Magazyn nurkowy Perfect Diver nr 16 by perfectdiver

nurkowanie

nr 16 4(16)/2021

LIPIEC/SIERPIEŃ

cena 25,00 zł w tym 8% VAT

freediving

pasja

wiedza

OKO W OKO Z GIGANTEM MANTY

EL HIERRO

s ł ow o w s t ę p n e

WOJCIECH ZGOŁA

Redaktor Naczelny

ełnia lata, maksimum możliwości wykorzystania wody ze względu na warunki termiczne. Trochę gorzej z widocznością, szczególnie w jeziorach, ale i tak jest zabawnie i ciekawie.

W numerze, który macie przed oczyma piszemy trochę więcej o sprzęcie. Część wypróbowaliśmy, jako redakcja, osobiście. Zachęcamy do brania udziału we wszelkiego rodzaju imprezach z tym związanych. Zawsze potem łatwiej kupić lub definitywnie zrezygnować z czegoś, o czym się śniło po nocach ;) Zapraszam do mojej rozmowy o nowo powstałym Stowarzyszeniu 4baltic. Drugi raz na przestrzeni 3 lat pojawił się artykuł o niemieckim Hemmoor, a po raz pierwszy przyjrzeliśmy się i spróbowaliśmy odpowiedzieć skąd się biorą Syreny. Dla podróżników tematy El Hierro, Bali i Egiptu. Ten ostatni widziany z poziomu safari po Złotym Trójkącie, z informacją, że nie zawsze zobaczymy wszystko, co planowaliśmy. To w sumie dobrze, bo zawsze można wrócić i próbować. No i na koniec to, od czego zaczyna się ten numer. Okładka. Majestatyczną mantę uchwyciła Karola Takes Photos, a o tych, nawiązujących relację z człowiekiem zwierzętach, napisała Laura Kazi. Nurkujcie ludzie, cieszcie się wodą i naturą w letniej szacie. Planujcie swoje wyjazdy i zwiedzajcie nurkując. Blisko domu i daleko od niego. Świat jest cudowny, trzeba to tylko dostrzec.

PERFECTDIVER nr 4(16)/2021

spis treści

10 PLANETA ZIEMIA 10

Oko w oko z gigantem. Manty

Edredony. Miękkopiórzy nurkowie

PODRÓŻE 18

El Hierro. Wspaniały prezent dla nurków

Safari nurkowe po Morzu Czerwonym. „Złoty Trójkąt”

NASZE ROZMOWY

„Wirus Hemmoor”

WIEDZA 48

Mermaiding. Akademia Syren

Nurek rescue. Jak nieść efektywnie pierwszą pomoc

FREEDIVING

4baltic. Czwórka dla Bałtyku Rozmowa z Tomkiem Ramutkowskim

KAMIENIOŁOM

Bali pod mikroskopem

Bezdech statyczny. Badanie z udziałem sportowców

SPRZĘT 14

Jak wybrać skafander mokry (piankę)? Tecline PROTERM

Dlaczego warto nurkować z PRISM2

Hayne Mist

Wydawca PERFECT DIVER WOJCIECH ZGOŁA ul. Folwarczna 37, 62-081 Przeźmierowo

WYDARZENIA 58

redakcja@perfectdiver.com

ISSN 2545-3319

Dive Energy testował sprzęt

redaktor naczelny

Wojciech Zgoła

archeologia podwodna

Mateusz Popek

publicysta, fotograf marketing i reklama tłumacze języka angielskiego

Bartosz Pszczółkowski Hubert Reiss Agnieszka Gumiela-Pająkowska Arleta Kaźmierczak Reddo Translations Sp. z o.o.

opieka prawna projekt graficzny i skład

Adwokat Joanna Wajsnis Brygida Jackowiak-Rydzak

magazyn złożono krojami pisma

Montserrat (Julieta Ulanovsky) Open Sans (Ascender Fonts) Spectral (Production Type)

druk

Wieland Drukarnia Cyfrowa, Poznań, www.wieland.com.pl

dystrybucja

centra nurkowe, sklep internetowy

preorder@perfectdiver.com

PORADY I CIEKAWOSTKI 72

Przydatne rady i triki dla początkujących nurków technicznych

fotografia na okładce

Karola Takes Photos miejsce

Indonezja

www.perfectdiver.com

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych, nie odpowiada za treść ogłoszeń oraz zastrzega sobie prawo do skracania, redagowania, tytułowania nadesłanych tekstów oraz doboru materiałów ilustrujących. Przedruk artykułów lub ich części, kopiowanie tylko za zgodą Redakcji. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za formę i treść reklam.

Podoba Ci się ten numer magazynu, wpłać dowolną kwotę! Wpłata jest dobrowolna. PayPal.Me/perfectdiver PERFECTDIVER nr 4(16)/2021

r e da kc ja

WOJCIECH ZGOŁA

HUBERT REISS

Często powtarza, że podróżuje nurkując i to jest jego motto. W 1985 roku

Z zawodu informatyk, ale z krwi i kości handlowiec, który żadnej pracy się

zdobył patent żeglarza jachtowego, a dopiero w 2006 zaczął nurkować.

nie boi. Nurkowanie zawsze było moim wielkim marzeniem. Na początku

W kolejnych latach doskonalił swoje umiejętności uzyskując stopień Dive

miało być wyzwaniem, krótkim epizodem, a okazało się pasją do końca świata

Mastera. Zrealizował blisko 650 nurkowań w różnych warunkach klima-

i jeden dzień dłużej. Pod wodą odreagowuję i odpoczywam. Jako Divemaster,

tycznych. Od 2007 roku fotografuje pod wodą, a od 2008 również filmuje.

nurek sidemount Razor, a ostatnio również fotograf, realizuję moje marzenia

Jako niezależny dziennikarz opublikował kilkadziesiąt artykułów, głów-

podziwiając i uwieczniając piękno podwodnego świata. „Pasja rodzi profe-

nie w czasopismach poświęconych nurkowaniu, ale nie tylko. Współau-

sjonalizm, profesjonalizm daje jakość, a jakość to luksus w życiu. W dzisiejszych

tor wystaw fotograficznych w kraju i za granicą. Jest pasjonatem i pro-

czasach szczególnie...”

pagatorem nurkowania. Od 2008 roku prowadzi swoją autorską stronę www.dive-adventure.eu. Na bazie szerokich doświadczeń, w sierpniu 2018 stworzył nowy Magazyn Perfect Diver.

MATEUSZ POPEK

BARTOSZ PSZCZÓŁKOWSKI

„Moja pasja, praca i życie znajdują się pod wodą”. Nurkuje od 2009 roku.

Tak się nazywam i pochodzę z Poznania. Z wodą związany jestem praktycz-

Od 2008 roku chodzi po jaskiniach. Z wykształcenia archeolog podwodny.

nie od urodzenia a z nurkowaniem, odkąd nauczyłem się chodzić. Pasję do

Uczestniczył w licznych projektach w Polsce i za granicą. Od 2011 zajmuje się

podwodnego świata zaszczepił mi dziadek, ***instruktor CMAS zabierając

nurkowaniem zawodowym. W 2013 uzyskał uprawnienia nurka II klasy. Ma

mnie w każdej wolnej chwili nad jeziora. Pierwsze uprawnienia zdobyłem

doświadczenie w pracach podwodnych zarówno na morzu jak i śródlądziu.

w 1996 roku. Rok później pojechałem do Chorwacji i dosłownie zwariowa-

Od 2013 nurkuje w jaskiniach, zwłaszcza w górskich, a od 2014 jest instruk-

łem na widok błękitnej wody, ośmiornic i kolorowych rybek;) Kupiłem swój

torem nurkowania CMAS M1. W czerwcu 2020 obronił doktorat z archeologii

pierwszy aparat pod wodę – Olympus 5060 i zacząłem przygodę z podwodną

podwodnej.

fotografią. Swoje doświadczenie nurkowe nabywałem na Wyspach Kanaryjskich, Sardynii, Norwegii, Malediwach i w polskich jeziorach. Obecnie jestem instruktorem Padi oraz ESA, szkolę w Europie zapaleńców nurkowych i przekazuję swoją pasję innym. Wszystkich miłośników podwodnego świata i fotografii zapraszam na Beediver (FB) – do zobaczenia.

s ta ł a w s p ó ł p r ac a

WOJCIECH A. FILIP

ANNA SOŁODUCHA

SYLWIA KOSMALSKA-JURIEWICZ

Ma na swoim koncie ponad 8000 nurkowań. Nur-

Absolwentka Geografii na Uniwersytecie Wrocław-

Podróżniczka i fotograf dzikiej przyrody. Ab-

kuje od ponad 30 lat, a w tym od ponad 20 lat jako

skim, niepoprawna optymistka… na stałe z uśmie-

solwentka dziennikarstwa i miłośniczka dobrej

nurek techniczny. Jest profesjonalistą z ogromną

chem na ustach! Do Activtour trafiła chyba z prze-

literatury. Żyje w zgodzie z naturą, propaguje

wiedzą teoretyczną i praktyczną. Jest instruktorem

znaczenia… i została tu na stałe. Z zamiłowaniem

zdrowy styl życia... jest yoginką i wegetarianką.

wielu federacji: GUE Instructor Mentor, CMAS**,

codziennie spełnia ludzkie marzenia przygotowu-

Angażuje się w ekologiczne projekty, szczególnie

IANTD nTMX, IDCS PADI, EFR, TMX Gas Blender.

jąc wyprawy nurkowe na całym świecie, a sama

bliskie jej sercu są rekiny i ich ochrona, o których

Uczestniczył w wielu projektach i konferencjach

nurkuje już… ponad połowę życia. Każdego roku

pisze w licznych artykułach oraz na blogu www.

nurkowych jako lider, eksplorator, pomysłodawca

eksploruje inny „kawałek oceanu” przypinając

divingandtravel.pl Swoją przygodę z nurkowa-

czy wykładowca. Były to między innymi Britannic

kolejną pinezkę na swojej nurkowej mapie świa-

niem zaczęła piętnaście lat temu przez zupełny

Expedition 2016, Morpheus Cave Scientific Project

ta! W zimie zamienia płetwy na ukochane narty

przypadek. Dzisiaj jest Divemasterem, odwie-

on Croatia Caves, GROM Expedition in Narvik, Tuna

i ucieka w Alpy. Przepis na życie? „Tylko martwy

dziła ponad 60 państw i nurkowała na 5 konty-

Mine Deep Dive, Glavas Cave in Croatia, NOA-MA-

pień płynie z prądem – czółno odkrywców, płynie

nentach. Na wspólną podróż zaprasza z biurem

RINE. Zawodowo jest Dyrektorem Technicznym

w górę rzeki!”

podróży www.dive-away.pl, którego jest współ-

w TecLine w Scubatech, a także Dyrektorem Szko-

anna@activtour.pl

założycielem.

lenia w TecLine Academy.

activtour.pl; travel.activtour.pl; 2bieguny.com

KAROLA TAKES PHOTOS

JAKUB DEGEE

MICHAL ČERNÝ

Karolina Sztaba, a zawodowo Karola Takes Pho-

Polski fotograf, zdobywca nagród i wyróżnień

„Mokre zdjęcia“ fotografował odkąd pamięta. Po

tos, jest fotografem z wykształcenia i pasji. Obec-

w światowych konkursach fotografii podwod-

kilku latach doświadczenia jako nurek zapragnął

nie pracuje w Trawangan Dive Centre na malut-

nej nurkował już na całym świecie – z rekinami

zachowywać wspomnienia z podwodnych zanu-

kiej wyspie w Indonezji – Gili Trawangan, gdzie

i wielorybami w Południowej Afryce, z orkami za

rzeń. Kupił swój pierwszy aparat kompaktowy

zamieszkała cztery lata temu. Fotografuje nad

północnym kołem podbiegunowym, na Galapa-

z podwodną obudową. Z czasem jednak zaczęło

i pod wodą. Oprócz tego tworzy projekty fotogra-

gos z setkami rekinów młotów i z humbakami na

dominować pragnienie posiadania najlepszego

ficzne przeciw zaśmiecaniu oceanów oraz zanie-

wyspach Tonga. Bierze udział w specjalistycznych

zdjęcia, co nie było do końca możliwe w przypad-

czyszczaniu naszej planety plastikiem („Trapped”,

warsztatach fotograficznych. Nurkuje od 27 lat,

ku zastosowanego kompaktu. Dlatego przeszedł

„Trashion”). Współpracuje z organizacjami NBO

zaczął w wieku lat 12 – jak tylko było to formalnie

na lustrzankę Olympus PEN E-PL 5, która pozwala

zajmującymi się ochroną środowiska i bierze ak-

możliwe. Jako pierwszy na świecie użył aparatu

na użycie nawet kilku różnych obiektywów. Wy-

tywny udział w akcjach proekologicznych (ochro-

Hasselblad X1d-50c do podwodnej fotografii su-

korzystuje kombinację połączeń podwodnych

na koralowca, sadzenie koralowca, sprzątanie

per macro. Niedawno, na odległym archipelagu

błysków i świateł. Koncentruje się na fotografii

świata, ochrona zagrożonych gatunków). Jest

Chincorro na granicy Meksyku i Belize, zrobił to

dzikiej przyrody, a nie na aranżacji. Fotografuje

również oficjalnym fotografem Ocean Mimic

ponownie, podejmując udaną próbę sfotografo-

zarówno w słodkich wodach „domowych“, jak

– marką tworzącą stroje kąpielowe i surfingowe

wania oka krokodyla obiektywem makro z dodat-

i w morzach i oceanach świata.

ze śmieci zebranych na plażach Bali. Współpraco-

kową soczewką powiększającą, co jest najwięk-

Zdobywał już liczne nagrody na czeskich i za-

wała z wieloma markami sprzętu nurkowego, dla

szym na świecie zdjęciem oka krokodyla żyjącego

granicznych konkursach fotograficznych. Więcej

których tworzyła kampanie reklamowe. W roku

na wolności (pod względem ilości pixeli, wielkości

zdjęć można znaleźć na jego stronie internetowej,

2019 została ambasadorem polskiej firmy Tecline.

wydruku, jakości).

gdzie można je również kupić nie tylko jako fo-

Od dwóch lat jest nurkiem technicznym.

tografie, ale także jako zdjęcia wydrukowane na płótnie czy na innym nośniku. www.mokrefotky.cz www.facebook.com/MichalCernyPhotography www.instagram.com/michalcerny_photography/

s ta ł a w s p ó ł p r ac a

WOJCIECH JAROSZ

AGNIESZKA KALSKA

LAURA KAZIMIERSKA

Absolwent dwóch poznańskich uczelni – Akademii

„Nie wyobrażam sobie życia bez wody, gdzie w wol-

Obecnie pracuje jako PADI Course Director w Tra-

Wychowania Fizycznego (specjalność trenerska –

nym ciele doświadczam wolności ducha”.

wangan Dive Centre na indonezyjskiej wysepce

piłka ręczna) oraz Uniwersytetu im. A. Mickiewicza, Wydziału Biologii (specjalność biologia doświadczalna). Z tą pierwszą uczelnią związał swoje życie zawodowe próbując wpływać na kierunek rozwoju przyszłych fachowców od ruchu z jednej strony, a z drugiej planując i realizując badania, popychając mozolnie w słusznym (oby) kierunku wózek zwany nauką. W chwilach wolnych czas spędza aktywnie – jego główne pasje to żeglarstwo (sternik morski), narciarstwo (instruktor nar-

● założycielka pierwszej w Polsce szkoły freedivingu i pływania – FREEBODY, ● instruktorka freedivingu Apnea Academy International i PADI Master Freediver, ● rekordzistka świata we freedivingu (DYN 253 m), ● rekordzistka i mistrzyni Polski, członkini kadry narodowej we freedivingu 2013–2019, ● finalistka Mistrzostw Świata we freedivingu 2013, 2015, 2016 oraz 2018,

Gili Trawangan. Założycielka portalu Divemastergilis. www.divemastergilis.com @divemastergilis Od ponad 7 lat mieszka i odkrywa podwodny świat Indonezji. Jest nie tylko zapalonym nurkiem technicznym, ale także twarzą platformy Planet Heroes oraz ambasadorem marki Ocean Mimic. Aktywnie przyczynia się do promowania ochrony koralowców i naturalnego środowiska ryb i zwierząt morskich, biorąc udział w projektach nauko-

ciarstwa zjazdowego), jazda motocyklem, nurko-

● multimedalistka Mistrzostw Polski oraz człon-

wych, kampaniach przeciw zaśmiecaniu oceanów

wanie rekreacyjne i wiele innych form aktywności,

kini kadry narodowej w pływaniu w latach

i współpracując z organizacjami pozarządowymi

a także fotografia, głównie przyrodnicza.

1998–2003,

na terenie Indonezji.

● pasjonatka freedivingu i pływania.

@laura_kazi

AGATA TUROWICZ-CYBULA

ADRIAN JURIEWICZ

IRENA KOSOWSKA

Od dziecka marzyłam, żeby zostać biologiem

Podróżnik, fotograf i filmowiec świata podwod-

Regionalny Manager Divers Alert Network Polska,

morskim i udało mi się spełnić te marzenia. Skoń-

nego, pasjonat kuchni azjatyckiej, instruktor

Instruktor nurkowania i pierwszej pomocy, nurek

czyłam studia na kierunku oceanografia, gdzie od

nurkowania PADI. Odwiedził ponad 70 państw

techniczny i jaskiniowy. Zakochana we wszystkich

niedawna rozpoczęłam studia doktoranckie. Moja

i nurkował na 5 kontynentach (dwa pozostałe są

zalanych, ciemnych, zimnych, ciasnych miejscach

przygoda z nurkowaniem zaczęła się, kiedy mia-

w planach przyszłorocznych wypraw). Od kilku lat

oraz niezmiennie od początku drogi nurko-

łam 12 lat. Kocham obserwować podwodne życie

jest również instruktorem-trenerem lotów bezza-

wej – w Bałtyku. Realizując misje DAN, prowadzi

z bliska i staram się pokazać innym nurkom jak

łogowymi statkami powietrznymi. Współtworzy

cykl prelekcji „Nurkuj bezpiecznie” oraz Diving

fascynujące są podwodne, bałtyckie stworzenia.

biuro podróży dla nurków www.dive-away.pl. Wy-

Safety Laboratory, czyli terenowe badania nurków

prawy dokumentuje zdjęciami i opisami podróży

do celów naukowych.

na blogu www.divingandtravel.pl

piszą dla nas

ALEŠ KOŠTOMAJ

MICHAL ŠTROS

AGNIESZKA BLANDZI

Nazywam się Aleš Koštomaj. Jestem ze Słowenii.

Z wykształcenia biolog, zaangażowany w badania

Z wykształcenia doktor filozofii, bizantolog,

Mam43 lata. Z tego, co pamiętam, zawsze uwiel-

nad rakiem w Czeskiej Akademii Nauk w Brnie.

od dziesięciu lat z wielką pasją nurek techniczny

białem snorkeling i freediving. Studiowałem na

Wykonywany zawód pozwolił mu podróżować

i jaskiniowy, z zamiłowania archeolog podwodny.

Wydziale Sportu w Ljubljanie, gdzie zawodowo

po całym świecie i odwiedzać miejsca uważane

Na co dzień doradza firmom jak kreować swój

zapoznałem się z freedivingiem. Początkowo

za najlepsze miejsca nurkowe. Fotografia podwod-

wizerunek biznesowy, zajmuje się także public

uprawiałem łowiectwo podwodne (2001–2009),

na stała się częścią jego życia, odkąd zanurkował

relation i promocją marek. Stara się ciągle zdoby-

by całkowicie skupić się na freedivingu. Moim

na Wielkiej Rafie Koralowej Australii. Jego „pupi-

wać wiedzę, trenować i jak najczęściej nurkować

największym sukcesem jest trzecie miejsce

lem” jest Canon 80D (obudowa Ikelite, „rybie oko”

– żyć świadomie z dbałością o równowagę ciała

w CWT (świat AIDA) w Chorwacji (Lopar, 2011).

i snoot RETRA). Otrzymał „Wyróżnienie Honorowe”

i ducha. Ulubione akweny to polskie nurkowiska,

W 2017 roku uzyskałem tytuł magistra na Wydziale

na jednym z najbardziej prestiżowych konkursów

jezioro Ochrydzkie w Macedonii, Bałtyk i Morze

Sportu i uzyskałem tytuł magistra nauk o nurko-

fotografii podwodnej Ocean Art 2020 (Underwa-

Śródziemne.

waniu swobodnym. Od 2017 roku nie startuję już

ter Art). Niektóre z jego podwodnych zdjęć są

w zawodach, ale uwielbiam odkrywać podwodny

przetwarzane za pomocą kreatywnych narzędzi,

świat z aparatem podczas freedivingu. Prowadzę

poprzez połączenie fotografii podwodnej i opro-

też badania z czołowymi słoweńskimi freediverami

gramowania cyfrowego, aby stworzyć urzekające

(Samo Jeranko, Andrej Ropret, Jure Daić).

– czasem nawet surrealistyczne – obrazy.

Jak dotąd posiadam najwyższe w Słowenii wy-

Jego zdjęcia są regularnie publikowane w maga-

kształcenie naukowe w zakresie nurkowania swo-

zynach nurkowych i prezentowane na wystawach.

bodnego (Mag. Aleš Koštomaj).

Uważa, że pokazywanie publiczności podwodnych zdjęć mogłoby zwiększyć społeczną świadomość w zakresie ochrony mórz. Więcej zdjęć podwodnych, a także informacje o autorze można znaleźć na jego stronie internetowej http://michalstros.cz

MARIUSZ BEBEL (Morox) Nurek TMX Instruktor MSTD PADI Master instruktor IDF, a w tym roku również Technical Instructor. W 2015 roku otworzyłem klub nurkowy, który w 2016 przekształcił się w szkołę nurkowania pod taką samą nazwą „Octopus”. Nazwę wymyślaliśmy wspólnie z przyjaciółmi wracając busem z nurkowań w Tyrolu. Tak już zostało, zostali również pozytywnie zakręceni przyjaciele, z którymi dalej wspólnie dużo nurkujemy. Staramy się zarażać pasją nurkowania. Siedziba szkoły i biuro mieści się w Hamburgu, a w Hemmoor mamy swoją filię.

