Zomerkriebels - De sprong naar het secundair onderwijs

een Doe mee aan rijden van de wedst uk boek en win een le kket! of boekenpa

DE SPRONG NAAR HET SECUNDAIR ONDERWIJS

Doe mee dstrijd en aan de we uk win een le kket! boekenpa

Het is verboden: # Leerkrachten op te sluiten in het klaslokaal # Leerlingen op te sluiten in de kast (leerkrachten ook niet) # Stinkbommen te gooien in de lerarenkamer # Toiletten te gebruiken voor andere doeleinden dan waarvoor ze gemaakt zijn # Dingen in de gang te doen die je in het toilet hoort te doen # Projectielen naar leerkrachten te gooien # Leerkrachten te ontvoeren # Een kampvuur te maken op de speelplaats of in de klas # Gif te mengen in de koffie van de leerkracht # Naakt naar school te komen # Huisdieren mee naar school te brengen (wilde dieren ook niet) # Andere leerlingen te bijten, te slaan of te schoppen (dit mag ook niet bij leerkrachten) # Leerkrachten van de trap te duwen (ook leerlingen niet) # Schooltassen in de toiletten te proppen # Lockers tot ontploffing te brengen # Uit ramen te springen # Leerlingen uit het raam te duwen (leerkrachten ook niet) # Het dak te betreden # Brandblusapparaten leeg te spuiten in de gang (tenzij bij een echte brand)

2

De SurvivalKID Naar de middelbare school Luc Descamps 152 blz.

Inhoudstafel Hallo We hebben een gek schooljaar achter de rug.

Maar wees gerust, na de zomervakantie word je met open armen ontvangen door je nieuwe leerkrachten. Zij zullen de belangrijkste leerstof van het zesde leerjaar stap voor stap met jou herhalen.

In dit boekje kun je zelf ook al aan de slag gaan. Er zijn leuke leesteksten, uitdagende opdrachten en verschillende taal- en rekenspelletjes. Wanneer je inlogt op Pelckmans Portaal, vind je ook nog een reeks onlineoefeningen voor wiskunde, Frans en Nederlands.

Je vindt hier ook heel wat boekentips. En als je meedoet aan de wedstrijd, kun je een boekenpakket winnen. Want de beste en leukste manier om je voor te bereiden op volgend schooljaar en om alles om je heen te vergeten: dat is lezen!

Thom Pelckmans

Pelckmans Portaal

4

Een blik op de ‘class of 2021’ Mens en samenleving

6

You know more English than you think Engels

8

Ik heb een vraag Aardrijkskunde

10

Een wiskundewandeling door Brugge Wiskunde

12

Spelen met taal Nederlands

14

Le voyage Frans

16

Blobvis Nederlands

18

Skatepark Mathix Wiskunde

20

Maak een ballonwagen Techniek

22

Hiërogliefen ontcijferen Geschiedenis

24

Zes op een rij Wiskunde

26

Strandwandeling Nederlands

28

Proefjestijd Chemie

30

Spelen met taal Engels en Frans

32

Gezocht: zwarte strepen Nederlands

34

De Afrikaanse savanne Biologie

36

Parkour Frans

38

Cruz Nederlands

40

Welk boek past best bij jou?

44

Wedstrijd

46 3

Wat kun je vinden op Pelckmans Portaal?

Pelckmans Portaal (pelckmansportaal.be) is de onlineleeromgeving die hoort bij de lesmethodes van Pelckmans. Je kunt er ook al het online materiaal vinden dat hoort bij deze Zomerkriebels.

1 Digiboek Zomerkriebels Het digiboek is een online versie van jouw Zomerkriebels. Wat is er in dit digiboek te vinden?

– Videofragmenten – Audiofragmenten – Extra’s zoals stappenplannen 2 Oplossingen Zomerkriebels De oplossingen van de vragen kun je vinden op Pelckmans Portaal.

3 Oefenen op Pelckmans Portaal Pelckmans Portaal voorziet extra onlineoefeningen die aansluiten bij deze Zomerkriebels.

– herhalingsoefeningen voor wiskunde – herhalingsoefeningen voor Frans – herhalingsoefeningen voor Nederlands

Op info@pelckmansportaal.be vind je een uitgebreide handleiding die alles nogmaals samenvat.

4

Pelckmans Portaal is de onlineleeromgeving die hoort bij het ­lesmateriaal van Pelckmans en biedt je als leerling en leerkracht heel wat extra ondersteuning.

Maak via onderstaand stappenplan een account aan en ga aan de slag!

STAP 1

AANMELDEN – Ga naar www.pelckmansportaal.be.

– Heb je een Pelckmans- of Smartschoolaccount?

Prima! Kies zelf op welke manier je wil aanmelden.

– Heb je nog geen Pelckmans- of Smartschoolaccount? Maak een Pelckmansaccount aan.

– Klik op de knop ‘Schrijf je in’.

– Vul je voornaam, achternaam en e-mailadres in en kies een wachtwoord.

– Ga akkoord met de algemene voorwaarden en klik op de knop ‘Bevestigen’.

– Er wordt een e-mail naar je mailbox gestuurd om je inschrijving te bevestigen.

– Klik in de e-mail op de knop ‘Activeer je account’.

Je Pelckmansaccount is geactiveerd en klaar voor gebruik!

– Klik op de knop ‘Aanmelden’.

– Ga akkoord met de algemene voorwaarden.

– Klik op de knop ‘Aanmelden via Pelckmans’.

Je wordt automatisch aangemeld.

Je bent nu aangemeld met jouw Pelckmansaccount.

STAP 2

ACTIVEER JE CODE

Eenmaal aangemeld kom je terecht op ‘Mijn dashboard’.

Activeer eenmalig de code die je hieronder vindt:

UP-X433-HART-3L4W-EX Het ingeven van de code mag met of zonder streepjes, maar gebruik geen spaties of andere tekens.

Zodra je een code hebt geactiveerd, verschijnt het boekje onder ‘Mijn boeken’.

Je kunt het digitaal materiaal van een boek raadplegen door op de boekcover te ­klikken. Bij een volgend bezoek aan Pelckmans Portaal hoef je deze code niet meer in te geven. Je ziet dan automatisch al jouw geactiveerde boeken staan.

Na activatie is de code 1 jaar geldig.

Een blik op de ‘class of 2021’ Zomertijd is mijn spulletjes van het zesde leerjaar verzamelen … Toevallig vond ik de klasfoto van de start van het schooljaar. Ik keek mijn ogen uit! Wat is iedereen veranderd in de voorbije maanden.

Marte heeft ondertussen een beugel, Chiara’s kledingstijl is helemaal anders en Tiano is veel gegroeid. In de laatste zomerse dagen van juni zag ik zelfs dat Naïra een bh droeg onder haar witte bloesje. Toen mama dat hier onlangs ter sprake bracht, had ik nog luid uitgeroepen: ‘Niemand van mijn klas draagt dat!’

Ik denk dat ik daar nog niet aan toe ben, maar misschien tegen het einde van de zomer wel. O neen, dan zal ik dat toch proberen verbergen hoor, die eerste dagen in mijn nieuwe school!

Ik merk wel aan mezelf dat ik verander. Ik sta regelmatig lang voor de spiegel om mezelf te bekijken. Wat haat ik het als er dan iemand de badkamer, of mijn kamer binnenstormt. Kunnen ze me dan echt niet een beetje privacy gunnen?

Challenge!

Hayley Maak een selfie van je ergste afschrikpose: val aan als een wild dier, geef een vurige NEENblik, doe je duidelijkste karate-afweerhouding, fotografeer je engste schreeuw … Druk deze af en hang de selfie aan een touwtje aan je (badkamer) klink als je privacy wilt.

Ik ben nu al zenuwachtig! Ik ben net digitaal ingeschreven in mijn nieuwe school.

Gelukkig hadden ze wel een onlinefilmpje, waarbij leerlingen en leerkrachten iets vertelden en een digitale rondleiding gaven. Maar het is toch anders dan ik me voorgesteld had. Hoe zal het gaan?

Zal het helemaal anders zijn? Zal ik veel moeten studeren? Zal ik wennen aan al die verschillende leraren? Zullen de coronamaatregelen nog moeten? Alsof het al niet allemaal nieuw genoeg is, moet ik ook alleen met de fiets naar school. Het is heel wat verder dan mijn lagere school waar ik te voet naartoe ging. Oooh, mijn hart klopt nu al in versnelling als ik er gewoon maar aan denk …

Bagrat

6

Challenge!

Maak je eigen fietssleutelhanger. Zoek eventueel inspiratie op Pinterest.

Recycle een stukje leer van een afgedankte lederen riem en kerf er je naam in, of leer zeemansknopen strikken met een stoere koord voor aan je fietssleutel, of maak je naam in fimo of krimpfolie.

Fiets tijdens de vakantie al een aantal keer naar de school om te oefenen en te wennen. Neem telkens je tijd op en bereken alvast de gemiddelde tijd die je nodig hebt om er te geraken.

a z m Ha

Ik ben verslaafd! Echt verslaafd! Aan … mijn smartphone! Die kreeg ik drie maanden geleden voor mijn verjaardag. Ik kan dat ding nu al niet meer missen! Ik zit op TikTok, en chat veel met mijn vriendinnen, en ik kijk massa’s YouTubefilmpjes. Ik zeur nu thuis om een Netflixabonnement. Dan kan ik zelfs in mijn eentje films kijken.

Jammer genoeg hebben mijn ouders al aangekondigd dat ik komend schooljaar meer zal moeten studeren. Ik zal dus moeten afkicken van mijn smartphone … Hoe zal ik dat doen?

Challenge!

Ella Maak een afkickbox: een doos met een slotje eraan.

Maak een afkickplan: wanneer leg je hem in de doos?

Lukt het niet? Zoek een buddy bij wie je de sleutel in bewaring geeft.

Vul je tijd met superleuke dingen.

voetballen

OEFFFFFFFF … Vakantie! Een zee van tijd waarin niets moet!

Behalve op kamp gaan, maar dat is pure fun. Daar kijk ik nu al naar uit! Elke dag uitslapen en kunnen kiezen wat te doen! Alhoewel, mama zal wel een klusjeslijstje klaar hebben ... Ik moet ook toegeven dat niets moeten in het begin wel leuk is, maar op den duur ook verveelt.

Nu ik nog zoveel dingen in mijn hoofd heb die ik alvast zou willen doen, zou ik ze beter opschrijven!

een boek lezen

koek jes bakken

een cht fietsto maken

gamen

Challenge!

Span een touw in je kamer. Maak vierkante kaartjes en schrijf er je ideetjes op: voetballen met ... , het boek ... lezen, een fietstocht maken, cupcakes bakken …

Teken op de andere kant de beste weersomstandigheden voor deze activiteit. Bij een fietstocht teken je bijvoorbeeld een zon, bij lezen een regenwolk. Hang alle kaartjes met een wasspeld op met de ‘weerkant’ naar je toe. Als je je verveelt: kies op basis van het weer een kaartje en laat je verrassen!

Liam Mens en samenleving

7

k in th u o y n a th h s li g n E re o m You know 1 Fill in the missing words.

Vul de ontbrekende woorden in. cooler – dangerous – Delete – elephant – hands – ice cream – job – nose – online – school –stupid – sun – vacation

8

2 Do you know the Disney villains? Write the name of each villain next to their description.

Ken jij deze Disneyschurken? Schrijf de naam van elke schurk naast de passende omschrijving.

Cruella De Vil

Ursula

Claude Frollo

Scar

Maleficent

Gaston

The Evil Queen

Hades

Description

Villain

This character is the brother of Mufasa and next in line to become king. When his nephew, Simba, was born his chances to the throne were lost. In the film he killed his own brother.

This sea witch offers Ariel an opportunity to become human to fall in love with Prince Eric. Her plan was to sabotage Ariel and replace King Triton as king of the oceans.

This evil and greedy fashion designer tried to kidnap Dalmatian puppies for their fur.

He is the god of the Underworld who wants to take over Mount Olympus from his brother, Zeus.

This justice minister takes care of Quasimodo and wants to murder all Romani people in the city of Paris.

This powerful, dark fairy lives in the Moors. An event turns her heart to stone and she curses the king’s daughter princess Aurora.

This queen wants to be the most beautiful of them all. She disguises herself as an old woman to poison Snow White with an apple.

This arrogant hunter wants to marry Belle. His obsession turns him into a horrible evil person when he finds out Belle loves the Beast.

