleert een ziekenhuiskamer op de spoedafdeling in virtual reality Studenten leren zo diagnoses stellen
© Itec, KU Leuven
“VRopdestelling,feedbackbijdebreuken—datiswaar technologieéchthelpt.”
Testen en leerkrachten
Dat de middelen belangrijk zijn, spreekt voor zich
Maar het debat moet verder reiken dan infrastructuur “Scholen hebben een stabiel internet nodig, werkingsmiddelen om licenties te betalen, tijd voor leerkrachten om zich in te werken Maar ook: kwaliteitsvolle tools”
Tegelijk rijst de vraag of alle tech-nologie die goed werkt ook auto-matisch goed doet pedagogisch én ethisch. Digitale leerplatformen kwamen recent nog in het oog van de storm te staan omwille van mogelijke inbreuken op de privacy van leerlingen Zo laat minister van onderwijs Zuhal Demir alle leerplatformen (zoals Smartschool of Classroom Cloud) doorlichten. Software die toelaat dat leerkrachten meekijken of je tijdens de toets aardrijkskunde enkel de digitale atlas gebruikt maar niet ook even aan je buur vraagt naar de examenantwoorden, kan ook op andere manieren worden ingezet. Niemand weet welke data de bedrijven achter die tools verzamelen.
Maar behalve bezorgdheden om privacy gaat het voor Depaepe ook over de didactische meerwaarde van tools. “Nu kan zowat iedereen iets ontwikkelen en op de markt brengen, zonder dat dit getest wordt of gebaseerd is op wetenschappelijke inzichten Het zou nooit in ons opkomen in de geneeskunde iets te gebruiken dat nooit getest is Waarom aanvaar-den
Depaepe pleit niet voor een centraal controleorgaan, maar wel voor meer sensibilisering rond kwaliteit “Tools moeten aansluiten bij wat we weten uit onderzoek én bij de noden van leerkrachten en leerlingen.” En dat kan al vanaf de ontwikkelingsfase. “Bedrijven zou-den scholen een gratis licentie kunnen geven in ruil voor feed-back op een tool Dat is een win-win voor iedereen”
En die leerkrachten? Die blijven onmisbaar. “Technologie kan hen versterken, maar niet vervangen Veel tools bevatten dashboards vol informatie over hoe leerlingen werken en waar ze vast komen te zitten Maar dat helpt pas als een leerkracht die data kan inter-preteren en er ook tijd voor krijgt om de lessen daaraan aan te passen.”
Leerlingen uit het buitengewoon onderwijs of beschutte werkplaats leren materiaal assembleren Dankzij technologie maken ze minder fouten, werken ze sneller en ervaren ze minder stress en
Bron:Pexels
Professor Fien De Paepe (KU Leuven) doet onderzoek naar digitale technologieën in het onderwijs
© Itec, KU Leuven
© Itec, KU Leuven
Tijd,vertrouwenensamenwerking
Hoewel het beeld soms heerst dat leerkrachten weerstand zouden hebben tegenover technologie, blijkt uit onderzoek dat zij wel degelijk positief staan tegenover digitale tools. Maar, het gebruik van die tools in de klas is beperkter dan het enthousiasme Volgens Depaepe is dat niet zo vreemd “Leerkrachten willen wel, maar botsen op tijdsgebrek, gebrek aan kennis, en het gevoel dat ze er alleen voor staan En dan is er ook nog de druk om het curriculum af te krijgen”
Ze ziet oplossingen in gedeelde expertise “Niet elke leraar hoeft een technologie-expert te zijn Denk aan pedagogisch ICTcoördinatoren, of aan vakwerkgroepen waarin collega’s samen tools uittesten en ervaringen delen” En wat met professionalisering? “Misschien moeten we, zoals bij andere beroepen, nadenken over verplichte bijscholing. Maar dan moeten daar ook middelen tegenover staan”
Tot slot wijst ze erop dat we ook de leerlingen niet mogen vergeten. “Tools worden ontworpen met een ‘ideale’ leerling in het achterhoofd Maar in de praktijk negeren leerlingen soms de feedback, of gebruiken ze het materiaal op een andere manier. We moeten ook hen begeleiden in hoe ze met digitale tools omgaan Technologie is geen magische oplossing, het is een hulpmiddel en dat blijft mensenwerk.”
Watdenktdeleerling?
Zes korte gesprekken met middelbare scholieren geven een inkijk in hoe zij het digitale onderwijs ervaren. Sommigen omarmen laptops en tablets, anderen verkiezen toch liever pen en papier.
Ook ChatGPT duikt stilaan op in het klaslokaal, maar in welke mate zijn scholen daarop voorbereid? De ervaringen van de leerlingen lees je op de volgende pagina’s in de blauwe kaders.
“Laptopsmakende lessen interessanter.”
© RikkertStorms
Rikkert Storms, leerling 4
“Dit schooljaar heb ik van de school een laptop gekregen, na drie jaar met een Chromebook gewerkt te hebben. Bij de hoofdvakken gebruiken we de laptop nauwelijks en schrijven we alles op papier Bij de kleinere vakken speelt de laptop een grotere rol. Het examen Aardrijkskunde was bijvoorbeeld volledig online De leerkracht van dat vak probeert zo veel mogelijk digitaal te werken Tijdens zijn lessen gebruiken we vaak Mentimeter. Via die app kan hij nagaan of we de leerstof goed beheersen. De vragen verschijnen op het digibord en wij beantwoorden ze op onze laptop. Onze antwoorden verschijnen dan ook automatisch op het bord. Ik vind het leuk om op die manier met laptops te werken Ze zorgen ervoor dat we de leerstof op een andere, creatievere manier kunnen leren. In vergelijking met papieren handboeken vind ik de laptop dan ook veel aangenamer Wat mij betreft mag dat in de toekomst nog verder uitgebreid worden.”
LeerlingenbegeleiderTom Keuppens roept op totwaakzaamheid
“We moeten op de digitale rem durven staan in het onderwijs“
INTERVIEW Elk klaslokaal heeft een smartboard, elke leerling heeft een eigen laptop en leerlingen schrijven nog zelden met pen op papier. De technologische vooruitgang brengt heel wat kansen met zich mee, maar heeft ook heel wat nadelen, zo blijkt. Tom Keuppens, leerlingenbegeleider en leerkracht Nederlands op het Maris Stella-instituut in Oostmalle, spreektvanuitzijn jarenlange ervaring.
Door Nando De Swerdt
“De rol van leerlingenbegeleider is de laatste jaren toch wat moeilijker geworden We krijgen steeds meer te maken met socio-emotionele problemen bij leerlingen, zoals online pestgedrag of gedragsproblemen. We merken ook dat de afhankelijkheid van digitale tools bij leerlingen toeneemt Het onderwijs probeert hier een antwoord op te bieden door ook in het klaslokaal te digitaliseren Misschien is het wel beter om even een stap terug te nemen.”
Welke problemen komt u tegen als het gaat over digitalisering?
“De laatste jaren maakte het onderwijs heel wat sprongen. Leerlingen hebben allemaal een eigen laptop en de meeste lokalen zijn uitgerust met een smartboard. Omdat deze digitale mogelijkheden er zijn, voelen veel leerkrachten zich verplicht om hier gretig gebruik van te maken De uitdaging is alleen om deze digitale middelen op het juiste moment in te zetten; hier hebben sommige collega’s het soms moeilijk mee. Ik las onlangs een studie die aantoonde dat het beter is voor de leercurve dat leerlingen met pen en papier noteren tijdens de lessen. Het is cruciaal om de juiste balans te vinden.”
Welke digitale tools bieden een absolute meerwaarde?
“Ik denk vooral aan hulpmiddelen voor leerlingen met een leerstoornis of leerlingen die een andere thuistaal hebben Neem bijvoorbeeld vertaal-apps, voorleessoftware of spellingsoftware”
Zijn dat net zij die het ook moeilijk hebben met digitalisering?
“Neen, niet per definitie Het is me toch niet opgevallen Het is wel zo dat niet iedereen even handig is met de nieuwe digitale tools. Ik heb het zelf ook weleens moeilijk met de vele vernieuwingen die er zijn op digitaal gebied. Naar mijn aanvoelen zijn jongens iets sneller weg met de digitale toepassingen in de les In de wetenschapsrichtingen gaat de digitalisering ook zeer vlot. Dit komt omdat de digitale wereld wat dichter aansluit bij hun interessegebied.”
Wat zou u als leerlingenbegeleider nog willen veranderen aan het brede aanbod digitale tools?