REKLAMA

BAZA NURKOWA SZKOŁA NURKOWANIA

p l a n e ta z i e m i a

Oko w oko z gigantem MANTY Tekst LAURA KAZIMIERSKA Zdjęcia KAROLA TAKES PHOTOS

planeta ziemia

rzemierzają nasze oceany od ponad pięciu milionów lat. Zachwycają nurków swą inteligencją i gracją. Manty, krewniaczki rekinów, żywią się planktonem, a jednocześnie należą do największych

płaszczek na świecie. Moje spotkanie z Mantą na Komodo było przeżyciem niemalże du-

chowym. Widziałam je wcześniej w innych częściach Indonezji, chociażby

ciekawostki

Manta w dosłownym tłumaczeniu oznacza pelerynę lub koc. I rzeczywiście, to dryfujące magiczne dywany falujące na prądach morskich. Zniewalają, zaskakują i hipnotyzują każdego, kto znajdzie się z nimi pod wodą.

na Nusa Penida, ale nigdy nie zdarzyło mi się być z nimi tak blisko sam na sam. Na wyciągnięcie ręki prezentowały mi swoje łaciate brzuchy, tańczyły bez wysiłku na silnych prądach podczas gdy my mocno trzymaliśmy się podłoża, skrywając się za skałkami rafy koralowej, by nas nie zwiało. Złapałam z jedną z nich kontakt wzrokowy i poczułam jak rozpływam się od środka. To było coś niesamowicie mistycznego. Patrzyłyśmy tak na siebie przez kilka sekund, po czym nagle odpłynęła, by za chwilkę wró-

Największa Manta zarejestrowana przez naukowców pochodzi z gatunku Oceanicznego (Oceanic Manta Ray), jej rozpiętość „skrzydeł” to ponad 9 metrów. Dla perspektywy – dwupiętrowy budynek ma ok 8,3 metra wysokości.

cić w to samo miejsce i mi się jeszcze trochę poprzyglądać. Ja, przypięta na haku, którego nurkowie niegdyś używali w silnych prądach Komodo, w całej tej ekscytacji, uniosłam dłonie jak do lotu i zaczęłam się ruszać delikatnie z boku na bok. Wyobraźcie sobie moje zdziwienie, gdy zobaczyłam, że płaszczka lewitująca tuż obok mnie zaczęła kopiować moje ruchy. Może to przypadek, aczkolwiek odniosłam wrażenie, że ona dokładnie wie, co robi, ma świadomość tego, że jestem obok, że nie stanowię zagrożenia i że może sobie pozwolić na odrobinę zabawy.

Wśród gatunku pojawiają się osobniki o unikatowym ubarwieniu. Te umaszczone w większości na czarno, w środowisku nurkowym nazywamy Ninja Manta. Znikomo pojawiają się także Manty białe tak zwane albinosy. Zobaczyć taką podczas nurkowania to jak wygrana na loterii.

PERFECTDIVER nr 4(16)/2021

p l a n e ta z i e m i a

REKLAMA

Manty są niezwykle inteligentnymi stworzeniami tworzącymi silne więzi społeczne. Nurkowie często opowiadają o unikalnych interakcjach z tymi morskimi stworzeniami. Można się nimi nacieszyć między innymi nurkując na Malediwach, w Meksyku, Indonezji, na Hawajach i w wielu innych tropikalnych destynacjach. Manty są gatunkiem zagrożonym ze względu na ogromny popyt na ich grabie oskrzelowe, które używane są w naturalnej medycynie chińskiej. Zdarza się, że przypad-

Każda manta ma unikalny wzór plamek na powierzchni brzusznej, który pozostaje w dużej mierze niezmieniony przez całe życie. Plamki unikatowe dla indywidualnego osobnika ułatwiają identyfikację migrujących płaszczek. A podróżują dość sporo, czasem ponad 20 km.

kowo padają łupem sieci rybackich przeznaczonych do połowu innych ryb. Ze względu na ogromne zanieczyszczenie oceanów coraz częściej połykają toksyczny mikro plastik, który razem z planktonem trafia do ich układu pokarmowego. Mimo że towarzyszą nam od milionów lat, naukowcy cały czas odkrywają nowe fakty na temat ich zachowań, cyklu życiowego i migracji. Wiedza ta przyczynia się do geograficznie sprecyzowanej ochrony gatunku. A chronić je zdecydowanie warto. Nie tylko ze względu na ich nadzwyczajny charakter, ale również dla gospodarki. Szacuje się, że dochody z żywej Manty sięgają około miliona dolarów w turystyce nurkowej, podczas gdy martwa kosztuje zaledwie 500 dolarów.

Dzięki projektowi organizacji Manta Trust (www. mantatrust.org) masz szansę przesłać zdjęcia Manty widzianej w dowolnym miejscu na świecie i przyczynić się do wysiłków badawczych i ochrony tego niesamowitego gatunku. Możesz także uzyskać informacje na temat napotkanej manty, a jeśli nie ma jej jeszcze w bazie danych, zarejestrować nowego osobnika i nadać mu imię.

PERFECTDIVER nr 4(16)/2021

artykuł sponsorowany

Jak wybrać skafander mokry (piankę)?

TECLINE PROTERM

skafander mokry dla instruktorów i zaawansowanych nurków rekreacyjnych Co powoduje, że mokry skafander jest „ciepły”?

wych miejscach: ● na nadgarstkach

ale co dużo ważniejsze, kiedy podgrzana przez

nurkowań instruktorskich?

● blisko stóp przy kostkach

ciało woda nie będzie mogła wydostać się

Które cechy skafandra pozawalają używać go

● wokół szyi nurka

na zewnątrz. Zapewni to w pierwszej kolejności spe-

w konfiguracji z uprzężą i płytą?

kiedy tej wody dostanie się tam jak najmniej

Jak dobrać mokry skafander do intensywnych

cjalny „smart neopren”, który przy grubości

Ciepły, mokry skafander

Jak to się dzieje, że skafander jest ciepły?

Mokry skafander będzie zapewniał duży

Pomiędzy ciało nurka a skafander wpływa

do kształtu ciała nurka, a warstwa pluszu

komfort cieplny, jeżeli będzie bardzo dokład-

woda, która ogrzewa się od ciała nurka.

po stronie ciała będzie dłużej podtrzymywać

nie przylegał do ciała nurka w kilku kluczo-

Skafander będziemy odczuwać jako „ciepły”

wyższą temperaturę podgrzanej wody.

Zdjęcie Bartek Trzciński

5 lub 7 mm bardzo dokładnie dopasuje się

artykuł sponsorowany

Druga, równie ważna cecha to bardzo dobrze i ciasno dopasowane do ciała końcówki rękawów i nogawek skafandra wyposażone w tzw. „manszety uszczelniające” (podwójne rękawy i nogawki). Dodatkowo skafander powinien posiadać listwę uszczelniającą główny zamek błyskawiczny, przez który woda nie powinna przepływać swobodnie w czasie nurkowania.

Instruktorzy i zaawansowani nurkowie rekreacyjni wybierają skafander sprawdzając czy ciasno przylega do ciała przy: ● nadgarstkach ● kostkach ● szyi Ważną cechą jest skośny, wyposażony w specjalne uszczelnienie zamek główny skafandra.

Jak można regulować komfort cieplny w mokrym skafandrze?

Skośny zamek jest lepiej dociskany przez sprzęt (płytę albo

Służą do tego zamki błyskawiczne przy nad-

jacket) do ciała nurka – jest przez to dużo bardziej szczelny

garstkach, kostkach i pod szyją.

od zamka prostego.

Wysokiej klasy skafandry posiadają w tych

Zamek główny skafandra prosty czy skośny?

Zamek prosty układa się w wzdłuż kręgosłupa,

miejscach ciasne uszczelnienia z gładkiego

przez co pozostaje luźny szczególnie na odcinku

neoprenu. Jeżeli dodatkowo doszczelnimy

lędźwiowym przez cały czas nurkowania. Dlate-

takie miejsce krótkim zamkiem błyska-

go zimna woda łatwiej wpływa pomiędzy ciało

wicznym, to ogrzana przez ciało nurka

nurka, a skafander.

woda nie będzie mogła wydostać się na zewnątrz skafandra, czyli dłużej będzie nam ciepło. Jeżeli korzystamy ze skafandra w wodzie tropikalnej, albo jest nam zbyt ciepło, to rozpinamy częściowo, albo całkowicie zamki doszczelniające. Aby

zmniejszyć

komfort

cieplny zaczynamy zawsze od zamków przy kostkach, następnie rozpinamy zamki przy nadgarstkach, a na końcu zamek pod szyją.

Częste używanie zamków błyskawicznych wymaga zastosowania takich o najwyższej wytrzymałości i odpornych na intensywne używanie w każdych warunkach. Takie parametry posiadają zamki japońskiej firmy YKK.

PERFECTDIVER nr 4(16)/2021

artykuł sponsorowany

Dodatkowo komfort cieplny można regulować wybierając pomiędzy skafandrem z neoprenu o grubości 5 lub 7 mm. W przypadku nurkowań w wodzie zimnej, warto rozważyć użycie dodatkowej kamizelki docieplającej zakładanej na skafander, wyposażonej w ciepły, zintegrowany kaptur. Kamizelki wykonane są również z neoprenu 2 grubościach 5 i 7 mm, co pozwala na bardzo indywidualne skonfigurowanie swojego skafandra np. skafander 7 mm + kamizelka 5 mm. Kamizelka mająca dodatkowo uszczelniony główny zamek i kaptur ze specjalnym zaworem labiryntowym może być wykorzystywana niezależnie od skafandra w czasie nurkowań w basenie albo w wodach tropikalnych. Dopasowanie kroju i wytrzymałości Skafander Proterm zdecydowanie warto doposażyć w neoprenowe

skafandra do potrzeb instruktorów i zaawansowanych nurków rekreacyjnych. Instruktorzy

wielokrotnie

lanach i podudziach nie ograniczające ruchu. Nurkowie używający konfiguracji technicznych, nurkując w piance Proterm, mogą

prezentują

bezpiecznie używać każdego rodzaju uprzęży.

buty, rękawice oraz do-

umiejętności kursantom na platformach

Ramiona skafandra Proterm zostały wzmoc-

datkowy kaptur Proterm

szkoleniowych. Aby dziesiątki takich nurkowań

nione kevlarem, aby nie tylko zwiększyć kom-

wykonany z takiego sa-

nie uszkodziły skafandra zapewniając wyso-

fort nurka używającego cięższego sprzętu, ale

mego SMART NEOPRENU

ki komfort pracy, Proterm został dodatkowo

także wytrzymywać wielokrotne zakładanie

co główny skafander.

wyposażony w kevlarowe wzmocnienia na ko-

i zdejmowanie uprzęży typu „DIR”.

artykuł sponsorowany

Kształt rękawów oraz linia boczna skafandra zostały zmodyfikowany tak, aby ułatwić sięganie za głowę w celu operowania zaworami w twinie. Kształt nogawek ustawia nogi nurka w pozycji lekko zgiętej wspierając dobry trym i techniki poruszania wymagające odsunięcia płetw od mulistego dna. Łączenia szwów pozwalające na bardzo duże zakresy ruchów w skafandrze Proterm, również zostały zabezpieczone dodatkowymi łatkami.

Jakie cechy powinien mieć mokry skafander w skrócie: ● elastyczny, dopasowujący się do ciała neopren ● możliwe ciasne przy kostkach i nadgarstkach nogawki i rękawy ● dodatkowe zamki regulujące dopasowanie i komfort pod wodą

Błędy przy wyborze skafandra mokrego ● zakładanie skafandra „na sucho” w sklepie (tak założony skafander zawsze będzie wydawał się bardzo ciepły ) ● unikanie skafandrów ciaśniejszych przy nadgarstkach i stopach (bardzo łatwe zakładanie i zdejmowanie skafandra na powierzchni oznacza niski komfort cieplny pod wodą) ● brak testu przed zakupem (wejście do wody w skafandrze, może mieć kluczowe znaczenie dla naszego wyboru np. dobrze przylegająca, 5 mm pianka może okazać się wystarczająco ciepła dla naszych potrzeb).

Ważna uwaga dla zaawansowanych nurków używających mokrych skafandrów i płetw typu „jet”. Nawet najwyższej klasy neopren, z którego wykonany jest skafander ulega kompresji pod wodą. Typowe płetwy „jet” spowodują, że wraz ze wzrostem głębokości nogi nurka będą coraz bardziej opadać (spada wypór neoprenu, a płetwy są ujemnie pływalne). Powoduje to problemy w nurkowaniach przy mulistym dnie, albo np. w jaskiniach w Meksyku, gdzie często stosuje się skafandry mokre. Rozwiązaniem mogą być płetwy Tecline Lightjet – przygotowane z myślą o nurkach wykorzystujących różne, efektywne techniki poruszania w połączeniu z mokrym skafandrem. Są one dodatnio pływalne i pomagają nurkowi utrzymać dobry trym w piance.

Idealnym rozwiązaniem jest

TEST skafandra TECLINE PROTERM i kamizelek docieplających PROTERM korzystając w tym czasie z płetw LIGHTJET. Testowe skafandry i płetwy dostępne są we wszystkich sklepach Tecline oraz w Akademii Tecline.

Zdjęcia na stronach 14–17 Miłosz Stępkowski

Zdjęcie Bartek Trzciński

PERFECTDIVER nr 4(16)/2021

podróże

BALI pod mikroskopem Tekst i zdjęcia MICHAL ŠTROS

podróże

Borneo

Sumatra

Celebes

Bali to wyspa bogów i demonów, raj dla spragnionych niezwykłych przygód. Oddziałuje na wszystkie zmysły: poprzez nasyconą zieleń tarasów ryżowych, uśmiechniętych ludzi, fascynującą muzykę tradycyjnych ksylofonów o nazwie gamelan, pokryte kwiatami lotosu jeziorka świątynnych ogrodów, tradycyjną kuchnię balijską i wspaniałe miejsca do nurkowania.

Papua

BALI Jawa

USAT LIBERTY USAT Liberty był okrętem amerykańskiej marynarki wojennej, który podczas II wojny światowej w drodze na Filipiny został trafiony torpedą japońskiego okrętu podwodnego w cieśninie Lombok. Poważnie uszkodzonego okrętu nie udało się odholować do miasta Singaraja w północnej części Bali, dlatego zakotwiczył u wybrzeży Tulamben. Kolejny rozdział w historii USAT

biegłej jesieni, po dłuższej przerwie, powróciłem

Liberty rozpoczął się w 1963 roku, gdy pod wpływem potężnej

na indonezyjską wyspę Bali. W odróżnieniu od po-

erupcji pobliskiego wulkanu Agung strumień lawy wypchnął za-

przedniego razu, podczas tego wyjazdu, bardziej niż

kotwiczony okręt około 30 metrów od wybrzeża, gdzie spoczy-

zwiedzaniem tego pięknego miejsca z mnóstwem świątyń

wa do dziś. Wrak znajduje się na głębokości 5–30 metrów, jest

i uśmiechniętych ludzi, skupiłem się raczej na nurkowaniu.

w całości pokryty warstwą miękkich i twardych koralowców,

I choć najważniejszym celem mojego pobytu na Bali była ma-

a tu i ówdzie również majestatycznymi gąbkami. USAT Liberty

krofotografia podwodna, nie mogłem przepuścić okazji i na kil-

zamieszkuje niezliczona liczba gatunków zwierząt morskich,

ka zejść pod wodę zabrałem aparat z szerokokątnym obiek-

takich jak żółwie, paletnice, ryby z rodziny strzępielowatych

tywem. Taką nieodpartą pokusą było nurkowanie w jednym

i ogromne ławice papugoryb (ang. bumphead parrotfish). Nur-

z najsłynniejszych wraków na świecie, USAT Liberty.

kowanie w okolicy wraku najlepiej rozpocząć tuż przed świtem

PERFECTDIVER nr 4(16)/2021

podróże

lub krótko po zapadnięciu zmroku. Wielu nurków i fotografów wyjeżdża na Bali właśnie po to, aby ponurkować w miejscach wprost stworzonych dla miłośników makrofotografii, a także zobaczyć i sfotografować najmniejsze morskie stworzenia. Makrofotografia podwodna staje się w ten sposób zjawiskiem globalnym, przyciągającym nurków ze wszystkich stron świata. BALI – RAJ DLA MAKROFOTOGRAFII Plenery do uprawiania makrofotografii w Pemuteran, Tulamben i Padang Bai bez cienia przesady są jednymi z najlep-

podróże

szych miejsc do nurkowania zamieszkałymi przez najmniejsze

skiego dna i poszukiwaniu małych żyjątek. Jeśli trafisz na do-

„piękne i bestie” na naszej planecie. O ile w Tulamben i Pe-

brego lokalnego przewodnika, przy odrobinie szczęścia poza

muteran dno pokrywa czarny piasek wulkaniczny, w okolicy

mnóstwem drobnych zwierzątek, zobaczysz także pławikonika

Padang Bai piasek jest przeważnie biały. Dla tych z was, któ-

karłowatego (ang. pygmy seahorse), rzadkie okazy ośmiornic czy

rzy przywykli, że przed nurkowaniem wsiada się do wygodnej

krewetkę arlekin (ang. harlequin shrimp, łac. Hymenocera picta).

łódki, mam złą wiadomość: tutaj nurkuje się prawie wyłącznie z brzegu. Dobra wiadomość jest taka, że za niewielką opłatą

JETTY W PADANG BAI

można liczyć na odniesienie ciężkiego sprzętu na samą plażę.

Być może zastanawiacie się, dlaczego poświęcam oddzielne

Ku mojemu ogromnemu zaskoczeniu, sprzęt do nurkowania

miejsce konkretnemu miejscu na Bali, które na pierwszy rzut

nosiły nam przeważnie drobne kobiety z okolicznych wiosek,

oka wcale nie przypomina typowych miejsc do nurkowania

a niektóre potrafiły dźwigać nawet dwie butle naraz. Dolar

w turkusowych wodach, z białym lub ciemnym piaskiem, rafa-

za przeniesienie sprzętu do nurkowania może wydaje się nie-

mi koralowymi o fantazyjnych kolorach i mnóstwem tropikal-

wielką sumą, ale dla miejscowych stanowi istotny, a przede

nych rybek. Tak, Jetty w Padang Bai różni się od innych miejsc

wszystkim regularny dochód.

dla miłośników makrofotografii i przyznaję, że kiedy przed laty

Absolutnym fenomenem wśród miejsc do uprawiania ma-

nurkowałem tam z rurką, z poziomu lustra wody robiła na mnie

krofotografii na Bali jest Seraya Secret, którą pod względem li-

dość odpychające wrażenie. Jetty w pierwotnym zamierzeniu

czebności i różnorodności małych stworzeń morskich przebija-

miał być portem dla dużych statków turystycznych, dlatego też

ją jedynie cieśnina Lembeh w północnym Sulawesi (Indonezja)

została wypełniona masywnymi palami wbitymi w piaszczyste

i w pewnym stopniu miejsca na Filipinach (Anilao i Dumaguete).

dno. Z powodu niestabilności podłoża cel ten nigdy jednak nie

Nurkując w Seraya Secret można spędzić wiele godzin na eks-

został zrealizowany. Obecnie cumują tu tylko rybacy, dlatego

plorowaniu pokrytego czarnym piaskiem wulkanicznym mor-

na dnie można zobaczyć mnóstwo sieci, haczyków i szkie-

PERFECTDIVER nr 4(16)/2021

podróże

letów ryb. Woda jest tu mętna i ciemna, falowanie na dnie

W zaciszu ukwiałów można dojrzeć maleńkie krewetki Thor

sprawia, że człowiek mota się to w jedną, to w drugą stronę,

amboinensis. Bywają one nazywane seksownymi krewetkami

choć na piaszczystym dnie nie robi to tak dużego wrażenia jak

z powodu charakterystycznych ruchów przypominających ta-

na powierzchni; to bardzo specyficzne i tajemnicze miejsce. Być

niec brzucha.

może teraz zadajecie sobie pytanie, dlaczego akurat to miejsce

Poza krewetkami w miejscach, w których warto oddać się

miałoby być tak fascynujące z punktu widzenia makrofotografii

makrofotografii, występuje także wiele gatunków krabów

podwodnej? Otóż odpowiedź jest prosta: z powodu różnorod-

o różnych rozmiarach. Do najmniejszych zalicza się Lauriea

ności zamieszkujących to miejsce stworzeń morskich. Z dłu-

siagiani (ang. hairy squad lobster). Jego ciało jest niemal całko-

giej listy gatunków, które zadomowiły się w Jetty, wymieniłbym

wicie przezroczyste i porośnięte białymi włoskami, spod któ-

przynajmniej ślimaki nagoskrzelne we wszystkich odcieniach,

rych prześwitują świetliście fioletowe plamy. Kraby są bardzo

kształtach i rozmiarach, flabelliny, wachlarzykowate, iglicznie,

płochliwe, zwykle chowają się przed ciekawskimi nurkami i fo-

antenariusy, szkaradnice i skorpeny.

tografami w zagłębieniach gąbki (łac. Xestospongia). Inne zaś znajdują schronienie w ukwiałach, np. porcelain anemone crab

ŚPIĄCE KRÓLEWNY – KREWETKI

(łac. Neopetrolisthes ohshimai).

