Εργοληπτικόν Βήμα Τεύχος 114 01-02-03/2019 by PESEDE

ΤΕΥΧΟΣ 114 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2019

75ο ΤΑΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

ΠΕΣΕΔΕ στην Κατερίνη

ΑΦΙΕΡΩΜΑ: ΜΕΤΡΟ Θεσσαλονίκης Γιάννης Μυλόπουλος Πρόεδρος της Αττικό Μετρό

«Έρχεται το πιο σύγχρονο Μετρό»

Γιάννης Οικονομίδης Τοµ.Υποδοµών του Κινήµατος Αλλαγής

Construction Managers στην εποπτεία Δημοσίων Έργων

ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ ΕΒ

Βασιλική Θάνου - Χριστοφίλου

Απάντηση στο ΕΒ της Προέδρου της Επιτροπής Ανταγωνισµού

ΤΕΣΣΕΡΕΙΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ

για µια… Νύµφη (του Θερµαϊκού)

Περιεχόµενα ΤΕΥΧΟΣ 114

…είµαστε µία ωραία ατµόσφαιρα

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2019 Κωδικός εντύπου 011271 ISSN 1105-4093

ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Βασιλική Θάνου - Χριστοφίλου

www.pesede.gr

Νέα, δραστηριότητες, νοµικά και φορολογικά θέµατα άµεσα και έγκυρα, από το χώρο εργασίας. ∆ιµηνιαία Έκδοση της ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑΣ ΕΝΩΣΗΣ ΣΥΝ∆ΕΣΜΩΝ ΕΡΓΟΛΗΠΤΩΝ ∆ΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ Θεµιστοκλέους 4, 106 78 Αθήνα τηλ: 210 3814735, 210 3838759 e-mail: secretary@pesede.gr www.pesede.gr Ι∆ΙΟΚΤΗΤΗΣ: Π.Ε.Σ.Ε.∆.Ε • ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΝΟΜΟ: Γιώργος Γάγαλης, Πρόεδρος ΠΕΣΕ∆Ε. ΕΙ∆ΙΚΟΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ: Τάσος Γακίδης, Νοµικός Σύµβουλος ΠΕΣΕ∆Ε. ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΞΙΑ - ∆ΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Βαγγέλης Μωυσής ΕΚ∆ΟΤΗΣ: GOBLUEHELLAS ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ e-mail: info@gobluehellas.org

www.gobluehellas.org ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ∆ΙΑΦΗΜΙΣΗΣ: Κυριακή Ζαµπάρα zabara@gobluehellas.org. ∆ΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ: GOBLUEHELLAS. Μέλη του ∆.Σ. της Π.Ε.Σ.Ε.∆.Ε ΠΡΟΕ∆ΡΟΣ: Γιώργος Γάγαλης, (τ. Πρόεδρος του ΣΠΕ∆Ε Θεσ/νίκης & ΚΜ.). Α’ ΑΝΤΙΠΡΟΕ∆ΡΟΣ: Αριστοτέλης Μυλωνάς, (τ. Πρόεδρος του ΣΕ∆Ε Καρδίτσας). Β’ ΑΝΤΙΠΡΟΕ∆ΡΟΣ: Μαρία Τσιοµπάνου, (Πρόεδρος του ΣΠΕ∆Ε ∆. Μακεδονίας). ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ: Ευάγγελος Γαλάνης (τ. Πρόεδρος του ΣΠΕ∆Ε Πατρών). ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ: Κωνσταντίνος Κατσιδονιωτάκης (Πρόεδρος ΣΕ∆Ε Λασιθίου). ΤΑΜΙΑΣ: Ε ανουήλ Σινωπίδης (Πρόεδρος του ΣΠΕ∆Ε Πιερίας). ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ: Βάρκας Ιωάννης (ΣΠΕ∆Ε ∆υτικής Μακεδονίας), Γαλάνης Στέργιος (ΣΕ∆Ε Σερρών), Γρυλλάκης Αναστάσιος (Πρόεδρος ΣΠΕ∆Ε Ηρακλείου), ∆ερµεντζόγλου Ιωάννης (ΣΠΕ∆Ε Καβάλας), Ζωντανός Ηλίας (ΣΠΕ∆Ε Μεσσηνίας), Καλογρίδης Εµµανουήλ (Πρόεδρος ΣΠΕ∆Ε Χανίων), Καλτσάς Νικόλαος (ΣΠΕ∆Ε Φθιώτιδας), Καντζούκης Ιωάννης (ΣΕ∆Ε Ηλείας), Κατσικάρη Γεωργία (Πρόεδρος ΣΕ∆Ε Θράκης), Κοτορένης Χρήστος (Πρόεδρος ΣΠΕ∆Ε Καστοριάς), Κυρίτσης Βάϊος (Γεν. Γραµµατέας ΣΕ∆Ε Λάρισας), Λύρος Κωνσταντίνος (ΣΕ∆Ε Μεσολογγίου - Ναυπάκτου), Μήτρου Ηρώ (Γενική Γραµµατέας ΣΠΕ∆Ε, Θεσσαλονίκης & Κεντρ. Μακεδονίας), Παπαβασιλείου Αναστασία (Πρόεδρος ΣΕ∆Ε Άρτας), Παπαευαγγέλου ∆ηµήτρης (Πρόεδρος ΣΕ∆Ε Καρδίτσας), Ρουπακιάς Γεώργιος (ΣΕ∆Ε Λάρισας), Αυγέρης Στέργιος (ΣΕ∆Ε Σερρών), Τσιακίρης Απόστολος (Πρόεδρος ΣΕ∆Ε Έβρου). ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ: Γιώργος Γάγαλης, Μυλωνάς Αριστοτέλης, Μαρία Τσιοµπάνου, Ευάγγελος Γαλάνης, Στέργιος Γαλάνης, Γιώργος Ρουπακιάς, Απόστολος Τσιακίρης, ΕΞΕΛΕΓΚΤΙΚΗ ΕΠΤΡΟΠΗ: Ρούλιος Αντώνιος (Ρέθυµνο), Ορφανίδης ∆ηµήτριος (Καβάλα), Πολιτίδης Θεοδώρος (Πτολεµαΐδα). AΝΑΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟ ΜΕΛΟΣ: Ιωάννης Γελαδάρης (Πιερίας). ΠΕΙΘΑΡΧΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ: Κουβουκλιώτης Φώτης (Θεσσαλονίκης & Κ.Μ), Κουτράκης ∆ηµήτρης (Ρέθυµνο), Μαντάς Πέτρος (Πάτρα).

Πρόεδρος Επιτροπής Ανταγωνισµού

ΑΠΑΝΤΗΣΗ της Προέδρου της Επιτροπής Ανταγωνισµού στο δηµοσίευµα του τεύχους 113 ΕΠΙ ...ΘΑΝΟΥ “ΚΡΕΜΑΜΕΝΟΙ”…

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: Γιάννης Μυλόπουλος Πρόεδρος της Αττικό Μετρό

ΑΦΙΕΡΩΜΑ: ΜΕΤΡΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Έργο - ανάσα… εν αναµονή!

ΤΕΣΣΕΡΕΙΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΓΙΑ ΜΙΑ… ΝΥΜΦΗ (ΤΟΥ ΘΕΡΜΑΪΚΟΥ) Νίκος Ταχιάος, Γιώργος Ορφανός, Κωνσταντίνος Ζέρβας, Σπύρος Βούγιας

∆ιεθνής αναγνώριση για το ΤΜΕ∆Ε

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: Γιάννης Οικονοµίδης Τοµεάρχης Υποδοµών του Κινήµατος Αλλαγής

Η ΕΘΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΦΟ∆ΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙ∆Α (LOGISTICS) ∆ΙΑΒΡΩΣΗ ΑΚΤΩΝ

42 46

Α.Ε.Π.Π.

Η ΓΩΝΙΑ ΤΩΝ ΣΥΝ∆ΕΣΜΩΝ ΤΗΣ ΠΕΣΕ∆Ε

ΕΡΓΑ ΣΕ ΕΞΕΛΙΞΗ - ΗΠΕΙΡΟΣ

Η ΓΩΝΙΑ ΤΟΥ ΣΜΕ∆ΕΚΕΜ

Η ΓΩΝΙΑ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΠΡΑΣΙΝΟΥ

Η ΓΩΝΙΑ ΤΩΝ ΜΙΣΘΩΤΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ

ΝΟΜΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΝΗΣΗ ΤΟΥ ΕΠΙΒΛΕΠΟΝΤΑ ΝΑ ΥΠΟΓΡΑΨΕΙ ΕΜΠΡΟΘΕΣΜΑ ΤΟΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ

ΚΡΙΣΙΜΑ ΘΕΜΑΤΑ Ανάθεσης και Εκτέλεσης Συµβάσεων ∆ηµοσίων Έργων

ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ

ΟΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ∆ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΕΡΓΩΝ ΚΑΙ Η ΕΓΚΡΙΣΗ ΤΟΥΣ

BUSINESS NEWS

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΣΥΝ∆ΕΣΜΩΝ

EDITORIAL Γράφει ο Γιώργος Γάγαλης, Πρόεδρος της ΠΕΣΕ∆Ε

…είµαστε µία ωραία ατµόσφαιρα Πράγµατι, στον ευαίσθητο χώρο των ∆ηµοσίων Συµβάσεων, που µετατρέπει το υστέρηµα του Έλληνα φορολογούµενου σε παροχές έργων, προµηθειών και υπηρεσιών προς τον Πολίτη …είµαστε µία ωραία ατµόσφαιρα. Καταργούνται εν τοις πράγµασι ο πρώτος και δεύτερος βαθµός δικαστικής προστασίας του Αναδόχου, δηλ. η ένσταση και η αίτηση θεραπείας, αλλά δεν το λέµε «κατάργηση». Αφήνουµε τους αναδόχους να ταλαιπωρούνται µε αιτήσεις θεραπείας προς τον Υπουργό (δηλαδή στον βρόντο) και να περιµένουν τρείς µήνες για να «απορριφθεί σιωπηρώς» η αίτηση, ώστε να στραφούν µετά στην δικαιοσύνη, προκειµένου να κρίνει ένας δικαστής, αν το σοβατεπί ήταν σωστό, ή µήπως το φρεάτιο ήταν λάθος. Καταργείται εν τοις πράγµασι η αναθεώρηση τιµών. Τι κι’ αν ανεβοκατεβαίνει η τιµή πχ του πετρελαίου ή του σιδήρου συµπαρασύροντας τις τιµές πλήθους παράγωγων προϊόντων. Εµείς εδώ είµαστε… «άπλες». Άλλωστε µε 65-70% έκπτωση που πρέπει να δώσεις για να πάρεις δουλειά, τι να σου κάνει και η «αναθεώρηση»; Η ΥΑ για την ρύθµιση του επαγγέλµατος µε τα µητρώα ΜΕΚ, ΜΕΕΠ, ΓΕΜ κλπ αναµένεται από το 2015. Ας µην βιαζόµαστε, ίσως καλύτερα να τη φορτώσουµε στην επόµενη Κυβέρνηση. Θα µπορούσε κανείς να αναφέρει δεκάδες, εκατοντάδες, χιλιάδες τέτοια θέµατα, που «λιµνάζουν», καθυστερούν, «ταλαιπωρούνται» από γραφείο σε γραφείο, από Κυβέρνηση σε Κυβέρνηση, από Υπουργό σε Υπουργό. Όλα αυτά, θα ήταν µόνο για γέλια, αν δεν καθόριζαν –µαζί µε την ποιότητα ζωής και την ασφάλεια υποδοµών στις περιοχές αναφοράς- τις ζωές κάποιων χιλιάδων «βιοτεχνών» του ∆ηµόσιου Έργου, Εργοληπτικών και Μελετητικών Επιχειρήσεων (και των εργαζοµένων σε αυτές), που δουλεύουν 12ωρα, αγωνιούν για τους υπαλλήλους τους, προσπαθούν ηρωικά να βρουν άκρη µε τον κυκεώνα της γραφειοκρατίας, υποθηκεύουν τα σπίτια τους για να χρηµατοδοτήσουν την δουλειά τους, πληρώνουν 70% του εισοδήµατός τους σε φόρους και ασφαλιστικές εισφορές… Και εν κατακλείδι, «κρέµονται» από αυτές τις Κυβερνήσεις, αυτούς τους Υπουργούς και αυτούς τους Υπηρεσιακούς Παράγοντες. Το πόσο σηµαντικά είναι όλα αυτά για τον Πολίτη και οι συνέπειες που έχουν για την Κοινωνία -πολλές φορές οδυνηρέςφαίνονται διά γυµνού οφθαλµού από τις τελευταίες καταστροφές. Στις πληµµύρες της Αττικής το 2017, πνίγηκαν 25 άνθρωποι, ενώ κάποιοι είχαν θαµµένες επί χρόνια στα συρτάρια τους τις µελέτες αντιπληµµυρικών έργων. Αν την πλήρωσε κάποιος εξ αυτών; ∆εν νοµίζω! Μπορεί να πήραν και προαγωγή. Στο Μάτι κάηκαν 100 συνάνθρωποί µας, παρακολουθήσαµε όλοι «live» την πλήρη αποσύνθεση και απαξίωση της έννοιας Κράτος, όµως δεν υπάρχει ούτε ένας υπεύθυνος. Ως γνωστόν, φταίνε πάντα «οι άλλοι». Και τώρα ήρθε και το κερασάκι στην τούρτα: η προεκλογική περίοδος! Υποψήφιοι ∆ήµαρχοι, Περιφερειάρχες και Κυβερνητικοί Πολιτικοί τάζουν έργα, γεφύρια, φράγµατα, αεροδρόµια, αυτοκινητόδροµους, µετρό, τα πάντα όλα. Το χρήµα ρέει άφθονο, µέχρι να σβήσουν οι προβολείς της TV. ∆εν ξέρω αν υπάρχει ελπίδα. Υποπτεύοµαι ότι η «προφανής» λύση, να ψηφίζουµε καλύτερους, έχει αποδειχθεί διαχρονικά λανθασµένη, µια και έτσι κουκουλώνουµε τις δικές µας ευθύνες, ενώ οι επόµενοι συνήθως αποδεικνύονται χειρότεροι από τους προηγούµενους. Μάλλον σε πιο «extrem» λύσεις θα πρέπει να πάµε, πχ µακρόπνοο σχεδιασµό των έργων που χρειάζεται η Χώρα και οι Τοπικές Κοινωνίες και διαχείριση και υλοποίησή τους από Ανεξάρτητες Αρχές και Ιδιώτες. Ναι, καλά καταλάβατε: χωρίς την εµπλοκή Πολιτικών και ∆ηµοσίων Υπαλλήλων. Υποθέτω ότι όσοι κάνετε τον κόπο να διαβάσετε αυτές τις αράδες θα σκεφθείτε, τι νεοφιλελεύθερες απόψεις είναι αυτές. Συµφωνώ κι επαυξάνω. Άλλωστε αν πάµε σε τέτοια κατεύθυνση θα πάψουµε να είµαστε µία ωραία ατµόσφαιρα …

w w w . pe se d e. g r

δρου της Ένωσης ∆ικαστών και Εισαγγελέων και µετά την συνταξιοδότηση µου, ως Προϊσταµένης του Νοµικού Γραφείου του Πρωθυπουργού. Όλες αυτές τις γνώσεις και την εµπειρία πιστεύω ότι µπορώ να αξιοποιήσω στη νέα µου θέση.

Σας ευχαριστώ για την από µέρους σας έκφραση συγχαρητηρίων, για την ανάληψη των καθηκόντων µου. ∆ιαπιστώνω ήδη, κατά τους πρώτους µήνες της θητείας µου στην Προεδρία της Αρχής Ανταγωνισµού, ότι η µακρά εµπειρία που αποκόµισα, από την υπηρεσία µου, επί τέσσερις (4) δεκαετίες στο ∆ικαστικό Σώµα, είναι πολύ χρήσιµη, για την άσκηση των νέων µου καθηκόντων. Όχι µόνο, λόγω της απόκτησης επιστηµονικών γνώσεων, αλλά και λο'γω της απόκτησης γνώσεων διοίκησης και αντιµετώπισης δυσχερών καταστάσεων, εκ της θέσεως µου, ως Προέδρου του Αρείου Πάγου, προηγουµένως ως Προέ-

Πράγµατι, η Επιτροπή Ανταγωνισµού ξεκίνησε µια έρευνα, για ενδεχόµενες παραβάσεις των κανόνων του Ανταγωνισµού σε διαγωνισµούς ανάθεσης ∆ηµοσίων Έργων, η οποία κατέληξε στην έκδοση δύο αποφάσεων, υπ' αριθµ. 642 & 647/2017. Η πρώτη εξ αυτών αφορά τις εργοληπτικές εταιρείες που υπήχθησαν στη διαδικασία της διευθέτησης και συνοµολόγησαν

την παράβαση και στις οποίες επιβλήθηκαν συνολικά πρόστιµα 80.000.000 Ευρώ. Η δεύτερη, η οποία δηµοσιεύτηκε πολύ πρόσφατα, τον Μάρτιο του 2019, αφορά τις λοιπές εταιρείες, οι οποίες δεν είχαν υπαχθεί στη διαδικασία διευθέτησης και σε ορισµένες εκ των οποίων καταλογίσθηκαν παραβάσεις και επιβλήθηκαν πρόστιµα. Η καθυστέρηση στο στάδιο της διερεύνησης, θα µπορούσε να δικαιολογηθεί, λόγω του µεγάλου αριθµού των εταιρειών που ελέχθησαν και της δυσχέρειας του ελέγχου. Το γεγονός που έδωσε αφορµή σε δυσµενή σχόλια σε βάρος της Επ.Αντ., ήταν κυρίως για την καθυστέρηση, ως προς το χρονικό διάστηµα που µεσολάβησε (ενάµισυ έτος), µεταξύ της δηµοσίευσης της πρώτης και της δεύτερης απόφασης, µε αποτέλεσµα, κατά το διαµεσολάβησαν αυτό διάστηµα, να ωφελούνται οι εταιρείες εκείνες, οι οποίες κρίθηκαν παραβατικές µε την δεύτερη απόφαση και οι οποίες πέραν της καθυστέρησης ως προς την καταβολή των προστίµων, είχαν το δικαίωµα, στο ενδιάµεσο αυτό χρονικό διάστηµα, να συµµετέχουν στους διαγωνισµούς, για την ανάθεση δηµοσίων έργων. ∆εν θα ήθελα να πιστέψω ότι οι καθυστερήσεις αυτές ήταν κατόπιν παρεµβάσεων. Ωστόσο, ο κυριότερος στόχος που

w w w . pe se d e. g r

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ ΕΡΓΟΛΗΠΤΙΚΟ ΒΗΜΑ

Βασιλική Θάνου-Χριστοφίλου Πρόεδρος Επιτροπής Ανταγωνισµού

έθεσα, αµέσως µετά την ανάληψη των καθηκόντων µου και ο οποίος άρχισε άµεσα να υλοποιείται είναι η επιτάχυνση ως προς τη διερεύνηση των υποθέσεων και ως προς την έκδοση και δηµοσίευση των αποφάσεων. Αυτό µπορεί να επιτευχθεί µε την κατάλληλη στρατηγική και µε την αξιοποίηση των γνώσεων και των ικανοτήτων του επιστηµονικού προσωπικού, το επίπεδο του οποίου, στη συντριπτική του πλειοψηφία, είναι πολύ υψηλό.

Πράγµατι, η πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού ∆ικαστηρίου δίνει νέες κατευθύνσεις, σε ορισµένα σηµαντικά ζητήµατα και προκαλεί σοβαρές συνέπειες για τους συµµετέχοντες στους διαγωνισµούς ανάθεσης δηµοσίων έργων. Η Επιτροπή Ανταγωνισµού συµµερίζεται την ανησυχία και το αυξηµένο ενδιαφέρον του κλάδου και όπως σας προανέφερα, δραστηριοποιείται για την από τούδε και στο εξής επιτάχυνση των ενώπιών της διαδικασιών. Περισσότερες λεπτοµέρειες δεν θα ήθελα να αναφέρω επί του παρόντος, διότι

w w w . p es ed e . g r

προετοιµάζουµε σχετική γνωµοδότηση, η οποία πολύ σύντοµα θα δηµοσιοποιηθεί.

Στις παρατηρήσεις και στις τοποθετήσεις σας, οι οποίες τίθενται από µέρους σας ως δεδοµένες(περί µεθοδεύσεων και παρεµβάσεων), δεν µπορώ να πάρω θέση, διότι δεν γνωρίζω εάν πράγµατι συµβαίνουν και σε ποια έκταση. Θα πρέπει να έχει κάποιος γνώση σε βάθος των συνθηκών της σχετικής αγοράς, την οποία(γνώση) δεν θα ήταν δυνατόν να έχω αποκτήσει σε τόσο σύντοµο χρόνο από την ανάληψη των καθηκόντων µου. Εξάλλου, όπως γνωρίζετε, η Επιτροπή Ανταγωνισµού έχει αρµοδιότητα, ως προς τον έλεγχο της διαδικασίας ανάθεσης,

µόνον ως προς το ενδεχόµενο παράβασης των κανόνων του ανταγωνισµού.

Μεταξύ των στόχων που έθεσα, για την ακολουθούµενη πολιτική της Επιτροπής Ανταγωνισµού, είναι η συνεργασία της µε τους φορείς της αγοράς, ώστε µε την ανταλλαγή απόψεων και την εκατέρωθεν ενηµέρωση, να προωθηθεί ο υγιής ανταγωνισµός, όχι µόνο µε την ανάδειξη των κατασταλτικών µεθόδων, αλλά και µε την ανάδειξη της πρόληψης. Οι µικροµεσαίες εργοληπτικές επιχειρήσεις, που είναι µέλη και εκπροσωπούνται από την Οµοσπονδία σας, αποτελούν ένα σηµαντικό µέρος του κλάδου σας και η βιωσιµότητα τους θα πρέπει να τυγχάνει ιδιαιτέρου ενδιαφέροντος. Η Επιτροπή Ανταγωνισµού είναι ανοιχτή σε συναντήσεις µε τους εκπροσώπους σας για τη µεταξύ µας συνεργασία, και για να τεθούν από µέρους σας συγκεκριµένα ζητήµατα, στα οποία, κατά την άποψη σας, µπορεί να ενεργοποιηθεί η Επ. Αντ., µέσα στα πλαίσια των αρµοδιοτήτων της.

Απάντηση της Προέδρου της Επιτροπής Ανταγωνισµού κας Βασιλικής Θάνου - Χριστοφίλου, στο δηµοσίευµα του τεύχους 113 «Εργοληπτικόν Βήµα»

ΕΠΙ ...ΘΑΝΟΥ “ΚΡΕΜΑΜΕΝΟΙ” ΜΕΓΑΛΟΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΟΙ ΟΜΙΛΟΙ ΤΗΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ

- Πως εξελίσσεται η κατασκευή του Μετρό Θεσσαλονίκης και ποιες ηµεροµηνίες θα χαρακτηρίζατε ως ορόσηµα; Μολονότι το έργο της κατασκευής του Μετρό Θεσσαλονίκης ξεκίνησε το 2006 µε τον «ορθόδοξο τρόπο», δηλαδή ως συγχρηµατοδοτούµενο από τα ευρωπαϊκά ταµεία έργοκι ενώ είχε προηγηθεί η γνωστή ιστορία µε την «τρύπα Κούβελα» ήδη δύο δεκαετίες πριν, η υλοποίηση του κατέστη µια διαδικασία περιπετειώδης και πλήρης καθυστερήσεων. Θυµίζω ότι η συµβατική ηµεροµηνία παράδοσης του έργου ήταν το 2012. Το έργο, ωστόσο, όχι µόνο δεν ολοκληρώθηκε, όπως προβλέπονταν στη σύµβαση το 2012, αλλά εκείνη τη χρονιά µετρούσε ήδη 5 χρόνια καθυστέρησης. Και αυτό, βέβαια, πριν ακόµη αποκαλυφθούν οι αρχαιότητες στο σταθµό «Βενιζέλου», για λόγους που προφανώς δεν σχετίζονταν µε τα αρχαιολογικά ευρήµατα. Όταν τον ∆εκέµβριο του 2012 αποκαλύφθηκαν στο σταθµό «Βενιζέλου» τα πολύ σηµαντικά αρχαιολογικά ευρήµατα, τα οποία απαρτίζονταν από τον «Decumanus Maximus», που ήταν ο κεντρικός ρωµαϊκός και µετέπειτα βυζαντινός δρόµος που διέτρεχε την

πόλη από ∆ύση προς Ανατολή, καθώς και ένα εκτεταµένο τµήµα της Ρωµαϊκής και µετέπειτα Βυζαντινής Θεσσαλονίκης, βρέθηκε το τέλειο άλλοθι για τη διακοπή του έργου. Από το σηµείο αυτό η κατασκευή στο σταθµό «Βενιζέλου» σταµατά οριστικά και ξεκινά µια µεγάλη διαµάχη για την τύχη των αρχαιολογικών ευρηµάτων. Η τότε πολιτική πολιτική ηγεσία και η τότε διοίκηση της Αττικό Μετρό ΑΕ επέµεναν στην αποµάκρυνση των αρχαιοτήτων, παρά τις σφοδρές αντιδράσεις της κοινωνίας και του αρχαιολογικού κόσµου, που επιθυµούσαν την κατά χώρα ανάδειξη των αρχαιοτήτων ως τοπόσηµου για την πόλη και ως ισχυρού συγκριτικού της πλεονεκτήµατος. Πρωτεργάτης, µάλιστα, αυτής της προσπάθειας υπήρξε ο ∆ήµαρχος Θεσσαλονίκης, Γιάννης Μπουτάρης. ∆ύο χρόνια αργότερα, το 2014, µεσούσης της διαµάχης για τις αρχαιότητες του σταθµού «Βενιζέλου», διακόπτεται κάθε εργασία στο Μετρό Θεσσαλονίκης. Για τα επόµενα δύο χρόνια, λοιπόν, η Θεσσαλονίκη έµεινε αιχµάλωτη ενός εγκαταλελειµµένου έργου µε σωρούς από λαµαρίνες στα πάλαι ποτέ εργοτάξια και χιλιάδες εργαζόµενους στην ανεργία. Συγχρόνως, εκατοντάδες επιχειρηµατίες και καταστηµατάρχες κατά µήκος του έργου είχαν καταστραφεί λόγω των καθυ-

στερήσεων, την ώρα που εκατοντάδες εκατοµµύρια ευρώ, εγκεκριµένα για το έργο, βρίσκονταν παγωµένα στις τράπεζες. Η κατάσταση αυτή αλλάζει τον Μάρτιο του 2016, οπότε οι συντονισµένες προσπάθειες του Υπουργού Μεταφορών και Υποδοµών, Χρήστου Σπίρτζη και της νέας διοίκησης της Αττικό Μετρό, επιτυγχάνουν την επανεκκίνηση των έργων του Μετρό στη Θεσσαλονίκη. Τα έργα πλέον ξεκινούν σε όλα τα επίπεδα, από τη διάνοιξη των σηράγγων µέχρι την κατασκευή των σταθµών και τη συνέχιση των αρχαιολογικών ανασκαφών που είχαν διακοπεί. Στην ολική «επαναφορά» του έργου συνέβαλε καθοριστικά και η συνεργασία, για πρώτη φορά, µεταξύ της Αττικό Μετρό, της Εφορείας Αρχαιοτήτων και του Υπουργείου Πολιτισµού, καθώς και του ∆ήµου Θεσσαλονίκης για το τεράστιο θέµα της διαχείρισης των αρχαιοτήτων. Παρά το γεγονός ότι η προηγούµενη κυβέρνηση υποστήριζε ότι δεν υπάρχει τεχνική λύση συνύπαρξης αρχαιοτήτων και έργων Μετρό στη Βενιζέλου, τελικά η λύση βρέθηκε, εγκρίθηκε από το Κ.Α.Σ. και το Υπουργείο Πολιτισµού, µελετήθηκε και άρχισε να εφαρµόζεται. Πρόκειται για µια τεχνική λύση, µε την οποία και τα αρχαία παραµένουν στη θέση τους και ο σταθµός «Βενιζέλου» κατασκευάζεται σε µεγάλο

w w w . pe se d e. g r

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Καθηγητής

Γιάννης Μυλόπουλος Πρόεδρος της Αττικό Μετρό

«Έρχεται το πιο σύγχρονο Μετρό ολόκληρης της Ευρώπης!» βάθος. Το αποτέλεσµα της επιτάχυνσης των κατασκευαστικών εργασιών στο Μετρό Θεσσαλονίκης αποτυπώνεται πλέον και µε απόλυτους αριθµούς. Συγκεκριµένα, από το 2006 µέχρι το 2016 είχε κατασκευασθεί µόλις το 1/3 του έργου, ενώ από το 2016 µέχρι σήµερα κατασκευάσθηκε άλλο 1/3. Αρκεί να αναφέρει κανείς ότι µόνο το 2017 επενδύθηκαν από την Αττικό Μετρό ΑΕ 250 εκατοµµύρια ευρώ στα έργα του Μετρό Θεσσαλονίκης. Συνεχίζοντας µε ρυθµούς τρεις φορές πιο γρήγορους σε σχέση µε το παρελθόν και έχοντας πλέον ένα νέο χρονοδιάγραµµα, το Μετρό Θεσσαλονίκης αναµένεται να λειτουργήσει στο τέλος του 2020. Σήµερα, έχουν ολοκληρωθεί η διάνοιξη των υπογείων σηράγγων και σε βαθµό µεγαλύτερο από το 95% τα έργα πολιτικού µηχανικού. Αντανάκλαση της προόδου των κατασκευαστικών εργασιών αποτελεί ο πρώτος ολοκληρωµένος κατασκευαστικά σταθµός «Σιντριβάνι/Έκθεση». Μέσα στον Μάϊο ολοκληρώνονται και οι σταθµοί «Ευκλείδης» και «Παπάφη». Κυρίως, όµως, εντός του Μάϊου φτάνει στη Θεσσαλονίκη ο πρώτος συρµός του Μετρό. Συνεπώς, η άφιξή του, παράλληλα µε τη σταδιακή ολοκλήρωση της επιδοµής και της ηλεκτροδότησης, θα µας επιτρέψουν την έναρξη των δοκιµαστικών δροµολογίων στις αρχές φθινοπώρου.

- Η βασική γραµµή του Μετρό Θεσσαλονίκης κατασκευάζεται παράλληλα µε τις επεκτάσεις της. Σε ποιο σηµείο βρίσκονται αυτές; Το Μετρό Θεσσαλονίκης επεκτείνεται ισόρροπα και ταυτόχρονα και προς τα ανα-

w w w . p es ed e . g r

Την δική του «ανάγνωση» της ιστορίας του Μετρό Θεσσαλονίκης, αλλά της µελλοντικής του εξέλιξης, κάνει ο Πρόεδρος της «Αττικό Μετρό», καθηγητής Γιάννης Μυλόπουλος, τονίζοντας ότι αυτό θα είναι όχι απλά καλύτερο από εκείνο της Αθήνας, αλλά και το πλέον σύγχρονο όλης της Ευρώπης. τολικά και προς τα δυτικά του πολεοδοµικού συγκροτήµατος, θέλοντας να καλύψει τις πραγµατικές ανάγκες για τους πολλούς, όπως αρµόζει στη φύση των µεγάλων έργων υποδοµής. Ήδη, η επέκταση της βασικής γραµµής προς την Καλαµαριά ολοκληρώνεται µε ταχύτατους ρυθµούς, ενώ αναµένεται να δοθεί σε λειτουργία το πρώτο εξάµηνο του 2021. Ως προς την υπέργεια επέκτασή του προς το αεροδρόµιο, έχουν ήδη ξεκινήσει οι σχετικές τοπογραφικές, γεωλογικές και γεωτεχνικές µελέτες, προκειµένου το έργο να συνδέει τον επιβατικό σταθµό του αεροδροµίου µε το κέντρο της πόλης. Αξίζει να σηµειωθεί ότι επελέγη η λύση της υπέργειας σύνδεσης προς το αεροδρόµιο, για λόγους εξοικονόµησης χρόνου ως προς την απο-

περάτωση, αλλά και κόστους, αφού το υπέργειο έργο είναι πολύ φθηνότερο σε σχέση µε το υπόγειο. Παράλληλα, εκκινούν και οι οριστικές µελέτες του έργου της επέκτασης του Μετρό Θεσσαλονίκης προς τα δυτικά µε µια κυκλική γραµµή µήκους 11 χιλιοµέτρων. Η ταυτόχρονη κατασκευή της βασικής γραµµής του Μετρό µε τις δύο επεκτάσεις του αναδιατάσσει πλήρως το συγκοινωνιακό χάρτη της πόλης. Η εξέλιξη αυτή υπαγορεύει τη δηµοπράτηση από πλευράς της Αττικό Μετρό ΑΕ, σε συνεργασία µε τον ΟΣΕΘ της «Μελέτης Ανάπτυξης Μετρό», η οποία θα διατυπώσει τεκµηριωµένες προτάσεις για τις περαιτέρω επεκτάσεις του.

- Τελικά, η πολιτική επιλογή «και αρχαία και µετρό» επιβάρυνε την κατασκευή ενός τόσο µεγάλου τεχνικού έργου; Κοιτάξτε, ένα έργο υποδοµής, όπως το Μετρό Θεσσαλονίκης, αποκτά τον επιθετικό προσδιορισµό µεγάλο, όταν συµβάλλει στη συλλογική κοινωνική και οικονοµική ευηµερία. Οι αρχαιολογικές, λοιπόν, ανακαλύψεις και η υποστήριξη της ανάδειξής τους από την Αττικό Μετρό ΑΕ και την παρούσα πολιτική ηγεσία λειτουργούν προς αυτήν την κατεύθυνση για δύο λόγους: αφενός, γιατί ο αρχαιολογικός πλούτος που ήρθε στο φως λόγω της κατασκευής του Μετρό Θεσσαλονίκης και η µετατροπή του σταθµού «Βενιζέλου» σε έναν ανοιχτό, µουσειακό χώρο συνιστούν µια παγκόσµια καινοτοµία, η οποία καθιστά το έργο τοπόσηµο και αναµένεται να επιδράσει καθοριστικά στην τόνωση της εµπορικής και τουριστικής

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ κίνησης της πόλης. Αφετέρου δε, οι εγγυήσεις της αειφορίας ενός τεχνικού έργου προέρχονται από το αν και κατά πόσο αυτό ωθεί την κατάσταση προς µια ανάπτυξη µακροχρόνια και βιώσιµη. Η προσέγγιση µας αυτή, «και αρχαία και µετρό» απαντά ακριβώς σε αυτήν την πρόκληση, δηλαδή, µιας ανάπτυξης που θα εδράζεται στα συγκριτικά πλεονεκτήµατα ενός τόπου, µεταξύ των οποίων ο πολιτισµός και η αρχαιολογική πολιτιστική του κληρονοµιά. Χάρη στην κατασκευή του Μετρό, έλαβε χώρα µιαµοναδικής έκτασης αρχαιολογική ανασκαφή, στη διάρκεια της οποίας οι αρχαιολόγοι έχουν εντοπίσει 300.000 αντικείµενα, όπως νοµίσµατα, κοσµήµατα, µαρµάρινα αγάλµατα, αµφορείς, λάµπες πετρελαίου και αγγεία για αρώµατα. Στο ίδιο πλαίσιο, ήρθε στο φως τµήµα της πλακόστρωτης κεντρικής οδικής αρτηρίας, του «DecumanusMaximus», ο οποίος διέσχιζε την πόλη τον 6ο αιώνα µ.Χ. Η αρχαιολογική σκαπάνη ανέδειξε ακόµη και αποµεινάρια κατοικιών, καταστηµάτων, εργαστηρίων και περισσότερων από 5.000 τάφων, µερικοί εκ των οποίων περιείχαν χρυσά στεφάνια. Όλος αυτός ο αρχαιολογικός πλούτος θα φιλοξενηθεί στα µουσεία της Θεσσαλονίκης.

Το Μετρό Θεσσαλονίκης σε αριθµούς: Η κατασκευή του Μετρό της Θεσσαλονίκης θα ενσωµατώνει τα πλέον σύγχρονα τεχνολογικά δεδοµένα και τις πιο απαιτητικές προδιαγραφές ποιότητας και λειτουργικότητας, µε αποτέλεσµα να είναι όχι µόνο καλύτερο από το Μετρό της Αθήνας, αλλά τοπίο σύγχρονο Μετρό στην Ευρώπη.

ΒΑΣΙΚΗ ΓΡΑΜΜΗ 13 σύγχρονοι σταθµοί µε κεντρική αποβάθρα 9,6 χλµ. γραµµής µε δύο ανεξάρτητες σήραγγες µονής τροχιάς 18 υπέρ-αυτόµατοι συρµοί τελευταίας τεχνολογίας, πλήρως κλιµατιζόµενοι, οι οποίοι θα κινούνται χωρίς οδηγό συστήµατα αυτόµατων θυρών επί των των αποβάθρων κάθε σταθµού για καλύτερη εξυπηρέτηση και µέγιστη ασφάλεια του επιβατικού κοινού δηµιουργία αµαξοστάσιου έκτασης 50.000 τµ στην περιοχή της Πυλαία

Μετά το τέλος του 2020, 310.000 επιβάτες θα κυκλοφορούµε µε τους συρµούς του Μετρό, ενώ 80.000 ΙΧ αυτοκίνητα λιγότερα θα κυκλοφορούν στην πόλη.

ΕΠΕΚΤΑΣΕΙΣ Ο Γενικός Σχεδιασµός του Μετρό Θεσσαλονίκης προβλέπει πέραν της - υπό κατασκευή - βασικής γραµµής Ν. Σ. Σταθµός Νέα Ελβετία (µήκους 9.6 km) µια σειρά από επεκτάσεις. Η αρχική φάση του έργου ολοκληρώνεται µε την συµπλήρωση της βασικής γραµµής και µε την επέκταση προς Καλαµαριά µέχρι το σταθµό «Μίκρα», τα έργα της οποίας είναι σε πλήρη εξέλιξη. Η 1η φάση Επεκτάσεων περιλαµβάνει την επέκταση µε κυκλική γραµµή 11 χιλιοµέτρων προς τις βορειοδυτικές συνοικίες της πόλης, καθώς και προς Εύοσµο – Κορδελιό, µε δυνατότητες σε επόµενη φάση περαιτέρω επεκτάσεων προς το Γενικό Νοσοκοµείο «Παπαγεωργίου» και προς το Ωραιόκαστρο.

ΜΕΤΡΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Μετρό Θεσσαλονίκης

Έργο-ανάσα… εν αναµονή! Πέρασε από χίλια - µύρια «κύµατα». Σκόνταψε σε πολιτικές παλινωδίες, αντιδράσεις οπαδών του τράµ, σε αρχαία, σε προσφυγές στο ΣτΕ. Όλα όσα θα µπορούσαν να συµβούν για να καθυστερήσει, συνέβησαν. Ωστόσο, φαίνεται πως η απρόσκοπτη συνέχιση του έργου ως την ολοκλήρωση, είναι µια «κατάκτηση» που πλέον δεν αµφισβητείται. Και το Μετρό Θεσσαλονίκης, θα ολοκληρωθεί µέσα στα επόµενα λίγα χρόνια, προσφέροντας την «ανάσα» που χρειάζεται η πόλη για να ανακουφιστεί από την κυκλοφοριακή συµφόρηση και την «φτωχή» αστική συγκοινωνία, αφού προς το παρόν υπάρχουν µόνο τα λεωφορεία του ΟΑΣΘ για να εξυπηρετούν τους Θεσσαλονικείς (κι αυτά όχι δίχως προβλήµατα).

w w w . p es ed e . g r

Σε κάθε περίπτωση το Μετρό παραµένει το µεγαλύτερο ∆ηµόσιο Έργο της Θεσσαλονίκης, µέχρι… το επόµενο φυσικά (όποτε κι αν ξεκινήσει αυτό). Το έργο της βασικής γραµµής, έπαψε να αποτελεί… «ανέκδοτο» και µπήκε σε πραγµατική τροχιά κατασκευής το 2006. Περιελάµβανε 9,6 χιλιόµετρα δίδυµες σήραγγες και 13 σταθµούς, ένα Αµαξοστάσιο, το Κέντρο Ελέγχου Λειτουργίας, όλα τα ηλεκτροµηχανολογικά και σιδηροδροµικά συστήµατα και 18 συρµούς, µε προβλεπόµενο χρόνο ολοκλήρωσης το 2012. Το έργο, ωστόσο, όπως προαναφέραµε, δεν απέφυγε τις «περιπέτειες». Σταµάτησε και επανεκκίνησε στις αρχές του 2016. Έκτοτε προχωράει µε γρήγορους ρυθµούς και µέχρι σήµερα σύµφωνα µε την «Αττικό Μετρό», έχει ολοκληρωθεί περίπου το 67% του έργου. 18

w w w . pe se d e. g r

• Προστασία Μεταλλικών Κατασκευών • Υδροβολές - Αµµοβολές • Οικοδοµικές Βαφές Βαφές Πυροπροστασίας • Εποξειδικά Δάπεδα • Εµπορία - Πώληση υλικών παθητικής πυροπροστασίας (Πυράντοχο, Βερµικουλίτης) • Εφαρµογές Fireproofing (Διυλιστηρικά) • Βαφές Antigraffity • Moνώσεις - Στεγανώσεις Ταρατσών • Θερµοµόνωση Κτιρίων • Κατασκευή Βιοµηχανικών Δαπέδων • Ανακαινίσεις / Διαµορφώσεις Χώρων • Εγκαταστάσεις Η/Μ • Μεταλλικές Κατασκευές • Ασφαλτοστρώσεις για περιβάλλον χώρους • Μελέτες Κατασκευών

new steel protection www.newsteelprotection.com

Η εταιρεία µας αναλαµβάνει το ispection δίνοντας τελική πιστοποίηση κατόπιν ελέγχου στην παθητική πυροπροστασία µεταλλικών κτιρίων (σε εφαρµογή θερµοδιογκούµενης βαφής και σε βερµικουλίτη. Αναλαµβάνοντας όλες τις απαραίτητες και νόµιµες διαδικασίες όπως είναι ο έλεγχος των εγγράφων του εκάστοτε προτεινόµενου συστήµατος παθητικής, έλεγχος µελέτης σύµφωνα µε τα πιστοποιητικά του υλικού και επιθεώρηση επί τόπου της τοποθέτησης του προτεινόµενου συστήµατος είτε στο χώρο του εργοταξίου, είτε στο χώρο του εργοστασίου. NEW STEEL PROTECTION ΝΙΚΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΗΜΙΚΟΣ - ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΟΣ ΤΗΛ.- FAX. 210 48 34 558 ΚΙΝΗΤΟ 6932 2782 95

ΜΕΤΡΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Συγκεκριµένα ολοκληρώθηκαν: η κατασκευή των σηράγγων, τα έργα Πολιτικού Μηχανικού των σταθµών και του Αµαξοστασίου, πλην των σταθµών «Βενιζέλου» και «Αγ. Σοφίας». Στον σταθµό «Αγ. Σοφίας» τα έργα Πολιτικού Μηχανικού είναι σε πλήρη εξέλιξη. Παράλληλα είναι σε εξέλιξη η εκπόνηση των µελετών για τον σταθµό «Βενιζέλου» για την κατασκευή του µε παράλληλη ανάδειξη των αρχαιοτήτων. Σε εξέλιξη είναι η κατασκευή των αρχιτεκτονικών τελειωµάτων, η εγκατάσταση του ηλεκτροµηχανολογικού εξοπλισµού και η κατασκευή της επιδοµής. Το έργο αναµένεται να παραδοθεί για χρήση το τέλος του 2020, εκτός του σταθµού Βενιζέλου που θα ολοκληρωθεί αργότερα. Σύµφωνα µε τον σχεδιασµό της «Αττικό Μετρό», θα λειτουργούν κανονικά οι υπόλοιποι 12 σταθµοί εκτός του σταθµού «Βενιζέλου», ο οποίος θα ενσωµατωθεί στο έργο αργότερα.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Η ΒΑΣΙΚΗ ΓΡΑΜΜΗ ΜΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ Έργο: Μελέτη Κατασκευή και Θέση σε Λειτουργία του Μετρό Θεσσαλονίκης (CON-06/004) Σύστηµα ∆ηµοπράτησης: Μελέτη - Κατασκευή Συµβατικό Τίµηµα: 798 εκ. € (ΚΑΤ, χωρίς ΦΠΑ) 1,068 δισ. € (ΚΑΤ, απρόβλεπτα, απολογιστικά, αναθεώρηση και συµπληρωµατικές συµβάσεις, χωρίς ΦΠΑ) Έκπτωση: 11,54 % Ανάδοχος Κοινοπραξία: ΑΚΤΩΡ / SALINI IMPREGILO / ANSALDO STS / HITACHI Rail Italy Φυσικό Αντικείµενο: ∆ιπλή υπόγεια γραµµή µήκους 9,6 χλµ. περίπου, 13 σταθµούς, τον επίσταθµο, το Αµαξοστάσιο µε το Κέντρο Ελέγχου Λειτουργίας και το Κτίριο ∆ιοίκησης, τα αναγκαία ηλεκτροµηχανολογικά και σιδηροδροµικά συστήµατα και 18 συρµούς. Ηµεροµηνία Ανάθεσης: 07.04.2006 Συµβατική Ηµεροµηνία Περαίωσης: 30.11.2020

Η ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΠΡΟΣ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑ Παράλληλα, συνεχίζεται το έργο της επέκτασης του Μετρό, στην περιοχή της Καλαµαριάς. Ευτύχηµα εδώ, πως δεν υπήρξαν τα φαινόµενα παλινωδιών που ταλάνισαν επί έτη την βασική γραµµή. Ενδέχεται µάλιστα, το έργο της επέκτασης, να είναι ολοκληρωµένο λίγο πριν την περάτωση της βασικής γραµµής. Το έργο ξεκίνησε το 2013 και περιλαµβάνει 4,8 χλµ. δίδυµης σήραγγας και 5 σταθµούς µε προβλεπόµενο χρόνο περαίωσης το τέλος του 2019. Μέχρι σήµερα έχουν ολοκληρωθεί τα έργα Πολιτικού Μηχανικού στους σταθµούς και στις διασταυρώσεις όπως και η διάνοιξη των δίδυµων σηράγγων ΤΒΜ ενώ είναι σε πλήρη εξέλιξη η κατασκευή των αρχιτεκτονικών τελειωµάτων και ξεκίνησε η εγκατάσταση του ηλεκτροµηχανολογικού εξοπλισµού. Μέχρι σήµερα, σύµφωνα µε την Αττικό Μετρό, έχει ολοκληρωθεί το 60% του έργου. Εκκρεµεί η ανάθεση 9 συστηµάτων που είναι απαραίτητα για τη λειτουργία καθώς και των απαραίτητων συρµών.

Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΠΕΚΤΑΣΗΣ Έργο: Μελέτη Κατασκευή και Θέση σε Λειτουργία της Επέκτασης του Μετρό Θεσσαλονίκης προς Καλαµαριά (CON-002/13) Σύστηµα ∆ηµοπράτησης: Μελέτη-Κατασκευή Συµβατικό Τίµηµα: 311.950.00,00€ (ΚΑΤ, χωρίς ΦΠΑ) 399.814.661,29 € (ΚΑΤ, απρόβλεπτα, αναθεώρηση, απολογιστικά, χωρίς ΦΠΑ) Έκπτωση: 6,04 % Ανάδοχος: ΑΚΤΩΡ ΑΤΕ Φυσικό Αντικείµενο: Το έργο περιλαµβάνει διπλή υπόγεια γραµµή µήκους 4,77χλµ. περίπου, 5 υπόγειους σταθµούς, 5 φρέατα, 3 σιδηροδροµικές διασταυρώσεις, καθώς και µέρος των απαιτούµενων ηλεκτροµηχανολογικών και σιδηροδροµικών συστηµάτων Ηµεροµηνία Ανάθεσης: 25.06.2013 Συµβατική Ηµεροµηνία Περαίωσης: 18.12.2019

ΜΕΤΡΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΜΕΤΡΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Συγκρίνοντας τους πίνακες προόδου του έργου δύο πρόσφατων µηνών, µπορεί κανείς να καταλάβει και τον ρυθµό εκτέλεσης των εργασιών, στην «κούρσα» που διεξάγεται, προκειµένου η παράδοση του έργου να γίνει εντός των υπεσχηµένων προθεσµιών. Α. ΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΠΡΟΟ∆ΟΥ Β Α Σ Ι Κ Η Σ Γ Ρ Α Μ Μ Η Σ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2019 1. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΟ∆ΟΥ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΑΝΑ ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Θέση Έργου

Εργασίες που ολοκληρώθηκαν

Εργασίες σε εξέλιξη

ΝΣΣ

• Επένδυση δαπέδων µε πλάκες γρανίτη • Η/Μ εγκαταστάσεις

∆ηµοκρατίας (σταθµός)

• Κατασκευή βιοµηχανικών δαπέδων • Επένδυση δαπέδων µε πλάκες γρανίτη • Εφαρµογή χρωµατισµών

Βενιζέλου

Αρχαιολογική έρευνα στο δυτικό και ανατολικό άκρο

• Εργασίες κατάχωσης αρχαιοτήτων στο κέλυφος του κυρίως σταθµού • Κατασκευή δοκού πλάκας οροφής

Αγ. Σοφίας

• • • • •

Σιντριβάνι/ Έκθεση

• Κατασκευή ηχοαπορροφητικής επένδυσης στα φρέατα αερισµού • Εγκατάσταση µεταλλικών φορέων θυρών αποβαθρών • Η/Μ εγκαταστάσεις

Πανεπιστήµιο

Επενδύσεις τοίχων µε πλάκες γρανίτη

Παπάφη

• Επένδυση τοίχων µε πλάκες γρανίτη • Εργασίες βαφής θυρών • Εγκατάσταση µεταλλικών φορέων θυρών αποβαθρών • Αποκατάσταση επιφανείας επιπέδου οδού • Η/Μ εγκαταστάσεις

Κατασκευή ηχοαπορροφητικής επένδυσης στα φρέατα αερισµού

Υποβολή και έλεγχος µελετών για τον επανασχεδιασµό του σταθµού Σε στάδιο ολοκλήρωσης η κατασκευή πλάκας επιπέδου -1 Προσωρινή αντιστήριξη βόρειας και νότιας πρόσβασης Αρχαιολογική ανασκαφική έρευνα στη νότια πρόσβαση Αρχαιολογική ανασκαφή στο νοτιοανατολικό φρέαρ αερισµού

Ευκλείδης

• Εργασίες βαφής θυρών • Εγκατάσταση µεταλλικών φορέων θυρών αποβαθρών • Αποκατάσταση επιφανείας επιπέδου οδού • Η/Μ εγκαταστάσεις

Φλέµινγκ

• Εγκατάσταση µεταλλικών φορέων θυρών αποβαθρών • Επένδυση ανοιγµάτων µε γυψοσανίδα • Η/Μ εγκαταστάσεις

Ανάληψη (σταθµός & διασταύρωση)

• Επένδυση δαπέδων µε πλάκες γρανίτη • ΗΜ εγκαταστάσεις

25ης Μαρτίου (σταθµός & διακλάδωση)

Κατασκευή βιοµηχανικών δαπέδων στην αποβάθρα

• Κατασκευή τοιχοποιίας • Κατασκευή επιχρισµάτων • Η/Μ εγκαταστάσεις

Βούλγαρη

• Επένδυση δαπέδων µε πλάκες γρανίτη • Επένδυση δαπέδων µε κεραµικά πλακίδια • Εφαρµογή χρωµατισµών

Ν. Ελβετία (σταθµός & διασταύρωση)

• Επένδυση τοίχων µε πλάκες γρανίτη • Η/Μ εγκαταστάσεις

Αµαξοστάσιο

Κτιριακό Συγκρότηµα Ι: • Τοποθέτηση κιγκλιδωµάτων • Τοποθέτηση επενδύσεων στη νότια όψη • Η/Μ εγκαταστάσεις Κτιριακό Συγκρότηµα ΙΙ: • Κατασκευή γυψοσανίδων • Κατασκευή φεγγιτών µεταλλικής στέγης • Η/Μ εγκαταστάσεις Σιδηροδροµική επιδοµή

Σήραγγες ΤΒΜ

• Κατασκευή αντλιοστασίων • Κατασκευή σιδηροδροµικής επιδοµής σε τµήµα των σηράγγων

Σήραγγες c&c και ΝΑΤΜ

• Καµία εργασία

ΜΕΤΡΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Σε κάθε πόλη όπου κατασκευάστηκε µετρό ωφέλησε την οικονοµία αυξάνοντας τις αξίες των ακινήτων, καθώς µία εθνική οικονοµία, κερδίζει κάθε χρόνο εκατοµµύρια ευρώ από τη λειτουργία του.

Β. ΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΠΡΟΟ∆ΟΥ Κ Α Λ Α Μ Α Ρ Ι Α Σ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2019 1. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΟ∆ΟΥ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΑΝΑ ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Θέση Έργου

Εργασίες που ολοκληρώθηκαν

Εργασίες σε εξέλιξη

Κρήτης (φρέαρ)

• Κατασκευή συνδετήριων σηράγγων

Νοµαρχία (σταθµός)

• Κατασκευή επιχρισµάτων • Εφαρµογή χρωµατισµών • Επένδυση δαπέδων µε πλάκες γρανίτη • Τοποθέτηση θυρών • Η/Μ εγκαταστάσεις

Καλαµαριά

• Κατασκευή βορείου φρεατίου αερισµού • Εργασίες επένδυσης µε κεραµικά πλακίδια • Κατασκευή τοιχοποιίας • Κατασκευή επιχρισµάτων • Εφαρµογή χρωµατισµών

Κατασκευή αποβάθρας

Αρετσού

• Εφαρµογή χρωµατισµών • Επένδυση τοίχων µε ινοτσιµεντοσανίδες • Επένδυση δαπέδων µε πλάκες γρανίτη • Η/Μ εγκαταστάσεις

Πόντου (φρέαρ)

• Κατασκευή συνδετήριων σηράγγων

Ν. Κρήνη

• Κατασκευή τοιχοποιίας • Επίχωση και αποκαταστάσεις στην επιφάνεια • Η/Μ εγκαταστάσεις • Σιδηροδροµική επιδοµή

Κατασκευή αποβάθρας

Μίκρα (σταθµός & διασταυρώσεις)

• Επένδυση δαπέδων µε πλάκες γρανίτη στον σταθµό • Επένδυση µε κεραµικά πλακίδια • Κατασκευή της πλάκας οροφής στην 1η ∆ιασταύρωση • Κατασκευή της περιµετρικής µόνιµης επένδυσης στην 1η ∆ιασταύρωση • Εκσκαφή και προσωρινή αντιστήριξη της βορειοδυτικής πρόσβασης και του νότιου φρέατος αερισµού • Η/Μ εγκαταστάσεις στον σταθµό

Επίσταθµος

• Σιδηροδροµική επιδοµή

Σήραγγες ΤΒΜ

• Κατασκευή αντλιοστασίων Σιδηροδροµική επιδοµή

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΜΕΤΡΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Το ίδιο αποτέλεσµα αναµένεται να έχει και στη Θεσσαλονίκη, τονώνοντας την εµπορική της κίνηση και όχι µόνο. Τα οφέλη θα είναι και περιβαλλοντικά. Λιγότερα αυτοκίνητα στους δρόµους, λιγότεροι ρύποι στην ατµόσφαιρα.

Α. ΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΠΡΟΟ∆ΟΥ Β Α Σ Ι Κ Η Σ Γ Ρ Α Μ Μ Η Σ ΜΑΡΤΙΟΣ 2019 1. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΟ∆ΟΥ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΑΝΑ ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Θέση Έργου

Εργασίες που ολοκληρώθηκαν

Εργασίες σε εξέλιξη

ΝΣΣ

• Επένδυση δαπέδων µε πλάκες γρανίτη • Εφαρµογή χρωµατισµών • Η/Μ εγκαταστάσεις

∆ηµοκρατίας (σταθµός)

• Επένδυση δαπέδων µε πλάκες γρανίτη • Εφαρµογή χρωµατισµών

Βενιζέλου

• Εργασίες κατάχωσης αρχαιοτήτων στο κέλυφος του κυρίως σταθµού

Αγ. Σοφίας

• Κατασκευή πλάκας επιπέδου -2 • Αρχαιολογική ανασκαφική έρευνα στη νότια πρόσβαση • Αρχαιολογική ανασκαφή στο νοτιοανατολικό φρέαρ αερισµού

Σιντριβάνι/ Έκθεση

• Κατασκευή ηχοαπορροφητικής επένδυσης στα φρέατα αερισµού • Επένδυση τοίχων µε πλάκες γρανίτη στη νότια πρόσβαση • Η/Μ εγκαταστάσεις

Πανεπιστήµιο

• Επενδύσεις τοίχων µε πλάκες γρανίτη • Η/Μ εγκαταστάσεις • Εγκατάσταση εσωτερικού ανελκυστήρα

Παπάφη

• Επένδυση τοίχων µε πλάκες γρανίτη και µεταλλικές επενδύσεις • Κατασκευή ψευδοροφών • Η/Μ εγκαταστάσεις

Ευκλείδης

Φλέµινγκ

• Τοποθέτηση µεταλλικών επενδύσεων • Κατασκευή ψευδοροφών • Αποκατάσταση επιφανείας επιπέδου οδού • Η/Μ εγκαταστάσεις • Εγκατάσταση µεταλλικών δοκών στήριξης θυρών αποβαθρών • Βαφή µεταλλικών θυρών • Η/Μ εγκαταστάσεις

Ανάληψη (σταθµός & διασταύρωση)

• Επένδυση µε γυψοσανίδα • Κατασκευή των υπόλοιπων επιχρισµάτων • ΗΜ εγκαταστάσεις

25ης Μαρτίου(σταθµός & διακλάδωση)

• Εφαρµογή χρωµατισµών • Εγκατάσταση θυρών • Η/Μ εγκαταστάσεις

Βούλγαρη

• Επένδυση δαπέδων µε πλάκες γρανίτη

Ν. Ελβετία(σταθµός & διασταύρωση)

• Επένδυση τοίχων µε πλάκες γρανίτη • Αποκατάσταση επιφανείας • Η/Μ εγκαταστάσεις

Αµαξοστάσιο

Κτιριακό Συγκρότηµα Ι: • Κατασκευή επιχρισµάτων στα στηθαία του δώµατος • Τοποθέτηση επενδύσεων στεγάστρου στη νότια όψη • Η/Μ εγκαταστάσεις Κτιριακό Συγκρότηµα ΙΙ: • Κατασκευή επενδύσεων µε γυψοσανίδα • Κατασκευή φεγγιτών και ειδικών τεµαχίων µεταλλικής στέγης • Τοποθέτηση ειδικών τεµαχίων στην στέγη της πεζογέφυρας • Εφαρµογή χρωµατισµών εξωτερικών τοιχίων • Η/Μ εγκαταστάσεις • Σιδηροδροµική επιδοµή

Σήραγγες ΤΒΜ

• Κατασκευή αντλιοστασίων • Κατασκευή σιδηροδροµικής επιδοµής σε τµήµα των σηράγγων

Σήραγγες c&c και ΝΑΤΜ

• Καµία εργασία

ΜΕΤΡΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Επιπλέον, τα χιλιάδες αρχαιολογικά ευρήµατα, αλλά και ο µοναδικός συνδυασµός του σταθµού Βενιζέλου που θα λειτουργεί ως σταθµός – µουσείο, αναµένεται να συγκεντρώσουν το ενδιαφέρον χιλιάδων επισκεπτών από διάφορες χώρες του κόσµου.

Β. ΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΠΡΟΟ∆ΟΥ Κ Α Λ Α Μ Α Ρ Ι Α Σ ΜΑΡΤΙΟΣ 2019 1. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΟ∆ΟΥ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΑΝΑ ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Θέση Έργου

Εργασίες που ολοκληρώθηκαν

Εργασίες σε εξέλιξη

Κρήτης (φρέαρ)

• Κατασκευή συνδετήριων σηράγγων

Νοµαρχία (σταθµός)

• Επένδυση δαπέδων µε πλάκες γρανίτη • Η/Μ εγκαταστάσεις

Καλαµαριά

• Η/Μ εγκαταστάσεις • Εγκατάσταση κυλιόµενων κλιµάκων

Αρετσού

• Επένδυση δαπέδων µε κεραµικά πλακίδια • Επένδυση δαπέδων µε πλάκες γρανίτη • Η/Μ εγκαταστάσεις

Πόντου (φρέαρ)

• Κατασκευή συνδετήριων σηράγγων

Ν. Κρήνη

• Κατασκευή βιοµηχανικών δαπέδων • Εφαρµογή χρωµατισµών • Επίχωση και αποκαταστάσεις στην επιφάνεια • Η/Μ εγκαταστάσεις

Μίκρα (σταθµός & διασταυρώσεις)

Σήραγγες ΤΒΜ

w w w . p es ed e . g r

• Εκσκαφή και προσωρινή αντιστήριξη της βορειοδυτικής πρόσβασης του σταθµού • Κατασκευή της πλάκας οροφής στην 1η ∆ιασταύρωση • Κατασκευή της περιµετρικής µόνιµης επένδυσης στην 1η ∆ιασταύρωση • Κατασκευή πλάκας θεµελίωσης νοτίου φρεατίου αερισµού στην 1η ∆ιασταύρωση

• Επένδυση δαπέδων µε πλάκες γρανίτη στον σταθµό • Η/Μ εγκαταστάσεις στον σταθµό • Κατασκευή των τοιχίων και της πλάκας οροφής νοτίου φρεατίου αερισµού στην 1η ∆ιασταύρωση • Κατασκευή τοιχοποιίας στην 1η ∆ιασταύρωση

• Σιδηροδροµική επιδοµή (σκυρόδεµα πλήρωσης)

ΣΥΝΤΟΜΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΕΡΓΩΝ ΓΙΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ ΑΡΜΟ∆ΙΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ

ΝΟΜΟΣ

ΠΟΛΗ

ΕΡΓΟ

Υπουργείο Υποδοµών & Μεταφορών

Θεσσαλονίκης

Θεσσαλονίκη

Μετρό Θεσσαλονίκης - Βασική Γραµµή (Κατασκευή & Προµήθεια Συρµών)

Υπουργείο Υποδοµών & Μεταφορών

Θεσσαλονίκης

Θεσσαλονίκη

Επέκταση του Μετρό Θεσσαλονίκης έως Καλαµαρία (Κατασκευή & Προµήθεια Συρµών)

ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

ΕΞΕΛΙΞΗ

Έργο: Μελέτη Κατασκευή και Θέση σε Λειτουργία του Μετρό Θεσσαλονίκης (CON-06/004) Σύστηµα ∆ηµοπράτησης: Μελέτη-Κατασκευή Συµβατικό Τίµηµα: 798 εκ. € (ΚΑΤ, χωρίς ΦΠΑ) 1,068 δισ. € (ΚΑΤ, απρόβλεπτα, απολογιστικά, αναθεώρηση και συµπληρωµατικές συµβάσεις, χωρίς ΦΠΑ) Έκπτωση: 11,54 % Ανάδοχος Κοινοπραξία: ΑΚΤΩΡ / SALINI IMPREGILO / ANSALDO STS / HITACHI Rail Italy Φυσικό Αντικείµενο: ∆ιπλή υπόγεια γραµµή µήκους 9,6 χλµ. περίπου, 13 σταθµούς, τον επίσταθµο, το Αµαξοστάσιο µε το Κέντρο Ελέγχου Λειτουργίας και το Κτίριο ∆ιοίκησης, τα αναγκαία ηλεκτροµηχανολογικά και σιδηροδροµικά συστήµατα και 18 συρµούς. Ηµεροµηνία Ανάθεσης: 07.04.2006 Συµβατική Ηµεροµηνία Περαίωσης: 30.11.2020

Το έργο ξεκίνησε το 2006 και περιελάµβανε 9,6 χιλιόµετρα δίδυµες σήραγγες και 13 σταθµούς, ένα Αµαξοστάσιο, το Κέντρο Ελέγχου Λειτουργίας, όλα τα ηλεκτροµηχανολογικά και σιδηροδροµικά συστήµατα και 18 συρµούς, µε προβλεπόµενο χρόνο ολοκλήρωσης το 2012. Το έργο επανεκκίνησε στις αρχές του 2016 και προχωράει µε γρήγορους ρυθµούς και µέχρι σήµερα έχει ολοκληρωθεί το 67% του έργου. Ολοκληρώθηκε η κατασκευή των σηράγγων, τα έργα Πολιτικού Μηχανικού των σταθµών και του Αµαξοστασίου, πλην των σταθµών «Βενιζέλου» και «Αγ. Σοφίας». Στον σταθµό «Αγ. Σοφίας» τα έργα Πολιτικού Μηχανικού είναι σε πλήρη εξέλιξη. Παράλληλα είναι σε εξέλιξη η εκπόνηση των µελετών για τον σταθµό «Βενιζέλου» για την κατασκευή του µε παράλληλη ανάδειξη των αρχαιοτήτων. Σε εξέλιξη είναι η κατασκευή των αρχιτεκτονικών τελειωµάτων, η εγκατάσταση του ηλεκτροµηχανολογικού εξοπλισµού και η κατασκευή της επιδοµής. Το έργο αναµένεται να παραδοθεί για χρήση το τέλος του 2020, εκτός του σταθµού Βενιζέλου που θα ολοκληρωθεί αργότερα. Σύµφωνα µε τον σχεδ

Έργο: Μελέτη Κατασκευή και Θέση σε Λειτουργία της Επέκτασης του Μετρό Θεσσαλονίκης προς Καλαµαριά (CON-002/13) Σύστηµα ∆ηµοπράτησης: Μελέτη-Κατασκευή Συµβατικό Τίµηµα: 311.950.00,00 € (ΚΑΤ, χωρίς ΦΠΑ) 399.814.661,29 € (ΚΑΤ, απρόβλεπτα, αναθεώρηση, απολογιστικά, χωρίς ΦΠΑ) Έκπτωση: 6,04 % Ανάδοχος: ΑΚΤΩΡ ΑΤΕ Φυσικό Αντικείµενο: Το έργο περιλαµβάνει διπλή υπόγεια γραµµή µήκους 4,77χλµ. περίπου, 5 υπόγειους σταθµούς, 5 φρέατα, 3 σιδηροδροµικές διασταυρώσεις, καθώς και µέρος των απαιτούµενων ηλεκτροµηχανολογικών και σιδηροδροµικών συστηµάτων Ηµεροµηνία Ανάθεσης: 25.06.2013 Συµβατική Ηµεροµηνία Περαίωσης: 18.12.2019

Το έργο ξεκίνησε το 2013 και περιλαµβάνει 4,8χλµ. δίδυµης σήραγγας και 5 σταθµούς µε προβλεπόµενο χρόνο περαίωσης το τέλος του 2019. Μέχρι σήµερα έχουν ολοκληρωθεί τα έργα Πολιτικού Μηχανικού στους σταθµούς και στις διασταυρώσεις όπως και η διάνοιξη των δίδυµων σηράγγων ΤΒΜ ενώ είναι σε πλήρη εξέλιξη η κατασκευή των αρχιτεκτονικών τελειωµάτων και ξεκίνησε η εγκατάσταση του ηλεκτροµηχανολογικού εξοπλισµού. Μέχρι σήµερα έχει ολοκληρωθεί το 60% του έργου. Εκκρεµεί η ανάθεση 9 συστηµάτων που είναι απαραίτητα για τη λειτουργία καθώς και των απαραίτητων συρµών.

ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ ΕΡΓΟΥ ISOMAT ABEE ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ∆ΟΜΙΚΩΝ ΧΗΜΙΚΩΝ & ΚΟΝΙΑΜΑΤΩΝ THRAKON A.E.B.E. ΠΑΡΑΓΩΓΗ & ΕΜΠΟΡΙΑ ∆ΟΜΙΚΩΝ ΚΟΝΙΑΜΑΤΩΝ ΖΑΡΙΦΟΠΟΥΛΟΣ ΤΑΚΗΣ Γ. ΑΕ ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ & ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΕΛΕΓΧΟΥ Υ∆ΑΤΩΡ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΑΝΤΛΗΣΗΣ Α.Ε. ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΑΝΤΛΗΣΗΣ SYSTEMAIR HELLAS AE ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ-ΕΜΠΟΡΙΟ ΕΙ∆ΩΝ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ- ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΥ NEW STEEL PROTECTION ΠΥΡΑΝΤΟΧΕΣ ΒΑΦΕΣ

Θεσσαλονίκη METRO ένα Εµβληµατικό Έργο για τον όµιλο ΖΑΡΙΦΟΠΟΥΛΟΣ Η ΖΑΡΙΦΟΠΟΥΛΟΣ Α.Ε. µε υπερηφάνεια ανέλαβε να προµηθεύσει, εγκαταστήσει και θέσει σε λειτουργία την Πυρανίχνευση και τα Ολοκληρωµένα Συστήµατα Ελέγχου Ασφάλειας και Πρόσβασης για το νέο METRO στη Θεσσαλονίκη. Με πάνω από 45 χρόνια εµπειρίας και ηγετική θέση στους τοµείς της Πυρασφάλειας, της Ασφάλειας και της ∆ιαχείρισης Ενέργειας, η ΖΑΡΙΦΟΠΟΥΛΟΣ επελέγη από τον ανάδοχο ΑΚΤΩΡ Α.Ε. για να εκπληρώσει το δύσκολο έργο της προστασίας αυτής της πολύτιµης και ευαίσθητης υποδοµής, συµπεριλαµβανοµένων και των 13 σταθµών της Κεντρικής Γραµµής και του Κέντρου Ελέγχου - Αµαξοστασίου. Το πεδίο εφαρµογής περιλαµβάνει την προµήθεια του εξοπλισµού, την παροχή τεχνικών οδηγιών και τον προγραµµατισµό, τη θέση σε λειτουργία, την τελική δοκιµή και την παράδοση των συστηµάτων σε πλήρη λειτουργία, καθώς και τη συντήρηση και υποστήριξη της λειτουργίας των συστηµάτων για την αρχική περίοδο λειτουργίας του κύκλου ζωής τους. Οι λύσεις της ΖΑΡΙΦΟΠΟΥΛΟΣ, βασισµένες στον εξοπλισµό αιχµής που παρέχεται από τους κατασκευαστές SCHRACK SECONET AG (ανίχνευση πυρκαγιάς), DDS (έλεγχος πρόσβασης) και Honeywell (ασφάλεια), ανταποκρίνονται πλήρως στις αυστηρές προδιαγραφές του έργου. Το έργο αυτό καταδεικνύει το υψηλό επίπεδο κατάρτισης και τεχνογνωσίας των µηχανικών και του τεχνικού προσωπικού της εταιρείας, καθώς και την

ιδιαίτερη εµπειρία που έχει αποκτηθεί µέσα από µια σειρά από παρόµοια έργα που έχουν ολοκληρωθεί µε επιτυχία τα τελευταία χρόνια. Η ΖΑΡΙΦΟΠΟΥΛΟΣ έχει προµηθεύσει και εγκαταστήσει συστήµατα πυρανίχνευσης, πυρόσβεσης, ασφάλειας, CCTV, ελέγχου πρόσβασης και διαχείρισης ενεργειακών συστηµάτων (BEMS) σε διάφορα έργα στην Ελλάδα, το Ηνωµένο Βασίλειο, τη Ρουµανία, το Πακιστάν, την Ιορδανία, την Αλγερία, τη Γκάνα, τη Νιγηρία κ.α. συµπεριλαµβανοµένων Σταθµών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, Φωτοβολταϊκών πάρκων, Σταθµών συµπίεσης φυσικού αερίου και άλλων. Η ΖΑΡΙΦΟΠΟΥΛΟΣ Α.Ε. έχει επίσης συγκεντρώσει µεγάλη εµπειρία σε µια σειρά µεγάλων και σύνθετων έργων σε αρχαιολογικούς χώρους και µνηµεία, κεντρικούς αυτοκινητόδροµους, µεγάλα δηµόσια κτίρια (θέατρα, αίθουσες συναυλιών, πανεπιστήµια, βιβλιοθήκες, νοσοκοµεία, τράπεζες, υπουργεία, εµπορικά κέντρα) όπως και στον τοµέα του τουρισµού, µε αξιοσέβαστο αριθµό πολυτελών ξενοδοχείων υψηλού επιπέδου. Η ΖΑΡΙΦΟΠΟΥΛΟΣ - ένας ελληνικός όµιλος εταιρειών - µαζί µε τις θυγατρικές της στη Βουλγαρία, την Κύπρο και την Αλβανία, φιλοδοξεί να προσφέρει λύσεις ασφάλειας που ξεχωρίζουν, µε τη µεγάλη προστιθέµενη αξία που µπορεί να προσφέρει µια εταιρεία µε πάνω από 45 χρόνια εµπειρίας.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Μιλούν οι υποψήφιοι δήµαρχοι Νίκος Ταχιάος, Γιώργος Ορφανός, Κωνσταντίνος Ζέρβας, Σπύρος Βούγιας

ΤΕΣΣΕΡΕΙΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΓΙΑ ΜΙΑ… ΝΥΜΦΗ (ΤΟΥ ΘΕΡΜΑΪΚΟΥ)

∆εν είναι σύνηθες το φαινόµενο, τέσσερις εκπρόσωποι του ιδίου κλάδου, των Μηχανικών, να διεκδικούν τον ίδιο δηµαρχιακό θώκο, σε έναν µεγάλο δήµο όπως είναι αυτός της Θεσσαλονίκης και µάλιστα µε αξιώσεις, είτε ανάδειξης στη θέση του ∆ηµάρχου, είτε κατάκτησης ποσοστού ικανού να δηµιουργήσει προοπτικές συµµετοχής στη νέα ∆ηµοτική ∆ιοίκηση που θα σχηµατιστεί το Σεπτέβριο. Το «Εργοληπτικόν Βήµα» έθεσε στους 4 διεκδικητές µηχανικούς, µια σειρά τριών κοινών ερωτηµάτων.

Το γεγονός ότι είστε τέσσερεις µηχανικοί υποψήφιοι για δηµαρχιακό θώκο στη Θεσσαλονίκη, αποτελεί παράγοντα που θα «µετρήσει»στις συνεργασίες της επόµενης µέρας στο δηµοτικό συµβούλιο και σε τι βαθµό;

ΝΙΚΟΣ ΤΑΧΙΑΟΣ

Στον προγραµµατικό σας σχεδιασµό, ποια σηµεία ξεχωρίζετε που ενδιαφέρουν τον κλάδο των µηχανικών ως ενδεχόµενο εργασιακό αντικείµενο;

Υπάρχει στα σχέδιά σας, ένα εµβληµατικό τεχνικό έργο για τη Θεσσαλονίκη, που θα θέλατε να συνδεθεί µε µια δική σας θητεία ως δηµάρχου; Ιδού και οι απαντήσεις τους: w w w . p es ed e . g r

Για να µιλάς «κοινή γλώσσα» δεν αρκεί να έχεις παρόµοιο εργασιακό αντικείµενο. Και βέβαια παίζει ρόλο το τι είναι περισσότερο ο καθένας ως προσωπικότητα. Πολιτικός; Ή µηχανικός; Σε κάθε περίπτωση και σε ότι αφορά το αµιγώς πολιτικό πεδίο, έχω ξεκαθαρίσει πως δεν µπορώ να συνεργαστώ µε υποψηφίους που µπήκαν στην κούρσα για λόγους άσχετους µε τις ανάγκες της πόλης και παίζουν το «πολιτικό παιχνίδι» του ΣΥΡΙΖΑ. Από εκεί και πέρα, µε τον κ. Βούγια ή τον κ. Ζέρβα, δεν βλέπω το λόγο να µην µπορούµε να συνεννοηθούµε σε βασικά πράγµατα, αν και αυτή είναι µια προοπτική που θα διαµορφώσουν οι πολίτες µε την ψήφο τους.

Σχεδιάζουµε ένα εκτεταµένο πρόγραµµα αναπλάσεων, µε την αρχή του να γίνεται από την πλατεία Αριστοτέλους και µε την περιοχή των Λαχανόκηπων ακολουθεί. Από εκεί και πέρα, θα είµαστε παρόντες και συµµέτοχοι – µε δηµιουργική συµβολή- στην υλοποίηση µεγάλων project της πόλης: Το ΕΧΣ για το Εκθεσιακό Κέντρο, το ΕΧΣ για το Παράκτιο Μέτωπο, την αντιπληµµυρική θωράκιση και µια εκτεταµένη συντήρηση υφιστάµενων υποδοµών στη βάση προτάσεων του ΤΕΕ.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Τρία θα σας πω. Το ένα είναι η αναµόρφωση των Λαχανόκηπων που προανέφερα και αποτελεί πεδίο δόξης λαµπρό για µια συνολική αναµόρφωση που θα την αναδείξει σε επίκεντρο επιχειρηµατικότητας και καινοτοµίας. Το δεύτερο, η ένταξη του πανεπιστηµιακού περιβάλλοντος στον καθηµερινό κοινωνικό ιστό της πόλης, µε το γκρέµισµα του φράχτη και την de facto κατάργηση της στρεβλής εκδοχής πανεπιστηµιακού ασύλου, που έχει καταντήσει άσυλο παραβατικότητας. Σε συνδυασµό µε την ανάπλαση της γειτονικής ∆ΕΘ και την ανέγερση ενός εµβληµατικού κτιρίου που θα αποτελέσει και νέο τοπόσηµο, θα αλλάξει ριζικά προς το καλύτερο η εικόνα της περιοχής. Και τέλος, µια συνολική αντιµετώπιση του κυκλοφοριακού ζητήµατος µέσα από εφαρµογή ενός Σχεδίου Βιώσιµης Αστικής Κινητικότητας, µε σοβαρές αστικές συγκοινωνίες και µητροπολιτική διάσταση.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΟΡΦΑΝΟΣ

«Για τις συνεργασίες µετράει η προδιάθεση του καθενός, οι προτεραιότητες για την πόλη, η επιλογή να προηγείται το κοινωνικό συµφέρον και όχι το προσωπικό και γενικότερα η αποτίναξη των κοµµατικών δεσµών υπέρ της πόλης και των κατοίκων της. Ως υποψήφιος δήµαρχος έχω ως στόχο να συνθέσω τις δυνάµεις τη πόλης και να ενώσω σε µια κοινή κατεύθυνση διεκδίκησης, οργάνωσης και επιτυχούς εφαρµογής δράσεων, που θα οδηγούν στο µέλλον, γιατί η «ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ είναι το ΜΕΛΛΟΝ». Όσοι λοιπόν διαπνέονται από τις παραπάνω αρχές και σκέψεις είναι οι εν δυνάµει συνοµιλητές µου.»