3 Colour the pictures of the Disney heroes who fight the villains according to the instructions.

Kleur de afbeeldingen van de Disneyhelden die de schurken bestrijden volgens de instructies.

Belle has blue eyes, brown hair, red lips and a light pink skin. She wears a yellow dress.

Genie has a yellow lamp, blue skin, yellow bracelets and a red belt.

Engels

9

Ik heb een vraag KUN JE IN BELGIË FOSSIELEN VINDEN?

STEVEN, 13 JAAR

J

e kunt overal ter wereld fossielen vinden.

Meestal zijn die microscopisch klein. We spreken dan over microfossielen, of als ze nog kleiner zijn macrofossielen. Kijk maar eens naar sommige vensterbanken of stoepranden. Als die van natuur­steen zijn, kun je daar al veel kleine fossielen in vinden.

DOEN

VIND EENS EEN

FOSSIEL!

Naam: Jaekelotodus robustus (haaientand) Vindplaats: Strand van Knokke

De grotere en spectaculaire fossielen – meestal van dinosauriërs – worden tegenwoordig veelal gevonden in de Verenigde Staten, China, Patagonië ...

Toch hoeft België niet onder te doen: in het Museum voor Natuurwetenschappen in Brussel kun je de Iguanadons van Bernissart vinden. Deze grote dinosauriërs werden in 1878 ontdekt in een Waals mijndorp.

Naam: Spirifer Vindplaats: Barvaux

Het hoofdaandeel van fossielen kun je vinden in de kleiige en zandige afzettingen in Vlaanderen: haaientanden, krabbetjes, schelpen die al tot tien miljoen jaar oud zijn. In de Ardense gesteenten kun je nog oudere fossielen terugvinden, zoals trilobieten.

Hoe kun je ze vinden? Met een goede speurneus en wat geluk. Geologen bestuderen al geruime tijd alle grondlagen, of geologische lagen, op hun fossiele inhoud. Er bestaan dan ook veel boeken over. Daar een beetje in rondneuzen kan je al een heel eind op weg helpen. Er zijn ook veel amateurclubs die fossielen en mineralen zoeken.

Geoloog David Van Rooij, UGent

10

Naam: Scaphella Lamberti Vindplaats: Antwerpse haven

WAAR BEGINT DE RUIMTE? ARMINA, 10 JAAR

In principe begint de ruimte waar de atmosfeer van de aarde eindigt.

Maar de bovengrens van onze atmosfeer is niet zo precies vast te stellen.

Daarom werd overeengekomen om het begin van de ruimte te bepalen op 100 kilometer boven het aardoppervlak.

Onder die grens (de zogenaamde Karman-lijn) spreken we van luchtvaart, omdat je nog in de atmosfeer reist.

Boven die grens spreken we van ruimtevaart.

Astrofysicus Jean-Pierre De Greve, VUB

WAAROM VOELEN WIJ NIET DAT DE AARDE RONDDRAAIT?

V

MAÏTÉ, 12 JAAR

an het ronddraaien van de aarde voel je niets, omdat we zelf even snel meedraaien. Het lijkt voor ons dus alsof de aarde stilstaat.

Je kunt het vergelijken met het volgende: doe je ogen eens dicht in een snel rijdende trein. Je zult nauwelijks voelen dat je eigenlijk snel aan het rijden bent. Dat komt omdat je zelf meebeweegt met de trein. De trein beweegt over het land, maar jijzelf beweegt niet in de trein. Daarom voel je niets van de beweging van de trein, je voelt enkel bochten, bulten, versnellingen en vertragingen.

Van het draaien van de aarde voel je dus ook niets. En dat zal nooit het geval zijn, want de aarde versnelt en vertraagt niet, neemt geen plotse bochten en komt geen bulten tegen. Ze tolt gewoon rondjes in de ruimte.

Computerwetenschapper Joachim Ganseman, Universiteit Antwerpen

Ik heb een vraag.

Wetenschappers geven antwoord Bart Coenen en Stephanie Dehennin 160 blz.

Aardrijkskunde

11

FORT LAPIN

RAAT VAARTST straat Veemarkt

I AA

Walweinstr.

T ES MV KO

r ie lva Ca

n -laa

's-G

rave ns

at ra sst er k ro St

Ca

S its au r

i

IE R

ai

EI

aa str be ab

PO TT el Kraanr ei

aa t

eB

ur g

AT

RA

EE NS TR AA T

re itj e

ER

Ee

t R AA T T

JV

ll e Wi

str m

S

RIA RA ST

T GARENMARK

ge

ke r kho f

UT S HO

DI

r oo tp ou kh

.

ink

Kip

N aaldenstra at

stra at

Moer

ND ST

at

ST

rstra at Moe

Mortiersstraat

Oost -G istelhof

t st

os sc ha er

AAN

GULD EN-VL IESL

La nge r ei

HL AA N

KO NI NG IN

Leo po

ZA

u it Kr

M

NO OR D

at tra

t aa str l se aa uv W ee st rk r.

Pa

ar Zw

ins nte Fo

Speelm an sre i

n

P

TR NS RE HE DIK E R

K EE

Guido Gez ellelaan

ei ner oe Gr

t raa nst

TR GS

T AA

n ni oe Gr

MA

B

tr

Westmee

v. ste

e -G ee s ts tr.

dijk vers Ver

Jan Breydellaan

i are nn t-A Sin r de Pee

n r in

r st

ER

nd Pa

ze ui

en

RU

S

MB AA BR

k dij ers uw

f se Jo

rt

ho en

re Fre

O

Ka

AA T

T AA

r. est

R ST OG

Me

rg Bu

HO

JE

raat

tr. lks Ke

st Twijn

e St ES TR

t aa str

at tra ds ar ga t om raa Bo rst de

t raa ast urg

STRAAT PSTOCK PHILI

LL

n or Ho

R id

rsstr. ake nm pe Wa

a lb -W Sint

W

t

ilig

Elisabeth Zorghestraat

. str ng K on i str. else Eng

nsstraat Sint-Ja

ud

aa iastr

tr. des Len

He

Mar

traat Goeze pu ts traat

5

AT

tr.

kla as str aa t

at tra ws eu Ni

Dwee rss g Hoo

s do r

ei e lr ieg Sp ei lar no S pi

at stra

. str lle

ms Loppe

tr. rss ke Bl e

F HO NT GE

Ha i -N nt Si

at

r ugge

Gouden-Handrei th.

Spanjaardstr aa t

NGSTRA VLAMI

r.

at stra

a str

alv a Sint-S Korte Vu e rs stra at ld

Gouden-Handstraat

3

O

T TRAA NDS DZA ZUI

Gotje

of istelh

at

T AA

rs t lve Zi te

Kop

e ag lfh Wu

lst r.

at

4

AA T

TR TS NS MU

ra rKst lve em Zi e

Sterstr.

at

TR

SS

at ra

r.

rs s tra He lm at str aa t Ha an st r .

traat

en Krom G

ie dem Aca

KO

an ge

straat

t-G Wes

stra

rss tra at

LD dss raa t GE t-Aman t Kor Sin

tv On

t er ss

aa

ilk nsb rte

uww erk e

a sst r

eu Le

e Kuip Klein

ens

t-M Sin

aat jnstr Zwi

agd

D

T R AA

Ma

S ME

T E NS

AAN ZERL EFIJ HO

raat urst schu

12

e an eL or t

raat rsst

Grein

n

e mak Kam

a ella yd Bre

ne La

B

La n ge Raams

lho f

rei

a str

st

K

Jan

t raa rsst we ou

Sc

r. rsst ege wv ho u

kers

Gra

ak

ws

nh

ma den

sstra at aker nm

r Kuipe

Z de

tte Po

at

-J A SI N T

Bee

n ne stij gu Au w rte Ko

T RAA GST IN AM VL

Z

e sk ak

a str vin

3 Lou staat voor het prachtige Belfort en wil wetenstrhoe hoog deze torentrais.

Het . om at Ro aan . mi schaduw af van 55 cm. Hoe hoog paaltje naast hem is 110 cm hoog en werptr een str Da lm e Ge Pa Pat e rw is het Belfort als deze een schaduw afwerpt van 41,5 m? ijn enoitlaan er B Pet

t traa

ite Po

Ou

t raa t st po

t aa str

aels Mir

at stra ene Gro

N

n Ja

ni n Bo

Jan

GSL AA

traat

al nd ze Ro

oL

T AA

BEV RIJD IN

at Schrijversstra

SINT-JORISSTRAAT

Gieteri js

aat str am Ra

l de S tout elaan

g Hu

R ST EL EZ

Kare

Hoe

t raa

tra at

Noord -Gi ste

Collaert Mansionstr.

Bid de rs

Sint-Gillisdorp

r. elst Ka p

t raa erst Klav

Kleine Nieuwstraat

tenstraat untia Ann

t raa

t raa

ld Ilaan

at

aat listr

kst Bl o

st zen Bie

2 Bereken de oppervlakte van dit raam in dm2, afronden op 0,1):

Baliestra

u Elf-J

EL ISA B

ET

PS EE

M INGDA VLAM

H SC

b De wandeling start bij de Kruispoort. Lou legt bij elke stap 70 cm af. Hij DA LE zet tijdens deze tocht in totaal LA 4 400 stappen. Hoeveel km bedraagt deze AN wandeling in totaal?

ER

t

SintClara straa t

a utk Ho

T

traa t

Julius en M

dreef Sint-Clara

KOMVE S

. str rg be

Langerei

SK

tra at

EG

II pold Leo

T ER

be rgs

W

-P I E SINT

IJZERSTRAAT

N EE ST SE ND TE OS

1 a We starten onze wandeling om vijf over half vijf.

Plaats de wijzers op de juiste plaats.

lva r ie

G ENWE

eg nw tee eS

SE STE

els dze Du

NBERG

traat uids

O

kaa

Ron

Overal om je heen zijn er alledaagse situaties waarin wiskunde verweven is. Getallen spelen een belangrijke rol in het dagelijkse leven, overal duiken meetkundige patronen op.

Lou heeft een wiskundige zoektocht uitgestippeld.

Ga je mee op stap? rsz Piete Sint-

n Stee

EG TEENW ELSE S

a ai Coiseauk

BLANKE

eg Krakelw

EG

aa t

EW PATHOEK

at Vaartstra

t-P Sin

ne str

D U D ZE

Lodewijk

e g g ru B r o o d g n li e d n a w e d n u k Een wis ie te rsg ro e

ENT WE G NIEU

Ste enw eg kse

Koo lke r

at

i aa

a Va se

id Zu rt-

4 De Koninklijke Stadsschouwburg van m Da Brugge, gebouwd in 1869, is een van de belangrijkste theater- en concertzalen van de West-Vlaamse hoofdstad en geldt als een van de best bewaarde stadstheaters in Europa. Schrijf het bouwjaar in Romeinse cijfers:

t raa r st ld e o P

d AI ui KA t-Z SE ar G Va EE e s W m OR Da NO

5 In de Wijnzakstraat bevindt zich het museum Choco-Story. Dit museum brengt de geschiedenis van chocolade tot leven in woord, beeld en smaak.

Het huisnummer van dit museum is het kleinste priemgetal. De postcode van Brugge is de som van 4 200, 1 456 en 2 344. Vul het adres van Choco-Story aan.

7

t Pold erstraa

Karel van Manders

6

Choco-Story

t raa rst ke

traat

k ara Ha

K se

rd Noo egdew wei ene Gem

bekes tra

VAN PRAETSTRAAT ULES

nsaar d

o No

g ee rw

m Da

Brugge

o po rts at tra

Oo

e ss oo Pr st-

PE

6 De wandeling loopt bijna op zijn einde en we stoppen voor een drankje en een hapje bij Pizzeria Sforno. Bereken hoeveel je hier in totaal moet betalen.

R TE

SE

L IE

RA

IT BU

ST

EN

AT

T VES UIS KR

He

Po lde rstr aat

Oliebaan m

elr ijk

Snagga

ard

Juliu

at stra

AT

tr ests

.

Balstraat

tra at

rr i o Ve

jn Sti

T

ke

nz en str aat

Spee

lplei

nlaa n

ON INV ES T ver hei dss tra at

NB

Nij

traat ers

BU ITE

i

Will emi jne ndr

t traa dels Von

l Sta

Violi erstr aat

Bo nin ve st

SCH AA RT

t raa

Ho og s

oe r

M

AA T

ure up Co at ra rst zie Vi

STR

oe br

dst aar

traat Fortuins

er

G ap

tu k

Meer zin in een wiskundewandeling door Antwerpen en Westmalle? Deze kun je vinden op Pelckmans Portaal.

st r

d in

ke r

ke

EI NR

M

tr. ss

str aa t

r.