W Tulamben i okolicach (Seraya Secret, Melasti, Amed, Coral Garden i Drop-off) można podziwiać małe krewetki i kraby,

NAGOSKRZELNE – KOLORYT MIEJSC DO MAKROFOTO-

które doskonale przystosowały się do życia na piaszczystym

GRAFII

dnie lub rafie. Arlekin, którego na Bali można zobaczyć prawdo-

Podczas nurkowania raczej trudno przegapić ślimaki na-

podobnie tylko w Seraya Secret, niewątpliwie jest najpiękniej-

goskrzelne (ang. nudibranch) z powodu ich wyrazistego ubar-

szą spośród wszystkich krewetek. Ale wygląd bywa zwodniczy

wienia. Ze względu na ich różnorodność i liczebność, przy

i pomimo swojej urody arlekin jest budzącym postrach dra-

każdym kolejnym nurkowaniu można być pewnym spotkania

pieżnikiem. Żywi się wyłącznie rozgwiazdami i nawet znacznie

z kolejnymi gatunkami. W Seraya Secret po raz pierwszy mia-

większa od niego korona cierniowa nie może być pewna, czy

łem okazję sfotografować około półtoracentymetrowego na-

spotkanie z arlekinem ujdzie jej płazem. Skuteczność strategii

goskrzelnego Doto greenamyeri, który został odkryty dopiero

arlekina polega na atakowaniu rozgwiazdy parami, przy czym

niedawno. Wyglądem przypomina donut, czyli amerykański

każda krewetka podczas polowania stosuje na ofiarę inną me-

pączek (i stąd jego angielska nazwa donut nudibranch). Jego

todę. Schwytana rozgwiazda jest następnie zjadana przez obie

ciało wygląda jakby składało się z sześciu ułożonych obok siebie

krewetki żywcem nawet przez wiele tygodni.

pączków i na pierwszy rzut oka trudno powiedzieć, gdzie gło-

REKLAMA

wa, a gdzie ogon. Bytuje on wyłącznie na stułbiopławach (należących do typu parzydełkowców), którymi się przy okazji żywi. Do fotografowania ślimaków nagoskrzelnych i innych mniejszych gatunków w miejscach do uprawiania makrofotografii doskonale nadaje się aparat z APS-C, obiektyw 100 mm makro, ewentualnie soczewki dioptryczne (np. Subsee). Do bardziej artystycznej fotografii podwodnej zdecydowanie polecam tzw. snoot. Jest to specjalna nasadka na zewnętrznej lampie błyskowej, zestaw soczewek optycznych, która redukuje wiązkę światła z flesza i niweluje rozpraszające tło (więcej na temat tej techniki w artykule w Perfect Diver nr 3/2021). Nie wszystkie piękności i bestie w miejscach do makrofotografii są małe, niektóre z nich mierzą po dziesięć i więcej centymetrów, jak choćby skorpena liść (ang. leaf scorpionfish, łac. Taenianotus triacanthus). Ma ona niemal płaskie ciało, porusza się bardzo subtelnie, naśladując suchy liść kołyszący się na fali. Świadoma swojego doskonałego kamuflażu, nigdzie się nie spieszy i czeka, aż ofiara sama się do niej zbliży. RAWKA BŁAZEN – ZADZIWIAJĄCY MIESZKANIEC MIEJSC DO MAKROFOTOGRAFII Wśród innych żyjątek spotykanych w miejscach przyciągających miłośników makrofotografii należy niewątpliwie wymienić osiągające 10–20 cm długości rawki; spotkanie z nimi to marzenie każdego nurka. Budzącą największy po-

PERFECTDIVER nr 4(16)/2021

dziw rawkę, noszącą nazwę rawka błazen (ang. peacock mantis

nie od siebie, a pod względem swojej złożoności i zdolności

shrimp, łac. Odontodactylus scyllarus) w większości można ujrzeć

rozpoznawania światła o różnej długości fal, przewyższają

tylko wtedy, gdy wychyla się ze swojej kryjówki. Jej sposób po-

nawet ludzkie oko. Czasami rawki bywają nazywane zabójca-

lowania wymaga idealnej precyzji. Pomaga jej doskonała orien-

mi krewetek. Swoją ofiarę są w stanie zmiażdżyć jednym cio-

tacja przestrzenna i absolutnie wyjątkowe widzenie kolorów.

sem przednich kończyn wyrzucanych z prędkością 23 metrów

Niebieskie oczy rawki przez cały czas poruszają się niezależ-

na sekundę. Skoro potrafią rozbić skorupę kraba czy krewetki, z łatwością mogą połamać palce nurka. Dlatego warto trzymać się od nich z daleka. Co prawda dobrych rad nigdy za wiele, ale pod wodą, w zapale fotografowania i podziwiania ich niesamowitego ubarwienia, natychmiast o tym zapominam. TRADYCYJNA PRODUKCJA SOLI MORSKIEJ Po nurkowaniu spędziłem jeszcze dwa dni na zwiedzaniu miejsc, których nie miałem czasu odwiedzić podczas ostatniej podróży na Bali. Wśród atrakcji była między innymi wizyta w niewielkich gospodarstwach wytwarzających sól w Amedzie i Kusambie (niedaleko Padang Bai). Podobno mieszkańcy Bali zajmują się produkcją soli morskiej od ponad tysiąca lat, ale z biegiem czasu ubywa rodzin, które gotowe są poświęcić się tej ciężkiej i niezbyt dochodowej pracy. Codzienne obowiązki zaczynają się od nabierania wody morskiej do wiader, filtrowania w bambusowych lejkach wypełnionych gliną i przelewania

REKLAMA

do większych zbiorników umieszczonych w ziemi, z których woda częściowo odparowuje na słońcu. Powstała w ten sposób solanka jest ponownie filtrowana i przelewana do przepołowionych skorup kokosa, korytek, z których reszta wody odparowuje, a krystaliczna sól wysycha. Przeciętna produkcja soli w takich rodzinnych gospodarstwach to około pięciu wiader w ciągu dwóch dni, a jeśli wziąć pod uwagę cenę pół dolara za kilogram soli, kwota ta pozwala jedynie na skromne utrzymanie. KILKA SŁÓW NA ZAKOŃCZENIE Nurkowanie na Bali to nieskończone możliwości doświadczenia prawdziwej przygody, zarówno w towarzystwie tych najdrobniejszych stworzeń, jak i wdzięcznie przepływających diabłów morskich oraz ogromnych samogłowów wynurzających się z głębin oceanu. Cudowne krajobrazy, uśmiechnięci i przyjaźni ludzie, tradycyjna balijska kultura, bogactwo świątyń, doskonałe miejsca do nurkowania i mnóstwo niecodziennych atrakcji wprost urzekają, dlatego tak łatwo zakochać się w Bali na zawsze.

podróże

El Hierro

WSPANIAŁY PREZENT DLA NURKÓW Tekst AGNIESZKA BLANDZI Zdjęcia KRZYSZTOF FLIS

WYSPY KANARYJSKIE

Lanzarote

La Palma

samolotem lokalnych linii Binter Canarias trwa 40 minut i dla

Teneryfa La Gomera

Gran Canaria

Fuerteventura

EL HIERRO

miejscowych kosztuje zaledwie 30 euro. Niestety bilet dla turystów jest o wiele droższy, ale jak wszędzie należy „polować na lasty” i zapewne coś w cenie do 80 euro uda się zakupić. Można również odbyć 3 godzinną podróż promem, ale tu niestety czas naszego przylotu z Polski wykluczył tę możliwość. Pierwsze wrażenie oczywiście, jak na całych Kanarach jest: wieje i jest gorąco. Właśnie silne wiatry i wędrujący przez Teneryfę front pogodowy pełen mgieł i zachmurzeń spowodował nasze

Afryka

lotnicze opóźnienie. El Hierro powitało nas turkusowym niebem, ale wiało jeszcze bardziej. Z niepokojem obserwowaliśmy

a El Hierro wylądowaliśmy z 40 minutowym opóźnie-

białe grzywy fal pędzących po Atlantyku, zadając sobie pytanie,

niem. Niby nie dużo, ale jeśli wiesz, że w bazie nur-

jak to będzie z naszym nurkowaniem. Na lotnisku większość

kowej czeka na nas cała ekipa, by wypłynąć na nur-

pasażerów ustawiła się do biura Cicar (Canary Islands Car)

kowanie, to jest bardzo dużo. A mieliśmy przed sobą jeszcze

wynajmującego samochody, co jest tutaj koniecznością, aby

przejazd z północy wsypy na jej południowy kraniec, do La Re-

poruszać się między miejscowościami. Po chwili rozpoczęliśmy

stingi, znanej przede wszystkim z niesamowicie atrakcyjnych

podróż przez bardzo górzysty i pofalowany interior. Miejscami

miejsc nurkowych. Droga liczyła około 40 km, natomiast czas

krajobraz przypominał Szkocję, przez zielone pagórki, niskie

przejazdu miał wynieść prawie godzinę. Dlaczego? O tym mie-

murki oddzielające pola, owce, brązowe i czarne, ciekawskie

liśmy się za moment przekonać.

krowy. Po chwili studiowania mapy zorientowałam się, że pa-

Na El Hierro, najbardziej na zachód wysuniętą wyspę nale-

górki to w istocie nieczynne wulkany, których na wyspie jest

żącą do Wysp Kanaryjskich, przylecieliśmy z Teneryfy. Podróż

ponad 500, zaś pod wodą aż 200. To właśnie one spowalnia-

podróże

El Bajon

ły naszą podróż. Mapa z zaznaczonymi wulkanami wskazała,

tykamy naszych towarzyszy nurkowania z łodzi. Rano, przez

że minęliśmy „zaledwie” 17 z nich. Po drodze napotkaliśmy

okno z pokoju, obserwowałam wypływające łodzie z nurka-

tutejszą odmianę bitwy o mur opisaną przez Fredrę w „Ze-

mi, w ciągu dnia napotykaliśmy ludzi w nurkowych piankach

mście”. Na El Hierro to oczywiście spór o wulkan, pomiędzy

i skafandrach, a wieczorem, widzieliśmy z okien światła latarek

skłóconymi o ziemię braćmi. W efekcie wulkan H-400 został

w wodach portowego basenu. Dodajmy, że w owym basenie

ozdobiony zgrabnym murem, i należy do dwóch rodzin. Taka,

mieszkają aż trzy żółwie, zbyt leniwe, by szukać pożywienia

lokalna specyfika. Mimo pośpiechu jaki towarzyszył nam w dro-

w Oceanie. I nie trzeba nurkować, by je zobaczyć, ponieważ

dze do La Restingi nie mogliśmy zlekceważyć niesamowitego

zaciekawione często pływają na powierzchni wody. Zadbany,

spektaklu natury zwanego tutaj „morzem chmur”. Podczas

z dobrą infrastrukturą i łagodnym zejściem basen portowy

powolnej wspinaczki po krętych drogach górskiego masywu

służy jednocześnie jako miejsce szkolenia dla początkujących

Valvedere, nagle u naszych stóp rozpostarło się owe morze

nurków, można się tutaj wyważyć, zrobić check dive, czy po pro-

chmur, pełne złotych i srebrnych refleksów, zasłaniając całko-

stu popływać z żółwiami. Wody portu są krystalicznie czyste,

wicie ziemię. Po prostu wielkie wow. Im bliżej byliśmy południowego krańca wyspy, tym bardziej mieliśmy wrażenie bycia na końcu świata. Za nami pozostały cudowne zielone wzgórza El Pinar porośnięte lasami pinii. Oto wjechaliśmy w kolejne morze, tym razem zastygłej lawy. Od tej pory towarzyszyły nam brązowo – czarne zamarłe w nagłym skoku fale lawy, silny słony wiatr i wspaniałe słońce. Najbardziej na południe wysuniętym miejscem wyspy jest cypel z portem i wioską rybacką La Restinga. Jednak wśród piktogramów na mapie, jako pierwszą i podstawową atrakcję tego miejsca oznaczono nurkowanie. I tak jest rzeczywiście. W La Restinga panuje tak ulubiona przez nurków atmosfera ogromnej bazy nurkowej. Wzdłuż nabrzeża, co kilkanaście metrów zapraszają bazy nurkowe, nazwom pensjonatów towarzyszą nazwy klubów nurkowych, w okolicznych knajpkach i kawiarniach spo-

PERFECTDIVER nr 4(16)/2021

podróże

El Desierto

Baja del Camello

El Salto

otoczone malowniczymi wysokimi czarnymi klifami, z niewiel-

nie w zasięgu ręki znajdują się miejsca noclegowe, kafejki

kimi plażami. Po prostu wymarzone miejsce relaksu przed

i sklepy.

i po nurkowaniu.

Również i nasza podróż z bazy na nabrzeże trwała zaledwie

Do naszej bazy w centrum La Restingi wpadliśmy mocno

5 minut, sprawnie załadowany sprzęt i oto pędziliśmy łodzią,

zdyszani, ale wszyscy na nas czekali. Większość tutejszych

skacząc po falach, w strugach morskiej wody do nurkowiska

centrów nurkowych jest naprawdę świetnie przygotowana.

El Salto. Nasze początkowe obawy, co do spienionych wód

Składa się z wyżej położonej części biurowo-szkoleniowej

Oceanu okazały się niepotrzebne. Posejdon zadbał o nas i przy-

i drugiej, poniżej linii ulicy, części ze sprzętem nurkowym,

gotował dla pasjonatów nurkowania miejsce specjalne. Wokół

sprężarkownią, eleganckimi przebieralniami, prysznicami

la Restingi rozciąga się obszar „Mar de Calmas”, tzw. Morza

i kilkoma basenami do płukania sprzętu. Nurków przyciągają

Spokoju. Otóż od cypla, aż po latarnię Faro de Orchilla widzi-

tu warunki, o jakich marzy każdy z nas, zwłaszcza zmęczony

my spokojne, wolne od dużych fal, wody Atlantyku. Wygląda

polską długą zima i zimną wiosną. Temperatura wody wynosi

to niesamowicie, i daje nurkom aż 40 kilometrowy pas w miarę

w maju około 20°C i nie zmienia się bez względu na głębo-

spokojnych wód. Nawet przy silnym wietrze, nurkowanie w za-

kość. Nic więc dziwnego, że tradycja nurkowania jest tu bar-

tokach wzdłuż wybrzeża jest bardzo komfortowe i niesamo-

dzo długa. Centro de Buceo El Hierro, z którym zanurzaliśmy

wicie widowiskowe. Obfitość wspaniałych morskich stworzeń

się pod wodę, powstało już w 1978 roku, a jego właściciel Iña-

gwarantuje tu dodatkowo rezerwat Reserva Marina, który swo-

ki Cayón Casla, niezmiennie pokazuje nurkom podmorskie

im zasięgiem obejmuje obszar podwodnej strefy wulkanicz-

uroki. Baza ma do dyspozycji butle stalowe 12 i 15-litrowe,

nej. Dzięki tym warunkom okolice La Restinga są uznawane

z dwoma lub jednym zaworem, oferuje nitrox lub powietrze.

za najlepsze miejsca do nurkowania na Wyspach Kanaryjskich,

Wypłynięcia z portu są organizowane najczęściej dwa razy

odbywa się tu również Open Foto Sub – światowej sławy fe-

dziennie, przed południem. Większość tutejszych baz nurko-

stiwal podwodnej fotografii. Pomimo, że nurkowaliśmy wie-

wych od nabrzeża dzieli zaledwie 300–500 metrów, podob-

lokrotnie w Atlantyku, to jednak te kilka miejsc (a dostępnych

REKLAMA

El Bajon

IT’S A COLD WORLD OUT THERE. El Bajon

jest ponad 40), które mieliśmy okazję zobaczyć, zrobiły na nas „piorunujące”

BUT BARE KEEPS YOU WARM ON EVERY DIVE.

wrażenie. Nurkowisko El Salto osiągnęliśmy po 5 minutach płynięcia. Na łodzi mieliśmy towarzystwo ubranych w mokre skafandry z kapturami, nurków z Niemiec, Francji no i Hiszpanii. Widać, że specyfika nurkowania w morskich wodach nie była im obca, pomimo fal i powierzchniowego prądu wejście i wyjścia na łódź przebiegało bez żadnych problemów. My natomiast szybko zrozumieliśmy nasz błąd: na drugie nurkowanie suche skafandry tak, ale bez docieplenia, wystarczy absolutnie termiczna bielizna. Woda miała 20°C, bez względu na głębokość, a temperatura na powierzchni, pomimo chłodzącego wiatru wynosiła 30°C. El Salto zachwyciło nas ponad 60 metrową widocznością i ławicami ryb. Podziwialiśmy złote, srebrne i czerwone ryby, fioletowe mureny o białych zębach wijące się wśród skał. Kilkumetrowe czarne płaszczki. Malutkie kolorowe ślimaki. Ciekawskie wąsate krewetki i potężne langusty. Ale był to jedynie przedsmak kolejnego nurkowania wzdłuż ścian wulkanu El Bajon uchodzące za najbardziej spektakularne miejsce wśród 40 nurkowych spotów. Znajduje się w odległości około 2 minut płynięcia łodzią z portu. Ze względu na lekki prąd przynoszący pożywienie i tlen jest ulubionym miejscem

WWW.NURKOWANIE-ECN.PL

podróże

El Bajon

ryb. I nurków, którzy czują się tu jak w gigantycznym akwarium, z równie gigantycznymi rybami. Płynie się wzdłuż ścian wulkanu, następnie przepływa przez krater, by opłynąć wulkan ponownie. Zielono-brązowe, monumentalne ściany z widocznie zarysowanymi liniami lawy, doskonale widoczna prawie 100 metrowa głębia, granatowa woda prześwietlona słońcem. Ryby, ławice spokojnych, jakby pozujących do zdjęcia wielkich limonek (przypominających tuńczyki), grupy barakud, to wszystko razem jednym po prostu zatykało dech w piersiach, a u innych powodowało przyśpieszony z wrażenia oddech. Jakby nie dosyć tych atrakcji, w kolejnych, leżących obok siebie miejscach Baja del Camello i El Desierto powitały nas wielkie, ponad metrowe grupery, zwane tutaj mero. Na czele ze swoim kierownikiem, potężnym okazem, który

REKLAMA

Baja del Camello

postanowił sprawdzić kto go odwiedza. Hiszpańskiego instruktora, który chciał „dać mu buzi”, usiłował ugryźć, koledze fotografowi ściągnął filtr z kamery, a i na mnie patrzył się tak jakoś podejrzliwie. Widać, że to wspaniała ryba z charakterem. Nic dziwnego, że symbolem La Restingi jest uwieczniony pomnikiem gruper El Pancho, który dożył aż 40 lat. Zmierzono to na podstawie rocznego przyrostu wagi, który wynosi 1 kg, El Pancho ważył właśnie aż 40 kg. Obydwa te miejsca nurkowe Baja del Camello i El Desierto są znane również z najmłodszego, podwodnego wulkanu, który wybuchnął w 2011 roku. Najpierw wyrzucił z siebie popiół czyniąc z oceanu szarą zawiesinę, a następnie eksplodował gejzerami gorącej wody, która przez wiele dni miała niesamowicie turkusowy kolor, uwieczniony na wielu zdjęciach. Ale bez obaw, wulkan nie wybuch nagle. Przez wiele dni mieszkańcy El Hierro czuli pod stopami lekkie drżenie ziemi, ponieważ przemieszczająca się rzeka lawy szukała swego ujścia, by znaleźć je właśnie w okolicach La Restingi. Jeszcze dawniej, bo ponad 150 000 lat temu, morze lawy zastygło tutaj w postaci monumentalnych klifów broniących wyspę przed falami Oceanu Atlantyckiego. Niezwykłe, czarne plaże fantastycznie kontrastują z biało-szmaragdowymi wodami, a urwiste wybrzeże swą monumentalnością doprowadza do zawrotu głowy. Tak więc również podróż łodzią na miejsce nurkowe dostarcza wspaniałych wrażeń. Zdecydowanie warto poświęcić chociaż jeden dzień na zwiedzanie wyspy, by zobaczyć Meridian – oznaczony południk zero, odwiedzić Centrum Naukowe El Julan, gdzie zostawili swe ślady berberyjscy osadnicy zwani Bimbaches, ich magiczne wodne drzewo El Garoé, podziwiać niesamowite widoki zwłaszcza w La Peña, skąd roztacza się panorama na dolinę El Golfo, zajrzeć do rezerwatu El Sabinar z drzewami jałowca, które pod wpływem wiatru przybrały niesamowite, powyginane kształty. No i oczywiście posmakować lokalnej kuchni, która oprócz owoców morza słynie również z quesadilla herreña – sernik wypiekany na bazie sera koziego. Pyszności. Wrócimy na El Hiero, by pokazać je naszym przyjaciołom i wspólnie zanurzyć się w morzu chmur, chodzić po morzu lawy i zanurkować w Morzu Spokoju.

PERFECTDIVER nr 4(16)/2021

podróże

Safari nurkowe po Morzu Czerwonym „ZŁOTY TRÓJKĄT” Tekst SYLWIA KOSMALSKA-JURIEWICZ Zdjęcia ADRIAN JURIEWICZ

yjemy na tym samym świecie, ale to od naszej interakcji

tą niezwykłą przygodę wraz z grupą wspaniałych osób, przyja-

z tym światem zależy jak będzie nam się na nim żyło.

ciół, którzy po chwili dołączają do mnie, aby wspólnie podziwiać

Od ponad roku praktykuję wdzięczność, wcześniej też

wschód słońca.

to robiłam, ale nie z taką intensywnością i wiarą w sercu, z jaką

Wczoraj wczesnym popołudniem wylądowaliśmy na lot-

robię to teraz. Odkąd wdzięczność stała się moją mantrą, me-

nisku w Hurghadzie we wschodnim Egipcie, droga do portu

dytacją i nieodzownym elementem codzienności, to w moim

zajęła nam około piętnastu minut jazdy busem. Po drewnia-

życiu zaczęły dziać się cuda...

nym, lekko chwiejącym się trapie weszliśmy na pokład pięk-

Bezszelestnie, z filiżanką pysznej, porannej kawy w dłoni

nej łodzi o nazwie Seea Serpent Grand, którą dzisiaj wypły-

wspinam się po drewnianych schodach na sundeck, z którego

wamy w siedmiodniowy rejs po Morzu Czerwonym. Trasa

rozpościera się przepiękny widok na Morze Czerwone, niskie

safari nurkowego to „Złoty Trójkąt” ze względu na trzy

kolorowe budynki i okazały meczet w porcie. Towarzyszy mi

niewiarygodnie piękne miejsca, przy których będziemy

błoga cisza przerywana od czasu do czasu odgłosami przela-

nurkowali – Brothers, Dedalus i Elphistone. Harmonogram

tujących ptaków i delikatnych fal uderzających o burtę łodzi.

dnia podczas safari nurkowego jest z góry ustalony i wszyscy

To moja chwila samotności, w której zatapiam się bez reszty

go przestrzegają, chyba że wydarzy się coś nieoczekiwanego

i odczuwam nieopisaną wdzięczność, patrząc na otaczający

co sprawi, że ulegnie zmianie (np. pogorszenie pogody czy

mnie piękny świat. Dziękuję za to, że tu jestem i mogę przeżyć

bardzo silne prądy, które uniemożliwią nurkowanie w zapla-

podróże

Wyrażanie wdzięczności słowami jest uprzejme i przyjemne, odgrywanie wdzięczności hojne i szlachetne, ale przeżywanie wdzięczności jest dotknięciem nieba. Johannes A. Gaertner

nowanym miejscu). Każdego dnia wstajemy o godzinie 6:00 choć niektórzy, tak jak ja, chcąc podziwiać wschód słońca budzą się o 4:50. Następnie o godzinie 6:30 jest breafing (omówienie miejsca nurkowego), a o 7:00 zaczyna się pierwsze nurkowanie. Po godzinnym nurkowaniu wracamy na łódź, jemy śniadanie, odpoczywamy i o godzinie 10:30 ponownie słuchamy breafingu, aby pół godziny później zacząć drugie nurkowanie. Po powrocie na łódź odpoczywamy, jemy lunch i o godzinie 14:30 zbieramy się na kolejnym breafingu, aby pół godziny później zejść pod wodę na trzecie nurkowanie. Po godzinnym

PERFECTDIVER nr 4(16)/2021

podróże

Wstaję ponieważ wiem, że za moment Morze Czerwone zaleje złotopomarańczowa poświata wchodzącego po niebie słońca. Gdybym została w łóżku ten piękny spektakl by mnie ominął.