“Als leerlingenbegeleider fungeer ik vaak als tussenpersoon tussen leerlingen die met hulpvragen zitten, ouders, directie, CLB en externe instanties die hulp kunnen aanbieden. Momenteel is de hulpverlening aan jongeren heel erg complex Er zijn enorm veel verschillende instanties die ik zelf niet eens allemaal ken Elke week kom ik wel in contact met een nieuwe organisatie die dan weer onderdeel is van een organisatie die ik wel ken. Het is heel moeilijk zo Een soort gecentraliseerd platform waar ik als leerlingenbegeleider terechtkan en waar ik een overzicht krijg van alle instanties die hulp bieden aan jongeren zou ikwel appreciëren”
Denkt u dat in 2030 digitale technologieën een grotere rol gaan spelen om jongeren met een leerstoornis te begeleiden?
“Het klinkt wat gek misschien, maar ik hoop eigenlijk van niet”
Waarom niet?
“Naar mijn mening en die van vele collega’s heeft die digitalisering een averechts effect op de leercurve van leerlingen Wanneer we leerstof op een niet-digitale manier benaderen, blijft dit beter hangen bij de leerlingen dan wanneerwe dit op een digitale manier doen We mogen die klassieke maniervan lesgeven dus nietvergeten.”
Hoe zorgen jullie voor een gezond evenwicht tussen digitaal en niet-digitaal leren?
“Op onze school is daar nog geen visie rond Er zijn leerkrachten die veel digitale tools gebruiken en er zijn er die dat minder doen Ikzelf gebruik als leerkracht ookweleens filmpjes of luisterfragmenten, maar probeer toch zo veel mogelijk te blijven vasthouden aan de klassieke vorm van lesgeven Leerlingen worden ookte afhankelijkvan die digitale tools Neem nu de agenda Vroeger werd alles handmatig in de agenda genoteerd, nu is het aan de leerkracht om alles in de agenda te plaatsen.
Veel leerlingen vergeten dit dan na te kijken en weten niet dat ze een taak hebben. Leerlingen onthouden beter wat ze zelf schrijven Door de vele tools die leerlingen ter beschikking krijgen, verliezen ze ook de kans om hun planning- en leerstrategieën te ontwikkelen Alle leerstof is voorgekauwd in een digitaal format. Ze hebben niet meer de ruimte om zelfte bepalen wat de beste manier is om de leerstof te verwerken.
Welk advies zou u toekomstige leerlingenbegeleiders willen meegeven?
“Je merkt ook wel dat ik geen voorstander ben van de digitalisering. Ik ben juist geneigd te zeggen dat we de klok op sommige vlakken moeten terugdraaien Niet op alle vlakken natuurlijk, want we leven nu eenmaal in een digitale samenleving. Vanuit mijn ervaring is het belangrijkste advies om te geven aan nieuwe leerlingenbegeleiders dat ze leerlingen met leerproblemen niet altijd onmiddellijk digitale ondersteuning moeten aanbieden, maar eerst inzetten op hun zelfstandigheid. De digitale hulpmiddelen kan je dan in een latere fase wel betrekken in de les. Ik ben er van overtuigd dat die digitale hulpmiddelen pas echt nut hebben als de leerling een zekere zelfstandigheid heeft verworven in zijn leerproces.
© Canva
Watdenktdeleerling?
Thomas De Rouck, leerling
1 middelbaar ASO Spijker Hoogstraten ste
“Bij de start van het schooljaar kreeg elke leerling een laptop We moeten die elke dag opgeladen meenemen naar school, maar eigenlijk gebruiken we hem niet zo vaak. Tijdens de les maken we af en toe oefeningen via het digitale schoolplatform Smartschool, of via Pelckmans Portaal en Polpo Als iedereen klaar is met de oefeningen, kan de leerkracht die nog bespreken op het digibord Toch vind ik het aangenamer om te studeren en oefeningen te maken met papieren handboeken dan op de laptop Online werken vind ik onhandiger en moeilijker Eigenlijk laat ik mijn laptop het liefst gewoon thuis”
“Tijdens mijn ideale schooldag gebruik ik het liefst papieren handboeken.”
de
Kaat Schryvers, leerling 6 middelbaar
Sint-Jan Berchmanscollege
Westmalle
“Ik heb de overgang naar het digitale tijdperk op school meegemaakt De school voerde iPads in toen ik in het vierde middelbaar zat. Ondertussen zijn we ongeveer twee jaar verder en gebruiken we de iPad bij verschillende vakken Mijn schermtijd ligt gemiddeld rond de drie uur per dag. Hoe vaak we de iPad gebruiken, hangt af van de vakken die we die dag hebben Voor Wiskunde, Nederlands en Geschiedenis staat de iPad altijd open op de bank We hebben wel nog papieren handboeken voor elk vak, maar we gebruiken ze bijna nooit meer Via Scoodle, een digitaal leerplatform, kunnen we de leerstof ook online raadplegen.”
“De iPad heeft voor- en nadelen Enerzijds kunnen alle leerlingen nu op hun eigen tempo de leerstof verwerken Luisteroefeningen voor Frans gaan bijvoorbeeld beter, omdat iedereen zelfstandig kan werken.
Anderzijds leidt de iPad ook sneller af Voor Geschiedenis heb ik bijna geen notities, omdat ik vaak afgeleid ben Dingen opzoeken, online shoppen, studeren voor andere vakken… het is verleidelijk om niet op te letten en iets anders te doen tijdens de les. Tijdens de examens zal ik dus een extra inspanning moeten doen voor Geschiedenis Door de iPad heb ik thuis meer werk en dat is daarom ook een van de redenen waarom ik liever met papieren notities werk.”
“DoordeiPadhebik thuismeerwerk.”
©Thomas De Rouck © KaatSchryvers
LeerkrachtPhaedragetuigtoverdigitaliseringinhetbasisonderwijs:
“Dekinderenzijnerklaarvoor.Nuhet beleidnog.”
GETUIGENIS Tablets en laptops in plaats van pen en papier, lessen over veilig internetgebruik en cyberpesten: digitalisering is niet meer weg te denken uit het basisonderwijs. Maar wat betekent dat concreet in de praktijk? Wat werkt, en wat botst? En hoe kunnen ouders, leerkrachten en beleidsmakers samen het verschil maken? Leerkracht Phaedra Mampaey deelt haar ervaring vanuit de klas. Door Sarah Geleyns
Vijf jaar geleden stapte Phaedra Mampaey het onderwijs in met een flinke dosis enthousiasme en een groot hart voor kinderen Vandaag staat ze voor klassen van kleuters tot het vijfde leerjaar, gewapend met tablets, leerpakketten en eindeloze lesvoorbereidingen Elke dag ervaart ze hoe technologie het onderwijs verandert Maar waar kinderen soepel meebewegen in de digitale evolutie, blijft het beleid volgens haar achter Vage leerplandoelen, structurele ongelijkheid en een gedeelde verantwoordelijkheid met ouders zorgen ervoor dat leerkrachten vandaag meer dan ooit zoeken naar houvast
“De leerplandoelen zijn er wel,” zegt ze, “maar ze zijn vaak zo vaag en onduidelijk geformuleerd dat je als leerkracht zelf maar moet raden wat er precies bedoeld wordt, laat staan hoe je ze moet implementeren in de lessen”
Schermtijd in de kleuterklas
Digitalisering is allang geen toekomstmuziek meer, maar dagelijkse realiteit “Het begint al in de kleuterklas”, vertelt Phaedra “Kleuters leren foto’s nemen met een tablet, klikken op interactieve elementen op het digibord of spelen online educatieve spelletjes die hun motoriek en taal
stimuleren.” Ook thema’s zoals media en reclame krijgen al een plaats in het kleuteronderwijs “In de eerste en tweede kleuterklas werken we bijvoorbeeld rond reclame”, vertelt ze. “We praten samen over welke reclame ze zien, vaak op televisie of via apps zoals YouTube Als er dan een spotje voorbij komt over dinosaurusspeelgoed of Lego, hoor je meteen: ‘Ik wil dat kopen, want ik heb dat op tv gezien’ Dat moment grijpen we aan om samen na te denken: ‘Pas op, is dat niet misleidend?’ Zo leren kleuters stap voor stap kritisch kijken naar wat ze te zien krijgen”
© Pexels
“Naarmate kinderen ouder worden, wordt de digitale leerinhoud complexer”, legt Phaedra verder uit “In het eerste leerjaar leren ze al zelf dingen opzoeken op het internet Tegen het vijfde maken ze PowerPoints, gebruiken ze hun schoolmail en bespreken we thema’s zoals cyberpesten en veilig internetgebruik” Wat voor sommigen nog nieuw of revolutionair lijkt, is voor veel kinderen al lang dagelijkse kost. “Tablets, laptops en online oefenplatformen zijn gewoon deel van de klasroutine”, zegt Phaedra Toch schrikken sommige ouders daarvan. “Zij willen hun kind schermvrij opvoeden, wat begrijpelijk is, maar de realiteit op school is intussen anders En dat is ook nodig De kinderen groeien op in een digitale wereld, dus moeten we hen van jongs af aan leren om daar veilig, bewust en verantwoordelijk mee om te gaan Hoe vroeger ze die vaardigheden opbouwen, hoe beter Toch lijkt het onderwijs daar niet helemaal klaar voor te zijn, en daar knelt het schoentje”
Analoge leerplannen voor gedigitaliseerde lessen
“De leerdoelen zijn er wel,” vertelt Phaedra, “maar ze zijn vaak zo vaag en wollig dat je als leerkracht zelf moet interpreteren wat ermee bedoeld wordt. Neem nu ‘ervaren welke rol media spelen in het dagelijks leven’ Hoe pas je dat concreet toe in een les?” Het gebrek aan duidelijkheid leidt tot frustratie en tijdsverlies bij de leerkrachten. “We willen lessen geven die werken Maar dan zou je niet uren moeten puzzelen welk
doel waar past Digitalisering zou net tijd moeten besparen, geen extra rompslomp veroorzaken”
Toch wil Phaedra het leerplan niet afschrijven “Wij werken met ZILL, dat staat voor ‘Zin in Leren, Zin in Leven’, het leerplan van het katholiek onderwijs. Het heeft een mooie, brede visie en zet sterk in op sociale en emotionele ontwikkeling” Hoe dat er in de praktijk uitziet? “Bij elke les proberen we ook een sociaalemotioneel doel te selecteren. Bijvoorbeeld in een rekenles waarbij kinderen in groepjes werken aan cijferoefeningen, voeg ik het doel toe: ‘ik kan samenwerken in een kleine groep’. Zo oefenen de leerlingen niet alleen wiskunde, maar leren ze ook overleggen, hulp vragen en conflicten oplossen”
Ook tijdens medialessen komt dat aan bod. “Als leerlingen bijvoorbeeld een PowerPoint maken over hun eigen interesses, starten we met brainstormen in groepjes”, legt Phaedra uit. “Zo leren ze luisteren naar elkaar,
initiatief nemen, feedback geven en ontvangen Dat zijn allemaal vaardigheden die even waardevol zijn als de technische.”