7 We komen ten slotte aan de Dampoortsluis. Het water wordt rechts op peil 3,95 m gehouden, MAALS E STEEN WEG terwijl het peil links op 5,69 m staat.

Hoeveel meter bedraagt het hoogteverschil?

Assebro eklaan

Ho ois

Bil ks

Ga

no st

raa t

at

tra at

at tra

E ER IKH ED PR

er uw to

TWEG

boo mst ra

Alt eb ijst

e ksk

s en nz

er Le

tra at

m

int - Br u

Bil

Ga

ure at up Co tra rss we ou er t

le tte Wi

rte

l ge En

t aa

str a

at Vu lde r sst raat

2 AT

Ba lse

BUITEN KAZERNEVEST

aat

Kw ek ers

KAZERNEVES

Ann

ee rs

NG ES TR

LA

d

tr

an wl ieu

T AA

ss an pm

ol en m

at

o Ko

M

str aa t

S

an ss t ra

de

t aa s tr ak ha Sc

e m

N Verb ran d

jz

l Leopo dstraat Prins

Ro

Tim

de rs s

WEG STEEN

1

rm

ten

KSE

PEPERSTRAAT

tSin

t aa str rg be

RKER MO E

t aa str els uv e r St

AT

n lei ap

RA

at

eg Rolw

a rtstr poo

at

Ve nk els

MS TR A

cest raat

Dam

ra nsst

raat

R

RA

EST ISV K RU

l ma

erdst AL E

s De lapl a

e Spe

Rope

CA

ST RS ME

Hug

UZ

Aardenburgsew

at nstra Vinke

Wiskunde

13

Spelen met taal

t n a r u a t s e r n e e ontwerp JE OPDRACHT

Je hebt net een vervallen gebouw gekocht waarin je een restaurant wilt openen. Je wilt er een echt succesvol restaurant van maken, maar vóór je de zaak kunt openen, is er nog heel wat werk aan de winkel.

Geef je restaurant een naam: kies een naam voor je restaurant

Fawlty Towers

en maak een ontwerp voor het bord dat aan de voorgevel komt.

Decoratie: maak een tekening van hoe je restaurant er moet uitzien nadat je het gedecoreerd hebt. Maak een tekening van een muur en één tafel. Teken die zoals ze eruit zouden zien net voor de opening van het restaurant. Vergeet niet om smaakvolle kleuren en mooie foto’s of schilderijen te kiezen voor de muren. Denk ook aan de details, zoals een tafelkleed en misschien een vaas met bloemen op de tafel.

Maak een plan: teken een plan van je restaurant (bovenaanzicht) waarop de keuken, de toiletten en alle tafels afgebeeld staan.

Menu: beslis wat er op je menukaart komt. Denk aan voorgerechten, hoofdgerechten, desserts en drankjes. Je kunt ook extra onderdelen toevoegen aan je menu, zoals lichte snacks of ‘de suggesties van de dag’. Ontwerp je menukaart en maak een tekening van je definitieve versie.

Maak reclame: maak een flyer die gedrukt kan worden en per post verdeeld kan worden, om je nieuwe restaurant te promoten.

UITBREIDING

14

– Maak een jobomschrijving voor je ober.

Wat verwacht je van hem?

– Teken de voorgevel van je restaurant.

– Stel een enquête op voor je nieuwe klanten zodat je weet wat ze wel of niet goed vonden.

– Welke speciale promoties zou je kunnen organiseren om nieuwe klanten te lokken?

– Maak een tekening van enkele maaltijden op je menukaart. Zo weet de kok hoe die maaltijden eruit moeten zien.

Outside the box Molly Potter 64 blz.

Gedichten met emoji’s Bij deze emoji-gedichten ontbreekt de emoji. Zet het nummer van de juiste emoji bij elk gedicht.

1

2

3

4

5

6

7

8

hon dst rou w vol gen wij wij kw ijle n en hijg en we lisw aar wij bijten nie t wij dra gen de ton g op het har t Geert Viaene

he t vo or mi j.

To e, al st ub lie ft. Do e wa t wi l je?

Ik zo u je . Ik za l je . O, re .

Pl ea se , sv p, pe r fa vo am or e.

Do e he t vo or mi j, mi je?

Zo u je? Za l je? O, wi l lo fe lij k bl ij.

M aa k ie ts in mi j on ge Peter Theunynck

Kus een s een and er en zeg dat het min der lek ker wa s.

Geert De Kockere

ke r: Ik w e e t h e t ze d a t ik ze ke r d e nke n d ie p e r m o e t e te n d a t o m ze ke r te w o k ze ke r is . w a t ik d e n k o Johan-Lou Ve

rwimp

Zoenen, dat is elkaar besmetten met het virus van de liefde.

Maar ach, je droeg een mondmasker.

Geert De Kockere

E lke g li m la ch is e e n ko m m a in d e ro m a n v a n h e t le ve n .

Geert De Kock

ere

aa n.

He lp . Ik ka n he t we l be ld .

Pe r on ge lu k mi jn ex ge Sc he et in de lif t.

Be de k je la ch .

Pr oe st be na uw d.

Carmien Michels

Nederl ands

15

Le voyage

Anja Deveugle

Jules est en vacances.

Jules regarde les arbres. Ils dansent!

Et les fleurs chantent!

Il est à la gare. Il va à Londres1 avec sa tante et son oncle. Il est très content.

– Jules: Quel drôle de pays7!

Le train international arrive. Jules monte dans le Jules voit aussi Astérix et Obélix. Et train avec sa valise. À dix heures, le train part.

Lucky Luke sur son cheval.

Et Tintin et Milou! Et Bob et Bobette!

Dans le wagon, il y a beaucoup de touristes.

2, il Jules adore ces héros8 de BD9.

Le train entre dans un long tunnel. Tout à coup fait noir dans le wagon.

– Obélix: Viens, Jules, on va chercher des sangliers10!

– Jules: D’accord …

Jules entend des bruits bizarres3. Le train sort du tunnel.

Jules et Obélix vont dans le bois.

– Jules: Mais, où sont ma tante et mon oncle? Où – Jules: Oh là, un sanglier! Et là, encore un! sont les touristes?

– Obélix: Miam! Le souper va être super!

Jules est seul dans le wagon avec un grand chat gris. – Jules: Obélix, attention! Voilà des soldats!

– Le chat: Bonjour, Jules!

– Obélix: Youpi, je vais jouer avec les Romains!

Jules regarde Obélix. Les Romains volent dans l’air11.

– Jules: Eh?! Ce chat parle?! Ce n’est pas possible!

4 au pays des merveilles5! Ici, Obélix s’amuse beaucoup.

– Le chat: Bienvenue tout est possible.

– Jules: Sacré Obélix, tu es super fort!

– Jules: Le pays des merveilles? On n’est pas à – Obélix: Eh ben oui … Enfant, je suis tombé dans Londres? Où sont ma tante et mon oncle? la marmite avec la potion magique12.

Le chat ne répond pas. Le train s’arrête.

– Obélix porte deux sangliers. Jules porte les cas6.

– Le chat: Viens, Jules, on descend ques13 des Romains.

– Jules: Bon … D’accord, j’arrive.

Ils retournent chez les autres.

Jules rencontre un perroquet bleu, une girafe rouge – Tintin: Viens, Jules, on va chercher Milou et le et un éléphant vert. capitaine Haddock!

Les animaux sont très gentils. Ils parlent et saluent – Bob: Viens, Jules, on va chercher tante Sidonie Jules. et Lambick!

1 Colorie les animaux de l’histoire.

Kleur de dieren die in het verhaal voorkomen.

16

– Lucky Luke: Viens Jules, on va chercher les Daltons et Rataplan!

– Jules: Mais … mais … pas si vite …

Tout le monde parle en même temps14. Les héros poussent Jules.

Jules tombe. Il a un peu peur.

– Jules: Stop! S’il vous plaît, arrêtez! Ce n’est pas chouette.

– Le chat: Allez, Jules, un héros n’a pas peur.

– Jules: Mais je ne suis pas un héros. Je veux retourner chez moi.

– Le chat: Ah ça, ce n’est pas possible. Tu restes ici maintenant. Pour toujours!

Les héros rient15. Les animaux rient. Les arbres et les fleurs rient.

– Jules: Stop! Non … non …

– La tante de Jules: Jules? Jules!

– Jules: Euh … Quoi? Tante Lucy? Où est Obélix? Et Tintin?

– La tante de Jules (rit): Obélix, Tintin …? Oh, mais tu as rêvé16, mon grand. Viens, on va manger quelque chose au wagon-restaurant.

Au wagon-restaurant, Jules voit des affiches de cinéma: Alice au Pays des Merveilles, Astérix aux Jeux Olympiques, Le chat botté17, Tintin et le Temple du Soleil.

– Jules: Hm … eh ben, oui, j’ai rêvé …

Mais tout à coup, Alice, Astérix, le chat et Tintin bougent sur l’affiche. Ils saluent Jules.

– Jules: Ça alors! Je rêve encore!

FIN

1 Londres: Londen 2 tout à coup: plots 3 le bruit bizarre: het vreemde geluid 4 bienvenue: welkom 5 le pays des merveilles: het wonderland 6 on descend: (hier) we stappen uit 7 quel drôle de pays: wat een grappig land 8 le héros: de held 9 la BD (bande dessinée): het stripverhaal 10 le sanglier: het everzwijn 11 ils voler dans l’air: ze vliegen in de lucht 12 la marmite avec la potion magique: de ketel met de toverdrank 13 le casque: de helm 14 tout le monde parle en même temps: iedereen praat tegelijkertijd 15 ils rient: ze lachen 16 tu as rêvé: je hebt gedroomd 17 le chat botté: de gelaarsde kat

2 Combine.

Verbind de zinnetjes met het juiste personage uit het verhaal.

1 Tintin A Où sont les touristes?

2 Jules B Bienvenue au pays des merveilles!

3 Bob C Je vais jouer avec les Romains!

4 Le chat D Viens, Jules, on va chercher le capitaine Haddock.

5 Obélix E Viens, Jules, on va chercher tante Sidonie!

6 la tante de Jules F Viens, Jules, on va chercher Rataplan!

7 Lucky Luke G Un héros n’a pas peur.

H Viens, on va manger quelque chose.

I Je rêve encore!

1

2

3

4

5

6

7

Tu aimes l’histoire? Coche.

Wat vind je van het verhaal? Omcirkel de juiste smiley.

Fr ans

17

Blobvis Het was me min of meer gelukt om mijn bizarre Omdat Otto al zo’n tachtig jaar lang wetenschapleven thuis gescheiden te houden van dat op school. pelijke tijdschriften verslindt, vroeg ik hem of hij er Tot nu. iets interessants aan zou kunnen toevoegen. ‘Geen Mijnheer Lambrecht, leraar biologie, sluit sprake van, ik hoef hem niet beter te maken dan bedaard de klasdeur, stapt afgemeten naar zijn favo- hij is’, protesteerde hij. Daarna voegde hij eraan toe riete vloertegel, legt een stapel papier op het bureau dat hij mijn werkje wel eens wilde lezen. Grijnzend naast hem en verstrengelt traag de vingers van zijn slofte hij naar de tafel in zijn kamer, zette zijn bril handen. ‘Iedereen gaat zitten.’ Zijn stem klinkt koud. op en wreef in zijn oude handen.

Het geroezemoes valt ogenblikkelijk stil. Ik hoor ‘De wereld moet zich niet aan de leraar aanpassen, Lambrecht diep inademen langs zijn neus. Zijn blik maar de leraar aan de wereld.’ Zoiets zei hij nog, voor glijdt langs de leerlingen op de eerste rij, maakt een ik in zijn verzameling stenen begon te rammelen sprongetje naar de tweede rij en blijft pal voor me en vergat waarvoor ik bij hem was langsgekomen.

Heeft Otto mijn werkstuk aangepast? Het zou me hangen. Er loopt een rilling over mijn rug. niet verwonderen. Hij is zelden tegen te houden.

‘Oscar, is het werkstuk over wat je het afgelopen Waarom heb ik het werkstuk in mijn huiswerkmap schooljaar in de biologieles hebt geleerd door jou gestopt zonder er nog een blik op geschreven?’