Z portu wypływamy wczesnym przedpołudniem, morze jest bardzo spokojne, a temperatura powietrza przekracza 35°C. Nasz sprzęt do nurkowania jest już sklarowany i gotowy, aby go na siebie założyć i wskoczyć do wody. Do pierwszej lokalizacji nurkowej Panorama Reef płyniemy około dwóch godzin, w tym miejscu robimy tzw. check dive (sprawdzające nurkowanie). Miejsce jest wyjątkowo urokliwe, nie ma prądów, a piaszczyste dno porastają piękne ogrody koralowe, w których schronienie znajdują różne kolorowe ryby, a także mureny, skorpeny i wiele innych gatunków morskich stworzeń. Przez moment na horyzoncie pojawia się znacznych rozmiarów orleń, który nieśpiesznie odpływa w toń. W tej lokalizacji zostajemy również na nurkowanie nocne, które okazuje się przepięknym doświadczeniem: oglądamy mątwy, spanish dancer, płaszczki, ślimaki nagoskrzelne i wiele innych pięknych stworzeń, które uaktywniają się po zachodzie słońca. Na Brothers Island płyniemy całą noc, morze jest spokojne, a szum silnika i delikatne kołysanie sprawiają, że zasypiamy jak dzieci w swoich kajutach. Następnego dnia budzę się

nurkowaniu, odpoczywamy jemy przekąski w postaci owo-

przed świtem o godzinie 4:40 najchętniej zostałabym w łóżku

ców i antipasti, a następnie o 18:30 zbieramy się na breafing,

i godzinę dłużej pospała. Wstaję ponieważ wiem, że za mo-

aby o 19:00 zacząć czwarte nocne nurkowanie. Po godzinnym

ment Morze Czerwone zaleje złoto-pomarańczowa poświata

nurkowaniu wracamy na łódź, gdzie czeka już na nas pyszna

wchodzącego po niebie słońca. Gdybym została w łóżku ten

kolacja i relaks.

piękny spektakl by mnie ominął. Dopiero kiedy wyjdziemy

Kiedy oderwiemy na chwilę wzrok od przepastnych wachlarzy to w granatowej toni dostrzeżemy ławice barakud i tuńczyków.

poza swoją strefę komfortu, przełamiemy własne słabości,

do 52 metrów). Aida jest pięknym wrakiem, ale wydobywa się

lenistwo, lęki, obawy i odważymy się zawalczyć o swoje marze-

z niej przenikliwy mrok, który trudno wyrazić słowami… Jest

nia, doświadczymy piękna tego świata (zostajemy nagrodzeni

bardzo surowa i mroczna, a jej całość jakby spowija mgła...

niepowtarzalnym wschodem słońca czy magicznym nurkowa-

„Duży Brat” to nie tylko dwa piękne wraki, ale również przepięk-

niem z rekinami).

ne ogrody koralowe, które obrastają południową kamienną,

Dwie kamienne wyspy „Mały Brat” i „Duży Brat” wynurzają się z morza skąpanego w oranżowej poświacie wschodzącego słońca. Nie mogłam wymarzyć sobie piękniejszego prezentu o poranku, jak ten niewiarygodny spektakl na niebie.

podwodną ścianę. Tu również spotykamy piękne rekiny rafowe white tipy i black tipy. „Mały Brat” natomiast, to przede wszystkim wschodnia i zachodnia ściana, którą porastają lasy gorgoni, wygląda-

„Duży Brat”, który swoim kształtem przypomina łódź pod-

ją spektakularnie na tle kamiennej ściany. Kiedy oderwiemy

wodną, wyróżnia się na tle swojego mniejszego brata zbu-

na chwilę wzrok od przepastnych wachlarzy to w granatowej

dowaną przez Anglików piękną latarnią morską, która działa

toni dostrzeżemy ławice barakud i tuńczyków. Nurkowania

od 1884 roku do dziś. Tuż u podnóża wyspy na głębokości

u wybrzeży tych dwóch wysp odbywają się z zodiaka, na któ-

około 25 metrów (opada do 80 metra) spoczywa przepiękny

rego wchodzimy po zakończonym nurkowaniu przy zachowa-

wrak statku transportowego Numibia, który wpadł na rafę i za-

niu pewnych procedur bezpieczeństwa. Ze względu na wystę-

tonął 29 lutego 1901 roku. 120 lat po zatonięciu statku jego

pujące w okolicy rekiny takie jak longimanus, które w swoim

szczątki wyglądają spektakularnie. Metalową konstrukcję po-

środowisku uważane są za niebezpieczne dla ludzi i niekiedy

rastają zjawiskowe ogrody koralowe i zamieszkują niezliczone

dochodzi do ataków z ich udziałem. Do czego w dużej mierze

gatunki morskich stworzeń. Kilkadziesiąt lat później, niedaleko

przyczynił się człowiek, który dla zwabienia rekinów ku ucie-

wraku Numibia, w 1957 roku spoczął kolejny wrak o nazwie

sze turystów nęcił je wrzucając np. kawałki kurczaka do wody.

Aida, który przypłynął na wyspę z zaopatrzeniem dla latarników

Rekiny te zaczęły coraz śmielej podpływać do łodzi i nurków,

morskich i natrafił na sztormową pogodę, podczas której ude-

zwłaszcza tych wynurzających się ku powierzchni. Dla bezpie-

rzył w rafę, a jego kadłub przełamał się na dwie części. Dzisiaj

czeństwa osób nurkujących wprowadzono pewne zasady bez-

jego szczątki możemy oglądać na około 28 metrach (opada

pieczeństwa, których bezwzględnie każdy nurek powinien prze-

PERFECTDIVER nr 4(16)/2021

podróże

Podczas przystanku bezpieczeństwa, na około 5 metrach, nagle w oddali pojawia się duży cień, który nieśpiesznie zbliża się do nas. To rekin młot z całą swoją ciekawością, płynie powoli, majestatycznie, a na jego skórze odbijają się promienie porannego słońca.

strzegać. Po zakończonym nurkowaniu i podczas przystanku

nów, którzy zostali na kolejne safari nurkowe i mają swojego

bezpieczeństwa na 5 metrach, nurkowie wynurzają się parami

prywatnego przewodnika nurkowego.

wzdłuż liny przyczepionej do boi sygnalizacyjnej. Kiedy dwie

Do Dedalus Reef, który leży na środku Morza Czerwonego

osoby wejdą już na zodiak, wówczas dwie kolejne mogą zacząć

i jest maleńką wyspą z przepiękną latarnią morska na środku,

się wynurzać, aż cała grupa nurków znajdzie się na łodzi. Nasz

płyniemy około 10 godzin. Po porannym breafingu wchodzimy

przewodnik nurkowy pokazał nam film, który nagrał kamerą

na zodiaka i płyniemy na nasze pierwsze nurkowanie w tym

GoPro kilka miesięcy temu, kiedy dwójka turystów po zakoń-

niezwykłym miejscu. Wskakujemy do wody na ujemnej pływal-

czonym przystanku bezpieczeństwa, wynurzyła się do zodiaka,

ności i jak najszybciej staramy się dopłynąć do zbocza opadają-

a z otchłani tuż za nimi wynurzył się longimanus i zaczął ich

cej pionowo kamiennej ściany porośniętej miękkimi i twardymi

niebezpiecznie okrążać. Przewodnik nurkowy zaczął uderzać

koralowcami. Zazwyczaj w tym miejscu występują bardzo sil-

karabinkiem o swoja butlę, aby odciągnąć uwagę rekina. Przyjął

ne prądy, ale nie tym razem, morze jest bardzo spokojne nie

też pionową postawę i nie spuszczał rekina z oczu. Na szczę-

tylko na powierzchni, ale również pod wodą. Zanurzamy się

ście sytuacja skończyła się dobrze i wszyscy bezpiecznie wrócili

na około 30 metrów w poszukiwaniu rekinów, a szczególnie

na łódź. Nie zmienia to faktu, że podczas każdego nurkowania

jednego gatunku: rekina młota. Najczęściej pojawiają się wte-

trzeba zachować szczególne środki ostrożności (takie jak pły-

dy, kiedy są silne prądy, dlatego szanse na ich spotkanie są

nięcie w grupie, a kiedy rekin się pojawi należy się spionizować

dzisiaj znikome. Po 35 minutach poszukiwań płyniemy bliżej

i obserwować osobnika).

pięknej rafy i powoli zaczynamy się wypłycać tracąc nadzieję

Na łodzi oprócz naszej grupy jest jeszcze kilkoro innych

na spotkanie z rekinami. Podczas przystanku bezpieczeństwa,

uczestników rejsu, różnych narodowości. Tworzymy dwa od-

na około 5 metrach, nagle w oddali pojawia się duży cień, który

dzielne zespoły jeden team jest z Polski, a drugi nazywa się

nieśpiesznie zbliża się do nas. To rekin młot z całą swoją cieka-

międzynarodowym. Jednego dnia nurkujemy jako pierwsi,

wością, płynie powoli, majestatycznie, a na jego skórze odbijają

a następnego jako drudzy. Jest też para starszych Ameryka-

się promienie porannego słońca. Zaczynam krzyczeć w auto-

REKLAMA

mat ze szczęścia i dziękować za ten niezwykły prezent, którym zostaliśmy obdarowani przez morze. Podczas drugiego nurkowania w tym samym miejscu zaraz po tym, jak odpłynęliśmy zodiakiem od łodzi nasz przewodnik nurkowy dostrzegł na wodzie małego ptaka, który był potwornie zmęczony i nie miał siły dolecieć do wyspy. Wyłowiliśmy go, ratując mu życie. Kiedy upewniliśmy się, że ptak jest bezpieczny na łodzi popłynęliśmy na nurkowanie, w połowie

Don’t settle for less.

drogi silnik w zodiaku przestał działać. Nasz mały kapitan dwoił się i troił, aby

Elite design. Top performance.

uruchomić maszynę, ale każda próba ożywienia silnika kończyła się fiaskiem.

With Atomic Aquatics, the only

Żar lał się z nieba, a my powoli zaczęliśmy dryfować. Postanowiliśmy wyskoczyć z zodiaka, w miejscu w którym się znajdowaliśmy. Wskoczyliśmy do wody

limits are your own.

na ujemnej pływalności, a po chwili z granatowej otchłani podpłynął do nas rekin młot, a za nim kolejny i jeszcze jeden. Czasami nie warto walczyć z losem tylko poddać się temu co ze sobą niesie, a okaże się, że sytuacja w pierwszym

www.nurkowa nie -ecn.pl PERFECTDIVER nr 4(16)/2021

podróże

Po wyjściu z wody czekała na nas kolejna niespodzianka, stado delfinów butlonosych podpłynęło do naszego zodiaka. Trzymały się tak blisko, że były na wyciągnięcie dłoni.

odczuciu mało komfortowa stała się najlepszą z możliwych. Grupa international, która nurkowała jako druga tego dnia nie spotkała ani jednego rekina. Podczas trzeciego nurkowania na Dedalus Reef popłynęliśmy na zachodnią ścianie, gdzie pomiędzy 5, a 10 metrem rosną imponujące kolonie ukwiałów, które zamieszkują błazenki. Nigdzie wcześniej na świecie nie widziałam takiego skupiska tych ryb i tak pięknej rafy koralowej, którą mogę porównać do tej na Raja Ampat. Nie tylko anemony mnie oczarowały, ale również rekiny młoty, które co jakiś czas przepływały tuż obok oraz ławice tuńczyków i barakud. Ten niezwykły dzień mógł zwieńczyć tylko magiczny zachód słońca, który wspólnie podziwialiśmy z łodzi. Na rafę Elphistone przypłynęliśmy o świcie po porannym, krótkim breafingu. To miejsce słynie z bardzo silnych prądów, ale również z bogatego podwodnego życia, pięknych ogrodów koralowych i dużych stworzeń morskich takich, jak szare rekiny rafowe, czy rekiny longimanus. Podczas pierwszego nurkowania na Elphistone prąd jest minimalny. Tym bardziej zadziwił nas fakt, że przypłynął do nas hamerhead, którego mogliśmy oglądać z bliska, pojawiła się również ławica tuńczyków. W połowie nurkowania dołączył do nas sporych rozmiarów napoleon, który ewidentnie chciał, abyśmy dali mu coś do jedzenia.

REKLAMA

Niektórzy DM zabierają ze sobą pod wodę ugotowane na twardo jajka i karmią ryby. Napoleon, który płynął z nami do końca nurkowania ewidentnie liczył na małe co nieco. Po wyjściu z wody czekała na nas kolejna niespodzianka, stado delfinów butlonosych podpłynęło do naszego zodiaka. Trzymały się tak blisko, że były na wyciągnięcie dłoni. Tego dnia wykonaliśmy jeszcze dwa nurkowania na rafie Elphistone, a następnego mieliśmy nurkować na wraku Salem Expres. Niestety sytuacja losowa sprawiła, że musieliśmy zmienić plany. Jeden z uczestników safari nurkowego, Amerykanin z grupy międzynarodowej, po wyjściu z ostatniego nurkowania nagle źle się poczuł, upadł na pokład łodzi nie mogąc się podnieść. Załoga natychmiast zareagowała, podała tlen mężczyźnie, sprawdziła komputer poszkodowanego i ułożyła w bezpiecznej pozycji. Na jego ciele nie pojawiły się typowe oznaki choroby dekompresyjnej (marmurek, widoczne żyły czy ból stawów). Niestety stan mężczyzny nie poprawiał się, dlatego kapitan łodzi podjął decyzję o natychmiastowym powrocie do portu w Hurghadzie. W szpitalu okazało się, że Amerykanin doznał urazu ciśnieniowego i musiał odbyć kilka sesji w komorze hiperbarycznej. Według komputera Amerykanina każde z nurkowań przeprowadzone było prawidłowo. Kolejne nurkowania odbyliśmy u wybrzeży wyspy Giftung, tym samym kończąc przygodę na safari. Może nie udało nam się zobaczyć wraku Salem Expres, ale doświadczyliśmy obecności rekinów, delfinów oraz innych stworzeń, które zamieszkują Morze Czerwone, a co najważniejsze Amerykanin przeżył...

PERFECTDIVER nr 4(16)/2021

n a s z e r o z m ow y

4baltic CZWÓRKA DLA BAŁTYKU

Moja rozmowa z Tomkiem Ramutkowskim, pomysłodawcą i założycielem Stowarzyszenia 4baltic

w Jastarni uczestnicząc czynnie w szkoleniach. Od razu szedłem w kierunku wraków i nurkowań technicznych. Rekreacja mnie nie interesowała. Wojciech Zgoła: Widziałeś kiedykolwiek Magazyn Perfect Diver?

No ale wiesz, każdy musi zacząć od rekreacji.

Tomek Ramutkowski: Szczerze?

Jasne, przez kilka lat, do mojego pierwszego kursu technicznego, czyli advanced nitrox, chociaż to i tak w większości był czas

No...

nurkowań treningowych i skillsowych.

Wiesz co, na pewno widziałem. Ramówka i forma wizualna jest mi znana.

Wielu jest teraz nurków na pograniczu rekreacji i nurkowań technicznych.

Dobrze, tu masz najnowsze wydanie drukowane, możesz

Dokładnie. Mam wielu kursantów, którzy właśnie robią advan-

sobie poprzeglądać w wolnej chwili.

ced nitrox, jeden stejdżyk, wiesz, na razie delikatnie. Nikt nie

Dzięki, tak zrobię.

musi schodzić od razu na 100 m głębokości.

Ile lat już nurkujesz?

Nawet nie powinno tak być, że każdy schodzi na 100 m.

Będzie z 15 lat, trochę czasu już jest. No i nurkuję dość in-

Jasne, że nie. Ale zobacz, z punktu widzenia komercji jest duże

tensywnie. U Śp. Roberta Kleina robiłem swój pierwszy kurs

ciśnienie instruktorów i kursantów też, na szybkie robienie kur-

instruktorski, ale już wcześniej całe sezony przesiadywałem

sów, jaskiniowych, technicznych…

nasze rozmowy

Jest wielkości pięciozłotówki i zamieszkuje nasze wody już od kilkudziesięciu lat. Krabik amerykański (Rhithropanopeus harrisi) właśnie ma okres rozrodczy, który będzie trwał do końca sierpnia.

A zdarza Ci się, że nurkujesz nie w Bałtyku…

Mówi się też coraz częściej o przenikaniu do środowiska

(śmiech)… nie no jasne, choć przyznam, że do jezior wcho-

Bałtyku związków chemicznych z zatopionej broni che-

dzę raczej niechętnie. W nich nurkuję tylko wtedy, gdy robię

micznej z czasów II WŚ.

to z kursantami.

Niektórzy uważają również, że same wraki nie są korzystne dla środowiska. I osobiście ubolewam nad tym, że np. Fran-

Bo musisz…

ken został zamknięty dla nurków. Jako Stowarzyszenie 4baltic

No bo muszę, tak. Chodzi o to, że jezioro daje jednak bardziej

będziemy zabiegać o to, żeby można było na nim nurkować.

przewidywalne warunki i relatywnie małą głębokość, co ma

Pan czy Pani z Urzędu Morskiego nie pójdzie tam i nie zwe-

znaczenie w przypadku nurkowań skillsowych.

ryfikuje jaki jest stan tego wraku, a my jako nurkowie, możemy zejść na wrak i zrobić dokumentację np. fotograficzną

Ale Attersee czy Garda już spoko?

czy filmową stanu Frankena. Przez to, dzięki nam, mogą być

A to tak, to już spoko. Chociaż ostatnio wzięło mnie na fotogra-

na bieżąco.

fię makro. Podczas ostatniego pobytu w Chorwacji potrafiłem godzinami „siedzieć” z rebem na plecach i szukać obiektów

No i co z tym Stowarzyszeniem?

do sfotografowania. Potrafiłem dwie czy trzy godziny spędzić

No właśnie. Biorąc pod uwagę to, że jestem „lokalesem”,

nad ślimaczkami. Piękna sprawa, ale to też w morzu:)

że tu mieszkam i nurkuję oraz to, co powiedziałem przed chwilą, rosła we mnie chęć zrobienia czegoś. Nie chciałem się tylko

No dobrze, a skąd się wziął 4baltic? Czy to był taki pomysł

przyglądać, ale wziąć sprawy w swoje ręce. Wolę kreować rze-

„pstryk”, czy to rosło i dojrzewało?

czywistość niż być tylko biernym obserwatorem. Ale co przelało

4baltic to był pomysł, który kiełkował w mojej głowie od dłuż-

czarę goryczy? Otóż to, że wszystkie stowarzyszenia, do których

szego czasu. Od samego początku mojej przygody z nurko-

pukałem z chęcią nawiązania współpracy, nie chciały współ-

waniem, nurkowałem na wrakach. Na przestrzeni lat i setek

pracować. Są raczej zamknięte, hermetyczne. Dlatego pomy-

godzin pod wodą można zauważyć drastyczną zmianę tego,

ślałem – zróbmy coś swojego. Większość „ojców założycieli”

co jest pod wodą. Ile jest dorsza na wrakach (a ile było), a wła-

4baltic, to moi kursanci na różnych poziomach wyszkolenia,

ściwie, dlaczego go nie ma. Flądry są w opłakanym stanie.

bliżsi znajomi i przyjaciele.

Chude, mizerne, z jakimiś plamami. Do tego stan samej wody, rolnicy użyźniają swoje pola, a to z deszczem spływa do Zatoki

Ile osób tworzy 4baltic?

i do morza.

Zebraliśmy się i stworzyliśmy to Stowarzyszenie w 8 osób.

PERFECTDIVER nr 4(16)/2021

n a s z e r o z m ow y

Jak to zostało przyjęte przez środowisko? Na ile stwierdzenie kilku osób „wspieramy 4baltic” przekłada się na realną pomoc, zaangażowanie? Odzew ze strony środowiska przerósł moje najśmielsze oczekiwania. Część to pewnie tylko czcze gadanie, ale część podeszła poważnie i, mam nadzieję, coś z tego będzie. Chcemy się dogadać z różnymi grupami, nie tylko nurkowymi, uprawiającymi różne sporty, np. kitesurfing. Chętnie będziemy z nimi wszystkimi współpracować. A jakie są główne cele 4baltic? Robimy wszystko, co można zrobić dobrego dla Bałtyku. Sama

współpracuje z Fundacją Nasza Ziemia i jeden z finałów

nazwa 4baltic ma w sobie ukryte 4 filary. Są to: szeroko rozu-

w tym roku będzie prowadzony pod wodą.

miana ochrona środowiska, drugi to poszukiwanie i identyfi-

Super. Chcemy dogadać się z lokalnymi władzami i zorgani-

kacja wraków, trzeci to podnoszenie świadomości nurków i ca-

zować kilka lokalnych przedsięwzięć. Oczywiście damy znać.

łego społeczeństwa odnośnie ekosystemu i tego, jakie mamy zasoby. Czwarty cel, czy filar to integracja naszego środowiska.

To jak możemy pomóc jako PD? Fajne jest już to, że informacja o 4baltic ukaże się w waszej

I to jest ta 4 (czwórka) w nazwie?

gazecie, że był z waszej strony odzew i że więcej ludzi się dowie

Tak, to jest ta czwórka: dla Bałtyku (for Baltic) i 4 filary, 4 główne

o naszej inicjatywie. To pozwala mi sądzić, że są ludzie, z który-

cele.

mi można pójść gdzieś dalej. Zrobić więcej. Generalnie do stowarzyszenia może przystąpić każdy, ale z formalnego punktu

Bardzo fajnie wymyślone!

widzenia jest tak, że dany kandydat musi być zaaprobowany

Dzięki (z uśmiechem)

przez dwóch członków Stowarzyszenia 4baltic i jest to wówczas głosowane. Chcemy też, by taki kandydat napisał list motywa-

Jestem ciekawy, jakie cele będą się potem realizowały

cyjny lub spotkał się z nami, by zobaczyć, co chciałby wnieść

w rzeczywistości, bo łatwo nie będzie.

do stowarzyszenia swoim członkostwem.

No tak to już jest, że choćby się chciało z ludźmi współpracować, to oni mają jakieś opory. Ale to jest właśnie zadanie dla

Tomek, bardzo dziękuję za spotkanie, że miałeś czas by

naszego Stowarzyszenia. Bo przecież razem możemy więcej.

podjechać do Łeby i pogadać nad Morzem Bałtyckim o Bałtyku i o 4baltic. Pozostajemy w kontakcie i do dyspozycji.

Gdybyście np. sprzątali dno Bałtyku na jakimś odcinku mo-

Również dzięki i bardzo się cieszę, że się poznaliśmy i spo-

rza, dawaj znać. Perfect Diver na stałe od zeszłego roku

tkaliśmy.

TOMEK RAMUTKOWSKI

Od najmłodszych lat zafascynowany podwodnym

Praktycznie od początku nurkowej drogi związany

ratem rzecz jasna! :) Bowiem od niedawna aparat

światem. Już jako kilkuletni chłopiec, z maską

z bałtyckimi wrakami, na których nurkuje długo

stał się stałym elementem jego ekwipunku, a do-

starego typu, przyglądał się podwodnym stwo-

i głęboko. To na nich również najczęściej szkoli

bro fauny i flory jest dla niego kluczowe. Dlatego

rzeniom. Jednak na pierwszy oddech z automa-

swoich kursantów, kładąc duży nacisk na wysoki

czynnie działa w celu ich ochrony.

tu oddechowego czekał do 2007 roku. I od tego

poziom ich wyszkolenia.

Założyciel i Prezes Stowarzyszenia 4baltic, wła-

wszystko się zaczęło! :)

Tomek jest Instructor Trainerem, instruktorem

ściciel w Deepbusters i pomysłodawca Wreck-

Aktualnie ma na swoim koncie kilka tysięcy za-

rebreatherowym, technicznym i wrakowym w kil-

busters.

nurzeń, w różnych miejscach na świecie, chociaż

ku organizacjach szkoleniowych. Od ponad 10 lat

to jakość, a nie ilość, jest dla niego kluczowa. Nur-

dzieli się swoją wiedzą z innymi.

www.4baltic.pl,

kuje głównie technicznie, wrakowo i jaskiniowo.