«Η πόλη παρουσιάζει άσχηµη εικόνα στα οδοστρώµατα των δρόµων, στα πεζοδρόµια, στους χώρους πρασίνου (κήπους, παιδικές χαρές). Η ανασύνταξη της λειτουργίας της απαιτεί γενική επίθεση, στην οποία οι µηχανικοί θα διαδραµατίζουν κεντρικό ρόλο, ώστε να πετύχουµε να δηµιουργήσουµε µια νέα εικόνα. Οι επεκτάσεις σχεδίων, όπου χρειάζονται, οι πεζοδροµήσεις, οι αρχαιολογικοί και βυζαντινοί περίπατοι, οι αναπλάσεις σε όλες τις περιοχές του ∆ήµου, για καινούριες πλατείες και πρόσθετο πράσινο, είναι µια πρώτη προσέγγιση των προθέσεων µας για έργα χρήσιµα και απαραίτητα για τους κατοίκους, που αποτελούν αντικείµενο µηχανικού.»

«Η εξαγγελία του τελικού µας προγράµµατος όπως θα εφαρµοστεί είναι σε εξέλιξη. Από το κοµµάτι που µέχρι σήµερα εξαγγείλαµε, θα επέλεγα ως εµβληµατικό έργο, εξαιρετικού ενδιαφέροντος, όχι µόνο για τεχνικούς, αλλά για όλη την χώρα, τη δηµιουργία ενός ψηφιακού µουσείου για τον Μέγα Αλέξανδρο. Είναι φανερό ότι µετά την απαράδεκτη συµφωνία των Πρεσπών, οι αλήθειες για την Μακεδονία, τη ζωή του Αλέξανδρου, την παγκόσµια επιρροή της δράσεως του είναι περισσότερο απαραίτητη από ποτέ.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΖΕΡΒΑΣ

Οι όποιες συνεργασίες θα γίνουν σε προγραµµατικές βάσεις. Το γεγονός ότι 4 υποψήφιοι δήµαρχοι είναι µηχανικοί δεν αποτελεί ασφαλές κριτήριο, ούτε πρόκριµα συνεργασιών. Ξέρετε όλοι οι τεχνικοί δεν µιλούν την ίδια «γλώσσα» ούτε έχουν την ίδια αντίληψη πραγµάτων. Από την άλλη εκτιµώ ως θετικό το γεγονός πως στο επόµενο ∆ηµοτικό Συµβούλιο και ανεξαρτήτως εκλογικού αποτελέσµατος και συσχετισµών θα υπάρχουν περισσότεροι µηχανικοί. Ίσως αυτό ωθήσει σε γρηγορότερες αποφάσεις και ολοκλήρωση βασικών υποδοµών.

Η ολοκλήρωση των µεγάλων υποδοµών στην πόλη και ο αστικός σχεδιασµός του µέλλοντος της Θεσσαλονίκης είναι δύο τοµείς µε ενδιαφέρον. Ο αστικός σχεδιασµός αντανακλά τις φιλοδοξίες µιας πόλης, σχηµατοποιεί το όραµα, δίνει µορφή στις µεγάλες πολιτικές επιλογές που

w w w . pe se d e. g r

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ συνδυάζονται µε την ταυτότητά της, την αναπτυξιακή της δυναµική. Πέραν όµως αυτών, κρίσιµη παράµετρος σε κάθε οργανωµένο αστικό περιβάλλον παραµένει και η συντήρηση των υπαρχουσών υποδοµών. Το ζήτηµα της συντήρησης των υποδοµών απασχολεί όλες τις ευρωπαϊκές κοινωνίες καθώς σχετίζεται άµεσα µε τις δηµοσιονοµικές δυνατότητες αλλά και µε τις προτεραιότητες κάθε τόπου, κάθε διοίκησης.

Η ανάπλαση της Αριστοτέλους και της Πλατείας Αριστοτέλους είναι ένας κεντρικός στόχος µου. Η κεντρικότερη πλατεία της πόλης πρέπει να αναβαθµιστεί εξ’ ολοκλήρου µε υπόγειο parking, µε νέο αστικό εξοπλισµό, µε υψηλή αισθητική, πράσινο, προσπελάσιµη από όλους. Καθαρή, χωρίς graffiti, χωρίς σταθµευµένα οχήµατα, χωρίς παρεµπόριο. Όπως όλες οι πλατείες των πόλεων στην Ευρώπη. Ως δήµαρχος θα συµβάλω στην ταχύτερη ολοκλήρωση του Μετρό. Οι εξελίξεις µε δικαίωσαν καθώς ήµουν από αυτούς που ειδικά στο ζήτηµα των δύο σταθµών στο κέντρο της πόλης (Βενιζέλου και Αγ. Σοφίας) επέµεινα για διαφορετικές τεχνικές προσεγγίσεις, λιγότερο κοστοβόρες, πιο εύκολες και λιγότερο χρονοβόρες. Σε αυτές θα επιµείνω να επανέλθουµε για να εγκαινιάσω το Μετρό ταχύτερα, εντός της θητείας µου.

ΣΠΥΡΟΣ ΒΟΥΓΙΑΣ

Μετράει υποχρεωτικά, για πολιτικούς, αλλά και για ουσιαστικούς λόγους. Υπάρχει, όπως και να το κάνει κανείς, µια κοινή γλώσσα διατύπωσης αλλά και µια κοινή λογική προσέγγισης και αντιµετώπισης των προβληµάτων. Υπάρχουν φυσικά και διαφορές, πολιτικές, πολεοδοµικές ή πολιτισµικές, στη φιλοσοφία προσέγγισης πολλών κρίσιµων ζητηµάτων, αλλά η τεχνοκρατική αντιµετώπιση µπορεί να βοηθήσει την καλύτερη συνεννόηση και τις αναγκαίες συγκλίσεις. Θυµάµαι οτι το 1998 είχα 3 συνυποψήφιοιυς οδοντιάτρους και αισθανόµουν µια «υπεροχή» στα λειτουργικά προβλήµατα της πόλης. Έλεγα, χαρακτηριστικά, οτι η Θεσσαλονίκη δεν πάσχει από πονόδοντο. Τώρα, πρέπει σίγουρα να προσπαθήσω περισσότερο να πείσω για την συγκριτική καταλληλότητά µου, αλλά και όλοι µας, οι συνάδελφοι µηχανικοί υποψήφιοι δήµαρχοι, οφείλουµε να µην απογοητεύσουµε τους Θεσσαλονικείς µε τις αποφάσεις µας, την επόµενη µέρα, για το καλό της πόλης.

Στη µικρή κλίµακα των καθηµερινών παρεµβάσεων: Μικρά τεχνικά έργα παντού, δρόµοι ήπιας κυκλοφορίας, αναπλάσεις πλατειών, ποδηλατόδροµοι και έργα αστικής οδοποιίας, ανακρασπεδώσεις και πεζοδροµήσεις, που θα κάνουν την κυκλοφορία των οχηµάτων πιο λειτουργική και των πεζών πιο άνετη και ασφαλή. Στη µεσαία κλίµακα των έργων πολιτικού µηχανικού: οι στάσεις της θαλάσσιας αστικής συγκοινωνίας, ευέλικτοι µεταλλικοί χώροι στάθµευσης σε άκτιστα οικόπεδα, επιµονή για συντοµότερη ολοκλήρωση του µετρό και επέκτασή του µέχρι το αεροδρόµιο, γραµµή επιφανειακού µέσου σταθερής τροχιάς, συµπληρωµατικού του µετρό, µε σύµβαση παραχώρησης έργου.

Από τις νέες προτάσεις µας ξεχωρίζει η ανάπλαση της παλιάς παραλίας, ως συνέχεια της νέας, µε πεζοδρόµηση και ποδηλατόδροµο στη λεωφόρο Νίκης, από τον Λευκό Πύργο µέχρι το λιµάνι. Θα γίνει µε διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισµό, που (σε συνδυασµό και µε την θαλάσσια αστική συγκοινωνία), θα αποκαταστήσει τη διαταραγµένη σχέση της πόλης µε τη θάλασσα, µετατρέποντας την παλιά παραλία σε γέφυρα, αντί για εµπόδιο που είναι σήµερα. Η πρόταση συνοδεύεται από µια σειρά κυκλοφοριακών ρυθµίσεων που, όχι µόνο δεν θα επιβαρύνουν αλλά θα βελτιώσουν τις µετακινήσεις Ι.Χ. και λεωφορείων στο υπόλοιπο οδικό δίκτυο. Θα ήθελα, από την πρώτη κιόλας θητεία, να συνδέσω την παρουσία µου στο ∆ήµο µε µια µεγάλη εµβληµατική πρόταση, που θα αλλάξει κυριολεκτικά την εικόνα της πόλης, στο πιο ιστορικό και αγαπηµένο της σηµείο.

w w w . p es ed e . g r

Η ΓΩΝΙΑ

Τ0Υ Τ.Μ.Ε.∆.Ε.

∆ιεθνής αναγνώριση για το ΤΜΕ∆Ε Η

επιτυχής µετάβαση του ΤΜΕ∆Ε στην ψηφιακή εποχή και η ενίσχυση της πιστοδοτικής και εγγυοδοτικής λειτουργίας του, λαµβάνουν τα εύσηµα εντός και εκτός συνόρων. Η διεθνής αναγνώριση του Ταµείου Μηχανικών Εργοληπτών ∆ηµοσίων Έργων υπογραµµίστηκε στην εκδήλωση της παρουσίασης του Ετήσιου Απολογισµού από τον πρόεδρο του ΤΜΕ∆Ε Κων Η εκδήλωση πραγµατοποιήθηκε µε τη συµµετοχή του υφυπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, κ. Αναστάσιου Πετρόπουλου, του Αν. Τοµεάρχη Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης της Ν∆, κ. Νότη Μηταράκη, του προέδρου του ΤΕΕ, κ. Γιώργου Στασινού και της Γενικής Γραµµατέα του AECM Katrin Strum. Σε βιντεοσκοπηµένο µήνυµα που απέστειλε από τις Βρυξέλλες ο κ. Bernhard Sagmeister, πρόεδρος του European Association of Guarantee Institution s (AECM), στον οποίο το ΤΜΕ∆Ε είναι πλέον πλήρες µέλος, επεσήµανε τις υψηλής ποιότητας ψηφιακές υπηρεσίες του Ταµείου. Συνεχάρη το ΤΜΕ∆Ε για τα αποτελέσµατα του ∆εύτερου Ετήσιου Απολογισµού και ειδικότερα σε σχέση µε την αύξηση του κεφαλαίου για τις µικρές και µεσαίες επιχειρήσεις, που χορηγήθηκε µέσω εγγυητικών. Τόνισε µάλιστα ότι το Ταµείο αποτελεί ένα ζωτικής σηµασίας µέλος του AECM. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά: «αισθάνοµαι πολύ περήφανος, που έχουµε ένα τόσο έµπειρο µέλος ανάµεσά µας, που είναι πολύ δραστήριο στην παροχή εγγυητικών µε ψηφιακό τρόπο». Από την πλευρά της η Γενική Γραµµατέας του AECM Katrin Sturm, παρουσία εκπροσώπων της κυβέρνησης και της αξιωµατικής αντιπολίτευσης, του Τεχνικού Κόσµου, της επιστηµονικής κοινότητας, του τραπεζικού Κλάδου, καθώς επίσης στελεχών και εργαζοµένων του ΤΜΕ∆Ε, στον χαιρετισµό της συνεχάρη το ΤΜΕ∆Ε για το εξαιρετικά επιτυχές έτος 2018 και δήλωσε ότι: «είµαστε υπερήφανοι να σας έχουµε ως µέλος». Ο πρόεδρος του ΤΜΕ∆Ε, Κωνσταντίνος Μακέδος επεσήµανε από την πλευρά του, ότι κατά τον δεύτερο χρόνο λειτουργίας του Ταµείου, η χρήση των ηλεκτρονικών υπηρεσιών του ΤΜΕ∆Ε από του Μηχανικούς, ξεπέρασε το 65%, ενισχύθηκε σηµαντικά το εγγυοδοτικό έργου του, ενώ τόνισε

Άρθρο του προέδρου του Τ.Μ.Ε.∆.Ε. Κωνσταντίνου Μακέδου ΤΑΜΕΙΟ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΓΟΛΗΠΤΩΝ ∆ΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ Ν.Π.Ι.∆. Π.Π. Γερµανού 3-5, T.K. 105 61 Αθήνα T: 210 3740546 τη θετική απόφαση της ΕΚΤ για την επάρκειά του, καθώς επίσης και την αύξηση της περιουσίας του, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι «στο ΤΜΕ∆Ε µε αξιοπιστία και εξωστρέφεια χτίζουµε το µέλλον». Σύµφωνα µε τον κ. Μακέδο, «το ΤΜΕ∆Ε και τη χρονιά που πέρασε, συνέχισε το ισχυρό εγγυοδοτικό του έργο, καταγράφοντας αύξηση κεφαλαίων σε ποσοστό 4,4% σε σχέση µε το 2017 και εκδίδοντας

τις εγγυητικές του επιστολές ψηφιακά, σε ποσοστό που ξεπερνάει το 65%. Οι εγγυητικές επιστολές καλής εκτέλεσης αυξήθηκαν κατά ποσοστό 15,9% σε σχέση µε το 2017, ως απόρροια της έστω και αδύναµης οικονοµικής επέκτασης, που καταγράφει η ελληνική οικονοµία και που όλοι», όπως τόνισε χαρακτηριστικά, «προσδοκούµε το 2019 να ενδυναµωθεί ακόµη περισσότερο». Εντός του 2018 και κατόπιν αξιολόγησης, το Ταµείο εξελέγη οµόφωνα ως πλήρες µέλος στον Πανευρωπαϊκό Φορέα Εγγυοδοσίας A.E.C.M, ενώ σύµφωνα µε τον κ. Μακέδο, «οι προοπτικές που ανοίγονται για τους πιστούχους είναι µεγάλες». Το ΤΜΕ∆Ε, τηρώντας τις καταστατικές του διατάξεις και εφαρµόζοντας τα ∆ιεθνή Πρότυπα Χρηµατοοικονοµικής Αναφοράς, καταγράφει κέρδη, ύστερα από τον έλεγχο ορκωτών ελεγκτών λογιστών, που εκδόθηκε χωρίς τη διατύπωση επιφυλάξεων. Όσον αφορά την περιουσία του Ταµείου, τη χρονιά που πέρασε, εκδόθηκαν και

Το ΤΜΕ∆Ε πρωτοπορεί Άνω του 65% Ψηφιακή Έκδοση Εγγυητικών Πλήρες µέλος A.E.C.M Αξιολόγηση και Έγκριση της ΕΚΤ Εξατοµικευµένες ψηφιακές υπηρεσίες w w w . pe se d e. g r

Η ΓΩΝΙΑ νέες Υπουργικές αποφάσεις, µε τις οποίες µεταβιβάστηκαν σηµαντικά περιουσιακά στοιχεία, ενώ, σύµφωνα πάντα µε τον πρόεδρο του Ταµείου, εντός του 2019 αναµένεται να ολοκληρωθεί από την Πολιτεία η µεταβίβαση του συνόλου της περιουσίας του ΤΜΕ∆Ε, σύµφωνα µε την εγκεκριµένη οικονοµική µελέτη βιωσιµότητάς του. Επιπλέον, όπως επεσήµανε, «η διεύρυνση της συµµετοχής στην ATTICA BANK από το Ταµείο, ως ένα από τους βασικούς µετόχους της Τράπεζας, τοποθετεί το ΤΜΕ∆Ε σε ένα νέο status υψηλών κανονιστικών απαιτήσεων και δεσµεύσεων, για την ανταπόκρισή του στον εποπτικό και διακριτό του ρόλο ως µέτοχος, απέναντι στην επένδυσή του. Η εκπλήρωση αυτών των δεσµεύσεων, όπως ξεκάθαρα προκύπτει και από την πρόσφατη θετική απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, µετά από εισήγηση της Τράπεζας της Ελλάδος και του SSM, επιφέρει σηµαντική αναβάθµιση στους κανόνες της εταιρικής διακυβέρνησης του Φορέα µας». Επιπλέον, εντός του 2018 οι δραστηριότητες του ΤΜΕ∆Ε πιστοποιήθηκαν και για τη «διαχείριση συγχρηµατοδοτούµενων έργων», ενώ σε πιλοτική εφαρµογή βρίσκεται η ανάπτυξη εξατοµικευµένων ψηφιακών υπηρεσιών για την εξυπηρέτηση και ενηµέρωση των µελών, καλύπτοντας κάθε ανάγκη τους, όπως έκδοση, επιστροφή εγγυητικών και πληρωµή οφειλών, µέσα από όλα τα σύγχρονα ψηφιακά µέσα. Κλείνοντας ο κ. Μακέδος, τόνισε: «ο Κλάδος µας πρέπει και µπορεί να εισέλθει σε µία νέα φάση ωριµότητας» κάνοντας λόγο για την ανάγκη εµπέδωσης µίας νέας κανονικότητας και σύνθεσης ενός εθνικού σχεδίου ανάπτυξης, µε στόχο τη δηµιουργία νέας ύλης έργων, «µε πρόκριση των έργων, που µεγιστοποιούν το συνολικό αναπτυξιακό όφελος, αξιοποιούν και προστατεύουν τον φυσικό πλούτο και δηµιουργούν θέσεις εργασίας υψηλής εξειδίκευσης». «Καθοριστικό» χαρακτήρισε το ρόλο του ΤΜΕ∆Ε στη βιωσιµότητα και τη στήριξη

της µικροµεσαίας επιχειρηµατικότητας στον χώρο των µελετών και των κατασκευών ο Υφυπουργός Εργασίας Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, κ. Τάσος Πετρόπουλος. Επισήµανε δε, πως ο κλάδος το 2016 σηµειώνει ανάκαµψη 16,75%, για πρώτη φορά µετά από 9 χρόνια. Τόνισε πως ο Ν. 4387/16 από 01-012017 µείωσε σηµαντικά την ασφαλιστική επιβάρυνση των Μηχανικών, σηµειώνοντας πως από φέτος η ελάφρυνση θα είναι ακόµη µεγαλύτερη, καθώς το ποσοστό εισφοράς µειώνεται στο 13,33%. «Η βούλησή µας είναι να στηρίξουµε το Ταµείο. Το ΤΜΕ∆Ε, ως αµιγώς εγγυητικός φορέας αποκτά καθαρή θέση, βάζει τάξη στα οικονοµικά του και δεν υπάρχει λόγος να µην στηρίξουµε αυτή την προσπάθεια, που θα αποφέρει πολλαπλές ωφέλειες», ανέφερε. Εκπροσωπώντας τον Πρόεδρο της Νέας ∆ηµοκρατίας ο Αναπληρωτής Τοµεάρχης Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης της Ν∆ και πρώην υπουργός, κ. Νότης Μηταράκης, συνεχάρη το ΤΜΕ∆Ε, κάνοντας λόγο για µία «εντυπωσιακή πορεία ενός φορέα, προσανατολισµένου στην εξυπηρέτηση των µελών του, µε ηλεκτρονικές υπηρεσίες, που πρέπει να ζηλεύει το ελληνικό δηµόσιο». Όσον αφορά την πε-

Τ0Υ Τ.Μ.Ε.∆.Ε.

ριουσία του Ταµείου, ο κ. Μηταράκης τόνισε ότι η πολιτεία πρέπει να κάνει το χρέος της απέναντί του. Όπως είπε, «χρειαζόµαστε µια νέα φιλοσοφία στα δηµόσια έργα, µε σεβασµό στο δηµόσιο χρήµα, το δηµόσιο συµφέρον, το περιβάλλον, αλλά µε ενίσχυση της δηµόσιας χρηµατοδότησης και χρήσης νέων χρηµατοδοτικών εργαλείων, που θα έχει πολλαπλασιαστικά αποτελέσµατα». Ο Πρόεδρος του ΤΕΕ, κ. Γιώργος Στασινός, κατά τον χαιρετισµό του αναφέρθηκε στη µεγάλη σηµασία της λειτουργίας του ΤΜΕ∆Ε για τη στήριξη του Τεχνικού Κλάδου, η οποία όπως είπε, έγινε µε την υποστήριξη τόσο της κυβέρνησης, όσο και της αξιωµατικής αντιπολίτευσης και τη συνδροµή της ∆ιοίκησης του ΤΕΕ. Όπως είπε, «αν δεν υπήρχε το ΤΜΕ∆Ε, ο κλάδος θα είχε καταστραφεί ολοσχερώς, καθώς δεν θα µπορούσαν να έχουν υποστήριξη εγγυοδοσίας οι µικροί και µεσαίοι µελετητές και εργολήπτες και θα ήταν εκτός αγοράς». Παρόντες στην εκδήλωση ήταν επίσης: ο Τοµεάρχης Εξωτερικών της Ν∆, κ. Γιώργος Κουµουτσάκος, εκ µέρους του υπουργείου Π.ΕΝ. ο κ. ∆αµιανός Ανδρέου, η Πρόεδρος Αντιπροσωπείας του ΤΕΕ, καθηγήτρια Τόνια Μοροπούλου, ο Πρόεδρος της Αρχής Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών, κ. Φώτης Κατσίγιαν-

νης, ο Αν. Γενικός ∆ιευθυντής της ΕΑΑ∆ΗΣΥ, κ. Ευάγγελος Καραµανλής, ο Πρόεδρος του ∆.Σ. της Attica Bank, κ. Παναγιώτης Ρουµελιώτης, ο ∆ιευθύνων Σύµβουλος της Τράπεζας, κ. Θεόδωρος Πανταλάκης, ο Πρόεδρος του ΕΤΕΑΕΠ, κ. Νικόλαος Μπρίκης, ο Πρόεδρος της ΕΣΤΑΜΕ∆Ε, κ. Κώστας ∆ούκας, Μέλη της ∆ιοίκησης και της Αντιπροσωπείας ΤΕΕ, Πρόεδροι Συλλόγων Μηχανικών, Εργοληπτικών και Μελετητικών Οργανώσεων, καθώς επίσης στελέχη και εργαζόµενοι του ΤΜΕ∆Ε.

w w w . p es ed e . g r

Παραθέτει µάλιστα σειρά έργων, τα οποία εκτιµά ότι πρέπει να ιεραρχηθούν και να µπουν σε σειρά υλοποίησης κατά προτεραιότητα τα επόµενα χρόνια. - Ο κλάδος των κατασκευών από βασικός πυλώνας του ΑΕΠ, έγινε τα τελευταία χρόνια, ένα από τα µεγαλύτερα θύµατα της κρίσης και οι προβλέψεις για το ρυθµό ανάκαµψης δεν είναι τόσο ενθαρρυντικές. Μπορεί αυτός να επιταχυνθεί; Και πως µπορεί να επιτευχθεί ισορροπία µεταξύ δηµοσιονοµικής πειθαρχίας και αναπτυξιακής αξιοποίησης, ώστε το πρώτο να µην αναιρεί το δεύτερο; Οι αριθµοί δίνουν την εικόνα. Το 2009 οι επενδύσεις (ιδιωτικές και δηµόσιες) στον τοµέα των κατασκευών ανέρχονταν στα 22, 5 δις. Στις αρχές του 2018 ήταν µόνο 2 δις. Το σοκ αυτής της µεταβολής ήταν συντριπτικό. Η οικονοµική κατάσταση της χώρας και οι περιορισµοί που έχουν τεθεί από τους µηχανισµούς ελέγχου δανεισµού, δίνουν πολύ µικρά περιθώρια για την άσκηση αναπτυξιακών πολιτικών στον τοµέα των Υποδοµών µέσα από το Πρόγραµµα ∆ηµοσίων Επενδύσεων. Κατά συνέπεια ο συνδυασµός δηµόσιας άλλα και ιδιωτικής χρηµατοδότη-

σης αποτελούν µονόδροµο για την ανάκαµψη του κατασκευαστικού κλάδου της χώρας. Ειδικότερα η ενεργοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων µε την αξιοποίηση των χρηµατοδοτικών εργαλείων Σ∆ΙΤ και Παραχωρήσεων µπορεί γεννήσει αναπτυξιακές δράσεις µέσω των οποίων να ανασάνει ο κατασκευαστικός κλάδος. Παράλληλα η αξιοποίηση των Project Bondς (οµολόγων έργων) θα πρέπει σοβαρά πλέον να εξεταστεί ως συµπληρωµατικό χρηµατοδοτικό εργαλείο, όσο οι τράπεζες συνεχίζουν την πολιτική της µη χορήγησης δανείων και της υιοθέτησης της µηδενικής έκθεσης κινδύνου. - Πως µπορεί να γίνει πιο αποδοτική η αξιοποίηση των κοινοτικών πόρων και πως αξιολογείτε τις επιδόσεις της χώρας σ’αυτόν τον τοµέα; Χωρίς την αναβάθµιση και τον επανασχεδιασµό της οργάνωσης των δηµοσίων τεχνικών υπηρεσιών δεν νοµίζω ότι µπορούµε να δούµε ουσιαστικά αποτελέσµατα όχι µόνον στην αξιοποίηση των κοινοτικών πόρων, αλλά και στην εν γένει βελτίωση της διαχείρισης των δηµόσιων τεχνικών έργων. Η πρόταση την οποία διαµορφώσαµε στο Κίνηµα Αλλαγής είναι οι δηµόσιες τεχνι-

κές υπηρεσίες να αναλάβουν ρόλο project manager σύµφωνα µε τον οποίο θα: - Προβαίνουν στον στρατηγικό σχεδιασµό και διαχείριση των έργων µε την βοήθεια τεχνικών συµβούλων. - Προκηρύσσουν µελέτες και δηµοπρατούν έργα υποστηριζόµενες από «τρίτους», όπως Ελεγκτές µελετών, Τεχνικούς συµβούλους που θα παρέχουν τεχνική υποστήριξη και θα διενεργούν εποπτεία κατασκευών µε την υποστήριξη εξωτερικών Constructionmanagers, ∆ιαπιστευµένων φορέων Επιθεώρησης, Οίκων Ποιοτικού Ελέγχου και ∆ιαπιστευµένα Εργαστήρια ∆οκιµών που θα διενεργούν εξειδικευµένους ελέγχους και δοκιµές στα κρίσιµα σηµεία των κατασκευών. Είναι σαφές ότι µε τον τρόπο αυτό θα ενεργοποιηθεί ο ιδιωτικός τεχνικός τοµέας στην υποστήριξη των κρατικών Τεχνικών Υπηρεσιών, γεγονός που θα ανακόψει σε σηµαντικό βαθµό την κατάρρευση του ιδιωτικού τεχνικού κλάδου (µελετητές, εργοταξιακό στελεχιακό δυναµικό, τεχνικοί σύµβουλοι) προς όφελος της ορθής και αποτελεσµατικής διαχείρισης µελετών και έργων. Η χρηµατοδότηση δε της εκχώρησης των αρµοδιοτήτων στον ιδιωτικό τοµέα, µπορεί να καλυφθεί από τα κοινοτικά κονδύλια ως υποέργα στο συνολικό έργο.

w w w . pe se d e. g r

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Γιάννης Οικονοµίδης Τοµεάρχης Υποδοµών του Κινήµατος Αλλαγής

Construction Managers στην εποπτεία ∆ηµοσίων Έργων

Project Managers

οι Τεχνικές Υπηρεσίες ∆ήµων - Περιφερειών! - Η νοµοθεσία για τις ∆ηµόσιες Συµβάσεις προσαρµόσθηκε στις Ευρωπαϊκές Οδηγίες µε τον ν4412/16. Ωστόσο η ευχέρεια των Αναθετουσών Αρχών να εισάγουν στις διακηρύξεις σχεδόν κατά βούληση, κριτήρια τεχνικής και οικονοµικής επάρκειας των υποψηφίων, δείχνει να δυσλειτουργεί και να οδηγεί σε διαγωνισµούς µε οσµή "στησίµατος". Πως θα µπορούσε να αντιµετωπισθεί το φαινόµενο που τείνει να γίνει κανόνας; Οι Ευρωπαϊκές οδηγίες εισήχθησαν στο εθνικό θεσµικό µας πλαίσιο (Ν.4412) χωρίς ιδιαίτερη προσαρµογή στις απαιτήσεις και νοοτροπίες της τοπικής µας αγοράς. Κατά συνέπεια είναι απαραίτητο να γίνουν οι αναγκαίες προσαρµογές, έστω και των υστέρων, ώστε να περιορισθούν τα φαινόµενα τα οποία εντοπίζετε. - Αγκάθι αποτελούν αναµφίβολα οι τεράστιες εκπτώσεις που είναι αναγκασµένες να προσφέρουν οι Εργοληπτικές Επιχειρήσεις για να µπορέσουν να εξασφαλίσουν δουλειά. Η ΠΕΣΕ∆Ε έχει προτείνει σαν ένα πρώτο βήµα, το όριο χαρακτηρισµού µίας προσφοράς ως "ασυνήθιστα χαµηλής" (µεγάλης έκπτωσης) να καθορίζεται ήδη στην διακήρυξη µε βάση τα ανάλογα περαιωµένα έργα τελευταίων ετών και οι προσφέροντες µεγαλύτερη έκπτωση από αυτό το όριο, να είναι αναγκασµένοι να τεκµηριώνουν την προσφορά τους (κόστη πρώτων υλών, µισθοδοσίας, υπηρε-

w w w . p es ed e . g r

Στιβαρή εποπτεία της εξέλιξης των ∆ηµοσίων Έργων από εξωτερικούς construction managers και µετάβαση των δηµοσίων τεχνικών υπηρεσιών σε ρόλο project managers, µε εκχώρηση αρµοδιοτήτων υλοποίησης των έργων στον ιδιωτικό τοµέα, προτείνει ο Τοµεάρχης Υποδοµών του Κινήµατος Αλλαγής κ. Γιάννης Οικονοµίδης, εξηγώντας στο «Εργοληπτικόν Βήµα», τις προτάσεις του ΚΙΝ.ΑΛ. για την αντιµετώπιση παθογενειών που εντοπίζονται στο σύστηµα ανάθεσης και εκτέλεσης ∆ηµοσίων Έργων. σιών, δαπανών κλπ), ήδη όταν επιδίδουν την προσφορά τους, σύµφωνα µε υπόδειγµα που θα περιλαµβάνεται στα τεύχη του διαγωνισµού, ώστε οι Αναθέτουσες Αρχές να µπορούν να αξιολογήσουν την αξιοπιστία της προσφοράς. Το ΥΠΥΜΕ µέχρι στιγµής δεν αντιµετωπίζει το θέµα. Εσείς ως ΚΙΝΑΛ, αν κληθείτε να συµµετέχετε σε αυριανή Κυβέρνηση πώς θα αντιµετωπίσετε το θέµα; ∆ιαχρονικά χρησιµοποιήθηκαν διάφορα συστήµατα δηµοπράτησης (από την πλέον συµφέρουσα οικονοµική προσφορά, την χαµηλότερη τιµή µε αιτιολόγηση προσφοράς, τον µαθηµατικό τύπο κλπ) σε µια προσπάθεια να βελτιωθεί το σύστηµα διαχείρισης των έργων αλλά και να περιοριστούν οι µεγάλες εκπτώσεις.Ωστόσοοι µεγάλες εκπτώσειςεξακολουθούν να αποτελούν ζήτηµα διαχρονικά επίκαιρο.

Η άποψή µου είναι ότι η αντιµετώπιση των µεγάλων εκπτώσεων δεν µπορεί και δεν πρέπει να αποτελεί αντικείµενο νοµοθετικών ρυθµίσεων και υπό αυτή την προσέγγιση θεωρώ ότι µια νοµοθετική ρύθµιση παρόµοια εκείνης της αιτιολόγησης δεν θα λύσει το πρόβληµα. Θυµίζω τα τέλη της δεκαετίας του ‘90 όπου υπήρχε η αιτιολόγηση της προσφοράς και το τι είχε συµβεί εκείνη την εποχή ( πάµε πίσω είκοσι και πλέον χρόνια) µε επιλογή αναδόχων µε δεύτερο δεκαδικό ποσοστού έκπτωσης και µε τελική κατάληξη την υιοθέτηση του µαθηµατικού τύπου. Κατά συνέπεια η επαναφορά της αιτιολόγησης δεν πρόκειται να λύσει το πρόβληµα. Οι λόγοι για αυτό είναι δύο. Από την µια πλευρά οι αναθέτουσες αρχές δεν θέλουν επ’ ουδενί να µπουν εκ νέου στην διαδικασία της αξιολόγησης της αιτιολόγησης µιας ασυνήθιστα χαµηλής προσφοράς και από την άλλη ούτε οι εργοληπτικές επιχειρήσεις θα αποδεχθούν να αιτιολογούν την προσφορά τους ex-ante µε την υποβολή της ίδιας της προσφοράς τους. Εξάλλου υπάρχει ήδη στον Ν. 4412 από την ενσωµάτωση της οδηγίας σχετική ρύθµιση που αφορά στην αιτιολόγηση της ασυνήθιστα χαµηλής προσφοράς. Η µόνη λύση κατά την άποψή µου είναι όλοι οι συµµετέχοντες στον διαγωνισµό θα πρέπει να κρίνονται για την ορθότητα της επιλογής τους στην πράξη υπό τους παρακάτω απαράβατους ωστόσο όρους: • Θα πρέπει να υπάρχει σοβαρή και στιβαρή εποπτεία κατασκευής από τις αναθέτουσες αρχές µε την υποστήριξη εξωτερικών constructionmanagers και διαρκή παρου-

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ σία και συµµετοχή του µελετητή στην εξέλιξη της κατασκευής. Υπό αυτό πρίσµα όποιος δεν αντέχει σε µια τέτοια εποπτεία θα πρέπει να υποστεί τις συνέπειες. • Τα έργα θα πρέπει να διαθέτουν ικανή µελετητική ωριµότητα και να έχουν υποστεί σοβαρό έλεγχο της παραδοθείσας µελέτης • ∆ιενέργεια σοβαρών Ελέγχων και δοµικών σε όλα τα στάδια της κατασκευής µέχρι το commissioning (παράδοση σε λειτουργία). - Πλησιάζουν και οι αυτοδιοικητικές εκλογές. Σε σχέση µε τα τεχνικά έργα και τις υποδοµές, ποιες περαιτέρω αρµοδιότητες πιστεύετε ότι µπορούν να εκχωρηθούν από την κεντρική Πολιτεία στην Αυτοδιοίκηση Α΄ ή Β΄ βαθµού, προκειµένου να επιτευχθεί και αποκέντρωση αλλά και επιτάχυνση στην παραγωγή έργου; Η Αυτοδιοίκηση έχει ήδη πολλές εκχωρηθείσες από την Κεντρική ∆ιοίκηση, αρµοδιότητες, χωρίς ωστόσο να διαθέτει τους απαραίτητους πόρους και την αναγκαία στελέχωση. Αυτό από µόνο του τεκµηριώνει ότι υπό αυτές τις προϋποθέσεις δεν µπορεί εκ των πράγµατων να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του νέου της ρόλου. Ειδικότερα η στελέχωση, κυρίως ∆ηµοτικών Τεχνικών Υπηρεσιών,αλλά και αριθµούΤεχνικών Υπηρεσιών Περιφερειών,είναι εξαιρετικά φτωχή, µε αποτέλεσµα να µην είναι σε θέση να διαχειριστούν µε βέλτιστο και τεχνικά ορθό τρόπο, τόσο τα έργα τα οποία έχουν σε εξέλιξη, όσο και αυτά που βρίσκονται σε φάση ωρίµανσης. Η µόνη λύση, κατά την άποψή µου, είναι η πρόταση που περιγράφηκε παραπάνω, δηλαδή η υιοθέτηση του ρόλου ProjectManager για τις Τεχνικές τους Υπηρεσίες. - Ποιες είναι οι εµβληµατικές υποδοµές που λείπουν και θα θέλατε να δείτε να υλοποιούνται –µε τη συµβολή σας ενδεχοµένως- την επόµενη δεκαετία στην Ελλάδα; Για την Αττική θεωρώ ως άκρως απαραίτητα τα ακόλουθα έργα τα οποία και αποτελούν επεκτάσεις και βελτιώσεις στην Αττική Οδό: • Σήραγγα Ηλιούπολης, (σύνδεση Περιφερειακής Λεωφόρου Υµηττού µε Λεωφόρο Βουλιαγµένης). • Υπερυψωµένη Λεωφόρος Βουλιαγµένης (από µελλοντική σήραγγα Ηλιούπολης έως µελλοντική σήραγγα Αργυρούπολης). • Σήραγγα Αργυρούπολης (σύνδεση Αεροδροµίου Ελ. Βενιζέλος µε Λεωφόρο Βουλιαγµένης).