Waarom zink ik nu te werpen? Shit, ik had het moeten Ik knik. Dat was de opdracht, toch? niet met bank en al weten! Waarom zink ik nu niet met ‘Je bekent dus?’ door de grond? bank en al door de grond?

Wat zegt hij nu? Ik staar naar de ‘Wel?’ zegt mijnheer Lambrecht. kloppende ader op zijn voorhoofd.

‘Je geeft dus toe dat jij hebt geschreven dat mijn ‘Plots niet meer zo enthousiast?’ gezicht een grauw betonblok is en dat zelfs een De hinnikende lach van Brecht en zijn kompanen blobvis meer glimlacht. Dat ik voortdurend sta te en de oorverdovende stilte van de anderen zuigen kakelen, maar niet eens weet dat de linkerbil van het bloed uit mijn hoofd. een kip zachter is dan de rechterbil. Dat ik sta te bla‘Onderaan je werkstuk de handtekening van zen en te puffen voor de klas, terwijl een mier maar een zogenaamde professor aan je naam toevoegen, een keer per twee minuten ademhaalt. Dat mijn maakt het nog erger. Werkelijk, hoe kom je erbij om hoofd nog minder bevat dan de kop van een slak, zoiets te verzinnen?’ Hij gooit het blad terug op de want die heeft tenminste nog geslachtsorganen in stapel, zonder zijn blik op mij te lossen. ‘Professor zijn kop. Dat ik nog veel kan leren van haringen, Otto. Het is eens iets anders dan Barabas of Gobelijn.’ omdat die communiceren door scheten te laten.’

De spot in Lambrechts stem is olie op het vuur Ik voel twintig paar ogen op mij gericht. ‘Dit is voor Brecht. Hij begint luidop te schateren. ‘Maar helemaal niet …’, stamel ik. mijnheer, professor Otto bestaat echt!’ hikt hij. ‘Hij ‘Niet alles … Inderdaad’, onderbreekt mijnheer is een van de seniele oudjes in het bejaardenhuis Lambrecht me. Hij pakt de bovenste pagina van de waar Oscar woont. Het Kraaiennest, u weet wel, dat oude klooster waar het vol zit met wezens die hun stapel papier op het bureau en wappert ermee. ‘Zal houdbaarheidsdatum hebben overschreden.’ ik het voorlezen?’

Ik draai me bruusk om. ‘Hou je kop!’

Mijn hoofd bonkt. In een flits besef ik wat er is ‘Of anders wat?’ Brecht geeft een por in de ribgebeurd.

Eergisterenavond had ik aan mijn oude vriend ben van Bram, een van zijn slijmende vrienden Otto verteld dat mijnheer Lambrecht al dertig jaar die altijd naast hem zit. Bram steekt uitdagend lang dezelfde biologielessen aframmelt en ik een zijn kin vooruit en voelt zich onder het wakende werkstuk moest schrijven over wat die lessen me oog van Brecht verplicht verder te gaan: ‘Zal Karel, hadden bijgebracht. die oude beroepsmilitair, met zijn rollator komen aanrijden alsof het een tank is? Of zullen de oude ‘Er is me eigenlijk niets bijgebleven van wat hij voor de klas heeft verteld’, haalde ik mijn schouders vrouwtjes ons komen vastbinden met hun restjes op. Dat ik meestal tijdens de les wegdroomde, ver- breiwol? Of komen ze ons met hun mummelmondjes telde ik er niet bij, want dat was in elke les het geval. uitkafferen?’

18

‘Ik sla je tanden uit je bek!’

‘Je schijt nog eerder in je broek!’

‘Zwijgen, jullie drie!’ Voor het eerst komt er beweging in het gezicht van Lambrecht. Zijn wenkbrauwen schieten omhoog. ‘Woon jij echt in het Kraaiennest, Oscar?’

‘Lang verhaal, mijnheer.’ Ik sla mijn ogen neer.

‘Wel, Oscar, vertel je hooggeleerde vriend maar dat ik hem op school uitnodig. Ik wil van hem horen waarom de linkerbil van een kip zachter is dan de rechterbil. En ik wil hem nog een paar dingen vragen.’

Is zijn stem zachter? De zwarte vlekken voor mijn ogen lossen stilaan op. ‘Professor Otto heeft er niets mee te maken’, stamel ik. ‘Ik, ik, wel … Ik schreef dit voor de grap … Het spijt me … Het was niet grappig …

Ik weet het.’

Mijnheer Lambrecht knippert langzaam met zijn ogen. ‘Het neemt niet weg dat ik wel benieuwd ben naar je oude vriend.’ Achter me maakt Brecht waarschijnlijk aanstalten om iets te zeggen, maar de strenge blik van de leraar in zijn richting legt hem het zwijgen op. Daarna kijkt hij mij terug aan. ‘Hij is welkom in de klas om te komen vertellen. Jammer dat het de laatste dag van het schooljaar is. Volgend schooljaar?’

Ik schud het hoofd. Ik zie het al voor me: Otto die drie weken lang de klas gijzelt en de leerlingen pas vrijlaat als ze zonder fouten kunnen herhalen wat hij heeft verteld over de bijenkolibrie die minder weegt dan een broeksknoop. Of over de uilen waarvan de oren niet even hoog zitten om beter te kunnen horen. Of over de mannetjesprieelvogel die een prieel bouwt en versiert met bloemen om de vrouwtjes te lokken. Sinds professor Otto niet meer aan wetenschap doet (ook een lang verhaal) bestudeert hij vogels en hij kan er niet over ophouden.

1 1 2 3 4

‘Ach’, glimlacht Lambrecht plots. ‘Je vriend doet me denken aan mijn vader. Hij is bijna negentig, maar flapt er ook van alles uit. Ik ben te oud om nog te zwijgen, zegt hij dan. Hij springt voor iedereen in de bres, vaak overdreven, zonder de minste remmingen. Een beetje als jouw Otto?’ Hij pakt twijfelend mijn werkstuk weer op. ‘Ik zou ook nooit mijn vader verraden. Jij Otto evenmin, weet ik nu.’

De klas is muisstil. Marianne naast me kruist haar armen op de bank en kijkt zijdelings door het raam naar de glansblauwe lucht. Hoeveel klasgenoten zijn in gedachten verzonken?

‘Je krijgt een tien’, zegt mijnheer Lambrecht met een zucht.

‘Op twintig?’ vraag ik.

‘Op tien. Maar de rapporten zijn al geschreven. Dit telt niet meer mee.’ Hij wrijft over zijn kin. ‘Iedereen een tien. Jullie mogen zelf invullen of dit op tien of twintig of honderd is. Wat doet het er eigenlijk toe: tien of honderd? Ook bij leeftijden doet het er niet toe of je tien of honderd bent. Jong en oud samen, het is magie.’

Op mijn gezicht staat vast te lezen dat ik hem de wijste leraar van de wereld vind. Opnieuw glimlacht hij. Het kost hem duidelijk minder moeite dan een blobvis.

Vera Van Renterghem

OSCAR COOK Opmerkelijke gebeurtenissen

Oscar Cook: Opmerkelijke gebeurtenissen Vera Van Renterghem 276 blz.

Schrijf de antwoorden op de vragen in de puzzel. Welk woord krijg je? de les die Oscar in het fragment volgt een dier waarover Otto graag vertelt de naam van de woonplaats van Oscar de titel die Otto voor zijn naam onder het werkstuk plaatst 1 2 3 4

2 Doet Otto jou aan iemand uit jouw omgeving denken?

Nederl ands

19

Skatepark Mathix Rollerblades, skateboards of steps. Alles en iedereen is welkom in Skatepark Mathix. Welke ramps zijn er en wie is er allemaal bij? Kijk je mee?

1 Zoek tussen de figuren in de tekening hiernaast … a een rechthoek en kleur hem blauw b een trapezium en kleur hem groen c een gelijkbenige driehoek en kleur hem rood d een parallellogram en kleur hem geel

0,5 m 3m

0,5 m

2 Bereken de oppervlakte van ramp 1 (in m2, afronden op 0,1).

3 Bereken de oppervlakte van de driehoek van ramp 2.

0,8 m

0,8 m

1,2 m

1,5 m

4 Bereken de hoogte van ramp 2 als je weet dat de oppervlakte van de rechthoek 2,4 m2 is.

3m

5 Jack gaat met zijn step van ramp 3.

Welke afstand legt hij af (in m, afronden op 0,1)?

20

6 In het skatepark zijn 20 mensen aanwezig.

• 40% heeft een skateboard • 1/5 heeft een step • 10% heeft rollerblades • De rest zijn toeschouwers Maak een staafdiagram dat het aantal personen per onderdeel aangeeft. aantal personen

10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 toeschouwers

aanwezigen in het skatepark

Wiskunde

21

Maak een ballonwagen Dit heb je nodig: • een stuk karton van 15 cm bij 20 cm • een stuk karton van 7 cm bij 15 cm • 2 satéstokjes • 2 rietjes van minstens 17 cm • een schaar • een ballon • 4 kurken • lijm en plakband

1

Prik met de scherpe punt van een satéstokje een gaatje in elke kurk, maar ga daarbij niet helemaal door de kruk heen. Prik daarna een kurk op het satéstokje: het eerste wiel. Steek het satéstokje in de lengte door het rietje en prik het tweede wiel op het lege uiteinde. Het rietje kan er nu niet meer afglijden. Dit is een as van de wagen. Maak nog zo’n as met een tweede satéstokje en twee andere kurken.

2

Het grootste stuk karton wordt je wagen. Daarop maak je de assen vast. Neem één as met twee wielen. Leg die op je wagen evenwijdig met de breedte van je karton op ongeveer vier cm van de rand. Plak het rietje met plakband stevig vast op het karton, maar zorg ervoor dat het stokje aan de zijkanten even ver over de rand van het karton komt.

Neem de andere as en kleef die achteraan, evenwijdig met de andere wielen ook op ongeveer 4 cm van de rand. Het lijkt op een platte wagen met vier wielen die op zijn kop ligt. Zet de wagen op zijn wielen.

3

Werk nu aan het bovenstuk van de wagen: de ballonhouder. Daarvoor gebruik je het kleinste stuk karton. Vouw het dubbel met de kortste zijden op elkaar. Draai de vouw naar jou toe en knip uit het midden van die vouw een driehoekje van ongeveer drie cm diep. De basis van de driehoek, in het midden aan de vouw, is één cm breed. Dit hoef je niet af te meten, je mag dit schatten of eerst even tekenen. Knip dus door twee lagen van het kartonnetje. Vouw elke korte zijde van de overschot van het karton ongeveer een cm om.

Het driehoekje gooi je weg. Met deze plakstroken kun je de ballonhouder straks op het wagentje plakken.

4

Neem je wagen en plaats de ballonhouder er als een tentje op, vlak tegen de rand, met de open zijden van het tentje aan de kant van de wielen.

Doe lijm op de plakstroken en plak de ballonhouder vast.

22

Wat komt eerst?

Kleur telkens de juiste zin.

A

Schuif een rietje over een satéstokje.

B

Plak het rietje vast op het karton.

C D

Prik een gaatje in elke kurk.

Draai het karton om.

Plaats de ballonhouder als een tentje op het wagentje.

Vouw elke korte zijde ongeveer één cm om.

Doe lijm op de plakstroken en plak de ballonhouder vast.

Je legt de ballon neer, zonder de lucht er uit te laten.

5

Blaas de ballon zo hard mogelijk op en knijp de opening, het tuitje, stevig dicht. Plaats het tuitje van de ballon in het driehoekje bovenaan je ‘tent’ en blijf het tuitje dichtknijpen. Je legt de ballon neer, zonder de lucht er uit te laten. De opgeblazen ballon rust op je wagen, het tuitje van de ballon wijst duidelijk naar voor en niet naar beneden.

6

Zet je wagen op de grond en laat vlug de ballon los! Heb je een snelle ballonwagen? In welke richting rijdt hij? Test hem uit met je vrienden en maak er een wedstrijdje van. Je kunt de wagen ook een vrolijk kleurtje geven, of een grappige naam.

Veel plezier!

Techniek

23

Hiëroglyfen ontcijferen Weet je nog dat je de 26 letters van ons alfabet moest leren? Een makkie, als je het vergelijkt met de meer dan 1000 tekens die een Egyptische schrijver moest onthouden! De kunst van het hiërogliefen schrijven ging meer dan duizend jaar geleden verloren. Toch wilden de geleerden achteraf graag weten wat al die tekens betekenden. Toen de troepen van de Franse generaal Napoleon in Egypte de Steen van Rosetta vonden dacht men de sleutel tot het hiërogliefenschrift te hebben.