“Zelfs in de kleuterklassen combineren we media met persoonsontwikkeling”, zegt Phaedra “Denk bijvoorbeeld aan een digitaal paasspel waarbij kleuters op het digibord paaseieren aanklikken die daardoor geluid maken Het gaat hierbij niet alleen om de techniek en de motoriek We koppelen dat aan het doel ‘ik geniet van het ontdekken van media in de leefwereld’ Zo prikkelen we hun nieuwsgierigheid en bouwen we hun zelfvertrouwen op”
Traag beleid in een snel veranderende klas
“Het grootste knelpunt? Het onderwijsbeleid dat achterloopt”, vindt Phaedra. “We geven les aan kinderen die opgroeien in een digitale maatschappij, maar werken met doelen die geschreven zijn voor een analoge tijd Dat wringt Wij kunnen de kinderen wel voor-
© Pexels
bereiden, maar als het beleid niet duidelijk en bruikbaar is, dan lopen we als leerkrachten voortdurend achter de feiten aan”
Ze roept Vlaams minister van Onderwijs Zuhal Demir op om werk te maken van de aangekondigde hervorming “Er is verandering op komst, dat weten we Maar het gaat traag Te traag Wij zijn er klaar voor, en de leerlingen ook Maar zonder die vernieuwde eindtermen blijven we ploeteren. En dat vertraagt het onderwijs, terwijl het dankzij de digitalisering net zou moeten versnellen”
Wat na de schooluren
“Ook ouders spelen een sleutelrol in het digitale leerproces”, benadrukt Phaedra “Op school leren we kinderen omgaan met spam, cyberpesten, nepnieuws of valse links Maar aanleren van mediaveiligheid stopt niet als de schoolbel gaat Ouders moeten mee in dat verhaal. Ze moeten t t h ki d li d t
Gebrek aan ouderlijke opvolging leidt soms tot problemen volgens Phaedra. “Sommige kinderen slapen slecht door overmatig schermgebruik, dat zorgt voor vermoeidheid en concentratieverlies in de klas. En als leerlingen online pestgedrag vertonen, verwachten ouders dat wij het oplossen” De grens tussen school en thuis is soms flinterdun, geeft Phaedra toe “We proberen ouders zo goed mogelijk te informeren, maar zij moeten het thuis mee opvolgen Daar ligt een gedeelde verantwoordelijkheid, wij hebben geen invloed op wat er buiten de schoolpoorten gebeurt.”
Niet elk kind groeit op met wifi
De digitale kloof laat zich ook voelen in de klas “Kinderen die thuis toegang hebben tot technologie en er met hun ouders over praten, zijn duidelijk vaardiger Dat zie je meteen”, vertelt Phaedra “Voor kinderen uit kansarme gezinnen of anderstalige nieuwk i d t k d Zij
tijd op school voor digitale opdrachten,” legt Phaedra uit. “Maar zonder vlotte communicatie met ouders en zonder structurele ondersteuning blijft het een pleister op een grotere wonde Vooral de kwetsbaarste kinderen voelen de gevolgen van die digitale ongelijkheid het hardst”
Geen tovermiddel
De digitalisering biedt volgens Phaedra veel voordelen: “De digitale middelen maken leerlingen zelfstandiger, nieuwsgieriger en gemotiveerder Je ziet hoe trots ze zijn wanneer ze zelf een PowerPoint maken of iets opzoeken voor een spreekbeurt” Maar technologie is geen wondermiddel “Als het internet niet werkt, verlies je kostbare lestijd. Soms is de klassieke manier rustiger en efficiënter. Niet alles hoeft digitaal” De sleutel ligt volgens haar in zinvol gebruik “Gebruik technologie om vaardigheden aan te leren, niet d t h t l k i D b l idi g m t n n n
Digitaliseren metvisie: geen luxe maar noodzaak
INTERVIEW “We kunnen de digitale trein niet meer tegenhouden.” Vlaams Parlementslid Kim Buyst (Groen)spreektuitervaring:twintigjaarlangstondze zelf voor de klas. Vandaag zetelt ze in de commissie onderwijsenerkentzehetbelangvandigitaliseringin hedendaags onderwijs. In Vlaan-deren verloopt die omslag duidelijk niet zonder slag of stoot. Scholen worstelen met een gebrek aan visie, ondersteuning eneenduidelijkbeleid.
“De digitale trein is al lang vertrokken, dus moeten we zorgen dat iedereen aan boord is.” Met deze gedachte gaat Vlaams Parlementslid Kim Buyst (Groen) aan de slag in de onderwijscommissie van het Vlaams parlement. De digitalisering binnen het onderwijs is steeds vaker een belangrijk punt op de agenda, binnen de digitale samenleving waarin we vandaag leven is dit niet meer dan logisch In het onderwijs gaat digitaliseren dan ookveel verder dan simpelweg leerlingen een laptop geven of een school voorzien van wifi Volgens Buyst – zelf jarenlang leerkracht en zorgcoördinator – draait digitalisering om doelgericht gebruik maken van nieuwe technologieën binnen het onderwijs, niet enkel om het onderwijs te verbeteren maar ook om leerlingen voorte bereiden op hetverdere leven
Geen doel maar een middel
“Digitalisering is geen doel op zich, het is een middel. Een middel binnen het onderwijs om leerlingen voor te bereiden op de digitale samenleving. We kunnen niet ontkennen dat de wereld rondom ons gedigitaliseerd is, dus moeten wij wel zorgen dat onze leerlingen mee zijn met die vaardigheden.” aldus Kim Buyst. Vele basisdiensten zoals een afspraak maken op het gemeentehuis zijn zonder digitale toegang en kennis vaak niet mogelijk Wie niet mee is, kan zo uitgesloten geraken Met initiatieven zoals de vernieuwde Digisprong 2.0 wil de Vlaamse overheid dit tegengaan
Digitalisering kan verschillende vormen aannemen: je hebt digitale leerplatformen (bv. Smartschool) die het onderwijs helpen organiseren Ook is er een grote variatie aan apps (bv interactieve quizzen) en tools (bv. digitale borden) die leerkrachten kunnen ondersteunen bij het lesgeven Hoewel digitaliseren vooral gericht is op de studenten is ook de rol van leerkrachten en directies erg belangrijk, “ook zij moeten hier dagelijks mee aan de slag.” volgens Buyst.