Techniczne nurkowania wrakowe czy jaskiniowe

www.deepbusters.pl,

Od kilku lat zafascynowany nurkowaniem na obie-

często przełamuje zdecydowanie płytszymi, w po-

www.wreckbusters.pl,

gu zamkniętym.

szukiwaniu jakiegoś zwierza do ustrzelenia. Apa-

www.facebook.com/tomekramutkowskitechnical

PERFECTDIVER nr 4(16)/2021

kamieniołom

„Wirus Hemmoor” Tekst i zdjęcia MARIUSZ BEBEL (Morox)

HEMMOOR

Hamburg

Berlin

W 1989 roku stałem się wielkim fanem tego jeziora. Jako świeżo wyszkolony nurek policyjny wszedłem na teren bez zezwolenia, przez otwór w ogrodzeniu i stanąłem oniemiały przed jeziorem, które mieniło się w najpiękniejszych odcieniach błękitu i turkusu. Koniecznie musiałem tu zanurkować! Już następnego dnia zrobiłem pierwsze z wielu nurkowań w Kreidesee, a obecnie niezliczoną ich ilość. Śmiem twierdzić, że zostałem zarażony „wirusem Hemmoor”, którym po dziś dzień skutecznie zarażam wielu nowych nurków. Holger Schmoldt Właściciel Kreidesee Hemmoor

PERFECTDIVER nr 4(16)/2021

kamieniołom

i, którzy uprawiają nurkowanie, prędzej czy później na-

duża, że jesteśmy w stanie wytłumaczyć każdemu, jak ma do-

tkną się na centrum nurkowe Kreidesee, w miejscowo-

płynąć do poszczególnych atrakcji bez korzystania z przyrzą-

ści Hemmoor, w Dolnej Saksonii, które już kilkakrotnie

dów nawigacyjnych.

zostało uznane za najlepsze centrum nurkowe w Niemczech,

Ze względu na specyficzny klimat kamieniołom nigdy nie

Austrii i Szwajcarii. W latach 1862–1976 wydobywano tu kre-

zamarza.

dę do produkcji cementu i wykopano dół, który po wyłącze-

CHĘTNIE SŁUŻYMY POMOCĄ I ZAPRASZAMY.

niu pomp w ciągu sześciu lat wypełnił się krystalicznie czystą

Kreidesee ma powierzchnię 33 hektarów i 60 metrów głębo-

wodą źródlaną. W ten sposób w 1982 roku powstało Kreidesee.

kości. W dłuższych okresach dobrej pogody widoczność może

W roku 1986 fabrykę rozebrano, a jezioro miało zostać prze-

wzrosnąć do 25 metrów, zapewniając w ten sposób optymalną

kształcone w składowisko czerwonego błota.

trójwymiarową przestrzeń. To przyciąga około 30.000 nurków

STAŁO SIĘ JEDNAK INACZEJ!

rocznie, również z sąsiednich krajów.

Jezioro istnieje do dziś i mieści w sobie wiele opuszczonych ar-

Wokół jeziora powstała doskonała infrastruktura do nur-

tefaktów kopalni odkrywkowych, które teraz pozwalają nurkom

kowania: największa i najszybsza stacja do napełniania butli

i gościom Kreidesee doświadczyć minionej epoki. Artefakty

w Europie, korzystne zejścia i dostęp do wody, niektóre także

z najnowszych czasów, takie jak swobodnie pływający samo-

dla osób niepełnosprawnych, ponad 30 skandynawskich dom-

lot, ciężarówka, przyczepy kempingowe, samochody i statki

ków oraz mieszkań letniskowych, jak i kemping bezpośrednio

są również wartościowymi celami nurkowymi. Często można

nad jeziorem.

spotkać pstrągi i łososie pochodzące z hodowli ryb. Nie ma tutaj klasycznego oporęczowania (no może poza

Niestety atrakcyjność miejsca nurkowego wymusza konieczność rezerwacji miejsc noclegowych z dużym wyprzedzeniem.

poręczówką z zejścia nr 4 do ciężarówki), a jedynie oznaczenia

bojami ważniejszych atrakcji. Najlepiej nurkować z kompasem,

Część zdjęć na wspólnych nurach wykonał Rafał Grazewicz.

jednak ilość charakterystycznych punktów pod wodą jest tak

CN Octopus Hamburg/Hemmoor

REKLAMA

PRZEWODNIK

Gdzie nurkować w Czechach

Możesz zamówić w naszej redakcji! Cena z wysyłką na terenie Polski:

89 PLN

Książka dostępna w języku czeskim

Napisz i zamów: redakcja@perfectdiver.com

PERFECTDIVER nr 4(16)/2021

wiedza

Mermaiding AKADEMIA SYREN Tekst REDAKCJA PD

Zdjęcie Akademia Syren

ermaiding, bo tak nazywa się nurkowanie w syrenim

Według legendy domem Syren, czyli pięknych kobiet o rybich ogonach, była pewna wyspa na Morzu Śródziemnym. Tam mieli widywać je marynarze i słyszeć ich przepiękny uwodzicielski śpiew. Współczesne Syreny już nie śpiewają, ale za to nie trzeba daleko wyjeżdżać, żeby je spotkać. Dzięki Akademii Syren zawitały one również do Polski.

ogonie, zrodził się blisko 10 lat temu. Moda na ten sport opanowała już mocno zachodnią Europę,

Stany Zjednoczone i wiele krajów Azji. W Polsce mermaiding pojawił się 3 lata temu za sprawą Akademii Syren z Warszawy. – Kiedy po raz pierwszy zobaczyłam Syreny we Włoszech, gdzie pracowałam jako instruktor nurkowania to śmiałam się. Ale, kiedy sama założyłam ogon i spróbowałam, to zakochałam się w tym. Wolność, radość, humor to wszystko, co kryje się w tym kobiecym sporcie – mówi Magdalena Gębicka, instruktor mermaidingu, założycielka Akademii Syren.

wiedza

Wiele kobiet, które do nas trafiło zakochało się w nurkowaniu na bezdechu i po kursie mermaidingu zdecydowały się na kolejne szkolenia. Zdjęcie Konwentphoto Deepspot

Mermaiding nie jest jednak sportem tylko dla kobiet, zda-

sposób na relaks i dodatkowe ćwiczenia. Pływanie w syrenim

rzają się mężczyźni, którzy próbują swoich sił w pływaniu w sy-

ogonie rzeźbi bowiem fantastycznie mięśnie brzucha i poślad-

renim ogonie. Co ciekawe, zgodnie z mitologią grecką nazywa

ków. Poza tym dla wielu dorosłych kobiet to także spełnienie

się ich Trytonami (pół człowiek, pół ryba).

marzeń z dzieciństwa.

To właśnie ogon jest tym, co odróżnia Syreny od freedive-

– Jak się okazało dla wielu naszych kursantek to także pierwszy

rów. Wiele osób zastanawia się, co tak naprawdę on skrywa.

krok we freedivingu. Wiele kobiet, które do nas trafiło zakochało

W fantastycznie kolorowym materiale, którego kształt zależy

się w nurkowaniu na bezdechu i po kursie mermaidingu zdecy-

tylko od naszej wyobraźni, schowana jest często tradycyjna

dowały się na kolejne szkolenia. Zajęcia kursu mermaid można

monopłetwa. I to ona jest prawdziwym napędem pod wodą.

bowiem porównać do szkolenia basic freediving, bo uczymy pod-

Jak w każdym sporcie są różne rodzaje monopłetw, zaczynając

stawowych ruchów pod wodą czy ćwiczeń z oddechem. Tyle, że uży-

od twardości poprzez wielkość, czy sposób zakładania. W mer-

wamy do tego monopłtewy ubranej w piękny ogon – tłumaczy

maidingu jednak nie liczy się szybkość, ani głębokość, ale gracja

Magdalena Gębicka.

z jaką syrena porusza się pod wodą. I tego m.in. można nauczyć się na kursie syreny. – Prowadzimy kursy zgodnie z wytycznymi federacji nurkowej SSI. Bardzo cieszę się, że udało nam się rozwinąć tę dziedzinę. Na kursy przyjeżdżają do nas ludzie z całej Polski, ponieważ szkolimy również instruktorów – tłumaczy Magdalena Gębicka. – Dzięki temu już niemal w każdym większym mieście w kraju można znaleźć szkołę syren – dodaje. Nurkowanie w syrenim ogonie to wspaniała zabawa. To sport zarówno dla dzieci jak i dla dorosłych. Dlatego też jest to idealny pomysł na spędzenie czasu z dzieckiem. Dla naszych pociech jest to fantastyczna zabawa, a dla zabieganych mam –

Zdjęcie Konwentphoto Deepspot PERFECTDIVER nr 4(16)/2021

wiedza

Zdjęcie Studio Zahora

JAK W KAŻDEJ DZIEDZINIE I W TYM SPORCIE MAMY KILKA POZIOMÓW

Try Mermaid SSI – odkryj pływanie w syrenim ogonie

Mermaid SSI – kurs syreny

To kurs dla tych, którzy chcą spróbować tego sportu, sprawdzić

cie! Pływanie w syrenim ogonie to świetna forma aktywności

czy to dla nich. Podczas takich zajęć instruktor przeprowadza

dla dorosłych, dzięki niej możemy poprawić swoją kondycję

krótką lekcję wprowadzającą, dotyczącą sprzętu oraz technik

oraz zadbać o sylwetkę. Takie pływanie angażuje bardziej mię-

pływania, a następnie podczas zajęć basenowych z kursantem

śnie nóg, brzucha, pośladków i pleców.

realizuje podstawowe ćwiczenia. Minimalny wiek 6 lat.

Mermaid Exploreres SSI – kurs młodszej syrenki

Podczas kursu uczymy się prawidłowego ruchu w monopłetwie, pracy oddechem, a także technik relaksacyjnych. Kurs mermaid składa się z części teoretycznej oraz praktycznej i za-

Kurs Mermaid Explorers skierowany jest do najmłodszych

kończony jest egzaminem. Wszystkie materiały do nauki kur-

miłośników wody. Wystarczy, że masz 6 lat i umiesz pływać

sów SSI Mermaid są dostępne w języku polskim!

(wymagana jest umiejętność przepłynięcia dystansu minimum 12 metrów). Podczas zajęć z instruktorem Mermaid SSI

Ocean Mermaid SSI – kurs zaawansowany

zapewniamy nie tylko dużo nowych umiejętności, ale też dobrą

To kurs skierowany dla syren, które chcą rozwijać swoje umie-

zabawę. Dzieci uczą się pływać w ogonie syreny, wykonywać

jętności. Mermaid Ocean to szkolenie stworzone z myślą o sy-

proste akrobacje pod wodą oraz poznają podstawowe kwestie

renach, które już mają certyfikat Mermaid i chcą przekroczyć

związane z bezpiecznym nurkowaniem i pływaniem na bez-

następne granice. Pływanie w wodach otwartych wiąże się z no-

dechu. To wszystko przepełnione jest dobrą zabawą i pełne

wymi umiejętnościami. Szkolenia prowadzone są na świeżym

kolorów, bo zajęcia już od pierwszego spotkania prowadzone

powietrzu lub na basenie Deepspot.

są w syrenich ogonach.

Programy SSI Mermaid robią zawrotną karierę na całym świe-

planeta ziemia

Rehasport - medycyna ruchu

UMÓW WIZYTĘ ONLINE Specjalizacja lub nazwisko Miasto

Szukaj

Znajdź uraz Wybierz część ciała, w której odczuwasz dolegliwości bólowe.

www.rehasport.pl PERFECTDIVER nr 4(16)/2021

freediving

Bezdech statyczny BADANIE Z UDZIAŁEM SPORTOWCÓW

Tekst i zdjęcia ALEŠ KOŠTOMAJ

Pomiar bezdechu statycznego w wodzie

STRESZCZENIE

Zawody w nurkowaniu głębokościowym są organizowane

W poprzednim wydaniu magazynu Perfect Diver przed-

w morzach lub jeziorach, natomiast konkurencje, w których

stawiliśmy czynniki wpływające na wyniki w bezdechu

mierzona jest odległość i czas nurkowania, odbywają się na ba-

statycznym. W tym numerze przedstawimy szczegółowe

senach. Głębokość, odległość i czas nurkowania zależą od wielu

informacje na temat badania z udziałem sportowców. Na-

czynników ograniczających. Kluczem do osiągania coraz lep-

tomiast wyniki tego badania zaprezentujemy w kolejnym

szych wyników i ich poprawiania jest odpowiedni plan tre-

wydaniu magazynu Perfect Diver.

ningowy. Zastosowanie odpowiedniego planu treningowego

Głównym celem badania dotyczącego oddechu z udzia-

przekłada się na osiąganie większych głębokości (we wszyst-

łem ośmiu słoweńskich nurków było porównanie skutków

kich dyscyplinach głębokościowych), odległości (we wszystkich

bezdechu statycznego wykonanego po wdechu i wydechu,

dyscyplinach odległościowych) oraz czas trwania nurkowania

pod wodą i na lądzie. Nurkowie, u których dokonywano po-

(w bezdechu statycznym). Dzięki ćwiczeniom nurek stopniowo

miarów, od wielu lat regularnie trenują i są uznawani w kraju

przystosowuje się do określonych ekstremalnych warunków.

i na świecie za znakomitych nurków nurkujących na wstrzyma-

Odpowiedź na pytanie jak to zrobić, nie jest banalna. Bezdech

nym oddechu. Każdy z nurków wykonał bezdechy statyczne

statyczny jest formą nurkowania najlepiej nadającą się do pro-

pod wodą – dwa maksymalne bezdechy statyczne po wde-

wadzenia badań, ponieważ w czasie bezdechu (pod wodą

chu i dwa po wydechu. Następnie każdy z nurków powtórzył

i na lądzie) nurek pozostaje w całkowitym bezruchu.

to samo na lądzie. Zmierzono następujące zmienne: czas trwania każdego bezdechu, czas wystąpienia spontanicznych

PRZEDMIOT BADAŃ I ZWIĄZANE Z NIM NIEDOGODNOŚCI

skurczów mięśni oddechowych, częstość akcji serca, skurczowe

Trening nurków wstrzymujących oddech obejmuje różnego ro-

i rozkurczowe ciśnienie krwi oraz wysycenie krwi tlenem.

dzaju ćwiczenia, które wykonuje się w zależności od pory roku i występowania odpowiednich warunków. Głównym celem

WPROWADZENIE

większości nurków wstrzymujących oddech jest nurkowanie

Wyczynowe formy nurkowania na wstrzymanym oddechu obej-

głębokie, które można wykonywać tylko w morzach lub jezio-

mują głównie pojedyncze nurkowania, podczas których mierzy

rach. Ze względów logistycznych i pogodowych przez większość

się ich głębokość, odległość i czas trwania. Zawody w nurko-

sezonu nurkowie ćwiczą w basenach. W okresie przygotowań

waniu na wstrzymanym oddechu są przeprowadzane w kilku

wykonują głównie ćwiczenia pływackie o różnej intensywno-

dyscyplinach według ściśle określonych reguł określanych przez

ści, których poziom trudności konsekwentnie rośnie poprzez

dwie międzynarodowe federacje nurkowe (AIDA i CMAS).

ćwiczenie bezdechu statycznego po wdechu i po wydechu, jak

freediving Pomiar bezdechu statycznego na powierzchni

środowisko wodne pomiary są bardziej wymagające w przypadku obu rodzajów bezdechu dynamicznego niż bezdechu statycznego, kiedy ciało jest w całkowitym bezruchu. Dzięki swojej charakterystyce bezdech statyczny umożliwia wykonywanie najbardziej wiarygodnych pomiarów. Im większa objętość ostatniego wdechu, tym dłuższy bezdech i na odwrót. Ćwiczenie bezdechu po wydechu pozwala nurkowi wstrzymującemu oddech bardziej racjonalne podejść do ćwiczenia czasu bezdechu. Bezdech po wydechu trwa krócej. również ćwiczenie bezdechu dynamicznego w płetwach i bez

Zmiany zachodzą szybciej. W związku z tym nie trzeba nur-

płetw. Ćwiczenie bezdechu statycznego i obu form bezdechu

kować bardzo głęboko, aby wywołać podobny efekt związany

dynamicznego polega na wykonywaniu serii krótszych lub

z wyrównywaniem ciśnienia w uszach co podczas bezdechu

dłuższych bezdechów z zachowaniem krótszych lub dłuższych

po wdechu. W przypadku bezdechu po wdechu istnieje ryzyko

przerw pomiędzy poszczególnymi bezdechami. W ten sposób

wystąpienia choroby dekompresyjnej. Prawdopodobieństwo

nurkowie realizują zasadę dostosowywania się do charaktery-

to jest natomiast bardzo niskie w przypadku nurkowania głę-

stycznie niskiego poziomu tlenu w organizmie w trakcie bezde-

bokiego na bezdechu wykonywanym po wydechu.

chu poprzez wykonywanie długich bezdechów z zachowaniem

Podczas bezdechu po wydechu silniejszy jest również od-

długich przerw pomiędzy nimi. Nazywa się to treningiem to-

ruch nurkowania. Trening bezdechu statycznego po wyde-

lerancji obniżonego stężenia tlenu. Natomiast serie krótszych

chu przeprowadza się przy różnej objętości płuc. Uważa się,

bezdechów i krótszych przerw pomiędzy nimi pozwalają ćwiczyć

że mniejsza objętość płuc w większym stopniu wpływa na wy-

tolerancję podwyższonego stężenia CO2. Dzięki takiemu trenin-

stąpienie bradykardii, czyli obniżenia częstości akcji serca.

gowi nurkowie ograniczają potrzebę wdechu, a w pewnym stop-

Nurkowie wstrzymujący oddech ćwiczą bezdech statycz-

niu nawet przystosowują się do takiej ograniczonej potrzeby.

ny zarówno pod wodą, jak i na lądzie. Każda forma ćwiczenia

W okresie letnim nurkowie wstrzymujący oddech uwzględniają

bezdechu z zanurzoną twarzą tj. z nosem i ustami pod wodą,

w swoich ćwiczeniach głębsze nurkowania w morzach i jezio-

może stanowić zagrożenie dla życia w związku z ryzykiem uto-

rach, podczas których stopniowo przyzwyczajają się do rosnące-

nięcia, dlatego kluczowa jest obecność nurka asekurującego.

go ciśnienia wody. W szczególny sposób obciąża to płuca i uszy.

Ćwiczenie bezdechu na lądzie w pozycji na wznak to jedyna

Przez cały sezon nurkowie mogą w różny sposób urozmaicać

bezpieczna forma samodzielnego treningu. Ważne jest, aby

swoje ćwiczenia, na przykład grając w basenie w rugby lub ho-

leżeć na wygodnym podłożu z lekko uniesionym tułowiem

keja pod wodą albo łowiąc ryby w morzu pod wodą.

i głową oraz nie zakładać zacisku na nos. Tylko w takiej pozy-

Schemat treningów w jednym sezonie startowym obejmuje

cji ciało jest zabezpieczone i będzie w stanie zacząć oddychać

różne kombinacje wcześniej wymienionych rodzajów trenin-

po utracie przytomności – przepływ powietrza przez usta i nos

gów. W dużej mierze wynikają one z wiedzy specjalistycznej

nie jest w żaden sposób utrudniony. Wszystkie pozostałe pozy-

wyniesionej z indywidualnych doświadczeń nurków oraz zna-

cje do ćwiczenia bezdechu na lądzie (siedzenie, stanie, biega-

jomości ogólnych zasad treningu. Niestety jak dotąd opraco-

nie, chodzenie, jazda rowerem...) bez zastosowania środków

wano bardzo niewiele przejrzystych i potwierdzonych naukowo

bezpieczeństwa mogą być niebezpieczne w przypadku utra-

danych dotyczących praktyk nurkowych. Główną przyczyną

ty przytomności. Nie ma istotnych różnic pomiędzy czasem

jest prawdopodobnie wynikający z obecnych technologii po-

trwania bezdechu wykonywanego pod wodą i na lądzie. Bio-

miaru brak możliwości monitorowania zmian zachodzących

rąc pod uwagę fakt, iż wszystkie zawody zawsze odbywają się

w organizmie nurka w tak ekstremalnych warunkach (pod-

w wodzie, ciekawe byłoby porównanie bezdechu statycznego

czas głębokich nurkowań), jakimi są wysokie ciśnienie wody

wykonywanego w wodzie i na lądzie.

i samo środowisko wodne. W konkurencjach rozgrywanych

Głównym celem tego badania było zatem porównanie bez-

w basenie wykonywanie pomiarów jest kłopotliwe ze względu

dechu statycznego po wdechu i po wydechu wykonywanego

na niskie ciśnienie wody. Ze względu na ruchy ciała oraz samo

w wodzie i na lądzie.

PERFECTDIVER nr 4(16)/2021

freediving

Protokół rozgrzewki przed statycznym bezdechem w wodzie

METODY

W wodzie uczestnicy mieli na sobie skafandry z neoprenu; temperatura wody wynosiła 27,5°C, a temperatura powietrza

uczestnicy

29,5°C. Uczestnicy leżeli na brzuchu na powierzchni wody

W badaniu brało udział ośmiu słoweńskich nurków wstrzymu-

z twarzą zanurzoną w wodzie. Na twarzy uczestnicy mieli tyl-

jących oddech (wiek: 37 ± 8, wzrost: 182 ± 8 cm, masa ciała:

ko zacisk na nos. Maska do nurkowania, okulary do pływania

82 ± 8 kg, najlepszy osobisty wynik czasu trwania bezdechu

i maski ze szkłami korekcyjnymi nie były dozwolone.

statycznego pod wodą po pakowaniu: 402 ± 60 s). Wszyscy

Na lądzie uczestnicy mieli na sobie kostiumy kąpielowe.

uczestnicy od wielu lat regularnie trenują i są uznawani w kraju

Pomiarów dokonywano na płycie basenu. Uczestnicy leżeli

i zagranicą za znakomitych nurków wstrzymujących oddech.

w pozycji na wznak na wygodnym podłożu z lekko uniesionym

opis pomiarów

tułowiem i głową. Na twarzy mieli tylko zacisk na nos. W trakcie każdego bezdechu uczestnicy sygnalizowali wy-

Pomiarów dokonywano na basenie Wydziału Sportu Uniwer-

stąpienie spontanicznych skurczów mięśni oddechowych po-

sytetu w Lublanie (Słowenia) Podzielono je na dwie części

przez podniesienie dłoni. Gdy nie byli w stanie dłużej wstrzy-

(w wodzie i na lądzie). Każdy uczestnik wykonał dwa maksy-

mywać oddechu, kończyli bezdech.

malne bezdechy statyczne po wdechu (dalej zwane „bezde-

W przypadku wszystkich bezdechów zmierzono następują-

chami po wdechu”) oraz dwa maksymalne bezdechy statyczne

ce zmienne: czas trwania każdego bezdechu (end of apnoea,

po wydechu (dalej zwane „bezdechami po wydechu”) w wodzie.

EA), wystąpienie spontanicznych skurczów mięśni oddecho-

Uczestnicy następnie wykonali te same ćwiczenia na lądzie.

wych (contraction point, CP), częstość akcji serca (heart rate,

Kolejność wykonywania poszczególnych bezdechów (po wde-

HR), wysycenie krwi tlenem (SaO2) oraz skurczowe i rozkurczo-

chu, po wydechu, w wodzie i na lądzie) była losowa i różna dla

we ciśnienie krwi (blood pressure, BP).

poszczególnych uczestników.