In het filmfragment zie je Jean-François Champollion als een wonderkind met een talenknobbel. Toen hij 5 jaar was, leerde hij zichzelf lezen. Op 11-jarige leeftijd zag hij voor het eerst een afbeelding van de beroemde Steen van Rosetta. Toen zei deze veelbelovende knaap: ‘Ik ga dat schrift lezen. Als ik groot ben!’

Om zich goed voor te bereiden, begon de jonge Champollion Grieks, Latijn en Hebreeuws te studeren.

Op 12-jarige leeftijd nam hij er nog Arabisch, Syrisch en Koptisch bij. Deze laatste taal werd in zijn tijd nog alleen gesproken door christelijke Egyptenaren.

Het grootste probleem was dat niemand wist wat die honderden hiërogliefentekens voorstelden. De afgebeelde voorwerpen zelf? Letters? Of woorden? Of nog iets anders misschien, gewoon wat ver­siering …?

Wat opviel, was dat sommige tekens ‘opgesloten’ waren in ovale ringen. Men noemde die ‘cartouches’.

Champollion vermoedde dat dit namen van farao’s waren, veilig beschut. In de Griekse tekst kon hij de naam ‘Ptolemaios’ lezen, dus vergeleek hij de Griekse letters met de tekens in de cartouche:

De ontcijfering van de hiërogliefen (fragment uit de documentaire Op ontdekkingsreis door het oude Egypte).

24

De Steen van Rosetta (196 v.C., opgegraven in 1799, vandaag in het British Museum in Londen). Deze steen bevat drie soorten schriften: hiërogliefenschrift, demotisch schrift (een vereenvoudigd hiërogliefenschrift) en Grieks. Alleen het Grieks kon men lezen. Vele geleerden probeerden met deze steen de Egyptische schriften te ontcijferen.

Toen kwam zijn kennis van het Koptisch hem van pas: van de voorwerpen die hij meende te herkennen, nam hij telkens de eerste letter. Bij de halve cirkel stelde hij zich een brood voor, wat in het was ‘laboi’ in Koptisch ‘ta’ is; een leeuw het Koptisch. Die t en l pasten precies in het woord Ptolemaios! Het vierkantje moest dan een p zijn een o. Deze letters en het ‘opgerolde touw’ vergeleek hij met de cartouche op een obelisk die door farao Kleopatra was opgericht:

En wat was het resultaat? . L . O P . . . Dit zou inderdaad KLEOPATRA kunnen zijn! Champollion wist dat in het Koptisch ‘akhoon’ was en een een adelaar ‘ro’: dus werd dat . L . O P A . R A! mond Toen was hij overtuigd van zijn gelijk en sprak: ‘Deze twee leeuwen (in Ptolmaios en Kleopatra) zullen de leeuw (Champollion) de overwinning bezorgen!’

Omdat hij meer dan 250 farao’s uit zijn hoofd kende, kon Champollion de tekens in hun namen één voor één ontcijferen.

In 1822 was het, na vijftien jaar geduldig speuren en vergelijken, eindelijk zover: ‘de leeuw’ maakte zijn ontdekking openbaar. Het hiërogliefenschrift was ontcijferd! Dankzij het talent en de volharding van een wonderkind kregen de Egyptologen eindelijk te weten welke onschatbare informatie er te lezen stond op tempelmuren, gedenkstenen, grafschilderingen, vazen, beelden, papyri …: de oude Egyptische beschaving werd plots een open boek!

HIËROGLIEF

AFBEELDING

UITSPRAAK

huis

pr

mand zonder handvat

nb

kever

chpr

haas

wn

sandaalriem

anch

spelbord

mn

aaneengeknoopte vossenstaarten ­

ms

Tweelettertekens en drielettertekens.

Speel nu zelf even voor wonderkind en ontcijfer (met behulp van de tabellen) de volgende namen van bekende farao’s.

2

Schrijf hier je eigen naam in hiërogliefenschrift.

Het hiërogliefenalfabet (éénlettertekens). Deze hiërogliefentekens worden tegenwoordig gebruikt om er een Nederlands alfabet mee te vormen.

Geschiedenis

25

Zes op een rij

Categorieën ● Optellen ● Aftrekken ● Vermenigvuldigen ● Delen ● Breuken en procenten ● Getallen noteren

Benodigdheden – spelbord – pionnen – dobbelsteen Aantal spelers Het spel kan gespeeld worden met maximaal 4 spelers per bord.

Doel van het spel Als eerste speler de zes bolletjes van je speelbord vullen die je verdient door de vragen goed te beantwoorden. Dan ga je terug naar het midden en beantwoord je de laatste beslissende vraag van jouw keuze.

26

Spelregels Zet alle pionnen op het middenvak. De speler die het hoogste aantal ogen gooit, begint. Die speler gooit nu opnieuw en verplaatst zijn pion evenveel vakjes als hij ogen heeft gegooid. Een medespeler leest de vraag voor die bij de kleur van het vakje hoort waarop de speler staat. Elke speler lost de vraag op. Alleen de speler die aan de beurt is, mag het antwoord geven. Indien het antwoord juist is, mag de speler een kruisje zetten in het overeenkomstige gekleurde bolletje van zijn spelbord. Is het antwoord fout, dan wordt het juiste antwoord aan de speler uitgelegd. Vervolgens is het de beurt aan de speler die links van hem zit (‘wijzerzin’).

Extra oefenen Merk je dat je binnen een bepaalde categorie toch nog veel foutjes maakte, dan kun je online verder oefenen.

Wiskunde

27

Strandwandeling De zon scheen uitbundig en kleine, uitdijende gol- ‘Meen je dat echt?’ daagde ik haar uit. ven rolden rustig over het smalle keienstrand. Ik ‘Daar mag je vergif op innemen. Geen avonturen meer, geen donkere getallen meer! Dat heb je liep hand in hand met Maureen en bedacht dat ik beloofd.’ de grootste bofkont ter wereld was.

‘Dat weet ik wel, maar …’

‘Hoe voel je je nu?’ vroeg ik.

‘Niets te maren’, onderbrak Maureen mij. ‘Als je zo ‘Hoezo?’ zei Maureen.

‘Gewoon, je bent nu zestien jaar en zes dagen. Ik nodig weer met donkere getallen aan de slag wilt, vroeg me af hoe je je daarbij voelt.’ dan zoek je maar een ander vriendinnetje.’

Maureen stopte en draaide met haar ogen.

‘Meen je dat echt?’ herhaalde ik. ‘Zou je mij kunnen ‘Harry, ben je daar weer met je gekke vragen? Of ik missen?’ nu zestien jaar en vijf dagen ben of zestien jaar en ‘Nee, en daarom wil ik niet dat je je nog met die gevaarlijke donkere getallen inlaat. Dat was onze zes dagen, dat maakt geen enkel verschil, hoor.’ afspraak, weet je nog?’

‘Nee? Dat vond ik anders wel. Toen ik zestien jaar en zes dagen werd, vond ik het geweldig dat die zes ‘Rustig maar’, suste ik haar. ‘Ik plaag je maar een van zestien terugkwam. Toen ik zestien beetje, hoor.’ jaar en zestien dagen was, vond ik dat Als je zo nodig weer Ik kreeg een stomp tegen mijn arm als helemaal bijzonder.’ beloning. met donkere getallen ‘Weet je dat jij soms ontzettend ver- aan de slag wilt, dan ‘Jij kunt je maar beter gedragen, Harry moeiend kunt zijn?’ zuchtte Maureen. zoek je maar een de Wilde’, waarschuwde ze.

‘Al een geluk dat je ook geweldig lief ander vriendinnetje.

‘Ik zou niet anders durven’, lachte ik. bent.’

De zilte zeelucht die nog in mijn neusgaten prikte toen ik de keuken binnenwandelde, Daarbij plantte ze een kusje op mijn neus. werd meteen verjaagd door de heerlijke geur van ‘Het voordeel aan zestien zijn,’ zei ze, ‘is dat mijn gebakken kippenburgers en gestoofde ui. Maureen ouders het over hun hart kunnen krijgen om met vakantie te gaan zonder mij. Ze vonden het zelfs opende net een pot met boontjes en strooide de niet erg dat jij intussen bleef logeren.’

‘Ja, echt wel cool van je ouders, moet ik toegeven.

Het bewijst ook dat ze hun dochter echt vertrouwen.’

‘Heb ik hen ooit een reden gegeven om dat niet te doen?’

‘Nee.’ ‘Wel dan?’

Daar had ik geen antwoord op. Volgens mij was Maureen een modeldochter. Ik vond haar ook een droom van een vriendinnetje.

‘O kijk’, zei ik. ‘De grot. Weet je nog?’

‘Are you kidding me?’ Maureen keek me met grote ogen aan. ‘Natuurlijk weet ik dat nog. Ik was je bijna kwijt.’

‘De grot van Merlijn’, mijmerde ik. ‘Ik vraag me af of er dieper in de grot nog altijd donkere getallen tegen het gewelf hangen.’

Maureens hand sloot zich vaster om de mijne.

‘Dat mag jij je afvragen zoveel je maar wilt. Als je maar weet dat je geen voet meer in die grot zet’, zei ze ferm.

28

inhoud op de sissende uitjes. Ik ging achter haar staan, legde mijn armen om haar middel en liet mijn kin op haar schouder rusten.

‘Hmm, dat ruikt heerlijk’, zei ik. ‘Ik zou er best aan kunnen wennen om met jou samen te wonen.’

‘En ik de hele tijd in de keuken, zeker?’

‘Tja, je doet dat voortreffelijk. Waarom zouden we daar dan verandering in brengen?’

‘Omdat ik niet van plan ben om jouw huisslaafje te worden.’

‘Daar gaat het niet om, maar ik kan gewoon niet koken.’

‘Wat je niet kunt, kun je leren, Harry de Wilde.’

‘Maar ik …’

‘Iedereen kan koken’, zei ze beslist. ‘Het is natuurlijk heel makkelijk om te beweren dat je dat niet kunt, om het werk dan maar naar iemand anders door te schuiven. Zolang je maar beseft dat je bij mij met zoiets niet hoeft af te komen.’

‘Ja, mevrouw Summer’, zei ik gemaakt onderdanig.

‘En het is juffrouw Summer. Voorlopig is er nog geen man in geslaagd mij tot zijn vrouw te maken en dat zal nog een hele tijd zo blijven ook.’

Ze wrong zich los uit mijn greep en draaide zich naar me toe.

‘Maar voor het overige zie ik jou heel graag’, zei ze lachend en de twinkeling in haar ogen herinnerde me eraan waarom ik voor haar was gevallen. Zonder verdere omhaal trok ze me naar zich toe en kuste me.

Ik sloeg mijn armen weer om haar heen en besefte opnieuw dat ik een grote bofkont was.

‘Wat zijn de plannen?’ vroeg ik toen we aan tafel zaten.

‘Welke plannen?’

‘We gaan toch geen twee weken thuis zitten.’

‘Natuurlijk niet. Er is hier nog zoveel dat jij niet gezien hebt. Ik wil je naar heel wat plaatsjes brengen, en er zitten er een paar heel bijzondere tussen, wacht maar af.’

‘Romantische?’ vroeg ik, mijn wenkbrauwen op­trekkend.

‘Als jij je gedraagt, zullen ze romantisch zijn’, glimlachte ze. ‘Maar morgen blijven we hier. Het wordt een ideale dag om te zwemmen, als we het weerbericht mogen geloven.’

‘In zee?’

‘Nee, in de badkuip boven. Natuurlijk in zee, sufferdje. Niets zo heerlijk als in de aanrollende golven springen. Ik weet een heerlijk plekje om te zwemmen.’

‘Leuk, ik kan bijna niet wachten.’

‘En voor straks heb ik nog een verrassing’, zei

Maureen.

‘Hoezo? Welke verrassing?’

‘Als ik het zeg, is het geen verrassing meer, hè.’

‘Hangt ervan af wat het is.’

‘Het is romantisch.’

‘Nu maak je me helemaal nieuwsgierig.’

‘Wil je het nu al weten?’

Ik voelde dat ze eigenlijk zelf niet kon wachten om het te vertellen.

‘Zal ik het minder leuk vinden als ik het nu al weet?’ vroeg ik.

‘Dat denk ik niet.’