Buyst erkent de voor- en nadelen van digitalisering. “Er zijn zeker voordelen aan digitaliseren, maar er zijn ook nadelen Doordat we daar al zoveel jaren mee bezig zijn, kennen we ondertussen ook enkele nadelen of valkuilen Hierdoor weten we hoe we daarvoor een stuk mee kunnen omgaan.” Voor haar is er niet echt een keuze – de digitale trein stopt voor niemand - dus kunnen we maar beter leren omgaan met de nadelen door ze beter te leren herkennen
Door Quinten Jacobs
© Groen
Volgens haar is er geen echte keuze – de digitale trein stopt voor niemand – dus kunnen we beter leren omgaan met de nadelen en valkuilen door ze sneller te herkennen Maar Buyst waarschuwt ook: “zonder een duidelijk beleid en visie dreigt digitalisering eerder een struikelblok te worden in plaats van een hulpmiddel Scholen bepalen momenteel zelf de grote lijnen van hun beleid, waardoor er onderling nog grote verschillen zijn” Dit is niet de bedoeling volgens Buyst, aangezien dit kan zorgen voor ongelijkheid. Ook het verkeerd inzetten van de middelen om te digitaliseren kan voor problemen zorgen: “het kost namelijk veel geld om te digitaliseren Scholen ondervinden soms nog problemen met de boekhouding van de digitalisering” aldus Buyst. Hierdoor pleit ze voor een concrete aanpak in de toekomst “Het onderwijs heeft nood aan een kader, nood aan sturing en nood aan middelen”
Een pandemische alarmbel
De nood aan digitalisering werd tijdens corona zeer duidelijk Scholen moesten snel overschakelen naar afstandsonderwijs, waarbij digitale tools plots onmisbaar werden “Wij merkten dat er inderdaad een digitale kloof was en dat we in Vlaanderen een inhaalbeweging moesten maken binnen ons onderwijs” aldus Buyst
Deze digitale kloof was op verschillende vlakken te merken “Zowel bij de vaardigheden als bij het hebben van een laptop, computer of internetaansluiting merkten we een kloof” Vooral de beschikbaarheid van middelen om mee te digitaliseren was een probleem volgens Buyst: “Het kost natuurlijk allemaal enorm veel geld, zeker voor gezinnen die al in heel kwetsbare posities zitten. Vooral zij zijn daardoor getroffen” De achterstand qua kennis gaat dus hand in hand met een financiële achterstand.
De pandemie is intussen een aantal jaar achter de rug en sindsdien is er toch veel veranderd en ingezet op digitalisering in Vlaanderen: “We hebben zeker een inhaalmaneuver gedaan en we hebben op een aantal vlakken een mooie sprong vooruit gemaakt.” bevestigt Buyst. “Dit wil niet zeggen dat we het vanaf nu rustig aan kunnen doen, de technologie staat zeker niet stil en er komen steeds nieuwe uitdagingen tevoorschijn. Opnieuw heerst er een soort urgentie om een beleidskader dat structuur geeft aan de digitalisering binnen het onderwijs: “Als we nu kijken naar bijvoorbeeld de sneltreinvaartwaarmee AI zich ontwikkelt, dan is het eigenlijk maar logisch dat je als overheid een kader creëert waarbinnen je in onderwijs omgaat met die AI”, aldus Buyst.
Zoektocht naar een kader
Voor Buyst is een gestructureerd beleidskader een dringende noodzaak dat ervoor moetzorgen datwe mee zijn met de digitale (snel)trein, en dat dit zo blijft. “Als je geen kader meegeeft, dan doet elke school het op de manier dat hij of zij denkt dat het beste is Dit kan niet de bedoeling zijn, scholen horen nog steeds vrijheid te hebben, maar dit moet wel binnen een kader passen”
Vanuit de Vlaamse overheid - die bevoegd is voor onderwijs – zijn er een aantal projecten opgestart om de digitalisering verder te zetten Ondanks dergelijke projecten zoals de Digisprong en Digisprong 2.0 is er nog steeds geen kader uitgewerkt om scholen te ondersteunen. Buyst had dan ook haar bedenkingen bij de oorspronkelijke Digisprong onder leiding van toenmalige minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) “Minister Weyts heeft ervoor gekozen om middelen - zoals belastingmiddelen - van de overheid te investeren om ervoor te zorgen dat iedereen mee kon met die digitale trein Hij heeft daar in mijn ogen vooral centen gelegd maar geen kader”
Dat kader moet niet enkel een visie en concrete doelstellingen bevatten – van digitale geletterdheid tot ethische omgang met technologie – maar ook een structurele financiering en verdeling van middelen om die doelstellingen te bereiken. De vernieuwde Digisprong 20 is een poging om dergelijk kader op te stellen, maar Buyst heeft er weinig vertrouwen in “Er heerst nog steeds veel onduidelijkheid in de visie en het beleid van N-VA, ook nu met de Digisprong 2.0.”
Vanuit de Vlaamse overheid - die bevoegd is voor onderwijs – zijn er een aantal projecten opgestart om de digitalisering verder te zetten Ondanks dergelijke projecten zoals de Digisprong en Digisprong 20 is er nog steeds geen kader uitgewerkt om scholen te ondersteunen Buyst had dan ook haar bedenkingen bij de oorspronkelijke Digisprong onder leiding van toenmalige minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA). “Minister Weyts heeft ervoor gekozen om middelen - zoals belastingmiddelen - van de overheid te investeren om ervoor te zorgen dat iedereen mee kon met die digitale trein Hij heeft daar in mijn ogen vooral centen gelegd maar geen kader.” © Getty Images
Niemand wacht op een “Flip-Flop beleid”
De Digisprong 20 is aangekondigd in het regeerakkoord rond september, voordat de nieuwe minister van Onderwijs – Zuhal Demir (N-VA) –aangesteld was Hierdoor kon men nog niet weten hoe het project aangepakt zou worden, aangezien dit de taak is van de minister Dat getuigt al van een gebrek aan duidelijkheid, een trend die zich volgens Buyst simpelweg verderzet“Daarna is minister Demir in de kerstvakantie ineens van idee veranderd, en heeft ze een bocht van 180 graden gemaakt Het gevolg is dus dat die Digisprong 20 een Digisprong 0 geworden is in mijn ogen. Er zijn geen middelen meer aangezien ze de middelen terug draait, ze zegt eigenlijk tegen die scholen dat het geen prioriteit meer is om te digitaliseren”
Bij Buyst schiet vooral de slingerbeweging van Minister Demir in het verkeerde keelgat “Wat ik zo verkeerd vind is dat er echt een counterbeweging aan de hand is, en dat nu de slinger weer helemaal een andere kant op gaat Volgens mij is het echt een en-en verhaal. We hebben pen en papier nog altijd nodig, maar we hebben ook die digitalisering en die computers nodig. We mogen beiden niet verwaarlozen, de digitale trein stopt heus niet meer”
Buyst noemt de huidige aanpak een “Flip-Flop beleid”, waarbij er een gebrek is aan continuïteit. Juist zo’n beleid is volgens haar nefast voor het Vlaams onderwijs “Wat onderwijs net nodig heeft is een langetermijnvisie, waarbij heel duidelijk nagedacht wordt over de toekomst Waar willen wij staan binnen 10 of 20 jaar? Daar moeten we nu over nadenken en een duidelijk beleid rond creëren” aldus Buyst Ook bij andere betrokken partijen zoals schooldirecties en leerkrachten is dit een heikel punt “Als ik met onderwijsverstrekkers, directeurs of leerkrachten praat, hoor ik dat het net een zege zou zijn dat er continuïteit zou zitten in het beleid rondom onderwijs en digitalisering” Maar duidelijkheid en continuïteit zijn op dit moment duidelijk niet het geval
Volgens Buyst loopt naast de visie rond digitalisering ook de financiering van digitalisering binnen het onderwijs fout: “Het komt er eigenlijk op neer dat er in de begroting twee keer 200 miljoen was voorzien, namelijk voor het schooljaar 20252026 en het schooljaar 2026-2027 Die scholen hebben op dat geld gerekend en zijn vandaag al bezig met het volgende schooljaar te organiseren Sommige scholen hebben misschien al laptops aangekocht en krijgen vandaag van de minister te horen dat ze niet meer op die centen moeten rekenen.” Het feit dat de beleidsmakers – met minister Demir op kop – de beloftes van een eerdere legislatuur niet nakomen valt bij Buyst alvast niet in goede aarde. Het kan ook grote gevolgen hebben op het onderwijs de komende jaren. “Scholen kampen met zoveel uitdagingen, als daar geen middelen tegenover staan, dan gaan die scholen andere prioriteiten kiezen Dat is ook maar logisch, want ze kunnen ook niet alles aanpakken met de beperkte middelen die ze krijgen natuurlijk Daar maken wij ons wel enorme zorgen over.”