• Σήραγγα Λεωφόρου Κύµης (σύνδεση κόµβου Κύµης - Αττικής Οδού µε κόµβο Καλυφτάκη - Εθνικής Οδού). • Σήραγγα Τουρκοβουνίων (σύνδεση Λεωφόρου Κατεχάκη µε Λεωφόρο Ευελπίδων), ίσως σε δεύτερη φάση. • Επέκταση κλάδου Αττικής Οδού προς Ραφήνα και σύνδεση µε ∆υτική είσοδο αεροδροµίου Ελ. Βενιζέλος. Σε αυτή την οµάδα έργων θα πρέπει να περιλαµβάνεται και η επέκταση του προαστιακού από αεροδρόµιο προς Ραφήνα. • Σταδιακή επέκταση Αττικής Οδού προς Λαύριο (περιλαµβανοµένης της επέκτασης του µέσου σταθερής τροχιάς. • Βελτιώσεις υφιστάµενης Αττικής Οδού (κόµβος Ραφήνας, κόµβος Περιφερειακής Οδού Αιγάλεω, κόµβος Εθνικής Οδού, σύνδεση µε Λεωφόρο ΟύλοφΠάλµε, έξοδοι/ είσοδοι κλπ). Ο συνάδελφός µου, πρώην Γενικός Γραµµατέας Παραχωρήσεων και οµότιµος καθηγητής κ. Σέργιος Λαµπρόπουλος µε οµάδα µελετητών έχει κάνει µια εξαιρετική δουλεία ωρίµανσης των ανωτέρω έργων σε επίπεδο προµελέτης, δουλειά η οποία υποβλήθηκε ως πρόταση στην κυβέρνηση, αλλά ουδέποτε υπήρξε η παραµικρή αντίδραση, ούτε καν απάντηση. Η πρόταση του Τοµέα Υποδοµών του Κινήµατος Αλλαγής για τα ανωτέρω έργα είναι όλα τα έσοδα της Αττικής Οδού και των επεκτάσεών της µετά το 2024 (χρονικό όριο ολοκλήρωσης της υπάρχουσας σύµβασης παραχώρησης και επιστροφής του έργου στην διαχείριση του ∆ηµοσίου) να οδηγηθούν στο Ελληνικό ∆ηµόσιο και σε συγκεκριµένη διαχειριστική δοµή η οποία µε την σειρά της θα τα προκηρύξει ως έργα Σ∆ΙΤ. Οι επενδυτές κατασκευαστές θα αναλάβουν την κατασκευή, λειτουργία και συντήρηση των έργων αυτών καταβάλλοντας ίδια κεφάλαια και εξασφαλίζοντας τραπεζικά δάνεια. Ταυτόχρονα το δηµόσιο θα δηµιουργήσει το κατάλληλο θεσµικό πλαίσιο για την έκδοση οµολόγων έργων που θα απευθύνονται σε όλους τους πολίτες. Όλα τα έργα θα πρέπει υποβληθούν προς αξιολόγηση στο πακέτο Γιουνκέρ και να τύχουν φυσικά της σχετικής χρηµατοδότησης από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Για την Βόρεια Ελλάδα θεωρώ ως άκρως απαραίτητη την κατασκευή της Εσωτερικής ΠεριφερειακήςΘεσσαλονίκηςµε την κατασκευή της υπερυψωµένης γέφυρας, που θα αποσυµφορήσειτο ήδηκυκλοφορικάβεβαρυµµένο κέντρο της πόλης. Το έργο διαθέτει σχετική µελετητική ωριµότητα (σε επίπεδο προµελέτης) που σε σχετικά σύντοµο χρόνο µπορεί αυτή να ολοκληρωθεί ώστε να καταστεί αναγκαία η δηµοπράτησή του.

Η ολοκλήρωση του ΜΕΤΡΟ της Θεσσαλονίκης τόσο της κύριας γραµµής όσο αυτής της Καλαµαριάς αποτελούν προτεραιότητα πρώτης γραµµής για την πόλη της Θεσσαλονίκης. Οι επεκτάσεις του ΜΕΤΡΟ στην δυτική Θεσσαλονίκη σε συνδυασµό µε τον προαστιακό σιδηρόδροµο ανατολικά και δυτικά της πόλης θα πρέπει να ωριµάσουν το συντοµότερο δυνατόν. Σε ότι αφορά την περίπτωση της ιδιωτικοποίησης της Εγνατίας Οδού που σήµερα βρίσκεται σε εξέλιξη είναι σε λάθος, κατά την άποψή µας,η επιλογή του τρόπου της ιδιωτικοποίησης, γεγονός το οποίο είναι βέβαιον ότι δεν φέρει τα αναµενόµενα έσοδα για το ∆ηµόσιο. Η Ιδιωτικοποίηση της Εγνατίας Οδού µπορούσε να γεννήσει έσοδα τα οποία µε την σειρά τους να χρηµατοδοτήσουν τα απαιτούµενα έργα υποδοµής του συνόλου των αναγκών των τεσσάρων Περιφερειών της Βόρειας Ελλάδας και φυσικά να εξυπηρετήσουν µε µια λογική ισορροπία το ζητούµενονέες επενδύσεις σε υποδοµές και εξυπηρέτηση χρέους δανεισµού της χώρας. Η πρότασή µας για την ιδιωτικοποίηση της Εγνατίας οδού ήταν η ακόλουθη: Η ιδιωτικοποίηση να γίνει µε σύµβαση Σ∆ΙΤκαι όχι παραχώρησης µε τους ακόλουθουςόρους: • η σύµβαση να αφορά µόνο στη λειτουργία (περιπολίες οχηµάτων, τηλεφωνικό κέντρο εξυπηρέτησης κλπ), την ελαφρά / τακτική συντήρηση και τη συλλογή των διοδίων, • η διάρκεια της να µην υπερβαίνει τη δεκαπενταετία (διότι µετά την δεκαπενταετία θα έχουν µεταβληθεί οι υφιστάµενες σήµερα δυσµενείς συνθήκες). Ειδικότερα µε τα υπολειπόµενα έργα της Εγνατίας, κρίνουµε ως άκρως απαραίτητα τα έργα ολοκλήρωσης των συνδέσεων της Εγνατίας Οδού µε τα µεγάλα λιµάνια της χώρας ( οδικές και σιδηροδροµικές συνδέσεις), καθώς επίσης και την ολοκλήρωση του αυτοκινητοδρόµουτης Κεντρικής Ελλάδαςκαι την σύνδεσή του µε την Εγνατία Οδό. Ο Βόρειος άξονας της Κρήτης είναι ίσως το πλέονεπείγον,από όλα τα παραπάνω, έργο η ολοκλήρωσή τουθα πρέπει να γίνει τόσο στην τρέχουσα όσο και στην επόµενη Προγραµµατική περίοδο και φυσικά πρώτης προτεραιότητας επίσης έργο αποτελούν οι επεµβάσεις οδικής ασφάλειας στο σύνολο του οδικού δικτύου της χώρας (περί τα 15,000 χιλιόµετρα) και προϋπολογισµού πλέον των 400 εκατ. Σηµειώνω ότι το έργο αυτό έχει ήδη µελετητικήωριµόταταάλλα δεν διαθέτει χρηµατοδότηση.

w w w . pe se d e. g r

ΕΙ∆ΙΚΟ ΑΡΘΡΟ

Η ΕΘΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΦΟ∆ΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙ∆Α (LOGISTICS) 1. Γενικά Στοιχεία ∆ιεθνείς εξελίξεις στον τοµέα Μεταφορών Μεταφορές, στον οικονοµικό και εµπορικό χώρο, ονοµάζονται γενικά οποιεσδήποτε µετακινήσεις επιβατών και φορτίων από έναν τόπο σε έναν άλλον. Συνήθως η µετακίνηση επιβατών και φορτίων γίνεται έναντι κάποιας αµοιβής που ονοµάζεται εισιτήριο ή κόµιστρο ή ναύλος. Συνεπώς οι µεταφορές αποτελούν εµπορικές πράξεις, παράγουσες οικονοµική χρησιµότητα. Ο παλαιότερος διεθνής όρος transportation έχει σήµερα αντικατασταθεί µε τον βραχύτερο transport, τον οποίο χρησιµοποιούν και οι κοινωνιολόγοι µε την ευρύτερη σηµασία της µεταφοράς ανθρώπων και αγαθών γενικά στο χώρο µε επικεντρωµένο το ενδιαφέρον στα µέσα "πολλαπλής φοράς" καθώς και στα προσωπικά µέσα µετακίνησης, θεωρούµενα ως βασικοί δηµιουργοί του συστήµατος διακίνησης αγαθών

µέσα στις κοινότητες, τις κοινωνίες και µεταξύ αυτών. Παρά ταύτα ενώ όλες οι κοινωνικές επιστήµες έχουν δείξει κάποιο ενδιαφέρον για αυτές, µόνο η Οικονοµική Επιστήµη έχει παρουσιάσει αξιόλογο έργο σε εργασίες έρευνας και µελέτης σε σηµείο που η έννοια µεταφορές να έχει επεκταθεί σήµερα σ΄ ένα ευρύ ανεπτυγµένο τεχνικό πεδίο (τοµέα) έρευνας στο σηµείο που να χαρακτηρίζονται δικαιολογηµένα από το εύρος αυτών «Βιοµηχανία µεταφορών».

Ο τοµέας των µεταφορών είναι µία από τις πρώτες κοινές πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) διότι οι µεταφορές έχουν ζωτική σηµασία για την ευρωπαϊκή οικονοµία. Χωρίς καλές συνδέσεις η Ευρώπη δεν µπορεί να αναπτυχθεί ούτε να ευηµερήσει.

Σύµφωνα µε τη νέα ευρωπαϊκή πολιτική για τις υποδοµές, τριπλασιάζεται η χρηµατοδότηση στον τοµέα των µεταφορών στα 26 δισεκατοµµύρια ευρώ για την περίοδο 2014–20206. Ταυτόχρονα, η νέα αυτή πολιτική εστιάζει τη χρηµατοδότηση σε ένα επακριβώς καθορισµένο νέο κεντρικό δίκτυο. Το δίκτυο αυτό θα αποτελεί τον κύριο κορµό των µεταφορών στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά. Τοµεακά οι κυριότεροι άξονές της πολιτική µεταφορών της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποβλέπουν στην «ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς, την εξασφάλιση αειφόρου ανάπτυξης, την ανάπτυξη των µεγάλων δικτύων της Ευρώπης, το χωροταξικό έλεγχο, την ενίσχυση της ασφάλειας, και την ανάπτυξη της διεθνούς συνεργασίας». Τα «µέσα» ή «δράσεις» για επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής πολιτικής Μεταφορών διατυπώνονται µε µια παράθεση 40 «πρωτοβουλιών» (Initiatives) οµαδοποιηµένες σε 4 Άξονες.

w w w . pe se d e. g r

ΕΙ∆ΙΚΟ ΑΡΘΡΟ

Οι κύριοι άξονες της νέας πολιτικής Μεταφορών της ΕΕ7, είναι: 1. Ύπαρξη «Βιωσιµότητας» (sustainability) σε όλους τους τοµείς των µεταφορών, 2. Μείωση των εκποµπών του θερµοκηπίου (greenhouse gas emissions) από τις µεταφορές κατά 60% το 2050 σε σχέση µε το 1990, 3. ∆ιατήρηση της ανταγωνιστικότητας σε όλα τα επίπεδα, 4. ∆ιατήρηση του σηµερινού επιπέδου κινητικότητας µε κάθε τρόπο (είναι µάλιστα χαρακτηριστικός, ο απόλυτος τρόπος µε τον οποίο αυτό τίθεται στο κείµενο: curbing mobility is not an option).

2. Εφοδιαστική Αλυσίδα (Logistics)

ριση των αποθεµάτων, ο συντονισµός των δροµολογίων και ο έλεγχος της διανοµής των τελικών προϊόντων.

Ο Τοµέας της Εφοδιαστικής Αλυσίδας (logistics) αναφέρεται σε ένα σύνολο δραστηριοτήτων, οι οποίες αφορούν στη συνολική διαχείριση του εφοδιασµού µίας επιχείρησης ή µίας αγοράς, και περιλαµβάνει επιµέρους δραστηριότητες, όπως η µεταφορά πρώτων υλών και τελικών εµπορευµάτων, η αποθήκευσή τους, η διαχεί-

Σε αυτό το πλαίσιο, ο Τοµέας ορίζεται ως η διαδικασία σχεδιασµού, εφαρµογής και ελέγχου µίας αποτελεσµατικής και οικονοµικής ροής και αποθήκευσης των πρώτων υλών, των ηµικατεργασµένων αποθεµάτων, των έτοιµων προϊόντων και της σχετικής πληροφορίας από το σηµείο παραγωγής στο σηµείο κατανάλωσης, µε

w w w . p es ed e . g r

∆ΗΜΗΤΡΗΣ Ο∆. ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΙ∆ΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΠΟ∆ΟΜΩΝ & ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ∆ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΥ & Ο∆ΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΙΑΣ ΤΕΕ ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΜΗΧ. ∆ΠΘ ΜETAΠTYXIAKO ∆IΠΛ. EI∆. ΕΜΠ.

ΕΙ∆ΙΚΟ ΑΡΘΡΟ σκοπό την ικανοποίηση των απαιτήσεων των πελατών.

αναγκαία, ακόµα και για την ίδια την επιβίωση των κάθε είδους επιχειρήσεων.

Σύµφωνα µε έναν εναλλακτικό, σύγχρονο ορισµό, η δραστηριότητα των logistics συνίσταται στη µεταφορά των εµπορευµάτων από το σηµείο παραγωγής τους στον κατάλληλο τόπο, στην κατάλληλη µορφή, την κατάλληλη χρονική στιγµή και µε το κατάλληλο κόστος (ΣΕΒ, 2013).

3. Ελληνικό Σχέδιο ∆ράσης για την Εφοδιαστική Αλυσίδα:

Ως αποτέλεσµα των οικονοµικών, κοινωνικών και τεχνολογικών αλλαγών, η διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας µετατράπηκε γρήγορα και αναγνωρίστηκε ως µία ξεχωριστή µορφή οικονοµικής δραστηριότητας, η οποία κλήθηκε να αντιµετωπίσει και να επιλύσει ζητήµατα ειδικής φύσεως. Ως αποτέλεσµα δε της σταθερής, κατά τις τελευταίες δεκαετίες, τάσης απελευθέρωσης των αγορών –τόσο στο εσωτερικό των περισσότερων εθνικών οικονοµιών όσο και στο επίπεδο του διεθνούς εµπορίου– αλλά και του διαρκώς αυξανόµενου διεθνούς ανταγωνισµού, η επίλυση των ειδικών αυτών ζητηµάτων, κατά το βέλτιστο δυνατό τρόπο, κατέστη

Κύριος στόχος της ελληνικής εφοδιαστικής, είναι η παροχή αποτελεσµατικών, αξιόπιστων, πλήρως ενοποιηµένων και βιώσιµων υπηρεσιών logistics, οι οποίες καλύπτουν τις ανάγκες των πελατών, βελτιώνοντας το επίπεδο εξυπηρέτησης και διατηρώντας ένα ανταγωνιστικό κόστος. Η Εθνική Στρατηγική για την Εφοδιαστική είναι ένα όραµα µε µεσο-µακροπρόθεσµους στόχους και υποστηρίζεται από ένα σχέδιο δράσης (η υλοποίηση του οποίου αποτελεί µνηµονιακή υποχρέωση) στο οποίο καταγράφονται οι απαιτούµενοι πόροι για την επίτευξη του οράµατος αυτού και των στόχων του. Το Σχέδιο ∆ράσης για την Εφοδιαστική θα πρέπει να αντιµετωπιστεί ως ένα ρεαλιστικό πρόγραµµα εργασιών, µε σαφώς καθορισµένα καθήκοντα και αρµοδιότητες µεταξύ του ιδιωτικού και δηµόσιου τοµέα,

τους ενδιαφερόµενους, και µε συγκεκριµένα µέτρα και ορόσηµα για τη διάρκεια υλοποίησής του. Το Σχέδιο ∆ράσης για την εφοδιαστική βρίσκεται σε εξέλιξη µε χρόνο ολοκλήρωσης το 2020. Πιο συγκεκριµένα το Σχέδιο ∆ράσης προωθεί την αναπτυξιακή προσέγγιση της ελληνικής εφοδιαστικής και λαµβάνει υπόψη τις ρεαλιστικές ευκαιρίες της Ελλάδας για να γίνει παγκόσµιος κόµβος εφοδιαστικής, συνεισφέροντας έτσι στην ανάπτυξη της χώρας και την ανάκαµψη της εθνικής οικονοµίας. Πρόκειται εποµένως για στρατηγικό στόχο που αφορά στη διεθνή εφοδιαστική και θεωρείται ως πρώτης προτεραιότητας για τη χώρα, λόγω του ότι αποτελεί σηµαντικό εργαλείο ανάπτυξης. Η επίτευξή του δεν περιορίζεται µόνο στην αύξηση των διεθνών εµπορευµατικών ροών, αλλά δίνει έµφαση και στην εµπορική διαµεταφορά και ιδίως στις υπηρεσίες προστιθέµενης αξίας αυτής. Αυτό λαµβάνει υπόψη τις τρέχουσες ανάγκες της χώρας για ανάπτυξη και αύξηση της απασχόλησης.

w w w . pe se d e. g r

ΕΙ∆ΙΚΟ ΑΡΘΡΟ Στην υλοποίηση της παραπάνω πολιτικής, το Υπουργείο Υποδοµών και Μεταφορών για τον τοµέα της εφοδιαστικής προωθεί σχετικές δράσεις όπως: ∆ιευκόλυνση των διαδικασιών διαχείρισης transit φορτίου και παροχής υπηρεσιών προστιθέµενης αξίας (added-value Services). Η Ελλάδα έχει σηµειώσει σηµαντική πρόοδο όσον αφορά στην προσέλκυση εµπορευµατικών ροών που διέρχονται από Ελληνικούς κόµβους εφοδιαστικής. Αυτή εστιάζεται κυρίως σε διαµετακόµιση εµπορευµάτων µέσω των ελληνικών λιµένων και ιδιαίτερα του Πειραιά, ενώ ένα σηµαντικό τµήµα αφορά στις διεθνείς οδικές εξαγωγές. Η διεθνής διαµετακόµιση εµπορευµάτων στην Ευρώπη πρέπει να ακολουθήσει µια διαδροµή µέσα από χώρες µη µέλη της ΕΕ, όπως τις Βαλκανικές (Αλβανία, ΠΓ∆Μ, Σερβία, κ.λ.π). Η Ελλάδα είναι επίσης πύλη και χώρα διέλευσης για την Ασία και την Αφρική και τα λιµάνια της Βορειοανατολικής Ελλάδος συνδέονται µε τα λιµάνια της Μαύρης Θάλασσας. Η διευκόλυνση αδιάλειπτων, έγκαιρων και αποτελεσµατικών εµπορευµατικών µεταφορών προς τις περιοχές των γειτονικών χωρών και η χρήση της υπάρχουσας και µελλοντικής µεταφορικής υποδοµής θα επιτευχθεί µε τη στενή συνεργασία των συµβαλλόµενων µερών.

Ενίσχυση της ροής ηλεκτρονικών πληροφοριών σχετικών µε τα logistics (e CMR). Η εισαγωγή και ανάπτυξη της ηλεκτρονικής ροής πληροφοριών κατά τη διάρκεια των εµπορευµατικών µεταφορών και ο χειρισµός τους είναι µια συνηθισµένη πρακτική στην Ευρώπη, αλλά είναι πολύ περιορισµένη στην Ελλάδα. Για παράδειγµα Ευρωπαϊκές χώρες προωθούν το ηλεκτρονικό CMR (eConvention Merchandises Route), το οποίο διευκολύνει τις εταιρείες, αλλά επιπλέον ενισχύει την επιβολή των οδικών κανόνων και αποτρέπει τη φοροδιαφυγή. Βασίζεται σε νέες τεχνολογίες και µπορεί να δώσει πολύτιµες πληροφορίες σχετικά µε τις ροές εµπορευµάτων (Περίοδος εφαρµογής: 2017-2019).

Καταγραφή της περιβαλλοντικής επίπτωσης και δηµοσίευση των αποτελεσµάτων (Περίοδος εφαρµογής: 2017-2019). Κατ’εξουσιοδότηση της παρ.1 του άρθρου 5 του Ν. 4302/2014, όπως αντικαταστάθηκε µε το άρθρο 160 του Ν. 4512/2018 εκδόθηκε η υπ΄αριθ. οικ.1023/16-1-2018 (Β΄42) Απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας και του Υπουργού Υποδοµών και Μεταφορών «Καθορισµός των όρων λειτουργίας του συστήµατος καταγραφής των περιβαλλοντικών επιδόσεων των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην Εφοδιαστική».

Επιπλέον, στην παρ. 2 του άρθρου 5 Ν. 4302/2014, όπως αντικαταστάθηκε µε το άρθρο 160 του Ν. 4512/2018, προβλέπεται η δηµιουργία κεντρικής βάσης δεδοµένων, όπου καταγράφονται οι περιβαλλοντικές επιδόσεις των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην Εφοδιαστική, καθώς και η έκδοση Απόφασης (Υ.Α.) του Υπουργού Υποδοµών και Μεταφορών µε την οποία καθορίζονται η διαδικασία δηµιουργίας και τήρησης της βάσης, οι όροι επεξεργασίας και δηµοσιότητας των δεδοµένων, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτοµέρεια.

Ανάπτυξη πρακτικών city logistics Η άσκηση δραστηριοτήτων της εφοδιαστικής εντός των ορίων πόλης από φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές είναι ένα έργο που δεν έχει ακόµα αναπτυχθεί στην Ελλάδα. Η ΕΕ έχει δηµοσιεύσει από το 2013 το Urban Mobility Package (Πακέτο Αστικής Κινητικότητας), αλλά τα βιώσιµα City Logistics βρίσκονται ακόµα σε αρχικό στάδιο στην Ευρώπη. Ο νόµος 4302/2014 ήταν η πρώτη προσπάθεια να εισαχθεί το πλαίσιο των Αστικών Μεταφορών και ∆ιανοµής (Urban Logistics) στην Ελλάδα. Θέτει τις βασικές αρχές για την προσωρινή αποθήκευση και στάθµευση των µεταφορικών µέσων στις δηµοτικές περιοχές και τη διανοµή από τα Αστικά Κέντρα Ενοποίησης (UCC) στα σηµεία διανοµής για αποσυµφόρηση µε στόχο µια ρυθµιζόµενη πρόσβαση σε όλη την πόλη (Περίοδος εφαρµογής: 2017-2019).

4. Συµπέρασµα Η Ελλάδα προκειµένου να µεγιστοποιήσει τα οφέλη της από την ανάπτυξη του Τοµέα της Εφοδιαστικής Αλυσίδας (logistics) πρέπει να προσελκύσει διεθνείς εµπορευµατικές µεταφορές και να επωφεληθεί από τη µοναδική ευκαιρία για την αύξηση των εµπορευµατικών ροών µέσω του πλέον αναβαθµισµένου οδικού, σιδηροδροµικού, θαλάσσιου και εναέριου δικτύου της. Η ανάπτυξη του Εθνικού Σχεδίου ∆ράσης για την Εφοδιαστική βρίσκεται σε εξέλιξη µε χρόνο ολοκλήρωσης το 2020, υποστηρίζει τις κυβερνητικές στρατηγικές µε στοχευµένες επενδύσεις ώστε να γίνει η Ελλάδα ένα ηγετικό κέντρο logistics σε παγκόσµιο επίπεδο, το οποίο αναµένεται να συµβάλλει στην οικονοµική και κοινωνική ανάπτυξη, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα της χώρας και δηµιουργώντας εκατοντάδες χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας.

w w w . p es ed e . g r

ΕΙ∆ΙΚΟ ΑΡΘΡΟ

∆ΙΑΒΡΩΣΗ ΑΚΤΩΝ: Αίτια - Αντιµετώπιση - Θεσµικό πλαίσιο ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η χώρα µας περιβάλλεται από πολύ µεγάλο µήκος ακτών – 16.300 km – συγκριτικά µε την επιφάνειά της και µε επι τοις εκατό ποσοστό ακτογραµµής/περίµετρο 93% κατατάσσεται στην 4η θέση µετά την Ισλανδία, τη Μ. Βρεττανία και τη Νορβηγία. Τα τελευταία χρόνια η παράκτια ζώνη πιέζεται από περιβαλλοντικούς παράγοντες, µε σηµαντικότερο το πρόβληµα της διάβρωσης των ακτών. Το πρόβληµα εντείνεται λόγω της κλιµατικής αλλαγής, που επηρεάζει και τη λειτουργία των λιµενικών και παράκτιων τεχνικών έργων τα οποία χρήζουν πλέον επανασχεδιασµού/αναβάθµισης.

προς τα ανοιχτά (διάβρωση-χειµερινό προφίλ). Το καλοκαίρι, µεταφέρεται η άµµος προς την ακτή από τους ήπιους κυµατισµούς και αποκαθίσταται (πρόσχωση-θερινό προφίλ). Ωστόσο, λόγω κλιµατικής αλλαγής, µπορεί να διαταραχθεί η παραπάνω ισορροπία. Εάν εµφανιστούν ακραία καιρικά φαινόµενα (δηλαδή κυµατισµοί µεγάλου ύψους), η άµµος µπορεί να µεταφερθεί αρκετά βαθιά, βαθύτερα από ό,τι στο παρελθόν, και σε βάθη µεγαλύτερα του βάθους «κλεισίµατος». Από τα βάθη αυτά είναι πιθανόν να µη µπορεί να επιστρέψει, µε τους θερινούς κυµατισµούς µε αποτέλεσµα να µη συντελεστεί πλήρως η διεργασία της πρόσχωσης και να µην αποκατασταθεί πλήρως η πραγµατοποιούµενη διάβρωση.

3 Ορέστης Μεσοχωρίτης

∆ΙΑΒΡΩΣΗ ΑΚΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ Χώρα

Ποσοστό (%) της ακτογραµµής που έχει υποστεί διάβρωση

Βέλγιο

25,5

Ιταλία

22,8

Κύπρος

37,8

Λετονία

32,8

∆ανία

13,2

Λιθουανία

24,3

Εσθονία

2,0

Κάτω Χώρες

10,5

Φινλανδία

0,04

Πολωνία

55,0

Γαλλία

24,9

Πορτογαλία

28,5

Γερµανία

12,8

Ισπανία

11,5

Ελλάδα

28,6

Σουηδία

2,4

Ιρλανδία

19,9

Μεγ. Βρετανία

17,3

∆ιπλ. Πολιτικός Μηχανικός ΑΠΘ MSc in Maritime Civil Engineering Μέλος ∆.Ε. Τ.Ε.Ε. email: info@icoast.gr

ΑΙΤΙΑ Η διάβρωση των ακτών µπορεί να οφείλεται σε ποικίλους παράγοντες. Κλιµατικές αλλαγές: Μεταβολή στη συχνότητα εµφάνισης και έντασης των ανέµων. Αν θεωρήσουµε µια ακτή στην οποία έχει αποκατασταθεί µια δυναµική ισορροπία τις τελευταίες δεκαετίες (ή ακόµη και αιώνες) µε ισορροπηµένο ισοζύγιο φερτών υλών, µε τις µεταβολές στη συχνότητα εµφάνισης και στην ένταση των ανέµων εξαιτίας της κλιµατικής αλλαγής, µπορεί να διαταραχθεί το υφιστάµενο ισοζύγιο της ακτής και να προκύψει έλλειµµα και συνεπώς διάβρωσή της. Προφανώς η διάβρωση θα συνοδεύεται από πρόσχωση σε άλλη ακτή.

∆ράση µεγάλου ύψους κυµατισµών. Το χειµώνα, οι µεγάλου ύψους κυµατισµοί µεταφέρουν την άµµο εγκάρσια στην ακτή

Αύξηση µέσης στάθµης της θάλασσας. Μελλοντικά, κάτω από συνθήκες µόνιµης ανύψωσης της στάθµης της θάλασσας λόγω των κλιµατικών µεταβολών (λιώσιµο των πάγων και θερµοκρασιακή διαστολή λόγω της αύξησης της µέσης θερµοκρασίας), το προφίλ ισορροπίας θα πρέπει να είναι παρόµοιο µε το υφιστάµενο εφόσον το υλικό της ακτής και οι κυµατικές συνθήκες δεν µεταβληθούν σηµαντικά.

Μεταβολές στην ένταση και συχνότητα βροχοπτώσεων. Οι µεταβολές αυτές επηρεάζουν τις διαβρώσεις των εδαφών της ενδοχώρας και συνεπώς και τη φυσική τροφοδότηση των ακτών µε χερσογενές ίζηµα, που πραγµατοποιείται µέσω των ποταµών και των χειµάρρων. Σε πολλές παράκτιες περιοχές τα αίτια της διάβρωσης βρίσκονται συνήθως στον συνδυασµό των παραπάνω παραγόντων, µε κάθε παράγοντα να επηρεάζει µε διαφορετική βαρύτητα το φαινόµενο. Ανθρώπινες επεµβάσεις: Κατασκευή παράκτιων έργων. 6. Λατοµεύσεις παράκτιου υλικού. 7. Κατασκευή φραγµάτων. 8. Έντονη αστικοποίηση παράκτιων περιοχών.

Κάθε έργο που κατασκευάζεται στην παράκτια ζώνη αποτελεί εµπόδιο στη φυσική εκτόνωση των παράκτιων µηχανισµών επί της ακτής και µεταβάλλει την παράκτια κίνηση των ιζηµάτων (άµµος και χαλίκια). ∆ιαταράσσεται η ισόρροπη κατανοµή των ιζηµάτων, µε αποτέλεσµα να παρατηρούνται αλλού έντονες προσχώσεις και αλλού έντονες διαβρώσεις.

w w w . pe se d e. g r

ΕΙ∆ΙΚΟ ΑΡΘΡΟ

ΠΑΡΑΛΙΕΣ ΜΕ ∆ΙΑΒΡΩΣΗ ΑΝΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ Ακτογραµµή Περιφέρεια

Μήκος (km)

Υπό διάβρωση (km)

Υπό διάβρωση (%)

Α. Μακεδονία & Θράκη

436,0

139

31,9

Κ. Μακεδονία

821,8

371

45,1

Θεσσαλία

697,3

256

36,7

Ήπειρος

313,5

106

33,8

1065,9

260

24,4

859,3

198

23,0

Στερεά Ελλάδα

1491,8

582

39,0

Πελοπόννησος

1164,1

306

26,3

Αττική

1047,9

237

22,6

Β. Αιγαίο

1311,3

231

17,6

Ν. Αιγαίο

3423,2

503

14,7

Κρήτη

1148,3

756

65,8

13.780,4

3.945

28,6

Νησιά Ιονίου ∆. Ελλάδα

ΣΥΝΟΛΟ

Ερεσός Λέσβου: υποχώρηση γραµµής παραλίας

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

Περιορισµός των αιτίων που επιτείνουν την κλιµατική αλλαγή και προσεκτικός σχεδιασµός των ανθρώπινων επεµβάσεωνέργων.

Κατασκευή “σκληρών” επεµβατικών µεθόδων απο σκυρόδεµα ή απο φυσικούς ογκολίθους. Ενδεικτικά αναφέρεται η κατασκευή παράλληλων προβόλων µε στέψη πάνω απο τη Μέση Στάθµη Θάλασσας (ΜΣΘ) κάθετα στην ακτή. Οι κατασκευές αυτές σταθεροποιούν την ακτή ανάµεσα στους προβόλους όταν υπάρχει στερεοµεταφορά κατά µήκος της ακτής. Κατάντη

w w w . p es ed e . g r

όµως των κατασκευών η διάβρωση της ακτής συνεχίζεται. Ταυτόχρονα σε περιοχές επιβαρηµένες περιβαλλοντικά (π.χ. Θερµαϊκός Κόλπος) µπορεί να προκληθεί σηµαντική υποβάθµιση της ποιότητας των νερών ανάµεσα στους προβόλους ιδιαίτερα κατά τους θερινούς µήνες, λόγω της µη ικανοποιητικής ανανέωσής τους. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγµα της Παραλίας Κατερίνης όπου η κατασκευή προβόλων οδήγησε σε σηµαντικά προβλήµατα ποιότητας νερού, λόγω της διακοπής της παράκτιας κυκλοφορίας και της αποµόνωσης ευτροφικών µαζών. Το αποτέλεσµα ήταν εµφανές µε έντονη δυσοσµία, θολότητα, ευτροφισµό κλπ.

Κατασκευή “ήπιων” επεµβατικών µεθόδων απο φυσικούς ογκολίθους ή µε γαιοσωλήνες απο τεχνητό υφαντό γεωύφασµα υψηλής αντοχής µε άµµο σε θέσεις και διατοµές που υποδεικνύει η Ακτοµηχανική µελέτη. Η στέψη των πυθµενικών κυµατοθραυστών είναι κάτω απο τη ΜΣΘ (ύφαλες κατασκευές) επιτρέποντας το νερό να κυκλοφορεί από πάνω, πράγµα που βοηθά την ανανέωση των νερών της λιµενολεκάνης. Η εγκατάσταση των παραπάνω ύφαλων προβόλων µέσα στη ζώνη θραύσης έχει σαν αποτέλεσµα την παγίδευση µέρους των φερτών και την αποφυγή της διάβρωσης. Η ολοκλήρωση της κατασκευής γίνεται µε ή χωρίς τεχνητή αναπλήρωση µε άµµο.

“Ήπια” επεµβατική µέθοδος είναι η τεχνητή ανάπλαση της ακτής µε άµµο (beach nourishment). Είναι η πλέον διαδεδοµένη ήπια µέθοδος προστασίας ακτών από διάβρωση. Στη µέθοδο αυτή απλά τροφοδοτείται η ακτή µε άµµο που λαµβάνεται από άλλες ακτές όπου υπάρχει περίσσεια υλικού αλλά και από τη θάλασσα σε βάθη µεγαλύτερα των 15 µ. Το υλικό τοποθετείται έτσι ώστε να επεκτείνεται η ακτή προς τη θάλασσα. Το ύψος που γίνεται η εναπόθεση του υλικού είναι της τάξης των 1-2 m πάνω από τη ΜΣΘ. Μετά την εναπόθεση της άµµου οι κυµατισµοί θα διαµορφώσουν µια νέα κατάσταση “ισορροπίας”. Ανάλογα µε τη µέση διάµετρο των κόκκων που µπορεί να είναι µεγαλύτερη, ίση ή µικρότερη από αυτή των κόκκων της υφιστάµενης ακτής, θα διαµορφωθούν ανάλογα προφίλ. Τα προφίλ αυτά θα έχουν πιο ήπια, ίση ή µεγαλύτερη κλίση από την υφιστάµενη αντίστοιχα, µε αποτέλεσµα τη διατήρηση του πλάτους της νέας παραλίας που διαµορφώθηκε, ή την µερική ή και ολική απώλειά της.

Συνδυασµός τεχνητής ανάπλασης και βυθισµένων πλευρικών ή παράλληλων στην ακτή προβόλων. Η τεχνητή ανάπλαση µπορεί να συνοδεύεται και από άλλα τεχνικά έργα προστασίας που βοηθούν στον εγκλωβισµό των ποσοτήτων άµµου που µεταφέρθηκαν και ελαχιστοποιούν τις πλευρικές και τις εγκάρσιες απώλειες. Έτσι µπορεί να κατασκευαστούν πλευρικά πρόβολοι ή παράλληλα στην ακτή βυθισµένοι κυµατοθραύστες. Στην τελευταία περίπτωση (Perched beach) η δράση του βυθισµένου κυµατοθραύστη είναι διπλή: εµποδίζει την διαφυγή της άµµου προς τα ανοιχτά ενώ ταυτόχρονα προστατεύει την ακτή από τη διαβρωτική δράση των µεγάλων κυµατισµών οι οποίοι θραύονται πάνω από αυτήν.

ΕΙ∆ΙΚΟ ΑΡΘΡΟ για τη Θαλάσσια Στρατηγική, η οποία στοχεύει στην προαγωγή της αειφόρου χρήσης των θαλασσών, στη διατήρηση των θαλάσσιων οικοσυστηµάτων και στην προστασία των βασικών πόρων από τους οποίους εξαρτώνται οι κοινωνικές και οικονοµικές δραστηριότητες που σχετίζονται µε τη θάλασσα. Η συνθήκη της Βαρκελώνης αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγµα της προσπάθειας απο κοινού των χωρών που περιβάλουν την Μεσόγειο να υιοθετηθούν δράσεις για την προστασία της βιοποικιλότητας και του θαλάσσιου και παράκτιου περιβάλλοντος.

ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ - ΕΠΕΝ∆ΥΣΕΙΣ ΧΡΗΜΑΤΟ∆ΟΤΗΣΗ ΕΡΓΩΝ

ΥΦΑΛΟΙ ΚΥΜΑΤΟΘΡΑΥΣΤΕΣ: «Ηπια» µέθοδος - τεχνικά έργα χωρίς οπτική όχληση και σχετικά ελεύθερη κυκλοφορία των νερών

Ζητούµενο σε έργα αντιµετώπισης της διάβρωσης των ακτών είναι και η χρηµατοδότηση αυτών των έργων. Ευρωπαικά προγράµµατα µέσω ΕΣΠΑ ή αναπτυξιακού νόµου που αφορά τον τουρισµό και το περιβάλλον είναι “ανοιχτά” για χρηµατοδότηση φορέων του δηµοσίου και ιδιωτικών φορέων (ξενοδοχεία, τουριστικές επιχειρήσεις). Χαρακτηριστικό παράδειγµα προς µίµηση στην παρούσα φάση είναι η συµµετοχή της Περιφέρειας Κ. Μακεδονίας σε πρόγραµµα του ΕΣΠΑ 20142020, µε το ποσό των 5.000.000 ευρώ, για έργα προστασίας απο τη διάβρωση σε ∆ήµους της Περιφέρειας Κ. Μακεδονίας που έχουν “ώριµες” µελέτες δηλαδή µελέτες εγκεκριµένες µε άδεια παραχώρησης για την εκτέλεση του έργου αντιµετώπισης της διάβρωσης.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Ξενοδοχείο (Ν. Χαλκιδικής): Τεχνητή αναπλήρωση - Ύφαλος κυµατοθραύστης (γαιοσωλήνες)

ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Τα έργα αντιµετώπισης διάβρωσης ακτών ή ανάπλασης παραλιών εκτελούνται σύµφωνα µε τη διαδικασία των άρθρων 12 (προστατευτικά έργα) και 14 (ανάπλαση παραλιών) του Ν. 2971/2001 περί αιγιαλού και παραλίας. Για τις Αµµοληψίες ο βασικός νόµος που υπάρχει είναι ο Αναγκαστικός Νόµος 1219/38 (Βασίλειο της Ελλάδος). Την τελική έκδοση της άδειας παραχώρησης για την εκτέλεση του έργου εκδίδει το Υπουργείο Οικονοµικών (για έργα στη θάλασσα) ή η Γ.Γ. Αποκεντρωµένης (για

έργα εντός αιγιαλού ή παραλίας). Η συνήθης διάρκεια για την έκδοση της παραπάνω άδειας είναι 20-24 µήνες. Πολύς χρόνος αν αναλογιστεί κανείς τη συχνότητα και ένταση των φαινοµένων που επηρεάζουν την υπο µελέτη περιοχή. Η βελτίωση του υπάρχοντος εθνικού θεσµικού πλαισίου κρίνεται ιδιαίτερα αναγκαία. Η αναγκαιότητα αυτή µάλιστα ενισχύεται από τις υποχρεώσεις της χώρας µας για αντιµετώπιση του προβλήµατος σε διεθνές επίπεδο. Για το σκοπό αυτό διαµορφώθηκε η Οδηγία Πλαίσιο 2008/56/ΕΚ

Η παράκτια διάβρωση αποτελεί ένα σηµαντικό πρόβληµα. Το 25% των ακτών της Ευρώπης διαβρώνεται εξ αιτίας των ανθρώπινων επεµβάσεων. Και όµως, η παράκτια διάβρωση δεν µπορεί να αντιµετωπίζεται ως ένα πρόβληµα µεµονωµένο και να θεραπεύεται µόνο µε κατασκευαστικά έργα. Η διάβρωση πρέπει να αντιµετωπίζεται ως τµήµα µιας Ολοκληρωµένης ∆ιαχείρισης της Παράκτιας Ζώνης, πρέπει να αντιµετωπίζεται ως µέρος αυτού του πολύπλοκου παράκτιου συστήµατος στο οποίο συνυπάρχουν η φύση και ο άνθρωπος. Οι ακτές µας είναι ένας πολύτιµος φυσικός πόρος που βρίσκεται σε ανεπάρκεια και πρέπει να τον προστατέψουµε, για να προστατέψουµε το ίδιο το µέλλον µας. Και όπως είπε ο Μαχάτµα Γκάντι «οι φυσικοί πόροι του πλανήτη µας είναι αρκετοί για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες όλων µας, αλλά όχι την πλεονεξία µας».

w w w . pe se d e. g r

w w w . p es ed e . g r

Α.Ε.Π.Π.