‘Dan is er toch geen reden om het nog te verzwijgen?’

Vragen 1 Op welke twee plaatsen speelt het verhaal zich af?

S

K 2 Hoe weet je dat Harry stapelverliefd is op Maureen?

3 Wat zijn, volgens jou, donkere getallen?

4 Harry vond de dag dat hij zestien jaar en zes dagen was erg bijzonder.

Welke dag is voor jou een bijzondere dag?

De donkere getallen 8: Het stof van de tijd Luc Descamps 184 blz.

nederl ands

29

Proefjestijd Wat kan je allemaal doen … met een citroen?

1 2

3

Neem een muntstuk van 5 eurocent. Dit metaal bevat koper, vandaar de roestbruine kleur.

In de loop van de tijd wordt het muntstukje donkerder van kleur. Dit komt omdat het reageert met de zuurstof die in de lucht aanwezig is.

Hoe kan je die donkere aanslag verwijderen van je muntstuk?

Precies!

Snij een citroen open en duw het muntstuk in het vruchtvlees van de citroen. Wacht een uurtje en bekijk dan het resultaat.

Verklaring

Als koper blootgesteld is aan de lucht (zuurstof) dan oxideert het koper. Er vormt zich een donkerbruine vaste stof (koperoxide).

Het zuur van de citroen verwijdert het laagje koperoxide waardoor het muntje weer gaat glanzen.

Begrijp je nu waarom heel wat afwasproducten citroen bevatten?

Geheimschrift 1

2

Wil je een geheime boodschap schrijven naar je vriend/vriendin?

Haal dan een wattenstaafje, papier en een citroen.

Pers de citroen uit en vang het sap op in een glas. Dompel het wattenstaafje in het citroensap en schrijf hiermee je boodschap op het blad papier.

Tip! 3

Voor je de citroen in tweeën snijdt en uitperst, rol je best de citroen enkele keren op een tafel terwijl je met je handpalm er goed op duwt.

Hierdoor breek je de holtes binnenin waardoor het sap gemakkelijker vrij komt.

Verzend je onzichtbare boodschap.

De ontvanger vraagt aan een volwassene om het blad papier kort te strijken met een warm strijkijzer…

Verklaring

Het citroensap bevat ook suiker. Door de warmte gaat de suiker karamelliseren, dus bruin worden en verschijnt de boodschap.

30

Drijven of zinken?

1 2

3

Voor dit proefje heb je een limoen, een citroen en een bakje water nodig.

Laat de citroen en de limoen voorzichtig vallen in het bakje water.

Noteer je waarneming!

Haal nu met een mesje de schil van de citroen en van de limoen en breng beide stukken fruit opnieuw in het water.

Noteer opnieuw je waarneming!

Verklaring

De limoen zonk naar de bodem van het bakje water. Dat komt omdat de massadichtheid van de limoen groter is dan van het water.

De citroen met schil blijft drijven in water. Als je de schil verwijdert, zinkt de citroen.

De schil bevat heel wat holle ruimtes die lucht bevatten waardoor de citroen met schil een lagere massadichtheid heeft.

Toveren met kleuren 1

2

3

Voor dit proefje heb je het sap van rode kool, citroensap en drie glazen nodig.

Wil je goochelen met kleuren? Bereid je goocheltruc dan goed voor! Wil je indruk maken op je publiek, dan doe je onderstaande vooraf in een andere ruimte: – Spoel het eerste glas om met een weinig water.

– Pers de citroen uit en spoel het tweede glas om met het sap.

– Droog beide glazen niet schoon, maar plaats ze omgekeerd op een dienschaal.

– In een derde glas giet je het rodekoolsap.

Ga met de dienschaal naar de plaats waar je toeschouwer(s) zit(ten).

Giet de helft van het rodekoolsap eerst in het glas dat omgespoeld werd met water. Giet de andere helft in het glas dat je hebt omgespoeld met citroensap.

Verklaring

Rode kool is een indicator voor zuren. Het sap kleurt mooi rood met een zuur bvb. met citroenzuur.

Tip 1: Je kan het proefje ook doen met azijn (in plaats van citroen).

Tip 2: Je kan het proefje ook uitvoeren met detergent (in plaats van citroen).

Dan krijg je nog een ander kleurtje!

chemie

31

Spelen met taal Pick a word from the list below and write it underneath the picture.

Fill in the rebus and find the short English sentences.

Kies een woord uit de onderstaande lijst en schrijf het onder de correcte afbeelding. Vul de rebus in en vind de korte Engelse zin. glove

cake

S=Y -P

candy

suit

lorry

-DY

C=T

-G 32

doll

peace

soup

-LL

-SU

ST = M

child

store

C=T LD = S

-P CE = SY

L=W

M=L

mess

C

e

s

C’est moi! Complète.

Dit ben ik! Vul aan.

2

3

m o J’ai

5

!

6

7

ans J’habite à

juin

4

i

Je m’appelle

Je suis né(e) le 1

t

février novembre

mai

août e br to oc 15 16 17 18 19 20 21 avril ma rs 22 23 24 25 26 27 28 janvier 29 30 31 septembre décembre juillet 8

9

10 11 12 13 14

J’aime

Je n’aime pas

Ma couleur préférée

Mon plat préféré

Mon animal préféré

Mon sport préféré

Ma musique préférée

Voici ma famille

, à l i o V i o m c’est Engels/Fr ans

33

Gezocht: zwarte strepen Het moest zijn dat er ergens in de hemel een heel groot schaap naar de kapper ging, want op een bepaald ogenblik begon het te sneeuwen. De lucht, de bomen, de rivier, de grond en ook de dieren, al snel zag alles en iedereen helemaal wit. Alsof men weer van nul wilde beginnen.

In het midden van het bos kwamen de mol, de muis en de rode mier (die nu dus wit was) in spoedberaad bijeen om te discussiëren over hoe alles er had uitgezien voor die eindeloze witheid.

‘Volgens mij was alles zwart, gewoon zwart’, meende de tamelijk blinde mol.

‘Nee, nee’, sprak de rode mier hoofdschuddend.

‘De lucht was rood, de bomen waren rood, de grond was rood en de rivier was rood.’

Net op het moment dat de muis zijn zegje wilde doen, kwam de zebra naar hen toe gerend.

‘Mijn zwarte strepen zijn verdwenen!’ tierde de zebra huilend. ‘Ze zijn weg!’

‘Zwarte strepen?’ zei de mol. ‘Ik zie alleen maar zwarte strepen.’

‘Wanneer heb je ze voor het laatst gezien?’ vroeg de rode mier op een rustige toon.

‘Daarnet nog!’ zei de zebra. ‘Daarnet had ik ze nog. En ineens waren ze weg. Ik begrijp er niets van.’ Zijn tranen druppelden op de sneeuw en maakten er kleine putjes in. ‘Nu ben ik gewoon een wit paard’, jammerde hij.

De muis wilde zeggen dat hij witte paarden wel heel mooi vond, maar besloot te zwijgen.

‘Heb je ze ergens weggelegd, om je te wassen of zo?’ vroeg de rode mier.

‘Nee, ik hou ze altijd aan,’ zei de zebra, ‘altijd.’

‘Hm.’ De mier dacht na. ‘Misschien moet je de marmot eens aan de tand gaan voelen. Hij durft weleens een streepje te stelen. En hij is echt vliegensvlug.’

De zebra liet het drietal achter en liep in galop naar de marmot. Die viel compleet uit de lucht.

Hij zwoer op het hoofd van de kikker dat hij er dit keer niets mee te maken had. ‘En bovendien’, zei hij, ‘werk ik vandaag niet, met al die sneeuw.’

34

De zebra was radeloos, moedeloos. Hij begon overal te zoeken. Hij speurde het hele besneeuwde bos af, zocht achter bomen en onder struiken, keek bij de rivier. En hij vroeg het aan iedereen. Maar het leverde niets op. Hij vond zijn strepen niet terug.

Triest en uitgeput legde hij zich op de sneeuwwitte grond neer. Hij dacht na over waar hij nog kon zoeken, wat hij nog kon doen, wat hij over het hoofd zag, en sukkelde toen in slaap.

Kort daarna stopte het met sneeuwen. De zon kwam tevoorschijn, waardoor de sneeuw langzamerhand begon te smelten. Overal in het bos begonnen druppels smeltwater uit de bomen te vallen, alsof het lichtjes regende.

De sneeuwlaag op de grond verschrompelde langzaam maar zeker. Wat wit was geworden, kreeg weer kleur.

De zebra werd op een gegeven moment wakker door een paar druppels die op zijn kop vielen.

Hij geeuwde, wreef in zijn ogen en keek rond.

En toen zag hij het opeens: ze waren terug… zijn zwarte strepen waren terug! Alsof ze nooit waren weggeweest!

Hij sprong op en schreeuwde het uit van blijdschap. ‘Jippieeeee! Ik heb ze terug! Hahaaa!’

Waarna hij joelend door het bos rende en iedereen die hij tegenkwam omhelsde. De olifant, de rode mier (die weer rood was), de hyena, de marmot, en ook de mol, die verbaasd mompelde: ‘Zwarte strepen? Ik zie alleen maar zwarte strepen.’

Waarom een bos geen ramen heeft Korneel De Rynck en Joris Thys 96 blz.

Zoek de vetgedrukte woorden uit de tekst in het woordrooster. s

t

m

o

e

z

l

n

t

u

p

s

o

a

t

a

r

g

i

e

w

u

x

l

m

v

r

w

r

y

k

b

a

b

d

o

s

e

b

c

o

m

e

a

d

w

x

r

c

p

l

l

q

m

o

l

p

v

s

q

l

a

z

t

d

w

a

t

q

p

e

o

a

j

l

i

w

l

i

r

l

n

e

s

n

e

e

u

w

a

a

n

p

q

w

r

i

v

i

e

r

o

t

q

a

l

a

y

l

m

u

p

q

m

x

e

f

s

p

o

e

d

b

e

r

a

a

d

r

f

e

m

i

b

l

i

j

d

s

c

h

a

p

Nederl ands

35

De Afrikaanse savanne Klim aan boord van onze jeep voor een fotosafari aan de voet van de Kilimanjaro in Tanzania. Je wordt verwacht in een Masaidorp om de nacht door te brengen bij deze veetelers. Rust even uit in de schaduw van de acacias en de baobabs.

Passeer jij dicht bij een termietenheuvel? Zoek zelf een weg door de Afrikaanse savanne.

36

Zoek je mee?

Een iets te nieuwsgierig leeuwenjong is ontsnapt aan het wakende oog van zijn mama. Vind jij het terug?

Biologie

37

Parkour Salut!

Je suis Amaury. J’ai 11 ans.

J’habite à Spa. Je suis très sportif. J’aime l’acrobatie, le free running et … le parkour.

P A R K

op u la i re Le parkour est un sport populaire en France.

Il y a même des écoles de parkour. c r obate Il faut être fort et sportif pour faire du parkour. ue Paris, Bruxelles, Charleroi. Souvent, on fait du parkour dans les rues des grandes villes.

i né Le parkour, c’est un sport cool … mais dangereux. L’année passée, je suis tombé et je me suis cassé le bras.

Résultat? 6 semaines de plâtre!

PETIT PLUS

Wa t is h e t sen v e rs c h il tu s

fre er un ni ng en Pa rk ou r?

Bij freerunning is het de bedoeling om zo sierlijk mogelijk van punt A naar punt B te gaan.

Bij Parkour moet je de eigen weg zo efficiënt mogelijk afleggen en daarbij verschillende obstakels passeren.

Fais du jogging.

38

Mange des fruits et des légumes.

O

bsta cl es Des barrières, des bancs, de petits murs … pas de problème!

On emploie tout pour se déplacer.

Certains trucs sont vraiment difficiles.

Mais réussir un truc, c’est méga!

U R

lt ra sp o r t i f Pour faire du parkour, il faut être en forme. ap i de Zouf! Le parkour, ça va vite!

Fais de la musculation.

Fais des pompes et des squats.

À toi! Essaie cinq exercices. Réussi? Mets une croix.

Probeer vijf oefeningen. Gelukt? Zet dan een kruisje.

Challenge!

Techniques de base du parkour

Wall Climb

Underbar

Jumping over

Jumping up

Precision jump

Balancing

Roll

Wall spin

Jumping down

Les Yamakasi sont les créateurs du parkour.

C’est un groupe de 9 jeunes Français. Ils créent des mouvements et ils mettent des vidéos de leurs trucs sur Internet. Ainsi le parkour est devenu populaire partout dans le monde.