Ondanks de vele kritische noten blijft Kim Buyst toch ook positief: “Digitalisering moet verdergezet worden, maar met een duidelijk en toekomstgericht beleid.” Ze erkent dat niet elke beslissing tot vandaag negatief is geweest, maar pleit simpelweg voor een gestructureerd en duidelijk kader Een kader waarbij scholen richtlijnen én middelen krijgen om iedereen te leren omgaan met de digitale wereld van de toekomst. Zodat we zorgen dat iedereen mee kan op die digitale trein, onderweg naar morgen
© Belga Image
OnderwijsexpertErikDevlies:“Jehebteen goedeleerkrachtnodig,daarkomthetop neer.”
INTERVIEW Nieuwe technologieën veranderen voortdurend onze manier van leven. De digitale trein is niet meer te stoppen en ook het Vlaamse onderwijs zet voorzichtig stappen naar digitale vernieuwing. Eén van de pioniers in digitalisering van het onderwijs is Erik Devlies. “Alles hangt af van hoe de leerkracht omgaat met digitale methodes.”
Door
Jolien De Vries
De coronapandemie bracht ingrijpende veranderingen met zich mee: onderwijsinstellingen moesten in sneltempo overschakelen op digitale middelen Ditvormde het startschotvoor Digisprong, het ICT-plan van de Vlaamse overheid om kwaliteitsvolle digitalisering in het onderwijs mogelijk te maken. Maar wat betekent digitalisering in de praktijk? Hoe beleven leerkrachten en leerlingen deze digitale shift? In dit interview spreken we met onderwijsexpert Erik Devlies Hij startte zijn carrière als leerkracht Frans maar verdiepte zich al snel in digitale tools binnen het onderwijs Wat begon als een persoonlijke interesse, groeide uit tot een echte expertise. Vandaag deelt hij zijn kennis via workshops en ondersteunt hij scholen in hun traject naar meer digitale slagkracht
Hoe zou u de digitalisering van het onderwijs omschrijven?
“Digitalisering van het onderwijs is gaandeweg ontstaan Leerkrachten willen het leerrendement bij hun leerlingen verhogen en zoeken hierbij naar digitale middelen Belangrijk is dat ze stilstaan bij de vraag of de digitale tools hun les echtversterken. Als een onderwijzer een degelijke presentatie maakt volgens de regels van de kunst, is er soms niet meer nodig dan een goede Powerpoint Een goede leerkracht met goede digitale tools, wordt een betere leerkracht. Een slechte leerkracht met goede digitale tools, zal niet beter lesgeven. ‘A fool with a tool, is still a fool’ zeggen ze soms, en dit past ook bij digitalisering Je kan allerlei digitale tools uitproberen, maar als ze niet helpen om je les overte brengen, hebben ze weinig meerwaarde”
De evolutie van digitalisering in het onderwijs, hoe ziet u dit in de praktijk?
“Toen ik begon met lesgeven, waren digitale tools een motiverende factor. Een bezoek aan de computerklas of een online quiz, het wekte de aandacht van leerlingen Vandaag zijn leerlingen vermoeid door het overaanbod aan technologische hulpmiddelen tijdens de lessen Moet je dan telkens een grotere truc bovenhalen om hen te motiveren? Nee, uiteraard niet. Je mag leerlingen niet overrompelen met digitale tools zoals AI. Enkel als het een meerwaarde biedt, kan een leerkracht inzetten op artificiële intelligentie Een goed voorbeeld is een lesopname Via AI kan je samenvattingen genereren van de opname en deze automatisch vertalen voor de anderstaligen in de klas Er zijn tegenwoordig meer digitale mogelijkheden om in te spelen op de noden van leerlingen“
Welke uitdagingen brengt digitalisering met zich mee?
“Alles vergt vaardigheid en ik stel vast dat de lerarenopleiding wat is achtergebleven op het vlak van digitalisering Je zou verwachten dat startende leerkrachten digitaal veel sterker in de schoenen staan, maar dat blijkt niet altijd zo te zijn. Tijdens de coronapandemie stelden we vast dat sommige leerkrachten meteen konden meedraaien in het afstandsonderwijs Anderen schakelden moeizamer over omdat ze de digitale leermiddelen niet omarmden. Dat is makkelijk te verklaren want wie leerkrachtwordt, heeftwaarschijnlijk een rolmodel in gedachten Het beeld van een gepassioneerde leerkracht zonder computer leeft nog sterk voort Dit zorgt voor een vertraging in het omarmen van nieuwe, digitale toepassingen”
En welke moeilijkheden ervaren leerlingen rond digitalisering van het onderwijs?
“Hierbij denk ik aan een digitale kloof Tijdens de coronapandemie merkten we dat niet alle leerlingen een laptop hadden thuis. Ze konden zich niet aanmelden omdat de broer, zus of ouders de computer gebruikten Dankzij de invoering van DigiSprong, kan elke leerling vandaag werken op een laptop Maar het is niet altijd rozengeur en maneschijn. Leerlingen gebruiken laptops ook voor andere dingen, zoals deepfakes maken van klasgenoten Dit zijn nep filmpjes of foto’s van personen, gemaakt door AI Digitale tools aanbieden heeft voordelen, maar er is dus ook een keerzijde van de medaille. Daarnaast ontstaat er stilaan een nieuwe digitale kloof: tussen wie zich betaalde AItools kan veroorloven en wie verder moet met gratis alternatieven Leerlingen die gratis tools gebruiken, genereren immers minder kwalitatieve teksten”
Sommigen vrezen dat de interactie in de klas zal verdwijnen door meer gebruik van digitale tools. Hoe denkt u hierover?
“Het digitale kan er juist voor zorgen dat er meer tijd is voor interactie Als leerlingen minder tijd spenderen aan dingen overschrijven, is er ruimte voor een goed onderwijsgesprek. De les beginnen met een gesprek of probleemstelling kan leerlingen motiveren De lesgever kan ook starten met een korte video, waarin hij bondig een specifiek onderwerp of begrip uitlegt Nadien gaan de laptops dicht en vraagt hij aan de leerlingen wat hen opviel. Ook op deze manier krijgt het onderwijsgesprek een plaats in het meer gedigitaliseerde onderwijs Hoe dan ook, je hebt een goede leerkracht nodig, daar komt het op neer”
Artificiële intelligentie speelt een steeds grotere rol in ons dagelijks leven, ook binnen het onderwijs. Is leren op school veranderd door de komstvan AI?
“Ik leef waarschijnlijk een beetje in een bubbel omdat ik me dagelijks bezighoud met dit onderwerp. Naar mijn gevoel kunnen scholen al veel verder staan op het vlak van AI Sommige leerkrachten zijn goed op de hoogte van de werking van AI, de early adopters zoals ze zeggen Maar er zijn ook veel leerkrachten die er geen ervaring mee hebben of zelfs bang zijn. Soms is datterechtwantAI roept een beetje angst op”
WieisErikDevlies?
Stond22jaarvoordeklasalsleerkrachtFrans.
Timmertsinds2009aandewegnaardigitaliseringvan hetonderwijs
Biedtverschillendeworkshopsene-coursesaanals zelfstandigfreelancer
Sinds2020pedagogischbegeleidereffectieve (digitale)didactiekvoordescholenvanBroedersvan Liefde.
Gespecialiseerdindigitaliseringvanhetonderwijs,met nadrukopblendedlearning,digitaletoolsenartificiële intelligentie
Waarom zijn sommigen angstig?
“Angstvoor het onbekende. Angstvoor hetfeit dat je met gegevens AI-modellen kan trainen en dat we niet 100% weten hoe alles in elkaar zit Daarnaast speelt budget vaak een belangrijke rol in het onderwijs Leerkrachten werken regelmatig met gratis tools die minder goed zijn dan betalende chatbots of platformen. Onderwijs is altijd trager op het vlak van nieuwe technologie, en soms is dat wel goed Het is raadzaam dat je eerst even de kat uit de boom kijkt en ziet wat het voor leerlingen kan betekenen We moeten er in ieder geval voorzichtig mee omgaan en soms terecht op de rem staan.”
Welke rol speelt AI in het schoolwerk van leerlingen?
“Er is veel schaduwgebruik van AI Schaduwgebruik is het gebruik van AI waarvan we niet weten dat het gebeurt, zowel bij leerkrachten als bij leerlingen. Ik denk dat leerkrachten in het secundair onderwijs vaak uitgaan van negatieve veronderstellingen Ze denken dat leerlingen hun taken laten schrijven door AI en ik ontken niet dat dit gebeurt Maar leerlingen gebruiken AI ook om te leren, door een boek te laten samenvatten bijvoorbeeld. De leerlingen die willen valsspelen, deden dit vroeger ook Ze gebruiken er nu gewoon AI voor”
AI was lang een vooruitzicht maar maakt nu deel uit van de realiteit. Wat is uw visie op de toekomstvoor digitalisering van het onderwijs?