«Η αποτελεσµατική επίλυση των διαφορών από την Αρχή Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών (Α.Ε.Π.Π.) και η συµβολή της στην οικονοµική ανάπτυξη της Χώρας» Στις 8-9 Φεβρουαρίου 2019 και µετά από ενάµιση χρόνο πλήρους και ουσιαστικής λειτουργίας, η Αρχή Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών (Α.Ε.Π.Π) από κοινού µε το Πανεπιστήµιο Πειραιώς (ΠαΠει) διοργάνωσαν, υπό την αιγίδα της Α.Ε. του Προέδρου της ∆ηµοκρατίας, κυρίου Προκόπιου Παυλόπουλου, το 1ο Επιστηµονικό τους Συνέδριο στον τοµέα των δηµοσίων συµβάσεων µε τίτλο «Η αποτελεσµατική επίλυση των διαφορών από την Αρχή Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών (Α.Ε.Π.Π.) και η συµβολή της στην οικονοµική ανάπτυξη της Χώρας».

Το 1ο διήµερο Επιστηµονικό Συνέδριο υποδέχθηκε µε ιδιαίτερη θέρµη ο νοµικός και επαγγελµατικός κόσµος, καθώς στις εργασίες του συµµετείχαν και παρακολούθησαν εκλεκτοί πολιτικοί, δικαστικοί, ακαδηµαϊκοί, εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, εκπρόσωποι του Υπουργείου ∆ικαιοσύνης, εκπρόσωποι επαγγελµα- τικών συνδέσµων αλλά και πλήθος ανθρώπων που δραστηριοποιούνται στο πεδίο των δηµοσίων συµβάσεων, στέλνοντας ένα ηχηρό µήνυµα συναίνεσης και συνεργασίας µε σκοπό την προάσπιση των δηµοσίων συµβάσεων για την οικονοµική ανάπτυξη της χώρας µας. Κατά την έναρξη των εργασιών του συνεδρίου χαιρετισµούς απεύθυναν ο Πρόεδρος της ΑΕΠΠ, κ. Φώτιος Θ. Κατσίγιαννης, Πρόεδρος Εφετών ∆.∆. ε.τ., ο Πρύτανης του ΠαΠει, κ. Άγγελος Κότιος, Καθηγητής, ο Υπουργός Υποδο-

µών και Μεταφορών, κ. Χρήστος Σπίρτζης, ο Τοµεάρχης ∆ικαιοσύνης, ∆ιαφάνειας και Ανθρωπίνων ∆ικαιωµάτων Ν∆, κ. Νικόλαος Παναγιωτόπουλος, η Πρόεδρος του Συµβουλίου της Επικρατείας, κ. Αικατερίνη Σακελλαροπούλου και ο εκπρόσωπος της ∆ιεύθυνσης G2 - Πρόσβαση στις Αγορές ∆ηµοσίων Συµβάσεων της Γενικής ∆ιεύθυνσης Εσωτερικής Αγοράς, Βιοµηχανίας, Επιχειρηµατικότητας και Μικροµεσαίων Επιχειρήσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Θεόδωρος Γαλάνης. Το Συνέδριο τίµησαν µε την παρουσία τους, ο κ. Ιωάννης Καραβοκύρης, Πρόεδρος του ΑΣΕΠ, η κα Βασιλική Θάνου, Πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισµού, ο κ. ∆ηµήτριος Κυριτσάκης, πρώην Πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισµού, ο κ. Φιλοκτήµων Αρναούτογλου, Αντιπρόεδρος του Συµβουλίου της Επικρατείας ε.τ., ο κ. Αθανάσιος Ράντος, Αντιπρόεδρος του Συµβουλίου της Επικρατείας, η κα Αν-

δρονίκη Θεοτοκάτου, Πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ο κ. Σταύρος Αναστασόπουλος, Πρόεδρος του Τριµελούς Συµβουλίου ∆/νσης του ∆ιοικητικού Εφετείου Αθηνών, Πρόεδρος Εφετών ∆.∆., ο κ. Ιωάννης Λαµπρόπουλος, Πρόεδρος Εφετών ∆.∆. του ∆ιοικητικού Εφετείου Θεσσαλονίκης, ο κ. Ιωάννης Συµεωνίδης, Αντεπίτροπος της Επικρατείας των Τακτικών ∆ιοικητικών ∆ικαστηρίων, Εφέτης του ∆ιοικητικού Εφετείου Θεσσαλονίκης, ο κ. Σπυρίδων Φλογαίτης, Οµότιµος Καθηγητής ΕΚΠΑ, ο κ. Μιχαήλ Σφακιανάκης, Κοσµήτορας της Σχολής Οικονοµικών, Επιχειρηµατικών και ∆ιεθνών Σπουδών του Πανεπιστηµίου Πειραιώς και η κα Βικτωρία Πέκκα – Οικονόµου, Καθηγήτρια του Πανεπιστηµίου Πειραιώς, Ιδιαίτερα τιµητική υπήρξε η συµµετοχή του κ. Μιχαήλ Βηλαρά, Προέδρου του 4ου Τµήµατος του ∆ικαστηρίου της Ευρωπαϊκές Ένωσης και Συµβούλου Επικρατείας, ο

w w w . pe se d e. g r

Α.Ε.Π.Π. οποίος αποτέλεσε και τον κεντρικό οµιλητή του συνεδρίου, αναπτύσσοντας το θέµα της δικαστικής προστασίας στο πεδίο των δηµοσίων συµβάσεων υπό το φως του άρθρου 47 του Χάρτη των Θεµελιωδών ∆ικαιωµάτων της ΕΕ. Τις εργασίες του συνεδρίου πλαισίωσαν επίσης µε τις εισηγήσεις τους οι κ.κ. Μαρία Καραµανώφ, Αντιπρόεδρος του ΣτΕ, Νικόλαος Μαρκόπουλος, Πάρεδρος του ΣτΕ, Κωνσταντίνος Εφετάκης, Σύµβουλοςτου Ελεγκτικού Συνεδρίου, Γεώργιος ∆ελλής, Καθηγητής Νοµικής ΕΚΠΑ, ∆ηµήτρης Γεωργακέλλος, Καθηγητής Πανεπιστηµίου Πειραιώς, Αριστέα Σινανιώτη - Μαρούδη, Καθηγήτρια Πανεπιστηµίου Πειραιώς, Μιχαήλ Πολέµης, Επίκουρος Καθηγητής Πανεπιστηµίου Πειραιώς, Χρήστος ∆ετσαρίδης, Επίκουρος Καθηγητής ∆.Π.Θ., Xρυσούλα Μουκίου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια του Παντείου Πανεπιστηµίου Αθηνών, Αθανάσιος Τσιρωνάς, Επίκουρος Καθηγητής του ∆.Π.Θ., Ευάγγελος Σαµπράκος, Καθηγητής του Πανεπιστηµίου Πειραιώς, Σπύρος Βλαχόπουλος, Καθηγητής ΕΚΠΑ, Ευγενία Πρεβεδούρου, Καθηγήτρια ΑΠΘ, ∆έσποινα Κλαβανίδη, Καθηγήτρια ΑΠΘ, Ιωάννης Σώρρος, Καθηγητής Πανεπιστηµίου Πειραιώς, Χρήστος Μητκίδης, Νοµικός Σύµβουλος ΝΣΚ, Έφη Παπαδοπούλου, Πρόεδρος της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφυγών Κύπρου, Σταυρούλα Κουρή, Αναπληρώτρια Πρόεδρος της ΑΕΠΠ και Πρόεδρος Κλιµακίου της ΑΕΠΠ, Μιχαήλ ∆ιαθεσόπουλος, Μέλος ΑΕΠΠ, Ιωάννης

w w w . p es ed e . g r

Κίτσος, Μέλος ΑΕΠΠ, Σταυρούλα Καρατζά, Νοµική Σύµβουλος ΑΕΠΠ, Χρήστος Τράκας, Ειδικός Επιστήµονας ΑΕΠΠ, Ελευθέριος Ράντος, ∆ικηγόρος, Γεώργιος Πανόπουλος, ∆ικηγόρος, Ιωάννης Καφφές, ∆ικηγόρος, Χαράλαµπος Κότιος, ∆ικηγόρος, Χρύσα Καρακόιδα, ∆ικηγόρος, Ελένη Τροβά, ∆ικηγόρος. Ο διάλογος που αναπτύχθηκε αποκρυ-

σταλλώθηκε στις κύριες θεµατικές των επτά συνεδριών υπό τους τίτλους: «Η δικαστική προστασία στο πεδίο των δηµοσίων συµβάσεων υπό το φως του άρθρου 47 του Χάρτη Θεµελιωδών ∆ικαιωµάτων της ΕΕ», «Εναλλακτικοί τρόποι επίλυσης διαφορών στο σύγχρονο επιχειρηµατικό περιβάλλον», «Οι Αρχές Προδικαστικών Προσφυγών ως όργανα ελέγχου του προσυµβατικού σταδίου των δηµοσίων συµβάσεων», «Ανταγωνισµός, διαφάνεια, σύγκρουση συµφερόντων και κριτήρια αποκλεισµού στον Ν 4412/2016: Ο θεσµικός ρόλος της Α.Ε.Π.Π.», «∆ίκαιο και Οικονοµία», «Ο δηµοσιονοµικός έλεγχος των δηµοσίων συµβάσεων και η συµβολή της Α.Ε.Π.Π. στην ελληνική αγορά επιχειρήσεων» και «Η ΑΕΠΠ ως ενδικοφανές όργανο προσφυγών και η συνταγµατικότητα αυτής». Ο Πρόεδρος της Αρχής Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών και ο Πρύτανης του Πανεπιστηµίου Πειραιώς ευχαριστούν θερµά όσους τίµησαν µε την συµµετοχή και την παρουσία τους την διήµερη αυτή επιστηµονική συνάντηση, εκφράζοντας την ευχή η διοργάνωση αυτή να καθιερωθεί στον χώρο των δηµοσίων συµβάσεων.

Η ΓΩΝΙΑ

ΤΩΝ ΣΥΝ∆ΕΣΜΩΝ ΤΗΣ ΠΕΣΕ∆Ε Σ.Ε.∆.Ε ΗΛΕΙΑΣ ΤΕΛΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΜΕ ΤΟ ΜΗΝΑ

Το ∆ιοικητικό Συµβούλιο του Συλλόγου Πιστοποιηµένων Εργοληπτών ∆ηµοσίων Έργων & Τεχνικών Επιχειρήσεων Ν. Καστοριάς για τη διετία 2019 – 2021 όπως προέκυψε από τις εκλογές στις 07/03/2019 είναι: Πρόεδρος: Ουζουνίδης Γεώργιος, Αντιπρόεδρος: ∆εµίρης Φώτιος, Γραµµατέας: Μήρκος Αθανάσιος, Ταµίας: Κωστεκίδης Θεόδωρος, Μέλος: Κοτορένης Χρήστος

Εµείς δεν έχουµε ανάγκη από πανηγυριώτες υπουργούς, ούτε πανηγυριώτες βουλευτές. Έχουµε ανάγκη από ανθρώπους που να βλέπουνε πολύ µπροστά, αν θέλουµε ετούτος ο τόπος να βγει από τον λήθαργο της φτώχιας και να µην χαρακτηρίζεται Ευρώπη των Βαλκανίων. Οι συγκρίσεις άλλωστε και σήµερα γίνονται µε επίκεντρο τα βαλκάνια, γιατί η σύγκριση δεν αντέχει ούτε την Ευρώπη του Νότου. Ο λόγος για µία φορά ακόµη είναι η Πασχαλιάτικη κυκλοφορία, µε το αζηµίωτο βέβαια, των Ελλήνων πολιτών που έχουν σε ακινησία τα ιδιωτικής χρήσης επιβατηκά τους, µε ότι αυτό µπορεί να συνεπάγεται για την ασφαλή κυκλοφορία τους, προκειµένου να«κατέβουν στο χωριό». Και το ερώτηµα που µπαίνει είναι: Είναι αναπτυξιακό µέτρο αυτό ή είναι πανηγυριώτικη εκδήλωση; Μια ψευδαίσθηση δηλαδή του ιδιοκτήτη και της οικογένειάς του, που ξαφνικά θα κυλήσουν το όχηµά τους, που φυσικά έχουν χρυσοπληρώσει, αλλά δεν αντέχουν πλέον να πληρώνουν άτυπα γραµµάτια χρήσης, αλλά και του κοινωνικού περίγυρου που ξαφνικά και ως δια µαγείας θα γεµίσει αυτοκίνητα που ήταν «παρκαρισµένα» λόγω φτώχιας και θα του φανεί ότι κάτι άλλαξε! Και όταν τελειώσει να ψάλλετε το Χριστός Ανέστη πάλι οι Έλληνες θα τα κλειδώσουν έξω από το σπίτι τους και θα περιµένουν το Πάσχα του καλοκαιριού (15 Αυγούστου) να τα «ξανανοικιάσουν» για να κυκλοφορήσουν. Αυτή λοιπόν η περιορισµένης αντίληψης, άρση της ακινησίας ενός εργαλείου διασκέδασης ή εξυπηρέτησης είναι και πάλι στο επίκεντρο των µε δόσεις κοινωνικών παροχών. Με τα επαγγελµατικά αυτοκίνητα, τα οποία θα µπορούσαν να δώσουν αναλαµπές ανάπτυξης και απασχόλησης, κανείς δεν ασχολήθηκε και πάλι. Εµείς και την περασµένη χρονιά είχαµε ζητήσει να εφαρµόζεται το µέτρο παγίως και στα επαγγελµατικά οχήµατα και κυρίως στα φορτηγά µε σκοπό της άρση ακινησίας σε περίπτωση συµβασιοποίησης κάποιου έργου, ώστε και το έργο να µπορεί να εκτελεσθεί όπως την παλιά καλή εποχή και τα οχήµατα να µην «µαραζώνουν» σταθµευµένα και να προκύψει ένα όφελος για τις επιχειρήσεις και τις συννδεδεµένες µε αυτές δραστηριότητες, χωρίς να είναι αναγκασµένες να πληρώνουν τέλη κυκλοφορίας και κατά συνέπεια ασφάλιση για δώδεκα (12 ) µήνες για µια δραστηριότητα ενός ή δύο µηνών. Κι επειδή ένα τέτοιο µέτρο δεν επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισµό, αλλά αντίθετα έχει µόνο αναπτυξιακές πτυχές και αφού η πρόταση και η τεχνογνωσία υπάρχει, τι Σας εµποδίζει κύριοι της εθνικής αντιπροσωπείας να εφαρµόσετε ένα αναπτυξιακό µέτρο παράλληλα µε τις πανηγυριώτικες αποφάσεις. Σε αναµονή µιας «Ανάστασης» στον τρόπο σκέψης Σας, η οποία να εµπεριέχει αναπτυξιακές αναλαµπές, Σας εύχοµαι Καλή Ανάσταση. Ο Πρόεδρος Νικόλαος Αχ. ∆ιάκος Μηχ/γος - Ηλεκ/γος Μηχανικός Ε.∆.Ε.

ΕΡΓΑ ΣΕ ΕΞΕΛΙΞΗ ∆ηµοπρατήσεις νέων έργων «Βελτίωση οδού Πλαταριάς – Συβότων µε τη δηµιουργία δύο κυκλικών κόµβων, δύο λωρίδων κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση και οδοφωτισµού αυτής, στην περιοχή της Πλαταριάς», προϋπολογισµού 3.750.000 €. Αποκατάσταση βατότητας επαρχιακής οδού Ναζαίοι - Κρυονέρι προς γέφυρα Τζαρή», προϋπολογισµού 392.000 € . «Αποκατάσταση επαρχιακής οδού Κράψη Ανατολική», προϋπολογισµού 350.000 €. «Κατασκευή πλακοσκεπών οχετών στην επαρχιακή οδό Ανθοχώρι-Περιστέρι», προϋπολογισµού € 74.400. «Αποκατάσταση φράγµατος υδροµάστευσης στη θέση Ζγάρα Τ.Κ. Καταρράκτη από ζηµιές που προκλήθηκαν µετά από έντονη θεοµηνία», προϋπολογισµού 150.000 €. «Βελτίωση–αποκατάσταση πρόσβασης σε κτηνοτροφικές µονάδες µέσω της ΕΟ 3, θέση Θανασέικα Άρτας», προϋπολογισµού 90.000 €. «Αποκατάσταση βατότητας στον οικισµό Κερασιές Τ.Κ. Καταρράκτη για εξυπηρέτηση Α.Μ.Ε.Α.», προϋπολογισµού 81.500 €.

«Βελτίωση βατότητας στην οδό Πέρδικα – Λαγοµάνδρα» προϋπολογισµού 74.400 €. Ανάδοχος Γ. ΠΑΠΑΖΩΗΣ «Αποκατάσταση ζηµιών επαρχιακής οδού Ελευθεροχωρίου - Σαλονίκης - Βερενίκης Ελαταριάς», προϋπολογισµού € 120. 000, 00 µε ΦΠΑ. Ανάδοχος ΑΡΙΑ∆ΝΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ Ε.Ε. «Αποκατάσταση επαρχιακής οδού προς Ελαφότοπο», προϋπολογισµού 73.500 €. Ανάδοχος ΠΑΝΗΠΕΙΡΩΤΙΚΗ ΑΤΕ.

Οριστικοί Ανάδοχοι Επικυρώθηκαν τα αποτελέσµατα προηγούµενων διαγωνισµών και αναδείχτηκαν οι τελικοί ανάδοχοι των έργων: «Εργασίες έργου Οδός Σταύρου Νιάρχου», προϋπολογισµού 25.700.000 ευρώ. Ανάδοχος ΕΡΓΟ∆ΥΝΑΜΙΚΗ ΠΑΤΡΩΝ ΑΤΕ. «Συντήρηση – Βελτίωση Ε.Ο. από Φιλιππιάδα έως Πρέβεζα», προϋπολογισµού € 150. 000. Ανάδοχος ΕΓΝΑΤΙΑ ΑΤΕΒΕ. «Αποκατάσταση στηθαίων στο επαρχιακό οδικό δίκτυο», προϋπολογισµού € 150. 000. Ανάδοχος Γ.Σ. Οικονόµου.

«Αποκατάσταση βατότητας οδού και σύνδεση µε επαρχιακό δίκτυο στο Μακρύκαµπο Αγνάντων Άρτας», προϋπολογισµού 74.400 €.

«Αποκατάσταση επαρχιακής οδού προς Γεροπλάτανο - Ωραιόκαστρο», προϋπολογισµού 30.000€. Ανάδοχος Κ. Κούγκουλης,

«Βελτίωση – αποκατάσταση πρόσβασης στον οικισµό Φράστα της Τ.Κ Αγνάντων µέσω της επαρχιακής οδού 22», προϋπολογισµού € 65.000,00 µε ΦΠΑ.

«Αποκατάσταση σωληνωτού οχετού στην επαρχιακή οδό Χρυσοβίτσα – οροπέδιο Πολιτσών», προϋπολογισµού 16.000€. Ανάδοχος Κων. Νάκος.

«Επισκευή θυροφραγµάτων άρδευσης στην περιοχή Λουτροτόπου», προϋπολογισµού € 12.000,00 µε ΦΠΑ

«Κατασκευή διώρυγας προσαγωγής προς νερόµυλο Κρυονερίου και συρµατοκιβωτίων προστασίας», προϋπολογισµού € 30.000 Ανάδοχος Απόστολος Παπαϊωάννου.

Προσωρινοί ανάδοχοι «Κατασκευή κυκλικού κόµβου στη θέση “Αεροδρόµιο” Παραµυθιάς», προϋπολογισµού 516.500 € Ανάδοχος ΚΑΣΣΑΒΟΣ ΝΙΚ. «Αποκατάσταση βατότητας επαρχιακού δικτύου περιοχής ∆ήµου Γεωργίου Καραϊσκάκη», προϋπολογισµού 130.000,00 € µε ΦΠΑ και κατακύρωση αποτελέσµατος. Ανάδοχος Ι.ΚΑΛΛΙΑΣ & ΣΙΑ Ε.Ε. δ.τ. ∆ΙΟΠΤΡΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ Α.Ε. « Αποκατάσταση οδού σύνδεσης µε επαρχιακή οδό στην περιοχή της Άνω Καλεντίνης» προϋπολογισµού 74.400 €. Ανάδοχος Λ.ΒΕΡΛΕΚΗΣ &ΣΙΑ Ο.Ε.

w w w . p es ed e . g r

«Αποκατάσταση οδών Θεσπρωτικού – Ριζοβουνίου - Παππαδατών – Μελιανών - ∆/ση µε υπ'αρ. 3410 επαρχιακή οδό και Πολυσταφύλλου – Νικολιτσίου – Άσσου - Θεσπρωτικού Π.Ε. Πρέβεζας», προϋπολογισµού € 130.000. Ανάδοχος Ηλίας Κατσιµπόκης. «Ασφαλτόστρωση οδού από θέση Παλαιοµηχανή έως θέση Γιώργα στο ∆.∆. Χειµαδιού», προϋπολογισµού € 40.000. Ανάδοχος Κων. Κώστας.

Καθαρισµός Λούρου και άλλα αντιπληµµυρικά έργα στην Π.Ε. Πρέβεζας

ΗΠΕΙΡΟΣ

Η Οικονοµική Επιτροπή ενέκρινε σήµερα τα πρακτικά των ∆ιαγωνισµών για τρία έργα αντιπληµµυρικής προστασίας σε περιοχές της Περιφερειακής Ενότητας Πρέβεζας. Πρόκειται για τα εξής: «Καθαρισµός κοίτης ποταµού Λούρου - Ενίσχυση αναχωµάτων και επισκευή τεχνικών» προϋπολογισµού 230.000,00 € µε ΦΠΑ. Ανάδοχος Γώργιος Ντάτσης και ΣΙΑ Ε.Ε. «Καθαρισµός και αποκατάσταση πρανών ρεµάτων Γκούρας και Λάκκου», προϋπολογισµού 100.000 € . Ανάδοχος Ανδρέας Αναστασόπουλος. «Καθαρισµός κοίτης ρέµατος Κακκάβου και επισκευή υπαρχόντων αναβαθµών» προϋπολογισµού 70.000,00 € µε ΦΠΑ Ανάδοχος Άγγελος Τσιµπίκης.

Εγκρίθηκε επίσης η διάθεση πιστώσεων και για τα παρακάτω αντιπληµµυρικά έργα: Στον Οικισµό Αγ. ∆ηµητρίου ∆ήµου Νικ. Σκουφά για προστασία κατοικίας. Στο ρέµα Κατσούλη οικισµού Ζγάρας Τ.Κ. Καταρράκτη και στο ρέµα στη θέση Ριζέικα του οικισµού Καταφύγιο Αγνάντων ∆ήµου Κεντρικών Τζουµέρκων. Στα παραποτάµια ρεµάτα που εκβάλουν στον Μετσοβίτικο ποταµό στις θέσεις Αµπέλια – Γούναρης και Μουζάκλες». Στον ποταµό κατά µήκος της εθνικής οδού Ιωαννίνων – Άρτας στη θέση «Μπότσαρη». Στον ποταµό Σαραντάπορο (διευθέτηση κοίτης) και στο ρέµα Μάνι στην περιοχή Τ.Κ. Λαγκάδας ∆ήµου Κόνιτσας Σε Αγορά – Σεβαστό και Κυρά Παναγιά Θεσπρωτίας (αποκατάσταση στραγγιστικών τάφρων».

Ανάδοχος για γη µεταφορά του υπολείµµατος από τη µονάδα ΑΣΑ Η Οικονοµική Επιτροπή επικύρωσε επίσης το αποτέλεσµα του διεθνούς ηλεκτρονικού διαγωνισµού για τη µεταφορά του υπολείµµατος της εγκατάστασης επεξεργασίας ΑΣΑ Περιφέρειας Ηπείρου προϋπολογισµού 1.271.571,74 €. Ανάδοχος αναδείχτηκε η Περιβαλλοντική Ενεργειακή Α.Ε..

Η ΓΩΝΙΑ

ΤΟΥ ΣΜΕ∆ΕΚΕΜ

Ν. 4412/2016: «Τεχνικές» υπηρεσίες ή «γενικές» υπηρεσίες; Απόψεις και προτάσεις του ΣΜΕ∆ΕΚΕΜ για την καταχρηστική χρήση του όρου «υπηρεσίες»

ία από τις καινοτοµίες του ν. 4412/2016 (147 Α), όπως προκύπτει από τον τίτλο του («∆ηµόσιες Συµβάσεις Έργων, Προµηθειών και Υπηρεσιών», είναι η εισαγωγή για πρώτη φορά στην εθνική νοµοθεσία της ενιαίας αντιµετώπισης του συνόλου των δηµοσίων συµβάσεων, δηλαδή των συµβάσεων έργων, µελετών, υπηρεσιών και προµηθειών. Η ενιαιοποίηση αυτή διευκόλυνε την καταχρηστική χρήση του όρου «υπηρεσίες» σε περιπτώσεις ανάθεσης µελετών ή τεχνικών υπηρεσιών, ένα ζήτηµα που επινοήθηκε µε στόχο την παράκαµψη των διαδικασιών ανάθεσης. ΣΧΕΤΙΚΕΣ ∆ΙΑΤΑΞΕΙΣ – ΟΡΙΣΜΟΙ Στην περίπτωση 9 της παραγράφου 1 του άρθρου 2 του νόµου περιλαµβάνονται, µεταξύ άλλων, και οι ακόλουθοι ορισµοί, µε βάση τους οποίους εισάγεται η διαφοροποίηση των «γενικών» και των «τεχνικών» υπηρεσιών (τα έντονα γράµµατα δικά µας): «9) ως «δηµόσιες συµβάσεις υπηρεσιών» και ως «συµβάσεις υπηρεσιών» νοούνται οι συµβάσεις που έχουν ως αντικείµενο την παροχή υπηρεσιών, πλην των αναφεροµένων στην περίπτωση 6. (α) ως «δηµόσιες συµβάσεις εκπόνησης µελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστηµονικών υπηρεσιών» νοούνται αυτές µε αντικείµενο την εκπόνηση µελετών και την παροχή τεχνικών και λοιπών συναφών επιστηµονικών υπηρεσιών κατά την έννοια των στοιχείων α’ και β’, αντίστοιχα, της περίπτωσης 6 της παραγράφου 3, σύµφωνα µε το Παράρτηµα I του Προσαρτήµατος Γ’, όταν οι µελέτες δεν εκπονούνται και οι υπηρεσίες δεν παρέχονται από το προσωπικό της αναθέτουσας αρχής, (β) ως «δηµόσιες συµβάσεις γενικών υπηρεσιών» νοούνται οι συµβάσεις που έχουν ως αντικείµενο την παροχή υπηρεσιών, πλην των αναφεροµένων στην υποπερίπτωση α’ της παρούσας περίπτωσης, συµπεριλαµβανοµένων των συµβουλευτικών υπηρεσιών, που ως τέτοιες νοούνται εκείνες που, έχουν ως αντικείµενο το σχεδιασµό, προγραµµατισµό, οργάνωση, διαχείριση, παρακολούθηση, έλεγχο και

αξιολόγηση επιχειρησιακών και αναπτυξιακών προγραµµάτων και δράσεων σε όλους τους τοµείς της οικονοµίας, καθώς και σε οριζόντιου χαρακτήρα παρεµβάσεις, την υποστήριξη της υλοποίησης τους µε τη µεταφορά της απαραίτητης σχετικής τεχνογνωσίας, καθώς και την παροχή εξωγενών υπηρεσιών (outsourcing) υλοποίησης των ανωτέρω προγραµµάτων και δράσεων. Στις συµβουλευτικές υπηρεσίες υπάγονται ιδίως οι οικονοµικές µελέτες, οι κοινωνικές µελέτες, οι µελέτες οργάνωσης και επιχειρησιακής έρευνας, οι περιβαλλοντικές µελέτες, καθώς και οι µελέτες συστηµάτων πληροφορικής, εκτός εάν σχετίζονται µε έργο κατά την έννοια της περίπτωσης 7 ή µε εκπόνηση µελετών και παροχή τεχνικών και λοιπών συναφών επιστηµονικών υπηρεσιών κατά την έννοια της υποπερίπτωσης α’ της παρούσας περίπτωσης.». Με βάση τα παραπάνω, µία µελέτη οικονοµικής ανάλυσης της πορείας µίας µετοχής στο χρηµατιστήριο αποτελεί γενική υπηρεσία, αλλά µία οικονοµοτεχνική µελέτη βιωσιµότητας ενός σταθµού αυτοκινήτων αποτελεί µελέτη ή παροχή τεχνικής υπηρεσίας, αφού σχετίζεται µε τεχνικό έργο. Επίσης, στην περίπτωση 6 της παραγράφου 3 του άρθρου 2 του νόµου αναφέρεται, µεταξύ άλλων (τα έντονα γράµµατα δικά µας), ότι, πέραν των άνω ορισµών, για τις ανάγκες της εφαρµογής των διατάξεων εκτέλεσης των συµβάσεων µελετών και τεχνικών υπηρεσιών, ισχύουν και τα ακόλουθα: «6) .... (α) «Μελέτη» είναι το αποτέλεσµα συστηµατικής και αναλυτικής επιστηµονικής και τεχνικής εργασίας και έρευνας σε συγκεκριµένο απλό ή σύνθετο γνωστικό αντικείµενο, που αποβλέπει ιδίως στην παραγωγή έργου ή στην επέµβαση σε έργο ή αφορά στο σχεδιασµό και την απεικόνιση έργου ή παραγωγικής διαδικασίας ή σε µεθόδους ανάπτυξης και σχεδιασµού του ευρύτερου χώρου ....... .......... (β) «Τεχνικές Υπηρεσίες» και «λοιπές συναφείς επιστηµονικές υπηρεσίες» είναι οι υπηρεσίες που συνίστανται

στην παροχή γνώσεων και ικανοτήτων µε τη διάθεση κυρίως συγκεκριµένου επιστηµονικού προσωπικού και άλλων µέσων επί ορισµένου χρόνου, που προσδιορίζεται είτε ηµερολογιακά είτε σε συνάρτηση µε ορισµένο γεγονός της παραγωγικής διαδικασίας. Οι τεχνικές υπηρεσίες µπορούν να έχουν ως αντικείµενο, ιδίως: α) τη σύνταξη των τευχών δηµοσίου διαγωνισµού ανάθεσης µελέτης ή υπηρεσίας, β) τον έλεγχο και την επίβλεψη έργου ή µελέτης και γ) την υποστήριξη της αναθέτουσας αρχής στη διεξαγωγή ανάθεσης σύµβασης µελέτης, έργου ή υπηρεσίας, στην επίβλεψη ή έλεγχο µελέτης και στη διοίκηση ή επίβλεψη ή έλεγχο έργου». Από την επισταµένη µελέτη των άνω ορισµών προκύπτουν τα ακόλουθα: α. Οι υπηρεσίες διακρίνονται σε «γενικές» και «τεχνικές και λοιπές συναφείς επιστηµονικές» (εφεξής «τεχνικές» για λόγους συντοµίας) β. Το αντικείµενο των τεχνικών υπηρεσιών, όπως και των µελετών, είναι ανάλογο αφενός µε αυτό των εργασιών που αφορούν µία από τις δραστηριότητες που αναφέρονται αναλυτικά στα Παραρτήµατα ΙΙ και Ι των Προσαρτηµάτων Α και Β αντίστοιχα του νόµου και αφετέρου µε την εκτέλεση ή µελέτη και εκτέλεση έργων. γ. Το αντικείµενο των τεχνικών υπηρεσιών απαιτεί «συγκεκριµένο επιστηµονικό προσωπικό», και µπορεί, µεταξύ άλλων, να αφορά σε σύνταξη τευχών δηµόσιου διαγωνισµού, επιβλέψεις και ελέγχους µελετών και έργων. Οι υπό στοιχεία (α), (β) και (γ) περιπτώσεις δεν εξαντλούν το αντικείµενο των τεχνικών υπηρεσιών, το οποίο είναι ευρύ και καλύπτει σύµφωνα µε το προηγούµενο εδάφιο της διάταξης «υπηρεσίες που συνίστανται στην παροχή γνώσεων και ικανοτήτων µε τη διάθεση συγκεκριµένου επιστηµονικού προσωπικού». δ. Οι γενικές υπηρεσίες προσδιορίζονται δια της «εις άτοπον απαγωγής», αφού είναι οι υπηρεσίες που δεν είναι τεχνικές, συµπεριλαµβανοµένων και των συµβουλευτικών υπηρεσιών, εκτός από αυτές που σχετίζονται µε έργα ή µελέτες ή τεχνικές υπηρεσίες. Συνεπώς, πρώτα

w w w . pe se d e. g r

Η ΓΩΝΙΑ εξετάζεται αν πρόκειται για «τεχνικές υπηρεσίες», µε βάση τα προαναφερθέντα και αν η απάντηση είναι αρνητική, οι υπηρεσίες εµπίπτουν στην κατηγορία των «γενικών υπηρεσιών». Συµπερασµατικά, ως «γενικές υπηρεσίες» µπορούν να θεωρηθούν οι υπηρεσίες που είτε είναι σαφές ότι δεν σχετίζονται µε τεχνικά έργα και µελέτες, είτε δεν µπορεί να οριστούν ως «τεχνικές υπηρεσίες».

ΚΑΤΑΧΡΗΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΟΡΟΥ «ΓΕΝΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ» Σε ορισµένες περιπτώσεις, οι διαδικασίες που προβλέπονται από τον ν. 4412/2016 για την ανάθεση των τεχνικών υπηρεσιών είναι πιο αυστηρές από αυτές των γενικών υπηρεσιών. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι για την ανάθεση των «τεχνικών υπηρεσιών» είναι απαραίτητος ο εκ των προτέρων έλεγχος νοµιµότητας σύναψης της σύµβασης, µετά από σχετική γνώµη του αρµόδιου Τεχνικού Συµβουλίου της αναθέτουσας Αρχής (άρθρο 52 του νόµου). Η απαίτηση για γνώµη του Τεχνικού Συµβουλίου υπεισέρχεται και σε άλλες διατάξεις ανάθεσης τεχνικών υπηρεσιών, όπως π.χ. η ανάθεση µε τη διαδικασία της συµφωνίαςπλαίσιο (άρθρο 39 του νόµου). Η πλέον ουσιώδης διαφοροποίηση του νόµου αφορά στην ανάθεση συµβά-

σεων µε εκτιµώµενη αξία χαµηλότερη των €20.000 (προ ΦΠΑ). Στην περίπτωση αυτή, σύµφωνα µε το άρθρο 118 του νόµου, οι γενικές υπηρεσίες µπορούν να ανατεθούν µε πραγµατική «απευθείας ανάθεση», σε οικονοµικό φορέα της επιλογής της αναθέτουσας Αρχής. Αντίθετα, το ίδιο άρθρο ορίζει ότι οι τεχνικές και λοιπές συναφείς επιστηµονικές υπηρεσίες, όπως και οι µελέτες, ανατίθενται µε κλήρωση µέσω της κεντρικής ηλεκτρονικής πλατφόρµας του Υπουργείου Υποδοµών & Μεταφορών (ΚΗΣΚ), µεταξύ οικονοµικών φορέων που εγγράφονται σε κατάλογο που καταρτίζουν οι αναθέτουσες Αρχές ετησίως. Η τελευταία αυτή διαφορά έχει ως αποτέλεσµα την καταχρηστική χρήση του όρου «γενικές υπηρεσίες» σε αναθέσεις συµβάσεων «τεχνικών και λοιπών συναφών επιστηµονικών υπηρεσιών». Υπάρχουν πολλά παραδείγµατα τέτοιων αναθέσεων. Εδώ, αναφέρονται ενδεικτικά τα ακόλουθα: Σχέδια Βιώσιµης Αστικής Κινητικότητας Τοπογραφικές µελέτες Υπηρεσίες για έκδοση πιστοποιητικού ενεργειακής απόδοσης και υπαγωγή στις διατάξεις του ν. 4178/2013 για δηµοτικά κτίρια Υπηρεσίες για σύνταξη τευχών δηµοπράτησης.

ΤΟΥ ΣΜΕ∆ΕΚΕΜ

Οι παραπάνω µελέτες ή τεχνικές υπηρεσίες (περισσότερες από µία σε κάθε κατηγορία), είτε ανατέθηκαν µε απευθείας ανάθεση του άρθρου 118 του ν. 4412/ 2016, χωρίς κλήρωση ως γενικές υπηρεσίες, είτε προκηρύχθηκαν ως γενικές υπηρεσίες, χρησιµοποιώντας τη σχετική πρότυπη διακήρυξη, χωρίς απαίτηση µελετητικού πτυχίου και χωρίς χρήση του Κανονισµού Προεκτιµώµενων Αµοιβών για την προεκτίµηση της αξίας της σύµβασης. Κανένας ελεγκτικός µηχανισµός δεν ασχολείται µε τις παράνοµες αυτές αναθέσεις, όπως και µε πολλές άλλες περιπτώσεις παρατυπιών και παρανοµιών στις αναθέσεις δηµοσίων συµβάσεων, που ο ΣΜΕ∆ΕΚΕΜ επισηµαίνει και καταγγέλλει µε στοιχεία και ενδελεχή τεκµηρίωση. Το Υπουργείο Υποδοµών «ρίχνει το µπαλάκι» στην ΕΑΑ∆ΗΣΥ. Η ΕΑΑ∆ΗΣΥ δεν ασχολείται µε συµβάσεις µικρού οικονοµικού αντικειµένου, ή συµβάσεις που δεν συγχρηµατοδοτούνται από ευρωπαϊκά κονδύλια. Ο έλεγχος των χρηµατικών ενταλµάτων από το Ελεγκτικό Συνέδριο έχει πλέον καταργηθεί. Τέλος, οι κατά τόπους Αποκεντρωµένες ∆ιοικήσεις, απαντούν διαβιβάζοντας τις απόψεις των φορέων που ελέγχουν, χωρίς να υπεισέρχονται σε ελέγχους των διαδικασιών.

ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΜΕ∆ΕΚΕΜ Άποψη του ΣΜΕ∆ΕΚΕΜ είναι ότι το Υπουργείο Υποδοµών ή η ΕΑΑ∆ΗΣΥ πρέπει να εκδώσουν εγκύκλιο, που να ερµηνεύει µε τρόπο αναµφισβήτητο και σαφή τη διαφορά µεταξύ γενικών και τεχνικών υπηρεσιών. Ένας απλός, αλλά ουσιαστικός, τρόπος είναι να τονιστεί ότι «τεχνικές και λοιπές συναφείς επιστηµονικές υπηρεσίες» είναι οι υπηρεσίες για την παροχή των οποίων απαιτείται συµµετοχή µηχανικών, γεωτεχνικών ή άλλων επιστηµόνων. Ένας πιο σύνθετος τρόπος θα µπορούσε να είναι η δηµιουργία καταλόγου µε τους κωδικούς CPV που αντιστοιχούν σε τεχνικές και λοιπές συναφείς επιστηµονικές υπηρεσίες, όπως και οι πίνακες των Παραρτηµάτων ΙΙ και Ι των Προσαρτηµάτων Α και Β του νόµου για τις εργασίες. Σε κάθε περίπτωση, το Υπουργείο Υποδοµών και Μεταφορών, που είναι αρµόδιο για τη νοµοθεσία των δηµοσίων συµβάσεων, πρέπει να µεριµνήσει µε τη θεσµοθέτηση ή την έκδοση κατάλληλων διατάξεων, ώστε να µην υπάρχει λόγος ούτε δικαιολογία για την κατάχρηση του όρου «γενικές υπηρεσίες», για λόγους παράκαµψης των διαδικασιών ανάθεσης. Εναλλακτικά, προτείνεται η κατάργηση της διαδικασίας των κληρώσεων για τις µελέτες και τεχνικές υπηρεσίες µε εκτιµώµενη αξία µικρότερη των €20.000 και η εφαρµογή αντίστοιχης διαδικασίας µε αυτήν του άρθρου 328 του νόµου. Το όριο της παρ. 5 του άρθρου 118 σχετικά µε το µέγιστο προϋπολογισµό συµβάσεων που µπορούν να ανατεθούν µε απευθείας ανάθεση κατ’ έτος (δηλ. µία ή περισσότερες συµβάσεις, συνολικού προϋπολογισµού µέχρι ποσοστού 10% των πιστώσεων της αναθέτουσας αρχής για ανάθεση συµβάσεων έργων, µελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών επιστηµονικών υπηρεσιών, αντίστοιχα) αποτελεί δικλείδα για τη διασφάλιση της µη καταστρατήγησης της διάταξης της απευθείας ανάθεσης.

w w w . p es ed e . g r

Η ΓΩΝΙΑ

ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΠΡΑΣΙΝΟΥ

∆ιαχείριση αγροτικών τοπίων Αγροτικά τοπία χαρακτηρίζονται εκτάσεις που καταλαµβάνονται από καλλιέργειες, λιβάδια και φυσική βλάστηση. ∆ηµιουργήµατα των αγροτικών πληθυσµών, που µεταβάλλονται κάτω από την επίδραση της εξέλιξης των τεχνικών που εφαρµόζουν, της αγροτικής πολιτικής, των προγραµµάτων των αγροτών, καθώς και της αντίληψης που έχουν διαµορφώσει οι πληθυσµοί που κατοικούν σε αυτά. (Μπεόπουλος Ν., 2010) Το αγροτικό τοπίο συχνά διεισδύει µέσα σε οικισµούς, ακουµπά δασικά οικοσυστήµατα, αγγίζει τη θάλασσα αποτελείται από: • Καλλιεργούµενες εκτάσεις, χορτολιβαδικές εκτάσεις, • Βοσκοτόπους • Αµπελώνες, • Ελαιώνες, • Οπωρώνες • Στοιχεία υποδοµών (αποθήκες, στάβλους, γεωτρήσεις, αγροτικούς δρόµους κλπ) • Αρδευτικά κανάλια, αποστραγγιστικοί τάφροι, • Αναβαθµίδες • Φυτοφράκτες • Πέτρινους τοίχους • Στοιχεία αγροτικής δραστηριότητας παλαιότερων ετών (αλώνια, πηγάδια, ανεµόµυλους κλπ) • Στοιχεία πολιτιστικής κληρονοµιάς κάστρα, µοναστήρια, ξωκλήσια κλπ. Το ελληνικό αγροτικό τοπίο είναι ένα µεσογειακό µωσαικό που χαρακτηρίζεται σαν ένα πολύπλοκο δυναµικό τοπίο µε πλούσια βιοποικιλότητα. Είναι ένα ανοιχτό σύστηµα όπου αλληλεπιδρούν δυνάµεις και στοιχεία, που έχουµε εισροές αλλά και εκροές ενέργειας που συχνά δεν θα τις χαρακτηρίζαµε αειφόρες.

Άρθρο της νέας Προέδρου της ΠΕΕΓΕΠ Κατσογιαννη Σταυρουλας Γεωπόνου Αρχιτέκτωνος τοπιου Msc ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΤΟΠΙΟΥ Το αγροτικό τοπίο της χώρας µας έχει επηρεάσει η αγροτική πολιτική, που έχει προκαλέσει αλλαγές στην οικονοµία, την κοινωνική συνοχή, την πολιτιστική ταυτότητα της αγροτικής κοινωνίας. Ο αγροτικός κόσµος, στη πλειοψηφία του, τις τελευταίες δεκαετίες, συρρικνώθηκε και έχασε τα χαρακτηριστικά του, ενσωµατώθηκε στα υπόλοιπα κοινωνικά στρώµατα, o παραδοσιακός αγρότης (χωρικός), εργάτης γης, εξελίχθηκε σε επιχειρηµατία ή σε υπάλληλο που ασκεί συµπληρωµατικά τα αγροτικά του καθήκοντα.

Επιπτώσεις στο αγροτικό τοπίο Μέτρα που εφαρµόστηκαν, από το Β’ παγκόσµιο πόλεµο µέχρι και σήµερα, όπως αναδασµοί, αποξηράνσεις υδάτινων όγκων, εξαφάνιση φυτοφρακτών, αιολικά πάρκα, αγροτικά φωτοβολταικά, εγκατάσταση χωµατερών, λατοµεία, αλλά και φυσικές καταστροφές (φωτιές, πληµύρες), επέδρασαν καταλυτικά στην εικόνα της αγροτικής υπαίθρου. Παράδειγµα το έργο της αποξήρανσης έδινε βάρος στην αγροτική ανάπτυξη και οδήγησε στην εξυγίανση των ελωδών περιοχών από την ελονοσία. Η αποξήρανση λιµνών (Κωπαίδα, Κάρλα, Αγουλινίτσα, Γιανιτσών, Ξυνιάδας) από ότι διαπιστώνεται µετά από χρόνια, εξετάζοντας και το παράγοντα περιβάλλον, δεν απέφερε τελικά θετικές περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονοµικές αλλαγές στους τόπους που εφαρµόστηκαν. Το νερό φεύγοντας πήρε µαζί του ζωή, πανίδα, χλωρίδα, γέννησε νοσταλγία από εικόνες και βιώµατα των κατοίκων. Με την υποβάθµιση του τοπίου τους στέρησε από εναλλακτικές ευκαιρίες δραστηριοποίησης µέσω της ανάπτυξης του αγροτουρισµού και του φυσιολατρικού τουρισµού. Ένα ακόµα παράδειγµα που οδήγησε στην υποβάθµιση του τοπίου αποτέλεσε η δυνατότητα οικοδόµησης στα 4 στρέµµατα γης, γεγονός που κατακερµάτισε κυρίως πεδινές αγροτικές εκτάσεις µε µόνιµες αλλά και παραθεριστικές οικίες αστικού τύπου. Αναλυτικά, παράγοντες που οδήγησαν στην υποβάθµιση του αγροτικού τοπίου είναι: • Αναδασµοί, • Αποξηράνσεις υδάτινων όγκων, • Εξαφάνιση φυτοφρακτών, • Αιολικά πάρκα, • Αγροτικά φωτοβολταικά, • Εγκατάσταση χωµατερών,

w w w . pe se d e. g r

• Λατοµεία, • Φυσικές καταστροφές (φωτιές, πληµµύρες) • Οικοπεδοποίηση / Αστικοποίηση • Άναρχη τουριστική ανάπτυξη • Ρύπανση • Εισχώρηση ξενικών ειδών • Κακή διαχείριση φυσικών πόρων • Εντατικοποίηση παραγωγής Το ζητούµενο σε σχέση µε το αγροτικό τοπίο σήµερα είναι ο συνδυασµός της αγροτικής παραγωγής µε την προστασία του περιβάλλοντος, τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και βέβαια τη προστασία των φυσικών πόρων. Είναι µια από τις µεγαλύτερες προκλήσεις της ανθρωπότητας και η ανάγκη για την επίτευξή του γίνεται όλο και µεγαλύτερη λόγω της επιτάχυνσης της παγκόσµιας περιβαλλοντικής αλλαγής και της αυξανόµενης ζήτησης για παραγωγή τροφίµων. Είναι αυτό αρκετό σε µια χώρα σαν την Ελλάδα; Με ποιο τρόπο θα µπορούσε να προστατευτεί το αγροτικό τοπίο ενώ παράλληλα να βελτιωθεί η αγροτική παραγωγή και το αγροτικό εισόδηµα, τηρουµένων των προϋποθέσεων της αειφορίας και ασφαλώς της ανταγωνιστικότητας των παραγόµενων προϊόντων και υπηρεσιών; – σε αυτό το σηµείο θα πρέπει να σηµειώσουµε πως δεν θεωρούµε ότι µπορεί να υπάρξει βελτίωση του αγροτικού εισοδήµατος, µέσω της µείωσης του κόστους παραγωγής, υπό τις παρούσες τουλάχιστον συνθήκες, για τον απλούστατο λόγο ότι, σε µια παγκοσµιοποιηµένη οικονοµία, πάντα θα υπάρχει κάποιος που για διάφορους λόγους θα µπορεί να παράγει φτηνότερα. Εποµένως η ανταγωνιστικότητα θα πρέπει να προέλθει, κυρίως, από την υψηλή ποιότητα και την µοναδικότητα του παραγόµενου προϊόντος, από το χαµηλό κόστος της αρχικής επένδυσης, από την δηµιουργία υπεραξιών, από την δηµιουργία πολλαπλών εναλλακτικών δυνατοτήτων αξιοποίησης κάθε αγροτικής

w w w . p es ed e . g r

γης (ποικιλοτρόπως, ώστε να αποκλεισθεί η µονοκαλλιέργεια την οποία θεωρούµε όχι µόνο καταστροφική για το περιβάλλον, αλλά και οικονοµικά, επικίνδυνη). Μιχάλης Στογιάννος 2014. Θεώρηση µας είναι ότι τα µικρά πράγµατα δηµιουργούν τις προϋποθέσεις για συµβούν τα µεγάλα. «Little Things Make Big Things Happen» Η παραγωγή ποιοτικών τροφίµων µε προστατευόµενη ονοµασία προέλευσης, βιολογικά προϊόντα, ή προϊόντα ολοκληρωµένης διαχείρισης µέσα σε ποιοτικά τοπία συνδεδεµένα µε την ιστορία και την άυλη και µη πολιτιστική κληρονοµιά του τόπου βελτιώνουν το αγροτικό εισόδηµα, µέσω της αξιοποίησης, µη αξιοποιούµενων, µέχρι σήµερα, παραγωγικών δυνατοτήτων της αγροτικής γης, που θα παράγουν ευκαιρίες απασχόλησης, που θα αξιοποιούν τη µοναδικότητα της Ελληνικής γης. Έτσι περνάµε από µια καθαρά οικοσυστηµική προσέγγιση σε µια προσέγγιση τοπίου, όπου ο άνθρωπος δεν αποτελεί παράγοντα ανησυχίας αλλά κεντρικό στοιχείο για την ποιότητα του περιβάλλοντος. ΠΩΣ ΑΝΤΙΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΤΟ ΤΟΠΙΟ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΠΟΥ ΤΟ ΒΙΩΝΟΥΝ Οι αγρότες ενδιαφέρονται κυρίως για την παραγωγική και λειτουργική αξία του τόπου που ζουν και εργάζονται και δευτερευόντως για την περιβαλλοντική και αισθητική του αξία σε αντίθεση µε τους αστούς - επισκέπτες που αντιλαµβάνονται πρωτίστως την αισθητική του αξία. Άραγε µπορεί να αλλάξει ο τρόπος που αντιλαµβάνεται ένας αγρότης το περιβάλλον του; Αρχικά βάζοντας τον σε µια εκπαιδευτική διαδικασία που αγγίζει θέµατα καθηµερινότητας για αυτόν όπως: 1. Αειφόρες γεωργικές πρακτικές - κυκλική οικονοµία - τρόπους αύξησης της ποιότητας της παραγωγής του 2. Προστασία της βιοποικιλότητας µέσω διάσπαρτων νησίδων ανάπτυξης αυτοφυούς χλωρίδας ή µέσω ελεύθερων ορίων

γύρω από τις καλλιέργειες. 3. Αξιοποίηση και προστασία φυσικών πόρων 4. Προστασία από χωροκατακτητικά είδη 5. Στην παραγωγή, επεξεργασία, τυποποίηση και διάθεση ποιοτικών προϊόντων Πως θα µπορούσε να υλοποιηθεί ένα σχέδιο ανάπλασης του Ελληνικού αγροτικού τοπίου; Ξεκινώντας από • Την ανάλυση, αξιολόγηση, καταγραφή του αγροτικού τοπίου • την αποκατάσταση στοιχείων αγροτικής πολιτιστικής κληρονοµιάς και διαταραγµένων τοπίων • Την ανάδειξη τοπικών ιδιαιτεροτήτων (π.χ. ρεµατιές, φαράγγια, παραδοσιακούς οικισµούς, περιοχών ιδιαίτερου φυσικού κάλους κλπ) • Την εκπόνηση κατευθυντήριων προτύπων σχεδιασµού (Corridor Landscape Design Briefs) • Ανάπτυξη τοπικών σχεδίων ανάπτυξης και διαχείρισης του τοπίου που θα συνδέουν το µερικό µε το συνολικό, το πολιτιστικό µε το ιστορικό, φυσικό περιβάλλον • Την εκπόνηση πιλοτικών προγραµµάτων ανά περιοχή, τα οποία θα στοχεύουν στην ανάπτυξη δραστηριοτήτων, οι οποίες θα αξιοποιούν τις δυνατότητες παραγωγής προϊόντων και υπηρεσιών και θα συνδέονται µε την ντόπια παραγωγή, την ανθρώπινη υγεία και το τοπίο • Την µελέτη και κατασκευή δικτύου περιπατητικών µονοπατιών που θα συνδέουν περιοχές ιδιαίτερου ενδιαφέροντος, κατά µήκος των οποίων µπορούν να αναπτυχθούν πλήθος δραστηριοτήτων, • Συµµετοχικές και συλλογικές διαδικασίες και πρακτικές µεταξύ αγροτών και θεσµικών φορέων Εδώ και καιρό, µε πρωτοβουλία του Μιχάλη Στογιάννου, η ΠΕΕΓΕΠ δουλεύει µια σειρά προτάσεων για την αναβάθµιση του αγροτικού περιβάλλοντος και εισοδήµατος. Ο ρόλος των γεωπόνων θα είναι καθοριστικός τόσο στην εκπαίδευση του αγροτικού κόσµου, όσο και στη διαµόρφωση και υλοποίηση προτάσεων για την αναβάθµιση του αγροτικού τοπίου αλλά είµαστε βέβαιοι ότι σε όλη αυτή τη προσπάθεια υπάρχει αναγκαιότητα για επιστήµονες διαφόρων ειδικοτήτων. Η διεπιστηµονικότητα αλλά και η συµµετοχή του αγροτικού κόσµου στη χάραξη µιας εθνικής στρατηγικής για το αγροτικό τοπίο, θεωρούµε ότι είναι το κλειδί της επιτυχίας του εγχειρήµατος.

Η ΓΩΝΙΑ

ΤΩΝ ΜΙΣΘΩΤΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ

Κοινωνική Αποδοχή των Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας. Προϋπόθεση και Σύµµαχος της Νέας Ενεργειακής Πολιτικής Για την µεγαλύτερη ανάπτυξη των ΑΠΕ, απαιτείται η δηµιουργία ενός κατάλληλου περιβάλλοντος το οποίο έως σήµερα δεν υπήρχε στις περισσότερες χώρες. Ένα ολοκληρωµένο πλαίσιο στήριξης περιλαµβάνει πρωτοβουλίες σε πέντε διαφορετικούς άξονες: Τον πολιτικό, τον θεσµικό, τον χρηµατοοικονοµικό, τον άξονα διάδοσης και παρέµβασης στην κοινωνία και τον άξονα ερευνητικής και τεχνολογικής στήριξης Η εισαγωγή της έννοιας των ΑΠΕ σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθµίδες αλλά και η εκστρατεία ενηµέρωσης σε όλα τα επίπεδα: διεθνές, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό, είναι καταλύτες για την εξοικείωση της κοινωνίας µε την τεχνολογία, τη δυνατότητα χρήσης και την εφαρµογή των ΑΠΕ. Άλλωστε χωρίς την αποδοχή των τοπικών φορέων και των κατοίκων µιας περιοχής δεν µπορεί να αδειοδοτηθεί καµία µονάδα παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ. Βασικό αίτιο των αντιδράσεων για την ανάπτυξη µονάδων ΑΠΕ παραµένει η έλλειψη ουσιαστικής ενηµέρωσης και πραγµατικού διαλόγου µε τις τοπικές κοινωνίες. Ο διάλογος απαιτείται να διεξάγεται έγκαιρα και µε πρωτοβουλία και καθοριστική συµµετοχή της πολιτείας και των αρµόδιων δηµόσιων ενεργειακών φορέων της (Υπουργεία, Περιφέρειες, ∆ήµοι, ∆ιαχειριστής Συστήµατος, Ερευνητικά Κέντρα, ∆ηµόσιες Επιχειρήσεις, Τοπικοί Σύλλογοι κλπ.). Στο διάλογο σηµαντική θεωρείται η ενεργή παρουσία της τοπικής αυτοδιοίκησης, των κοινωνικών εταίρων, οι οποίοι διαθέτουν ισχυρούς δεσµούς µε τις τοπικές κοινωνίες, καθώς και των επιστηµονικών φορέων. Στην Ελλάδα, κατά κανόνα, οι όποιες προσπάθειες ενηµέρωσης, ακόµα και για σηµαντικά ενεργειακά έργα, περιορίστηκαν σε αποσπασµατικές δράσεις χωρίς ουσιαστική απήχηση στις τοπικές κοινωνίες. Η µέχρι σήµερα εµπειρία, δείχνει, ότι εκεί όπου υπήρξε έγκυρη και έγκαιρη ενηµέρωση των πολιτών σε τοπικό επίπεδο, ο βαθµός αποδοχής νέων ενεργειακών έργων και πηγών ήταν ικανοποιητικός και διαχρονικά αυξανόµενος. Η ευρύτερη δυνατή κοινωνική αποδοχή κάθε νέας ενεργειακής δραστηριότητας, ύστερα από δηµόσια διαβούλευση και ευρεία συναίνεση των εµπλεκοµένων είναι πρωταρχικής σηµασίας. Κεντρικός πυλώνας για την περιφερειακή ανάπτυξη µιας χώρας µε συνεισφορά

Ανδρέας Στοϊµενίδης Πρόεδρος ΟΣΕΤΕΕ/ΣΤΥΕ Μέλος Αντιπροσωπείας ΤΕΕ ΟΣΕΤΕΕ/ΣΤΥΕ στο περιφερειακό ΑΕΠ και την απασχόληση είναι τα έργα παραγωγής και µεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Σε περιοχές όπου το ΑΕΠ και η απασχόληση παραµένουν υψηλά λόγω ενεργειακών έργων υπάρχει θετική αντιµετώπιση των τοπικών κοινωνιών για τα ενεργειακά έργα, ενώ σε άλλες περιοχές που έχουν καταλήξει σε διαφορετικά αναπτυξιακά πρότυπα η αποδοχή των ενεργειακών έργων είναι αρνητική. Όταν τα ενεργειακά έργα συνδυάζονται µε κάλυψη ευρύτερων κοινωνικών αναγκών (ύδρευση, άρδευση, τηλεθέρµανση), περιφερειακή ενσωµάτωση των περιοχών (δηµιουργία ή διατήρηση σιδηροδροµικών γραµµών για την µεταφορά ενεργειακών προϊόντων) και προστασία του περιβάλλοντος είναι ευκολότερη η κοινωνική συναίνεση. Απαιτείται ένας συνολικός σχεδιασµός για την ανάπτυξη και την ευηµερία του κοινωνικού συνόλου, σε συνδυασµό µε την παραγωγή ενέργειας. Η ευνοϊκή τιµολόγηση του ηλεκτρικού ρεύµατος στις περιφέρειες που παράγουν ενέργεια από ΑΠΕ θα καταστήσει σε αυτές τις περιφέρειες, φιλικές τις τεχνολογίες ΑΠΕ, ενώ οι ίδιες οι περιφέρειες θα αποτελέσουν πόλο έλξης νέων επενδύσεων. Η ουσιαστική ενηµέρωση σε επίπεδο

κοινωνίας µπορεί να πραγµατοποιηθεί µε την κατάρτιση και υλοποίηση µιας ολοκληρωµένης επικοινωνιακής παρέµβασης. Ένα σχέδιο δράσης επικοινωνιακής στρατηγικής που αφορά στη δηµοσιότητα, είναι ένα εργαλείο που στοχεύει στην εξοικείωση του ευρέως κοινού και οµάδων στόχων όπως είναι η τοπική αυτοδιοίκηση, και οι αρµόδιες υπηρεσίες µε τα οικονοµικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά οφέλη που θα έχουν οι πολίτες από τη διείσδυση των ΑΠΕ στην καθηµερινότητά τους. Ειδική οµάδα στόχο αποτελούν οι νεαρές ηλικίες, παιδιά και έφηβοι. Η περιβαλλοντική και καταναλωτική συνείδηση στον τοµέα της ενέργειας θεµελιώνεται και ουσιαστικά διαµορφώνεται στην παιδική και εφηβική ηλικία. Είναι αναγκαίο να εξειδικεύονται οι δράσεις που θα προσεγγίζουν µέσω κατάλληλης µεθοδολογίας εκπαιδευτικού ή ψυχαγωγικού προσανατολισµού τους νέους, ενισχύοντας τη γνώση τους στα σχετικά θέµατα. Σύµφωνα µε τα παραπάνω, ως κύριος γενικός στόχος µπορεί να τεθεί η παροχή έγκυρης και πλήρους ενηµέρωσης του ευρύτερου κοινού καθώς και ειδικών οµάδων, σχετικά µε τα οφέλη (οικονοµικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά) που προκύπτουν από την ανάπτυξη των ΑΠΕ και τη διείσδυσής τους στο ενεργειακό ισοζύγιο. Η προβολή καλών πρακτικών, των αποτελεσµάτων και της ωφελιµότητάς τους προς τον πολίτη και η ανάδειξη έργων που χρηµατοδοτήθηκαν από Ευρωπαϊκά ή εθνικά προγράµµατα καθώς και της συµβολής αυτών στην αναπτυξιακή προοπτική της περιφέρειας µπορεί να συνεισφέρει στην διαµόρφωση θετικού κλίµατος για την ανάπτυξη εφαρµογών ΑΠΕ, στην ευαισθητοποίηση και την αλλαγή της συµπεριφοράς του κοινού στα ενεργειακά θέµατα. Η ανοιχτή δηµοκρατική διαβούλευση στα αναπτυξιακά ζητήµατα και ειδικά στα ζητήµατα νέων έργων Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας αφενός κάνει ενεργητικά συµµέτοχη την κοινωνία και επιταχύνει τους ρυθµούς αδειοδότησης και ολοκλήρωσης των έργων, αφετέρου περιθωριοποιεί εκείνες τις δογµατικές οµάδες, που ιδεοληπτικά και ίσως επαγγελµατικά, πάντως σίγουρα αντιεπιστηµονικά, στέκονται απέναντι σε κάθε θετική κοινωνική και οικονοµική εξέλιξη. Και η εφαρµογή των ΑΠΕ συνεισφέρει ξεκάθαρα σε αυτή την κατεύθυνση.

w w w . pe se d e. g r

ΝΟΜΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ

ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΝΗΣΗ ΤΟΥ ΕΠΙΒΛΕΠΟΝΤΑ ΝΑ ΥΠΟΓΡΑΨΕΙ ΕΜΠΡΟΘΕΣΜΑ ΤΟΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ

Με τις διατάξεις των παρ. 1 και 2 του άρθρου 136 του Ν. 4412/2016 ορίζονται, µεταξύ άλλων, τα εξής: «1. Η παρακολούθηση, ο έλεγχος και η διοίκηση των έργων ασκούνται από την αρµόδια τεχνική υπηρεσία του φορέα κατασκευής του έργου (διευθύνουσα ή επιβλέπουσα υπηρεσία), η οποία ορίζει τους τεχνικούς υπαλλήλους που θα ασχοληθούν ειδικότερα µε την επίβλεψη, προσδιορίζει τα καθήκοντά τους όταν είναι περισσότεροι από έναν, παρακολουθεί το έργο τους και γενικά προβαίνει σε κάθε ενέργεια που απαιτείται για την καλή και έγκαιρη εκτέλεση των έργων. 2. Η ∆ιευθύνουσα Υπηρεσία ορίζει ως επιβλέποντες και βοηθούς αυτών για το έργο ή τµήµατά του ή είδη εργασιών τεχνικούς κατά προτίµηση υπαλλήλους που έχουν την κατάλληλη ειδικότητα, ανάλογα µε τα στελέχη που διαθέτει, τις υπηρεσιακές ανάγκες και την αξιολόγηση του έργου και του προσωπικού. Οι επιβλέποντες αποτελούν τους άµεσους βοηθούς του προϊστάµενου της διευθύνουσας υπηρεσίας στην άσκηση των καθηκόντων της που σχετίζονται µε το έργο, όπως αυτά ορίζονται στις επί µέρους διατάξεις του παρόντος τίτλου. ∆εν αποκλείεται η άσκηση της επίβλεψης από τον προϊστάµενο της διευθύνουσας υπηρεσίας .....». Περαιτέρω, µε τις διατάξεις των παρ. 8 και 9 του άρθρου 152 του Ν. 4412/2016 ορίζονται, µεταξύ άλλων, τα εξής:

Τάσος Γακίδης Νοµικός Συµβουλος της ΠΕΣΕ∆Ε

«8. Οι λογαριασµοί υποβάλλονται στη ∆ιευθύνουσα Υπηρεσία που τους ελέγχει, τους διορθώνει και τους εγκρίνει µέσα σε ένα (1) µήνα. Αν ο λογαριασµός που έχει υποβληθεί έχει ασάφειες ή ανακρίβειες, σε βαθµό που να είναι δυσχερής η διόρθωσή του, η ∆ιευθύνουσα Υπηρεσία, µε εντολή της προς τον ανάδοχο, επισηµαίνει τις ανακρίβειες ή ασάφειες που διαπιστώθηκαν από τον έλεγχο και παραγγέλλει την ανασύνταξη και επανυποβολή του. Στην περίπτωση αυτή η οριζόµενη µηνιαία προθεσµία για τον έλεγχο και την έγκριση του λογαριασµού αρχίζει από την επανυποβολή, ύστερα από την ανασύνταξη από τον ανάδοχο. Ο έλεγχος του λογαριασµού µπορεί να γίνει και από συνεργείο της υπηρεσίας, στο οποίο συµµετέχει ο επιβλέπων το έργο. Ο επιβλέπων υπογράφει το λογαριασµό, βεβαιώνοντας έτσι ότι οι ποσότητες είναι σύµφωνες µε τις επιµετρήσεις και τα επιµετρητικά στοιχεία, οι τιµές σύµφωνες µε τη σύµβαση και τις σχετικές διατάξεις και γενικά ότι έχουν διενεργηθεί στο λογαριασµό όλες οι περικοπές ή εκπτώσεις ποσών, που προκύπτουν από το νόµο και την εφαρµογή της σύµβασης. Η παράλειψη εµπρόθεσµου ελέγ-

χου και έγκρισης του λογαριασµού αποτελούν πειθαρχικά παραπτώµατα για τα αρµόδια όργανα της διευθύνουσας υπηρεσίας. Ο εγκεκριµένος λογαριασµός αποτελεί την πιστοποίηση για την πληρωµή του αναδόχου («πληρωτέο εργολαβικό αντάλλαγµα»). Προϋπόθεση πληρωµής της πιστοποίησης είναι η προσκόµιση από τον ανάδοχο όλων των απαιτούµενων δικαιολογητικών πληρωµής. Το τιµολόγιο µπορεί να προσκοµίζεται µεταγενεστέρως κατά την είσπραξη του ποσού της πιστοποίησης. Λογαριασµός που πληρώθηκε χωρίς έλεγχο, λόγω παρέλευσης της πιο πάνω µηνιαίας προθεσµίας (πλασµατική έγκριση), ελέγχεται, διορθώνεται και εγκρίνεται µέσα σε προθεσµία τριών (3) µηνών από την υποβολή ή επανυποβολή του και οι προκύπτουσες διαφοροποιήσεις λαµβάνονται υπόψη σε επόµενο λογαριασµό. Η ∆ιευθύνουσα Υπηρεσία µπορεί να εγκρίνει τον λογαριασµό και χωρίς την υπογραφή του επιβλέποντος. ......... 9. Αν η πληρωµή ενός λογαριασµού καθυστερήσει χωρίς υπαιτιότητα του αναδόχου, πέρα του διµήνου από την υποβολή του ή την επανυποβολή του, οφείλεται, σύµφωνα µε τις διατάξεις της παραγράφου Ζ του Ν. 4152/ 2013, τόκος υπερηµερίας. Ο ανάδοχος µπορεί να διακόψει τις εργασίες, αφού κοινοποιήσει στη ∆ιευθύνουσα

w w w . pe se d e. g r

Υπηρεσία ειδική έγγραφη δήλωση». Τέλος, µε τις διατάξεις των παρ. 1 και 2 του άρθρου 141 του ίδιου Νόµου ορίζονται, µεταξύ άλλων, τα εξής: «1. Η υπαίτια παράλειψη οφειλόµενης ενέργειας από όργανα του φορέα κατασκευής του έργου αποτελεί πειθαρχική παράβαση. 2. Ιδίως αποτελούν πειθαρχικές παραβάσεις: α) ...... β) Για τον προϊστάµενο της διευθύνουσας υπηρεσίας: η παράλειψη κίνησης και διεκπεραίωσης της διαδικασίας έκπτωσης του αναδόχου παρά τη συνδροµή των αναγκαίων προϋποθέσεων, η παράλειψη έγκαιρης έγκρισης των επιµετρήσεων, λογαριασµών και βεβαίωσης περάτωσης των εργασιών του έργου, η παράλειψη αµελλητί κοινοποίησης του εγκεκριµένου λογαριασµού στον ανάδοχο και η πρόσκληση για την προσκόµιση των δικαιολογητικών πληρωµής ...... 3. Για τις παραβάσεις των προηγούµενων παραγράφων το αρµόδιο όργανο της αναθέτουσας αρχής ή του αναθέτοντος φορέα είτε επιβάλλει εις βάρος των υπαιτίων, ανάλογα µε τη βαρύτητά τους, την πειθαρχική ποινή του προστίµου µέχρι ποσού αντίστοιχου του µισθού των έξι (6) µηνών είτε τους παραπέµπει στο οικείο πειθαρχικό όργανο για την επιβολή των κατά τις κείµενες διατάξεις προβλεπόµενων πειθαρχικών ποινών». Από τις ανωτέρω διατάξεις προκύπτουν τα εξής: α) Ο επιβλέπων (ή οι επιβλέποντες εφόσον έχουν οριστεί περισσότεροι του ενός) οφείλει να ελέγξει τον υποβληθέντα από τον ανάδοχο λογαριασµό και είτε να τον υπογράψει («βεβαιώνοντας έτσι ότι οι ποσότητες είναι σύµφωνες µε τις επιµετρήσεις και τα επιµετρητικά στοιχεία, οι τιµές σύµφωνες µε τη σύµβαση και τις σχετικές διατάξεις και γενικά ότι έχουν διενεργηθεί στο λογαριασµό όλες οι περικοπές ή εκπτώσεις ποσών, που προκύπτουν από το νόµο και την εφαρµογή της σύµβασης») είτε να τον διορθώσει ή και να τον επιστρέψει παραγγέλλοντας «την ανασύνταξη και επανυποβολή του» εφόσον ο λογαριασµός «έχει ασάφειες ή ανακρίβειες, σε βαθµό που είναι δυσχερής η διόρθωσή του» επισηµαίνοντας, στην περίπτωση αυτή, «τις ανακρίβειες ή ασάφειες που διαπιστώθηκαν από τον έλεγχο». β) Μετά τον έλεγχο και υπογραφή του λογαριασµού ακολουθεί η έγκρισή του από τον Προϊστάµενο της ∆ιευθύνουσας Υπηρεσίας. Τόσο ο έλεγχος του λογαριασµού, όσο και η έγκρισή του πρέπει να διενεργηθούν εντός µηνός από την ηµεροµηνία υποβολής (ή επανυποβολής) του. γ) Αποτελούν πειθαρχικά παραπτώµατα τόσο η παράλειψη (προφανώς και η άρνηση) του επιβλέποντα να ελέγξει και να υπογράψει τον λογαριασµό, όσο και η παράλειψη (προφανώς και η άρνηση) του Προϊσταµένου της ∆ιευθύνουσας Υπηρεσίας να τον εγκρίνει εντός της µηνιαίας προθεσµίας. Και τούτο διότι η µη έγκαιρη (εντός διµήνου από την υποβολή του) πληρωµή του λογαριασµού καθιστά τον κύριο του έργου υπερήµερο, µε συνέπειες την τοκοφορία του ποσού του λογαριασµού και την παροχή στον ανάδοχο του δικαιώµατος διακοπής των εργασιών. δ) Ο Προϊστάµενος της ∆ιευθύνουσας Υπηρεσίας µπορεί να εγκρίνει τον λογαριασµό και χωρίς την υπογραφή του επιβλέποντος. Εφόσον, δε, οφείλει να εγκρίνει τον λογαριασµό εντός της µηνιαίας προθεσµίας και η τυχόν παράλειψή του αποτελεί πειθαρχικό παράπτωµα, η παράλειψη (ή η άρνηση) του επιβλέποντα να ελέγξει και να υπογράψει τον λογαριασµό δεν µπορεί να αποτελέσει νόµιµο λόγο άρσης της ευθύνης του. Πολύ, δε, περισσότερο όταν έχει ορίσει περισσότερους επιβλέποντες και ορισµένοι εξ αυτών έχουν ελέγξει και υπογράψει εµπροθέσµως τον λογαριασµό.

w w w . p es ed e . g r

ΝΟΜΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ

ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ

ΚΡΙΣΙΜΑ ΘΕΜΑΤΑ Ανάθεσης και Εκτέλεσης Συµβάσεων ∆ηµοσίων Έργων Αναδροµική σύναψη συµπληρωµατικών συµβάσεων Η εκτέλεση των συµπληρωµατικών εργασιών ακολουθεί, κατά το νόµο, τη σύναψη της Συµπληρωµατικής Σύµβασης (στην παρ. 8 του άρθρου 57 ορίζεται ότι «µετά την έγκριση του ΑΠΕ ο ανάδοχος είναι υποχρεωµένος να εκτελέσει τις σχετικές εργασίες, χωρίς αυτό να θίγει τα δικαιώµατά του για επίλυση της τυχόν διαφοράς»)50. ΠεντΕφΑθ 19/2013. Εάν ο ανάδοχος, αµέσως µετά την παροχή της εντολής µε τον ανωτέρω διαγραφόµενο τρόπο από τον κύριο του έργου, προβεί χωρίς αντίρρηση του τελευταίου στην άµεση, λόγω του επείγοντος, εκτέλεση των νέων εργασιών, πριν από τη σύνταξη αντίστοιχων ΑΠΕ και ΠΚΤΜΝΕ, διατηρεί το δικαίωµα να αξιώσει την ιδιαίτερη εργολαβική αµοιβή του για τις εργασίες αυτές µε βάση τη νέα σύµβαση, που θεωρείται ότι έχει πλέον καταρτισθεί, ακόµη και αν στον εκ των υστέρων συνταχθέντα ΑΠΕ και ΠΚΤΜΝΕ υπέγραψε µε επιφύλαξη, καθόσον, στην περίπτωση αυτή, θεωρείται ότι υπάρχει βούληση και των δύο µερών για την κατάρτιση νέας συµπληρωµατικής σύµβασης και για την εκτέλεση των νέων εργασιών καθώς και για το διακανονισµό του εργολαβικού ανταλλάγµατος, σύµφωνα µε τον διαγραφόµενο από το νόµο τρόπο. Η παράλειψη του κυρίου του έργου να συντάξει έγκαιρα νέο ΑΠΕ και ΠΚΤΜΝΕ δεν στερεί τις νέες εργασίες που εκτελέστηκαν συµβατικού θεµελίου, αφού και εντολή εκ µέρους του κυρίου του έργου δόθηκε και αποδοχή της εντολής αυτής εκ µέρους του αναδόχου έγινε µε την εκτέλεση των εργασιών αυτών, (βλ. ΠΕΑ 1239/1912, ΠΕΑ 4975/2011, ΠΕΑ 4095/08, ΠΕΑ 1751/06, ΠΕΑ 1291/05 ό.π.). - Εάν, όµως, οι νέες εργασίες εκτελέσθηκαν από τον ανάδοχο ως αναγκαίες για την αρτιότερη ή λειτουργικότερη κατασκευή του έργου, χωρίς εντολή του κυρίου του έργου, διακρίνονται δύο περιπτώσεις: α’) Εάν οι υπόψη εργασίες εγκρίθηκαν εκ των υστέρων από τα αρµόδια όργανα του κυρίου του έργου ή εάν κρίθηκαν ως πράγµατι συµπληρωµατικές κατά νόµο από το αρµόδιο εφετείο κατόπιν προσφυγής του αναδόχου, τότε µπορούν να νοµιµοποιηθούν µε τη σύναψη

Τέλος στην περίπτωση, κατά την οποία ο ενάγων - εργολήπτης επικαλείται έγκυρη σύµβαση µίσθωσης έργου, αξίωση από τον αδικαιολόγητο πλουτισµό, σύµφωνα µε τις διατάξεις των άρθρων 904 επ. ΑΚ, δεν δίδεται, λόγω της απόλυτης ουσιαστικής επικουρικότητας των σχετικών διατάξεων, εφόσον ο ενάγων δεν επικαλείται ιδιαίτερο λόγο, για τον οποίο η αρχικά επικαλουµένη σύµβαση είναι άκυρη ή έπαυσε να ισχύει ή δεν καταρτίσθηκε, οπότε η αγωγή του, ως προς τη βάση αυτή, απορρίπτεται ως µη νόµιµη, (βλ. ΑΠ 1199/2009 ΕφΑ∆ 2010.1059, ΠΕφΛαρ. 510/2011 ΕφΑ∆ 2012.603).