Udział wszystkich uczestników i wszystkie bezdechy reje-

Schemat rozgrzewki był taki sam w przypadku pomiarów wy-

strowano za pomocą kamery. Kamera rejestrowała również

konywanych w wodzie i na lądzie. Przed pierwszym bezdechem

wszystkie sygnały uczestników (wystąpienia skurczów mię-

uczestnicy mieli pięć minut na rozgrzewkę. Pomiędzy poszcze-

śni oddechowych oraz zakończenia bezdechu); czas trwania

gólnymi bezdechami zachowywano trzyminutowe przerwy.

każdego bezdechu oraz czas do wystąpienia spontanicznych

Z wyjątkiem zakazu hiperwentylacji nie obowiązywały żadne

skurczów mięśni oddechowych mierzono za pomocą elektro-

ograniczenia w zakresie rozgrzewki ani oddychania przed bez-

nicznego stopera, a częstość akcji serca i wysycenie krwi tlenem

dechami lub pomiędzy nimi. Uczestnicy mogli stosować własne

przy użyciu odpowiedniego urządzenia pomiarowego.

techniki. Określono jednak ostatni wdech przed bezdechem

Każdy uczestnik wykonał dwa maksymalne bezdechy

i ostatni wydech przed bezdechem. Ostatni wdech przed bez-

po wdechu oraz dwa maksymalne bezdechy po wydechu

dechem po wdechu miał być maksymalny, ale bez pakowania.

w wodzie i na lądzie. Do analizy wybrano dłuższy z bezdechów

Ostatni wydech przed bezdechem po wydechu miał być maksymalny, a uczestnicy mieli postarać się usunąć całe powietrze z płuc.

Protokół rozgrzewki przed statycznym bezdechem na powierzchni

z każdej kategorii. Urządzenie do monitorowania tętna umieszczono bezpośrednio na skórze klatki piersiowej pod skafandrem z neo-

REKLAMA

freediving Pomiar spirometrii

prenu.

Częstość

akcji

serca mierzono w wodzie i na lądzie za pomocą urządzenia do monitorowania tętna firmy Polar, w sposób ciągły co pięć sekund przed każdym bezdechem, w trakcie bezdechu i po nim. Częstość akcji serca była podawana jako liczba uderzeń serca na minutę (1/min). Przeprowadzano również kontrolny pomiar częstości akcji serca przy użyciu dwóch pulsoksymetrów.

Wartość

częstości akcji serca analizowano w momencie 0%, 10%, 20%, 30%, 40%, 50%, 60%, 70%, 80%, 90% i 100% łącznego czasu trwania bezdechu u każdego z ośmiu uczestników. W przypadku wszystkich bezdechów wykonywanych pod wodą i na lądzie wysycenie krwi tlenem mierzono w sposób ciągły za pomocą dwóch urządzeń przed bezdechem, w trakcie bezdechu i po nim. Użyto dwóch pulsoksymetrów. Pulsoksymentry założono na palec wskazujący i palec serdeczny prawej ręki uczestnika. Wysycenie krwi tlenem serca analizowano w momencie 0%, 10%, 20%, 30%, 40%, 50%, 60%, 70%, 80%, 90% i 100% łącznego czasu trwania bezdechu u każdego z ośmiu uczestników. Ciśnienie krwi mierzono pod wodą i na lądzie, po trwającym minutę odpoczynku przed rozpoczęciem bezdechu oraz co minutę w trakcie trwania bezdechu. Pomiary przeprowadzano za pomocą ciśnieniomierza założonego na lewe ramię uczestnika. Wartości skurczowego i rozkurczowego ciśnienia krwi analizowano w momencie 0%, 40% i 90% ostatecznego czasu trwania

DIVE STRONG. DIVE ZEAGLE. Every mission. In every condition. Zeagle has your back.

pomiaru.

przetwarzanie danych Analizę statystyczną przeprowadzono przy użyciu oprogramowania do statystycznej analizy danych SPSS. Po obliczeniu opisowych parametrów statystycznych dane przeanalizowano przy zastosowaniu uogólnionego modelu liniowego (general linear model, GLM) analizy wariancji dla pomiarów wielokrotnych oraz analizy post hoc z zastosowaniem testu Bonferroniego. Wszystkie dane zostaną zaprezentowane w tabelach i wykresach w kolejnym wydaniu magazynu. ŹRÓDŁA Czytelników zainteresowanych dodatkowymi materiałami referencyjnymi proszę o kontakt za pośrednictwem poczty elektronicznej.

www.nurkowanie-ecn.pl

PERFECTDIVER nr 4(16)/2021

artykuł sponsorowany

DLACZEGO WARTO NURKOWAĆ Z PRISM 2 Nick Hollis wyjaśnia PRISM 2 jest prostym, niezawodnym rebreatherem, którego można używać do wszystkich typów nurkowania – od płytkich nurkowań z kamerą, po głębokie nurkowania eksploracyjne. Właściciele P2 są cichymi odkrywcami podwodnego świata. Na moim ostatnim safari nurkowym (w epoce przed Covid 19) na łodzi było wiele rebreatherów różnych producentów, w tym kilka PRISM 2. Nurkowie zauważyli, że PRISM 2 był jednym z niewielu rebreatherów, który zawsze działał niezawodnie i ci, którzy go używali nigdy nie musieli odwoływać nurkowania. DLACZEGO WARTO WYBRAĆ REBREATHER PRISM 2? Czemu ten rebreather jest najlepszym wyborem? PRISM 2 jest prostą jednostką wykonaną z bardzo mocnych materiałów i ma mniej części niż większość innych rebreatherów. Dzięki temu P2 jest niezawodny i bardzo łatwo przeprowadzić jego serwis. Podróżujący nurkowie na wszystkich poziomach zawsze mają przy sobie „zestaw naprawczy”. Odnosi się to również do właścicieli Prism2, ale muszą oni mieć tylko zapasowy czujnik tlenu, wiązkę przewodów, o-ring i wąż oddechowy, ponieważ w PRISM 2 rzadko wymienia się jakiekolwiek elementy (chyba, że podczas okresowego serwisu). Obecnie w większości rebreatherów CCR stosuje się niezawodne części z Delrinu lub metalu (aluminium lub stali nierdzewnej). Pozwala to mniejszym producentom zachować dobrą jakość produktu, ale podczas produkcji niewielkich ilości. To działa, ale taka metoda produkcji jest czasochłonna i sprawia, że jednostka jest wyposażona w masywne części, które nie są aż tak mocne lub wytrzymałe, aby przynosiły szczególne korzyści. W obudowie PRISM 2 wykorzystuje się specjalnie uformowane plastikowe elementy. Taki proces produkcji zmniejsza koszt części zamiennych, zapewnia ich kompatybilność i pozwala na wykorzystanie materiałów niedostępnych dla mniejszych producentów sprzętu. ZALETY NURKOWANIA Z REBREATHEREM PRISM 2 Dużą zaletą budowy i konstrukcji rebreathera Prism 2 jest jego mały rozmiar i waga, dzięki czemu doskonale nadaje się do podróży. Głowica i elementy elektroniczne P2 z łatwością mieszczą się w bagażu podręcznym. Kolejną świetną cechą Prism2 jest prosta obudowa, której nie ma żaden inny rebreather. Dzięki temu partner nurkowy może od razu zidentyfikować wyciek podczas kontroli przed nurkowaniem, zanim stanie się on dużym problemem. Osłona z tworzywa ABS (terpolimeru akrylonitrylo-butadieno-styrenowego) chroni jednostkę w razie uderzenia w zamkniętych pomieszczeniach lub podczas upadku ze stołu w bazie nurkowej.

REKLAMA

artykuł sponsorowany

Czy mała waga i kompaktowość re-

wytrzymałe od Delrinu, 3 razy bardziej

breahera PRISM 2 zapewniają odpo-

wytrzymałe od aluminium, o 1/3 lżejsze

wiednią wytrzymałość? Przyjrzyjmy się

od aluminium i nie korodują. (Sprawdź,

szczegółom.

co słona woda i woda z pyłem może zrobić

W PRISM 2 wykorzystano następujące

z pojemnikiem aluminiowym w rebreathe-

materiały: bardzo odporne na uderzenia

rze innych nurków). Wreszcie w Prism 2 nie

tworzywo ABS w pętli oddechowej, „Nylon

masz żadnych uwalniających się gazów,

Zytel” w głowicy i wewnętrznym pojemni-

szkodliwego formaldehydu do Twojej pętli

ku na scrubber oraz „Uretan Isoplast”

oddechowej!

w zewnętrznym pojemniku na scrubber.

Jaki jest z tego wniosek? Biorąc

Materiały te zostały wybrane ze względu

pod uwagę zaawansowane technicznie

na ich odporność na bardzo wysokie tem-

materiały i procesy, które zostały wyko-

peratury, dużą siłę rozciągania i odporność

rzystane przy tworzeniu Prism 2, dlaczego

na zużycie w ekstremalnych warunkach.

ktokolwiek chciałby używać przestarza-

Wybrano je podczas projektowania i tworzenia Prism 2 również dlatego, że są

łych, ciężkich i nieporęcznych materiałów w swoim sprzęcie nurkowym?

tak samo, a może nawet bardziej, wytrzy-

Dodatkowa waga i objętość innych re-

małe od materiałów stosowanych przez

breatherów mają wpływ na Twój komfort,

innych producentów i z powodzeniem

wysiłek podczas pływania i tempo oddy-

mogą zastąpić metale w tych elementach,

chania pod wodą, co nie jest problemem

które będą narażone na duże obciąże-

podczas nurkowania z PRISM 2. Projekt

nia. Dodatkowo są one bardziej odporne

i technologia wykonania rebreathera

na osłabienie i deformacje spowodowane

PRISM 2 zapewnia każdemu nurkowi

przez zimną wodę oraz mają lepsze wła-

wiele lat bezproblemowych nurkowań

ściwości izolacyjne.

bez limitów.

Technically … the best. Hollis gear stands up to any condition. So, how deep will you go?

Przykładowo zewnętrzny pojemnik na scrubber z „Uretanu Isoplast” i we-

Bezpiecznych nurkowań!

wnętrzny pojemnik na scrubber wyko-

Hollis Rebreathers

nany z „Nylonu Zytel” są 2 razy bardziej

Nick Hollis

www.nurkowanie-ecn.pl

PERFECTDIVER nr 4(16)/2021

w y da r z e n i a

Dive Energy testował sprzęt Tekst DIVE ENERGY Zdjęcia DIVE ENERGY i REDAKCJA PD

Akwen na „koparkach” charakteryzuje

Tam gdzie spotykają się ludzie, których łączy jedna pasja, tam rodzą się pomysły, które przekuwają na wspaniałe wydarzenia. Tak też było i tym razem. Pojawił się pomysł: testy sprzętu nurkowego, który wydawał się ciekawy i co się potem okazało... był to strzał w dziesiątkę.

ybraliśmy akwen – Baza nurkowa

na testy.

nie za drogo? Czy to jest tyle warte? Itp. Koniec zakupów jest zawsze taki sam, no prawie zawsze taki sam (bo są wyjątki), po ko-

Pod wodą jest wiele ciekawych atrakcji

lejnym zakupie trafiasz na najlepszy produkt,

co gwarantuje, że nie biedzie nudno, a co naj-

ten z górnej półki i co się okazuje? To właśnie

ważniejsze, idealnie nadaje się na nurkowanie

jest to, czego szukałeś. Teraz wiesz, że trafiłeś

nocne, a to było naszym priorytetem.

na to, czego potrzebowałeś od początku. Histo-

Do sedna… W branży nurkowej sprzęt jest bardzo ważny, można powiedzieć najistot-

ria zakupów jest okrutna, przecież mogłeś kupić to od razu… no tak, ale skąd miałeś wiedzieć.

niejszy zaraz po umiejętnościach oczywiście.

I tu dochodzimy do sedna! Ten sprzęt trze-

Jak go wybrać, gdy nasze doświadczenie jest

ba sprawdzić, przetestować, przekonać się

na poziomie nurka zaczynającego przygodę

na własnej skórze. Tylko w ten sposób może-

życia. Oczywiście można zaufać sprzedawcy

my być pewni, że wydając więcej za najlepszy

ale… czy to jest jedyne wyjście?

sprzęt tak naprawdę oszczędzamy.

Via Sport Diving Marina Koparki

Nurek z paroletnim doświadczeniem już

Do brzegu... bo się rozpisałem... Zaprosi-

w Jaworznie. Miejsce znane i lubiane, bardzo

to wie! Na początek szukasz tanio, bo zaczy-

liśmy 20 osób, nad taką ilością uczestników

dobra infrastruktura i dobra obsługa. Na miej-

nasz przygodę, koszty są duże wiec ogra-

byliśmy w stanie zapanować. Byli to znajomi

sce noclegu wybraliśmy hotel Aqua Hotel Zone,

niczasz je do minimum. Po krótkim czasie

i całkiem obcy ludzie, zaproponowaliśmy im

który jest tuż obok i oferuje bardzo dobry

okazuje się, że zakupiony wcześniej sprzęt nie

wspólne nurkowanie połączone z testowa-

standard, super pokoje i dobrą kuchnie przy

zaspokaja twoich potrzeb.

niem, dla nich nowego, sprzętu, czyli takiego,

umiarkowanych cenach, a do tego właściciele są miłymi ludźmi.

się dobrą widoczność przez cały rok, jest dość płytki i zarazem bezpieczny, w sam raz

czynają się dylematy, bijesz się z myślami czy

Dlatego maszerujesz do sklepu i mówisz „poproszę nie najtańsze, ale dobre” i tutaj za-

na którym nie pływali z różnych względów bez wnikania jakich.

wydarzenia

Większość przyjęła zaproszenie z wielkim

Firmy, które dały nam sprzęt do testów:

nowy model mokrego skafandra Bare

automaty oddechowe Poseidon i Hollis

1. GRALmarine

płetwy Zeagle

i producentów o udostępnienie sprzętu nur-

2. BARE

maski Hollis M4 i Poseidon

kowego, który chętnie przetestujemy. Okazało

3. POSEIDON

skrzydło Hollis

się, że wszyscy, do których się zwróciliśmy, wy-

4. HOLLIS

udostępniliśmy do testów dla chętnych

razili zgodę i chęć udostępnienia produktów.

5. ZEAGLE

entuzjazmem, a reszta chciała, ale terminy się nie zgrały. Innym razem na pewno dołączą. Pozostało nam poprosić dystrybutorów

nasze klubowe skutery

Pomysł tych testów miał na celu sprawdzenie sprzętu, którego w innych okolicznościach

Co testowaliśmy:

nie mogliśmy sprawdzić lub przetestować.

latarki światło backup, trzy rodzaje GRAL-

nurkowania, w tym jedno nocne. Oprawa fo-

marine

tograficzna pod wodą – Anna i Hubert, za co im

światło główne, cztery rodzaje GRALma-

bardzo dziękujemy. Poprosiliśmy uczestników

rine

aby własnymi słowami opisali swoje odczucia

suche skafandry i ocieplacze Bare

odnośnie sprzętu, który testowali.

Ale przede wszystkich chcieliśmy podzielić się z wami za pośrednictwem „Perfect Diver” naszymi odczuciami (i bardzo dobrze – przypis redakcji). Finał był bardzo zaskakujący.

Testy trwały dwa dni. Zrobiliśmy cztery

PERFECTDIVER nr 4(16)/2021

w y da r z e n i a

Zawsze cieszę się na nocne nurkowania. A jeśli ma się jeszcze dobre oświetlenie to radość podwójna. Z taką latarką bez problemu mogłam oświetlać różne podwodne atrakcje, co dodatkowo wykorzystała moja koleżanka Ania, utrwalająca nocną dokumentację na kamerze. Kolejny dzień i kolejne nurkowanie. To już ostatnie w „moim nowym” skafandrze. Będę musiała go oddać? Do sprawdzenia dostaję automat Posejdona. Idziemy na ok. 40-minutowego nurka. Nie mam większych problemów, jednakże po powrocie do bazy, zapytana o opinię, odpowiadam „pewnie zainwestuję w nowy sprzęt nurkowy, ale z pewnością nie będzie to ten automat”. Dziękuję za ciekawy wyjazd, wspaniałe towarzystwo i nowoczesny sprzęt, który dodatkowo uatrakcyjnił moje nurkowanie. Anna Ronij Parę słów o latarkach.  Miałam przyjemność uczestniczyć w nocnym nurkowaniu jako operator kamery w towarzystwie partnerów korzysta-

Co napisali…

jących z latarek Gralmarine Gl 7 oraz Led Duo pół Wideo. Obie latarki doskonale oświetlały pole widzenia. Świecą jasno i mają daleki zasięg.

Marta Rogowska

Ich moc zaskoczyła mnie bardzo pozytywnie. Idealnie sprawdziły się

Miałam możliwość przetestowania sprzętu nurkowego. Ekscytacja i lekki

nawet w trudnych warunkach przy niedoskonałej widoczności. Moim

stresik – ale to właśnie jest piękne w nurkowaniu. Do testowania otrzyma-

faworytem jest jednak latarka Led Duo pół Wideo. Pozwala ona wybrać

łam suchy skafander – model Bare Aqua Trek. Od wielu lat nurkuję już

moc oraz kąt skupienia światła, jaki jest nam potrzebny w danej sytuacji.

w suchym skafandrze. Przyznaję że ten lekki i komfortowy model zasko-

Szeroki kąt skupienia światła idealnie sprawdził się podczas kręcenia

czył mnie – łatwy do ubrania (zapinany z przodu), nie przecieka, swobod-

filmu oraz wykonywania podwodnych zdjęć

nie mogłam się w nim poruszać, no i można dodać – twarzowy (zerkając

Testowałam też automat oddechowy HOLLIS 200LX DCX. Automat

na zdjęciu – chyba każdy się zgodzi?). Nadaje się do nurkowania latem

oddechowy Hollis oceniam pozytywnie. Podaje powietrze bez większych

i zimą, a waży 2,3 kg, więc bez problemu można go zabrać do samolotu.

oporów. Ustnik jest dość miękki i elastyczny przez co utrzymanie go

Dodatkowo, na pierwsze nurkowanie na ,,koparkach’’ otrzymałam

w stabilnej pozycji sprawiało niewielkie trudności. Na uwagę zasługuje

do sprawdzenia latarkę GL 7 z akumulatorem 10,2 Ah. Moc tej latarki

również ciekawa stylistyka drugiego stopnia, która na pewno nie umknie

mnie zaskoczyła, choć nurkowanie odbywało się w dzień. W dodatku

uwadze partnerów nurkowych.

poręczna, niewielka – bez problemu akumulator do założenia na uprzęż, a sama latarka idealnie mieści się w dłoni.

Maciej Posłuszny

Kolejne nurkowanie – nocne. Już pewniej i wprawniej zakładałam

Już od dłuższego czasu nosiłem się z zamiarem kupna nowej latarki,

„mój nowy” skafander. Do testowania tym razem latarka Led 14 Duo.

takiej naprawdę dobrej. Opinie co do sprzętu są dwojakie, każdy mówi

wydarzenia

coś innego. Brakowało mi porównania w realnych warunkach, a naj-

Jacek Misiak

lepiej w nurkowaniu nocnym i tu była taka okazja i przekonałem się

Po przeczytaniu książki „POZA BŁĘKITEM” autorstwa Nuno Gomesa,

na własne oczy. Po pierwsze, sprawdziłem wszystkie modele głównego

postanowiłem bliżej zapoznać się z automatami Poseidona.

światła Gralmarine GL7, LED 14 DUO, LED DUO PÓŁ VIDEO, GL7/K3 oraz światło beckup KX MINI, KX narrow T. Co się tyczy światła głównego wszystkie modele zaspokoją nawet nurka technicznego, moc światła jest zaskakująco duża, ale tego tak

Akurat trafiła się okazja. Firma Poseidon dała nam automaty do testowania. Moją uwagę przykuły automaty Cyklon 5000. Dlaczego właśnie one… ponieważ Nuno Gomes właśnie na nich ustalił rekord świata 318,25 metrów głębokości.

naprawdę się spodziewałem. Wszystkie głowice światła głównego, jak

Na pierwszy rzut oka wyróżniają się od innych automatów swoja

i przewód łączący z akumulatorem, jak i sam akumulator, zaskoczyły

budową. Zaletą tego sprzętu jest lekka i wygodna w oddychaniu puszka

mnie solidnością wykonania. Widać solidną robotę i dobre materiały.