“Goede leerkrachten, daar begint het mee En als je goede leerkrachten wil hebben in de digitale wereld, moet je ze bijscholen en de nieuwe ontwikkelingen laten opvolgen. De vaardigheden aanscherpen van het leerkrachtenteam is trouwens belangrijk op alle vlakken” Ik denk hierbij niet alleen aan omgaan met
digitalisering maar ook aan inclusie, verbindend communiceren en klasmanagement Als leerkracht moet je op de hoogte zijn van de nieuwste trends én je moet een groep gemotiveerd houden”
En uw droomscenario voor de toekomst van het onderwijs, hoe ziet dat eruit?
“Zeker geen leerkrachten vervangen Zij zorgen voor de motivatie van leerlingen en geven hen een schouderklopje. Leren is een sociaal gebeuren dus hyper-individualisering van het onderwijs, daar zit ik niet op te wachten Wel dat leerlingen sprintjes kunnen trekken waarbij ze gefocust werken op een gepersonaliseerd leerplatform Nadien kunnen ze weerthuiskomen in de klasgroep Het sociale aspect van onderwijs is dus essentieel. Dat was duidelijk zichtbaar tijdens de coronapandemie: jongeren wilden niets liever dan naar school gaan om hun vrienden te ontmoeten Samen zijn en samen leren, dat is denk ik de sleutel in het hele verhaal”
Wat is uw ultieme tip om digitalisering te omarmen?
“Leren is proberen, dat horen we al van jongs af aan Dat is niet anders voor het gebruik van AI en andere digitale leermiddelen. Ik zag ooit een tegeltjeswijsheid voorbijkomen met ‘begin gewoon’. De nadruk lag duidelijk op ‘begin’ Je zal nooit een boek kunnen schrijven als je niet begint met schrijven Gewoon beginnen met enkele eenvoudige toepassingen is dus de boodschap voor elke leerkracht die nietter plaatse wil blijven trappelen.”
Watdenktdeleerling?
Stan Van der Linden, leerling 1 middelbaar ASO
Spijker Hoogstraten
“Voor zover ik weet, zijn er op mijn school geen duidelijke richtlijnen over Artificiële Intelligentie (AI). Ik denk ook niet dat er een vaste straf is als een leerkracht ontdekt dat een leerling AI gebruikt. Voor mij maakt dat niet veel uit, want ik heb ChatGPT nog nooit gebruikt – behalve één keer, voor een verplichte schoolopdracht bij het vak Techniek Bij het vak Mens & Samenleving kregen we een keer les over AI: over de gevaren, hoe het werkt en waar de antwoorden vandaan komen. Dankzij die les weet ik waarvoor ik ChatGPT eventueel zou kunnen gebruiken, bijvoorbeeld als ik iets niet begrijp of hulp nodig heb om een tekst te schrijven Ik heb ook geleerd dat ik voorzichtig moet zijn met de antwoorden die ChatGPT geeft. Buiten die ene les vertellen de leerkrachten niet veel over AI. Het spreekt me voorlopig ook niet aan. Ik maak mijn schoolwerk liever gewoon zelf”
“ChatGPThebik nognooit gebruikt.”
©Pexels
“Wie ChatGPT gebruikt, krijgteennul.”
Lotte Matthys, leerling 5 middelbaar Campos Turnhout de
“Tijdens een schooldag werk ik ongeveer vier uur op een laptop Na school probeer ik die bewust minder te gebruiken, omdat hij me vaak afleidt Het is zo gemakkelijk om een ander tabblad te openen en met iets anders bezig te zijn, terwijl je eigenlijk moet studeren. Daarom druk ik de leerstof zo vaak mogelijk af Op papier kan ik makkelijker notities maken, waardoor ik efficiënter studeer en de leerstof beter onthoud Hoewel ik weet dat ik beter werk zonder mijn laptop, maak ik soms toch samenvattingen op de laptop Dat gaat echt veel sneller dan met de hand. Met de hulp van ChatGPT gaat het zelfs nog eenvoudiger ChatGPT is een groot hulpmiddel, maar de school is streng als ze ontdekken dat je het gebruikt voor een schoolopdracht De leerkrachten beschikken over een programma dat teksten van ChatGPT kan herkennen Als blijkt dat je de output zomaar overneemt, krijg je automatisch een nul. De school verbiedt ChatGPT niet, maar de leerkrachten raden wel aan om de tekst in je eigen woorden te herschrijven Als ik ChatGPT gebruik voor een taak let ik dus altijd goed op dat ik de antwoorden niet klakkeloos kopieer Oefeningen maak ik wel zelf, want tijdens de examens moet ik het uiteindelijk ook zonder hulp kunnen.”
“Alseenleerkrachtiemandbetrapt meteensmartphone,gaatdienaar hettelefoonhotel.”
“Leerlingen mogen hun smartphone gebruiken tot de schoolbel ’s ochtends gaat. Daarna is het verboden om de smartphone te gebruiken Als een leerkracht je tijdens de schooluren betrapt met je smartphone in je hand, krijg je een nota en moet je je toestel in het telefoonhotel leggen. Eigenlijk vind ik het niet erg dat we onze smartphone niet mogen gebruiken op school Zo kan ik meer praten met mijn vrienden en spelletjes spelen. Soms is het wel wat saai Als mijn vrienden iets niet begrijpen, kan ik niets opzoeken of iets laten zien op mijn smartphone Dan moet ik wachten tot na schooltijd om bijvoorbeeld een filmpje te tonen.”
© Leo Stolck
© MakadyTa-Koroma
‘Hetenigewaarikmijéchtaanstoor bijdigitaliseringinhetonderwijs,is ChatGPT.’
MIJN VERHAAL De jonge leerkracht Lore (22) zoekt naar de juiste balans tussen technologie en echte taalvaardigheid in haar lessen Nederlands. Ze spreekt hierbij over het gebruik van ChatGPT, hoe ze het technologiegebruik zou willen zien en hoe haar eigen opleiding tekort schoot om haar voor te bereiden als leerkracht.
Door Levi De Winter
Leerlingen gebruiken ChatGPT gedachteloos
Lore: ‘Mijn leerlingen gebruiken woorden die ze via ChatGPT te horen krijgen, maar zelf niet begrijpen. We mogen er geen punten voor aftrekken Zelfs als we het zeker weten dat het van ChatGPT komt, kunnen we er niets aan doen. Zo leren de leerlingen ook niks bij, wat heel jammer is Daarom laat ik alle schrijftaken nu in de klas maken, maar daardoor verlies ik tijd om de nieuwe dingen aan te leren’
Technologie heeft echt zijn voor- en nadelen Alles wat ik probeer aan te leren verschijnt op het bord in het digitale werkboek De leerlingen kunnen dan exact kopiëren wat er moet worden ingevuld in het handboek. Aan de ene kant lopen er daarom geen leerlingen achter, of gaat niemand naar huis met een leeg handboek. Langs de andere kant moeten leerlingen ook minder moeite doen in mijn lessen om te kunnen volgen Ik zie wel de voordelen in van de technologie en ben wel eerder prodigitalisering, maar er moet een manier zijn om de leerlingen er ook bewuster bij te betrekken.
De meeste leerlingen kopiëren alleen Ze denken; ‘ChatGPT zal mijn taak wel maken’. Vragen worden woord per woord aan ChatGPT voorgelegd en de leerlingen lossen zelf niks op. Toch we moeten een manier vinden om het verstandig te integreren
Technologie als hulpmiddel, niet vervangd
Zulke tools zullen een groot deel uitmaken van onze toekomst en die van onze leerlingen. Hoe dat dan correct wordt geïntegreerd is van belang
Leerlingen mogen de tools, zoals een generatieve AI, die ze thuis gebruiken niet klakkeloos overschrijven Ze moeten leren hoe ze nuttiger gebruik maken van die zaken. Het is dan ook voor mij niet zozeer het gebruiksaspect, maar de manier waarop ze het gebruiken Antwoorden laten genereren, overschrijven en niet nadenken over de vraag is voor mij geen nuttig gebruik van de tools
© Canva
Er zijn genoeg andere digitale tools of manieren waarop ze ChatGPT wel mogen gebruiken van mij, maar hun volledige taak laten maken daarentegen, vind ikverschrikkelijk. Ze leren bovendien niks bij en datfrustreert mij als leerkracht
Ik denk dat een les waarbij we leerlingen leren omgaan met de huidige technologie wel op zijn plaats is Vanaf het eerste middelbaar al liefst Ze zijn er vroeg mee weg en dat merk je zelfs in de mails die ze sturen. Soms krijg ik mails waarvan ik denk: ‘hier heeft ChatGPT aan meegeschreven’ Ze sturen dan wel een aangename mail, dus dat is niet erg. Dat illustreert net de positieve kantvan technologie
Het kan bovendien taalzwakken nu of in een latere carrière helpen om mails, cv’s of motivatiebrieven te schrijven en na te kijken, maar dan moeten ze in een les hebben geleerd hoe ze het gebruiken.