Fr ans

39

Cruz G R OT E O C E A A N

HANALEI, KAUAI, HAWAII, VS

H A W A OAHU

KAUAI

I I

MOLOKAI MAUI LANAI

NIIHAU

KAHO’OLAWE

G R OT E O C E A A N HAWAII

CRUZ!

Het geluid van zijn van naamzijn dreefnaam over hetdreef water naar hij zich kon herinneren. Zijn Het geluid over het water naar hem toe.vader Cruzplaagde hem hem toe. Cruz draaide zich om en zag zijn vader naar weleens dat hij vaker in het water lag dan dat hij aan draaide zich omhet enstrand. Was zag zijn vader het hem zwaaien vanaf het nu alnaar tijd hem land zwaaien stond. Cruzvanaf hield van de strand. golfbewegingen. Op om te gaan?! Wadend door de kniehoge branding water kon je vertrouwen; het ritme van de golven Was het nu al tijd om te gaan?! Wadend door de kniehoge branding stak stak Cruz zijn hand in de lucht. Eén hand om te stelde hem gerust. vragen, of smeken of hij nog vijfhand minuten Toen hij in eenof kalm stukje water kwam, pakte Cruz Cruz zijn handeigenlijk, in de lucht.

Eén om te vragen, smeken eigenlijk, de zijkanten van zijn surfplank vast. Hij duwde de mocht blijven. ‘Alsjeblieft’, fluisterde hij, terwijl het of hij nog vijf mocht blijven. ‘Alsjeblieft,’ fluisterde hij, terwijl neus van de plank naar beneden, dook soepel het avondbriesje langsminuten hem heen waaide.

Over ongeveer drie uur zou hij vertrekken naar water in en voelde hoe hij door de zee schoot. Hij het avondbriesje langs hem heen waaide. de Explorer Academy. Het was een lange reis van kwam weer boven water, peddelde iets verder en vervolgens Kauai, eenongeveer eiland van Hawaii, naarzou hij vertrekken naar demaakte Over drie uur Explorer Aca-een draai van Washington D.C. Een reis van 7857 vijfenveertig graden, waarmee hij hadeen weg demy.

Het was een lange reis vanJe Kauai, eiland van Hawaii, naar kilometer, om precies te zijn.

En Cruz parallel aan het strand kwam te moeten gaan was bang. Stel dat hij geen liggen. Dobberend Washington D.C. Eenvrienden reis van 7857 kilometer, om precies te zijn. En naast een pier ging hij in spreidstand rechtop zou maken? Stel dat hij de opleiding toen je vader je zitten, niet aankon?

Stel dat hij dat iedereen liethij hij zijn Cruz was bang.

Stel hij geen vrienden zou maken?

Stelendat de benen in het teleurstelde? Zijn familie, zijn vrienwater bungelen. Hij was gek op dit riep.

Je mag opleiding niet aankon?

Stel dat hij iedereen teleurstelde?

Zijn familie, den, zijn leraren. Hoe kon hij worden stukje water – hier maakten alle wie hij wilde zijn als hij er zelf amper niet verdrinken. zijn vrienden, zijn leraren. Hoe kon hij worden wie hijsurfers wildezich zijnklaar als om hijzich op een in geloofde? golf te storten. Lani noemde deze er geloofde?

Zijnzelf vaderamper stak zijnin duim omhoog plek de ‘stilte voor de storm’. Zo dobberend hier in Yes! het water kon hij over alles nadenken, of juist aan stakopzij zijn omhoog CruzZijn zettevader zijn zorgen enduim keek naar de oranje niets denken. De keus was aan hem. Op zijn laatste zonsondergang boven de zee. Hij zou er later wel dag thuis wilde Cruz liever aan niets denken. Hij Yes! verder over nadenken. Hij ging op zijn buik op zijn wilde alleen maar voelen. Hij wilde het plezier van Cruz liggen zetteenzijn zorgen en keek oranje zonsondergang surfplank peddelde met opzij zijn armen door naar surfende beleven. En alles onthouden. het lauwe, blauwgroene water. Dat had hij al duizen- Links van hem, achter de halvemaanvormige boven de zee. Hij zou er later wel verderinham, over nadenken.

Hij ging op zijn den keren eerder gedaan. Hij kon al surfen zolang stonden smaragdgroene bergtoppen aan

40

buik op zijn surfplank liggen en peddelde met zijn armen door het lauwe, blauwgroene water. Dat had hij al duizenden keren eerder gedaan. Hij kon al surfen zolang hij zich kon herinneren. Zijn vader plaagde hem weleens dat hij vaker in het water lag dan dat hij aan land

de noordelijke hemel. In het schemerlicht waren de witte watervallen die langs de inhammen van de heuvels naar beneden stortten goed te zien. Cruz zag zijn vader over de parkeerplaats lopen. Wauw Beste Cruz Coronado, man, mensen die op dertig kilometer afstand op een Gefeliciteerd! De National Geographic Society zeilboot zaten, konden waarschijnlijk nog dat maffe wil je van harte uitnodigen om deel te nemen aan onze topopleiding van de Explorer Academy. felgeel-met-blauwe-zigzag-shirt van hem zien. Zijn Wanneer je onze uitnodiging accepteert, zul vader was op weg naar hun surfwinkel, de Goofy je ingedeeld worden in de eerste klas, samen Foot. Het was al laat en de winkel moest nog worden met de andere jonge explorers. Je zult les krijgen van ’s werelds beste wetenschappers, afgesloten. Cruz tuurde naar rechts, naar het diepe archeologen, natuurbeschermers, fotografen oranje van de zonsondergang. Het leek wel of de zon en journalisten. Met hen zul je reizen maken naar speciaal voor hem de oceaan kleurde, gewoon om de meest historische en wonderbaarlijke plekken op de wereld. We selecteren slechts de beste hem vaarwel te zeggen. Hij zou deze plek absoluut kandidaten van het hoogste niveau voor deze gaan missen. bijzondere opleiding.

‘Je hoeft niet te gaan, weet je’, had Lani afgelopen Wij kijken uit naar je antwoord. lente tegen hem gezegd, toen hij haar had verteld dat hij was toegelaten tot de Academy. Haar woorden Hoogachtend, deden pijn. Lani was zijn beste vriendin, en zij zag Dr. Regina M. Hightower Directeur Explorer Academy normaal gesproken overal het positieve van in. Toch kon hij haar die woorden niet kwalijk nemen. Ze hadden zich allebei aangemeld voor de Academy, hebben om aangenomen te worden. Zij was veel slimmer en creatiever maar alleen Cruz was toegelaten. Dat was als een dan hij.was Maargeweest. Cruz toen werd er een haatte brief vandat de Academy bezorgd, voor plek zinnetje. Gold dat schok aangekomen, want hij had gedacht dat Lani hém. De brief hadvoor er indrukwekkend uitgezien: hij was geschreven op niet gewoon iedereen die door een ongeluk om een grotere kans zou hebben om aangenomen te mooi, perkamenten briefpapier en op de envelop had een glimmende het leven kwam? worden. Zij was veel slimmer en creatiever dan gouden zegel gezeten.

‘Ik dacht dat we sámen naar de Academy zouden hij. Maar toen werd er een brief van de Academy Cruz’ tante Marisol gaf les in antropologie aan de Academy. Zij vergaan’, had Lani tegen Cruz gezegd. bezorgd, voor hém. De brief had er indrukwekkend telde dat er per leerjaar maar zo’n vijfentwintig kinderen van over de ‘Ja, tante Marisol vindt dat …’ uitgezien: hij was geschreven op mooi, perkamen- helemaar wereld worden aangenomen. Als je werd aangenomen, dan had je wil je Toch tante dat jezich gaat. Zij ten briefpapier en op de envelop had een glimmende ‘Natuurlijk het héél ver geschopt. bleef Cruz afvragenwerkt of hij hetdaar. wel Wat vind je zélf?’ gouden zegel gezeten.

Cruz wist dat Lani liever wilde dat hij de Academy Cruz’ tante Marisol gaf les in antropologie aan 7 zou vragen of hij een jaar mocht wachten. Dan zou de Academy. Zij vertelde dat er per leerjaar maar Lani zich het jaar daarop opnieuw kunnen aanzo’n vijfentwintig kinderen van over de hele Het Nebula-mysterie 1-232.indd 7 wereld worden aangenomen. Als je werd aangeno- melden. Hij betwijfelde of dat wel een goed idee was. Cruz was bang dat als hij dit jaar niet zou gaan, men, dan had je het héél ver geschopt. Toch bleef hij nooit meer aangenomen zou worden. En er was Cruz zich afvragen of hij het wel verdiende. Het nog iets anders. Een bepaald gevoel. Nee, het was leek erop dat zijn tante een goed woordje voor meer dan een gevoel. Hij kon het niet uitleggen – hij hem had gedaan. Of misschien hadden ze hem wist alleen dat hij aan dat gevoel moest toegeven. ‘Ik wel uit medelijden geaccepteerd … vanwege zijn denk …’ Zijn woorden bleven in zijn keel steken. ‘Ik moeder. Zij werkte vroeger ook bij de National denk dat ik dit jaar wel wil gaan.’

Geographic Society. Ze was neurowetenschapper Lani had haar handen in de lucht gegooid. ‘Oké in de Synthesis, de wetenschappelijke afdeling waar belangrijk en geheim onderzoek werd gedaan. dan. Prima. Ga maar.’

Zeven jaar geleden was er een ernstig ongeluk in ‘Niet boos zijn. We kunnen elkaar toch blijven zien wanneer we willen, zelfs als ik aan boord van de haar laboratorium gebeurd, en dat ongeluk had ze Orion zit.’ niet overleefd. Een andere wetenschapper van de Synthesis, dr. Elistair Fallowfeld, was daarbij ook Argwanend had ze een wenkbrauw opgetrokken. ‘Ja, hoor. Alsof je mij echt gaat bellen vanaf een schip om het leven gekomen. Meer wilden ze Cruz en zijn aan de andere kant van de wereld.’ familie niet vertellen. Ze zeiden alleen nog dat zijn ‘Waarom niet? Ik heb Mell bij me.’ moeder op het verkeerde moment op de verkeerde

Nederl ands

08-01-19 09:4

41

‘Mag je je MAV meenemen?’

Mell was Cruz’ minidrone, een micro air vehicle (MAV), die niet veel groter was dan zijn duim. Hij had hem vorig jaar als cadeautje van zijn vader gekregen. Cruz had toen een spier in zijn knie verrekt en kon niet meer surfen, maar met die drone kon hij nog steeds naar het surfen kijken. Later bleek dat hij maar een paar dagen niet mocht surfen.

‘Uhu.’ Cruz had naar haar gegrijnsd. ‘Zie je wel. Zo erg hoeven we elkaar niet te missen. En zo kan ik jou alvast laten weten hoe het op de Academy is.

Als je dan volgend jaar wordt toegelaten, weet je al wat je kunt verwachten. We hoeven alleen maar te doen alsof jij in je eigen kamer zit en ik in die van mij, in plaats van …’ ‘… aan de andere kant van de wereld’, had ze zijn zin somber afgemaakt. Maar ze had wel aan een plukje haar zitten draaien en dat was een teken dat ze zich overgaf.

‘Toe, Lani’, had hij haar gesmeekt. ‘Ik heb je steun nodig.’

‘Oké, goed dan. Maar je kunt maar beter contact met me houden, anders voel ik me gedwongen je achterna te reizen. Als het moet, reis ik zelfs naar de Noordpool.’

Ze maakte geen grapje. Als Cruz één ding had geleerd over Leilani Kealoha, dan was het wel dat ze altijd meende wat ze zei.

‘Beloofd!’ had hij gezegd. ‘Komt voor de bakker.’

Ze had haar armen over elkaar geslagen. ‘Alsof jij verstand hebt van bakken.’

Meiden … dacht Cruz.

Daar! Cruz zag de perfecte golf. Hij ging op zijn borst liggen en maakte zich plat op de surfplank. Met de deining in zijn rug begon Cruz snel door het water te peddelen. Vastbesloten en snel maaide hij met zijn armen. Je moest het juiste moment vinden. Als je te vroeg dook, miste je de golf. Als je te laat was, werd je door de golf meegesleurd. Cruz voelde de golven achter zich steeds hoger worden.