Χρήστος Μητκίδης Νοµικός Σύµβουλος του Κράτους νέας σύµβασης και τη σύνταξη νέου ΑΠΕ και ΠΚΤΝΕ, οπότε το αντίστοιχο εργολαβικό αντάλλαγµα οφείλεται µε βάση τη νέα σύµβαση που πρόκειται να συναφθεί, (ΣτΕ 1214/07, 610/06, 595/05 ΝΟΜΟΣ). β`) Εάν δεν έγινε εκ των υστέρων νοµιµοποίηση των ως άνω εργασιών, η αξίωση του εργολάβου για την αξία τους µπορεί να θεµελιωθεί µόνο στις διατάξεις των άρθρων 200 και 288 του ΑΚ για την καλή πίστη και τα συναλλακτικά ήθη. Με βάση τις τελευταίες διατάξεις θα κριθεί αν ο ανάδοχος δικαιούται και σε ποία έκταση εργολαβική αµοιβή, η οποία δεν συµπίπτει µε εκείνη που καθορίζεται από τη σύµβαση και το νόµο, γενοµένου δεκτού ότι υφίσταται συµβατική ενοχή αλλά δεν έχει προσδιορισθεί η αντιπαροχή του εργοδότη, (βλ. ΑΠ 585/83 Ελ∆.24.1205, ΑΠ 471/75 ΝοΒ 23.1236, ΠΕΑ 4095/08 ό.π., ΠΕΑ 1751/06 ό.π., ΠΕΑ 1291/05 ό.π., ΠΕ Θεσσ/κης 2242/2000 ό.π.).

Όµως, η ανάγκη περάτωσης του έργου µέσα στις συµβατικές προθεσµίες και η συνήθης πορεία εκτέλεσής τους δεν µπορούν, συνήθως, να αναµείνουν τη σύναψη της σύµβασης (ή έστω έγκρισης του ΑΠΕ) πριν την εκτέλεση των εργασιών, αλλά, µε εντολή του εργοδότη, ο ανάδοχος εκτελεί τις εργασίες, εν αναµονή της έγκρισης του ΑΠΕ και της υπογραφής της Σ.Σ. (η υπογραφή αυτή έχει συστατικό χαρακτήρα για τη σύναψη της σύµβασης, δεδοµένου ότι πρόκειται για περίπτωση ανάθεσης της οποίας δεν προηγήθηκε δηµοπρασία – βλέπ. άρθρο 30 παρ. 1 του Κ∆Ε τελευταίο εδάφιο)51. 51 ΣτΕ 1214/2007. Ο ανάδοχος δε µπορεί, κατ’ αρχήν, να προβεί σε τροποποιήσεις ως προς τη µορφή του έργου, την ποιότητα, το είδος ή την ποσότητα των εργασιών, όπως αυτά ορίζονται στη σύµβαση, χωρίς προηγούµενη σύναψη νέας σύµβασης, κατόπιν διαπραγµατεύσεων και προηγούµενη σύνταξη και έγκριση Ανακεφαλαιωτικού Πίνακα Εργασιών (ΑΠΕ), περαιτέρω δε δεν δικαιούται αποζηµιώσεως για µεταβολές στο έργο, οι οποίες έγιναν χωρίς προηγούµενη έγγραφη εντολή, έστω και αν αυτές βελτιώνουν το έργο. Από τις διατάξεις αυτές δεν αποκλείεται πάντως εργασίες οι οποίες παρεκκλίνουν της συµβάσεως και εκτελέστηκαν χωρίς να τηρηθεί η προαναφερθείσα διαδικασία, να κριθούν στη συνέχεια από τα αρµόδια όργανα του κυρίου του έργου ή, σε περίπτωση διαφωνίας και ασκήσεως εκ µέρους του αναδόχου προσφυγής, από το αρ-

w w w . pe se d e. g r

ΝΟΜΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ

ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ

Πράξη Τµ.ΕλΣυν 45/1994. Συγκριτικός πίνακας ο οποίος εκδίδεται µετά την παρέλευση των οικείων προθεσµιών συµβατικής προθεσµίας περατώσεως έργου ή της νοµίµου παρατάσεως αυτής δεν είναι νόµιµος ούτε καθίσταται έγκυρος µε την έκδοση µεταγενέστερης πράξεως παρατάσεως της προθεσµίας περατώσεως του έργου, µε αναδροµική ισχύ, καθόσον οι διοικητικές πράξεις δεν αναπτύσσουν αναδροµική ισχύ, εκτός αν προβλέπεται ρητά το αντίθετο από διάταξη νόµου (ίδια κρίση και Τµ. ΕλΣυν 90/97).

σιων έργων, καθόσον δεν είναι δυνατόν να διακόπτονται κάθε φορά οι εργασίες εκτέλεσης του έργου εωσότου συνταχθεί και εγκριθεί ο ΑΠΕ. Θα µπορούσε βέβαια ο ανάδοχος, βάσει της διατάξεως του άρθρου 43 π. δ/τος 609/85, να αναµείνει την έγκριση του ΑΠΕ και ύστερα να αρχίσει την εκτέλεση των αναφερόµενων σ` αυτόν εργασιών, εάν η Προϊσταµένη Αρχή δεν θεωρούσε αυτές επείγουσες, κάτι που δεν συνέβη όµως, αλλά ούτε και συνηθίζεται, προς αποφυγή δυσκολιών κατά την εκτέλεση των δηµοσίων έργων.

ΕλΣυν VII τµ. 85/2013 (υπό το άρθρο 56).

Στο ζήτηµα της σύναψης των συµπληρωµατικών συµβάσεων µε αναδροµική ισχύ, ήτοι µετά την έναρξη, ίσως δε και την περαίωση, της εκτέλεσης των νέων εργασιών, είναι διαφορετική η νοµολογία των διοικητικών δικαστηρίων [βλέπ. ενδεικτικά ΣτΕ 3307/2005, η οποία ερµηνεύει το Ν∆ 1266/1972 και ΣτΕ 595/2005, ∆ι∆ 19 (2007), 221, η οποία ερµηνεύει το Ν 1418/1984, πριν την τροποποίησή του µε το Ν 2372/1996], κατά την οποία ναι µεν η σύνταξη και έγκριση του Συγκριτικού Πίνακα και του ΠΚΤΜΝΕ πρέπει κανονικά να προηγούνται της εκτέλεσης των νέων εργασιών, πλην δεν αποκλείεται από τις σχετικές διατάξεις η νοµιµοποίηση εκ των υστέρων των εργασιών αυτών, µε την σύνταξη και έγκριση του σχετικού ΣΠ, ακόµα κι αν πρόκειται για εργασίες που εκτελέσθηκαν χωρίς έγγραφη διαταγή και ακόµα χωρίς να συντρέχουν οι προϋποθέσεις του επείγοντος (σχετικές και οι ΣτΕ (7µ) 4162/1997 και η 3306/1997)55.

ΕλΣυν 165/2011 IV τµ. Κατά γενική αρχή του διοικητικού δικαίου, η οποία αποτελεί ειδικότερη έκφανση της αρχής της νοµιµότητας, οι συστατικές ατοµικές διοικητικές πράξεις δεν έχουν αναδροµική ισχύ, δηλαδή τα έννοµα αποτελέσµατά τους δεν µπορούν να ανατρέξουν σε χρόνο προγενέστερο από την έκδοσή τους ή από την κοινοποίησή τους,… Οµοίως, όπως αµέσως συνάγεται και από τις διατάξεις του άρθρου 79 του Ν 2362/1995 «Περί ∆ηµοσίου Λογιστικού, ελέγχου των δαπανών του Κράτους και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α΄ 247), οι οποίες εφαρµόζονται και επί νοµικών προσώπων δηµοσίου δικαίου (βλ. Ολοµ. Ε.Σ. 750/2002), η συµβατική δράση της δηµόσιας διοίκησης υπόκειται στην αρχή της νοµιµότητας και όχι στον κανόνα της συµβατικής ελευθερίας του 361 Α.Κ., οπότε και η διοικητική σύµβαση υπόκειται στην ίδια κατά τα ανωτέρω απαγόρευση της αναδροµικής ισχύος αυτής (Πράξεις IV Τµ. Ε.Σ. 42/2011, 2/2005, 80 και 184/2003).

55 Βλέπετε επίσης ΑΠ 1310/2007: Η διάταξη του άρθρου 43 του π. δ/τος 609/85 καθιερώνει µεν ως προϋπόθεση για την εκτέλεση των περιλαµβανοµένων στον ΑΠΕ εργασιών την προηγούµενη έγκρισή του, πλην όµως ενόψει του πνεύµατος της περί δηµοσίων έργων νοµοθεσίας, που επιβάλλει να αποφεύγονται οι άσκοπες παρατάσεις προθεσµιών των εν λόγω έργων και η αδικαιολόγητη αναθεώρηση των τιµών που προσαυξάνουν ανεπίτρεπτα το κόστος της κατασκευής τους, καθώς και των αρχών της καλής πίστης και των συναλλακτικών ηθών, που πρέπει να διέπουν τη συµβατική σχέση µεταξύ του αναδόχου και του κυρίου του έργου, νόµιµα εκτελούνται οι ανωτέρω εργασίες και πριν την έγκρισή τους, εφόσον δεν αντιτίθεται σ` αυτό ο ανάδοχος. Σε µια τέτοια περίπτωση ο πίνακας εγκρίνεται τελικά απλώς προς τακτοποίηση των ποσοτήτων των εργασιών του έργου και προκειµένου ο ανάδοχος να λάβει την αµοιβή του, πράγµα που αποτελεί πάγια πρακτική στην εκτέλεση των δηµό-

Σηµειώνεται σχετικά ότι στην υπόθεση επί της οποίας εκδόθηκε η απόφαση ΣτΕ 3307/2005, ο Σ.Π. του έργου είχε εγκριθεί από την Π.Α., αλλά το Ελεγκτικό Συνέδριο έκρινε, κατά τον έλεγχο του σχετικού εντάλµατος πληρωµής, ότι δεν είναι νόµιµη η ως άνω πληρωµή, λόγω ακυρότητας της σχετικής έγκρισης του Σ.Π. Η Π.Α. ακύρωσε κατόπιν τούτου το σχετικό ένταλµα, συµµορφούµενη στην πράξη του ΕλΣυν, ο ανάδοχος άσκησε προσφυγή και το ∆ιοικητικό Εφετείο έκρινε µη νόµιµη την έγκριση του Σ.Π. (455/93 ∆Επατρών), εν συνεχεία όµως το ΣτΕ αναίρεσε την σχετική απόφαση και έκρινε νόµιµη την έγκριση του ΣΠ. Η νοµολογία του ΣτΕ και των διοικητικών δικαστηρίων επί του θέµατος, έχει ως βάση την πάγια θέση τους ότι το ΕλΣυν, κατά τον έλεγχο των ενταλµάτων πληρωµής των πιστοποιήσεων, δεν έχει αρµοδιότητα να εξετάζει παρεµπιπτόντως τη νοµιµότητα των διοικητικών πράξεων που οδήγησαν στην έκδοση του εντάλµατος πληρωµής, λόγω του τεκµηρίου νοµιµότητας των πράξεων αυτών, οι οποίες διατηρούν το κύρος τους αν δεν έχουν στο µεταξύ ανακληθεί ή ακυρωθεί µε δικαστική απόφαση56. 56 ΣτΕ 207/2006 (βλέπ. υπό το άρθρο 53).

µόδιο διοικητικό εφετείο, ως αναγκαίες, δηλαδή ως εργασίες οι οποίες επιβάλλονται για την ασφάλεια, την αρτιότητα ή την λειτουργικότητα του έργου, οπότε οι εργασίες αυτές νοµιµοποιούνται εκ των υστέρων µε τη σύναψη νέας σύµβασης και τη σύνταξη ΑΠΕ (πρβλ. ΣΕ 610, 3237/06, 142, 595, 3307, 3529/05, 4162/97). Όπως ήδη προαναφέρθηκε, σύµφωνα µε τη νοµολογία του ΕλΣυν (η λέξη «νοµολογία» χρησιµοποιείται µόνο χάριν συντοµίας, αφού οι πράξεις προσυµβατικού ελέγχου του ΕλΣυν δεν αποτελούν, κυριολεκτικά, δικαστικές αποφάσεις - βλέπ. ΑΕ∆ 20/2005) δεν νοείται προσυµβατικός έλεγχος σε περιπτώσεις που η εκτέλεση των εργασιών της Σ.Σ. έχει εν όλω ή εν µέρει ολοκληρωθεί (εκτός αν η έγκριση της εκτέλεσής του έχει γίνει µε τη διαδικασία των πρόσθετων-επειγουσών εργασιών του άρθρου 5652), καθότι και οι διοικητικές συµβάσεις υπόκεινται στην γενική αρχή του διοικητικού δικαίου περί της µη αναδροµικότητας των διοικητικών πράξεων53. Εξ άλλου, πάντα κατά το ΕλΣυν, σε περίπτωση έκδοσης βεβαίωσης περάτωσης των εργασιών (όταν επιχειρείται η σύναψη Σ.Σ. κατά τη διαδικασία της παραλαβής του έργου) υπάρχει αυτονόητη απόδειξη ότι οι συµπληρωµατικές εργασίες ολοκληρώθηκαν και γι΄αυτό δεν είναι δυνατή (κατά το ΕλΣυν) η νοµιµοποίηση συµπληρωµατικών εργασιών µε την υπογραφή Σ.Σ.54 52

w w w . p es ed e . g r

Το κονδύλιο των απροβλέπτων δαπανών Στην παρ. 3 του άρθρου 57, η οποία κωδικοποιεί την παρ. 2 του άρθρου 8 Ν 1418/1984, ορίζεται ότι σε κάθε προϋπολογισµό έργου τίθεται από την αναθέτουσα αρχή, στη ∆ιακήρυξη, το κονδύλιο των «απροβλέπτων δαπανών», το οποίο λειτουργεί ως «µαξιλάρι ασφαλείας» της σύµβασης, που απορροφά αυξήσεις της δαπάνης που οφείλονται είτε σε µικροαστοχίες της µελέτης του έργου, είτε και σε θέσπιση νέων κανονισµών, που εφαρµόζονται και σε τρέχουσες εργολαβίες. Η εισαγωγή του θεσµού του κονδυλίου των απροβλέπτων δαπανών έγινε µε το Ν 2372/1996, µε τον οποίο ταυτόχρονα δυσχεράνθηκε η υπογραφή συµπληρωµατικών συµβάσεων,

ΝΟΜΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ είναι πρόδηλο εποµένως ότι αποσκοπεί στην εξοµάλυνση των προβληµάτων που επέφερε στη διαχείριση των συµβάσεων η νέα, αυστηρότερη νοµοθεσία, για την σύναψη ΣΣΕ. Το ποσό του κονδυλίου των απροβλέπτων καθορίσθηκε µε τις αποφάσεις ∆17α/07/45/ ΦΝ380/27-5-96 και ∆17α/08/78/ΦΝ 357/3-11-95 του Υπουργού ΠΕΧΩ∆Ε σε ποσοστό 15% επί του αρχικού συµβατικού ποσού (χωρίς ΦΠΑ), για έργα προϋπολογισµού µικρότερου του εκάστοτε ισχύοντος ορίου εφαρµογής της Οδηγίας και σε 9% για έργα προϋπολογισµού µεγαλύτερου του ορίου αυτού. Τα ως άνω ποσοστά υπολογίζονται στα κονδύλια της δαπάνης του έργου και του ποσοστού ΓΕ και ΟΕ. ∆εδοµένου ότι το κονδύλι των απροβλέπτων εξυπηρετεί το δηµόσιο συµφέρον (αφού αποσκοπεί στην απρόσκοπτη εκτέλεση των έργων), έχω τη γνώµη ότι το καθοριζόµενο ποσοστό ισχύει ακόµα και σε περίπτωση που µε τη διακήρυξη ορίζεται διαφορετικό ποσοστό ή δεν ορίζεται καθόλου κονδύλι απροβλέπτων (έχουν εµφανισθεί τέτοιες περιπτώσεις). Μάλιστα, ο νοµοθέτης των δηµοσίων έργων εκτιµά ότι το κονδύλι των απροβλέπτων προδήλως θα αναλωθεί και γι΄αυτό το περιλαµβάνει στον προϋπολογισµό του έργου, όταν καθορίζει τις καλούµενες στο διαγωνισµό εργοληπτικές επιχειρήσεις (άρθρο 16 παρ. 6 Κ∆Ε) ή όταν καθορίζει το ποσό της εγγύησης καλής εκτέλεσης (άρθρο 35 παρ. 1 Κ∆Ε)57. ΕλΣυν VII τµ. 32/2012. Υπέρβαση του συµβατικού ποσού του κονδυλίου των απροβλέπτων δαπανών δε νοείται, καθόσον η χρήση του συνιστά παρέκκλιση από τον αρχικό σχεδιασµό (Πράξεις VII Τµ. 156/2011, 348/2010). Η καταβολή πρόσθετης δαπάνης που οφείλεται σε αύξηση της τιµής της ασφάλτου και εφόσον έχει αναλωθεί το κονδύλι των απροβλέπτων, µπορεί να γίνει σε βάρος των εγγεγραµµένων για την εκτέλεση του έργου πιστώσεων, δεδοµένου ότι αφορά σε ποσό που προκύπτει από την θέση σε ισχύ κανόνων δικαίου, µε υποχρεωτική εφαρµογή (πρβλ. Πράξη VII Τµ. 253/2011, 66/2012). Το αντίτιµο για την εκτέλεση των ασφαλτικών εργασιών περιλαµβάνεται στους λογαριασµούς που συντάσσει ο ανάδοχος και υποβάλλει προς έγκριση στον κύριο του έργου, οι δε λογαριασµοί συνοδεύονται για την έγκρισή τους, µεταξύ άλλων, από τα παραστατικά στοιχεία των εργασιών αυτών. Συνεπώς, σε περίπτωση έλλειψης συµβατικής ρύθµισης, η πληρωµή της δαπάνης της ασφάλτου πραγµατοποιείται µε βάση τα παραστατικά στοιχεία που

w w w . p es ed e . g r

αποδεικνύουν το ύψος της δαπάνης αυτής, σε βάρος των εγγεγραµµένων για την εκτέλεση του έργου πιστώσεων (ΕλΣυν Πραξ. VII Τµ. 50, 66/2012, 277/2011, 312, 348/2010) Με την αρχική ρύθµιση του Ν 2372/1996 ορίστηκε ρητά ότι µε το κονδύλι των απροβλέπτων δεν επιτρεπόταν η χρηµατοδότηση συµπληρωµατικών εργασιών (παρ. 2 του άρθρου 8 του Ν 1418/84 και παρ. 2 του άρθρου 43 Π∆ 609/85), ήδη όµως, µε την παρ. 1 του άρθρου τέταρτου Ν 3621/2007 ορίζεται ότι το κονδύλιο των απροβλέπτων µπορεί να χρησιµοποιηθεί και «για απαιτήσεις της κατασκευής που καθίστανται απαραίτητες για την αρτιότητα και λειτουργικότητα του έργου, παρά την πλήρη εφαρµογή των σχετικών προδιαγραφών κατά την κατάρτιση των µελετών του έργου και υπό την προϋπόθεση να µην τροποποιείται το «βασικό σχέδιο» του έργου, δηλαδή η όλη κατασκευή καθώς και τα βασικά διακριτά στοιχεία της, όπως προβλέπονται από την αρχική σύµβαση». Η διεύρυνση της χρήσης των απροβλέπτων, συµπίπτει µε την εισαγωγή νέας, αυστηρότερης νοµοθεσίας, για την ανάλωση των επί έλασσον δαπανών (βλέπ. κατωτέρω) και ο συσχετισµός των δύο διατάξεων, καθώς και η σκοπιµότητα διεύρυνσης της χρήσης του κονδυλίου των απροβλέπτων είναι προφανής58. ΕλΣυν VII τµ. 132/2010. Με τα απρόβλεπτα καλύπτονται ποσά που δεν ήταν δυνατόν να περιληφθούν στην αρχική σύµβαση διότι προέκυψαν από τη µεταβολή κανονισµών που καθιερώθηκαν ως υποχρεωτικοί µετά την κατάρτισή της (π.χ. εφαρµογή νέου αντισεισµικού κανονισµού) ή κανόνων δικαίου που τέθηκαν σε ισχύ µετά το ως άνω χρονικό σηµείο και προκαλούν την υποχρέωση καταβολής πρόσθετων δαπανών σε βάρος κάποιου συµβαλλοµένου (π.χ. µεταβολή του συντελεστή ΦΠΑ µε νέες διατάξεις). Με το ίδιο κονδύλιο καλύπτεται και η δαπάνη των εργασιών που µετά την επιµέτρησή τους κοστολογούνται υψηλότερα, η δε διαφορά τιµής οφείλεται σε προφανή σφάλµατα ή παραβλέψεις των προµετρήσεων που περιλαµβάνονται στη µελέτη. Επιπλέον, µετά τη νέα τροποποίηση των ανωτέρω διατάξεων της παρ. 2 του άρθρου 8 του Ν 1418/1984 από τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου τέταρτου του Ν 3...1/2007, οι οποίες, σύµφωνα µε το ίδιο αυτό άρθρο, εφαρµόζονται και στις εκκρεµείς, κατά την ηµεροµηνία έναρξης εφαρµογής του νόµου αυτού (που είναι η 20.12.2007), διαδικασίες ανάθεσης και εκτέλεσης έργων, ρητά ορίζεται ότι, πλέον 58

ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ

των ανωτέρω περιπτώσεων, το κονδύλιο των απρόβλεπτων µπορεί να χρησιµοποιηθεί και για εργασίες που δεν προβλέπονται µεν από τη σύµβαση, αλλά προκύπτουν κατά τη διάρκεια κατασκευής του έργου και κρίνονται απαραίτητες για την αρτιότητα και λειτουργικότητα αυτού. Η χρήση των απρόβλεπτων για τις εν λόγω εργασίες είναι νόµιµη εφόσον συντρέχουν επιπλέον οι κάτωθι προϋποθέσεις: α) Οι νέες εργασίες δεν προβλέφθηκαν και δεν µπορούσαν αντικειµενικά να προβλεφθούν σύµφωνα µε τους κανόνες επιµέλειας του µέσου συνετού ανθρώπου του οικείου κλάδου, παρότι η µελέτη (οριστική ή προµελέτη), µε βάση την οποία προσδιορίσθηκε το τεχνικό αντικείµενο του έργου, υπήρξε κατά το δυνατόν πλήρης και ακριβής, µε την τήρηση των σχετικών προδιαγραφών και β) δεν τροποποιείται µε τις χρηµατοδοτούµενες από τα απρόβλεπτα εργασίες το «βασικό σχέδιο» του έργου, δηλαδή η όλη κατασκευή καθώς και τα βασικά διακριτά στοιχεία της, όπως προβλέπονται από την αρχική σύµβαση (βλ. και την Ε.30 µε αριθµ.πρωτ.∆17γ/04/170 /ΦΝ380/10.12.2007 εγκύκλιο του Υ.ΠΕ.ΧΩ.∆.Ε., καθώς και την αιτιολογική έκθεση του Ν 3...1/2007). Τούτο δε καθόσον είναι ανεπίτρεπτη η εκ των υστέρων µεταβολή του αντικειµένου του έργου, η οποία δεν ήταν γνωστή στο σύνολο των διαγωνιζοµένων κατά την υποβολή της προσφοράς τους και δεν αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου. (πρβλ. Πρ. VI Τµ. ΕλΣυν 64/2007, VII Τµ ΕλΣυν 128/2008, 84, 163,275/2009). Στις περιπτώσεις αυτές συντάσσεται Απολογιστικός Πίνακας Εργασιών, (ΑΠΕ) ο οποίος συνοδεύεται υποχρεωτικά από αιτιολογική έκθεση στην οποία πρέπει να τεκµηριώνεται πλήρως η εκπλήρωση των αναγκαίων προϋποθέσεων νοµιµότητας του ΑΠΕ και περαιτέρω της δυνατότητας κάλυψης της αύξησης της συµβατικής δαπάνης από το κονδύλι των απροβλέπτων. Σηµειώνεται εξάλλου ότι η χρήση του κονδυλίου των απροβλέπτων δαπανών θεωρείται συµβατή µε τις διατάξεις του ευρωπαϊκού δικαίου, διότι εκπληρώνει τις βασικές απαιτήσεις ίσης µεταχείρισης και διαφάνειας που προκύπτουν από την κοινοτική νοµοθεσία, δεδοµένου ότι η ύπαρξη και το ύψος του κονδυλίου και ο σκοπός του, όπως και οι πιθανοί τρόποι αξιοποίησής του, είναι πράγµατα γνωστά σε όλους τους διαγωνιζόµενους, οι οποίοι λαµβάνουν υπόψη την - περίπου βέβαιη - πιθανότητα επαύξησης των συµβατικής δαπάνης του έργου κατά την υποβολή της προσφοράς τους (βλέπ. την απόφαση C-496/99, Succhi di Frutta, υπό το άρθρο 30 Κ∆Ε). Παρόµοια

ΝΟΜΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ λογική διέπει εξ άλλου και την περίπτωση της (επιτρεπτής) ανάθεσης µε διαπραγµάτευση της περ. ε΄του άρθρου 125 Κ∆Ε (άρθρο 31 της Οδηγίας 2004/18), κατά την οποία νόµιµα ανατίθενται νέα έργα που συνίστανται στην επανάληψη παρόµοιων έργων που ανατέθηκαν στον ανάδοχο της πρώτης σύµβασης, µε τις προϋποθέσεις του νόµου. Ανάλωση της «επί έλασσον δαπάνης» Εκτός από την αύξηση των ποσοτήτων των εργασιών που προβλέπονται από τη σύµβαση, µπορεί να προκύψει επίσης και µείωση, περίπτωση που συνιστά ειδικότερη µορφή διάλυσης, εν µέρει, της σύµβασης, µε διαταγή του κυρίου του έργου και δικαίωµά του, κατά το άρθρο 62 παρ. 1 Κ∆Ε. Η περικοπή όµως των συµβατικών ποσοτήτων µιας εργασίας, προς το σκοπό αξιοποίησης της εξοικονοµούµενης δαπάνης σε άλλες εργασίες του ίδιου έργου, αποτελεί άλλης τάξεως ζήτηµα, που τύγχανε και τυγχάνει ιδιαίτερης νοµοθετικής µεταχείρισης (αναφερόµενη ως «ανάλωση της επί έλασσον δαπάνης»). Η κατά τα άνω περικοπή εργασιών του έργου και η χρήση των εξοικονοµούµενων πόρων σε άλλες εργασίες του ίδιου έργου οφείλεται συνήθως σε αστοχία της εγκεκριµένης µελέτης του έργου, η οποία δεν προέβλεψε ακριβώς τις εργασίες του έργου (κατά είδος και ποσότητα), µε αποτέλεσµα να µην επαρκούν τα κονδύλια της συµβατικής δαπάνης για κάποιες αναγκαίες εργασίες59. ΕλΣυν VII τµ. 132/2010. Η δυνατότητα περικοπής εργασιών του έργου και η χρήση των εξοικονοµούµενων πόρων σε άλλες εργασίες του ίδιου έργου (επί έλασσον δαπάνη) καλύπτει τις περιπτώσεις εκείνες αστοχίας της µελέτης µε την οποία εκτελείται το έργο, η οποία δεν προέβλεψε ακριβώς τις εργασίες του έργου (κατά είδος και ποσότητα) µε αποτέλεσµα να µην επαρκούν τα κονδύλια της συµβατικής δαπάνης για αναγκαίες εργασίες. Επίσης, εφόσον στον ΑΠΕ υπάρχουν και νέες εργασίες για τις οποίες δεν υπάρχουν τιµές µονάδας στο τιµολόγιο της σύµβασης συντάσσεται από την ∆ιευθύνουσα Υπηρεσία Πρωτόκολλο Κανονισµού Τιµών Μονάδος Νέων Εργασιών, µε το οποίο κανονίζονται οι τιµές. 59

Αυτές οι (συµπληρωµατικές) εργασίες θα µπορούσαν να καλυφθούν µε συµπληρωµατική σύµβαση, όµως τούτο προϋποθέτει τη συνδροµή απρόβλεπτης περίστασης, ενώ επίσης θα µπορούσαν να χρηµατοδοτηθούν από το κονδύλι των απροβλέπτων, το οποίο όµως µπορεί να µην επαρκεί. Έτσι, η χρήση των επί «έλασσον δαπανών», συνι-

ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ στά µια Τρίτη δυνατότητα κάλυψης των αστοχιών της µελέτης. Αυτή όµως η λύση συνιστά και αλλοίωση της σύµβασης (τόσο του φυσικού όσο και του οικονοµικού αντικειµένου) του έργου, αφού ένα µέρος του έργου δεν εκτελείται µε τον τρόπο που προδιαγράφεται στη σύµβαση και αντίθετα εκτελούνται εργασίες που δεν αποτελούν αντικείµενο της σύµβασης (συµπληρωµατικές εργασίες). Η αλλοίωση αυτή, εφόσον κριθεί ουσιώδης, έχει ως αποτέλεσµα την παραβίαση του ευρωπαϊκού δικαίου (της αρχής της ίσης µεταχείρισης και διαφάνειας, σύµφωνα µε τη γνωστή νοµολογία του ∆ΕΚ στην υπόθεση C496/99 Succhi di Frutta - βλέπ. υπό το άρθρο 30). Για τους λόγους αυτούς και επειδή µε το Ν 2940/2001 (άρθρο 2 παρ. 2) είχε θεσπισθεί η εύκολη και ανέλεγκτη περικοπή ποσοτήτων από κάποιες κατηγορίες εργασιών και η ανάλωση της επί έλασσον δαπάνης60 που προέκυπτε από την περικοπή αυτή, σε άλλες εργασίες του ίδιου έργου, προέκυψε, µετά την έκδοση (στις 29-4-2004) της απόφασης του ∆ΕΚ επί της ως άνω υπόθεσης, «οριζόντια παραβίαση»61 του κοινοτικού δικαίου, για το διάστηµα από τον Αύγουστο του 2001 (οπότε εφαρµόστηκε ο Ν 2940/2001) µέχρι και το 2004 και αποφασίστηκε, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η επιστροφή ενός µέρους των κοινοτικών κονδυλίων που απορρόφησε η χώρα µας κατά το διάστηµα αυτό. Στα πλαίσια της διαπραγµάτευσης που ακολούθησε και για τον περιορισµό του προς επιστροφή ποσού, συµφωνήθηκε και η µεταρρύµιση, επί το αυστηρότερο, του νοµικού πλαισίου για την ανάλωση των επί έλασσον δαπανών, µε αποτέλεσµα να εκδοθεί αρχικά η εγκύκλιος 36/2005 του Υπουργού ΠΕΧΩ∆Ε και στη συνέχεια να νοµοθετηθεί η ρύθµιση του άρθρου 4 παρ. 1 του Ν 3481/2006 (Α΄ 162), η οποία θέτει τις ισχύουσες σήµερα προϋποθέσεις, οι οποίες είναι: α) Να αναφέρεται στην διακήρυξη και τα συµβατικά τεύχη (στις εγκεκριµένες πρότυπες ∆ιακηρύξεις των δηµοσίων έργων αναφέρεται ρητά η δυνατότητα ανάλωσης των επί έλασσον δαπανών), β) να µην οδηγεί σε αλλαγή του βασικού σχεδίου62 του έργου, γ) να µη θίγει την πληρότητα και λειτουργικότητά του και δ) να µην χρηµατοδοτεί νέες εργασίες. Η διάταξη αντικατέστησε το προηγούµενο αυστηρότερο πλαίσιο του άρθρου 43 παρ. 2 του Π∆ 609/1985, όπως προέκυψε µετά τις τροποποιήσεις του Π∆ 402/1996 και 210/1997, ορίζοντας επί λέξει ότι «Αν κατά την εκτέλεση εργασιών 60

εργολαβίας προκύπτει µείωση των συµβατικών ποσοτήτων των εργασιών αυτών ή ορισµένων από αυτές, η δαπάνη που εξοικονοµείται από την µείωση αυτή, µπορεί να διατεθεί για την εκτέλεση άλλων εργασιών του ίδιου έργου, που είναι αναγκαία για την αρτιότητα ή λειτουργικότητά του ή για την κάλυψη της δαπάνης αναθεώρησης.» «Οριζόντια παραβίαση», κατά την ορολογία του ευρωπαϊκού δικαίου, υπάρχει όταν κάποια ρύθµιση του εθνικού δικαίου παραβιάζει το ευρωπαϊκό και έτσι προκύπτει παραβίαση σε µεγάλο – άγνωστο – αριθµό συµβάσεων. Σε µια τέτοια περίπτωση, για να µην κινηθούν ιδιαίτερες διαδικασίες παραβίασης από την Ε.Ε. για όλες τις συµβάσεις ξεχωριστά, επέρχεται, µέσω διαπραγµάτευσης σε ανώτατο επίπεδο, συµφωνία µε το κράτος – µέλος, βάσει της οποίας επιστρέφεται ένα ποσοστό των πόρων που απορροφήθηκαν κατά το χρονικό διάστηµα που υπήρξε η παραβίαση. 61

Στην Εγκύκλιο 36/05 ΥΠΕΧΩ∆Ε αναφέρεται, µε παραδείγµατα, η έννοια του «βασικού σχεδίου» του έργου, ως η κατασκευή που προβλέπεται να υλοποιηθεί µε τη σύµβαση (το τελικό «παραδοτέο» δηλαδή) κυρίως όσον αφορά το ενιαίο σύνολό της το οποίο συντίθεται από τα επιµέρους διακριτά στοιχεία της (π.χ. σε ένα έργο οδοποιΐας το «βασικό σχέδιο» συνίσταται στο οδόστρωµα, τις σηµαντικές γέφυρες, τις σήραγγες, τους κόµβους, ισόπεδους και ανισόπεδους κ.λπ.)

Επί πλέον τίθενται ποσοτικά όρια στη χρήση των επί έλασσον δαπανών, ήτοι, δεν µπορούν να χρησιµοποιούνται ποσά που υπερβαίνουν το 20% συµβατικής δαπάνης οµάδας εργασιών, ούτε συνολικά µπορεί οι µετακινήσεις κονδυλίων από οµάδα σε οµάδα να υπερβαίνουν ποσοστό 10% του ποσού της σύµβασης. Για τον υπολογισµό των ποσοστών αυτών δεν λαµβάνονται υπόψη οι προσθαφαιρέσεις εργασιών και δαπάνης για εργασίες που ανήκουν στην ίδια οµάδα63. Στην ίδια ως άνω εγκύκλιο ορίζονται οι τυπικές «οµάδες εργασιών» στα πιο συνηθισµένα έργα.

Για τη χρήση των επί έλασσον δαπανών απαιτείται, σε κάθε περίπτωση, σύµφωνη γνώµη64 του τεχνικού συµβουλίου, ύστερα από εισήγηση του φορέα υλοποίησης, η οποία επίσης συνοδεύεται από σύµφωνη γνώµη της αρµόδιας ∆ιαχειριστικής Αρχής, όταν πρόκειται για έργο συγχρηµατοδοτούµενο (η γνώµη αυτή δεν απαιτείται πλέον

w w w . pe se d e. g r

ΝΟΜΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ κατά την αντίστοιχη παρ. 3 του άρθρου 156 του Ν 4412/2016)65. Για την έννοια της «σύµφωνης γνώµης» βλέπ. άρθρο 20 παρ. 2 Ν 2690/1999, κατά την οποία «το όργανο που έχει την αποφασιστική αρµοδιότητα δεν µπορεί να εκδώσει πράξη µε περιεχόµενο διαφορετικό από αυτό της σύµφωνης γνώµης…», άρα εφόσον η γνώµη είναι αρνητική, ή θετική µεν αλλά υπό όρους, η απόφαση πρέπει να είναι οµοίως αρνητική ή να δεχθεί τους τεθέντες όρους. 64

Οι περιορισµοί αυτοί εφαρµόστηκαν σε έργα τα οποία α) κατασκευάζονταν µε µελέτες που ανατέθηκαν και εκπονήθηκαν βάσει του Ν 3316/2005, β) προκηρύχθηκαν µετά τις 1-3-2006 και γ) επρόκειτο να συγχρηµατοδοτηθούν από την Ε.Ε. στην προγραµµατική περίοδο 2007-2013.