Zo’n les over digitale tools kan vakoverschrijdend zijn. Inhoudelijk zijn lessen anders, dus het toolgebruik zal ook anders zijn Ik denk dat leerkrachten in samenspraak dan ook mogen beslissen om al dan niet een uitleg te geven over de tools en hoe ze die implementeren in de lessen
Op de school waar ik werk is digitalisering nog niet vanzelfsprekend. Niet alle leerlingen hebben thuis een computer ter beschikking Soms hebben ze er wel één thuis, maar dat werkt niet als je zeven kinderen hebt. Mijn collega’s en ik gebruiken maar een beperkt aantal apps, omdat we in de eerste graad nog actief inzetten op zelfstandig schrijven. We blijven relatief geminimaliseerd tot bookwidgets
Dat is een app waarmee ik zelf herhalingsoefeningen kan maken, met vragen en antwoorden die ikzelf bepaal Leerlingen maken die in de klas of op school in toegewijde lessen met pc’s, maar thuis kunnen ze die taken ook maken Zo’n bookwidget maken is wel tijdsintensief Twintig
In de toekomst ben ik ervan overtuigd dat technologie een steeds grotere rol zal spelen. Het is niet weg te denken en we kunnen niks veranderen aan de uitvindingen die komen De beslissingen om technologie te bannen zijn voor de minister Daar kunnen wij ons niet mee bemoeien als leerkracht. Afgelopen jaar mochten ze hun gsm’s ook soms gebruiken in lessen, maar dat zal vanaf volgend jaar verboden worden op de scholen. Die gebruikte ik nochtans in sommige lessen Ze konden dan eens een synoniem of vertaling opzoeken, maar dat zal niet meer gaan.
ik maak me verder niet perse zorgen over digitalisering, enkel dat de taalvaardigheden van leerlingen zouden verdwijnen Ik zie in hun toetsen en taken dat ‘dat’ gewoon ‘da’ wordt, en ‘niet’ wordt gereduceerd tot ‘ni’ Dat vind ik zorgwekkend, want beslissingen binnen schoolmuren hebben weinig invloed op wat leerlingen buiten doen. We kunnen binnen de schoolmuren wel regels opleggen over gsm en toolgebruik, maar elders zijn de leerlingen vrij en doen ze het toch Naarmate dat onze maatschappij evolueert, zal het onderwijs dat ook moeten. Tools zomaar negeren, zoals nu nog soms gebeurt, zal binnenkort niet meer mogelijkzijn Door quizjes of oefeningen digitaal te laten maken, blijven leerlingen bovendien gemotiveerd om te leren merk ik Het is de afwisseling die hen het beste zou dienen.
De lerarenopleiding groeit niet mee De lerarenopleiding schiet tekort. Ook in mijn opleiding tot leerkracht ben ik zelf niet voldoende voorbereid geweest Het bereidt je namelijk niet voor op alles wat ik nu allemaal moet doen als leerkracht De aangeleerde lessen richten zich op ‘modelleeringen’, die in realiteit niet de meerderheid vormen Dat de realiteit anders is, kan doorgetrokken worden naar digitalisering Daar is de opleiding nog niet mee, zeker als het gaat om praktische toepassingen in de klas
Als ik het achteraf opnieuw kon doen, zou ik liefst een extra vak hebben waarbij ik ICT kan leren gebruiken in het onderwijs. Wat ik in de opleiding leerde over digitale tools zat verspreid in vele kleine stukjes over verschillende lessen. De ene les vermelde wel eens een bookwidget, de ander een Kahoot Het is chaotisch en onsamenhangend, alsof ik werk met puzzelstukjes van verschillende puzzels Dat is een lastige puzzel om op te lossen tijdens je eerste weken als leerkracht.
Ik denk dat digitalisering geen probleem is, maar als samenleving lopen we achter op deze ontwikkeling. ChatGPT wordt veel gebruikt, maar er is nog geen algemene regelgeving over. Ik geloof dat technologie alleen maar verder zal ontwikkelen en dan wordt het wel noodzakelijk om als school te kunnen reguleren. In dat opzicht zou ook de lerarenopleiding zelf meer moeten inspelen op deze evoluties. Niet enkel theoretisch, maar vooral praktisch Hoe gebruik ik AI, welke tools zijn er voor mij als leerkracht, hoe laat ik leerlingen bewust reflecteren over technologiegebruik? Dat soort lessen ontbraken nog al te vaak
We moeten onze leerlingen niet afschermen van technologie, maar ze aanleren om er juist mee te werken. Zo bereiden we hen voor op de toekomst, met handvaten die nuttig zijn in onze samenleving Dat is tenslotte ons doel als leerkracht.
© Levi De Winter
“Deschermenzittenechttussende l
Interactie in de les is het allerbelangrijkste en de laptop werkt dittegen
Door MyrtheDaems
©Sint-CordulaInstituutSchoten
Leerlingen met computers Een typische klas in het Sint-Cordula Instituut in Schoten
Toen ik begon met lesgeven was er nog geen digitalisering in de klas Er waren wel computers en er was ook al een vak Informatica, maar in mijn les gebruikten we deze computers niet. Leerlingen hebben ook nog niet zo heel lang een eigen laptop voor in de lessen. Het materiaal en de bestanden die ik in de les gebruikte, maakte ik al wel snel op de computer Dat was logisch, want het was handig Voor de rest ben ik geen snelle wat digitalisering betreft, ik ben een volger Ik laat eerst anderen experimenteren met de digitale hulpmiddelen en kijk dan zelf naarwat ik nuttig vind
Hoe we bestwerkten met de computer in de lessen of om lessen voor te bereiden moesten we zelf uitzoeken. Er was wel eens een pedagogische studiedag waarop we bijvoorbeeld online meerkeuzetesten via Bookwidgets leerden maken, maar voor de rest hebben we geen scholingen gehad hierover
Deels zoek je het dan zelf uit, de rest vraag je links en rechts Een cursus van twee weken om ons voor te bereiden op deze veranderingen zou interessant geweestzijn.
Ik geef nog steeds gewoon les op papier. Ik heb eens één jaar geprobeerd om mijn cursus als worddocument op de laptop aan te bieden, maar hierdoor had ik het gevoel dat ik de connectie met de leerlingen verloor Je ziet gewoon dat ze steeds met andere dingen bezig zijn op de laptop en dat wil ik niet Ikwil in zowel mijn vak geschiedenis als in godsdienst kunnen praten met mijn leerlingen Ik geef graag uitleg bij mijn vak en heb ook graag dat ze vragen stellen De laptop verhindert dit, de schermen zitten echttussen de leerlingen en mij.
Mijn testen geef ik het liefst op papier en met open vragen. Mondelinge examens doe ik ook graag door de mogelijke diepgang van de vragen
Ik heb eens een keer in hetzesde jaar geschiedenis gegeven en ik heb toen Bookwidgets gebruikt voor een test Ik ben niet zo voor meerkeuzetoetsen Ze zijn handig, maarte weinig diepgaand.
Je voelt nu dat AI opkomt en ik vind dat eigenlijk een heel gevaarlijke ontwikkeling Ik heb altijd een heel leuke taak gehad in het vierde jaar. Leerlingen moesten een ruimtestation ontwerpen waar theoretisch 100 000 man zou kunnen leven Ze moesten hier dan ook wetten voor maken en het enigste waar ze op moesten letten is dat ze zo veel mogelijk het gelukvan alle inwoners bevorderden
De leerlingen moesten elks 25 wetten opstellen en deze bundelde ik daarna zodat ze van elkaar konden zien welke wetten ze hadden opgesteld Nu hebben ze hier gewoon ChatGPT voor gebruikt en is het om zeep Ik ga de taak nooit meer geven want ik denk niet dat ze gaan kunnen weerstaan aan de verleiding om ChatGPTte gebruiken.