II stopnia, charakteryzująca się możliwością oddychania nawet w odwró-

Nie można też pominąć info o akumulatorach, a raczej ich wytrzy-

conej pozycji – jest to jedyny automat z taką możliwością. Wręcz legen-

małości. Do testów dostaliśmy akumulatory średnie mocy, czyli 10,2 Ah,

darna niezawodność tego sprzętu utwierdziła mnie w jego zakupie. Idąc

11 Ah, 13,6 Ah. Latarki były używane do trzech nurkowań, świeciły cały

śladami rekordzisty świata, dziś jestem jego posiadaczem.

czas podczas pobytu pod wodą i nie doszło do wyczerpania baterii. Tu

Testowałem też automaty POSEIDON XSTREAM. Nowoczesna syl-

wystawiam najwyższa ocenę.

wetka zaskakująco małe opory oddechowe, co przekłada się na łatwość

LATARKI BACKUPY:

oddychania. Nie mogę powiedzieć o nich nic złego, ale moje serce skła-

KX MINI – wielkość naprawdę minimalna, na pierwszy rzut oka nie da-

nia się za CYKLONAMI 5000. W końcu legenda zobowiązuje.

jemy jej wielkich szans…, ale pod wodą szybko okazuje się, że mała,

Do testów dostałem również latarkę LED 14 DUO. Była już po dwóch

poręczna, łatwa do schowania, nie zajmuje dużo miejsca, a światło jest

nurkowaniach bez ładowania akumulatora, a byliśmy przed nurkowa-

zaskakująco mocne. Moja ocena bardzo dobra.

niem nocnym. Duża moc palnika zaskoczyła mnie pozytywnie, ale oba-

KX narrow T – rozmiar latarki średni, wielkość lustra spora porów-

wiałem się, że po wcześniejszych testach nie wystarczy mocy w baterii.

nując z innymi latarkami można spodziewać się dobrego światła. Ale

Ku mojemu zdziwieniu wyraźnie prowadziła mnie przez całe nurkowanie

pod wodą okazuje się, że ta latarka może nawet spełniać role światła

i to przy włączonej pełnej mocy świecenia. Miał być to test, to też się

głównego w nurkowaniu rekreacyjnym – ocena bardzo dobra.

nie ograniczałem…

PERFECTDIVER nr 4(16)/2021

w y da r z e n i a

dość miękkie, co na pewno sprawdziło się na betonowym podłożu. Od razu jednak pojawiło sie w mojej głowie pytanie, czy na kamienistym podłożu stopy nie będą mnie bolały? Nie wiem, myślę jednak, że musiałbym uważać gdzie stąpam. Minusem testowanego skafandra był brak bocznych kieszeni, nie miałem gdzie schować zapasowej maski i bojki. Nie przedłużając: na plus – lekki i wygodny skafander, nie ograniczający ruchów – ładny wizualnie – zamek z przodu – cena na minus – trochę za miękka podeszwa – brak kieszeni – brak zamka zabezpieczającego. Rękawice checkup, jak dla mnie o wiele lepsze rozwiązanie niż vds, które bardzo często wymagały dodatkowej osoby, która mi je zakręcała. Bardzo szybkie założenie i jeszcze szybsze zdjęcie rękawic, co prawda trzeba użyć przy tym trochę siły ale działa to bardzo fajnie. Na plus – szybkie zakładanie i zdejmowanie z rąk – profesjonalny wygląd – wytrzymała, a przy okazji nie ograniczają ruchów. Minus – trzeba bardzo dbać o czystość pierścienia aby nie doszło do przecieków. Testowałem latarkę Gralmarine Led duo pół Wideo – bardzo fajna latarka, na pewno do nagrywania filmów takie must have. Strumień światła w zależność od potrzeb video można ustawić na bardzo rozproszony, jak i na bardziej skoncentrowany w jednym punkcie. Na plus – mocne światło idealne do nagrywania filmów – solidne wykonanie i profesjonalny wygląd, wygodny uchwyt goodmana. Minus – to oczywiście cena? Jakub Kozłowski Latarki od zawsze wzbudzały wśród nurkujących wiele kontrowersji. Jedni wolą mniejsze bardziej kompaktowe, jeszcze inni większe, ale na pewno każdy szuka czegoś wyjątkowego, co zapewni mu moc światła i przede wszystkim nie duże gabaryty, bo jak wiadomo przy podróżach każdy kg jest na wagę złota. Latarkę GRALmarine LED DUO Rober Gola

mogę śmiało polecić dla nurków, którzy szukają naprawdę konkretnego

Podczas testów zorganizowanych przez DE na akwenie „koparki” mia-

światła. Akumulator 13.6 Ah wystarczy spokojnie na 130 min, no i dwa

łem przyjemność ponurkować w skafandrze Bare Aqua Trek wyko-

tryby świecenia: zwykły i wideo. Można włączyć tylko sam tryb wideo

nanym z Cordura Nylon Oxford. Dotychczas moim wiernym kompa-

lub włączyć latarkę bez trybu wideo. Moc 150/80/70 W zapewnia nam

nem był, już zmęczony dużą ilością nurkowań, neoprenowy Bare XCD2

naprawdę porządną dawkę światła i mocy pod wodą. Jedyne do czego

Pro dry. Sam wygląd testowego skafandra bardzo przypadł mi do gustu.

mógłbym się przyczepić to wielkość akumulatora. No ale po kilku nur-

Czarny, dobrze układający się materiał, nie ograniczający ruchów, zamek

kach zapominamy o wielkości akumulatora. Gorąco polecam latarkę

z przodu (była to dla mnie nowość i ogromny plus, pozwalający samemu

GRALmarine LED DUO.

się ubrać i rozebrać). Po założeniu skafandra miałem wrażenie, jakbym

POSEIDON CYKLON 5000 – Poseidona można lubić lub nie. To

nadal przebywał w samym ocieplaczu, buty były idealnie dopasowane,

specyficzne automaty jeśli się o nie dba i przede wszystkim regularnie serwisuje u osób, które mają o nich pojęcie, to POSEIDON nigdy nas nie zawiedzie. Początki firmy, która ma w logo rybkę i widły Pana mórz i oceanów sięgają 1958 roku, kiedy to została założona w Geteborgu w Szwecji. Poseidon od zawsze stawia na prostotę i niezawodność. Dlatego ich automaty np CYKLON 5000 w wersjach plastykowych czarny, żółty, jak i metalowej jest produkowany w praktycznie niezmienionej formie od początku kiedy został wprowadzony na rynek czyli od roku 1958 roku. Po drodze dostał troszkę kosmetycznych zmian, ale to w praktyce ten sam automat. Automat z normą en-250 czyli na zimne wody. Konstrukcja nie do zajechania. Nurkowałem teraz na nowych modelach Cyklona i chciałem je porównać ze starszymi modelami, które posiadam. I powiem szczerze. Nie ma żadnej różnicy zarówno nowe, jaki i starsze

REKLAMA

modele po serwisie świetnie sobie radzą w każdym środowisku, czy to morze, czy zimnie i ciemne wody naszych jezior. Dodam tylko, że nie bez powodu wybierają POSEIDONA jednostki specjalne (US NAVY). Automat ma działać i dawać maksimum osobie, która z niego korzysta. Taki jest właśnie POSEIDON CYKLON 5000. Gorąco polecam. Dominika A. Miałam przyjemność testować mokry skafander Bare Evoke. Jako osoba dość wrażliwa na zimno byłam ciekawa, czy uda mi się zachować komfort cieplny w tej 7 mm piance, która uchodzi za najcieplejszą obecnie dostępną na rynku. Założenie skafandra jest nieco utrudnione przez uszczelnienia (kryzy) wokół kostek i nadgarstków, ale czego się nie robi żeby było cieplutko?  Plusem są zamki na kostkach, które sprawę ubierania ułatwiają. Dodatkowy zamek pod szyją pozwala na fajne dopasowanie. Główny suwak skafandra jest na plecach, dla mnie jest to o tyle niepraktyczne, że mam długie włosy, które zawsze chętnie wplątują się tam, gdzie nie trzeba. Wszystkie te minimalne uchybienia kompensuje niesamowita wygoda. Poruszanie się w piance nie jest utrudnione, czułam się jak w drugiej skórze. Humor dodatkowo poprawiały komplementy reszty załogi, bo trzeba przyznać, że krój tego skafandra wysmukla sylwetkę i sprawia, że można poczuć się bardzo kobieco. Podczas nurkowania miałam ubrany kaptur Proterm (Tecline) oraz rękawice Bare 5 mm. Całość spowodowała, że około 40 minutowy pobyt w chłodnej wodzie, nie przyprawił mnie o dreszcze inne niż dreszcze emocji (i to pozytywnych)! Nie da się wystawić lepszej oceny niż ta, że dziś nie jest to już pianka do testów, ale moja osobista  Kolejnym testowanym przeze mnie produktem, był automat oddechowy Poseidon Cyklon 5000. Nie jestem na tyle doświadczonym nurkiem, aby wypowiadać się technicznie na jego temat. Mogę jednak powiedzieć, że oddycha się przez niego bardzo lekko, jest wygodny w użyciu, a bąble powietrza wydychane z boku automatu były dla mnie fajną nowością. Po testach sprzęt zrobił takie wrażenie na uczestnikach, że większość zdecydowała się na jego zakup, a to daje najlepszą ocenę tego co testowali. Zachęcamy do korzystania z takich „demo daysów”, można zapoznać się ze sprzętem przed decyzją o zakupie.

PERFECTDIVER nr 4(16)/2021

wiedza

Nurek rescue

JAK NIEŚĆ EFEKTYWNIE PIERWSZĄ POMOC

Tekst i zdjęcia HUBERT REISS

Tym razem chciałbym przybliżyć wam sprzęt jakim sami

Każdy rozpoczynający swoją przygodę z pasją, jaką jest nurkowanie, już od pierwszego dnia kursu musi postępować zgodnie z zasadami bezpieczeństwa oraz je zapamiętać tak, żeby wiedzieć jak pomóc sobie lub w razie potrzeby drugiemu nurkowi.

czywiście nikt nie mówi o byciu bohaterem, bardziej

możecie się posłużyć do czasu przyjazdu służb ratunkowych. Jednym z coraz częściej spotykanych w bazach nurkowych poza zestawem tlenowym, apteczką oraz precyzyjnym planem ewakuacji jest… zestaw AED (Automatyczny defibrylator zewnętrzny). Jest kompaktowy i niewielki, co ułatwia jego przenoszenie. Możemy go na co dzień zauważyć w urzędach, na basenach, w przychodniach medycznych oraz komunikacji miejskiej i transporcie. Umieszczony jest w widocznym i oznakowanym miejscu w specjalnej „kapsule” na ścianie. W pobliżu AED powinna znajdować się instrukcja użycia.

chodzi o logiczne i konsekwentne działanie w celu

Dzięki uprzejmości zaprzyjaźnionej remizy straży pożarnej

niesienia pomocy lub zminimalizowania zagrożenia

mieliśmy okazję przejść trening z użytkowania takiego właśnie

począwszy od procedur awaryjnych dotyczących problemów

urządzenia oraz porównać sposób działania AED od trzech

sprzętowych po ewentualne problemy fizyczne partnurka/

producentów. Mała czerwona walizeczka wielkości grubszej

nasze.

książki, we wnętrzu której znajduje się urządzenie do ratowania życia… ot taki paradoks.

Warto w tym miejscu wspomnieć o kursach z pierwszej po-

Po otwarciu naszym oczom ukazuje się urządzenie wraz

mocy EFR, DAN czy PCK (Polski Czerwony Krzyż). W naszym

z elektrodami dla dorosłych już zamontowanymi w urządze-

przekonaniu, jako redakcji Perfect Diver, absolutny must

niu, dodatkowe elektrody dla dzieci, nożyczki do ewentualne-

have, żeby świadomie i bezpiecznie nurkować!

go rozcięcia ubrania oraz maszynka jednorazowa. Czas pracy

wiedza

urządzenia na baterii to minimum 200 defibrylacji lub 4 godzi-

Poniżej tabela z klasyfikacją elektrod zależnie od wieku poszkodowanego

ny pracy, a żywotność baterii wynosi aż 4 lata. Waga to tylko 1,5 kg, a pamięć pozwala na zapis danych pierwszych 15 minut

WIEK

ELEKTRODY

USTAWIENIA ENERGII

EKG oraz zdarzeń i decyzji podejmowanych w wyniku analizy

ponad 8

standardowe

1–8

rozmiar dziecięcy

przystawka zmniejszająca poziom energii

do 1 roku

nie zalecane

stanu pacjenta w czasie całego incydentu. Sprzęt jest tak zaprojektowany, żeby nawet osoba nie mająca przeszkolenia medycznego mogła udzielić pomocy. Oczywiście w świetle prawa brakuje jednoznacznej wykładni normatywnej wyjaśniającej, czy do użycia AED potrzebne są specjalistyczne szkolenia. Regulacje w różnych systemach

Do urządzenia jest dołączona instrukcja obrazkowa pokazu-

prawnych oscylują od wymagania specjalnych szkoleń, do po-

jąca krok po kroku jak postępować i prawidłowo używać AED.

glądu, iż nowoczesne AED to urządzenia bardzo proste w ob-

Oczywiście wszystkie te punkty są komunikowane również

słudze, w dodatku głosowo prowadzące ratownika przez cały

w formie komend głosowych podczas procedury reanimacji.

algorytm reanimacji, dlatego też powinno być dostępne dla

Nie każdy nurek to ratownik, choć każdy powinien znać

każdego świadka zdarzenia. Jednak w czasach sporej obojętno-

zasady udzielania pierwszej pomocy. Mnie osobiście kurs

ści i znieczulicy zdecydowanie lepiej podejmować choćby próbę

na nurka ratownika (Rescue Diver) bardzo pomógł i pozwo-

udzielenia pierwszej pomocy i być dobrym samarytaninem 

lił jeszcze dokładniej planować nurkowanie tak, żeby uniknąć

Sporo osób pewnie zastanawia się po co są osobne elek-

sytuacji awaryjnych i zagrożenia. To spora odpowiedzialność

trody dla dzieci lub klucz do zmiany trybu – na pediatryczny? Z dwóch powodów: 1. elektrody są mniejsze od wersji dla dorosłych choć każdy producent może mieć inne rozwiązanie, 2. do reanimacji dzieci jest przewidziane mniejsze napięcie jakim dysponuje AED (dzieci 50 J / dorośli 150 J).

ale i komfort, że wiemy jak zareagować w konkretnej chwili. Dobrą praktyką, organizując wyjazd nurkowy w grupie czy z partnerem, jest wyposażenie się w indywidualną apteczkę medyczną. Mówię o takiej spersonalizowanej pod kątem nurkowania, gdyż różni się kilkoma elementami od standardowej a od podstawowej samochodowej to już dwa różne światy 

PERFECTDIVER nr 4(16)/2021

wiedza

strzykawka 20 ml – do przemywania ran, worek na nieczystości, zestaw bandaży sterylnych różnej szerokości, bandaż elastyczny chusteczki dezynfekujące, jednorazowa maseczka do sztucznego oddychania metodą usta-usta, plaster opatrunkowy z metra, plasterki opatrunkowe oraz sterylna sól fizjologiczna. Na rynku są dostępne gotowe zestawy apteczek „nurkowych” oraz zestawów tlenowych. Poprzedzone odpowiednim kursem stanowią nieocenione w terenie źródło pomocy dla nurka i/lub ratownika do czasu transportu do szpitala lub dotarcia służb medycznych. Przydatnym lecz nie wymaganym jest również zestaw do segregacji poszkodowanych Triage – pozwala określi stan poszkodowanych Na każdym wyjeździe, czy są to polskie wody otwarte czy słone lub słodkie ciepłe wody za granicą, dobrze mieć:

Choć nurkowanie szuwarowe, lokalnie, na małej głębokości jest bardzo przyjemne i pozwala odkrywać dziewicze miej-

pod kątem nurkowym

sca pełne życia i przejrzystej wody, to zawsze należy pamiętać

` kilka kompletów rękawiczek jednorazowych, np. latexowych (bezpieczeństwo nasze jest najważniejsze)

o odpowiednim przygotowaniu i zabezpieczeniu takiego wyjazdu medycznie. Wybór

` maska do resuscytacji obejmująca usta i nos

baz nurkowych, które

` kilka kocy/folii termicznych

są odpowiednio wypo-

` żel na oparzenia

sażone jest pierwszym

` zimny i gorący kompres chemiczny (przegrzanie organi-

krokiem planowania

zmu / hipotermia)

bezpiecznego wyjaz-

` środki nawadniające

du 

` środki przeciw biegunce oraz chorobie morskiej

oraz pozostałe wyposażenie –

w większej grupie pod kątek priorytetu udzielenia pomocy.

Wujek Hubert oraz cała Redakcja Perfect

plasterki do skleja-

Diver wie co mówi

nia większych rozcięć skóry, chusta trójkątna opatrunkowa,

i zawsze propaguje

szyna usztywniająca, nożyczki, maszynka do golenia, pinceta,

bezpieczeństwo;)

PERFECTDIVER nr 4(16)/2021

p l a n e ta z i e m i a

Edredony

MIĘKKOPIÓRZY NURKOWIE

Tekst i zdjęcia WOJCIECH JAROSZ

Edredony ze względu na dużą masę mają ciężki start, ale w locie potrafią być bardzo szybkie

kraby pozbawiają szczypiec i odnóży, po czym również połykają

Bohaterowie tego artykułu świetnie nurkują. Czynią to nie tylko dla bliskiej szanownym Czytelnikom radości płynącej z bezpośredniego doświadczania wodnego świata, ale również z nieco bardziej przyziemnych powodów.

Z 68

wraz z pancerzem. Co dalej? Studiując anatomię ptasiego układu pokarmowego dostrzeżemy, że tuż za żołądkiem gruczołowym posiadają członkowie awifauny żołądek mięśniowy (tzw. mielec). W tymże organie zgniatane są skorupki i pancerze bezkręgowców, które później są oczywiście usuwane na zewnątrz. Niektóre ptaki wspomagają mięśnie żołądkowe w rozcieraniu pokarmu na papkę połykając np. kamyki. U takiego strusia, może takiego materiału być nawet kilogram! Skoro już o masie, ta pomaga ptakom skuteczniej nurko-

anurzają się zazwyczaj na kilka, rzadziej kilkanaście me-

wać. Warto też wspomnieć w tym miejscu, że edredony to naj-

trów po to, by wybrać coś z podwodnego „szwedzkiego

większe europejskie kaczki nurkujące. Poza rozmiarem wyróż-

stołu”.

niają się przepięknym strojem, ale jak to u ptaków bywa, rzecz

Najczęściej edredony jedzą małże (np. sercówki, omułki),

dotyczy tylko samców i to w okresie godowym. Kontrastowe

skorupiaki, w tym kraby (np. pospolity raczyniec jadalny czy-

i szykowne zestawienie bieli i czerni w wyjątkowym układzie,

li inaczej krab brzegowy), głowonogi, rozgwiazdy, meduzy,

do tego nieco subtelnej zieleni i nuta różu – to barwy edre-

a z rzadka nawet ryby. Co ciekawe, małże połykają w całości,

donowe. Do tego wysoko zachodzący żółty dziób, i gustowny

planeta ziemia

Dwie pary, gotowe do rozpoczęcia lęgów

strój nie tylko wieczorowy gotowy. Samice, osobniki młodo-

(to właśnie mobilność samców zapewnia swobodny przepływ

ciane i samce poza okresem godowym są po prostu brązowe.

i potrzebne mieszanie się genów w populacji), a potem… zo-

Postawione przy w pełni wybarwionym samcu wyglądają jak

stawią. Tak, samice edredonów dbają o lęgi samodzielnie,

przedstawiciele innego gatunku.

a by było nieco lżej i łatwiej, często tworzą duże „ptasie przed-

Ze względu na znaczny ciężar ciała startuje się edredonom

szkola”. W takich przedszkolach pisklęta, niekiedy w liczbie

nie za lekko, jednak gdy już się rozpędzą, mogą frunąć z pręd-

kilkudziesięciu maluchów, pozostają pod opieką paru samic,

kością nawet ponad 100 km/h! Nietypowe jak na kaczki jest

które wspomagają się i dzielą obowiązkami. Piękny przykład

to, że ptaki te przeplatają lot aktywny fazami lotu ślizgowego.

damskiej solidarności w naturze, nieprawdaż? Jednak nie ma

W trakcie pierzenia tracą zdolność do lotu, ale kiedyś przecież

co przypisywać edredonowym paniom jakichś specjalnie wy-

trzeba pióra wymienić na nowe. Gdy wraz z nowymi piórami

sokich pobudek, bo taki układ po prostu ewolucyjnie okazał

odzyskują zdolność lotu zaczynają przemieszczać się do miejsc,

się opłacalny. Wszelako z człowieczego punktu widzenia nie

gdzie będzie można zacząć się rozglądać za partnerem, wraz

sposób nie docenić zaangażowania ptasich mam w wycho-

z którym starać się przyjdzie o małe kaczątka.

wanie kolejnych pokoleń dostarczycieli najcieplejszego puchu

Samice edredona co roku wracają na miejsca, w których

na Ziemi. No właśnie – bezspornie, to za sprawą swego puchu

się narodziły (w ekologii jest na to termin – filopatria). Samce

edredony są tak ludzkości drogie. I to w zasadzie głównie sami-

zaś, wędrują tam, gdzie je ich ptasia fantazja poniesie (choć nie

ce, które wyskubują sobie puch z własnych piersi, by otulić nim

tak zupełnie bo przecież ogranicza je ich zasięg geograficzny),

składane jaja. Po zakończeniu lęgów taki puch jest skrzętnie

zmieniając miejsca odbywania lęgów. Zazwyczaj u ptaków jest

wybierany z gniazd do ostatniego piórka przez wyspecjalizowa-

odwrotnie – to samce przywiązują się do określonego terenu

nych zbieraczy, bo wartość ma wielką. Najbardziej ekskluzywne

i bronią go przed konkurentami. Ostatecznie zawsze edredo-

kołdry i pierzyny wypełnione edredonowym puchem kosztują

nowi kawalerowie odnajdą w stosownym czasie ptasie biało-

wszak majątek! Co ciekawe, wykorzystując przywiązanie sa-

głowy, powalczą o nie, spełnią obowiązek przekazania genów

mic do tych samych miejsc, na Islandii na przykład, tworzy się

PERFECTDIVER nr 4(16)/2021

p l a n e ta z i e m i a

Przedszkolaki (paromiesięczne młode) pod opieką samicy

specjalnie chronione strefy, gdzie edredony rokrocznie się roz-

zapaści liczebności populacji edredonów z powodu wysokiej

mnażają i wyprowadzają lęgi, w zamian za ochronę dostarcza-

śmiertelności wywołanej pestycydami spływającymi Łabą,

jąc pożądanego pierza. Niezrównane właściwości puchu znala-

Wezerą i Ems. Toksyny te poprzez wszystkie ogniwa łańcucha

zły odzwierciedlenie w nazwie łacińskiej gatunku, bo Somateria

pokarmowego trafiały ostatecznie do organizmów ptaków i ich

mollissima można tłumaczyć jako najbardziej miękka wełna.

tkanki tłuszczowej właśnie. Korzystające z niej samice w czasie

Zresztą w polskim języku znana jest nazwa edredona, która

wysiadywania jaj padały zatruwane uwalnianymi wraz z tłusz-

brzmi miękkopiór. Sam termin edredon pochodzi z języków

czem substancjami. Dzisiaj cały ten cenny przyrodniczo obszar

germańskich i również oznacza kaczy puch – wszystko się więc

wpisany jest na listę światowego dziedzictwa ludzkości UNE-

wokół termicznie doskonałego pierza kręci. Puch kaczy, gęsi czy

SCO, jest tam kilka światowych rezerwatów biosfery i parków

też syntetyczny nie mogą równać się z puchem edredonowym

narodowych. Pozwala to mieć nadzieję, że edredony i inne pta-

o niedościgłych właściwościach izolacyjnych. Gdyby jeszcze nie

ki, a także organizmy nie-ptasie, będą w przyszłości bezpieczne

był tak mało dostępny i przez to wyjątkowo drogi…

na tym największym systemie osuchów i płycizn pływowych

Z okresem lęgowym edredonów wiąże się również inna

na Świecie, a gdzie także bałtyckie edredony zimują. Kończąc

ciekawostka związana z odchudzaniem się ptasich mam. Nie

wątek lęgowy napomknę, że samice zawzięcie bronią gniaz-

jest to dobrowolne poddawanie się głodówce w celu poprawy

da i jedynie w ostateczności je opuszczają. Gdy są zmuszo-

własnego imagu, ale strategia lęgowa, której głównym celem

ne to zrobić ze względu na zbliżającego się drapieżcę, sięgają

jest zadbanie o losy własnych dzieci. W czasie niespełna mie-

po radykalny oręż stosowany w walce z najeźdźcą – spryskują

sięcznego okresu wysiadywania, samice korzystają wyłącznie

zniesienie półpłynnymi odchodami o wysoce nieprzyjemnym

ze zgromadzonych wcześniej zapasów tłuszczu, by nie tracić

zapachu. Jak wykazują obserwacje, jest to czynnik bardzo moc-

czasu na żerowanie i nie zostawiać na ten czas jaj bez opieki

no zniechęcający większość z szerokiego grona amatorów jaj

– co najwyżej kilka łyków wody raz na kilka dni. Tkanka tłusz-

edredonów do pożywienia się nimi.

czowa ma niestety taką właściwość, że poza gromadzeniem

Gdzie wypatrywać edredonów? Są to ptaki północy i do tego

materiałów zapasowych, wiąże duże ilości zanieczyszczeń.

morskie (tak morskie, że nawet słoną wodę morską piją!).

W latach 60. na Morzu Wattowym doszło do bardzo poważnej

Edredony możemy spotkać nad południowym Bałtykiem, ale

REKLAMA

Dymorfizm płciowy widoczny w okresie godowym sprawia, że nie sposób pomylić samice z samcami

NEED A DIVE BUDDY?