Bijna tijd … Nog … een paar … seconden …

Toen hij voelde dat de achterkant van zijn plank iets omhoog wipte, kromde Cruz zijn rug, duwde hij zich omhoog op zijn handen, en plantte hij zijn voeten onder zich – rechtervoet voor, linkervoet achter: de goofyvoetpositie. De meeste rechtshandige mensen surften met hun linkervoet voor, maar Cruz niet. Langzaam bukte hij, steeds wat dieper.

En toen, op het moment dat de golf onder hem brak,

42

liet hij zijn handen los en ging hij rechtop staan, met zijn armen gespreid om zijn evenwicht te bewaren. Cruz voelde dat hij soepel over de golf gleed; een gevoel van succes. Hij had die golf perfect te pakken!

‘Woehoe!’ schreeuwde hij, en hij stuurde de plank de golf in. Duizenden kleine waterdruppeltjes spetterden in zijn gezicht, terwijl hij een slalom maakte door de waterkrul. Cruz verplaatste zijn gewicht en stuurde van links naar rechts om snel en zo hoog mogelijk over de golf te surfen. Door te surfen voelde hij zich machtig. Vrij. Onoverwinnelijk! Kon dat gevoel maar langer duren dan een paar seconden …

Cruz gleed met de golf mee naar de branding tot er alleen nog maar schuim overbleef. Hij greep naar het klittenband om zijn enkel waarmee hij met een touw vastzat aan de plank, maar hij aarzelde. Die vijf minuten waren toch nog niet om?

Misschien nog één keertje …

Hij stortte zich terug in het schuim, legde zijn plank op het water, sprong erop en peddelde weer weg. Hij ging rechtop in spreidstand zitten, zoals hij net ook had gedaan. Toen Cruz zijn linkervoet optilde om het klittenband om zijn enkel te controleren, voelde hij plotseling een ruk aan zijn rechterenkel. Het was niet zomaar iets wat langs zwom. Geen vis of een schildpad, het was echt een stevige ruk. En dat kon maar één ding betekenen: een haai! Cruz probeerde zijn rechterbeen op de linkerkant van zijn plank te tillen, weg bij de haai, maar die hield zijn enkel met alle kracht vast. Hij werd naar beneden getrokken en ging kopje-onder.

Geen paniek! Tráppen!

Cruz bleef zijn surfplank stevig vasthouden. Dat was de enige manier om zijn hoofd boven water te houden. Hij begon met alle kracht die hij had te trappen. Als het hem lukte zich om te draaien, zou hij met zijn plank op de neus van de haai kunnen slaan zodat hij vrij zou komen. Terwijl hij worstelde, schoten er duizenden gedachten door zijn hoofd.

Stom! Haaien jagen tijdens de avondschemer. Je had weg moeten gaan toen je vader je riep. Je mag niet verdrinken.

Hij slikte water in. Hij kon geen adem meer halen.

Nee. Nee! Néé!

De woorden bonkten mee met het ritme van zijn hartslag.

Hij weigerde om op deze manier dood te gaan.

Zijn longen brandden en zijn energie raakte op.

enkel. Hij probeerde zich erop te laten glijden, maar zijn lichaam trilde zo hevig dat het hem een paar pogingen kostte om erbovenop te klimmen. Terwijl hij zich vastklampte aan de plank, zwom hij maaiend met één arm naar de branding. Af en toe wierp hij een blik over zijn schouder. Cruz was nog steeds buiten adem toen hij vanaf zijn plank het natte zand in rolde. Nog nooit was hij zo blij geweest om weer terug te zijn op het vasteland! Een paar minuten lang bleef hij op zijn rug liggen, terwijl hij weer op adem kwam. Zijn handen tintelden, zijn keel deed pijn en zijn rechterenkel klopte. Maar hij leefde.

En terwijl Cruz naar de donkerpaarse lucht lag te kijken, naar de eerste sterren die aan de hemel verschenen, bleef er telkens één woord door zijn hoofd spoken: Waarom?

Vragen 1 Waarom is Lani jaloers op Cruz?

Het Nebula-mysterie 1-232.indd 10

08-01-19 09:48

Cruz deed een laatste poging om zich om te draaien, zodat hij kon aanvallen. Hij haalde uit en zijn vuist raakte iets hards en glads. Om hem heen stegen er vanuit de diepte bubbeltjes naar het oppervlak. Hij zag een gele slang. Nee, een buis! Dit was geen haai. Het was een mens! Met zijn stomp had hij de buis van een zuurstoftank af geslagen. Cruz voelde een scherpe pijn in zijn enkel, en toen was hij plotseling vrij! Tussen de bubbels door kon hij nog net in het water een paar flippers zien. De duiker zwom alweer weg.

Zo snel hij kon, zwom Cruz naar boven, zijn longen stonden op knappen. Hij maaide met zijn armen door het water, op en neer, op en neer. Hij bleef bewegen met zijn voeten, bleef doortrappelen, tot hij eindelijk boven water kwam. Cruz vulde zijn longen met lucht. Watertrappelend draaide hij zich om. Zijn ogen gleden van de pier naar het strand naar de horizon en weer terug. Niemand te zien.

Rustig aan. Je bent veilig. Hij is weg. Je bent veilig.

Cruz zwaaide zijn arm naar achteren om de surfplank vast te pakken die nog steeds vastzat aan zijn

2 Ben jij al eens jaloers geweest op je beste vriend(in)? Waarom?

3 Wat is de goofyfootpositie?

4 Cruz heeft op een bepaald moment spijt dat hij niet naar zijn vader luisterde. Heb jij dit gevoel ook al eens gehad? Wanneer?

Explorer academy: Het Nebula-mysterie Trudi Trueit 232 blz.

Nederl ands

43

? u jo ij b t s e b t s a p k e o b lk e W Start: ik wil een boek met vooral tekst nee

ja Deze geïllustreerde rondleiding over onze aardbol voert je mee langs grote en kleine ecosystemen: van koraalriffen, woestijnen en regenwouden tot een enkele druppel water. Aan de hand van tekeningen, kaarten en infografieken laat De wondere werking van planeet aarde zien hoe onze planeet werkt – en hoe we haar kunnen beschermen.

Ik heb een vraag bundelt de beste, de meest tot de verbeelding sprekende en de meest curieuze vragen en antwoorden die zijn verschenen op de wetenschapssite ikhebeenvraag.be. Op die website stelt jong en oud vragen over allerlei onderwerpen: biologie, fysica, taal, geschiedenis en nog veel meer.

Wetenschappers met kennis ter zake geven rechtstreeks antwoord.

44

ja

over wetenschappen nee

over de aarde

nee, geef mij maar informatie over van alles en nog wat

Vrienden, liefde, sociale media, zelfbeeld, een veranderend lichaam ... opgroeien kan soms bijzonder ingewikkeld zijn. Sommige meisjes houden niet van roze geeft humoristische én behapbare richtlijnen voor jonge vrouwen. Het is een opgroeiboek boordevol nuttig advies om meer zelfvertrouwen te krijgen!

over kunst nee, liever met tips en tricks over opgroeien

Fille folle gaat over alles wat meisjes vandaag moeten weten (of bijna toch). Hoe een vrouwenlijf verandert tijdens onze puberteit en hoe we zelf iets moois kunnen maken van een wereld die niet altijd even fraai is. Hoe we ons leven als tiener heus niet op een rijtje hoeven te hebben en dat we allemaal weleens per ongeluk mama zeggen tegen een wildvreemde. En meer, véél meer.

ja

Meisjes en kunst is een sprankelend geïllustreerd en inspirerend boek dat het leven en werk van vijftig opmerkelijke vrouwen uit de kunstwereld in de kijker zet. Deze fascinerende verzameling belicht een waaier aan kunstvormen en bevat een schat aan informatie over de basisprincipes van kunst en vormgeving.

Vera Van Renterghem

OSCAR COOK Opmerkelijke gebeurtenissen

waarin tijdreizen een rol speelt ja

ja

nee

ja

om meer te weten te komen over het eigen verleden

Harry de Wilde is een rekenwonder. Daarom besluit hij op internaat te gaan in het WITCH, een Engelse school voor hoogbegaafde kinderen. Al snel blijkt het WITCH niet wat hij ervan verwacht had Zwarte gaten is het eerste deel van een spannend, avontuurlijk boek over een jonge tijdreiziger, dat jou aan je stoel zal nagelen.

hoeft niet

waarin boeken een belangrijke rol spelen ja

nee

ja

Zou het niet geweldig zijn als er een stad bestond waar iedereen van boeken hield? Waar alle inwoners beroemde schrijvers waren? En waar de wereld uit boeken tot leven kwam? Zo’n stad bestaat: Scribopolis!

Laat je meeslepen door dit spannende verhaal met een bonte stoet aan schrijvers, boekfiguren en mythologische wezens, vol eenhoorns en draken, samenzwering en verraad, humor en fantasie.

Bijzonder origineel verhaal over de dertienjarige Oscar die woont in een bejaardentehuis en zijn emotionele en boeiende zoektocht naar wie zijn vader en moeder echt (geweest) zijn.

waarin een missie volbracht moet worden

Wanneer de leden van het SPAT-team na de paasvakantie weer terug op de schoolbanken zitten, lijkt eindelijk een periode van welverdiende rust aan te breken. De zware en vermoeiende missies hebben elkaar de laatste maanden in snel tempo opgevolgd. Of is het alleen stilte voor de storm?

Verwacht het onverwachte.

ja, maar met een liefdesverhaal ja, maar graag met een portie fantasie

De twaalfjarige Jozefien Wachters is ingeschreven in het Instituut voor Bijzonder Talentvolle Kinderen. Helaas is haar enige talent het bouwen van een kaartenhuisje van tien verdiepingen. Ze is dan ook vastbesloten om het schooljaar zo onzichtbaar mogelijk uit te zitten. Maar voor Jozefien het goed en wel beseft, wordt ze meegesleurd in een fantasiewereld waarin ze sinds haar zevende niet meer heeft geloofd en moet ze samen met haar nieuwe vrienden strijden voor iets wat ze nooit voor mogelijk heeft gehouden.

Buiten is het vijftig graden. De zeespiegel stijgt elke dag en er is om de haverklap een lockdown door een of ander nieuw virus. Maar het zal Lily allemaal worst wezen. Ze heeft het druk als een van de bekendste influencers van haar tijd. Wanneer ze op vakantie halsoverkop verliefd wordt, begint er een ontdekkingstocht die niet alleen haar bestaan, maar dat van elke jongere op de planeet op z’n kop zal zetten.

45

Wedstrijd

Win een boekenpakket Verzamel alle letters die je kunt vinden doorheen dit boekje op een groene achtergrond en maak er een woord mee.

Dien jouw antwoord vÓÓr 15 augustus in op wedstrijd.pelckmans.be/zomerkriebels-basis en maak kans op een van de tien boekenpakketten.

46

Bestel tussen 15 juni en 1 september 2021 een van deze boeken in onze webshop en geniet van korting en gratis verzending.

25 %

Kortingscode*:

ZOMERKRIEBELS-BASIS ©2021, Pelckmans Uitgevers nv www.pelckmans.be Brasschaatsteenweg 308, 2920 Kalmthout, België Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande en schriftelijke toestemming van de uitgever, behalve in geval van wettelijke uitzondering.

Informatie over kopieerrechten en de wetgeving met betrekking tot de reproductie vindt u op www.reprobel.be.

Maak je keuze op

pelckmansuitgevers.be/zomerkriebels-basis * Deze kortingsactie is enkel geldig bij een online aankoop op pelckmansuitgevers.be/zomerkriebels-basis Vera Van Renterghem

OSCAR COOK Opmerkelijke gebeurtenissen

All rights reserved. No part of this book may be reproduced, stored or made public by any means whatsoever, whether electronic or mechanical, without prior permission in writing from the publisher.

Bij de samenstelling van Zomerkriebels – de sprong naar het secundair onderwijs hebben wij teksten en illustraties ontleend waarvan wij de bron niet hebben kunnen achterhalen. Mogelijke rechthebbenden kunnen zich tot de uitgever wenden.

Omslagbeeld: Studio Pelckmans Uitgevers Lay-out: Studio Pelckmans Uitgevers Tekeningen: Tom Goovaerts, Het Geel Punt Illustraties: iStockphoto.com ISBN 978 94 6401 433 4 pelckmans.be Pelckmans Secundair vimeo.com/Pelckmans

47

I S B N 978-94-6401-433-4

9

789464 014334

Schrijf maar wat Christina De Witte (Chrostin) 200 blz.