Ik ben niet 100% tegen Artificiële Intelligentie omdat het ook zinvol gebruikt kan worden Vroeger maakten de leerlingen veel meer spellingsfouten, dat is nu wel minder Dat is dan een positieve manier waarop AI gebruikt kan worden Het is wel belangrijk dat dat leerlingen weten waarom een bepaalde schrijfwijze fout is. De vraag is of ze dit eigenlijk wel weten Ik zie dat heel wat mensen gemakzuchtig worden wanneer ze AI gebruiken Mensen denken zelf niet meer na. Ze stellen de chatbot een vraag en krijgen een antwoord, maarze bekijken dit niet eens kritisch
Ik heb zelf ook af en toe ChatGPT gebruikt en ik ben nooit erg tevreden van het resultaat daarvan In de zomer geef ik zomerschool aan kinderen van de lagere school. Ik wou een tekstje hebben over de Olympische Spelen, want dat was het thema va, de zomerschool vorig jaar Alle tekstjes die de tool gaf leken op elkaar. Ik vind dat niet zo heel intelligent die Artificiële Intelligentie
Ik denk dat we de leerlingen meer moeten uitdagen. Ze bieden ons veel hulpmiddelen voor de leerlingen, dit gebeurde vroeger niet
Leerlingen wisten dat ze er gewoon voor moesten zorgen dat ze slaagden voor hun examens Twee tekorten waren al heel dreigend en dus wisten leerlingen datze moesten werken.
2009 was voor mij echt een omslagpunt Op de deliberaties vroegen collega’s niet meer ‘hoe komt het dat de leerling er niet door is?’, maar ‘wat heb jij gedaan dat die leerling er niet door is voor jouw vak?’ De leerling werd niet meer verantwoordelijk gehouden, maar wel wij als leerkrachten. Ik vind dat andere leerkrachten de leerlingen soms echt behandelen als kleine kinderen We zijn te zacht op deliberaties en tijdens de lessen We moeten niet kei hard zijn, maar we moeten de verantwoordelijkheid terug bij de leerlingen zelf leggen
Een systeem waarbij we weer meer op een traditionele, niet-digitale manier lesgeven zoals in Zweden lijkt me niet slecht Bij de generatie leerkrachten vóór mij moesten leerlingen veel zelf noteren. Dat is een kwaliteit die velen niet meer hebben nu De digitalisering heeft het in de hand gewerkt om steeds minderte gaan doen Noteren is motorisch heel erg zinvol. Leerlingen onthouden dingen beter als ze motorisch iets opschrijven dan wanneer ze het digitaal opschrijven Vroeger moesten de leerlingen veel meer zelf noteren en eigenlijk zouden we ze dat terug meer moeten aanleren Leren is vaak een ambacht
Hetprijskaartjevandedigitalisering:hoe kunnenwekostenefficiëntmeesurfenopde trend?
INTERVIEW Digitalisering is vandaag niet meer weg te denken uit het onderwijs. Leerlingen werken met laptops en Chromebooks, leerkrachten maken gebruik van digitale leeromgevingen zoals Google Classroom of BookWidgets, en evaluaties verlopen steeds vaker via online platforms. Achter dat moderne plaatje schuilt een complex en minder zichtbaar verhaal over middelen, keuzes en verantwoordelijkheden. Hoe maak je als school de juiste digitale keuzes zonder de financiële draagkracht van gezinnen te overschrijden? En hoe combineer je technologische innovatie met realistische budgetten? Tina Hendrickx, directrice van WICO Campus Lommel een katholieke secundaire school in Noord-Limburg is zich daar als geen ander van bewust. “Digitalisering is belangrijk, maar het moet betaalbaar blijven,” zegt ze resoluut. “Zowel voor de school als voor de gezinnen.”
Voor de directrice is digitalisering geen doel op zich. “Het is een middel om leerlingen sterker te maken,” legt ze uit “Onze visie vertaalt zich in een weloverwogen beleid dat stoelt op drie pijlers: de leerling, het personeel en de infrastructuur Je moet aan alle drie tegelijk werken. Leerlingen moeten digitaal vaardig worden, dat spreekt voor zich. Maar ook leerkrachten moeten zich comfortabel voelen met digitale tools dat vraagt om ondersteuning en bijscholing En ten slotte heb je de nodige infrastructuur nodig: stabiele netwerken, degelijke toestellen, en een platform waar alles samenkomt”
De laptop als volwaardig leermiddel
Die aanpak is concreet voelbaar in de klaslokalen van de school “De laptop is bij ons een volwaardig leermiddel,” vertelt ze. “Leerlingen in de eerste graad werken met Chromebooks, in de bovenbouw gebruiken ze laptops Dat doen we bewust: in de hogere jaren zijn er specifieke softwarebehoeften, die we enkel via volwaardige laptops kunnen invullen.”
Elke leerling heeft toegang tot zowel de Google Suite als Office 365 Leerkrachten communiceren consequent via Smartschool, dat dient als centraal communicatieplatform Maar al die technologie komt natuurlijk met een prijskaartje. En daar wringt het schoentje.
“We proberen de kostprijs voor ouders zo laag mogelijk te houden, want we weten dat het voor sommige gezinnen niet evident is,” zegt Hendrickx De school kijkt daarom voortdurend naar creatieve oplossingen “Binnen onze scholengemeenschap werken we samen in een werkgroep rond kostenbeheersing. Dat helpt om de schoolfactuur efficiënter op te stellen. Door gezamenlijke aankopen of sponsoractiviteiten kunnen we de kosten drukken”
Subsidies én onzekerheden
Toch blijven er zorgen bij de directrice “We krijgen subsidies, maar het blijft puzzelen De overheid voorziet wel steun, maar het decreet rond ‘slimme apparaten’ zorgt bijvoorbeeld voor verwarring,” legt Hendrickx uit. “Dat decreet werd ingevoerd om gsm-gebruik tijdens de les te beperken, maar blijkt nu ook van toepassing op laptops en Chromebooks buiten de lestijden Dat creëert een grijze zone We willen de richtlijnen volgen, maar weten soms gewoonweg niet wat mag en wat niet” Bovenop de overheidssteun nog aanzienlijke eigen bijdragen kijken. “Wij investeren zelf jaarlijks vier procent van ons budget in digitalisering, onderhoud van schoolinfrastructuur, en didactisch materiaal zoals beamers DoorDiedeGeeringhs
Om te vermijden dat digitalisering leidt tot een nieuwe kloof tussen leerlingen, zet WICO Campus Lommel sterk in op solidariteit “Voor leerlingen uit financieel kwetsbare gezinnen zoeken we naar oplossingen,” zegt Hendrickx “We bekijken of er een solidariteitsmechanisme mogelijk is, waarbij middelen herverdeeld worden Daarnaast ondersteunt ook onze ouderraad: zij organiseren activiteiten om bepaalde kosten te sponsoren” Het hele schoolteam draagt deze aanpak. “Iedereen beseft dat gelijke toegang essentieel is Het heeft geen zin om te investeren in technologie als een deel van je leerlingen niet kan meevolgen omdat ze geen toestel of internet hebben. Dan loopt de impact van je inspanningen verloren”
Samen sterker
De sleutel tot succes ligt volgens de directrice in samenwerking “Als school alleen geraak je er niet Op het niveau van de scholengemeenschap kunnen we onze middelen bundelen, onze expertise met elkaar delen, en efficiënter te leren investeren.
organiseren ook interne nascholingen voor leerkrachten Veel gebeurt in kleine groepjes, informeel Dat werkt goed Leerkrachten leren veel van elkaar, zeker als ze merken dat ze niet alleen staan in hun zoektocht Kleine succeservaringen kunnen het verschil maken.”
Toekomst met een plan
Op de vraag hoe ze kijkt naar de toekomst van digitalisering, antwoordt ze zonder aarzeling: “We willen verder, maar met een plan.” Een actieplan helpt om richting te geven “Je moet weten waar je binnen vijf jaar wil staan En op basis daarvan keuzes maken die haalbaar zijn inhoudelijk én financieel Zonder plan loop je vast in losse acties die elkaar soms zelfs kunnen tegenwerken” Voor andere scholen die nog aan het begin van een digitaliseringstraject staan, heeft ze een duidelijke raad: “Begin niet zomaar met laptops of software aan te kopen Denk eerst goed na over het waarom. Wat wil je bereiken? En wat is daarvoor nodig qua mensen, middelen en infrastructuur? Digitalisering is geen snel project, het is een fundamentele verandering binnen je onderwijsvisie”
Evenwicht is alles
Tina Hendrickx besluit met een genuanceerde blik op de impact van technologie in het klaslokaal “Digitalisering is zowel een zegen als een vloek,” zegt ze. “Je ziet dat sommige leerlingen er echt in floreren Ze zijn snel mee, vinden hun weg in tools en platformen Maar anderen zijn sneller afgeleid en hebben moeite met zelfregulering Daar moeten we als school extra op inzetten, en ook de ouders in meenemen Zo blijft het een gedeelde verantwoordelijkheid”
De boodschap van WICO Campus Lommel is duidelijk: technologie mag dan een onmisbaar onderdeel zijn van modern onderwijs, maar het financiële plaatje moet evenwichtig blijven “Anders werkt het niet niet voor ons, en zeker niet voor onze leerlingen,” zegt Hendrickx “Digitalisering mag geen extra drempel worden Het moet net kansen creëren”
©BenQNederland