OCEANIC IS BUILT FOR ADVENTURE. ARE YOU?

Edredony chętnie odwiedzają porty, gdzie można je obserwować bez wychodzenia w morze

raczej tylko zimą – wtedy często w towarzystwie innych morskich kaczek odwiedzają okolice portów. Lęgi odbywają na naszym wybrzeżu sporadycznie. Za to środkowy i północny Bałtyk, Morze Północne, Norweskie, a w zasadzie wszystkie północne wybrzeża Eurazji i Ameryki Północnej to miejsca, gdzie można spotkać te ptaki. Pozostałe dwa gatunki rodzaju Somateria, tj. edredon turkan, zwany też okazałym (S. spectabilis) i edredon okularowy (S. fischeri) rzadziej odwiedzają Europę i spotyka się je na dalekiej północy, przy czym drugi z wymienionych głównie na Morzu Beringa. Podczas wypraw na chłodniejsze morza pozostańcie więc czujni i patrzcie uważnie jakie ptaki podrywają się przed dziobami Waszych łodzi – może będą to piękne edredony? Tego drogim Czytelnikom życzę!

www.nurkowanie-ecn.pl

p o r a d y i c i e k aw o s t k i ACADEMY

Przydatne rady i triki dla początkujących nurków technicznych Tekst WOJCIECH A. FILIP Rób jeden kurs na rok, to i tak bardzo dużo. W międzyczasie

Zaraz zaraz… Jestem nurkiem rekreacyjnym to co? Mam nie czytać ?

czenie, uczestniczących w ciekawych akcjach. Słuchaj, podglądaj, pytaj – ucz się nurkowania od nurków! Unikaj instruktorów, którzy twierdzą, że nie mają czasu na nurkowanie, bo ciągle szkolą. Nie wiesz gdzie szukać? Zapytaj w Ghost Diving, albo w Ghost

decydowanie czytaj. Zdobywanie wiedzy i umiejętności

Diving Poland (jeżeli jesteś z Polski).

nurkowych to w niewielkiej części uczestnictwo w kur-

Pojedź na trening zespołów Ghost Diving zajmujących się dy-

sach. To co buduje komfort i bezpieczeństwo pod wodą

namiczną ochroną życia pod wodą.

to żmudne treningi i udział w ciekawych nurkowaniach pozwa-

Sprawdź co powinieneś poprawić w swoich umiejętnościach

lających sprawdzić i wykorzystać zdobyte umiejętności.

i ćwicz przy każdej nadarzającej się okazji

Zdjęcie Fabrizio Tosoni

dołącz do grupy nurków mających większe od Ciebie doświad-

porady i ciekawostki

ACADEMY

Kim jest nurek techniczny? To ktoś kto świadomie używa różnego sprzętu i gazów aby maksymalnie wydłużyć pobyt na dnie na dowolnie wybranej głębokości, a następnie odbyć możliwie najkrótszą dekompresję pozwalającą mu bezpiecznie zakończyć nurkowanie.

Kim jest początkujący nurek techniczny? To ktoś posiadający podstawową wiedzę na temat używania rozbudowanej, tzw. technicznej, konfiguracji sprzętowej, zaczynający używać przyspieszonej dekompresji* poprzez użycie gazu dekompresyjnego w którym nie ma helu. Taka osoba nurkuje zwykle w przedziale głębokości 40–60 m używając twinsetu i jednej lub dwóch butli bocznych. Czas denny zwykle nie przekracza 30 minut.

Zdjęcie Mariusz Czajka

Co jakiś czas będę na łamach Perfect Diver pisał artykuły po-

Nurkowie techniczni używają jako podstawowego gazu

zwalające na interakcję z Wami, czytelnikami – mam nadzieję,

trimixu – mieszaniny tlenu, helu i azotu (stąd nawiązanie

że będzie to dla Was interesujące 

do 3 gazów w nazwie mieszaniny). Przyspieszenie dekom-

Dzisiejszy zawiera szereg rad dla początkujących nurków

presji, nazywane czasem dekompresją akcelerowaną, od-

technicznych. Każda rada ma swój numer. Pisz do redakcji Per-

bywa się przez wyeliminowanie helu z mieszaniny odde-

fect Diver podając numer najbardziej interesującego Cię zagad-

chowej na rzecz wyższej frakcji tlenu.

nienia. To, które najbardziej Was zainteresuje opiszę dokładnie

(więcej na temat dekompresji możesz przeczytać w 5 i 6

w formie niezależnego artykułu.

numerze Perfect Diver)

PERFECTDIVER nr 4(16)/2021

ACADEMY

Wszystkie zagadnienia związane z nurkowaniem

Zaczynamy!

technicznym można w prosty sposób wytłumaczyć. Taki rodzaj nurkowania staje się niebezpieczny wte-

Czytając poszczególne podpowiedzi weź pod uwagę, że nie

dy, kiedy zaczyna być skomplikowany. Prosząc o po-

mają one podziału tematycznego.

moc doświadczonego kolegę albo instruktora, zawsze

Aby nie było nudno, możesz jadąc na nurkowanie przeczy-

oczekuj logicznej, całkowicie zrozumiałej dla Ciebie

tać podpowiedź i przedyskutować ją w swoim zespole nur-

odpowiedzi. Trening nurkowania technicznego opiera

kowym – do czego mocno zachęcam. Zapytaj też o zdanie

się na wielokrotnym powtarzaniu procedur i uczeniu

instruktora*. Zawsze oczekuj prostej i logicznej odpowiedzi,

się taktyki nurkowania. Zawiera też niezbędną teorię.

a sam próbuj dochodzić do takich wniosków.

1. Położenie automatów w zaworach twina Ustaw I stopnie automatów po skosie, tak aby utworzyły literę

Umożliwi wysokie wejścia do wody z ciężkim sprzętem bez oba-

„V”. Jeżeli to konieczne, przekonfiguruj węże do takiego usta-

wy o uderzenie głową w zawory, pozwoli na penetrację wraków

wienia. Jeżeli używasz I stopni w których można zastosować

i jaskiń w pozycji pionowej głową w dół, usprawni pływanie

5 port – zrób to wkręcając w niego w prawym automacie wąż

na skuterze, znacznie poprawi pozycję przy wysokiej fali na po-

LP zasilający inflator, a w lewym wąż LP zasilający zapasowy

wierzchni, oraz wszystko wymienione w punkcie 1.

II stopień. poziomo?

3. Jeżeli masz wadę wzroku, nie szukaj maski ze szkłami korekcyjnymi

Poprawi pozycję głowy, a ta wpłynie na trym, zmniejszy zużycie

Kup 2 maski najlepiej pasujące do Twojej twarzy (zapewniają-

gazu, zwiększy kontrolę pływalności, poprawi technikę poru-

ce idealną szczelność przy minimalnym napięciu paska), a na-

szania do przodu i tyłu, ułatwi operowanie butlami bocznymi,

stępnie zabierz je do optometrysty i poproś o wklejenie szkieł

ograniczy narkozę, poprawi orientację w przestrzeni, podniesie

korekcyjnych o odpowiedniej wielkości i mocy.

bezpieczeństwo w czasie prowadzenia akcji ratowniczych.

W czym to pomoże w stosunku do maski ze szkłami korek-

W czym to pomoże w stosunku do automatów ustawionych

cyjnymi? Będziesz miał w masce dokładnie takie szkła jakich potrzebujesz – nawet jeżeli masz złożoną wadę wzroku, wybierasz najlepiej pasującą ci maskę, zamiast wybierać tylko z masek tzw. „optycznych”, dodatkowo tak wybrana maska nie będzie przeciekała.

4. Zamocuj karabinek na długim wężu do głównego automatu tuż za metalowym okuciem Użyj linki rdzeniowej o średnicy 2 mm, a przed zawiązaniem namocz ją w ciepłej wodzie. Stosuj zasadę 2 miejsc w których znajduje się podstawowy II stopień: w ustach albo wpięty w prawy d-ring. W czym to pomoże w stosunku do karabinka zamocowanego inaczej? Będziesz mógł wyjąć automat z ust i tym samym ruchem wpiąć go w d-ring bez użycia drugiej ręki (chwytaj wąż tuż za puszką Zdjęcie Łukasz Oganowski

2. Długość pasa krocznego

palcem serdecznym i małym, a 3 pozostałymi palcami obsługuj karabinek), linka zawiązana na mokro, nie będzie się przesuwać po wężu, a przez to karabinek zawsze będzie w najwygod-

Wyreguluj pas kroczny tak, aby był możliwie najkrótszy i wraz

niejszym dla Ciebie miejscu. Sprawdź czy do odwieszania głów-

z pasem brzusznym tworzył po zapięciu literę „Y”, a nie „T”

nego automatu używasz jednej czy dwóch rąk. Jeżeli dwóch,

W czym to pomoże w stosunku do pasa krocznego kończącego

to może to wskazywać na niewłaściwe położenia karabinka lub

się na brzuchu?

prawego d-ringu.

porady i ciekawostki

ACADEMY

5. Przygotuj i zabezpiecz zapasową maskę w prawej kieszeni

Uwaga!

Stosuj 2 takie same maski (nie używaj starej maski jako zapaso-

nurkowaniem, w niewielkim

wej), zawsze zabezpieczaj przed parowaniem maskę zapasową,

stopniu wpłynie na nawodnie-

wpinaj ją doubleenderem w gumową pętle, w prawej kieszeni.

nie, ale na pewno spowoduje

W czym to pomoże w porównaniu z innymi rozwiązaniami?

konieczność pójścia do toalety –

W sytuacji zmiany maski, założysz taką samą jakiej używasz,

w ten sposób nie nawodnimy się

a nie starą, zabezpieczona przed parowaniem maska nie bę-

przed nurkowaniem.

dzie parować po wymianie, prawa kieszeń jest „wolna” nie ma

Jedną z najczęstszych przyczyn DCS oraz subklinicznego DCS jest słabe nawodnienie organizmu nurka.

Wypicie dużej ilości wody przed

z niej maskę sygnalizując równocześnie problem latarką trzy-

7. Uprząż na butli bocznej nie jest uchwytem do noszenia.

maną zawsze w lewej ręce.

Uprząż ma za zadanie stabilne wpięcie butli bocznej tak, aby

nad nią butli bocznej – dużo łatwiej płynąc na skuterze wyjąć

6. Wyposaż swój suchy skafander w p-valve

gałki zaworów butli nie opadały, a manometry były stale widoczne bez konieczności odwracania butli.

Jeżeli jesteś kobietą, zapoznaj się z działaniem She-P, mężczyźni

Uprząż na butli bocznej składa się z 2 karabinków, obejmy

wybierają cewnik zewnętrzny z klejem na całej długości. P-valve

założonej poniżej połowy wysokości butli oraz linki przewleczo-

to system pozwalający na oddawanie moczu pod wodą. Jest

nej przez gumowy, sztywny wąż. Do stabilizacji węża automatu

bezpieczny, wygodny od wielu lat stosowany zarówno przez

służą 2 gumowe, płaskie opaski, dobrane tak aby wąż się zza

kobiety jak i mężczyzn. Część zamocowana na stałe w suchym

nich nie wysuwał. Średnica gumowego węża przez który prze-

skafandrze jest taka sama u kobiet i mężczyzn. Różnice zwią-

wleczona jest uprząż dobierana jest do warunków w jakich naj-

zane są z elementami zakładanymi na ciało.

częściej wykonywane są nurkowania. Im zimniejsza woda, tym

Po co mi P-valve?

wąż ma większą średnicę. Dzięki temu wężowi możemy łatwo

Jedno z największych zagrożeń dla nurków technicznych to DCS

odciągnąć gumowe opaski do stabilizacji automatu posługując

(choroba dekompresyjna) spowodowany odwodnieniem. Nu-

się grubymi, suchymi rękawicami.

rek rekreacyjny powinien pić dużo wody zaczynając na kilka dni

Uprząż powinna być zakładana na butlę po uprzednim na-

przed planowanymi nurkowaniami. Nurek techniczny zwykle

moczeniu linki. Zamontowana w osi gniazda zaworu pozwala

popija wodę przez cały dzień. Dodatkowo można wypić fili-

na stałą obserwację manometru i automatu. Dzieje się tak dla-

żankę kawy, tuż przed zanurzeniem, będąc w przeręblu i nie

tego, że butla nie obraca się w osi. Butle boczne przenosimy

martwiąc się co będzie kiedy zachce się siku… 

chwytając je za zawór. W czym szkodzi noszenie butli trzymając je za uprząż? Zdarza się, że niedoświadczeni nurkowie używają uprzęży do noszenia butli bocznych, sądząc, że jest to wygodny uchwyt (dzieje się tak czasem, kiedy nurkowi pomaga ktoś w przenoszeniu sprzętu, sam nie będąc nurkiem technicznym) . Powsta-

Źródło www.she-p.com

PERFECTDIVER nr 4(16)/2021

ACADEMY

ły w ten sposób luz, powoduje, że po wpięciu w uprząż nurka,

Dlaczego oryginalny pasek super komputera jest gorszy

butla obraca się zaworem i automatem w dół. Takie położenie

od bungee?

uniemożliwia szybkie posłużenie się zaworem. W przypadku

Pozycja Twoich rąk pod wodą nie zawsze sprzyja wygodnej

stosowania 2 butli bocznych dostęp do zaworu butli położonej

obserwacji przyrządów. Ustaw się w najwygodniejszej pozycji,

bliżej ciała jest bardzo niewygodny. W czasie nurkowań we-

a następnie zerknij na prawą rękę gdzie powinien znaleźć się

wnątrz wraków, albo w jaskiniach taka sytuacja może spowo-

komputer i lewą gdzie założysz kompas. Postaraj się nie pod-

dować niekontrolowane zerwanie linki poręczowej, zapiaszcze-

nosić/odwracać rąk do odczytu przyrządów, a raczej przesuń

nie, albo uszkodzenie II stopnia automatu. Niemożliwym staje

przyrządy tak, aby odczyt był możliwy przez cały czas. Szybkie

się też obserwowanie wskazań manometru bez każdorazowe-

i wygodne ustawienie przyrządów jest trudne jeżeli założone są

go obrócenia butli. Luźna uprząż związana z nieumiejętnym

na gumowym pasku. Gumki bungee dają możliwość ustawie-

noszeniem butli bocznych, może się okazać niebezpieczna dla

nia komputera w dowolnym miejscu, a jego przestawienie nie

nurków używających skuterów (DPV) – łatwo jest przeoczyć

zajmuje czasu, i co bardzo ważne, możliwe jest w dowolnym

wiszący pod nurkiem automat, który w poprawnym ułożeniu

momencie nurkowania bez konieczności dużej koncentracji

butli można stale obserwować.

na tej czynności.

8. Ustaw pokrętło separatora w tył (w stronę przeciwną niż ta gdzie wkręcone są automaty)

wydobycia nieprzytomnego nurka spod wody. Będąc na ple-

Wcześniej wspomniałem o ustawieniu I stopni automatów

w ustach, a swój komputer przestawiasz w górę w kierunku

w układzie „V”. Przeczytaj i postaraj się zrozumieć ideę takiego

łokcia. Z bungee zrobisz to niemal instynktownie. Z super pa-

układu. Jeżeli pokrętło separatora będzie ustawione w kierun-

skiem będziesz potrzebował „nieco” więcej czasu.

ku głowy, to spowoduje ono to co opisałem w punkcie 1. Ustaw

Jeżeli nie jesteś pewien tego rozwiązania, przećwicz akcję cach ratowanego, prawą dłonią przytrzymujesz mu automat

je w pozycji przeciwnej do tej gdzie znajduje się Twoja głowa,

10. Jak dużej butli na argon potrzebuję?

najlepiej pod kątem 30–45 stopni.

Jak najmniejszej – np. 0.85 l. Taka butla wystarcza do nurkowań

Dlaczego takie ustawienie jest lepsze od pokrętła ustawione-

na głębokości w przedziale 90–120 m.

go w stronę głowy?

Dlaczego taka mała butla – nie lepiej zastosować np. 4 litrową?

W nurkowaniu kluczowa jest kontrola oddechu. Zablokowanie

Butlę 0,85l stosowałem z powodzeniem do nurkowań na wraku

głowy w pozycji „lekko w dół” znacząco obniża możliwości dzia-

HMHS Britannic, leżącym na głębokości blisko 120 m. Większe

łania. Dodatkowo, chcąc manipulować tak ustawionym zawo-

pojemności butli konieczne są w czasie nurkowań wymagają-

rem, musisz opuścić głowę i w takiej pozycji próbować zmieścić

cych wielokrotnej zmiany głębokości, co wymusza wielokrotne

dłoń z pierścieniem rękawicy pomiędzy głową a automatami.

napełnianie skafandra – to dosyć typowe np. w niektórych ja-

Jeżeli zawór będzie ustawiony w stronę przeciwną, nie musisz

skiniach. W wodzie otwartej staramy się zbliżyć profil naszego

go szukać: delikatnie opuść głowę nie tracąc kontaktu wzro-

nurkowania do kształtu litery „U”. Czyli zanurzamy się, następ-

kowego z zespołem. Wsuń przedramię za głowę nie szukając

nie faza denna i wynurzenie. Gazu z butli argonowej używamy

zaworu. Podnieś głowę wysoko i swobodnie oddychaj, równo-

w takiej sytuacji tylko w czasie zanurzania.

cześnie dociskając nią przedramię. Zamknij dłoń – znajdzie się dokładnie na zaworze 

Warto też pamiętać, że każdy dodatkowy ciężar i objętość, powoduje, że nasza konfiguracja staje się coraz mniej wygodna i niepotrzebnie rośnie jej ciężar. Dodatkowo, w przypadku planowanej

Uwaga!

penetracji wraku, duża argonówka nie działa na naszą korzyść.

W twinach 2x15, 2x18 i 2x20 litrów ustawienie pokrętła w stronę głowy nie zmienia jej położenia ze względu

Uwaga!

na większą średnicę butli. W takich zestawach pokrętło

W nurkowaniu, a w technicznym szczególnie, skafander

separatora ustawiamy w kierunku głowy.

nie jest używany jako podstawowe źródło wyporu. Urzą-

9. Zmień mocowanie komputera i kompasu na gumki bungee

dzeniem służącym do kontroli pływalności jest skrzydło. Jeżeli Twoje wątpliwości dotyczące wielkości butli na argon związane są z tym, że kontrolujesz pływalność suchym

Zastosuj specjalne obudowy, albo wykorzystaj otwory w Two-

skafandrem, wykorzystaj ten moment i zacznij ćwiczyć

jej obudowie, albo wymyśl własny sposób. Zamień wszystkie

odmienne podejście – im szybciej to zrobisz, tym lepsze

gumowe paski na podwójne gumki bungee.

wyniki osiągniesz 

porady i ciekawostki

ACADEMY

Zdjęcie Mariusz Czajka

Nurkowanie techniczne to świetny sposób na poszerzenie możliwości oglądania świata pod wodą. Wymaga ono specyficznego treningu i przygotowania. W zamian dostajemy możliwości, które pozwalają nam zobaczyć to,

Jeżeli coś co napisałem zaintrygowało cię, a może budzi Twoje wątpliwości – napisz do Perfect Diver, który z punktów dzisiejszego artykułu chciałbyś poznać bliżej. …a może nie chcesz czekać na kolejne wydanie magazynu?

czego nie zobaczą inni. Uczymy się technik i używamy sprzętu

W takiej sytuacji serdecznie zapraszam do Akademii Tecline

w sposób maksymalnie świadomy. Właśnie takie podejście jest

– umów się na spotkanie, na które już teraz zapraszam ciebie

podstawą do budowania bezpiecznego sposobu na spędzanie

wraz z twoim zespołem 

czasu pod wodą.

WAF

https://teclinediving.eu/pl/akademia-tecline/#/

PERFECTDIVER nr 4(16)/2021

artykuł sponsorowany REKLAMA

HAYNE MIST

ako redakcja Perfect Diver bardzo lubimy

optycznej, która na rynku istnieje od 14 lat

testy nowinek – i nie chodzi tylko o nowin-

i zaopatruje ponad 70 % optyków w Polsce

ki z dziedziny nurkowania, zaawansowane technologicznie sprzęty. Tym razem postanowiliśmy popłynąć w nieco innym kierunku.

(raport BCMM 2020). Test

postanowiliśmy

przeprowadzić

w naturalnym środowisku nurków czyli…

Znacie to? Ten, kto kupił nową maskę nurkową

w wodzie! Na tę okoliczność pojechaliśmy

albo okulary do pływania lub freedivingu wie,

do bazy nurkowej Via Sport „Koparki” w Ja-

co znaczy zaparowana szyba lub szkła. Jak so-

worznie. Aby wynik testu był miarodajny, wy-

bie z tym radzimy? Patentów jest wiele: można

braliśmy dwa nowe, świeżo rozpakowane,

napluć, zalać płynem do mycia naczyń, opalić

modele od różnych producentów. Zgodnie

zapalniczką… Ale można też zrobić to skutecz-

z instrukcją użycia HAYNE MIST zaaplikowa-

nie i – bezpiecznie! Dlatego postanowiliśmy

liśmy preparat na maski – od wewnętrznej

przetestować produkt z branży optycznej –

strony, odczekaliśmy kilka sekund i wytar-

płyn przeciw parowaniu soczewek okularo-

liśmy szybki suchą ścierką. Każdy z nas był

wych. Tak trafiliśmy na ciekawy produkt

bardzo ciekaw, czy ten produkt naprawdę

z branży optycznej – HAYNE MIST.

spełni swoją funkcję.

Poręczny, 15-mililitrowy spray, który ma

Wykonaliśmy

trzy

nurkowania:

być ratunkiem dla nurków i pływaków. Płyn,

na różnych głębokościach, w temperaturach

który chroni przed zaparowaniem i delikatnie

od 13°C do 19°C. Maski z zaaplikowanym

czyści soczewki okularowe jest do kupienia

preparatem sprawowały się idealnie. Pomi-

w najlepszych salonach optycznych w Polsce.

mo podciekania maski u jednego z nurków

Cena za jedno opakowanie to ok. 20–30 PLN.

(brody mu się zachciało), nie miało to wpływu

Czy to dużo – zdecydujecie sami. Jednak

na efekt parowania. Różnica temperatur rów-

do wyobraźni przemawia fakt, że podczas

nież nie wpłynęła negatywnie na właściwo-

pierwszej i drugiej fali pandemii Covid-19 ten

ści produktu. Preparat jest bardzo wydajny,

produkt był wybawieniem dla osób noszących

a jego aplikacja starcza na kilka nurkowań.

maseczkę i okulary – i rozszedł się jak świeże

Dzięki temu możemy wyraźnie zobaczyć

bułeczki. HAYNE MIST Anti-Fog Lens Cleaner

pod wodą wszystko: suma, koparkę albo

to dzieło polskiej marki Hayne – hurtowni

inną atrakcję...

Podsumowując: redakcja Perfect Diver z czystym sumieniem poleca HAYNE MIST Anti-Fog Lens Cleaner, którego użycie gwarantuje przejrzyste i pełne życia widoki pod wodą! 78