Η ανάλυση του προϋπολογισµού των έργων σε «οµάδες εργασιών» γίνεται µε αντικειµενικό τρόπο και σύµφωνα µε όσα ορίζονται σε απόφαση του Υπουργού ΠΕΧΩ∆Ε (η οποία δεν εκδόθηκε όσο ίσχυε ο Ν 3669/2008 και εξακολούθησαν να εφαρµόζονται οι οδηγίες της εγκυκλίου 36/2005). ‘Ηδη όµως, εκδόθηκε η υπ΄αριθ. ∆ΝΣγ/οικ.38107/ΦΝ466/17

(ΦΕΚ 1956 Β/07-06-2017) : Καθορισµός «Οµάδων εργασιών» ανά κατηγορία έργων για τις δηµόσιες συµβάσεις έργων του ν. 4412/2016 που ορίζει τα εξής: Άρθρο 1 Αντικείµενο - Πεδίο εφαρµογής - Ορισµός Οι διατάξεις της απόφασης αυτής έχουν εφαρµογή στη διαµόρφωση των αναλυτικών προϋπολογισµών έργων, που εµπίπτουν στο πεδίο εφαρµογής του ν. 4412/2016. Ως «Οµάδα εργασιών» στο πλαίσιο του αναλυτικού Προϋπολογισµού ενός έργου, νοείται το υποσύνολο των εργασιών (άρθρων) του Προϋπολογισµού αυτού, για την κατασκευή των οποίων χρησιµοποιούνται παρόµοιος εξοπλισµός, προσωπικό και υλικά και θεωρείται ότι επιδέχονται το ίδιο ποσοστό έκπτωσης στις τιµές µονάδος τους. Οι επί µέρους προϋπολογισµοί των Οµάδων Εργασιών µπορούν να είναι αναλυτικοί ή µε κατ’ αποκοπήν τίµηµα. Άρθρο 2 Κατηγορίες έργων Οι κατηγορίες έργων που αναφέρονται στο στοιχείο (ί) της παρ. 7 του άρθρου 53 και στην παρ. 3 του άρθρου 156 του ν. 4412/2016, για τις ανάγκες της παρού-

ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ

σας, διαµορφώνονται µε βάση και την περίπτωση (7) της παρ. 1 του άρθρου 2 του ν. 4412/2016, ως εξής: • Κατηγορία Έργων Οδοποιίας - Οδικών Έργων - Σιδηροδροµικών Έργων - Έργων Αεροδροµίων • Κατηγορία Λιµενικών Έργων • Κατηγορία Υδραυλικών Έργων - Υδραυλικά Έργα (πλην Χωµάτινων - Λιθόριπτων Φραγµάτων και Υδραυλικών Σηράγγων) - Χωµάτινα - Λιθόριπτα Φράγµατα και Υδραυλικές Σήραγγες • Κατηγορία Οικοδοµικών Έργων • Κατηγορία Έργων Πρασίνου. Άρθρο 3 «Οµάδες εργασιών» ανά κατηγορία έργων Οι «Οµάδες εργασιών» ανά κατηγορία έργων για τη σύνταξη των Αναλυτικών Προϋπολογισµών των Αναθετουσών Αρχών και Αναθετόντων φορέων, σύµφωνα µε το στοιχείο (ί) της παρ. 7 του άρθρου 53 και την παρ. 3 του άρθρου 156 του ν. 4412 /2016 έχουν ως εξής:

ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ

Με την ευκαιρία της έναρξης υποβολής των φορολογικών δηλώσεων του φορολογικού έτους 2018, αλλά και για να έχουµε και έναν οδηγό για την τρέχουσα χρήση, θα υπενθυµίσουµε τα άρθρα 22 και 23 του Ν.4172/2013 (ΚΦΕ), στα οποία ορίζεται ποιές δαπάνες και µε ποιές προυποθέσεις εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα για τον προσδιορισµό των κερδών και κατά συνέπεια του φόρου που καλούνται να καταβάλλουν οι επιχειρήσεις (σχετικές πολ. 1113/2015 και 1094/2016). Ο γενικός κανόνας της έκπτωσης αναφέρεται στο άρθρο 22, ενώ στο άρθρο 23 περιγράφονται ρητά οι µη εκπιπτόµενες δαπάνες. Οι µη εκπιπτόµενες δαπάνες διακρίνονται σε δύο κατηγορίες, σε αυτές που λόγω του είδους τους δεν εκπίπτουν χωρίς να απαιτείται η συνδροµή άλλου όρου ή προϋπόθεσης και σε αυτές που δεν εκπίπτουν µόνον κατά το µέτρο που υπερβαίνουν το τιθέµενο στο άρθρο αυτό αριθµητικό όριο. Ν.4172/2013 ΑΡΘΡΟ 22. ΕΚΠΙΠΤΟΜΕΝΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ∆ΑΠΑΝΕΣ Κατά τον προσδιορισµό του κέρδους από επιχειρηµατική δραστηριότητα, επιτρέπεται η έκπτωση όλων των δαπανών, µε την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 23 του Κ.Φ.Ε. οι οποίες: α) πραγµατοποιούνται προς το συµφέρον της επιχείρησης ή κατά τις συνήθεις εµπορικές συναλλαγές της, β) αντιστοιχούν σε πραγµατική συναλλαγή και η αξία της συναλλαγής δεν κρίνεται κατώτερη ή ανώτερη της "αγοραίας" στη βάση των στοιχείων που διαθέτει η Φορολογική ∆ιοίκηση, γ) εγγράφονται στα τηρούµενα βιβλία απεικόνισης των συναλλαγών της περιόδου κατά την οποία πραγµατοποιούνται και αποδεικνύονται µε κατάλληλα δικαιολογητικά. ΑΡΘΡΟ 23. ΜΗ ΕΚΠΙΠΤΟΜΕΝΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ∆ΑΠΑΝΕΣ Οι ακόλουθες δαπάνες δεν εκπίπτουν: α) τόκοι από δάνεια που λαµβάνει η επιχείρηση από τρίτους, εκτός από τα τραπεζικά δάνεια, διατραπεζικά δάνεια,

Άρθρο του Χρήστου Βέντζιου καθώς και τα οµολογιακά δάνεια που εκδίδουν ανώνυµες εταιρείες, κατά το µέτρο που υπερβαίνουν τους τόκους που θα προέκυπταν εάν το επιτόκιο ήταν ίσο µε το επιτόκιο των δανείων αλληλόχρεων λογαριασµών προς µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις, όπως αυτό αναφέρεται στο στατιστικό δελτίο οικονοµικής συγκυρίας της Τράπεζας της Ελλάδος για την πλησιέστερη χρονική περίοδο πριν την ηµεροµηνία δανεισµού, β) κάθε είδους δαπάνη που αφορά σε αγορά αγαθών ή λήψη υπηρεσιών αξίας άνω των πεντακοσίων (500) ευρώ, εφόσον η τµηµατική ή ολική εξόφληση δεν έγινε µε τη χρήση τραπεζικού µέσου πληρωµής, γ) οι µη καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές, δ) προβλέψεις εκτός των οριζοµένων στο άρθρο 26, ε) πρόστιµα και ποινές, περιλαµβανοµένων των προσαυξήσεων, στ) η παροχή αµοιβών σε χρήµα ή είδος που συνιστούν ποινικό αδίκηµα, ζ) ο φόρος εισοδήµατος, συµπεριλαµβανοµένων του τέλους επιτηδεύµατος και των έκτακτων εισφορών, που επιβάλλεται για τα κέρδη από επιχειρηµατική δραστηριότητα, σύµφωνα µε τον Κ.Φ.Ε., καθώς και ο Φόρος Προστιθέµενης Αξίας (Φ.Π.Α.) που αναλογεί σε µη εκπιπτόµενες δαπάνες, εφόσον δεν είναι εκπεστέος ως Φ.Π.Α. εισροών, η) το τεκµαρτό µίσθωµα της παραγράφου 2 του άρθρου 39 σε περίπτωση ιδιόχρησης κατά το µέτρο που υπερβαίνει το τρία τοις εκατό (3%) επί της αντικειµενικής αξίας του ακινήτου, θ) οι δαπάνες για την οργάνωση και διεξαγωγή ενηµερωτικών ηµερίδων και συ-

ναντήσεων που αφορούν στη σίτιση και διαµονή πελατών ή εργαζοµένων της κατά το µέτρο που υπερβαίνουν το ποσό των τριακοσίων (300) ευρώ ανά συµµετέχοντα και κατά το µέτρο που η συνολική ετήσια δαπάνη υπερβαίνει το µισό τοις εκατό (0,5%) επί του ετήσιου ακαθάριστου εισοδήµατος της επιχείρησης, ι) οι δαπάνες για τη διεξαγωγή εορταστικών εκδηλώσεων, σίτισης και διαµονής φιλοξενούµενων προσώπων κατά το µέτρο που υπερβαίνουν το ποσό των τριακοσίων (300) ευρώ ανά συµµετέχοντα και κατά το µέτρο που η συνολική ετήσια δαπάνη υπερβαίνει το µισό τοις εκατό (0,5%) επί του ετήσιου ακαθάριστου εισοδήµατος της επιχείρησης, ια) οι δαπάνες ψυχαγωγίας. Η διάταξη του προηγούµενου εδαφίου δεν εφαρµόζεται στην περίπτωση που η επιχειρηµατική δραστηριότητα του φορολογούµενου έχει ως κύριο αντικείµενο την παροχή υπηρεσιών ψυχαγωγίας και οι δαπάνες αυτές πραγµατοποιούνται στο πλαίσιο της δραστηριότητας αυτής, ιβ) προσωπικές καταναλωτικές δαπάνες, ιγ) το σύνολο των δαπανών που καταβάλλονται προς φυσικό ή νοµικό πρόσωπο ή νοµική οντότητα που είναι φορολογικός κάτοικος σε κράτος µη συνεργάσιµο ή που υπόκειται σε προνοµιακό φορολογικό καθεστώς, σύµφωνα µε τις διατάξεις του άρθρου 65 του Κ.Φ.Ε., εκτός εάν ο φορολογούµενος αποδείξει ότι οι δαπάνες αυτές αφορούν πραγµατικές και συνήθεις συναλλαγές και δεν έχουν ως αποτέλεσµα τη µεταφορά κερδών ή εισοδηµάτων ή κεφαλαίων µε σκοπό τη φοροαποφυγή ή τη φοροδιαφυγή. Η διάταξη του προηγούµενου εδαφίου δεν αποκλείει την έκπτωση των δαπανών που καταβάλλονται προς φυσικό ή νοµικό πρόσωπο ή νοµική οντότητα που είναι φορολογικός κάτοικος σε κράτος µέλος της Ε.Ε. ή του Ε.Ο.Χ., εφόσον υπάρχει η νοµική βάση για την ανταλλαγή πληροφοριών µεταξύ της Ελλάδας και αυτού του κράτους µέλους. ιδ) Oι δαπάνες που πραγµατοποιούνται στο πλαίσιο εργασιακής σχέσης όπως αυτή ορίζεται στην παρ. 2 του άρθρου 12 του ν. 4172/2013, εφόσον η τµηµατική ή ολική εξόφληση δεν έχει πραγµατοποιηθεί µε τη χρήση ηλεκτρονικού µέσου πληρωµής ή µέσω παρόχου υπηρεσιών πληρωµών.

w w w . pe se d e. g r

ΟΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ∆ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΕΡΓΩΝ ΚΑΙ Η ΕΓΚΡΙΣΗ ΤΟΥΣ (Α΄). Η σηµασία των Τεχνικών Προδιαγραφών (Τ.Π.) κατά την Εκτέλεση ∆ηµοσίων Έργων Τεχνικές Προδιαγραφές είναι οι τεχνικές απαιτήσεις που καθορίζουν τα ελάχιστα αναγκαία χαρακτηριστικά του υλικού, προκειµένου αυτό να προσδιορισθεί αντικειµενικά µε τρόπο που να ανταποκρίνεται στη χρήση, για την οποία προορίζεται από τον φορέα π.χ. επίπεδα ποιότητας ή απόδοσης, επίπεδα ασφάλειας, διαστάσεις καθώς και τις λοιπές απαιτήσεις ποιότητας, όπως δοκιµές, συσκευασία, σήµανση κ.ά.

Του Ζήση Παπασταµάτη Πολιτικός Μηχανικός, MSc «Υπόγεια Έργα» Εισηγητής ΙΝ.ΕΠ./Εθν. Κέντρου ∆ηµόσιας ∆ιοίκησης & Αυτοδιοίκησης

Στις συµβάσεις δηµοσίων έργων οι Τ.Π.: • Καθορίζουν τα απαιτούµενα Χαρακτηριστικά ενός υλικού, ενός προϊόντος ή µιας προµήθειας ειδών και οι οποίες επιτρέπουν τον αντικειµενικό προσδιορισµό

αυτών, έτσι ώστε να ανταποκρίνονται στη χρήση για την οποία προορίζονται από την αναθέτουσα αρχή. • Εξασφαλίζουν ισότιµη πρόσβαση στους προσφέροντες. Βάσει της Κοινοτικής οδηγίας 98/34 πρέπει να διατυπώνονται: είτε µε παραποµπή στις Τ.Π. και, κατά σειρά προτίµησης, στα εθνικά πρότυπα στις ευρωπαϊκές τεχνικές εγκρίσεις, στις κοινές Τ.Π., στα διεθνή πρότυπα, είτε µε αναφορά σε επιδόσεις ή λειτουργικές απαιτήσεις είτε µε παραποµπή στις προδιαγραφές. Κατά γενικό τρόπο στην Ελλάδα οι Τ.Π. που περιλαµβάνονται στα συµβατικά τεύχη των δηµοσίων έργων (ΤΣΥ), δεν είναι εναρµονισµένες µε τις απαιτήσεις της Κ.Ο. 98/34. Η συµµόρφωση µε αυτήν την υποχρέωση προϋποθέτει την ύπαρξη ενός αποτελεσµατικού µηχανισµού για τη διαρκή ενηµέρωση και προσαρµογή των εθνικών Τ.Π. προς το πλήθος των εκδιδόµενων καθηµερινά νέων ευρωπαϊκών προτύπων, Κα-

w w w . pe se d e. g r

νονισµών κ.λ.π. Στη Γερµανία π.χ. η ενηµέρωση αυτή γίνεται 2 φορές κάθε χρόνο. Η µη-ενσωµάτωση των ευρωπαϊκών προτύπων, τεχνικών προδιαγραφών και τεχνικών εγκρίσεων στις δηµόσιες συµβάσεις, και κυρίως η γενικότερη ασάφεια που διέπει τις ΤΣΥ και τα τιµολόγια, ως προς τα ισχύοντα πρότυπα και προδιαγραφές λειτουργεί σε βάρος της ποιότητας των έργων και των δοµικών προϊόντων, οδηγεί σε εσφαλµένες εκτιµήσεις της δαπάνης των έργων κατά τον προϋπολογισµό τους, και σε αδυναµία κοστολόγησής τους για την υποβολή αξιόπιστων προσφορών από τους ενδιαφεροµένους. Οι Τ.Π. πρέπει να διατυπώνονται έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η µεγαλύτερη δυνατή ευρύτητα συµµετοχής στον διαγωνισµό και να µη δηµιουργούνται αδικαιολόγητα εµπόδια στον ανταγωνισµό. Στη διακήρυξη και σύµβαση επισυνάπτονται οι Τεχνικές προδιαγραφές του προς προµήθεια υλικού ή αναφέρεται συγκεκριµένο πρότυπο (ευ-

w w w . p es ed e . g r

ρωπαϊκό ή αναγνωρισµένου Οργανισµού) ή προδιαγραφή (ενοποιηµένη, άλλου φορέα). Οι αναθέτουσες αρχές /φορείς απαγορεύεται: • να αναγράφουν όρων που να προσδιορίζουν προϊόντα ορισµένης κατασκευής ή προέλευσης ή µεθόδους επεξεργασίας, οι οποίες έχουν ως αποτέλεσµα να ευνοούνται ορισµένες επιχειρήσεις ή προϊόντα, • να αναφέρονται σε εµπορικά σήµατα, διπλώµατα ευρεσιτεχνίας, τύπους ορισµένης προέλευσης ή παραγωγής. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, εφόσον δεν είναι δυνατό να περιγραφεί ένα είδος µε τεχνικές προδιαγραφές σαφείς και πλήρως κατανοητές, η µνεία των ανωτέρω στοιχείων είναι επιτρεπτή, αλλά υποχρεωτικά συνοδεύεται από τις λέξεις «ή ισοδύναµο». Εναλλακτικά στη διακήρυξη µπορεί να αναφέρεται συγκεκριµένο πρότυπο (ευρωπαϊκό ή αναγνωρισµένου οργανισµού) ή

προδιαγραφή (ενοποιηµένη, άλλου φορέα). Οι Τεχνικές Προδιαγραφές απαιτείται να έχουν εγκριθεί πριν από την προκήρυξη του διαγωνισµού, στη ∆ιακήρυξη δεν θα αναγράφεται ρητά η Απόφαση έγκρισής τους, πρέπει δέ να καλύπτουν απαιτήσεις Ποιοτικής απόδειξης Τεχνικών Προδιαγραφών για χρήση ορισµένων πιστοποιητικών ή συστηµάτων διασφάλισης ποιότητας (ISO, CE κ.ά.), ώστε να διασφαλίζεται ότι τα προϊόντα χαρακτηρίζονται από υψηλό βαθµό ποιότητας. Η έγκριση των Προδιαγραφών και Κανονισµών κατόπιν ανάγκης ενσωµάτωσης των κοινοτικών οδηγιών εισήχθη στην κείµενη νοµοθεσία µε το Ν. 1418/84 και ειδικότερα µε το Άρθρο 21 αυτού. Η έγκριση των Προδιαγραφών και Κανονισµών γίνεται µε Απόφαση του Υπουργού του έχει την αρµοδιότητα εκτέλεσης ∆ηµοσίων Έργων (τότε Υπουργού ΠΕ. ΧΩ. ∆Ε., κατόπιν ΥΠΟ. ΜΕ. ∆Ι. Και σήµερα Υ. Μ. Ε.). Η καινοτοµία του Νόµου 4412 /2016 στο εν λόγω θέµα έχει να κάνει µε

ΕΙ∆ΙΚΟ ΑΡΘΡΟ τον καθορισµό και έγκριση των Τεχνικών Προδιαγραφών, η οποία συντελείται πριν την έναρξη της διαδικασίας σύναψης της σύµβασης κατά το άρθρο 61. Στην εν λόγω Απόφαση γίνεται µνεία στον τρόπο κατασκευής των έργων και στην ποιότητα, στον τρόπο σύνθεσης και επεξεργασίες στη χρήση και στον έλεγχο των υλικών κατασκευής των έργων. Με την Απόφαση αυτή µπορεί να ορίζεται αν οι θεσπιζόµενες προδιαγραφές είναι υποχρεωτικές σε κάθε περίπτωση ή ισχύουν προαιρετικά ή ισχύουν ως ελάχιστα όρια. Στις Π.Τ.Π. καθορίζονται - µέσω γενικών ή ειδικών κανονιστικών διατάξεων-σαφώς: • Tο Αντικείµενο των εργασιών • Τα Αποδεκτά υλικά • Ο Τρόπος εκτέλεσης εργασίας • Οι κατασκευαστικές τεχνικές/ µέθοδοι και • Οι Τρόποι Επιµέτρησης, Μεθοδολογία δοκιµών, ελέγχων και παραλαβής των έργων. Σύµφωνα µε τα αναφερόµενα στο Άρθρο 178 του Ν. 4412 / 2016 για τις Συµβάσεις Έργων µε απόφαση του Υπουργού Υποδοµών, Μεταφορών και ∆ικτύων µπορούν να εγκρίνονται προδιαγραφές και κανονισµοί για την ορθή τήρηση και εφαρµογή των προδιαγραφών και κανονισµών της παρ. 8 του άρθρου 54 («Τεχνικές προδιαγραφές»). Η παράβαση των διατάξεων του παρόντος άρθρου και των κανονιστικών αποφάσεων που εκδίδονται µε εξουσιοδότησή του διώκεται και τιµωρείται, σύµφωνα µε τις διατάξεις του άρθρου 458 του Ποινικού Κώδικα. Επιπλέον, κατά των παραβατών επιβάλλεται µε απόφαση του ΥΠΟΜΕ∆Ι πρόστιµο, το οποίο δεν µπορεί να είναι κατώτερο των 880 ευρώ και ανώτερο των 73.500 ευρώ συνολικά κατά περίπτωση ελέγχου, εφόσον πρόκειται για παράβαση ή παραβάσεις κανονισµών ή υποχρεωτικών προδιαγραφών που αναφέρονται στον τρόπο κατασκευής των δηµόσιων ή ιδιωτικών έργων, σύµφωνα και µε τις οικείες συµβάσεις και τις εγκεκριµένες µελέτες ή στην ποιότητα, στον τρόπο σύνθεσης και επεξεργασίας, στη µεταφορά, στη χρήση και στον έλεγχο των υλικών κατασκευής των έργων.

(Β΄) Οι Εθνικές Τεχνικές Προδιαγραφές (Ε.ΤΕ.Π.) Με την Απόφαση αριθ. ∆ΙΠΑ∆ /ΟΙΚ/ 273 / 17-7-2012 εγκρίθηκαν τετρακόσιες σαράντα (440) Ελληνικές Τεχνικές Προδιαγραφές (ΕΤΕΠ) µε υποχρεωτική εφαρµογή σε όλα τα ∆η-

µόσια Τεχνικά Έργα. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται η εναρµόνιση των Ελληνικών Τεχνικών Προδιαγραφών µε τα ∆ιεθνή και Ευρωπαϊκά Πρότυπα, τα οποία είναι κάθε φορά σε ισχύ, και διευκολύνεται η επίτευξη του στόχου της ενιαίας Ευρωπαϊκής Αγοράς και στον τοµέα των ∆οµικών Έργων. Οι Ελληνικές Τεχνικές Προδιαγραφές παραπέµπουν σε ∆ιεθνή και Ευρωπαϊκά Πρότυπα κατά συστηµατικό τρόπο, ο οποίος διασφαλίζει τη χρήση της εκάστοτε ισχύουσας έκδοσης αυτών των Προτύπων. Ο Ελληνικός Οργανισµός Τυποποίησης (ΕΛΟΤ) ολοκλήρωσε το έργο της επεξεργασίας των 451 Τεχνικών Προδιαγραφών, της ∆ηµόσιας και σε Ευρωπαϊκό επίπεδο κρίσης των κειµένων αυτών και, µετά από γνωµοδότηση της αρµόδιας Τεχνικής Επιτροπής του ΕΛΟΤ ΤΕ99, προώθησε την έκδοση των κειµένων αυτών, ως Ελληνικών Τεχνικών Προδιαγραφών. Οι ΕΤΕΠ αναπτύχθηκαν στα πλαίσια του προγράµµατος του Υ.ΠΕ.ΧΩ.∆.Ε. για τον εκσυγχρονισµό του συστήµατος παραγωγής των ∆ηµοσίων Έργων. Έχουν διαµορφωθεί από επιτροπές τεχνικών (ιδιώτες, δηµόσιοι υπάλληλοι) υπό την αιγίδα του Υ.ΠΕ.ΧΩ. ∆.Ε., µε τεχνική και διοικητική υποστήριξη από το ΙΟΚ (Ινστιτούτο Οικονοµίας Κατασκευών). Στη συνέχεια ελέγχθηκαν, µορφοποιήθηκαν από τον ΕΛΟΤ σύµφωνα µε το λογότυπο των Ευρωπαϊκών Προτύπων, κοινοποιήθηκαν και έγιναν αποδεκτές από την EE ως Ελληνικές Τεχνικές Προδιαγραφές (ΕΤΕΠ). Με το µε αριθµ. 185/2-3-2012 έγγραφο της Γ.∆.Σ.Ε./Επιτροπής Παρακολούθησης και Βελτίωσης του Συστήµατος Τιµολόγησης Έργων (Επ-Τιµ) βεβαιώνεται η εναρµόνιση των υπό έγκριση αναµορφωµένων Τιµολογίων ΝΕΤ Οδοποιίας, Λιµενικών, Πρασίνου και ΗΛΜ Συγκοινωνιακών Έργων µε 440 από τις προαναφερόµενες 451 Ελληνικές Τεχνικές Προδιαγραφές. Οι 440 Εθνικές Τεχνικές Προδιαγραφές ΕΤΕΠ καλύπτουν τις συνηθέστερες εργασίες κατασκευής όλων των κατηγοριών ∆ηµοσίων Έργων. Βασικό χαρακτηριστικό τους είναι ότι παραπέµπουν κατά συστηµατικό τρόπο στα Ευρωπαϊκά Πρότυπα για τα πάσης φύσεως ενσωµατούµενα υλικά στις εκτελούµενες εργασίες και στις υποχρεώσεις σήµανσης CE που προβλέπονται από τα Εναρµονισµένα Ευρωπαϊκά Πρότυπα (hEN) στο πλαίσιο της Οδηγίας 89/106. Οι ΕΤΕΠ υπαγόµενες στις διαδικασίες του ΕΛΟΤ αναθεωρούνται / επικαιροποιούνται διαµέσου της Τεχνικής Επιτροπής

ΤΕ/99, συνεπώς, τυχόν ουσιώδεις µεταβολές στα χαρακτηριστικά των ενσωµατούµενων υλικών και στον τρόπο εκτέλεσης των εργασιών θα αντιµετωπίζονται µε την έγκριση νέας έκδοσης ΕΤΕΠ. Η υποχρεωτική εφαρµογή των επικαιροποιηµένων και νέων ΕΤΕΠ θα ορίζεται µε Απόφαση του αρµόδιου Υπουργού µε µέριµνα της αρµόδιας Υπηρεσίας της ΓΓ∆Ε. Κατά την επεξεργασία των κειµένων ο ΕΛΟΤ διατήρησε την κωδικοποίηση των ΠΕΤΕΠ, προσθέτοντας στον κωδικό το κοινό πρόθεµα ΕΛΟΤ ΤΠ 1501-. Το υπόλοιπο µέρος του κωδικού αποτελείται από τέσσερα διψήφια αριθµητικά πεδία της µορφής ΧΧ-ΧΧ-ΧΧ-ΧΧ. Το 1ο πεδίο αντιστοιχεί στην Κατηγορία εργασιών, το 2ο Οµάδα εργασιών το 3ο στο Αντικείµενο και το 4ο στον Τύπο των εργασιών. Τα τέσσερα πεδία είναι υποχρεωτικώς διψήφια και όταν η αριθµητική τιµή τους είναι µικρότερη του 10 προηγείται «0» (π.χ. 01, 02 κ.ο.κ.). Η ανάλυση του τίτλου ορισµένων ΕΤΕΠ σταµατά στο 3ο επίπεδο και στις περιπτώσεις αυτές το τέταρτο πεδίο (παραµένει υποχρεωτικό) παίρνει τη µορφή «00». Οι εγκεκριµένες ΕΤΕΠ καλύπτουν 15 γενικές κατηγορίες εργασιών και κωδικοποιούνται σε 1ο επίπεδο ως εξής: (1) κατασκευές από σκυρόδεµα,(2) χωµατουργικές εργασίες, (3) δοµικές εργασίες κτιρίων, (4) Η/Μ κτιριακών έργων, (5) έργα οδοποιίας, (6) έργα αεροδροµίων, (7) σιδηροδροµικά έργα, (8) υδραυλικά έργα, (9) λιµενικά και λοιπά θαλάσσια έργα, (10) έργα πράσινου, (11) γεωτεχνικές εργασίες, (12) σήραγγες, (13) κατασκευή φραγµάτων, (14) έργα αποκατάστασης ζηµιών κατασκευών και (15) καθαιρέσεις - κατεδαφίσεις αποξηλώσεις. Στο κείµενό τους περιλαµβάνουν γενικώς τα ακόλουθα εδάφια: • Αντικείµενο εργασιών • Τυποποιητικές παραποµπές • Όροι και ορισµοί Ενσωµατούµενα υλικά και κριτήρια αποδοχής τους • Μεθοδολογία κατασκευής – απαιτήσεις • Ποιοτικοί έλεγχοι • Οροι/απαιτήσεις υγιεινής και ασφάλειας του εργατοτεχνικού προσωπικού, απαιτήσεις προστασίας περιβάλλοντος και • Τρόπος επιµέτρησης

w w w . pe se d e. g r

BUSINESS

Όπου δεν υπάρχει πόσιµο νερό Υπάρχει SOURCE. Με γνώµονα την προσφορά ενεργειακά αποδοτικών προϊόντων και λύσεων, µε µικρό περιβαλλοντικό αποτύπωµα και µε εµµονή στην εύρεση καινοτόµων προϊόντων στην υπηρεσία του νερού, η Υδάτωρ Α.Ε ξεκίνησε τη συνεργασία µε τη ZeroMassWater, εισάγοντας στην ελληνική αγορά το SOURCE. ToSOURCE είναι το µοναδικό αυτόνοµο, πλήρως ανανεώσιµο σύστηµα παραγωγής πόσιµου νερού από τον ατµοσφαιρικό αέρα µε τη βοήθεια ήλιου. Το υπερσύγχρονο µοντέλο του SOURCE, σύµφωνο µε τα CE πρότυπα, διαθέτει πλήθος ευρεσιτεχνιών και υψηλής ποιότητας υλικών προσφέροντας σε εσάς ένα υγιεινό, εύγευστο, ιδανικό για πόση νερό. Τα SOURCE™ Hydropanels αποτελούν ξεκάθαρα την αειφόρο λύση για το πόσιµο νερό

στην Ελλάδα. Πόσιµο νερό για κάθε άτοµο, σε κάθε χώρο. Το SOURCE λειτουργεί µέσω 5 απλών διεργασιών: • Ο ατµοσφαιρικός αέρας εισέρχεται στο σύστηµα και η υγρασία που περιέχει απορροφάται από το ειδικό υδροσκοπικό υλικό. • Η παρεχόµενη θερµότητα από τον ήλιο δηµιουργεί εξάτµιση της υγρασίας και οι υδρατµοί οδηγούνται στον συµπυκνωτή του συστήµατος. Εκεί υγροποιούνται και το παραγόµενο νερό συλλέγεται στο ενσωµατωµένο δοχείο. • Ο εµπλουτισµός του νερού µε µεταλλικά στοιχεία (Ca: ασβέστιο, Mg: µαγνήσιο) βελτιστοποιεί τα ποιοτικά και γευστικά χαρακτηριστικά του και επιπλέον, µε τη χρήση όζον και διαρκούς παρεχόµενης κίνησης, διασφαλίζεται η υψηλή ποιότητα του νερού στο χρόνο. • Το νερό διοχετεύεται σε ένα τελικό στάδιο φίλτρανσης και από εκεί διατίθεται για κατανάλωση. • Κάθε πλαίσιο

NEWS

- Hydropanel συνδέεται µε την εφαρµογή SOURCE, προσφέροντας άµεση παρακολούθηση των ποσοτικών και ποιοτικών χαρακτηριστικών των αποθεµάτων. Κάθε Hydropanel, διαστάσεων 2,4 µ x 1,2 µ, έχει τη δυνατότητα να αποθηκεύσει 30 λίτρα (60 µπουκάλια των 0,5 λίτρων) στο ενσωµατωµένο δοχείο του. Παρόλο που από τη βάση σχεδιασµού τουτοSOURCE παρέχει καθαρό πόσιµο νερό, µέσω αισθητήρων, ελέγχεται διαρκώς η ποιότητά του, ακολουθώντας τα αυστηρά πρότυπα ποιότητας πόσιµου νερού. Η πρότυπη διάταξη - 2 Hydropanels - παράγει 4-10 λίτρα νερό κάθε µέρα, δηλαδή, 8-20 µπουκάλια των 0,5λίτρων, και δίνεται η δυνατότητα διανοµής του στην υπάρχουσα ή σε νέα εγκατάσταση, µε πίεση 5,5bar. Εγκατάσταση SOURCE. Ανάλογα τις ανάγκες σας σε πόσιµο νερό, εγκαθίστανται εύκολα οι απαιτούµενες συστοιχίες Hydropanel. Το SOURCE είναι διαθέσιµο τώρα και στη χώρα µας, έτοιµο προς εγκατάσταση εξασφαλίζοντας την αυτονοµία του πόσιµου νερού που χρειάζεστε. Τα Hydropanels µπορούν να τοποθετηθούν είτε στην οροφή είτε στο έδαφος, σε οικίες, σε επαγγελµατικούς χώρους, σε σχολεία, σε νοσοκοµεία ή/και σε αποµακρυσµένες περιοχές που στερούνται την πρόσβαση σε πόσιµο νερό.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

ΣΥΝ∆ΕΣΜΩΝ

1. ΑΓΡΙΝΙΟΥ

T 26410 27456 F: 2641027420

Πάνου Σούλου 11 301 00

ΑΓΡΙΝΙΟ

2. ΑΡΓΟΛΙ∆ΑΣ

T 27510-69120 & F:24515

Β. Γεωργίου 8 212 00

ΑΡΓΟΣ ΤΡΙΠΟΛΗ

3. ΑΡΚΑ∆ΙΑΣ

T & F: 2710-239133

Πλ. Αγ. ∆ηµητρίου 15 221 00

4. AΡΤΑΣ

T: 26810-21027, F: 26605

Γώγου Μπάκολα & Καραολή 471 00 ΑΡΤΑ

5. ΒΟΙΩΤΙΑΣ

T: 22610-22382, F: 27685

∆ηµ. Ανδρεαδάκη 46 321 00

ΛΕΙΒΑ∆ΙΑ

6. ΓΡΕΒΕΝΩΝ

T: 24620-87644, F: 87643

Εργατικής Πρωτοµαγιάς 1 511 00

ΓΡΕΒΕΝΑ

info@sedeag.gr

an.papab@gmail.com

7. ∆ΡΑΜΑΣ

T: 25210-21780, F: 25506

Επίκουρου 2 661 00

∆ΡΑΜΑ

ergolip@gmail.com

8. ∆. ΜΑΚΕ∆ΟΝΙΑΣ

T & F: 24610-39568

Μπουσίου & Εστίας 3 501 00

ΚΟΖΑΝΗ

synd-ergdm@ath.forthnet.gr

9. ∆Ω∆ΕΚΑΝΗΣΟΥ

T: 22410-26363, F: 36117

Εθν. Μακαρίου 45 851 00

ΡΟ∆ΟΣ

galkonstantina@yahoo.gr

10. ΕΒΡΟΥ

T: 25510-25141, F: 32298

∆ικαστηρίων 36 & Kανάρη 681 00

ΑΛΕΞ/ΛΗ

sedeevrou@gmail.com

11. ΕΥΒΟΙΑΣ

T: 22210-21578, F: 60374

Αντωνίου ∆ούνα 1 341 00

ΧΑΛΚΙ∆Α

12. ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ

T: 22370-22440, F: 80294

Καραϊσκάκη 4 361 00

ΚΑΡΠΕΝΗΣΙ

13. ΖΑΚΥΝΘΟΥ

T: 26950-48163, F: 41463

Φιλιτά 30 291 00

ΖΑΚΥΝΘΟΣ

14. ΗΛΕΙΑΣ

T: 26210-24992, F:24993

Μανωλοπούλου 53 271 00

ΠΥΡΓΟΣ

15. ΗΜΑΘΙΑΣ

T: 23310-21060 F: 21950

Ιεραρχών 1 591 00

ΒΕΡΟΙΑ

16. ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

T: 2810-222460 F: 281101

Ρούσσου Χούρδου 4 (3ος) 712 01

ΗΡΑΚΛΕΙΟ

spedeh@otenet.gr

17. ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ & Κ. ΜΑΚ/ΝΙΑΣ T: 2310-27723, 277656 F: 230914

Αριστοτέλους 14 546 23

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

info@spedeth.gr

18. ΘΡΑΚΗΣ

Αγχιάλου 1-3-5 691 00

ΚΟΜΟΤΗΝΗ

sedethrakis@gmail.com

T: 25310-26942, F:29165

info@enerdomi.gr

19. ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

T: 26510-21482, F: 23678

Ν. Ζέρβα 4-6 453 32

ΙΩΑΝΝΙΝΑ

20. ΚΑΒΑΛΑΣ

T: 2510-222827 & F

Κασσάνδρου 1 654 03

ΚΑΒΑΛΑ

synergk@otenet.gr

21. ΚΑΡ∆ΙΤΣΑΣ

T & F: 24410-76947

Καζαµπάκα 4 431 00

ΚΑΡ∆ΙΤΣΑ

tee_karditsa@tee.gr

22. ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ

T: 24670-29858 & F

Αθ. ∆ιάκου 7 521 00

ΚΑΣΤΟΡΙΑ

info@spedekas.gr

23. ΚΕΡΚΥΡΑΣ

T: 26610-40986, F: 25180

Ταγµ.Καψάλη 22 491 00

ΚΑΡΤΕΡΙΑ ΚΕΡΚΥΡΑΣ

24. ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ

T: 26710-28747 & F:

Λ. Βεργωτή 14 281 00

ΑΡΓΟΣΤΟΛΙ

25. ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ

T: 27410-26491, F: 73577

Κροκιδά 73 201 00

ΚΟΡΙΝΘΟΣ

26.ΚΥΚΛΑ∆ΩΝ

T: 22810-83615, F: 86562

Ακτή Π. Ράλλη & Άνδρου 1 841 00

ΣΥΡΟΣ

sedekorin@gmail.com

27. ΛΑΚΩΝΙΑΣ

T: 27310-23606, F: 29776

Ευαγγελιστρίας 45 231 00

ΣΠΑΡΤΗ

dpapadako@tee.gr

28. ΛΑΡΙΣΑΣ

T: 2410-535566 & F:535158

Καλλιθέας 7 & Τζαβέλλα 412 22

ΛΑΡΙΣΑ

sedelar@tee.gr

29. ΛΑΣΙΘΙΟΥ

T: 28410-82855 & F

Λασιθίου 35 721 00

ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

lioud@agn.forthnet.gr

30. ΛΕΣΒΟΥ

T: 22510-25159, F: 20136

Ολυµπίου Γυµν. 1 811 00

ΜΥΤΙΛΗΝΗ

bapsokard@gmail.com

31. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ

T: 24280-76803 & F

Κοραή 65 382 21

ΒΟΛΟΣ

32. ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ

T: 26310-55400, F: 26310-55404

Ναυπάκτου 4 302 00

ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ

33. ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ

T: 27210-28145 & F:86973

K. Γεωργούλη 12 241 00

ΚΑΛΑΜΑΤΑ

34. ΞΑΝΘΗΣ

T: 25410-62789 & F

Βενιζέλου 84 671 00

ΞΑΝΘΗ

stavros@zouridis.com

35. ΠΑΤΡΩΝ

T: 2610-276813, F:620080

Κανακάρη 101 262 21

ΠΑΤΡΑ

info@spep.gr

36. ΠΕΛΛΑΣ

T: 23810-26681, F: 26681

Φιλίππου 26 582 00

Ε∆ΕΣΣΑ

npella@tee.gr

37. ΠΙΕΡΙΑΣ

T: 23510-23833,F: 23813

Αγ. Λαύρας 26 601 00

ΚΑΤΕΡΙΝΗ

spedepierias@gmail.com

38. ΠΡΕΒΕΖΑΣ - ΛΕΥΚΑ∆ΑΣ

T: 26820-22767, F:26927

4ο χλµ. Ε.Ο. Πρ. - Ιωαννίνων 481 00 ΠΡΕΒΕΖΑ

49. ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑΣ

T: 210-3821731, F:3823402

Εµµ. Μπενάκη 18 106 78

ΑΘΗΝΑ

spedep@tee.gr

40. ΡΕΘΥΜΝΗΣ

T: 28310-52355 & fax

Κουντουριώτου 140 741 00

ΡΕΘΥΜΝΟ

sedenret@otenet.gr sedeserron@gmail.com

41. ΣΕΡΡΩΝ

T: 23210-66661, T & F: 22172

Υψηλάντη 1 621 23

ΣΕΡΡΕΣ

42. ΤΡΙΚΑΛΩΝ

T 24310 70855 & F: 24310-79330

Καπαδοστρίου 28 421 00

ΤΡΙΚΑΛΑ ΛΑΜΙΑ

43. ΦΘΙΩΤΙ∆ΑΣ

T: 22310-24656 & F

Σωκράτους 8 351 00

44. ΦΛΩΡΙΝΑΣ

T: 23850-45261, F: 23850-44060

33ου Συντάγµατος Πεζικού 12 531 00 ΦΛΩΡΙΝΑ

45. ΦΩΚΙ∆ΑΣ

T: 22650-22162, F: 22644

Ι. Γιδογιάννου 18, Άµφισσα 331 00

ΦΩΚΙ∆A

46. ΧΑΛΚΙ∆ΙΚΗΣ

T: 23710-24456, F: 23800-21162

Κων/πόλεως 5 631 00

ΠΟΛΥΓΥΡΟΣ

47. ΧΑΝΙΩΝ

T& fax: 28210-46546

Νεάρχου 23 (Κτίριο ΤΕΕ Τ∆Κ) 731 34 ΧΑΝΙΑ

48. ΧΙΟΥ

T: 22710-41724, F: 41411 - 20003

∆ηµογεροντίας 18 821 00

sede.mesologiounafpaktou@gmail.com

sedelamia@gmail.com evage@tee.gr vlahosgiorgos@gmail.com sedechan@yahoo.gr

ΧΙΟΣ

w w w . pe se d e. g r